Wykaz ulg i uprawnień przysługujących osobie niepełnosprawnej

Wykaz ulg i uprawnień przysługujących osobie niepełnosprawnej

„Wszyscy Mamy Równe Szanse – aktywizacja osób wykluczonych”
ULGI I UPRAWNIENIA PRZYSŁUGUJĄCE OSOBIE NIEPEŁNOSPRAWNEJ
MUZEA
Osoby niepełnosprawne posiadające ważne orzeczenie o niepełnosprawności wraz z opiekunami
mają prawo do ulgowych biletów wstępu do muzeów państwowych. Tańsze bilety można nabyć
po okazaniu odpowiedniej legitymacji potwierdzającej uprawnienie do ulgi. Ulgowe bilety mogą
również kupować: renciści, emeryci, nauczyciele wszystkich szkół, studenci i uczniowie.
PASZPORT
Od osób niepełnosprawnych posiadających ważne orzeczenie o niepełnosprawności, a także
od współmałżonków pozostających na ich wyłącznym utrzymaniu, pobiera się ulgową opłatę
paszportową w wysokości 50 proc.
PKP I PKS
Wszystkie ulgi obowiązują tylko w 2 klasie, tylko w określonych kategoriach pociągów oraz
na podstawie określonych rodzajów biletów. Ulgi nie dotyczą przejazdów pociągami EuroCity
i InterCity w komunikacji międzynarodowej oraz przejazdów w komunikacji autobusowej
ekspresowej. Osoby uprawnione do ulgowych przejazdów w 2 klasie na podstawie biletów
jednorazowych korzystające z przejazdu w klasie l zobowiązane są uiścić dopłatę w wysokości
różnicy między ceną biletu w klasie l a ceną biletu w klasie 2 ( dotyczy cen biletów bez ulg).
Renciści i emeryci (oraz małżonek, na którego są pobierane zasiłki rodzinne) mają prawo do:
•
dwóch jednorazowych przejazdów w ciągu roku kalendarzowego z ulgą 37% w 2 klasie
pociągów osobowych, pospiesznych i ekspresowych.
Na podstawie zaświadczenia wydanego m.in. przez: terenowe oddziały Polskiego Związku
Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Niezależny Krajowy Związek Zawodowy „Solidarność
Weteranów Pracy”, Regionalne Komisje Emerytów i Rencistów NSZZ „Solidarność”. Powyższe
zaświadczenia ważne są z dowodem osobistym lub innym dokumentem potwierdzającym
tożsamość osoby uprawnionej. Emeryci i renciści nie mają zniżek w autobusach PKS.
Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności (niezdolne do samodzielnej egzystencji,
inwalidzi I grupy) mają prawo do:
• 49% ulgi przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego
w pociągach osobowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej, na podstawie biletów
jednorazowych,
• 37% ulgi przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego
w pociągach innych niż osobowe oraz autobusowego w komunikacji innej niż zwykła,
na podstawie biletów jednorazowych.
Zgodnie z nowa ustawą, osobom niewidomym niezdolnym do samodzielnej egzystencji
przysługuje od 2011 roku 93 proc. ulga na bilety jednorazowe i miesięczne na przejazdy
autobusami i pociągami osobowymi. Ulga na pociągi pośpieszne i ekspresowe wynosi 51 proc.
W przypadku innych biletów osoby niewidome otrzymują ulgi w wysokości od 37 do 49 proc.
w zależności od środka transportu i rodzaju biletów.
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
„Wszyscy Mamy Równe Szanse – aktywizacja osób wykluczonych”
Do ulgi uprawnia jeden z dokumentów:
1. wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia stwierdzającego
zaliczenie do I grupy inwalidzkiej,
2. legitymacja emeryta - rencisty wojskowego z wpisem właściwego organu emerytalnego
o zaliczeniu do I grupy inwalidów,
3. wypis orzeczenia lekarza rzeczoznawcy KRUS, stwierdzającego „niezdolność
do samodzielnej egzystencji”,
4. wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, stwierdzającego niezdolność
do samodzielnej egzystencji,
5. legitymacja dokumentująca znaczny stopień niepełnosprawności, wystawione przez
uprawniony organ,
6. zaświadczenie wystawione przez ZUS, stwierdzające zaliczenie wyrokiem sądu
do I grupy inwalidzkiej lub o uznaniu za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji,
na czas określony,
7. orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej albo komisji służby zdrowia MSWiA
o zaliczeniu do inwalidów l grupy.
Dokumenty wymienione w punktach 1), 3), 4), 6), 7) ważne są razem z dowodem osobistym lub
innym
dokumentem
stwierdzającym
tożsamość
osoby
uprawnionej.
Osoby niewidome, nie będące osobami o znacznym stopniu niepełnosprawności
(niezdolnymi do samodzielnej egzystencji, inwalidami I grupy), mają prawo do:
•
37% ulgi w 2 klasie pociągów PKP oraz w autobusach PKS.
Na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych. Do ulgi uprawnia dokument
stwierdzający inwalidztwo, niezdolność do pracy albo niepełnosprawność z powodu stanu narządu
wzroku (np. wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub legitymacja osoby
niepełnosprawnej).
Opiekun towarzyszący w podróży osobie o znacznym stopniu niepełnosprawności (niezdolnej
do samodzielnej egzystencji, inwalidzie I grupy) oraz przewodnik towarzyszący w podróży
osobie ociemniałej lub niewidomej na podstawie jednego z dokumentów podopiecznego oraz
biletów jednorazowych ma prawo do ulgi 95% w pociągach PKP i autobusach PKS.
Dzieci i młodzież niepełnosprawna oraz ich rodzice lub opiekunowie mają prawo do:
•
78% ulgi w pociągach PKP i autobusach PKS na trasie z miejsca zamieszkania lub miejsca
pobytu do: szkoły, przedszkola, ośrodka rehabilitacji, domu pomocy społecznej, zakładu
opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno-pedagogicznej, placówki opiekuńczowychowawczej, ośrodka rehabilitacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia i z powrotem
(dzieci na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych, rodzice lub
opiekunowie - biletów jednorazowych).
Korzystający z ulgowych przejazdów są zobowiązani posiadać odpowiedni dokument
potwierdzający niepełnosprawność:
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
„Wszyscy Mamy Równe Szanse – aktywizacja osób wykluczonych”
1. dla dzieci i młodzieży uczęszczającej do szkoły albo szkoły wyższej:
o legitymacja szkolna dla uczniów niepełnosprawnych,
o legitymacja szkolna albo studencka wraz z jednym z dokumentów wymienionych
poniżej w punkcie 2
2. dla dzieci i młodzieży nie uczęszczającej do szkoły:
o legitymacja
PZN, PZG, Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób
z Upośledzeniem Umysłowym, Krajowego Komitetu Pomocy Dzieciom
Niepełnosprawnym Ruchowo przy Zarządzie Głównym Towarzystwa Przyjaciół
Dzieci,
o duplikat zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia dziecka dla ustalenia prawa
do zasiłku pielęgnacyjnego (wzór Mz/L-1b),
o wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, stwierdzającego niezdolność
do samodzielnej egzystencji, całkowitą albo częściową niezdolność do pracy,
o wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia,
stwierdzającego zaliczenie do jednej z grup inwalidzkich,
o legitymacja dokumentująca niepełnosprawność, wystawione przez uprawniony
organ.
Dokumenty te nie są wymagane w przypadku widocznego inwalidztwa lub niepełnosprawności.
Przy przejazdach do jednostek udzielających świadczeń zdrowotnych albo pomocy społecznej
dodatkowo, oprócz wymienionych dokumentów, wymagane jest zaświadczenie (zawiadomienie)
określające miejsce i termin badania, leczenia, konsultacji, zajęć rehabilitacyjnych, zajęć
terapeutycznych albo pobytu w ośrodku wsparcia lub domu pomocy społecznej.
3. rodzice lub opiekunowie - na podstawie wymienionych powyżej dokumentów
podopiecznych.
W innych relacjach niż określone powyżej dzieci i młodzież niepełnosprawna mają
odpowiednio prawo do następujących ulg:
o dzieci w wieku do ukończenia 4 lat korzystają z bezpłatnych przejazdów w 2 klasie
pociągów PKP oraz w autobusach PKS w komunikacji zwykłej
i przyspieszonej (pod warunkiem, że nie zajmują oddzielnego miejsca tzn. siedzą "na
kolanach") - na podstawie biletów jednorazowych oraz dokumentu stwierdzającego
wiek dziecka,
o dzieci w wieku powyżej 4 lat do rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej mają
prawo do 37% ulgi przy przejazdach pociągami osobowymi, pospiesznymi
i ekspresowymi oraz w autobusach PKS, w komunikacji zwykłej i przyspieszonej na podstawie biletów jednorazowych oraz dokumentu stwierdzającego wiek dziecka.
o dzieci i młodzież, uczęszczająca do szkoły do ukończenia 24 roku życia oraz
studenci do ukończenia 26 roku życia - mają prawo do 49% ulgi w pociągach
osobowych i pospiesznych oraz w autobusach PKS w komunikacji zwykłej
i przyspieszonej, na podstawie biletów imiennych miesięcznych. Jeśli kupuje się
bilet jednorazowy przysługuje ulga 37% (ale tylko w przypadku przejazdów
pociągami osobowymi, pospiesznymi i ekspresowymi). Do ulg uprawnia:
legitymacja szkolna, a dla studentów legitymacja studencka wraz z dokumentem
stwierdzającym wiek studenta, jeśli nie jest on określony w legitymacji.
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
„Wszyscy Mamy Równe Szanse – aktywizacja osób wykluczonych”
ABONAMENT RTV
Z opłat abonamentowych za korzystanie z odbiorników radiowych i telewizyjnych zwolnione
są osoby niepełnosprawne:
• które ukończyły 75 lat,
• posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub o całkowitej
niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji (dawna I grupa inwalidzka),
• uznane za trwale lub okresowo całkowicie niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym
i dodatkowo przysługuje im dodatek pielęgnacyjny,
• otrzymujące świadczenia pielęgnacyjne lub rentę socjalną,
• niesłyszące — stwierdzono u nich całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu,
• niedowidzące — ostrość ich wzroku nie przekracza 15 proc.,
• inwalidzi wojenni i wojskowi,
• kombatanci oraz niektóre osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
a ponadto wdowy i wdowcy po kombatantach, pod warunkiem że sami są emerytami lub
rencistami.
W celu uzyskania zwolnienia od opłat za radio i telewizję należy udać się do urzędu
pocztowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej i przedstawić dokumenty
potwierdzające prawo do tego przywileju. Zwolnienie nie przysługuje osobom, które
mieszkają we wspólnym gospodarstwie domowym z co najmniej dwiema osobami, które
ukończyły 26 lat i nie spełniają żadnego z wymienionych wyżej warunków.
USŁUGI POCZTOWE
1. Udogodnienia związane z usługami pocztowymi (Dz. U. z 1996 r., Nr 127, poz. 598; par. 3)
to m.in.: bezpłatna usługa doręczania listów, paczek i przekazów bezpośrednio do domu. Listonosz
powinien przyjąć zwykły, opłacony list i wrzucić go do skrzynki.
Mają do nich prawo:
- osoby niepełnosprawne z uszkodzeniem narządu ruchu i korzystające z wózka inwalidzkiego,
- osoby z uszkodzonym wzrokiem, posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności
lub całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji (I grupa inwalidzka).
Zapotrzebowanie na usługę zgłasza się w urzędzie pocztowym właściwym dla miejsca
zamieszkania lub u listonosza, który obsługuje rejon.
USŁUGI TELEKOMUNIKACYJNE
Udogodnienia związane z usługami Telekomunikacji Polskiej SA. Rabaty w opłatach za usługi dla
osób niepełnosprawnych:
1) za przyłączenie do sieci telefonicznej TP S.A. w wysokości 50% ceny za przyłączenie,
2) w abonamencie miesięcznym w wysokości 50% opłaty abonamentowej.
Podstawą do udzielenia rabatu jest zaświadczenie Powiatowego lub Wojewódzkiego Zespołu
ds. Orzekania o Niepełnosprawności.
Do rabatów mają prawo tylko niektóre grupy osób niepełnosprawnych:
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
„Wszyscy Mamy Równe Szanse – aktywizacja osób wykluczonych”
1) w przypadku uszkodzenia wzroku – tylko gdy osoba ma orzeczony znaczny stopień
niepełnosprawności (dawną I grupę inwalidzką),
2) w przypadku uszkodzenia słuchu lub mowy – tylko gdy osoba ma orzeczony znaczny lub
umiarkowany stopień niepełnosprawności (odpowiednio dawna I i II grupa).
KARTA PARKINGOWA
Karta parkingowa jest dokumentem potwierdzającym uprawnienia kierującego pojazdem
do korzystania z miejsc parkingowych wyznaczonych dla osób niepełnosprawnych (tzw.
„koperta”).
Kartę parkingową można otrzymać tylko na podstawie orzeczeń wydawanych przez Powiatowy
Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, to jest:
• orzeczenia o niepełnosprawności,
• orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,
• orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień
- wraz ze wskazaniem spełnienia w punkcie 9 orzeczenia przesłanek określonych
w art. 8 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Osoby zaliczone do lekkiego stopnia
niepełnosprawności będą mogły otrzymać kartę parkingową tylko w przypadku ustalenia przyczyny
niepełnosprawności oznaczonej symbolem 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroby
neurologiczne).
Kartę parkingową może uzyskać także placówka zajmująca się opieką, rehabilitacją lub edukację
osób niepełnosprawnych.
Kartę parkingową wydaje osobie niepełnosprawnej starosta. Za wydanie karty parkingowej pobiera
się opłatę w wysokości ustalonej przez ministra właściwego do spraw transportu.
Osoba niepełnosprawna o obniżonej sprawności ruchowej, kierująca pojazdem samochodowym
oznaczonym kartą parkingową może nie stosować się pod warunkiem zachowania szczególnej
ostrożności do następujących znaków drogowych:
B-1 „zakaz ruchu w obu kierunkach”
B-3 „zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z wyjątkiem motocykli jednośladowych”
B-3a „zakaz wjazdu autobusów”
B-4 „zakaz wjazdu motocykli”
B-10 „zakaz wjazdu motorowerów”
B-35 „zakaz postoju”
B-37 „zakaz postoju w dni nieparzyste”
B-38 „zakaz postoju w dni parzyste”
B-39 „strefa ograniczonego postoju”.
Przepis ten dotyczy również:
- kierującego pojazdem przewożącego osobę o obniżonej sprawności ruchowej;
- pracowników placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób
niepełnosprawnych
pozostających
pod
opieką
tych
placówek.
Kartę parkingową należy umieścić za przednią szybą pojazdu samochodowego, w miejscu
widocznym umożliwiającym jej odczytanie.
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
„Wszyscy Mamy Równe Szanse – aktywizacja osób wykluczonych”
ZATRUDNIENIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utracił zdolność
do pracy na dotychczasowym stanowisku, pracodawca jest obowiązany wydzielić lub zorganizować
odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w okresie
trzech miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości przystąpienia do pracy. Zgłoszenie
gotowości przystąpienia do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania za osobę
niepełnosprawną. Tego przepisu nie stosuje się, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było
naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub
jego stanu nietrzeźwości - udowodnione przez pracodawcę.
• Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego, umiarkowanego lub lekkiego
stopnia niepełnosprawności, nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin
tygodniowo.
• Skrócony czas pracy osób zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności (7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo) dotyczy tylko tych osób,
które przedstawią pracodawcy stosowne zaświadczenie lekarskie o celowości zastosowania
wobec nich skróconych norm pracy.
• Normy czasu pracy stosuje się od dnia przedstawienia pracodawcy zaświadczenia
o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy.
• Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach
nadliczbowych.
• Przepisów wymienionych powyżej nie stosuje się: do osób zatrudnionych przy pilnowaniu
oraz gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne
pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi
na to zgodę. Koszty tych badań ponosi pracodawca.
• Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę
usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu
pracy. Nie narusza to przepisów Kodeksu Pracy.
• Stosowanie specjalnych norm czasu pracy, nie powoduje obniżenia wysokości
wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.
• Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności
przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku
kalendarzowym.
Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego
roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności.
Urlop ten nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze
przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych
przepisów.
• Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo
do
zwolnienia
od
pracy
z
zachowaniem
prawa
do
wynagrodzenia:
- wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie
częściej niż raz w roku (wówczas nie przysługuje dodatkowy urlop w wymiarze 10 dni),
- w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających,
a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli
czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Wynagrodzenie za czas
powyższych zwolnień od pracy, oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop
wypoczynkowy.
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
„Wszyscy Mamy Równe Szanse – aktywizacja osób wykluczonych”
• Pracujące osoby niepełnosprawne mają również prawo do korzystania ze szkoleń
organizowanych przez pracodawcę.
Podstawa prawna
- Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 października 1997r. w sprawie określenia grup osób, którym przysługuje ulga
w opłacie lub zwolnienie z opłaty za wstęp do muzeów państwowych (Dz.U. nr 130, poz. 854);
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 lutego 2003r. w sprawie opłat paszportowych (Dz.U.03.41.346);
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1992r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu
zbiorowego (Dz. U. z 2002 r. nr 175, poz. 1440, z późn. zm.): art. 1a 2 i 4;
- Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. Nr 58, poz. 728);
- Rozporządzenie Ministra Łączności z dn. 21 października1996r. w sprawie określenia zakresu dostępu osób
niepełnosprawnych do świadczonych usług pocztowych lub telekomunikacyjnych o charakterze powszechnym;
- Ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym ( Dz. U. z 2005r. Nr 108, poz. 908, z póź. zm.);
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych
(Dz.U. z 2010 r. Nr 214, poz. 1407 z późn. zm.).
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego