Pobierz plik ( , 473 KB)

WYTYCZNE URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNE
DO KONKURSU NA OPRACOWANIE KONCEPCJI
URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNEJ DLA ZADANIA PN.
LOKALNY WĘZEŁ INTEGRACYJNY W USTCE
1. Idea, motywacja przedsięwzięcia
Projekt opiera się na trzech podstawowych przesłankach:
• ma poprawić jakość przestrzeni publicznej, na którą składa się lokalny węzeł kolejowy
wraz z otoczeniem,
• wpłynąć na lepsze skomunikowanie terenów objętych konkursem z drogą krajową nr 21,
drogami lokalnymi i infrastrukturą miejską,
• integrować i zespalać najważniejsze systemy komunikacyjne: szynowy – PKP, kołowy –
PKS, drogowy – spinający stronę północną i południową część miasta położoną po obu
stronach wiaduktu, uzupełniony ciągami spacerowymi i rowerowymi.
Lokalny węzeł integracyjny obejmować będzie swoim zasięgiem co najmniej okoliczne
gminy, umożliwiając integrację transportu kolejowego z transportem autobusowym oraz
transportem indywidualnym lub regionalnego transportu autobusowego z transportem
indywidualnym. Infrastrukturę węzła stanowić będą: dworzec lub przystanek autobusowy,
parkingi samochodowe P+R, K+R i rowerowe B+R. Elementy te powinny być powiązane
między sobą oraz z układem zewnętrznym możliwie krótkimi i sprawnymi odcinkami jezdni
i chodników.
2. Usytuowanie lokalnego węzła integracyjnego, granice opracowania
koncepcji
Lokalny węzeł integracyjny usytuowany będzie na terenie, którego część jest
własnością Gminy Miasto Ustka, Skarbu Państwa – w zarządzie PKP i osób fizycznych.
Granice opracowania
wyznaczają: od zachodu – rzeka Słupia i kanał portowy,
od wschodu – droga krajowa nr 21 (ul. Słupska) i ul Portowa, od południa prosta
poprowadzona po osi ul. Wróblewskiego w kierunku zachodnim, a od północy prosta
równoległa do wiaduktu poprowadzona od momentu rozpoczęcia Bulwaru Portowego.
W granicach wyznaczonego obszaru znajduje się obiekt dworcowy, który widnieje
w Gminnej Ewidencji Zabytków – ewidencji wojewódzkiej pod poz. 15, a wszelkie jego
zmiany, przebudowy i rozbudowy podlegają uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem
Zabytków - Delegatura w Słupsku. Droga krajowa – ul. Dworcowa, przebiegająca
fragmentem po wiadukcie, dzieli wyznaczony teren na dwie części: południową i północną,
założenie to jest historycznym układem komunikacyjnym i jedynym połączeniem dwóch
stron miasta, co należy podkreślić w rozwiązaniu planistycznym.
Z uwagi jednak na konieczność powiązania projektowanego założenia z otoczeniem –
przede wszystkim wykreowanie formalnego i funkcjonalnego powiązania z miastem –
opracowanie winno zawierać dodatkową planszę obrazującą te zależności.
Czytelność idei przestrzennej w przyjętym sposobie zagospodarowania jest
głównym celem i kryterium oceny prac w zakresie propozycji urbanistycznej.
________________________________________________________________________________
Wytyczne urbanistyczno-architektoniczne do konkursu – Lokalny Węzeł Integracyjny w Ustce
1
3. Cel konkursu – w odniesieniu do sposobu zagospodarowania
Celem konkursu jest przeprowadzenie szerokiej konfrontacji twórczych prac
projektowych oraz uzyskanie najlepszej pod względem funkcjonalno-przestrzennym
koncepcji urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania terenów objętych
konkursem. Przedstawiona koncepcja (rozwiązania przestrzenne mogą być
przedstawione w kilku wariantach) powinna przewidywać rozwiązania
przyszłościowe oraz realne do wykonania.
4. Uwarunkowania przestrzenne
4.1. Rys historyczny miejsca (lokalizacji)
Układ urbanistyczny został wykształtowany w czasach prężnego rozwoju funkcji
portowej, wymagającej obsługi transportu kolejowego, który w sposób niekorzystny
podzielił miasto na dwie części, które zostały połączone w 1911 r. wiaduktem
z charakterystycznymi łukami nośnymi. Elementy konstrukcyjne były łączone nitami, jak w
wieży Eiffel'a. Wiadukt w takiej formie przetrwał do 1994 r. (ryc. 1). Stara Ustka jako osada
nigdy nie objęła zachodniego brzegu rzeki. Jedyny drewniany most przez Słupię znajdował
się we wsi (nieopodal obecnego wiaduktu), lecz już poza nią, niedaleko miejsca, gdzie
pierwotnie rozchodziły się drogi z Ustki do Słupska i w stronę Darłowa, czyli naprzeciwko
obecnego kościoła Najświętszego Zbawiciela. Usytuowanie obiektu dworca z około 1910 r.
w obecnym miejscu z dostępnością dla korzystających z niego podróżnych na poziomie
wyższym niż perony, wymusiło wprowadzenie komunikacji pionowej – schodowej, która
była i jest poważnym utrudnieniem dla komunikujących się osób. Jest to miejsce, które
wpływa niekorzystnie na rozwój miasta. W czasach, w których taki układ zaistniał obszar
terytorialny miasta w tym rejonie posiadał swoje granice. Jednym słowem, był tu koniec
osady rybackiej. Obecnie jest inaczej, ponieważ rozkwit miasta w latach
siedemdziesiątych XX. wieku sprawił, że ten niekorzystny układ zlokalizował się
w centralnym punkcie Ustki, której prężny rozkwit datuje się na lata sześćdziesiąte
XX wieku.
________________________________________________________________________________
Wytyczne urbanistyczno-architektoniczne do konkursu – Lokalny Węzeł Integracyjny w Ustce
2
Ryc.1. Budynek dworca kolejowego w Ustce. Lata 1910 i 1920
(źródło: Ustka jakiej nie znamy, Eugeniusz i Adam Brzóska, Grawipol 2005)
4.2. Uwagi do stanu istniejącego
•
Wskazany teren pod konkursowe działania planistyczne zawiera szereg
niewłaściwych elementów przestrzennych wymagających zmiany poprzez wprowadzenie
takich, które winny kształtować nasze otoczenie piękniej i bardziej jednolicie – wzbudzając
sympatię XXI wieku.
•
W obszarze tym znajduje się również kilka obiektów o wartościach historycznych
(między innymi: budynek dworca i wieża ciśnień), które należy pozostawić, przeznaczając
je pod inne funkcje wynikające z działań planistycznych. Należy pamiętać o tym (zgodnie z
________________________________________________________________________________
Wytyczne urbanistyczno-architektoniczne do konkursu – Lokalny Węzeł Integracyjny w Ustce
3
myślą architekta Jerzego Hryniewieckiego), że „architektura jest najbezstronniejszym
świadectwem życia, potrzeb i tęsknot każdego społeczeństwa, jest ona prawdziwą
opowieścią o człowieku i jego życiu. Prawdziwa i szczera architektura to ta, która żyje
w zgodzie z otoczeniem wybierając i wytyczając drogę przyszłości”. Winno się pamiętać,
że każde projektowanie jest projektowaniem życia, nadawaniem mu odpowiednich ram
przestrzennych. Ta myśl winna przyświecać tym, którzy podejmą się tego zadania,
ponieważ tego oczekuje się od konkursowych prac.
•
W wyznaczonych granicach określających przestrzeń objętą konkursem
zdecydowanie brak wykształtowanych powiązań komunikacyjnych, które należy
prawidłowo zaprojektować w ramach przedmiotowego zadania.
•
Zachodnią granicę terenu wyznaczają brzegi (prawy i lewy) rzeki Słupi, które
obecnie nie posiadają właściwego, godnego miasta uzdrowiskowego zagospodarowania
i należy wzdłuż nich przewidzieć ścieżkę pieszą i rowerową, kompozycyjnie wpisujące się
w przedsięwzięcie planistyczne.
•
Przestrzeń wokół dominującego skalą kościoła, który leży poza granicami
opracowania, będzie implikacją działań podejmowanych w ramach konkursu. Obecny
kościół, będący obiektem symetrycznym nie posiada osiowego założenia, lecz w ramach
prac planistycznych można byłoby przewidzieć takie założenie, jeżeli będzie ono wynikało
z tak obranego kierunku, który nie będzie wpływać wyjątkowo dezintegrująco
na poszczególne elementy kompozycji miasta.
•
Obecnie na terenie tym odbywa się nieskanalizowany ruch pieszy – ze wschodniej
strony miasta na zachodnią jego stronę, który z uwagi na przyzwyczajenia mieszkańców
winien dalej funkcjonować w sposób zorganizowany i jednoznacznie wyznaczony, nie
stanowiąc zagospodarowania przypadkowego bez jakiejkolwiek idei kompozycyjnej.
Ponadto, obszar opracowania skupia wielokierunkowe, intensywne ciągi ruchu pieszego,
które należy wykorzystać przy kreowaniu węzłowego charakteru kompozycji węzła
integracyjnego.
•
Obecnie znajduje się tu węzeł komunikacyjny o dość przypadkowym układzie,
podporządkowanym wielokierunkowym relacjom ruchu kołowego.
4.3. Główna idea przestrzenna
Główną ideą przestrzenną jest: uporządkowanie i ukształtowanie punktu węzłowego
kompozycji miasta w skali urbanistycznej i architektonicznej będącego:
•
elementem komunikacji kołowej i pieszej w kierunkach północ-południe i wschódzachód,
•
elementem integrującym funkcjonalnie i kompozycyjnie ważny fragment miasta,
wiążącym wielowątkowe otoczenie poprzez zbudowanie logicznych i harmonijnych (w
miarę możliwości) nowych relacji funkcjonalno-przestrzennych.
5. Szczegółowe wytyczne urbanistyczno-architektoniczne
5.1. Rozwiązania komunikacyjne
•
Na wskazanym terenie należy zaprojektować nowe pasy drogowe, zawierające
jezdnie, chodniki, ciągi dla rowerów i parkingi, łączące tereny położone po obydwu
stronach wiaduktu, stanowiące powiązanie funkcjonalno-przestrzenne z otaczającym
układem komunikacyjnym, opartym na drogach lokalnych i drodze krajowej.
________________________________________________________________________________
Wytyczne urbanistyczno-architektoniczne do konkursu – Lokalny Węzeł Integracyjny w Ustce
4
•
Bardzo istotnym elementem wzmacniającym całość kompozycji będzie
wielokierunkowe skanalizowanie ruchu pieszego w formie chodników, ich połączeń,
przejść pieszych, oznaczonych w posadzce głównych traktów oraz segregacja ruchu
pieszego „tranzytowego” od pobytu rekreacyjnego.
•
Jednym z głównych problemów projektowych w warstwie komunikacyjnej jest
zapewnienie maksymalnie możliwej ilości miejsc postojowych (przyjezdniowych)
i na zorganizowanych do tego celu placach.
•
Z uwagi na fakt, iż jest to węzeł integracyjny, dopełnienie układu komunikacyjnego
winny stanowić ścieżki rowerowe wraz z lokalizacjami wskazującymi usytuowanie
wypożyczalni tego sprzętu.
•
Uzupełnieniem lokalnego węzła będą obiekty niezbędne dla prawidłowego
funkcjonowania dworca kolejowego, autobusowego i rowerowego.
•
Tereny stanowiące własność Skarbu Państwa bezwzględnie należy wykorzystać
pod funkcje komunikacyjne, ogólnodostępne stanowiące przestrzeń publiczną.
5.2. Inne wytyczne wynikające z obowiązujących dokumentów planistycznych
•
Istniejący, historyczny, będący w ewidencji wojewódzkiej budynek dworca należy
bezwzględnie pozostawić i wyznaczyć mu inne komplementarne i miastotwórcze funkcje.
Budynek powinien między innymi zawierać funkcje związane z obsługą podróżnych
i urządzeń PKP. Wiata peronowa, która podobnie jak dworzec widnieje w ewidencji
zabytków winna być zachowana i poddana renowacji.
•
Koncepcja winna zobrazować powiązania funkcjonalno-przestrzenne terenów
położonych po stronie południowej i północnej wiaduktu. Należałoby przeprojektować
torowisko tak, aby pociągi dojeżdżały do węzła komunikacji autobusowej, planowanego
po północnej stronie wiaduktu przy ulicy Portowej na zapleczu kina, na terenach obecnego
parku.
•
Obiekty, w których winny znajdować się kasy biletowe PKS i PKP, poczekalnia dla
korzystających z usług węzła transportowego, pomieszczenia dla rowerów wraz
z wypożyczalnią, bazą gastronomiczną, możliwe lecz niepreferowane jest wykorzystanie
istniejących obiektów. Należy na peronach przewidzieć wiaty o charakterze nawiązującym
do istniejącej w dużym stopniu zniszczonej wiaty.
•
Z uwagi na sąsiedztwo meandrującej Słupi, koncepcja winna zawierać powiązania
komunikacyjne z atrakcyjnymi, malowniczymi miejscami położonymi nad brzegiem rzeki.
Mile widziany jest bulwar nadrzeczny z placykami do wypoczynku i ewentualnej rekreacji
oraz atrakcyjna ścieżka rowerowa i dobrze zorganizowana komunikacja piesza.
•
Wyznaczony teren znajduje się w granicach obowiązujących miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego pod nazwami:
„Ustka Rozwojowa”, „Centrum 2”, „Centrum 4”, „Nowa Ustka 1”
oraz w granicach obecnie realizowanych miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego pod nazwami: „Tereny Portu”, „Tereny kolejowe”.
•
Wskazane tereny posiadają następujący status własności: we fragmentach
prywatne, Skarbu Państwa (PKP), Gminy Miasto Ustka.
•
Teren ten obejmuje fragment parku miejskiego (po rozstrzygnięciu konkursu granice
parku zostaną zmienione).
5.3. Ważne elementy kompozycji
Fundamentem do rozważań kompozycyjnych są niżej podane przesłanki:
________________________________________________________________________________
Wytyczne urbanistyczno-architektoniczne do konkursu – Lokalny Węzeł Integracyjny w Ustce
5
•
historyczny charakter przestrzeni (lokalizacja budynku dworca, lokalizacja obiektu
wieży ciśnień, usytuowanie konstrukcji wiaduktu, bliskie usytuowanie kościoła),
do zachowania,
•
czytelność obiektu kościoła na osi ulicy Darłowskiej, usytuowanej po zachodniej
stronie miasta, na osi prostopadłej do kanału portowego, miejsce usytuowania starego
mostu drewnianego co wynika z informacji historycznych.
•
komunikacja kołowa w kierunku północ-południe, na poziomie istniejącego
torowiska, pod istniejącym wiaduktem w prostokreślnej osiowości Bulwaru Portowego.
W koncepcji zagospodarowania sugeruje się podkreślenie tych osi wszelkimi możliwymi
środkami (rysunek posadzki, materiał, ukształtowanie zieleni, małej architektury, lamp
oświetleniowych itp.).
5.4. Rozwiązania materiałowe, mała architektura
Materiały trwałe, reprezentacyjne, nawiązujące do zastosowanych na ul. Marynarki
Polskiej – ale niekoniecznie będące ich wiernym powtórzeniem. Elementy małej
architektury spójne z charakterem i klimatem projektowanego miejsca.
Nie należy się ograniczać wyłącznie do zabiegów w rysunku posadzki – w sposób
zdecydowany używać należy elementów z wymiarem wertykalnym takich jak: słupy
oświetleniowe, nasadzenia drzew, ławki, mała architektura, pachołki, kolumny itp.
5.5. Standardy wyposażenia technicznego przystanków i dostępność podróżnych
do infrastruktury przystankowej
W ramach węzła integracyjnego zostaną określone trzy strefy: kolejowa, autobusowa
i piesza w tym osób docierających do węzła również rowerem i samochodem.
• Strefa kolejowa obejmuje peron (perony), sąsiadujące z nim tory oraz przejścia dla
podróżnych.
• Strefa autobusowa to stanowiska postojowe dla autobusów, przystanki dla podróżnych
i przejścia między nimi, stacją i obszarem otaczającym stację. W ramach tej strefy
znajdują się także pozostałe drogi i place dla pojazdów innych niż autobusy. Mogą one być
także elementem węzła przesiadkowego.
• Strefa piesza obejmuje budynek dworca oraz inne miejsca dla podróżnych
oczekujących na swój kurs (i pojazd). Na dworcu lokalizować punkty sprzedaży biletów
(ewentualnie automaty) i informacje o systemie transportowym. W ramach tej strefy mogą
znajdować się również obiekty gastronomiczne, handlowe lub inne usługi, a także miejsca
postojowe dla rowerów.
• Najważniejsze dla funkcjonalności węzła jest zapewnienie sprawnej i wygodnej dla
podróżnych przemieszczających się pomiędzy pociągami, autobusami, stanowiskami
postojowymi, komunikacji pieszej.
• Węzeł przesiadkowy winien się charakteryzować:
 minimalizacją czasu przejścia pasażerów pomiędzy przystankami i peronami,
 unikaniem rozwiązań architektonicznych polegających na konieczności
pokonywania różnic poziomów,
 wyposażeniem w infrastrukturę i urządzenia dla osób niepełnosprawnych,
 kompleksową infrastrukturę dla pasażerów,
 realizacją funkcji poza transportowych (usługi, handel).
•
Dojścia do przestanków powinny być utwardzone i oświetlone.
•
Dostęp samochodów osobowych do dworca i przystanków powinien być
zapewniony przez zatokę dla zatrzymania się samochodu podwożącego pasażera (system
K&R) oraz parkingu dla samochodów kierowców pozostawiających samochód celem
________________________________________________________________________________
Wytyczne urbanistyczno-architektoniczne do konkursu – Lokalny Węzeł Integracyjny w Ustce
6
przesiadania się na transport zbiorowy (system P&R). Pożądane jest, aby krawędź
do wsiadania i wysiadania znajdowała się blisko peronu z możliwie bezkolizyjnym do niego
dostępem.
Ponadto, zasady i charakter wyposażenia peronów kolejowych zostały określone
w odrębnych dokumentach PKP Polskie Linie Kolejowe SA.”Standardy techniczne –
szczegółowe warunki techniczne dla modernizacji lub budowy linii kolejowych
do prędkości Vmax < 200 km/h (dla taboru konwencjonalnego) / 250 km/h (dla taboru
z wychylnym pudłem)”.
Przy projektowaniu węzła należy stosować następujące wymogi dla infrastruktury
w integracyjnych węzłach nowo budowanych i nowych lub modernizowanych przystankach
wg kryteriów standardowego programu użytkowego, który dla węzłów lokalnych jest
następujący:
•
P&R – optymalna ilość miejsc parkingowych w okolicach węzła,
•
B&R – parking rowerowy w okolicach węzła,
•
K&R – min. 2 miejsca w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk odjazdowych
i przyjazdowych,
•
odległość między przystankami różnych rodzajów transportu – 150 m,
•
zakup biletów na miejscu – tak,
•
zadaszenie – tak,
•
miejsca siedzące dla oczekujących przy przystankach – 40 miejsc,
•
informacja głosowa – tak,
•
informacja wizualna – tak.
Opracowała:
Część tekstową:
mgr inż. arch. Małgorzata Bugajewska
________________________________________________________________________________
Wytyczne urbanistyczno-architektoniczne do konkursu – Lokalny Węzeł Integracyjny w Ustce
7