Zygmunt Gizejewski

Doc. dr hab. Zygmunt GiŜejewski
Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań
śywności PAN
w Olsztynie
E-mail: [email protected]
Dr Zygmunt GiŜejewski jest absolwentem AR w Krakowie o kierunku
Zootechnika. W latach 1981 - 1993 pracował nad krzyŜowaniem Ŝubra z bydłem
domowym (1994 doktorat), a następnie nad specyfiką rozrodu jelenia szlachetnego
(2004 habilitacja) w Stacji Badawczej PAN w Popielnie, gdzie pod koniec XX wieku
był kierownikiem Zakładu Biologii i Hodowli Zwierząt Dzikich. Poza kilkoma
epizodami (owulacja, renifer, archeozoologia), zajmował się głównie spermatogenezą
takich gatunków jak jeleń szlachetny (2 granty KBN i grant Univ. of Filadelphia, USA),
bóbr europejski (grant KBN), Ŝubr (grant KBN). Ten ostatni gatunek, od 2000 roku,
jest w centrum uwagi badawczej Dr Z. GiŜejewskiego i dzięki Jego pracom wykazano
szereg cech własnych nasienia Ŝubra i jego zmienności w zaleŜności od wieku
samca i wartości osobniczej. Badania te są szczególnie waŜne w tworzeniu banku
genów tego zagroŜonego wyginięciem największego ssaka Europy.
Dr Zygmunt GiŜejewski był stypendystą Uniwersytetów w Uppsala (Szwecja)
oraz Kuopio (Finlandia). Otrzymywał stypendia invited speaker z Univ. of Hokkaido
(Japonia), Ministry of Agriculture Fisheries and Food (MAPAQ) prowincji Quebec
(Kanada), Univ. of Albacete La Mancha (Hiszpania). Swoje wyniki badań
przedstawiał na 25 międzynarodowych kongresach zwierząt dzikich; biologii jelenia,
bobra, Ŝubra i zwierząt chronionych IUCN.
Obecnie zainteresowania Dr Zygmunta GiŜejewskiego koncentrują się nad
spermatogenezą niedźwiedzia /Ursus arctos/, łosia /Alces alces/, borsuka
europejskiego /Meles meles/ i syberyjskiego /Meles leucurus/, które bada On w
zachodniej Tajdze w ramach współpracy (2008-2011) zawartej pomiędzy IRZiBś
PAN w Olsztynie a Instytutem Badań Łowieckich RAAS w Kirowie (Rosja).
Dr Zygmunt GiŜejewski jest autorem ok. 150 publikacji naukowych,
promotorem 5 prac magisterskich i jednego doktoratu dot. spermatogenezy bobra
europejskiego. Z powodu braku własnego zespołu badawczego, współpracuje z
wieloma partnerami z instytucji naukowych w kraju i za granicą. Jest członkiem TBR,
Komisji Etycznej ds. Badań Naukowych, Komisji Andrologii, członkiem E. J. of
Mountain Ecology, Huemul Task Force of IUCN i innych.
Prywatnie kocha naturę i święty spokój. Nie znosi łowiectwa; chociaŜ wie, Ŝe w
zaburzonej równowadze biologicznej środowiska naturalnego jest ono niezbędne. Z
zapałem kolekcjonuje ręcznie wykonane zapalniczki z dawnych czasów, a ulubionym
napojem jest piwo marki ******. śona Jagna (pedagog / psycholog), syn Gracjan filolog niemiecki, córka Ola – studentka V roku wydz. weterynaryjnego UWM w
Olsztynie.
Wybrane publikacje naukowe
- GIśEJEWSKI, Z., WOJTAL, P., CSAPÓ, J., GIśEJEWSKI, J., JACZEWSKI, Z. and CSAPÓ J. JR,
2004. Remains of Late Pleistocene reindeer from Chmielewo, North-East Poland. Europ. J. of Wild.
Res., 50; 207-212
- BIERLA J.B., GIśEJEWSKI Z., LEIGH C.M, EKWALL H., SÖDERQUIST L., RODRIGUEZMARTINEZ H., ZALEWSKI K., BREED W.G., 2007. Sperm Morphology of the Eurasian Beaver,
Castor fiber: An example of a Species of Rodent with Highly Derived and Pleiomorphic Sperm
Populations. Journal of Morphology, 268: 683-689
- GIśEJEWSKI Z, SZAFRAŃSKA B, STEPLEWSKI Z, PANASIEWICZ G, CIERESZKO A and H.
KOPROWSKI, 2008.Cottonseed Feeding Delivers Sufficient Quantities of Gossypol as a Male Deer
Contraceptive. Europ. J. Wildlife Res., 54: 469-477
- KRASIŃSKA M., GIśEJEWSKI Z., CZYKIER E., KRASIŃSKI Z.A. and MATUSZEWSKA M. 2009.
Changes of weight and size of European bison testes during postnatal development. Acta Theriol., 54
(2): 111-126
- TERHI ISO-TOURU, JUHA KANTANEN, MENG-HUA LI, ZYGMUNT GIZEJEWSKI and JOHANNA
VILKKI, 2009. Divergent evolution in the cytoplasmic domains of PRLR and GHR genes in
Artiodactyla. BMC Evolutionary Biology 2009, 9:172, doi:10.1186/1471-2148-9-172
- JIMÉNEZ, J., GUINEO, G., CORTI, P, SMITH, J.A., FLUECK, W., VILA, A., GIZEJEWSKI, Z., GILL,
R., MCSHEA, B. & GEIST, V. 2009. Hippocamelus bisulcus. In: IUCN 2009. IUCN Red List of
Threatened Species. http://www.iucnredlist.org/details/10054/0
Wykład monograficzny wygłoszony w dniu 13.11.2009 r.
„ Specyfika rozrodu zwierząt wolnoŜyjących: Ŝubr, jeleń szlachetny,
bóbr europejski ”
Wymienione gatunki zwierząt naleŜą do najbardziej wartościowych
przedstawicieli rodzimej fauny. Rozród ich jest inny niŜ u zwierząt
domowych, poniewaŜ jest całkowicie uzaleŜniony od mechanizmów
zegara biologicznego, który warunkuje waŜne związane z nim funkcje
fizjologiczne.
Głównymi zagadnieniami wykładu będzie charakterystyka specyfiki
rozrodu wymienionych gatunków; przedstawienie róŜnic i podobieństw
ze szczególnym uwzględnieniem sezonowych zmian jakości nasienia na
przykładzie jelenia szlachetnego.