elementy koncepcji i technologii, Jerzy Zielinski – plany GUGiK

SYSTEM ZARZĄDZANIA BAZA DANYCH TOPOGRAFICZNYCH
Dariusz Gotlib – elementy koncepcji i technologii
Jerzy Zieliński – plany GUGiK
Jachranka, 8 grudzień 2009
STOSOWANE POJĘCIA I SKRÓTY
BDT = TBD = BDOT
SZBDT=SZTBD=SZBDOT
Definicja z Wytycznych technicznych „Baza Danych Topograficznych
(TBD):
-
Pod pojęciem „System informatyczny zarządzania TBD” rozumie się
zespół oprogramowania i sprzętu pozwalający na sprawne i zgodne z
odpowiednimi wytycznymi zarządzanie zasobem TBD w tym m.in.
kontrolę przyjmowanych do zasobu danych,
udostępnianie danych,
dostarczanie mechanizmów poprawnej aktualizacji danych,
zapewnienie bezpieczeństwa danych
wizualizację
podstawowe analizy danych
SCHEMAT PRZEPŁYWU DANYCH BDT
DOKUMENTACJA SYSTEMU INFORMATYCZNEGO ZARZĄDZANIA BDT
DOKUMENTACJA SYSTEMU INFORMATYCZNEGO ZARZĄDZANIA BDT
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT – elementy koncepcji
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE
1.
2.
3.
Utworzenie Systemu Zarządzania Bazą Danych Topograficznych
(SZBDT) jest niezbędnym krokiem w programie budowy Bazy
Danych Topograficznych w Polsce. Podstawową rolą SZBDT jest
zapewnienie sprawnej obsługi zasobu danych topograficznych
przede wszystkim w aspekcie przyjmowania danych do zasobu oraz
jego udostępniania użytkownikom.
SZBDT w żadnym przypadku nie należy utożsamiać z system GIS
służącym np. wspomaganiu zarządzania województwem, regionem
czy miastem. SZBDT ma na celu jedynie udostępnianie wybranych
danych do tego typu systemów.
SZBDT z przedstawionej koncepcji nie jest jedynym systemem, który
powinien zostać zbudowany w ramach programu budowy BDT w
Polsce. Jako oddzielny w sensie logicznym system (mogący być
ściśle powiązany w sensie fizycznym, technologicznym) należy
traktować m.in.:
- System Produkcji Map Topograficznych
- System Kontroli Danych BDT
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE
4.
Przyjmuje się, że ciężar realizacji większości zadań związanych z
udostępnianiem danych topograficznych i ich kompilowaniem
koncentruje się na poziomie wojewódzkich ośrodków dokumentacji
geodezyjnej i kartograficznej.
5.
Jednocześnie poprzez przeprowadzanie przyjmowania danych na
poziomie Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i
Kartograficznej dąży się do ujednolicenia i utrzymania spójności bazy
danych w skali całego kraju. Daje to dodatkową możliwość
udostępniania danych o zasięgu przestrzennym wykraczającym poza
pojedyncze województwa dla zainteresowanych takimi danymi
użytkowników oraz możliwość spójnej kontroli danych i łatwość
wprowadzania modyfikacji zawartości bazy w trakcie jej rozwoju.
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE
6.
SZBDT będzie funkcjonował na dwóch, wzajemnie ze sobą
powiązanych, szczeblach:
9
na szczeblu centralnym w strukturze organizacyjnej Centralnego
Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGiK):
SZBDT-C
na szczeblu wojewódzkim w strukturze Wojewódzkich Ośrodków
Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (WODGiK): SZBDT -L
9
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE
6a
Na szczeblu centralnym rolą systemu będzie gromadzenie danych,
napływających w wyniku opracowań BDT, zarówno nowych jak i
aktualizujących.
Bezpośrednim i jedynym źródłem danych SZBDT na tym szczeblu
będzie System Kontroli Danych BDT. Dane, pochodzące z Systemu
Kontroli Danych, będą posiadały certyfikat pozytywnego przejścia
procedur kontrolnych oraz będą posiadały uzgodnione styki z danymi
istniejącymi już w zasobie BDT.
Budowana w ten sposób baza centralna zasobu BDT będzie źródłem
danych dla szczebla wojewódzkiego SZBDT, a także dla Klientów
zainteresowanych danymi o zasięgu ogólnopolskim. Przewiduje się
możliwość korzystania z replik centralnej bazy danych
topograficznych przez potencjalnych, ważnych partnerów służby
geodezyjnej i kartograficznej (np. Zarząd Geografii Wojskowej,
ARiMR, PSE itp.). Uwzględniono również możliwość dostępu do
danych poprzez Internet.
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE
6b
Na szczeblu wojewódzkim rolą systemu będzie przede wszystkim
udostępnianie danych Klientom. W koncepcji uwzględniono
możliwość szerokiego operowanie danymi Bazy Danych
Topograficznych w zakresie wynikającym z przepisów prawa
geodezyjnego.
SYSTEM INFORMATYCZNY BDT – ARCHITEKTURA
Przedstawiona w dalszej części koncepcji architektura systemu
jest architekturą, w której spójność bazy danych zapewniana jest
na poziomie centralnym, natomiast ciężar przetwarzania,
kompilacji z innymi danymi, udostępniania i inicjatywa
aktualizacji danych jest realizowana na poziomie wojewódzkim.
Przedstawiona architektura zapewnia łatwy dostęp do danych dla
dowolnych regionów ze względu na istnienie centralnego
systemu integracji danych.
Na poziomie wojewódzkim podejmowane będą inicjatywy w
zakresie pokrycia danymi TBD określonych terytoriów
województwa
lub
uruchomienia
procesów
aktualizacji.
Pozyskane lub zaktualizowane dane powinny trafić w celu
integracji na poziom centralny i wrócić po zakończeniu tego
procesu z powrotem do województw.
SYSTEM INFORMATYCZNY BDT – ARCHITEKTURA
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT - otoczenie
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT - funkcje
Funkcjonalność SZBDT na poziomie centralnym
Udostępnianie danych
Wizualizacja danych
Import danych
«zawiera»
Obsługa metadanych
«zawiera»
«zawiera»
«zawiera»
«zawiera»
Eksport danych
«zawiera»
Funkcjonalność
SZBDT-C
Zarządzanie aktualizacją
«zawiera»
«zawiera»
Użytkownik SZBDT-C
Pomoc użytkownika
«zawiera»
«zawiera»
Bezpieczeństwo danych
«zawiera»
Utrzymanie słowników
Realizacja zapytań
Sprawozdawczość
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT - funkcje
Funkcjonalność SZBDT na poziomie lokalnym
Wizualizacja danych
Udostępnianie danych
Import danych
«zawiera»
«zawiera»
«zawiera»
Obsługa metadanych
«zawiera»
Eksport danych
«zawiera»
«zawiera»
Zarządzanie aktualizacją
Funkcjonalność
SZBDT-L
«zawiera»
«zawiera»
Użytkownik SZBDT-L
«zawiera»
«zawiera»
Pomoc użytkownika
Bezpieczeństwo danych
Sprawozdawczość
Realizacja zapytań
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT - funkcje
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT
SYSTEM INFORMATYCZNY BDT– proces aktualizacji danych
Zarządzanie procesem aktualizacji
Decyzja o
aktualizacji
Weryfikacja
decyzji
Ceryfikacja
danych
TAK
Decyzja o
przyjęciu danych
TAK
Wprowadzanie
danych do zasobu
Ograniczenie
przestrzenne
zbioru danych
Czy na danym obszarze są
prowadzone inne procesy
aktualizacyjne?
Czy dane poprawne?
Zarządzanie
metadanymi
Zarządzanie
identyfikatorami
obiektów (ID)
System Kontroli
Danych
NIE
NIE
Eksport danych
zasobu BDT
Odbiór
zaktualizowanych
danych
Przyjęcie zbiorów
danych
Proces aktualizacji
Przekazanie
zaktualizowanych
danych
Decyzja o
odrzuceniu
danych
OTOCZENIE SYSTEMU INFORMATYCZNEGO BDT w WODGiK
9
SZBDT nie jest systemem zarządzania zasobem ośrodków
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (ODGiK). Przez system
zarządzania zasobem ODGiK rozumie się wszystkie systemy
wspomagające prowadzenie ośrodka dokumentacji geodezyjnej, w
tym ewidencjonowanie dokumentacji i materiałów, systemy informacji
dla klientów o stanie zasobu geodezyjno-kartograficznego i cenach
produktów, systemy zarządzania zamówieniami klientów, systemy
zarządzania wydawaniem produktów, systemy księgowe itd.
9
SZBDT powinien dostarczać niezbędne informacje do systemów
zarządzania zasobem ODGiK np. metadane opisujące stan zasobu,
wykaz wydań i przyjęć danych, informacje o miejscu przechowywania
materiałów wejściowych do BDT, statystyki danych mogące być
podstawą do kalkulacji cen itp.
9
Natomiast systemy wspomagające SZBDT powinny stanowić
źródło informacji dla SZBDT w zakresie identyfikatora dokumentacji
znajdującej się w zasobie o zakwalifikowaniu ich do odpowiedniego
poziomu zasobu, grupy asortymentowej i funkcjonalnej, numeru
ewidencyjnego oraz nadanej klauzuli tajności.
SYSTEMU INFORMATYCZNY BDT - oprogramowanie
9
Tworzenie SZBDT może być realizowane za pomocą różnych platform
systemowych i aplikacyjnych. Tworzone oprogramowanie powinno
jednak spełniać określone standardy. Standaryzacji powinny podlegać
przede wszystkim funkcje obligatoryjne, które powinny być realizowane
przez oprogramowanie. W szczególności dotyczy to procedur
pozyskiwania danych, ich kontroli, a następnie udostępniania danych
klientom. Oprogramowanie powinno zapewnić przyjmowanie i wydawanie
danych zgodnie ze standardami zdefiniowanymi przez Wytyczne
Techniczne BDT. Dotyczy to w szczególności wydawania danych do
aktualizacji i przyjmowania danych zaktualizowanych, utrzymywania
spójności identyfikatorów obiektów i struktury bazy danych oraz obsługi
wybranej grupy formatów danych (GML oraz standardy GIS/CAD, SWDE,
SWING).
9
Należy zwrócić również szczególną uwagę na możliwość połączenia prac
nad budową oprogramowania dla SZBDT przez grupy ośrodków
wojewódzkich decydujących się na stosowanie tej samej podstawowej
platformy bazodanowej, w tym platformy GIS. Może to istotnie ograniczyć
koszty wdrożenia SZBDT w Polsce. Należy też skoordynować
powstawanie poszczególnych modułów systemu na poziomie
wojewódzkim i poziomie centralnym.
WYMAGANIA DLA SZBDT W KONTEKŚCIE BUDOWY IIP W POLSCE
SZBDT W KONTEKŚCIE BUDOWY IIP W POLSCE – wymagania podstawowe
1)
Podział kompetencji pomiędzy poszczególnymi elementami służby G-K
wynika z Prawa Geodezyjnego i Kartograficznego. Podział ten (w kontekście
funkcji Systemu) opisuje dokument.....
2)
Projektowany System musi zapewnić spełnienie wymogów formalnych i
organizacyjnych w zakresie dostępu do systemu z poszczególnych poziomów
służby G-K w zakresie przewidzianym przepisami prawa, głównie w aspekcie
aktualizacji danych, ich udostępniania i pobierania opłat z tego tytułu. Nie
oznacza to konieczności fizycznego podziału baz danych w ramach
poszczególnych komponentów systemu (baza centralna, wojewódzka,
powiatowa). Fizyczny podział powinien wynikać z najlepszych możliwych do
zastosowania obecnie i w przyszłości rozwiązań technologicznych. Kwestia
praw i obowiązków w zakresie edycji danych, odpowiedzialności oraz
rozliczeń powinna być rozwiązywania na innym poziomie logiki Systemu i
wynika z zapisów dokumentu .....
Zaleca się zastosowanie rozwiązania, które przy obecnym stopniu rozwoju
technologii zapewni spójne całościowe widzenie bazy danych poszczególnych
komponentów Systemu przez wszystkich uprawnionych użytkowników na
każdym poziomie służby G-K, zapewni wymagane poziomy wydajnościowe
oraz umożliwi w przypadku pojawienia się lepszych rozwiązań w przyszłości
na jego zastąpienie bez konieczności przebudowy logiki całego systemu (np.
zmiana podejścia z systemu rozproszonej bazy danych na system centralny
lub odwrotnie).
SZBDT W KONTEKŚCIE BUDOWY IIP W POLSCE – wymagania podstawowe
3)
System powinien być tak zbudowany, aby zakres dostępu do baz danych był
regulowany odpowiednimi uprawnieniami, i mógł być prowadzony w razie
potrzeby i podstaw formalnych w dowolnej komórce na poziomie centralnym,
wojewódzkim lub powiatowym według tych samych procedur.
4)
Możliwe jest stosowanie odmiennych technologii i odmiennego
oprogramowania aplikacyjnego dla poszczególnych komponentów systemu
(TBD, PRG, PRNG itd.) pod warunkiem spełnienia minimalnych
zdefiniowanych wymogów funkcjonalnych w szczególności struktury danych
wejściowych i wyjściowych oraz interfejsów przyjmowania i udostępniania
danych.
5)
Możliwe jest stosowanie odmiennych technologii i odmiennego
oprogramowania aplikacyjnego w ramach poszczególnych poziomów
kompetencyjnych systemu (poziom powiatowy, wojewódzki czy centralny) pod
warunkiem spełnienia zdefiniowanych wymogów w zakresie minimalnego
zestawu funkcji realizowanych przez poszczególne komponenty (w
szczególności struktury danych wejściowych i wyjściowych oraz interfejsów
przyjmowania i udostępniania danych).
SZBDT W KONTEKŚCIE BUDOWY IIP W POLSCE – wymagania podstawowe
6)
Dane powinny być widoczne w systemie dla Użytkownika jak jedna spójna
baza danych bez względu na to, do którego węzła poszczególne komponenty
przypisane są w sensie organizacyjnym, wynikającym z Prawa Geodezyjnego
i Kartograficznego. Ograniczenie zasięgu przestrzennego może wynikać z
ograniczenia praw dostępu dla poszczególnych użytkowników oraz z
ograniczenia kompetencji danego węzła SDI.
7)
Poszczególne podsystemy muszą mieć wbudowane mechanizmy i dostępne
dwustronne interfejsy OGC (WMS, WFS lub WCS), zależnie od
szczegółowych ustaleń projektowych uwzględniających ich potrzeby i
specyfikę.
8)
Poszczególne podsystemy muszą mieć mechanizm generowania i edycji
metadanych właściwych dla danego komponentu zgodnie z Polskim Profilem
Metadanych (opartym na standardach ISO19115 i 19139) i przekazywania ich
do serwera katalogowego „Geoportalu”. „Geoportal” umożliwi przeglądanie i
przeszukiwanie zawartości serwisu katalogowego oraz zapewni moźliwość
automatycznego wyświetlenia dostępnych on-line zbiorów danych, równiżż w
przypadku różnych układów współrzędnych.
Co dalej z systemem zarządzania bazą danych topograficznych?
Jerzy Zieliński, GUGiK
.......