możliwości rozwoju turystyki biznesowej w

możliwości rozwoju turystyki biznesowej w

Rafa Adamczyk
Wy sza Szko a Turystyki i Ekologii
w Suchej Beskidzkiej
MO LIWO CI ROZWOJU TURYSTYKI BIZNESOWEJ
W DU YCH MIASTACH WOJEWÓDZTWA
SKIEGO
Streszczenie
W zwi zku ze znaczeniem województwa
skiego w gospodarce narodowej, nadgranicznym po eniem oraz licznymi po czeniami komunikacyjnymi w uk adzie krajowym jak i mi dzynarodowym szczególn szans dla turystycznego rozwoju tego regionu staje si turystyka biznesowa.
Celem artyku u jest zaprezentowanie mo liwo ci rozwoju turystyki biznesowej
w du ych miastach województwa
skiego na podstawie zapisów Strategii Rozwoju
Turystyki w Województwie
skim na lata 2004 – 2013.
W artykule poddano analizie tak e potencja du ych miast województwa
skiego
dla rozwoju markowego produktu turystyki biznesowej, który jest niezwykle istotny
z punktu widzenia wzmocnienia funkcji metropolitalnych Aglomeracji Górno skiej
oraz rozwoju o rodków regionalnych znajduj cych si poza centralnym subregionem.
Klasyfikacj badanych miast w tym zakresie przeprowadzono metod standaryzowanych sum w oparciu o zbiór wybranych wska ników statystycznych opisuj cych
ich aktualny potencja dla rozwoju turystyki biznesowej.
Wprowadzenie
Województwo skie obejmuje swoim zasi giem jeden z najbardziej atrakcyjnych
przyrodniczo obszarów po udniowej Polski: Wy yn Krakowsko – Cz stochowsk ,
Pogórze
skie oraz Beskid Zachodni. Jednak e w wyniku wielu lat promowania
przemys owego rozwoju województwa wykreowany zosta w kraju i zagranic niew aciwy wizerunek tego obszaru jako miejsca pracy, szczególnie w sektorze przemys u,
nieatrakcyjnego dla mieszka ców i przyjezdnych z punktu widzenia wykorzystania jego
przestrzeni i zasobów w celach turystycznych i rekreacyjnych. Szczególnie od 1998
roku, w wyniku nowego podzia u administracyjnego województwo
skie zyska o
znacznie na atrakcyjno ci turystycznej. Cech regionu jest jego ró norodno i ogromny
potencja kulturowy, krajobrazowy i przyrodniczy, który odpowiednio wykorzystany
mo e przyczyni si do rozwoju turystyki tranzytowej, kulturalnej, rekreacyjno – turystycznej, agroturystyki. Szczególn szans dla turystycznego rozwoju województwa
skiego staje si turystyka biznesowa w zwi zku z rol regionu w gospodarce narodowej, nadgranicznym po eniem geograficznym oraz licznymi po czeniami komunikacyjnymi drogowymi, kolejowymi i lotniczymi w uk adzie krajowym jak i mi dzynarodowym.
2
Rafa Adamczyk
Turystyka biznesowa jest dynamicznie rozwijaj
si form turystyki zwi zan
z szeroko poj
aktywno ci zawodow . Dotyczy ona 4 g ównych form aktywno ci:
podró y w interesach, uczestnictwa w kongresach i konferencjach, uczestnictwa
w targach i wystawach oraz podró y motywacyjnych i integracyjnych.1 Coraz cz ciej
w literaturze wyodr bnia si tak e dodatkow form turystyki biznesowej dotycz
szkole s
cych podnoszeniu kwalifikacji zawodowych pracowników w zwi zku
z rosn cymi inwestycjami pracodawców w kapita ludzki i spo eczny.2 Istotn cech
turystki biznesowej jest fakt, i rozwija si ona szczególnie w okresie wrzesie – czerwiec staj c si w ten sposób szans na przed enie sezonu oraz pe niejsze wykorzystanie zdolno ci us ugowych podmiotów obs uguj cych ruch turystyczny w regionie.
Turystyka biznesowa mo e w istotny sposób wp ywa na tempo rozwoju gospodarczego regionu dzi ki aktywizacji ró nych rodowisk oraz anga owaniu licznych
zasobów ludzkich do jej obs ugi. Dla produktu markowego w zakresie turystyki biznesowej istotne jest posiadanie bazy noclegowej o odpowiednio wysokim standardzie,
obiektów wystawowych, konferencyjnych oraz kadr obs ugi turysty biznesowego.
Dla rozwoju markowego produktu w zakresie turystyki biznesowej istotne jest tak e
zaanga owanie w adz samorz dowych danego obszaru w proces jego tworzenia, gdy
wiele jego elementów znajduje si w ich kompetencjach np. sprawna infrastruktura
komunikacyjna, liczne us ugi kulturalne i organizacja imprez, informacja i promocja,
infrastruktura rekreacyjna i sportowa. Turystyka biznesowa rozwija si wokó centrów
rozwoju spo eczno – gospodarczego ka dego regionu oraz na obszarach mog cych
pe ni funkcj us ugow dla przedstawicieli biznesu ze wzgl du na rozwini
baz
gastronomiczno – noclegow oraz dobre po czenia komunikacyjne.
W sytuacji województwa
skiego do rozwoju turystyki biznesowej predysponowane s szczególnie g ówne miasta Aglomeracji Górno skiej, po one w centralnej
cz ci województwa, o rodki regionalne (Cz stochowa, Bielsko – Bia a oraz Rybnik)
oraz beskidzkie miejscowo ci wypoczynkowe i wybrane miejscowo ci Wy yny Krakowsko – Cz stochowskiej.3
Celem artyku u jest zaprezentowanie mo liwo ci rozwoju turystyki biznesowej
w du ych miastach województwa
skiego tj. takich, które przekraczaj 100 tysi cy
mieszka ców.4 W grupie tej znajduj si nast puj ce miasta: Katowice (317 220 mieszka ców), Cz stochowa (246 890 mieszka ców), Sosnowiec (226 034 mieszka ców),
Gliwice (199 451 mieszka ców), Zabrze (191 247 mieszka ców), Bytom (187 943
mieszka ców), Bielsko-Bia a (176 864 mieszka ców), Ruda
ska (146 582 mieszka 1
A. Nowakowska, Turystyka, turysta, ruch turystyczny [w:}Kompendium wiedzy o turystyce,
G. Go embski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Pozna 2002, s. 29 – 32.
2
J. Michalak, Z. Warzocha, Turystyka biznesowa jako produkt agodz cy skutki sezonowo ci
w dzia alno ci hotelarskiej, [w:] Elementy zagospodarowania turystycznego, B. Meyer, A. Panasiuk (red.), Zeszyty Naukowe nr 466, „Ekonomiczne problemy turystyki” Nr 9, Uniwersytet
Szczeci ski 2007, s. 191.
3
Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie
skim na lata 2004 – 2013, Sejmik Województwa
skiego, Katowice 2004, s. 46.
4
Zgodnie z klasyfikacj miasta wed ug wielko ci przyj
przez G ówny Urz d Statystyczny.
R. Brol, M. Maj, D. Strahl, Metody typologii miast, Akademia Ekonomiczna we Wroc awiu,
1990, s. 26.
Mo liwo ci rozwoju turystyki biznesowej w du ych miastach województwa
skiego
3
ców), Tychy (131 153 mieszka ców), D browa Górnicza (130 128 mieszka ców),
Chorzów (114 686 mieszka ców).5 W artykule poddano analizie tak e potencja du ych
miast województwa skiego dla rozwoju markowego produktu turystyki biznesowej,
który jest niezwykle istotny z punktu widzenia wzmocnienia funkcji metropolitarnych
Aglomeracji Górno skiej oraz rozwoju g ównych o rodków regionalnych znajduj cych si poza centralnym subregionem. W zwi zku z powy szym artyku sk ada si
z 2 cz ci: pierwsza dotyczy prezentacji zapisów Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie
skim na lata 2004 – 2013 w zakresie rozwoju markowego produktu turystki biznesowej w skich du ych miastach, natomiast druga cz
zawiera analiz statystyczn wybranych wska ników opisuj cych ich aktualny potencja dla rozwoju turystyki biznesowej.
Mo liwo ci rozwoju produktu markowego w zakresie turystyki biznesowej
w Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie
skim
Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie
skim na lata 2004 – 2013 zosta a
przygotowana jako opracowanie badawczo – rozwojowe wykonane na zamówienie
Zarz du Województwa
skiego przez Górno sk Wy sz Szko Handlow w Katowicach w 2004 roku. Dokument opracowany przy wspó udziale oko o 120 przedstawicieli samorz dów terytorialnych, bran y turystycznej oraz organizacji spo ecznych
zawiera okre lenie odpowiednich warunków, kierunków i dzia
umo liwiaj cych
rozwój produktów turystycznych w regionie skim.
W ramach Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie
skim wyznaczono
6 celów strategicznych:
1. Rozwój produktu markowego – turystyka biznesowa.
2. Rozwój produktu markowego – turystyka miejska i kulturowa.
3. Rozwój produktu markowego – turystyka na terenach wiejskich.
4. Rozwój produktu markowego – turystyka tranzytowa i przygraniczna.
5. Rozwój produktu markowego – turystyka rekreacyjna, aktywna i specjalistyczna.
6. Podnoszenie dost pno ci i jako ci wiadczonych us ug turystycznych i budowa
systemu wsparcia.
W ramach celu nr 1 wyró nione zosta y nast puj ce cele szczegó owe:
– cel 1.1. – Wzrost liczby turystów podró uj cych w interesach,
– cel 1.2. – Wzrost znaczenia turystyki kongresowej i konferencyjnej,
– cel 1.3. – Wspieranie turystyki zwi zanej z uczestnictwem w targach, wystawach,
gie dach ,
– cel 1.4. – Promowanie wyjazdów motywacyjnych.
Obszary wyst powania i predestynowane, segmentacja rynku, prognozy i trendy
w turystyce oraz dzia ania niezb dne do osi gni cia zamierzonych celów zosta y przedstawione w tabeli 1.
5
Liczba mieszka ców wskazanych miast za 2005 rok na podstawie Banku Danych Regionalnych
ównego Urz du Statystycznego.
4
Rafa Adamczyk
Tabela 1
Kierunki rozwoju turystyki biznesowej w du ych
skich miastach
Turystyka w interesach
Obszary
wyst powania
i predestynowane
Rozwój turystyki biznesowej zwi zanej z za atwianiem spraw zawodowych odbywa si g ównie w du ych miastach i o rodkach przemys owych
oraz handlowych. Produkt ten powinien by rozwijany na ca ym obszarze
województwa skiego, w szczególno ci w miastach Aglomeracji Górnoskiej oraz o rodkach regionalnych.
Rodzaj aktywno ci 1. Uczestnictwo i zwiedzanie targów, wystaw.
2. Prowadzenie negocjacji w interesach i zawieranie umów.
4. Zwiedzanie lub kontrole przedsi biorstw.
5. Transport urz dze i materia ów.
Rodzaj turysty
1. W ciciele, prezesi i mened erowie firm.
2. Pracownicy urz dów i instytucji.
3. Kierownicy i dostawcy.
4. Tury ci w wieku 30-65 lat o wysokich dochodach.
5. Tury ci indywidualni lub w niewielkich grupach (2-5 osób).
6. Tury ci zagraniczni.
Motywacje
1. Zawarcie umów zwi zanych z prowadzonym interesem.
2. Podniesienie kwalifikacji.
3. Kontakt z lud mi i wymiana do wiadcze .
4. Poznanie nowych technik, technologii.
Czas pobytu
1. Ca y rok.
2. W okre lonym czasie uzale nionym od organizowanej imprezy.
3. Kilka dni.
Prognozy i trendy
Rosn ce znaczenie zaplecza hotelowego o wysokim standardzie wiadczonych us ug, dogodnych po cze komunikacyjnych, aktywnej obs ugi
informuj cej o mo liwo ciach sp dzenia wolnego czasu.
Konieczne
dzia ania
do realizacji
1. Rozbudowa infrastruktury sprzyjaj cej sp dzaniu wolnego czasu,
w tym finansowe i organizacyjne wsparcie inwestycji.
2. Zwi kszenie dost pno ci centrów miast poprzez rozwój systemów
transportowych oraz zwi kszenie oferty komunikacji publicznej m.in.
w zakresie po cze obiektów hotelowych z atrakcjami turystycznymi.
3. Powo anie oraz zwi kszenie aktywno ci biur obs ugi inwestora.
4. Inwestycje samorz dów w infrastruktur informacyjn .
5. Rozbudowa sieci noclegowej i gastronomicznej o wysokim standardzie.
Turystyka kongresowa i konferencyjna
Obszary
wyst powania
i predestynowane
Mi dzynarodowe kongresy i konferencje organizowane s g ównie
w obiektach znajduj cych si w aglomeracjach miejskich powy ej
100 tys. mieszka ców, obiektach uniwersyteckich i akademickich oraz
w znanych o rodkach wypoczynkowych. Sympozja, seminaria i szkolenia
organizowane s przede wszystkim wiosn i jesieni w obiektach hotelowo-konferencyjnych, zlokalizowanych w miejscach atrakcyjnych turystycznie i rekreacyjnie. Ze wzgl du na wyst powanie odpowiedniej infrastruktury oraz urz dze nale y uzna , e turystyka kongresowa i konferencyjna mo e si rozwija w ca ym województwie, a zw aszcza
w miastach Aglomeracji Górno skiej oraz innych du ych miastach.
Mo liwo ci rozwoju turystyki biznesowej w du ych miastach województwa
skiego
5
Rodzaj aktywno ci Aktywno ci podstawowe: wyk ady, prezentacje, szkolenia, festiwale.
Aktywno ci dodatkowe: wycieczki krajoznawcze, bankiety, spotkania
pokonferencyjne, imprezy integracyjne oraz us ugi dodatkowe wiadczone przez np.: hotel (basen, si ownia, restauracja, odnowa biologiczna).
Rodzaj turysty
1. Biznesmeni krajowi i zagraniczni.
2. Nauczyciele akademiccy krajowi i zagraniczni.
3. Pracownicy firm, urz dów, instytucji itp.
Motywacje
1. Podniesienie kwalifikacji.
2. Kontakt z lud mi i wymiana do wiadcze .
3. Edukacja.
4. Poznanie nowych technik, technologii.
Czas pobytu
1. Ca y rok w zale no ci od tematyki konferencji.
2. Kilka dni: od 1,5 do 5 dni (od poniedzia ku do pi tku).
Prognozy i trendy
1. Wzrost liczby firm z województwa
skiego, zainteresowanych
organizacj lub uczestnictwem w seminariach, szkoleniach, sympozjach,
co wp ynie na wi kszy popyt wewn trzny.
2. Organizacja du ych kongresów rozwinie si g ównie w znacz cych
miastach akademickich oraz w miastach z zapleczem hotelowym o wysokim poziomie us ug i dogodnych po czeniach komunikacyjnych.
3. Wzrost ilo ci spotka o znaczeniu regionalnym i przygranicznym
Konieczne
dzia ania
do realizacji
1. Powo anie wojewódzkiego Convention Bureau do koordynacji dzia
w zakresie promowania województwa skiego jako miejsca o mo liwociach organizowania kongresów i konferencji.
2. Promocja i rozwój wyspecjalizowanych o rodków konferencyjnych
o charakterze ponadregionalnym, w tym opracowanie materia ów promucych obiekty konferencyjne i profesjonalnych organizatorów.
3. Rozwój centrów biznesowych w atrakcyjnych miejscowo ciach.
4. Modernizacja obiektów uzdrowiskowych, obiektów o walorach historycznych oraz innych obiektów s
cych do organizacji konferencji.
5. Kapita owe (m.in. z funduszy pomocowych UE) i organizacyjne wsparcie inwestycji w obiekty s
ce organizowaniu konferencji i kongresów.
Turystyka zwi zana z uczestnictwem w targach, wystawach, gie dach
Obszary
wyst powania
i predestynowane
Do g ównych obszarów predestynowanych do rozwoju tego produktu ze
wzgl du na renom , do wiadczenie w organizacji tego typu imprez oraz
potencja , zaliczy nale y miasta Aglomeracji Górno skiej w szczególno ci: Katowice, Gliwice, Zabrze, Chorzów, Tychy oraz Rybnik, Cz stochow i Bielsko-Bia .
Rodzaj aktywno ci 1. Uczestnictwo i zwiedzanie targów, zawieranie umów.
2. Prowadzenie negocjacji w interesach.
3. Zwiedzanie zak adów pracy.
4. Uczestnictwo i zwiedzanie wystaw zwi zanych z profilem interesów.
5. Transport urz dze i materia ów.
Rodzaj turysty
1. W ciciele i prezesi firm.
2. Menad erowie firm, kierownicy i dostawcy.
3. Pracownicy urz dów, instytucji, organizacji non-profit.
4. Tury ci w wieku 30-65 lat, o wysokich dochodach.
5. Tury ci indywidualni lub w niewielkich grupach (2-5 osób).
6. Tury ci krajowi i zagraniczni.
6
Rafa Adamczyk
Motywacje
1. Zawarcie umów zwi zanych z prowadzonym interesem.
2. Podniesienie kwalifikacji.
3. Kontakt z lud mi oraz wymiana do wiadcze .
4. Poznanie nowych technik, technologii.
Czas pobytu
1. Ca y rok.
2. W okre lonym czasie uzale nionym od organizowanej imprezy.
3. Kilka dni.
Prognozy i trendy
1. Utrzymanie pozycji lidera w regionie przez Katowice, w roli gospodarza imprez, targów i wystaw o znaczeniu mi dzynarodowym.
2. Du e szanse na rozwój targów, gie d, wystaw o znaczeniu regionalnym
i przygranicznym w miastach powy ej 100 tys. mieszka ców.
Konieczne
dzia ania
do realizacji
1. Rozbudowa i modernizacja istniej cych obiektów wystawienniczych.
2. Wsparcie promocyjne poza regionem województwa skiego, imprez
targowych, szczególnie cyklicznych.
3. Wspieranie organizacji imprez targowych i biznesowych o uznanej
pozycji oraz maj cych szans zaistnie w kalendarzu imprez targowych.
Turystyka motywacyjna
Obszary
wyst powania
i predestynowane
Za obszary o du ym potencjale rozwojowym tego produktu turystycznego
ze wzgl du na zró nicowanie oferty oraz istniej cej ju bazy wypoczynkowej i rekreacyjnej nale y uzna po udniowy obszar województwa skiego oraz tereny Wy yny Krakowsko – Cz stochowskiej. Wybrane
aktywno ci tego typu turystyki mog by organizowane w du ych miastach np.: w centrach rozrywkowych, obiektach przemys owych.
Rodzaj aktywno ci 1. Imprezy integracyjne i survivalowe.
2. Wypoczynek aktywny.
3. Wycieczki krajoznawcze.
4. Odnowa biologiczna.
Rodzaj turysty
1. Osoby pracuj ce wraz z rodzinami.
2. Grupy pracowników firm.
Motywacje
1. Zdrowie i wypoczynek, regeneracja si psychofizycznych
2. Kontakt z natur , relaks.
3. Kontakt z lud mi, kultur , poznanie historii regionu.
4. Doznanie nowych wra
i prze .
Czas pobytu
1. Sezonowo dostosowana do warunków pracy.
2. Imprezy, wycieczki 1-3 dniowe, grupowe.
Prognozy i trendy
1. Wzrost potencja u rozwojowego, przy intensyfikacji wspó pracy w acicieli obiektów noclegowych z touroperatorami krajowymi i zagranicznymi specjalizuj cymi si w organizowaniu imprez motywacyjnych.
2. Poszerzenie oferty aktywnego sp dzania czasu.
Konieczne
dzia ania
do realizacji
1. Podnoszenie standardu obiektów wypoczynkowych i rekreacyjnych,
w tym poprzez modernizacj i rozbudow istniej cej bazy.
2. Sta e inwestycje i wi ksze zaanga owanie w adz samorz dowych
w tworzenie dogodnej infrastruktury komunikacyjnej i rekreacyjnej ró nego typu, na której mo e by realizowana turystyka motywacyjna.
ród o: Opracowanie w asne na podstawie Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie
na lata 2004 – 2013, Sejmik Województwa
skiego, Katowice 2004.
skim
Mo liwo ci rozwoju turystyki biznesowej w du ych miastach województwa
Analiza potencja u du ych miast województwa
kowego produktu turystyki biznesowej
skiego
7
skiego dla rozwoju mar-
W ramach oceny potencja u du ych miast województwa
skiego dla rozwoju
markowego produktu turystyki biznesowej istotne znaczenie mia wybór zmiennych
diagnostycznych – mierników opisuj cych powy sze zagadnienia oraz wybór metody
oceny poziomu tego potencja u. Na jego wielko wp ywa wiele czynników, ale
uwzgl dnienie ich wszystkich w badaniach nie jest ani mo liwe, ani potrzebne. Wynika
to zarówno z braku odpowiednich informacji statystycznych, jak i z punktu widzenia
ich merytorycznej zawarto ci. Pomimo faktu, i obecna statystyka, szczególnie regionalna, zapewnia znaczny zbiór informacji z ró nych dziedzin ycia spo eczno – gospodarczego, to zakres tych informacji jest w wielu przypadkach niewystarczaj cy. Wspomniana niekompletno danych statystycznych odczuwalna jest zw aszcza w dziedzinie
gospodarki miejskiej oraz sektora turystycznego, dlatego niektóre wska niki nie mog y
zosta uwzgl dnione w analizie.
Prawid owy wybór cech diagnostycznych zaliczany jest do najwa niejszych etapów
przeprowadzanego badania. Do wyboru zmiennych wykorzystano metod logiczno
– merytoryczn w po czeniu z formalno – statystyczn . W pierwszym etapie analizy
przyj to 20 cech badawczych wyznaczonych w oparciu o dane statystyczne dost pne
w Banku Danych Regionalnych G ównego Urz du Statystycznego za 2005 rok. Decyduj c si na wst pny zbiór cech diagnostycznych, kierowano si zasad , by dobrane
cechy gwarantowa y analiz problemu z uwzgl dnieniem poszczególnych zagadnie
cz stkowych zwi zanych z mo liwo ci rozwoju turystyki biznesowej. W zwi zku
z powy szym wybrane cechy mo na podzieli na 4 grupy:
– grup nr 1 dotycz
zagadnie aktywno ci gospodarczej i wielko ci zatrudnienia,
– grup nr 2 dotycz
sektora us ug obs ugi ruchu turystycznego w danym mie cie,
– grup nr 3 dotycz
dost pno ci atrakcji kulturalnych i rekreacyjnych,
– grup nr 4 dotycz
dost pno ci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej.
Po wyznaczeniu warto ci wybranych wska ników obliczono wspó czynniki korelacji liniowej. W zwi zku z faktem, i niektóre wspó czynniki korelacji by y wysokie
zredukowano liczb wska ników do 8 uzyskuj c w ten sposób optymalny zestaw cech
diagnostycznych i unikaj c w ten sposób dublowania informacji statystycznych i zniekszta cenia ostatecznych wyników opracowanego rankingu i podzia u miast na grupy
typologiczne. Ostateczny zbiór cech diagnostycznych zawiera nast puj ce wska niki:
x1 – liczba osób pracuj cych w g ównym miejscu pracy na 1000 mieszka ców (grupa nr 1),
x2 – liczba podmiotów gospodarczych ogó em na 1000 mieszka ców (grupa nr 1),
x4 – liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w sekcji H wed ug PKD
na 1000 mieszka ców (grupa nr 2),
x12 – liczba miejsc noclegowych ogó em w obiektach hotelowych na 1000 mieszka ców (grupa nr 2),
x17 – liczba miejsc na widowni w kinach sta ych na 1000 mieszka ców (grupa nr 3),
x18 – liczba zwiedzaj cych muzea i ich oddzia y na 1000 mieszka ców (grupa nr 3),
x19 – liczba imprez kulturalnych i sportowych na 1000 mieszka ców (grupa nr 3),
8
Rafa Adamczyk
x20 – d ugo autobusowych tras komunikacyjnych w km na 1 km2 (grupa nr 4).
Wszystkie wybrane cechy diagnostyczne uznano za stymulanty rozwoju turystyki
biznesowej. Klasyfikacj analizowanych miast z punktu widzenia potencja u rozwoju
tego typu turystyki przeprowadzono metod standaryzowanych sum. Pierwotne wartoci obserwacji wybranych cech dla poszczególnych miast, zaprezentowane w tabeli
nr 2, poddano procesowi standaryzacji:
tij
xij
xj
(i = 1, …, n; j = 1, …, m)
Sj
(1)
gdzie:
xij, tij – pierwotna oraz zestandaryzowana warto obserwacji dla i-tego miasta oraz
j-tej cechy diagnostycznej,
x j, Sj – rednia arytmetyczna oraz odchylenie standardowe wyznaczone z warto ci
j-tej cechy diagnostycznej.
Tabela 2
Wyj ciowy zestaw cech badawczych potencja u rozwoju turystyki biznesowej
w du ych miastach województwa skiego
Cechy
Miasta
x1
x4
x12
x17
x19
x20
90,97
3,10
2,58
7,03 154,04
3,96
0,39
Katowice
452,43 134,44
4,06
6,73
26,30 170,88
6,96
2,38
Cz stochowa
294,87 102,66
2,57
4,30
7,64
74,86
5,08
1,21
Sosnowiec
212,21 112,18
3,37
1,69
7,91
98,41
1,08
1,67
Gliwice
314,63 104,97
2,53
2,47
5,08 156,72
0,20
2,66
Zabrze
203,56
78,40
1,61
1,66
18,90 194,18
0,39
2,44
Bytom
180,25
85,02
3,31
0,27
1,59 258,18
1,14
3,20
Bielsko – Bia a
335,14 133,29
3,76
4,09
9,35 116,93
8,58
1,12
Ruda
251,67
63,53
2,00
0,00
13,15
25,69
1,15
2,17
Rybnik
267,81
92,68
3,42
0,71
10,26
75,10
3,40
2,22
Tychy
286,92 102,21
3,07
3,90
4,35
71,54
4,59
1,93
296,45
94,22
2,98
0,00
5,99
11,70
5,47
0,77
219,12
94,20
3,62
2,73
4,44 520,72
4,12
2,82
SKIE
ska
browa Górnicza
Chorzów
234,16
x2
x18
ród o: Opracowanie w asne.
Operacja standaryzacji cech umo liwia porównywalno oraz addytywno ró nych cech, które dotychczas charakteryzowa y si odmiennymi mianami. Pozwala to na
Mo liwo ci rozwoju turystyki biznesowej w du ych miastach województwa
9
skiego
stworzenie ci gu mierników okre laj cych potencja rozwojowy danego miasta. Syntetyczny wska nik Wi mo na uzyska stosuj c nast puj cy wzór:
n
Wi
j 1
tij
(2)
m
gdzie:
tij – zestandaryzowana warto j-tej cechy diagnostycznej dla i-tego miasta,
m– liczba cech uwzgl dnionych w analizie.
Uporz dkowane warto ci Wi wyznaczaj kolejno klasyfikowanych miast z punktu
widzenia ich potencja u rozwoju turystyki biznesowej. Otrzymany wynik zamieszczono
w tabeli 3. W celu wyodr bnienia okre lonych typów ca y zbiór miast podzielono
na 4 klasy. Klasa pierwsza obejmuje miasta o bardzo wysokim potencjale (warto
wska nika Wi od 0,933 do 1,483), klasa druga – miasta o wysokim potencjale (warto
wska nika Wi od 0,383 do 0,933), klasa trzecia – miasta o rednim potencjale rozwoju
turystyki biznesowej (warto wska nika Wi od -0,167 do 0,383), a klasa czwarta
– miasta o niskim potencjale (warto wska nika Wi od -0,167 do -0,717).
Tabela 3
Warto ci wska nika Wi oceniaj cego potencja rozwoju turystyki biznesowej
w du ych miastach województwa skiego
Miasta
Warto
Klasa
Wi
Katowice
1,483
I klasa
bardzo wysoki potencja
Bielsko-Bia a
0,573
II klasa
wysoki potencja
Chorzów
0,398
II klasa
wysoki potencja
Tychy
-0,003
III klasa
redni potencja
Cz stochowa
-0,085
III klasa
redni potencja
Gliwice
-0,101
III klasa
redni potencja
Rybnik
-0,121
III klasa
redni potencja
Sosnowiec
-0,266
IV klasa
aby potencja
Bytom
-0,286
IV klasa
aby potencja
Zabrze
-0,407
IV klasa
aby potencja
-0,467
IV klasa
aby potencja
-0,717
IV klasa
aby potencja
browa Górnicza
Ruda
ska
ród o: Opracowanie w asne.
10
Rafa Adamczyk
Zako czenie
Przeprowadzona analiza pokazuje stosunkowo du e zró nicowanie potencja u duych miast województwa skiego dla rozwoju markowego produktu turystyki biznesowej. Wyniki jej pozwalaj na uszczegó owienie zapisów zaprezentowanej w pierwszej cz ci artyku u Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie
skim w zakresie
stopnia predestynacji poszczególnych miast dla rozwoju tego typu turystyki. Z jednej
strony analiza potwierdza m.in. bardzo wysoki potencja Katowic oraz wysoki lub redni potencja o rodków regionalnych (Cz stochowa, Bielsko – Bia a i Rybnik), z drugiej
strony jednak pokazuje, e niektóre najwi ksze miasta Aglomeracji Górno skiej (Sosnowiec, Zabrze, Bytom) posiadaj s aby potencja dla rozwoju turystyki biznesowej
w analizowanej grupie miast, a niektóre mniejsze miasta Aglomeracji ( Chorzów i Tychy ) charakteryzuj si stosunkowo wysokim potencja em.
W zwi zku z realizowanymi przez poszczególne miasta strategiami rozwojowymi
ich potencja w zakresie rozwoju turystyki biznesowej b dzie ulega zmianom. Dlatego
zaprezentowana analiza mo e stanowi punkt wyj ciowy do bada zmian tego potencjau w przysz ci. Przyk adem miasta, w którym mo liwy b dzie wzrost znaczenia turystyki biznesowej jest Sosnowiec, gdzie powstaje jedno z najwi kszych w Polsce centrów organizacji targów i wystaw pod nazw "Expo Silesia". Szansa tego miasta spowodowana jest sytuacj Mi dzynarodowych Targów Katowickich, które po katastrofie
budowlanej w 2006 roku utraci y wcze niejsz pozycj . Z kolei samorz d miasta Katowice planuje budow mi dzynarodowego centrum kongresowego, które powinno znakomicie uzupe nia si z ofert "Expo Silesia". Dlatego dla wzrostu turystyki biznesowej w
skich du ych miastach, zw aszcza Aglomeracji Górno skiej, istotne
jest rozwijanie jej w oparciu o wspó prac mi dzy samorz dami poszczególnych miast
i podmiotami obs uguj cymi ten typ turystyki. Powinna ona by szczególnie ukierunkowana na wzajemne wykorzystywanie potencja ów miast i budowanie wspólnej silnej
pozycji konkurencyjnej w stosunku do innych polskich i zagranicznych o rodków turystyki biznesowej, przede wszystkim w zakresie turystyki kongresowej i targowej.
Bibliografia
1.
Brol R., Maj M., Strahl D., Metody typologii miast, AE we Wroc awiu, 1990.
2.
Davidson R., Podró e biznesowe, Polska Organizacja Turystyki, Warszawa 2001.
3.
Go embski G., Kompendium wiedzy o turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Pozna 2002.
4.
Michalak J., Warzocha Z., Turystyka biznesowa jako produkt agodz cy skutki sezonowo ci
w dzia alno ci hotelarskiej, [w:] Elementy zagospodarowania turystycznego, B. Meyer, A.
Panasiuk (red.), Zeszyty Naukowe nr 466, „Ekonomiczne problemy turystyki” Nr 9, Uniwersytet Szczeci ski 2007.
5.
Nowakowska A., Turystyka, turysta, ruch turystyczny [w:}Kompendium wiedzy o turystyce,
G. Go embski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Pozna 2002.
6.
Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie
wództwa
skiego, Katowice 2004.
skim na lata 2004 – 2013, Sejmik Woje-