STRONA INTERNETOWA W ZGODZIE Z PRAWEM Dostępność

STRONA INTERNETOWA W ZGODZIE Z PRAWEM
Dostępność online rozumiana jako dostępność każdego rodzaju materiałów na
stronach internetowych nie oznacza dostępności prawnej. Materiały te są chronione przez
prawo autorskie i prawa pokrewne.
Prawo autorskie (ang. copyright, symbol: © ) to pojęcie prawnicze oznaczające ogół
praw przysługujących autorowi utworu albo przepisy upoważniające autora do decydowania o
użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści. W Polsce obowiązuje Ustawa z dnia 4
lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz.
631 z późn. zm.), według której każdemu twórcy przysługują autorskie prawa osobiste oraz
majątkowe. Dzięki zbywalności autorskich praw majątkowych twórcy mogą nimi
dysponować przekazując je innym m.in. poprzez udzielenie wolnej licencji, co nie odbiera
praw twórcy a równocześnie określa na co zezwala on użytkownikom.
Udostępnienie twórczości na wolnych licencjach oznacza, że każdy ma prawo ją
wykorzystywać, poprawiać, dostosowywać, powielać, rozprowadzać oraz upowszechniać
swoje udoskonalenia, aby mogła z nich korzystać społeczność Internetu. Wolna licencja to
rodzaj umowy, którą autor utworu, właściciel praw autorskich, zawiera z wszystkimi
użytkownikami sieci. W ramach tej umowy twórca pozostaje właścicielem praw autorskich,
ale jednocześnie, jako ich właściciel, pod pewnymi, stosunkowo łatwymi do spełniania
warunkami pozwala korzystać ze swojego utworu innym użytkownikom.
Warunki te określają m.in. licencje Creative Commons (http://creativecommons.pl/),
których
zastosowanie
czyni
materiały
publikowane
na
stronach
internetowych
„bezpiecznymi”, czyli opublikowanymi zgodnie z prawem a równocześnie dającymi wyraźną
informację o sposobach ich dalszego wykorzystania. Creative Commons oferuje twórcom
licencje, które pozwalają im zachować własne prawa i jednocześnie dzielić się swoją
twórczością z innymi. Licencje te działają na zasadzie “pewne prawa zastrzeżone” – granice
dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te wytyczone na zasadzie “wszelkie prawa
zastrzeżone”.
W sieci istnieją edukacyjne zasoby tekstowe, graficzne, wideo oraz audio, które
oznaczone odpowiednimi licencjami CC mogą być wyszukane i dalej rozpowszechniane.
Efektywne wyszukiwanie materiałów oznaczonych licencjami CC umożliwiają m.in. dwie
wyszukiwarki
ogólne:
Google
(http:/www.google.pl/advanced_search?q=biblioteka&biw=1249&bih=536&hl=pl/)
oraz
SearchCreativeCommons (http://search.creativecommons.org/?q=). Poza nimi w sieci
funkcjonują także wyszukiwarki dedykowane, które selekcjonują materiał w zależności od
typu
zasobu,
który
jest
potrzebny.
Grafikę
odnajdziemy
w
portalu
Flickr
(http://flickrcc.bluemountains.net/flickrCC/index.php), wideo w YouTube (youtube.com),
muzykę w Jamendo (jamendo.pl). Każda z tych stron posiada okna zaawansowanego
wyszukiwania, które pozwalają zawęzić materiał internetowy, do tego oznaczonego
odpowiednimi licencjami CC.
Opublikowanie na stronie internetowej tego typu materiałów nie będzie budziło
żadnych wątpliwości co do rozpowszechniania go zgodnie z prawem. Creative Commons
udostępniając darmowe narzędzia, sprawia, ze proces tworzenia i wymiany treści poprzez
strony internetowe jest przejrzysty i nie budzi prawnych zastrzeżeń. Dzięki licencjom CC
mamy możliwość dzielenia się efektami własnej twórczości i równocześnie mamy możliwość
korzystania zgodnie z prawem z dorobku innych.
Anna Płusa