Sylabusy - Chemia I stopień 2013/14 Tom I

Transkrypt

Chemia
Studia
I stopnia
Tom I
Spis treści
1. Sylabusy do modułów przedmiotowych kierunkowych z załącznikami --------------------- 2
2. Standardy pracy licencjackiej i zasady egzaminu licencjackiego ------------------------- 113
3. Zasady odbywania obowiązkowych zawodowych praktyk studenckich ----------------- 120
Sylabus przedmiotu / modułu kształcenia
Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia:
Podstawy Chemii
Nazwa w języku angielskim:
General Chemistry
Język wykładowy:
polski
Kierunek studiów, dla którego przedmiot jest oferowany:
chemia
Jednostka realizująca: Instytut Chemii, Katedra Chemii Fizycznej
Rodzaj przedmiotu/modułu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny):
Poziom modułu kształcenia (np. pierwszego lub drugiego stopnia):
Rok studiów:
obowiązkowy
pierwszego stopnia
pierwszy
Semestr:
pierwszy
Liczba punktów ECTS:
12
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu:
dr hab. Krzysztof Wojciechowski
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
WIEDZA
Symbol efektu
kierunkowego
W_01
Zna i rozumienie podstawowe pojęcia, prawa i zjawiska chemiczne.
K_W01, K_W02, K_W07
W_02
W_03
Zna i rozumie w jaki sposób atomy łączą się w cząsteczki.
Zna i rozumie podstawowe prawa termodynamiki i kinetyki chemicznej
Zna i rozumie procesy fizykochemiczne przebiegające w roztworach
elektrolitów.
Zna i rozumie podstawowe prawa elektrochemii.
K_W01, K_W02 K_W07
K_W01, K_W02, K_W07
W_04
W_05
K_W01,K_W02, K_W07
K_W01,K_W02, K_W07
UMIEJĘTNOŚCI
U_01
U_02
U_03
U_04
Potrafi bezpiecznie posługiwać się sprzętem laboratoryjnym, substancjami i
K_U01, K_U02
wyrobami o poznanym składzie chemicznym.
Posiada umiejętność dostrzegania zależności pomiędzy budową substancji a
K_U01, K_U03, K_U04
jej właściwościami fizycznymi i chemicznymi
Posiada umiejętność planowania i prowadzania doświadczeń chemicznych
K_U01, K_U07, K_U014,
oraz przeprowadzania obliczeń chemicznych.
Posiada umiejętność zastosowania posiadanej wiedzy do rozwiązywania
K_U06, K_U014,
problemów rachunkowych, teoretycznych i praktycznych oraz korzystania z
K_U016
różnych źródeł informacji.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
K_01
K_02
Zna ograniczenia własnej wiedzy chemicznej i rozumie potrzebę dalszego jej
poszerzania.
Rozwija dociekliwość i precyzję podczas pracy doświadczalnej i teoretycznej.
Forma i typy zajęć:
K_K01, K_K02, K_K07
K_K01, K_K02, K_K07,
Wykład - 45 godz., ćwiczenia 60 godz. (w tym 30 godz. ćwiczeń rachunkowych),
laboratorium - 45 godz.
Wymagania wstępne i dodatkowe:
Znajomość chemii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej.
Treści modułu kształcenia:
2
Wykłady/ćwiczenia
1. Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne. Systematyka i nazewnictwo związków nieorganicznych.
2. Modele atomu i jego struktura elektronowa. Pojęcie orbitalu i kwantowe reguły zapełniania orbitali atomów.
Kształty przestrzenne orbitali atomowych.
3. Układ okresowy pierwiastków i jego budowa.
4. Charakterystyka wiązania jonowego, kowalencyjnego koordynacyjnego i wodorowego.
5. Hybrydyzacja i polarność wiązania chemicznego.
6. Charakterystyka stanu gazowego i teoria kinetyczna gazów.
7. Właściwości i struktura przestrzenna ciał stałych. Wiązania w ciałach stałych.
8. Energetyczne i entropowe przyczyny przebiegu reakcji chemicznych. Efekt cieplny reakcji i jego wyznaczanie.
9. Warunki termodynamiczne samorzutności reakcji chemicznych, .Równowaga chemiczna i sposoby jej
wyrażania.
10. Podstawowe pojęcia kinetyki chemicznej. Elementy teorii zderzeń i stanu przejściowego. Katalizatory.
11. Rodzaje roztworów i ich własności. Właściwości roztworów zależne od stężenia.
12. Własności roztworów elektrolitów. Teorie kwasów i zasad.
13. Równowagi jonowe w roztworach wodnych;
14. Podstawy elektrochemii. Elektroliza. Elektrody i ogniwa galwaniczne. .
Laboratorium
1. Techniki pracy laboratoryjnej.
2. Badania czynników wpływających na rozpuszczalność substancji.
3. Roztwory i ich sporządzanie.
4. Badania szybkości reakcji i równowagi chemicznej.
5. Pomiary pH roztworów słabych i mocnych elektrolitów.
6. Reakcje utleniania i redukcji.
7 Rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności.
8. Elektroliza i szereg napięciowy metali.
Ćwiczenia rachunkowe.
1. Obliczenia stężeń roztworów oraz ich przeliczanie.
2.Obliczanie składu procentowego związków chemicznych, składu mieszanin,
3. Obliczenia na podstawie równań chemicznych,
4. Obliczenia siły jonowej i aktywności roztworów elektrolitów.
5. Obliczanie równowag i pH w roztworach słabych elektrolitów.
6. Obliczenia rozpuszczalności i iloczynu rozpuszczalności.
Literatura podstawowa:
1. M. J. Sienko, R. A. Plane, „Chemia podstawy i zastosowania”, WNT,1992.
2. A. Bielański, „Podstawy chemii nieorganicznej”, PWN, Warszawa 1994.
3. L. Pauling, P. Pauling, „Chemia”, PWN, Warszawa 1997.
4. J. Cipera, „Podstawy chemii ogólnej”, WSiP, Warszawa 1992.
5. J. Minczewski, Z. Marczenko, „Chemia analityczna”, PWN, Warszawa 1997.
6. A. Śliwa, „Obliczenia chemiczne”, PWN, Warszawa 1982.
7. H. Całus, „Podstawy obliczeń chemicznych”, WNT, Warszawa 1987.
Literatura dodatkowa:
1. Jones, P. Atkins, „Chemia ogólna”, PWN, Warszawa 2004
2. H. Marzec „Chemia ogólna i analityczna”, AT-R, Bydgoszcz 2004
3. I. Jackowska, J.Piotrowski ”Chemia ogólna z elementami chemii nieorganicznej”, AR, Lublin 2002.
Planowane formy/działania/metody dydaktyczne:
wykład z wykorzystaniem technik multimedialnych, rozmowa heurystyczna, słowna i laboratoryjna metoda
problemowa, ćwiczenia pisemne.
Sposoby weryfikacji efektów kształcenia osiąganych przez studenta:
3
Efekty W01 -W05 oraz U01-U05 sprawdzane będą w trakcie:
ćwiczeń seminaryjnych - 2 kolokwia,
ćwiczeń rachunkowych - 4 kolokwia,
laboratorium 10 kolokwiów, sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych.
Efekty W01 – W05 sprawdzane będą na egzaminie pisemnym w czasie sesji egzaminacyjnej.
Forma i warunki zaliczenia:
Laboratorium
Ćwiczenia laboratoryjne zaliczane sa w systemie punktowym. Student może uzyskać następujące ilości punktów :
 za sprawdziany bieżące
10 x 3 pkt. = 30 pkt. (minimum 15.5 pkt.)
 za opisy ćwiczeń
10 x 1 pkt. = 10 pkt. (minimum 5 pkt.)
 Razem = 40 pkt.
Ćwiczenia są zaliczone po uzyskaniu minimum 20,5 pkt.
Jeśli studentowi brakuje 3 pkt. do wymaganej liczby 15,5 pkt. wówczas ma prawo do poprawy jednego sprawdzianu;
tego, z którego uzyskał najmniejszą liczbę punktów. Poprawa ta musi się odbyć przed wyznaczonym terminem
kolokwium poprawkowego obejmującego zakres wymagań teoretycznych wszystkich ćwiczeń (1A,B-9).
Student może zostać dopuszczony do poprawy sprawdzianów (koniec zajęć laboratoryjnych, a także w czasie
sesji egzaminacyjnej) tylko wówczas jeśli wykona wszystkie ćwiczenia przewidziane harmonogramem, a także
odda wszystkie sprawozdania z tych ćwiczeń.
Suma punktów uzyskanych w ramach ćwiczeń laboratoryjnych doliczana jest do ogólnej liczby punktów kursu
Podstaw Chemii.
Ćwiczenia seminaryjne.
Zaliczenie ćwiczeń seminaryjnych odbywa się na podstawie:
 wyników dwóch kolokwiów.
 aktywności na ćwiczeniach
 Za każde kolokwium student można zdobyć maksimum 20 punktów)
 Warunkiem zaliczenia ćwiczeń i dopuszczenia do egzaminu jest zdobycie, co najmniej 20,5 pkt. z
kolokwiów.
 Student, który nie uzyskał minimum punktów uprawniających do dopuszczenia do egzaminu w I terminie
ma prawo do kolokwium poprawkowego obejmującego całość materiału objętego kursem ćwiczeń.
 Do punktów uzyskanych przez studenta z kolokwiów doliczane są dodatkowe punkty za aktywność na
ćwiczeniach (maksimum 4 pkt.).
 Suma punktów uzyskanych w ramach ćwiczeń doliczana jest do ogólnej liczby punktów kursu Podstaw
Chemii.
Ćwiczenia rachunkowe
Na ćwiczeniach przeprowadzone są cztery kolokwia pisemne, z których można uzyskać maksymalnie 40 punktów.
Nieobecność nieusprawiedliwiona na kolokwium jest równoznaczna z jego nie zaliczeniem (0 pkt.).
Zajęcia są zaliczone, jeśli student uzyska minimum 20,5 punktów. Osoby, które nie uzyskają wymaganej liczby
punktów mają prawo do poprawy obejmującej całość materiału objętego kursem ćwiczeń.
Za aktywne uczestnictwo w zajęciach można uzyskać dodatkowo 4 punkty wliczane do końcowej punktacji
wówczas, gdy student uzyska w czasie ćwiczeń z kolokwiów minimum 20.5 pkt.
Suma punktów uzyskanych w ramach ćwiczeń jest doliczana do ogólnej liczby punktów kursu Podstaw Chemii.
Egzamin
Kurs kończy się egzaminem pisemnym.
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie wszystkich rodzajów ćwiczeń, na co najmniej 20,5 pkt.
Egzamin składa się z 20 zadań testowych (40 pkt.) i 10 zadań otwartych (40 pkt.).
Egzamin jest zdany, jeśli student uzyskał, co najmniej 40,5 pkt.
Ocena końcowa kursu obejmuje 60% punktów uzyskanych z ćwiczeń i 40% punktów uzyskanych z egzaminu.
Obliczanie końcowej punktacji z ćwiczeń wg. algorytmu:
1. Punkty uzyskane z wszystkich rodzajów ćwiczeń są sumowane.
2. Do w/w sumy dodawana są punkty uzyskane z egzaminu.
Student maksymalnie może uzyskać 120 pkt. z ćwiczeń i 80 pkt. z egzaminu.
Punkty dodatkowe za obecność na wykładach (doliczane tylko w I terminie egzaminu):
4 pkt za wszystkie obecności; 3 pkt. za 1 nieobecność; 2 pkt za 2 nieobecności.
Student ma prawo do dwóch terminów egzaminu poprawkowego.
Przeliczanie punktów na ocenę końcową kursu:
Ocena dostateczna
100,5 - 120 pkt
Ocena dst +
120,5 - 140 pkt.
Ocena dobra
140,5 - 160 pkt.
Ocena dobra +
160,5 - 180 pkt.
Ocena bardzo dobra
> 180 pkt.
4
Bilans punktów ECTS:
Aktywność
Obciążenie studenta
Udział w wykładach
45 godz.
Udział w ćwiczeniach
105 godz.
Samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń
30 godz.
Przygotowanie sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych
15 godz.
Udział w konsultacjach z przedmiotu
15 godz.
Samodzielne przygotowanie się do kolokwiów
45 godz.
Przygotowanie się do egzaminu i obecność na egzaminie
45 godz.
Sumaryczne obciążenie pracą studenta
300 godz.
Punkty ECTS za przedmiot
12 ECTS
Przykładowe pytania i zadania sprawdzające zakładane efekty kształcenia
WIEDZA
W_01 Zna i rozumienie podstawowe pojęcia, prawa i zjawiska chemiczne.
(Kolokwia na ćwiczeniach seminaryjnych, rachunkowych, egzamin).
 Podaj treść i zastosowanie prawa zachowania masy i stałości składu.
 Wyjaśnij, co to jest strącanie frakcjonowane osadów?
 Czy się strąci osad CaCO3, jeśli do 100 cm3 0.001 M CaCl2 dodamy 900 cm3 0.0001 M
Na2CO3? Iloczyn rozpuszczalności węglanu wapnia wynosi 4.7∙ 10 -9 .
 Z których praw chemicznych skorzystasz do rozwiązania poniższego zadania:
W wyniku spalenia 0,7g pewnego gazowego związku organicznego uzyskano 1,12dm 3 CO2 (warunki
normalne) oraz 3,01·1022 cząsteczek wody. Gęstość tego węglowodoru względem helu wynosi 7. Jaki
to węglowodór?
W_02 Zna i rozumie w jaki sposób atomy łączą się w cząsteczki.
 Omów różnice pomiędzy wiązaniem typu jonowego i kowalencyjnego.
 Czym się różni wiązanie sigma i pi?
 Co to jest hybrydyzacja i jak wpływa na kształt cząsteczki?
 Określ typ hybrydyzacji, kształt cząsteczki, moment dipolowy dla cząsteczek (jonów) np.: SO3,
CO2, H2O, ClO3-, NO2-, PO43-, OF2, H2S, PH3, CCl4, BH3, NO2Cl, COCl2, POCl3, SOCl2, SO2Cl2,
ClO2-, ClO4-, SO2, NH4+, CS2, COS.
W_03 Zna i rozumie podstawowe prawa termodynamiki i kinetyki chemicznej.
 Podaj treść i równanie I zasady termodynamiki.
 Podaj treść i równanie prawa Hessa.
 Jak definiuje się szybkość reakcji chemicznej? Od jakich czynników zależy?
 Co to jest rząd reakcji i cząsteczkowość reakcji? Kiedy rzędowość jest równa
cząsteczkowości?
 W którą stronę przesunie się stan równowagi reakcji endoenergetycznej:
2 SO2(G) +O2(G) = 2 SO3(G) , jeśli a/podwyższymy temperaturę, b/ dodamy katalizator, c/
zwiększymy stężenie tlenu, d/ obniżymy ciśnienie.
 Podaj w jaki sposób szybkość reakcji zależy od temperatury?
W_04 Zna i rozumie procesy fizykochemiczne przebiegające w roztworach elektrolitów. (Kolokwia na
ćwiczeniach seminaryjnych, rachunkowych, egzamin).
 Wyjaśnij pojęcia: a/ molowe ciepło rozpuszczania, b/ kontrakcja, c/ energia sieci krystalicznej.
 Od czego zależy stała i stopień dysocjacji? Jak się zmieni stała i stopień dysocjacji w wyniku
rozcieńczenia roztworu?
 Czy w roztworze H2SO3 liczba jonów H+ jest dwukrotnie większa niż jonów SO32-?
5

Jaka jest zależność pomiędzy stężeniem, siłą jonową i współczynnikiem aktywności? Wyjaśnij
na podstawie procesu rozcieńczania roztworu.
 Co to są roztwory buforowe? Wyjaśnij mechanizm działania buforu w oparciu o bufor
octanowy.
 Jakie są stężenia jonów wodorowych i wodorotlenowych w czystej wodzie w temperaturach:
250C, 00C i 1000C? Co to jest iloczyn jonowy wody i jaka jest jego wartość w temperaturze
250C?
W_05 Zna i rozumie podstawowe prawa elektrochemii.
 Podaj podział i przykłady elektrod.
 Zapisz schemat ogniwa i reakcje elektrodowe dla ogniwa: Volty, Daniella i Leclanchego.

Zapis : katoda : 4 H 2O  4e   2 H 2  4OH  anoda: 2 H 2 0  4e   O2  4 H 
ilustruje reakcje zachodzące na elektrodach platynowych podczas elektrolizy wodnego roztworu: A.
NaCl
B. Na2SO4 C. HCl
D. Cu(NO3)2
 Co to jest siła elektromotoryczna ogniwa?
UMIEJĘTNOŚCI
U_01 Potrafi bezpiecznie posługiwać się sprzętem laboratoryjnym, substancjami i wyrobami o
poznanym składzie chemicznym.
 Jak należy ogrzewać ciecz w probówce? Dlaczego należy włożyć kamyczek wrzenny do
ogrzewanej cieczy w kolbie?
 Wskaż prawidłowy tok postępowania w przypadku poparzenia stężonym kwasem. Miejsce
poparzone przemyć:
A. strumieniem zimnej wody, a następnie przemyć 5% roztworem NaHCO3.
B. strumieniem zimnej wody, a następnie przemyć 5% roztworem NaOH.
C. strumieniem zimnej wody, a następnie nałożyć opatrunek z penthanolu.
D. 5% roztworem NaHCO3, a następnie strumieniem zimnej wody.
U_2 Posiada umiejętność dostrzegania zależności pomiędzy budową substancji a jej właściwościami
fizycznymi i chemicznymi.
 Dlaczego siarkowodór jest gazem, a woda cieczą?
 Jakie właściwości mają związki o wiązaniach jonowych, a jakie o wiązaniach typu
kowalencyjnego?
 Który związek jest lepiej rozpuszczalny i dlaczego: HCl czy H2S, CH4 czy NH3?
 Ania dodała do kleju kroplę jodyny, w wyniku czego pojawiło się na nim ciemnoniebieskie
zabarwienie. W związku z tym Ania stwierdziła, że w kleju znajduje się ten sam cukier, co w :
a/ winogronach, b/ drewnie, c/ naturalnym miodzie, d/ ziemniakach.

Alkoholizm jest groźną chorobą społeczną. Szkodliwe działanie alkoholu na organizm ludzki
polega na: a/ wiązaniu się alkoholu z hemoglobiną krwi, b/ nieodwracalnym ścinaniu się białka
w komórkach organizmu, c/ rozpuszczaniu szkieletu kostnego przez alkohol, d/ uniemożliwianiu
dostania się tlenu do płuc.
U_03 Posiada umiejętność planowania i prowadzenia doświadczeń chemicznych oraz
przeprowadzania obliczeń chemicznych.
 Oblicz ilość Na2SO4 ∙ 10 H2O potrzebną do sporządzenia roztworu w ilości i o stężeniu
procentowym podanym przez prowadzącego zajęcia. Sporządź ten roztwór korzystając z
odpowiedniego sprzętu i odczynników chemicznych. Opisz i oblicz błąd bezwzględny i
względny na podstawie zmierzonej areometrem gęstości otrzymanego roztworu i gęstości
odczytanej z tablic. Wyprowadź wzór na stężenie molowe i oblicz stężenie molowe
otrzymanego roztworu.
 Ania przygotowała stalowe opiłki, mąkę, sól kuchenną i wodę, które następnie dokładnie
wymieszała. Podaj kolejne etapy procesów, podczas których rozdzieliła otrzymaną mieszaninę
na poszczególne składniki.
 Oblicz, ile mg chloru dostaje się do organizmu człowieka po wypiciu dwóch szklanek wody z
kranu będącej 0.00004% roztworem chloru w wodzie. Przyjmij, że jedna szklanka wody (200
cm3 ) ma masę ok. 200 g.
6
U_04 Posiada umiejętność zastosowania posiadanej wiedzy do rozwiązywania problemów
rachunkowych, teoretycznych i praktycznych oraz korzystania z różnych źródeł informacji.
 Dokonaj odpowiednich obliczeń, podaj nazwy szkła laboratoryjnego oraz opisz kolejne
czynności jakie należy wykonać w celu przygotowania 120 ml 0,5M roztworu kwasu solnego
mając do dyspozycji 6M roztwór tego kwasu i wodę destylowaną.

Jaki ładunek musi teoretycznie przepłynąć przez wodny roztwór zawierający 1 mol SnCl2 i 2
mole SnCl4 , aby z roztworu zostały całkowicie wydzielone jony cynowe (II) i cynowe (IV) oraz
jony chlorkowe? A. 10 F
B. 20 F
C. 5F
D. 6F
K_01 Zna ograniczenia własnej wiedzy chemicznej i rozumie potrzebę dalszego jej poszerzania
 Na podstawie literatury podaj po dwa przykłady reakcji chemicznych, które przebiegają: a/
bardzo szybko. b/ bardzo wolno. Omów te reakcje.
 W oparciu o literaturę wyjaśnij mechanizm procesu chromatograficznego.
K_02 Rozwija dociekliwość i precyzję podczas pracy doświadczalnej i teoretycznej
 Przygotuj pięć probówek, do każdej odmierz według tabeli 0.2 molowy roztwór tiosiarczanu
sodu i wody destylowanej, wymieszaj. Następnie do każdej z probówek dodaj 8 cm 3 0.2
molowego kwasu siarkowego (VI) i wymieszaj. Mierz czas (sekundy) do momentu ukazania
się zmętnienia. Dane z tabeli ułóż w tabeli wg własnego pomysłu. Wykonaj wykres, na którego
osiach zaznacz stężenie tiosiarczanu, a na drugiej czas w sekundach. Jakie wnioski
wypływają z otrzymanego wykresu?
 Wyjaśnij, dlaczego:
a/ ogrzana w słońcu coca- cola pieni się po otwarciu butelki, b/ kupiona w mroźny dzień
butelka z gazowanym napojem postawiona na gorącym kaloryferze pękła, c/ żadna z rybek w
akwarium nie przeżyła, gdy temperatura wody w akwarium została podwyższona z 28 0C do
36 0C.
 Andrzej przywiózł z wakacji wodę zaczerpniętą z Morza Bałtyckiego. Postanowił obliczyć
stężenie procentowe wszystkich soli rozpuszczonych w tej morskiej wodzie. Opisz, w jaki
sposób wyznaczył stężenie soli w tej wodzie?
7
Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia: Matematyka I
Nazwa w języku angielskim: Mathematics I
Język wykładowy: polski
Kierunek studiów, dla którego przedmiot jest oferowany: chemia
Jednostka realizująca: Instytut Matematyki i Fizyki
Rodzaj przedmiotu/modułu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny): obowiązkowy
Poziom modułu kształcenia (np. pierwszego lub drugiego stopnia): pierwszego stopnia
Rok studiów: 1
Semestr: 1
Liczba punktów ECTS: 6
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu: dr Grzegorz Lewandowski
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
W_01
W_02
W_03
W_04
U_01
U_02
U_03
U_04
K_01
K_02
K_03
WIEDZA
Student zna podstawowe pojęcia związane z algebrą liniową: macierze,
wyznaczniki, działania na nich, itp..
Zna podstawowe pojęcia dotyczące liczb zespolonych i ich zastosowań.
Zna podstawowe metody rozwiązywania układów równań liniowych.
Zna pojęcia i twierdzenia związane z przestrzeniami liniowymi, przekształceniami
liniowymi. Zna podstawy geometrii analitycznej.
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi w sposób zrozumiały przedstawić poprawne rozumowania matematyczne,
formułować twierdzenia i definicje.
Umie operować pojęciami związanymi z zagadnieniami algebry liniowej,
interpretować zależności, wzory, schematy itp. oraz stosować je praktycznie.
Posługuje się pojęciem przestrzeni liniowej. Potrafi w tym kontekście analizować
przykłady, znajduje zastosowania.
Potrafi rozwiązywać układy równań liniowych wieloma metodami. Dostrzega ich
zastosowania w fizyce i chemii.
Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia.
Potrafi formułować opinie i wyciągać wnioski dotyczące zagadnień związanych z
algebrą liniową.
Potrafi prezentować posiadane informacje i otrzymywane wyniki.
Symbol efektu
kierunkowego
K_W10, K_W08
K_W04, K_W010
K_W011
K_W010, KW_04
K_U10
K_U09, K_U10
K_U11, K_U12
K_U10, KU_22
K_K01, K_K03
K_K02
K_K06
Forma i typy zajęć: wykłady (15 godz.), ćwiczenia (30 godz.), konsultacje (30 godz.)
1. Liczby zespolone. Podstawowe definicje. Postać algebraiczna i trygonometryczna liczby zespolone. Potęgowanie
8
i pierwiastkowanie liczb zespolonych.
2. Macierze i wyznaczniki. Podstawowe określenia. Działania na macierzach. Definicja wyznacznika. Algorytm
Gaussa. Pojęcie rzędu macierzy.
3. Układy równań liniowych. Pojęcie układu i rozwiązania układu. Układy jednorodne i niejednorodne Układy
Cramera. Metoda eliminacji Gaussa. Istnienie i liczba rozwiązań; twierdzenie Kroneckera-Capellego.
4. Przestrzenie liniowe. Pojęcie przestrzeni i podprzestrzeni. Liniowa niezależność wektorów. Baza i wymiar
przestrzeni liniowej; współrzędne wektora w bazie.
5. Przekształcenia liniowe . Podstawowe pojęcia. Jądro i obraz przekształcenia liniowego. Macierz przekształcenia.
Wartości i wektory własne.
6. Geometria analityczna w przestrzeni. Wektory, iloczyn skalarny, wektorowy, mieszany. Zastosowania rachunku
wektorowego. Ortogonalność.
1. T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra liniowa 1, 2, GiS, Wrocław, 2010
2. B. Gleichgewicht, Algebra, PWN, Warszawa, 1976
3. D. Witczyńska, K.Witczyński, Wybrane zagadnienia z algebry liniowej i geometrii, PW, Warszawa, 1996
1. A. Białynici-Birula, Algebra liniowa z geometrią, PWN, Warszawa, 1976
2. J. Gancarzewicz, Algebra liniowa z elementami geometrii, UJ, Kraków, 1998
Wykład tradycyjny wspomagany technikami multimedialnymi, ćwiczenia rachunkowe wspomagane technikami
multimedialnymi.
Efekty sprawdzane będą na dwóch kolokwiach oraz na egzaminie pisemnym w sesji egzaminacyjnej.
Warunek uzyskania zaliczenia przedmiotu: co najwyżej dwie nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach i
spełnienie każdego z trzech niżej opisanych warunków
1. uzyskanie co najmniej 10 punktów z każdego kolokwium
2. uzyskanie co najmniej 20 punktów z egzaminu pisemnego
3. uzyskanie łącznie co najmniej 51 punktów ze wszystkich form zaliczenia
Przedział punktacji
Ocena
Sposób uzyskania punktów:
0-50
2,0
51-60
3,0
61-70
3,5
71-80
4,0
81-90
4,5
91-100
5,0
1. Kolokwia: 50 pkt
2. Egzamin pisemny: 50 pkt
Poprawy:
Jednorazowa poprawa kolokwium w trakcie zajęć w semestrze. Dwie poprawy w sesji egzaminacyjnej, odpowiednio
przed drugim i trzecim terminem egzaminu pisemnego.
Aktywność
Obciążenie
studenta
Przygotowanie się do egzaminu i obecność
na egzaminie
15
30
30
15
30
30
150
6 ECTS
Weryfikacja efektów kształcenia
W_01
Zna podstawowe pojęcia związane z algebra liniowa: macierze, wyznaczniki, działania na nich itp
Pytania kontrolne:
9
1. Podaj i omów pojęcie macierzy. Podaj własności
2. Podaj i omów pojęcie wyznacznika. Podaj własności
3 Zdefiniuj i podaj własności działań
W_02
Zna podstawowe pojęcia dotyczące liczb zespolonych i ich zastosowań
W_03
Pytania kontrolne:
1. Podaj definicje liczby zespolonej. Omów różne jej postacie
2. Omów działania na liczbach zespolonych i ich własności
3. Podaj wybrane zastosowania liczb zespolonych
.
Zna podstawowe metody rozwiązywania układów równań liniowych
Pytania kontrolne:
1. Podaj i omów pojęcia układu i rozwiązania układu. Omów różne rodzaje układów
2. Podaj wzory Cramera, metodę eliminacji Gaussa i przykłady ich zastosowań
3. Podaj twierdzenie Kroneckera-Capellego i omów jego zastosowania
W-04
U_01
Zna pojęcia i twierdzenia związane z przestrzeniami liniowymi. Zna podstawy geometrii analitycznej
Pytania kontrolne
1. Podaj definicje i własności przestrzeni i podprzestrzeni liniowej
2. Podaj definicje i własności liniowej zależności i niezależności wektorów
3. Omów bazę i wymiar przestrzeni. Podaj własności
4. Podaj definicje: przekształcenia liniowego, jądra, obrazu, macierzy, wektorów własnych. Podaj własności
tych pojęć
5. Podaj definicję i własności iloczynu skalarnego, wektorowego, mieszanego. Podaj własności tych pojęć i
ich zastosowania
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi w sposób zrozumiały przedstawić poprawne rozumowania matematyczne, formułować
twierdzenia i definicje.
Pytania kontrolne:
1. Sformułuj i uzasadnij wzory na działania na macierzach. Wykonaj określone działania
2. Sformułuj i uzasadnij wzory na potęgowanie i pierwiastkowanie liczb zespolonych. Wyznacz pierwiastki
podanej liczby
3. Zastosuj twierdzenie K-C do podanego układu
4. Sformułuj podstawowe pojęcia związane z przestrzeniami liniowymi
5. Sformułuj podstawowe pojęcia i twierdzenia dotyczące przekształceń liniowych
U_02
Umie operować pojęciami związanymi z zagadnieniami algebry liniowej, interpretować zależności,
wzory, schematy itp oraz stosować je praktycznie
Pytania kontrolne:
1. Zastosuj odpowiednie wzory do wykonania działań na macierzach
2. Oblicz wyznacznik
3. Rozwiąż zadany układ równań. Zinterpretuj rozwiązani
4. Zbadaj bycie przestrzenią lub podprzestrzenią liniową
5. Zbadaj liniową zależność podanych wektorów
6. Zbadaj liniowość przekształceń. Wyznacz podstawowe parametry
7. Wyznacz odpowiednie iloczyny wektorów. Podaj ich interpretacje geometryczne
U_03
Posługuje się pojęciem przestrzeni liniowej. Potrafi w tym kontekście analizować przykłady, znajduje
zastosowania
Pytania kontrolne:
1 Zbadaj własności wybranych układów wektorów. Podaj geometryczne i praktyczne interpretacje
2. Dokonaj analizy podprzestrzeni danej przestrzeni
3. Zbadaj własności podanych przekształceń. Podaj praktyczne interpretacje ich parametrów
U_04
Potrafi rozwiązywać układy równań liniowych wieloma metodami. Dostrzega ich zastosowania w
fizyce i chemii
Pytania kontrolne:
1. Rozwiąż zadany układ równań stosując wzory Cramera
10
2. Rozwiąż zadany układ równań stosując metodę Gaussa
3. Zbadaj istnienie i liczbę rozwiązań zadanego układu
4. Na podstawie podanej treści ułóż układ równań, rozwiąż go i zinterpretuj rozwiązani
K_01
K_02,
K-03
Weryfikacja efektu przy prezentacjach ustnych
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień matematycznych. Potrafi prezentować
posiadane informacje i otrzymywane wyniki
Weryfikacja efektu podczas prezentacji ustnych
11
Język wykładowy:
Technologia informacyjna
Information technology
Polski
Kierunek studiów, dla którego przedmiot jest oferowany: Chemia
Jednostka realizująca: Zakład Technologii i Fizyki Chemicznej
Rodzaj przedmiotu/modułu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny): Obowiązkowy
Rok studiów:
Semestr:
pierwszy
pierwszy
4
W_02
W_03
Dr Arkadiusz Rudzki
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
W_01
Pierwszy stopień
WIEDZA
Posiada wiedzę na temat obecnej technologii informatycznej i kierunku jej
najbliższego rozwoju
Zna pakiet programów wymienionych w treści modułu kształcenia danego
przedmiotu wspomagający analizę i prezentację danych naukowych
Zna podstawowe elementy fizyki kwantowej i jej korelacji z informatyka,
zasadami tworzenia programów
Symbol efektu
kierunkowego
K_W06
K_W11
K_W03, K_W04
UMIEJĘTNOŚCI
U_01
U_02
Posiada umiejętności wyszukiwania oraz poznania technik przetwarzania,
obróbki danych chemicznych oraz ich prezentacji przy wykorzystaniu
Internetu oraz z dostępnych na rynku informatycznych programów
użytkowych
Posiada umiejętność przechodzenia od obliczeń do prezentacji danych
eksperymentalnych
K_U20, K_U21, K_U22
K_U10, K_U20, K_U22
K_01
K_02
Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego
kształcenia
Rozumie i docenia znaczenie uczciwości intelektualnej, postępuje etycznie
K_K01
K_K02
Laboratorium (30 godz.)
Do studiowania przedmiotu wystarczą wiadomości z zajęć technologii informacyjnej oraz matematyki
prowadzonych na poziomie licealnym
Nośniki informacji, media informacyjne, systemy multimedialne w informacji naukowej;
Zarys historii, systemy operacyjne, struktury sterujące i podprogramy, typy i struktury danych;
Wstęp do zastosowań informatyki w chemii;
Edytory struktur chemicznych, metody wizualizacji trójwymiarowej i optymalizacji struktur chemicznych (programy
IsisDraw, ChemSketch, ChemOffice, HyperChem);
Praca z procesorami tekstu;
12
Praca z arkuszem kalkulacyjnym Microsoft Excel w technice, obróbce i prezentacji różnego typu danych w tym
danych pomiarowych, tworzenie makr i praca z dodatkiem Solver;
Praca w programie Origin (błędy pomiarowe, rozkłady zmiennych, miary statystyczne);
Praca z programami do tworzenia prezentacji multimedialnych (MS PowerPoint, Impress);
Podstawy HTML i kaskadowych arkuszy stylów (tworzenie i publikacja stron internetowych);
Grafika komputerowa, praca z programami do tworzenia grafiki rastrowej, wektorowej oraz trójwymiarowej.
1.
R. Sokół „Tworzenie stron WWW”, Gliwice Helion, 2007
Wróblewski P., "Microsoft Office PL w biurze i nie tylko", Helion, Gliwice, 2007
W. Ufnalski, K. Mądry, „Excel dla chemików”, WNT, Warszawa 2000
E. Slavicek, „Technika obliczeniowa dla chemików”, WNT, Warszawa 1991;
G. Fic, G. Nowak, „Internet jako narzędzie do wspomagania dydaktyki i badań w chemii oraz technologii
chemicznej”. Przem. Chem. 82 (8-9), 1331-1334, 2003
6. „Origin podręcznik użytkownika” GAMBIT COiS; 2004
2.
3.
4.
5.
7. J. i M. Pasek „CorelDRAW 9 PL. Ćwiczenia praktyczne” Helion, 2000
1. Z Nowakowski, W. Sikorski, "Informatyka bez Tajemnic", 1999
2. W. Gajda, „HTML, XHTML i CSS : praktyczne projekty”, Gliwice : Helion, cop. 2007
ćwiczenia klasyczne, pokaz demonstracja, prezentacja
Efekty W_01, W_03 oraz K_01 i K_02 będą sprawdzone podczas testu, pozostałe efekty, tj. W_02, U_01, U_02
podczas ćwiczeń laboratoryjnych oraz w trakcie testu praktycznego.
Sposób zaliczenia
1. uzyskanie minimum połowy punktów z testu.
2. prawidłowe wykonanie testu praktycznego z ćwiczeń laboratoryjnych.
sposób oceniania:
0-50 ndst
51-60 dst
61-70 dst+
71-80 db
81-90 db+
91-100 bdb

test teoretyczny – 50 pkt

test praktyczny – 50 pkt
poprawy:
jednorazowa poprawa testu z teorii oraz testu praktycznego
Aktywność
Udział w laboratoriach
Samodzielne przygotowanie do laboratorium i przygotowanie prac
domowych
Przygotowanie się i udział w zaliczeniu testu
30 godz.
10 godz.
45 godz.
15 godz.
100 godz.
13
Wiedza:
W_01 - Posiada wiedzę na temat obecnej technologii informatycznej i kierunku jej najbliższego
rozwoju.
a) Wskaż różnice pomiędzy procesorem a edytorem tekstu. Wskaż co najmniej 3 darmowe
edytory tekstu.
b) Na dowolnym portalu informacyjnym załóż darmowe konto e-mail i następnie skonfiguruj
program pocztowy Outlook do założonego konta.
W_02 - Zna pakiet programów wymienionych w treści modułu kształcenia danego przedmiotu
wspomagający analizę i prezentację danych naukowych.
a) W arkuszu kalkulacyjnym wykorzystaj pakiet Solver do przewidywania punktów eutektycznych
różnych stopów metali. Sporządź odpowiednie wykresy.
b) W procesorze tekstu Word dla wskazanego dokumentu wykonaj automatyczne spisy: ilustracji,
bibliografii oraz treści.
W_03 - Zna podstawowe elementy fizyki kwantowej i jej korelacji z informatyka, zasadami tworzenia
programów
a) Wskaż podstawowe różnice pomiędzy Q-bitem a Bitem. Wyjaśnij pojęcie kropki kwantowej.
b) Jakie są główne przeszkody w rozwoju informatyki kwantowej?
Umiejętności:
U_01 - Posiada umiejętności wyszukiwania oraz poznania technik przetwarzania, obróbki danych
chemicznych oraz ich prezentacji przy wykorzystaniu Internetu oraz z dostępnych na rynku
informatycznych programów użytkowych
a) Zaimportuj do arkusza kalkulacyjnego dane pomiarowe z eksperymentu, sporządź wykres ich
przebiegu oraz zaproponuj sposób dopasowania trendu oraz wyznaczenia błędów
pomiarowych.
b) Dla wskazanego zagadnienia sporządź prezentację multimedialną zawierającą minimum 10
przeźroczy.
U_02 - Posiada umiejętność przechodzenia od obliczeń do prezentacji danych eksperymentalnych
a) Dla wybranych widm spektroskopowych wykonaj dopasowania poszczególnych pasm
wyliczając podstawowe parametry (szerokość połówkową, maksimum piku oraz jego
powierzchnię).
b) Przedstaw zaimportowane dane eksperymentalne w postaci wykresów trójwymiarowych.
Kompetencje społeczne:
K_01 - Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia
a) Wykonaj struktury przestrzenne związków chemicznych wskazanych przez prowadzącego.
b) W dowolnym programie graficznym sporządź schemat podany przez prowadzącego.
K_02 - Rozumie i docenia znaczenie uczciwości intelektualnej, postępuje etycznie
a) Znajdź darmowe oprogramowanie umożliwiające wykonanie struktur chemicznych.
b) Wyjaśnij różnicę pomiędzy poszczególnymi licencjami oprogramowania (typu freeware,
shareware, GNU, BOX, OEM itp.)
14
Język wykładowy:
Chemiczne bazy danych
Chemical Database
Polski
Rok studiów:
Semestr:
pierwszy
pierwszy
1
W_02
Dr Arkadiusz Rudzki
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
W_01
Pierwszy stopień
WIEDZA
Dostrzega potrzebę korzystania z różnego rodzaju dostępnych chemicznych
baz danych oraz innych źródeł informacji również w języku obcym
Zna oprogramowanie służące do wizualizacji struktur chemicznych (program
IsisDraw) oraz do tworzenia relacyjnych baz danych (program Access)
Symbol efektu
kierunkowego
K_W07, K_W08, K_W09
K_W06
UMIEJĘTNOŚCI
U_01
U_02
Posiada umiejętność szerokiego spektrum technik i metod tworzenia oraz
przeszukiwania baz danych ze szczególnym uwzględnieniem technik zapytań
w wyszukiwaniu danych
Posiada umiejętność prezentacji danych spełniających określone kryteria
K_U01, K_U21
K_U22
K_01
K_02
kształcenia
Potrafi precyzyjnie formułować pytania, służące pogłębieniu wiedzy na dany
temat oraz własnego zrozumienia danego tematu a także odnalezienia
brakujących elementów w rozumowaniu
K_K01
K_K02
Laboratorium (15 godz.)
Umiejętność indywidualnej pracy studenta w środowisku Windows z pakietem MS Office
Systemy multimedialne w informacji naukowej;
Najważniejsze encyklopedie chemiczne, chemiczne zasoby edukacyjne;
Metody i techniki wyszukiwania informacji w Internecie, wyszukiwarki
Naukowe i chemiczne, katalogi i wortale chemiczne;
Edytory struktur chemicznych (program IsisDraw, ChemSketch);
Metody wprowadzania i przesyłania informacji o strukturach chemicznych stosowanych w Internecie;
Relacyjne bazy danych, metody ich projektowania oraz wykorzystania w procesach chemicznych;
Wyszukiwanie informacji w najważniejszych wydawnictwach bibliograficznych dostępnych na UPH oraz
15
abstraktowych (Chemical Abstrakts);
Tworzenie i optymalizacja zapytań, podstawy języka SQL.
8. Paul Beynon-Davies, „Systemy baz danych”, Warszawa 1998
9. Rebecca M. Riordan, „Projektowanie systemów relacyjnych baz danych”, RM, Warszawa 2000
10. Date C.J, „Wprowadzenie do systemów baz danych”, WNT, Warszawa 2000
3. Krystyna Połeć, "Bazy danych : materiały pomocnicze do ćwiczeń kursu prowadzonego w oparciu o program
Microsoft Access", Nowy Sącz : Wyższa Szkoła Biznesu - National-Louis University, 2002
analiza przypadku, ćwiczenia klasyczne, pokaz demonstracja, prezentacja.
Efekty W_01, W_02 oraz K_01 będą sprawdzone podczas testu, pozostałe efekty, tj. U_01, U_02 i K_02 podczas
ćwiczeń laboratoryjnych oraz w trakcie testu praktycznego.
1. uzyskanie minimum połowy punktów z testu z treści wykładów.
2. prawidłowe wykonanie testu praktycznego z wykorzystaniem programów: Access, ISISDraw na ćwiczeniach
laboratoryjnych.
sposób oceniania:
0-50 ndst
51-60 dst
61-70 dst+
71-80 db
81-90 db+
91-100 bdb

test z wykładu – 50 pkt

test praktyczny – 50 pkt
poprawy:
jednorazowa poprawa testu z wykładu oraz testu praktycznego
Aktywność
15 godz.
Samodzielne przygotowanie do laboratorium
10 godz.
Przygotowanie się i udział w zaliczeniu testu
5 godz.
5 godz.
35 godz.
Wiedza:
W_01 - Dostrzega potrzebę korzystania z różnego rodzaju dostępnych chemicznych baz danych oraz
innych źródeł informacji również w języku obcym.
a) Znajdź informacje dotyczące rozkładu gęstości elektronowej cząsteczki wody wykorzystującej
metodę NBO wykorzystując zasoby portalu molnet.eu
b) Wykorzystując ogólnodostępne zasoby internetowe (np. Google scholar) wyszukaj informacje
dotyczące publikacji pracowników Zakładu Technologii i Fizyki Chemicznej UPH z ostatnich 3
lat.
16
W_02 - Zna oprogramowanie służące do wizualizacji struktur chemicznych (program IsisDraw) oraz
do tworzenia relacyjnych baz danych (program Access)
a) W programie IsisDraw sporządź poniższy schemat reakcji:
+
3
C6H5NO2
H+
+
3
+
C6H5NH2
2H2O
N
N
H
1,2-dihydrochinolina
chinolina
N
5
6
5,6-benzochinolina
(1-azafenantren)
CH2
CH2
P 2 O5
Pd
ogrzewanie
ogrzewanie
N
NH
O
CH3
C
CH3
N-(2-fenyloacetylo)acetamid
1-metylo-3,4dihydroizochinolina
N
+
H2
CH3
1-metyloizochinolina
b) We wskazanej przez prowadzącego bazie danych sporządź relacje typu 1 do wielu oraz wiele
do wielu pomiędzy wszystkimi tabelami bazy.
Umiejętności:
U_01 - Posiada umiejętność szerokiego spektrum technik i metod tworzenia oraz przeszukiwania baz
danych ze szczególnym uwzględnieniem technik zapytań w wyszukiwaniu danych
a) W bazie Web of Knowledge wyszukaj informacje dotyczące oddziaływań elektrooptycznych
dla ciekłych kryształów z ostatnich 3 lat
b) Wyszukaj 10 najnowszych publikacji autora wskazanego przez prowadzącego wyniki
zapisując we wcześniej utworzonym koncie EndNotWeb.
U_02 - Posiada umiejętność prezentacji danych spełniających określone kryteria
a) We wskazanej bazie danych stwórz kwerendę określającą kryteria podane przez
prowadzącego a następnie sporządź raport przedstawiający wyniki tej kwerendy.
b) Na swoim koncie EndNotWeb stwórz grupę referencji a następnie na jej podstawie sporządź
bibliografię załącznikową.
K_01 - Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia. Potrafi
precyzyjnie formułować pytania, służące pogłębieniu wiedzy na dany temat oraz własnego
zrozumienia danego tematu a także odnalezienia brakujących elementów w rozumowaniu
a) Korzystając z elektronicznych baz danych dostępnych na stronie internetowej biblioteki
głównej UPH znajdź informacje dotyczące najnowszych zastosowań ciekłych kryształów a w
szczególności faz niebieskich.
b) Wskaż sposoby przeszukiwania związków chemicznych poprzez stosowanie rysowania
struktur chemicznych.
17
Język wykładowy:
Język angielski
English
Angielski (wspomagany jęz. polskim)
chemia
Jednostka realizująca: Studium Języków Obcych
Rok studiów:
Semestr:
pierwszego stopnia
1
1, 2
8
mgr Elżbieta Mirończuk
Symb Efekty kształcenia
ol
efekt WIEDZA
u
W_01
W_02
W_03
W_04
W_05
W_06
Symbol
efektu
kierunko
wego
Student zna słownictwo i struktury gramatyczne niezbędne do skutecznej komunikacji
językowej w typowych sytuacjach życia codziennego i zawodowego zgodnie z treścią modułu
kształcenia.
Zna zasady konstruowania różnych form wypowiedzi ustnych (dialog, komunikat, prezentacja)
i pisemnych (ogłoszenie, notatka, ankieta, streszczenie, zaproszenie, list prywatny i prosty list
urzędowy, CV, opis, opowiadanie).
Zna strategie komunikacyjne potrzebne do skutecznego porozumiewania się.
Zna normy socjokulturowe języka (konwencje społeczne, obyczaje itp.) obowiązujące w
społeczności posługującej się tym językiem jako językiem ojczystym.
Zna zasady pisowni, wymowy i intonacji języka.
Zna różne techniki uczenia się i metody samooceny.
K_W09
UMIEJĘTNOŚCI
Słuchanie/ Czytanie
Student potrafi:
U_01
U_02
U_03
U_04
U_05
U_06
zrozumieć ogólny przekaz wypowiedzi (ustnych i pisemnych) oraz wybrane informacje zawarte
w wypowiedziach dłuższych, bogatych pod względem treści a także zróżnicowanych pod
względem struktur leksykalno – gramatycznych, rozróżnić poszczególne części tekstu, ich
główne myśli oraz związki między nimi;
zrozumieć szczegółowo krótsze przekazy, związane z kierunkiem studiów oraz w życiu
codziennym np. : polecenie, komunikat, instrukcja obsługi, ogłoszenia, itp.;
rozróżnić formalny i nieformalny styl tekstu;
zrozumieć główne treści wykładu lub rozmowy na tematy specjalistyczne, pod warunkiem
znajomości tematyki oraz jasnej struktury wypowiedzi;
wyszukać interesujące informacje z zakresu swojej specjalności w dostępnych źródłach
(Internet, leksykony, prasa, literatura fachowa, itp.) i przy pomocy słownika języka obcego
(dwu- i jednojęzycznego) pracować z tekstem samodzielnie;
rozpoznawać różnorodne struktury leksykalno-gramatyczne w podanym
kontekście w celu właściwego zrozumienia przekazu.
18
Mówienie
U_07
U_08
U_09
U_10
U_11
U_12
U_13
Student potrafi:
uzyskiwać i udzielać informacji;
relacjonować przebieg zdarzeń, opisywać ludzi, zdarzenia, miejsca i zjawiska;
prowadzić rozmowy w życiu prywatnym i zawodowym;
interpretować statystyki, diagramy, ilustracje, wykresy, itp.;
formułować dłuższe spójne wypowiedzi na określone tematy;
brać udział w dyskusji o znanej tematyce, formułować argumenty, wyrażać aprobatę i
sprzeciw, negocjować;
stosować struktury leksykalno – gramatyczne z zachowaniem zasad wymowy i intonacji w
stopniu zapewniającym zrozumiałość dla rodzimego użytkownika języka.
Pisanie
U_14
U_15
U_16
U_17
U_18
Student potrafi:
opisać ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska, zdarzenia;
sporządzić krótkie i dłuższe teksty użytkowe ( np. życiorys, podanie, sprawozdanie,
ogłoszenie, notatkę służbową, list prywatny i urzędowy, usprawiedliwienie itp.) oraz wypełnić
np. formularz, ankietę itp.;
sporządzić notatkę z przeczytanego tekstu fachowego, ewentualnie jego streszczenie, plan,
słownik tematyczny, tabelę, wykres, asocjogram itp.;
stosować właściwe środki językowe odpowiednie do formy i funkcji tekstu oraz sytuacji
komunikacyjnej;
prawidłowo stosować zasady ortografii i interpunkcji.
K_01
K_02
K_03
K_04
K_05
K_06
Ma świadomość potrzeby znajomości języka obcego w życiu prywatnym i przyszłej pracy
zawodowej.
Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia oraz
samodoskonalenia w zakresie nauki języka.
Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role.
Jest świadomy odpowiedzialności za efekty własnej pracy.
Przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Jest świadomy zasad etyki, tajemnicy oraz prawa z tytułu wykonywanego zawodu.
K_K03
K_K01/02
K_K04
K_K05
Konwersatorium 120 godz
Umiejętność posługiwania się jęz. angielskim na poziomie B1 ESOKJ
Tematy, sytuacje, leksyka
1. Rodzina i kontakty międzyludzkie: Przyjaźń, uczucia i cechy charakteru (z uwzględnieniem cech
niezbędnych do wykonywania poszczególnych zawodów), charakterystyka osób, zachowania
typowe w danej kulturze (opowiadanie własnych lub zasłyszanych historii), sposoby zachowania
się we wzajemnych kontaktach, nawiązywanie znajomości.
2. Środki masowego przekazu: Internet, telewizja (opis i rodzaje programów), prasa (rodzaje
czasopism), przedstawianie najnowszych informacji.
3. Miejsce zamieszkania: Domy i ich rodzaje, lokalizacja, opis wyglądu, wypowiedzi na temat
idealnego miejsca do zamieszkania, ogłoszenia w sprawie wynajmu mieszkania.
4. Środowisko naturalne: Wpływ zmian klimatycznych na życie ludzi, dźwięki natury i najbliższego
otoczenia człowieka, ekologiczne domy.
5. Sprawy finansowe i konsumpcja: Wydawanie i oszczędzanie pieniędzy, zachowanie w sklepie,
opis towaru poprzez podanie jego zastosowania, wyglądu, nazwy tworzywa, sądy na temat
uczciwości zachowań ludzkich, ankieta dotycząca podejścia innych do pieniędzy.
19
6. Czas wolny: Sposoby spędzania czasu wolnego, sport (nazwy dyscyplin i sprzętu sportowego),
sztuka – teatr i film (rodzaje widowisk, streszczenie fabuły, opis głównych bohaterów), książka,
malarstwo (reakcja na dzieło sztuki); wyjście do restauracji (położenie, atmosfera, menu, poziom
obsługi).
7. Teksty specjalistyczne o tematyce związanej z kierunkiem studiów.
Kategorie gramatyczne ( powtórzenie i rozszerzenie w trakcie nauki)
Czasownik
- czasy: Simple Present, Present Continuous, Past Simple, Past Continuous, Present Perfect, Present
Perfect Continuous, will, be going to.
- czasowniki modalne may, might, must, should oraz wyrażenie have to.
- strona bierna ( Simple Present, Present Continuous, Past Simple, Present Perfect) w tym konstrukcje
bezokolicznikowe i z czasownikami modalnymi
- forma gerundialna
- czasowniki złożone (phrasal verbs)
- question tags
Rzeczownik
- rzeczowniki policzalne i niepoliczalne
- rzeczowniki złożone
Przymiotnik
- stopniowanie
Składnia
- zdania warunkowe typu 0 i I
- zdania czasowe
- zdania podrzędne określające
- pytania o podmiot
Przyimki
- w połączeniu z wybranymi przymiotnikami
Zaimki
- nieokreślone, wyrażające ilość (much, many, some, a lot of)
Literatura podstawowa
1. New Total English Intermediate Flexi, Course Book 1, Rachael Roberts, Antonia Clare and JJ Wilson with
Anthony Cosgrove, Pearson Longman.
1. Teksty specjalistyczne z różnych źródeł: internet, prasa, publikacje naukowe, podręczniki naukowe;
2. Wielki słownik angielsko-polski, polsko angielski PWN-Oxford
3.
Słownik współczesny Pearson Longman
4.
Oxford Advanced Learner’s Dictionary
5.
Słownik tematyczny języka angielskiego, Una Maclean, Piotr Ratajczak, Wydawnictwo KANION
6. Aspects of Britain and the USA- S, Sherin (OUP )
7. Oxford Practice Grammar Intermediate, John Eastwood, OUP
8. Easy Grammar, Katarzyna Kujawska, WSiP
9. Gramatyka języka angielskiego dla średnio zaawansowanych, Janusz Siuda, wyd. Angloman
10. English Grammar in Use Intermediate, Raymond Murphy, CUP
11. Tests in English. Thematic Vocabulary, Mariusz Misztal, WSiP
Podejście eklektyczne, umożliwiające indywidualizację nauczania, czyli dostosowanie technik, form pracy, typów
zadań i treści do danej grupy studentów. Stosowane formy pracy to, między innymi: praca w parach (np. odgrywanie
ról, wymiana informacji), praca w grupach (projekty, konkursy, rozwiązywanie problemów, zebranie słownictwa itp.),
praca indywidualna studentów, czy też nauczanie tradycyjne - frontalne (prezentacja materiału leksykalnego, zasad
gramatycznych, treści ilustracji itp.). Ćwiczenia wspomagane są technikami multimedialnymi.
20
Pisemne testy sprawdzające (obejmujące większe partie materiału), ocenianie na bieżąco zadań wykonanych w
domu i w trakcie zajęć.
Zaliczenie semestru bez oceny na podstawie:
1. co najmniej trzech testów sprawdzających stopień opanowania wiedzy i umiejętności;
2.
jakości wykonanych prac domowych i zadań na zajęciach;
3. aktywności i obecności na zajęciach.
Na zakończenie modułu kształcenia - egzamin pisemny. Kryteria oceniania zgodnie z regulaminem studiów UPH.
Formy pracy
Udział w konwersatorium
120 godz.
Przygotowanie się do zajęć
70 godz.
Przygotowanie się do kolokwiów
20 godz.
20 godz.
230 godz.
8 ECTS
21
Health and safety and ergonomics
Język wykładowy:
BHP i ergonomia
język polski
Jednostka realizująca:
chemia
Instytut Chemii, Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej, Zakład
Chemii Organicznej
Rok studiów:
Semestr:
Pierwszy
Pierwszy
1
W02
W03
W04
dr Krzysztof Lipiński
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
W01
pierwszego stopnia
WIEDZA
zna i rozumie cywilizacyjne znaczenie zagrożeń jakie mogą wynikać ze
stosowania chemii i jej wytworów w życiu codziennym
dostrzega potrzebę korzystania z regulacji prawnych i literatury fachowej
dotyczącej Bezpieczeństwa i higieny Pracy oraz Prawa pracy.
na znaczenie ergonomicznego projektowania stanowiska pracy dla
zachowania zdrowia i sił twórczych człowieka.
ma wiedzę dotyczącą metod analizy ryzyka zawodowego w środowisku
pracy.
Symbol efektu
kierunkowego
K_W01
K_W03
K_W07
K_W08
K_W13
K_W03
K_W07
K_W12
UMIEJĘTNOŚCI
Uk01
posiada umiejętność zastosowania odpowiednich procedur oceny ryzyka
zawodowego na stanowisku pracy.
Uk02
potrafi zanalizować i ocenić zagrożenia czynnikami szkodliwymi w środowisku
pracy.
Kk01
ma świadomość konieczności doskonalenia swojej wiedzy w zakresie
problematyki Bezpieczeństwa i Higieny pracy.
K_U12
K_U15
K_U19
K_U07
K_U05
K_U16
K_K01
K_K02
K_K03
potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień prawnych
dotyczących podstaw prawnych ochrony pracy.
Wykład konwencjonalny ,prezentacje multimedialne, filmy dydaktyczne,
znajomość podstawowych zagadnień z zakresu BHP dla szkół
Wymagania wstępne i dodatkowe: ponadgimnazjalnych.
Kk02
Podstawy prawne ochrony pracy. Źródła prawa w dziedzinie ochrony pracy. Obowiązki pracodawcy w zakresie
ochrony pracy. Prawa i obowiązki pracowników w zakresie ochrony pracy. Wypadki, choroby zawodowe,
Świadczenia z tytułu wypadków i chorób zawodowych. Umowa o pracę. Typy umów o prace. Urlopy. Zagrożenie
czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi w środowisku pracy. Analiza i ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi
występującymi w procesach pracy oraz ocena ryzyka związanego z tymi zagrożeniami. Procedury analizy zagrożeń i
oceny ryzyka zawodowego. Środki ochrony indywidualnej. Certyfikacja wyrobów, maszyn i urządzeń na spełnianie
22
wymagań bezpieczeństwa. Współczesne koncepcje zarządzania BHP w przedsiębiorstwach. Ergonomia - pojęcia
podstawowe, zadania i korzyści. Podstawy kształtowania jakości ergonomicznej stanowisk roboczych i
oprzyrządowania technologicznego Ochrona przeciwpożarowa . Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej w razie
wypadku.
1) D. Koradecka, Bezpieczeństwo i Higiena Pracy, Centralny Instytut Ochrony Pracy, 2008.
2) Jolanta Skowrón, Lidia Zapór, Małgorzata Pośniak, Małgorzata Szewczyńska, Aleksander Lisowski ,Czynniki
chemiczne w środowisku pracy ,Centralny Instytut Ochrony Pracy 2008.
3) R. Mikulski, Bezpieczeństwo i ochrona człowieka w środowisku pracy, Centralny Instytut Ochrony Pracy,
Warszawa 1999r.
4. J. Bugajska [i in.].Ergonomia, Centralny Instytut Ochrony Pracy, 2001.
1) Pod red. D. Augustyńskiej i M. Pośniak, Czynniki szkodliwe w środowisku pracy. Wartości dopuszczalne
2010,Centralny Instytut Ochrony Pracy, 2008.
2) S. Knapik, Ergonomia i ochrona pracy, Wydawnictwo AGH, Kraków 1996.
Wykład problemowy z wykorzystaniem środków audiowizualnych, sprawdzanie zakresu opanowanej wiedzy na
kolokwium końcowym poza zajęciami. Zadanie literaturowe polega na opracowaniu przez studenta aspektów
toksykologicznych dla człowieka i środowiska naturalnego wybranych substancji chemicznych stosowanych w
gospodarce człowieka
Efekty W01, W03, W07, W12,W13 sprawdzane będą na kolokwium w formie testu wielokrotnego wyboru
przeprowadzonym poza zajęciami. Efekty: Kk01 i Kk02 sprawdzane będą jako zadanie literaturowe.
Sprawdzian pisemny - 30 pkt,
Zadanie literaturowe polegające na korzystaniu ze wskazanej literatury i kart charakterystyk - 10 pkt,
W sumie 40pkt. Punktacja: 40.0 - 36.4pkt - 5.0; 36.3 - 32.4 pkt - 4.5; 32.3 - 28.4pkt - 4.0; 28..3 - 24.4pkt - 3.5; 24.3
- 20.4pkt - 3.0.
Aktywność
15 godz.
Udział w konsultacjach
Samodzielne przygotowanie do sprawdzianu testowego
3 godz.
5 godz.
Samodzielne przygotowanie do zadania literaturowego
2 godz.
Sumaryczne obciążenie praca studenta
25 godz.
1 ECTS
Załącznik do sylabusa: Przykładowe pytania weryfikujące efekty kształcenia
WIEDZA
W01: zna i rozumie cywilizacyjne znaczenie zagrożeń ze strony niebezpiecznych i szkodliwych czynników
środowiska pracy.
• Jakie uprawnienie ma pracownik w sytuacji, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp?
• Jakie znasz rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy? Podaj jeden przykład
każdego rodzaju.
• Podaj przykłady niebezpiecznych substancji chemicznych. Wskaż ich właściwości decydujące o rodzaju
zagrożenia.
W02: Posiada wiedzę z zakresu prawnej ochrony pracy i regulacji prawnych w dziedzinie BHP, ochrony zdrowia
i udzielania pierwszej pomocy oraz ochrony przeciwpożarowej
23
• Jakie są obowiązki pracodawcy w zakresie bhp a jakie pracownika?
• Jakie obowiązki w zakresie bhp dotyczą osób kierujących pracownikami?
• Jakie są zasady gaszenia pożaru w zarodku?
• Jak powinna postąpić osoba ratująca poszkodowanego w razie zaistnienia wypadku?
W03: Zna podstawowe pojęcia ergonomiczne oraz zna znaczenie ergonomicznego projektowania stanowiska
pracy dla zachowania zdrowia i sił twórczych człowieka.
• Jakie rodzaje ergonomii są stosowane w przemyśle?
• Jakie są wymagania dotyczące urządzeń sterujących?
W04: Ma wiedzę dotyczącą identyfikacji, analizy i oceny zagrożeń występujących w procesach pracy oraz
metod analizy ryzyka zawodowego związanego tymi zagrożeniami,
• Efekty działania substancji chemicznych?
• Jakie są podstawowe elementy procedury pomiarowej do badania zanieczyszczeń w atmosferze stanowisk
pracy?
UMIEJĘTNOŚCI
Uk01: posiada umiejętność zastosowania odpowiednich procedur oceny ryzyka zawodowego na stanowisku
pracy.
• Omów metodę oceny ryzyka - RISK SCORE.
• Omów metodologię oceny ryzyka zawodowego
Uk02: Mając opanowaną podstawową wiedzę z dziedziny analizy i oceny zagrożeń potrafi skutecznie i
właściwie reagować w przypadku wystąpienia zagrożeń dla życia i zdrowia. Potrafi korzystać z wiedzy i
dostępnych źródeł informacji dotyczących bhp do poprawy warunków pracy.
• Scharakteryzuj zagrożenia biologiczne w środowisku pracy.
• Gdzie można znaleść informacje na temat najwyższych dopuszczalnych stężeń czynników chemicznych i
fizycznych?.
Kk01: Jest świadomy przydatności wiedzy w zakresie podstaw prawa pracy,bezpieczeństwa i higieny pracy,
ergonomii, udzielania pomocy przedmedycznej i działań w zakresie przeciwpożarowej
• wskaż i doradź jakie środki ochrony indywidualnej i zbiorowej, ograniczających wpływ czynników szkodliwych i
niebezpiecznych dla zdrowia pracownika należy zastosować na wskazanych stanowiskach pracy.
• Gdzie można znaleść terminologię, aparaturę i wymagania dotyczące wykonywania pomiarów czynników
szkodliwych i niebezpiecznych w środowisku pracy?
24
Język wykładowy:
Prawo autorskie i własność przemysłowa
Copyright and industrial property
polski
chemia
Jednostka realizująca: Instytut Chemii – Katedra Chemii Nieorganicznej
pierwszego stopnia
Rok studiów: pierwszy
Semestr:
pierwszy
2
Dr Danuta Kroczewska
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
WIEDZA
PA_W01
Zna sposoby pozyskiwania aktów prawnych i ich nowelizacji
PA_W02
Zna podstawowe pojęcia i definicje z zakresu prawa autorskiego
Symbol efektu
kierunkowego
K_W07, K_W08
K_W07
UMIEJĘTNOŚCI
PA_U01
PA_U02
PA_U03
Potrafi wyszukać odpowiednie akty prawne i rozróżnić podstawowe pojęcia
dotyczące prawa autorskiego i własności przemysłowej.
Potrafi wskazać rolę i miejsce zagadnień prawa autorskiego i własności
przemysłowej w działalności studenta i absolwenta chemii.
Potrafi przeanalizować i zinterpretować najważniejsze akty prawne z
zastosowaniem poprawnej specjalistycznej symboliki, terminologii i nomenklatury.
K_U01
K_U16, K_U23
K_U01
PA_K01
PA_K02
Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia w
kontekście dynamicznych zmian zarówno przemysłu chemicznego jak i zagadnień
prawnych.
Rozumie znaczenie uczciwości intelektualnej w działaniach własnych i innych.
K_K01
K_K05
wykład (15 godz.)
Znajomość treści z przedmiotu: Wiedza o Społeczeństwie i podstawy przedsiębiorczości z zakresu
szkoły ponadgimnazjalnej,
25
1. Źródła prawa i aktów prawnych. Prawo polskie a prawo Unii Europejskiej.
2. Prawo autorskie: pojecie i geneza ochrony własności intelektualnej – rys historyczny, pojecie własności
intelektualnej, specyfika i przykłady dóbr niematerialnych z zakresu własności intelektualnej. Źródła prawa
autorskiego.
3. Przedmiot prawa autorskiego (definicja utworu). Powstanie i czas ochrony. Podmiot praw autorskich.
4. Autorskie prawa majątkowe. Autorskie prawa osobiste.
5. Dozwolony użytek chronionych utworów.
6. Umowy prawa autorskiego – umowa licencyjna i umowa przenosząca prawo – rodzaje, forma, zasady
redagowania kontraktów.
7. Prawo do wizerunku i prawo adresata korespondencji. Ochrona cywilnoprawna i prawno-karna autorskich
praw osobistych i praw majątkowych.
8. Podstawy ochrony własności przemysłowej – zasady, procedury i związane z tym koszty
 Pojęcie wynalazku „patentowalnego”. Patent na wynalazek. Procedury uzyskiwania patentu. Koszty
ochrony patentowej
 Ochrona wynalazków. Komu przysługują prawa do wynalazku?
 Ochrona wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych oraz tajemnic przedsiębiorstwa
 Pojęcie wzoru użytkowego nadającego się do ochrony. Prawo ochronne na wzór użytkowy. Koszty
ochrony wzorów użytkowych i przemysłowych.
 Prawo z rejestracji na wzór przemysłowy
 Pojęcie tajemnicy przedsiębiorstwa. Czyny nieuczciwej konkurencji w stosunku do tajemnicy
przedsiębiorstwa.
9. Pojęcie znaku towarowego nadającego się do ochrony. Koszty ochrony znaków towarowych.
10. Prawo ochronne na znak towarowy a prawo autorskie.
1. Red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Prawo własności intelektualnej. Warszawa LexisNexis, 2009.
2. B. Kurzępa E. Kurzępa, Ochrona własności intelektualnej - zarys problematyki. -: Towarzystwo Naukowe
Organizacj i Kierownictwa Toruń "Dom Organizatora", 2010.
3. B. Przybyliński, Ochrona własności intelektualnej, Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu TechnologicznoPrzyrodniczego, Bydgoszcz, 2012.
4. Ochrona własności intelektualnej : ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prawo własności
przemysłowej, samouczek studencki, oprac. merytoryczne i red. Lech Krzyżanowski. - Stan prawny: 1 września
2012 r. Wydawnictwo Od.Nowa, Bielsko-Biała, 2012.
1. Wybrane Dzienniki ustaw, np Dz. U. z 2003r. Nr 119 poz. 1117 z późn. zmianami; Dz. U. z 2006r. Nr 90 poz.
631 z późn. zmianami; Dz. Uz 2003r. Nr 153 poz. 1503 z późn. zmianami; Dz. U. z 2001r. Nr 128 poz. 1402 z
późn. zmianami.
2. Stosunek prawa ochrony konkurencji do prawa własności intelektualnej / Dawid Miąsik. - Stan prawny na 1
stycznia 2012 r. Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa, 2012.
3. M. Kowalczuk-Szymańska, O. Sztejnert-Roszak, Naruszenia praw autorskich w Internecie. Aspekty prawne i
procedury dochodzenia roszczeń.
Wspomagany technikami multimedialnymi wykład, słowna metoda problemowa, dyskusja.
Sprawdzenie efektów PA_W01, PA_W02, PA_U01, PA_U02, PP_U03, PA_K01 i PA_K02 nastąpi podczas
pisemnego kolokwium z treści wykładu a także podczas samodzielnego opracowania zadanego tematu.
Warunki uzyskania zaliczenia przedmiotu:
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest:
1. Uczestnictwo w wykładach.
2. Pisemne opracowanie zleconego zagadnienia (5 pkt).
3. Zaliczenie pisemnego kolokwium z treści przedmiotowych wykładu (15 punktów).
Ocena końcowa z przedmiotu wynika z sumy zdobytych punktów zgodnie z poniższym zestawieniem:
Ocena
 10
2,0
> 10
3,0
> 12
3,5
> 14
4,0
> 16
4,5
> 18
5,0
26
Aktywność
15 godz.
Przygotowanie do kolokwium
15 godz.
Udział w konsultacjach i kolokwium
20 godz.
50 godz.
2 ECTS
WIEDZA
PA_W01
Zna sposoby pozyskiwania aktów prawnych i ich nowelizacji (dyskusja podczas wykładu, praca
domowa, kolokwium)
 Wskaż najważniejsze fakty historyczne mające istotny wpływ na ewolucję prawa autorskiego.
 Rozszyfruj zapis: Dz. U. z 1997 r. Nr 125, poz. 800; Dz. Urz. UE L 372 z 27.12.2006, s.12.
 Wyjaśnij znaczenie określenia: tekst jednolity. Czy może on być podstawą nałożenia sankcji dla
jednostek do tego upoważnionych?
 Z Ustawy Prawo autorskie wynotuj: autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe. Podaj
numery artykułów ustawy.
PA_W02
Zna podstawowe pojęcia i definicje z zakresu prawa autorskiego (kolokwium)
 Podaj, co jest podmiotem i przedmiotem prawa autorskiego.
 Podaj definicję utworu. Wymień przykłady utworów (rodzaje).
 Podaj przykłady dokumentów urzędowych.
 Scharakteryzuj istotę plagiatu, jego rodzaje oraz odpowiedzialność karną i sankcje z tego tytułu
UMIEJĘTNOŚCI
PA_U01
Potrafi wyszukać odpowiednie akty prawne i rozróżnić podstawowe pojęcia dotyczące prawa
autorskiego i własności przemysłowej (dyskusja podczas wykładu, praca domowa, kolokwium)
.
 Na podstawie tekstu Ustawy (Dz. U z 2006 r. Nr 90, poz. 631) wymień rodzaje przestępstw
uregulowanych w prawie autorskim. Wskaż tryb, w jakim są one ścigane.
 Na czym polega piractwo i paserstwo.
PA_U02
Potrafi wskazać rolę i miejsce zagadnień prawa autorskiego i własności przemysłowej w
działalności studenta i absolwenta chemii (dyskusja podczas wykładu, praca domowa).
 Posiadasz zarejestrowaną działalność gospodarczą, której przedmiotem jest m.in. profesjonalna edycja
prac z dziedziny chemii. Czy możesz korzystać z bezpłatnej wersji programu do rysowania wzorów
chemicznych (ChemSketch, Isisdraw)? W jakim zakresie i do jakich celów?
 Znaki towarowe, wynalazki i patenty, pojęcie i rejestracja.
PA_U03
Potrafi przeanalizować i zinterpretować najważniejsze akty prawne z zastosowaniem poprawnej
specjalistycznej symboliki, terminologii i nomenklatury (dyskusja podczas wykładu, praca domowa, kolokwium) .
 Co oznacza pojęcie prawo własności przemysłowej?
 Wymień zadania Urzędu Patentowego.
 Data dokonania zgłoszenia wynalazku – wskaż sposoby zgłaszania oraz sposób obliczania i
wyznaczania daty zgłoszenia
 Skutki unieważnienia i wygaśnięcia patentu – podaj różnice
PA_K01
Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia w kontekście
dynamicznych zmian zarówno przemysłu chemicznego jak i zagadnień prawnych (praca domowa).





Przykłady zagadnień do samodzielnego opracowania:
Licencje na korzystanie z elektronicznych baz danych
Internet : ochrona wolności, własności i bezpieczeństwa
Współtwórczość i jej skutki w prawie autorskim.
Własność intelektualna - źródłem kapitału przedsiębiorcy
Stosunek prawa ochrony konkurencji do prawa własności intelektualnej
PA_K02
Rozumie znaczenie uczciwości intelektualnej w działaniach własnych i innych (dyskusja podczas
wykładu, praca domowa, analiza przypadku).
27


Jan Nowak prowadzi imprezy klubowe. Większość odtwarzanych przez niego utworów pochodzi z
Internetu. Znajomy ostrzegł go, że odtwarzanie nieoryginalnych płyt może spowodować pociągnięcie go
do odpowiedzialności karnej. Czy znajomy miał rację? O jakie przestępstwo może być oskarżony Nowak i
jaka grozi mu kara?
W czasopiśmie opublikowano artykuł o wakacjach znanej gwiazdy muzyki pop. W materiale podano
szczegółowo, gdzie gwiazda przebywa, z kim spędza czas, w jakich klubach się bawi, co lubi jeść i pić.
Artykuł zilustrowano zdjęciami wykonanymi podczas jej występów na koncertach oraz w czasie kiedy
wypoczywała przy basenie hotelowym. Zdjęcia ilustrujące wypoczynek wykonano z dużej odległości,
najprawdopodobniej z balkonu sąsiedniego budynku. Oceń stan faktyczny i prawny.
28
Język wykładowy:
Podstawy chemii analitycznej
Basis of Analytical Chemistry
polski
chemia
Jednostka realizująca: Instytut Chemii – Zakład Chemii Analitycznej
Rok studiów:
Semestr:
pierwszego stopnia
pierwszy
drugi
8
Dr Iwona Kiersztyn
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
WIEDZA
Student wykazuje się znajomością współczesnej chemii analitycznej i tendencji jej
rozwoju.
PChA_W02 Zna kryteria podziału kationów i anionów na grupy analityczne.
PChA_W03 Zna i rozumie podstawowe relacje wiążące stałe równowagi.
Zna podstawowe pojęcia: stężenia roztworów, iloczyn jonowy, aktywność, siła
PChA_W04
jonowa, iloczyn rozpuszczalności, pH, bufor.
PChA_W01
Symbol efektu
kierunkowego
K_W01, K_W03,
K_W06, K_W08
K_W03
K_W10
K_W06
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi zapisać równania reakcji charakterystycznych stosowanych w analizie
PChA_U01 jakościowej kationów i anionów – równania reakcji połówkowych dla procesów
redoks.
PChA_U02 Umie zaproponować i wyjaśnić zasadę działania odczynnika grupowego.
Potrafi wykonać podstawowe obliczenia chemiczne w zakresie przeliczania
PChA_U03
stężeń, rozcieńczania roztworów, pH, strącania osadów.
PChA_U04 Potrafi zaproponować rozpuszczalnik dla otrzymanego osadu.
K_U02
K_U05
K_U10
K_U05
ChA_K01 Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia.
Potrafi pracować w zespole i rozumie znaczenie uczciwości intelektualnej i wkładu
ChA_K02
działań własnych i innych osób
K_K01
K_K04, K_K05
wykład (30 godz.), laboratorium (75 godz.)
Znajomość podstaw chemii w zakresie przyjętym w standardach kształcenia dla tego przedmiotu.
29
Istota chemii analitycznej, jej funkcje oraz zastosowanie. Analiza elementarna, szczegółowa, specjacyjna
Chemia analityczna a inne działy nauki: ochrona środowiska, farmaceutyka, nauki biomedyczne.
Historia chemii analitycznej.
Równowagi jonowe. Stężenia. Pojęcie aktywności.
Równowagi w roztworach wodnych. Skala pH. Teoria mocnych elektrolitów. Teoria Brőnsteda. Mocne kwasy
i zasady. Stała i stopień dysocjacji. Prawo rozcieńczeń Ostwalda. Pojęcie amfoteryczności. Rodzaje stałych
równowagi chemicznej.
6. Bufory, pojęcie pojemności buforowej, przykłady.
7. Rozpuszczalność, iloczyn rozpuszczalności. Czynniki wpływające na rozpuszczalność.
8. Reakcje redoks w roztworach. Równanie Nernsta, potencjał standardowy, przewidywanie kierunku przebiegu
reakcji redoks. Czynniki wpływające na przebieg reakcji redoks (pH, kompleksowanie, powstawanie
osadów).
9. Współczesne laboratorium analityczne.
10. Pojęcia podstawowe: pobieranie próbek do analizy, etapy procesu analitycznego, czułość metody
analitycznej, oznaczanie, oznaczalność, wykrywanie, wykrywalność, specyficzność metody analitycznej.
11. Analiza jakościowa:
a) Analiza kationów;
b) Analiza anionów i soli;
1.
2.
3.
4.
5.
1.
2.
3.
4.
5.
Z. Galus, Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, PWN, W-wa 2004;
D. Kealey, P.J. Haines, Chemia analityczna, PWN, W-wa 2005;
R. Kocjan, Chemia analityczna I, PZWL, W-wa 2004;
A. Hulanicki, Współczesna chemia analityczna. Wybrane zagadnienia, PWN, W-wa 2001;
Z. Szmal, T Lipiec, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej; Podręcznik dla studentów
farmacji, PZWL, W-wa 1997
1.
2.
J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna, t1 i t2, PWN, W-wa 2001.
D.A. Skoog, D.M. West, F.J. Holler, S.R. Crouch, Podstawy chemii analitycznej,PWN, W-wa, 2000.
Wspomagany technikami multimedialnymi wykład, słowna
laboratoryjny, obliczenia chemiczne.
metoda problemowa, dyskusja, eksperyment
Sprawdzenie efektów PChA_W01, PChA_W02, PChA_W04, PChA_W04, PChA_U01, PChA_U04, PChA_U05,
PChA_K01, PChA1_K02, PChA1_K03 nastąpi podczas kolokwiów wejściowych oraz działowych w trakcie ćwiczeń
laboratoryjnych a także na podstawie analiz kationów, anionów i soli. Całość efektów kształcenia będzie
sprawdzana na egzaminie końcowym.
Warunkiem zaliczenia Laboratorium z Chemii Analitycznej I jest
4. Zaliczenie kolokwiów wejściowych związanych z każdym ćwiczeniem.
5. Wykonanie wszystkich ćwiczeń przewidzianych programem Laboratorium.
6. Zaliczenie wszystkich analiz przewidzianych harmonogramem.
7. Zaliczenie dwóch kolokwiów działowych obejmujących treści przedmiotowe Laboratorium (teoria i
rachunki).
Zaliczenie Laboratorium jest warunkiem koniecznym, umożliwiającym przystąpienie do pisemnego egzaminu z
treści wykładowych przedmiotu. W przypadku niezaliczenia jednego (lub obu) kolokwiów działowych
przewidziane jest kolokwium poprawkowe. Dwa kolejne kolokwia poprawkowe będą miały miejsce w trakcie
sesji egzaminacyjnej, odpowiednio przed drugim i trzecim terminem końcowego egzaminu pisemnego.
Niezaliczenie kolokwiów wejściowych do ćwiczeń laboratoryjnych oraz niewykonanie ćwiczeń w przewidzianym
terminie uniemożliwia podejście do kolokwiów działowych i egzaminu a tym samym jest przyczyną niezaliczenia
przedmiotu.
Uzyskanie dwóch ocen bardzo dobrych z kolokwiów oraz ćwiczeń laboratoryjnych może być podstawą
zwolnienia studenta ze zdawania egzaminu równoznaczne z wpisaniem oceny bardzo dobrej.
30
Obejmujący treści wykładowe pisemny egzamin końcowy z przedmiotu będzie oceniany zgodnie z punktacją
procentową:
Ocena
0-50%
2,0
51-60%
3,0
61-70%
3,5
71-80%
4,0
81-90%
4,5
91-100%
5,0
Aktywność
Udział w ćwiczeniach laboratoryjnych
75 godz.
laboratoryjnych + opracowanie wyników wykonanych
ćwiczeń w formie opisu w dzienniku laboratoryjnym +
przygotowanie się do kolokwiów działowych
wejściowych i działowych
30 godz.
Przygotowanie się do egzaminu końcowego
25 godz.
200 godz.
30 godz.
15 godz.
25 godz.
8
Wiedza:
W01- Student wykazuje się znajomością współczesnej chemii analitycznej, tendencji jej rozwoju i
wykorzystania w niej metod instrumentalnych.
 Wytłumacz czym zajmuje się chemia współczesna chemia analityczna?
W02 - Zna kryteria podziału kationów i anionów na grupy analityczne.
 Jakie jest kryterium podziału kationów na grupy analityczne? Dlaczego nie dotyczy to grupy V?
 Kationy grupy III i IV strącają osady w postaci siarczków. Kryterium tego procesu jest w tym
przypadku wartość pH. Omów dlaczego tak się dzieje.
W03 - Zna i rozumie podstawowe relacje wiążące stałe równowagi.
 Zapisz wyrażenia na kolejne stałe trwałości dla równań reakcji jonów niklu z amoniakiem.
 Wyprowadź wyrażenie na stałą równowagi dowolnej reakcji odwracalnej.
W04 - Zna podstawowe pojęcia: stężenia roztworów, iloczyn jonowy, aktywność, siła jonowa, iloczyn
rozpuszczalności, pH, bufor.
 Wyjaśnij pojęcie iloczynu jonowego wody. Zapisz odpowiednie równania.
 Jak obecność wspólnego jonu wpływa na rozpuszczalność osadu? Zapisz równanie.
Umiejętności:
U01- Potrafi zapisać równania reakcji charakterystycznych stosowanych w analizie jakościowej
kationów i anionów – równania reakcji połówkowych dla procesów redoks.
 Przy założeniu, że twoją próbką jest azotan(V) żelaza (II) zapisz równania reakcji
charakterystyce, które przeprowadzisz, aby wykryć tę sól.
 Jon manganu przyjmuje różne stopnie utleniania w zależności od środowiska. Zapisz równania
reakcji redoks dla środowiska kwaśnego, zasadowego oraz obojętnego.
U02- Umie zaproponować i wyjaśnić zasadę działania odczynnika grupowego.
3+
 Zaproponuj odczynnik grupowy dla jonu Al i uzasadnij swój wybór.
U03- Potrafi wykonać podstawowe obliczenia chemiczne w zakresie przeliczania stężeń, rozcieńczania
roztworów, pH, strącania osadów.
 Oblicz pH roztworu:
3
a) amoniaku o stężeniu 0,01 mol/dm ;
31
3
b) kwasu siarkowego (VI) o stężeniu 0,03 mol/dm ;
-4
3
c) kwasu octowego o stężeniu 10 mol/dm ;
-8
3
d) kwasu solnego o stężeniu 10 mol/dm .
pKb = 4,8 (dla amoniaku); pKa = 4,8 (dla kwasu octowego)
 Ile miligramów chlorku srebra rozpuści się:
3
a) w 0,5 dm wody,
3
3
b) w 0,5 dm azotanu srebra o stężeniu 0,05 mol/dm .
-10
Iloczyn rozpuszczalności chlorku srebra: Kso = 1,58·10
Masy molowe: srebro – 107,9 g/mol; chlor – 35,5 g/mol
U04 - Potrafi zaproponować rozpuszczalnik dla otrzymanego osadu.
 Podczas analizy wytrąciłeś czarny osad. Twoje rozważania wskazują, że jest to siarczek żelaza
(III). Zaproponuj rozpuszczalnik dla tego osadu.
K01- Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia.
 We współczesnym laboratorium stosuje się nowoczesne metody instrumentalne, wymień trzy
spośród obecnie stosowanych.
K02- Potrafi pracować w zespole i rozumie znaczenie uczciwości intelektualnej i wkładu działań
własnych i innych osób.
 W oparciu o dostępną literaturę znajdź informacje na temat oznaczania metali we
współczesnych laboratoriach analitycznych.
32
Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia: Matematyka II
Nazwa w języku angielskim: Mathematics II
Język wykładowy: polski
Poziom modułu kształcenia (np. pierwszego lub drugiego stopnia): pierwszego stopnia
Rok studiów: 1
Semestr: 2
Liczba punktów ECTS:4
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu: dr Grzegorz Lewandowski
Symbol
efektu
Efekty kształcenia
Symbol efektu
kierunkowego
WIEDZA
W_01
W_02
W_03
W_04
U_01
U_02
U_03
U_04
K_01
K_02
K_03
Student zna podstawowe pojęcia związane z analizą matematyczną: funkcje,
ciągi, szeregi itp. Zna podstawowe własności tych pojęć
Zna podstawowe pojęcia dotyczące pochodnych funkcji i ich zastosowań.
Zna podstawowe metody całkowania i zastosowania całek.
Zna podstawowe równania różniczkowe i metody ich rozwiązywania. Zna
zastosowania tych równan.
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi w sposób zrozumiały przedstawić poprawne rozumowania matematyczne,
formułować twierdzenia i definicje.
Umie operować pojęciami związanymi z zagadnieniami analizy matematycznej,
interpretować zależności, wzory, schematy itp. oraz stosować je praktycznie.
Posługuje się pojęciami pochodnej i całki. Potrafi analizować i rozwiązywać
konkretne przykłady, znajduje zastosowania.
Potrafi rozwiązywać różne typy równań różniczkowych. Dostrzega ich
zastosowania w fizyce i chemii.
Potrafi formułować opinie i wyciągać wnioski dotyczące zagadnień związanych z
analizą matematyczną.
Potrafi prezentować posiadane informacje i otrzymywane wyniki.
K_W10, K_W08
K_W04, K_W010
K_W011
K_W010, KW_04
K_U10
K_U09, K_U10
K_U11, K_U12
K_U10, KU_22
K_K01, K_K03
K_K02
K_K06
Forma i typy zajęć: wykłady (15 godz.), ćwiczenia (30 godz.), konsultacje (30 godz.)
33
1. Granica ciągu i granica funkcji. Podstawowe definicje. Obliczanie granic ciągów, własności. Zupełność. Granica
i ciągłość funkcji, własności funkcji ciągłych, ciągłość jednostajna.
2. Pochodna funkcji. Podstawowe określenia. Obliczanie pochodnych. Wzór Taylora. Obliczanie przybliżonych
wartości wyrażeń. Zastosowanie pochodnych; badanie funkcji, poszukiwanie wartości najmniejszej i największej.
3. Rachunek całkowy. Całka nieoznaczona; podstawowe metody całkowania. Całka oznaczona. Zastosowanie
geometryczne i fizyczne całek.
4.Elementarne równania różniczkowe. Równania pierwszego i drugiego rzędu. Rozwiązywanie prostych równań,
przewidywanie rozwiązań.
5.Szeregi. Szeregi liczbowe; kryteria zbieżności. Szeregi potęgowe; promień i przedział zbieżności. Zastosowanie
szeregów. Szeregi Taylora. Informacja o szeregach Fouriera.
6. Funkcje wielu zmiennych. Granica i ciągłość. Pochodna i różniczka funkcji wielu zmiennych. Ekstrema i ich
zastosowania. Całki wielokrotne; podstawowe metody całkowania, zastosowania całek.
4. M. Gewert, Z.Skoczylas, Analiza matematyczna 1, 2, GiS, Wrocław, 2010
5. R. Kołodziej, Podstawy analizy matematycznej, PW, Warszawa, 2002
6. W. Krysicki, L.Włodarski, Analiza matematyczna w zadaniach 1,2, PWN, Warszawa, 2001
3. F. Leja, Rachunek różniczkowy i całkowy ze wstępem do równań różniczkowych, PWN, Warszawa, 1977
4. R. Leitner, W.Matuszewski, Z.Rojek, Zadania z matematyki wyższej, WNT, Warszawa, 2000
Wykład tradycyjny wspomagany technikami multimedialnymi, ćwiczenia rachunkowe wspomagane technikami
multimedialnymi.
Efekty sprawdzane będą na dwóch kolokwiach oraz na egzaminie pisemnym w sesji egzaminacyjnej.
Warunek uzyskania zaliczenia przedmiotu: co najwyżej dwie nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach i
spełnienie każdego z trzech niżej opisanych warunków
4. uzyskanie co najmniej 10 punktów z każdego kolokwium
5. uzyskanie co najmniej 20 punktów z egzaminu pisemnego
6. uzyskanie łącznie co najmniej 51 punktów ze wszystkich form zaliczenia
Ocena
0-50
2,0
51-60
3,0
61-70
3,5
71-80
4,0
81-90
4,5
91-100
5,0
3. Kolokwia: 50 pkt
4. Egzamin pisemny: 50 pkt
Poprawy:
Jednorazowa poprawa kolokwium w trakcie zajęć w semestrze. Dwie poprawy w sesji egzaminacyjnej, odpowiednio
przed drugim i trzecim terminem egzaminu pisemnego.
Aktywność
Obciążenie
studenta
Przygotowanie się do egzaminu i obecność
na egzaminie
15
30
15
10
15
15
100
4 ECTS
34
Załącznik do sylabusa: Przykładowe pytania weryfikujące efekty kształcenia
W_01
Zna podstawowe pojęcia związane z analizą matematyczną: funkcje, ciągi, szeregi itp. Zna
podstawowe własności tych pojęć.
Pytania kontrolne:
1. Podaj i omów pojęcie funkcji. Podaj własności
2. Podaj i omów pojęcie ciągu. Podaj własności (monotoniczność, ograniczoność itp.)
3. Granica ciągu. Liczenie podstawowych granic
4. Szeregi liczbowe. Badanie zbieżności, podstawowe kryteria
5. Granica i ciągłość funkcji. Podstawowe metody badania
6. Granica i ciągłość funkcji wielu zmiennych
W_02
Zna podstawowe pojęcia dotyczące pochodnych funkcji i ich zastosowań
W_03
Pytania kontrolne:
1. Podaj definicje pochodnej i podstawowe wzory.
2. Wzór Taylora i jego zastosowania
3. Wybrane zastosowania pochodnych (badanie przebiegu zmienności funkcji, zadania optymalizacyjne).
4. Pochodna i różniczka funkcji wielu zmiennych
.
Zna podstawowe metody całkowania i zastosowania całek
Pytania kontrolne:
1.Podaj definicję i omów własności całki nieoznaczonej
2. Podstawowe metody całkowania
3. Całka oznaczona; definicja i własności
4. Zastosowania geometryczne i fizyczne całek
5. Całki wielokrotne i ich zastosowania
W-04
U_01
Zna podstawowe równania różniczkowe i metody ich rozwiązywania. Zna zastosowania tych równań
Pytania kontrolne
1. Podaj definicje równanie pierwszego i drugiego rzędu
2. Omów podstawowe metody rozwiązywania równań różniczkowych
3. Przewidywanie rozwiązań
4. Podstawowe zastosowania równań różniczkowych
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi w sposób zrozumiały przedstawić poprawne rozumowania matematyczne, formułować
twierdzenia i definicje.
Pytania kontrolne:
1. Sformułuj i uzasadnij podstawowe wzory związane z własnościami funkcji
2. Sformułuj i uzasadnij podstawowe fakty związane z ciągami i szeregami liczbowymi
3. Sformułuj podstawowe pojęcia i twierdzenia związane z pochodnymi
4. Sformułuj podstawowe pojęcia i twierdzenia związane z całkami
5. Sformułuj podstawowe pojęcia i twierdzenia dotyczące równań różniczkowych
U_02
Umie operować pojęciami związanymi z zagadnieniami analizy matematycznej, interpretować
zależności, wzory, schematy itp oraz stosować je praktycznie
Pytania kontrolne:
1. Zastosuj odpowiednie definicje i twierdzenia do zbadania elementarnych własności funkcji
2. Oblicz granicę ciągu
3. Zbadaj zbieżność szeregu
4. Wyznacz granicę funkcji
5. Zbadaj ciągłość funkcji
U_03
Posługuje się pojęciem pochodnej i całki. Potrafi analizować i rozwiązywać konkretne przykłady,
znajduje zastosowania
Pytania kontrolne:
1 Oblicz pochodną funkcji
2. Zbadaj przebieg zmienności funkcji
3. Znajdź wartość najmniejszą i największa funkcji
35
4. Oblicz całkę
5. Zastosuj wybraną metodę rachunku całkowego do rozwiązania zadanego problemu geometrycznego lub
fizycznego
U_04
Potrafi rozwiązywać różne typy równań różniczkowych. Dostrzega ich zastosowania w fizyce i chemii
Pytania kontrolne:
1. Rozwiąż zadane równanie różniczkowe
2. Zbadaj istnienie i liczbę rozwiązań, uwzględnij warunki początkowe
K_01
K_02,
K-03
Weryfikacja efektu przy prezentacjach ustnych
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień matematycznych. Potrafi prezentować
posiadane informacje i otrzymywane wyniki
Weryfikacja efektu podczas prezentacji ustnych
36
Język wykładowy:
Fizyka
Physics
Polski
Chemia
Rok studiów:
Semestr:
pierwszy
drugi
4
Symbol
efektu
W_01
W_02
W_03
W_04
W_05
W_06
pierwszego stopnia
Prof. nzw. dr hab. Krzysztof Iskra
Efekty kształcenia
WIEDZA
Student zna podstawowe pojęcia i zależności matematyczne niezbędne do opisy
różnych zjawisk fizycznych i przedstawiania praw fizycznych rządzących tymi
zjawiskami
Student zna podstawowe prawa do opisu ruchów punktu materialnego i bryły
sztywnej
Student zna pojęcie pędu, pracy, energii, mocy oraz podstawowe zasady
zachowania w przyrodzie
Student zna podstawowe zagadnienia dotyczące ruchu drgającego i falowego i
prawa rządzące tymi ruchami.
Student zna podstawowe zagadnienia i prawa do opisu elektrycznych i
magnetycznych własności materii.
Student zna podstawowe zagadnienia i prawa optyki geometrycznej i falowej.
Symbol efektu
kierunkowego
K_W04, K_W12
K_W04, K_W12
K_W04, K_W12
K_W04, K_W12
K_W04, K_W12
K_W04, K_W12
K_W04, K_W12
W_08
Student zna podstawowe zjawiska i prawa akustyki towarzyszące rozchodzeniu
się fal głosowych
Student zna podstawowe pojęcia i prawa fizyki ciała stałego
W_09
Student zna podstawowe zjawiska i prawa rozpadu promieniotwórczego
K_W04, K_W12
W_10
Student zna podstawy fizyki jądrowej
K_W04, K_W12
W_11
Student zna zagadnienia związane ze strukturą i ewolucją Wszechświata
W_07
K_W04, K_W12
K_W04
UMIEJĘTNOŚCI
U_01
U_02
U_03
U_04
Rozumie podstawowe prawa ruchu punktu materialnego i bryły sztywnej i na ich
podstawie potrafi opisywać, interpretować i wyjaśniać różne zjawiska zachodzące
w życiu codziennym wykorzystując znajomość rachunku skalarnego i
wektorowego, różniczkowego i całkowego
Umie rozwiązywać różnego typu zadania z mechaniki punktu materialnego i bryły
sztywnej stosując aparat matematyki wyższej.
Rozumie podstawowe zasady zachowania w przyrodzie i potrafi pokazać jej
zastosowania w życiu. Umie rozwiązywać zadania wykorzystując powyższe
zasady
Rozumie zagadnienia dotyczące ruchu drgającego i falowego i prawa rządzące
tymi ruchami związane i potrafi wskazać przykłady w tych ruchów w otaczającym
świecie. Umie opisać matematycznie te ruchy.
K_U10
K_U10
K_U12
K_U10, K_U11
K_U13
37
U_05
U_06
U_07
U_08
U_09
U_10
U_11
U_12
U_13
Potrafi opisywać, i wyjaśniać różne zjawiska zachodzące w przyrodzie związane z
elektrycznymi i magnetycznymi własnościami materii .
Umie rozwiązywać różnego typu zadania z elektryczności i magnetyzmu
Potrafi opisywać, i wyjaśniać różne zjawiska optyczne w oparciu o prawa optyki
geometrycznej i falowej
Umie rozwiązywać różnego typu zadania z optyki
Potrafi interpretować różne zjawiska dotyczące fizyki ciała stałego
Potrafi interpretować różne zjawiska i prawa rozpadu promieniotwórczego.
Rozumie strukturę mikroświata (jąder atomowych i cząstek elementarnych) oraz
zjawiska w nim zachodzące
Rozumie i potrafi wyjaśnić jak powstał Wszechświat i jak dalej będzie ewoluował
Posiada umiejętność zaplanowania oraz i przeprowadzenia różnych
eksperymentów fizycznych z mechaniki, ciepła, elektryczności, optyki oraz umie
krytycznie ocenić wyniki eksperymentów, dokonać obserwacji i obliczeń
teoretycznych oraz przeprowadzić dyskusję niepewności pomiarowych
K_U10 K_U11
K_U13
K_U10 K_U11
K_U10 K_U11
K_U13
K_U10 K_U11
K_U10 K_U11
K_U13
K_U10 K_U11
K_U13
K_U10 K_U11
K_U10 K_U11
K_U14 K_U17
K_01
K_02
K_03
K_04
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień fizycznych i
chemicznych
Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w literaturze, także w językach
obcych
Potrafi pracować zespołowo; rozumie konieczność systematycznej pracy nad
wszelkimi projektami, które mają długofalowy charakter
K_K01
K_K06
K_K03
K_K04
wykłady (45godz.), ćwiczenia (45 godz.), konsultacje (20 godz.)
1. Znajomość matematyki na poziomie programu szkoły średniej..
2. Znajomość podstaw fizyki na poziomie programu szkoły średniej.
3. Znajomość rachunku wektorowego oraz rachunku różniczkowego i całkowego.
Podstawy mechaniki klasycznej- kinematyka i dynamika punktu materialnego i bryły sztywnej– podstawowe pojęcia,
zasady dynamiki i zasady zachowania energii, pędu, momentu pędu. Elementy hydromechaniki-prawo Pascala,
Archimedesa, prawa rządzące ruchem cieczy doskonałej. Grawitacja- pole grawitacyjne, prawo powszechnego
ciążenia . Drgania i fale w ośrodkach sprężystych-ruch drgający harmoniczny, drgania tłumione i wymuszone,
składanie drgań, ruch falowy, równanie fali płaskiej, interferencja, dyfrakcja i polaryzacja fal. Elektryczne
i magnetyczne właściwości materii. Elektryczność - pole elektryczne, prawo Coulomba i prawo Gaussa, prąd stały,
pole magnetyczne, prawa Biota-Savarta i Ampere’a , prawo indukcji elektromagnetycznej Faraday’a, prądy zmienne i
drgania elektromagnetyczne, równania Maxwella. Fale elektromagnetyczne.
Elementy optyki falowej
i geometrycznej -podstawowe prawa optyki geometrycznej i falowej. Elementy akustyki-podstawowe zjawiska
towarzyszące rozchodzeniu się fal głosowych. Elementy fizyki ciała stałego-kryształy, metale, teoria pasmowa.
Promieniotwórczość naturalna - rozpad , , , wychwyt elektronów, promieniotwórczość sztuczna. Elementy fizyki
jądrowej-niektóre własności jąder, energia wiązania, różne modele jądrowe, rozszczepienie i synteza jąder. Elementy
kosmologii- struktura i ewolucja wszechświata.
1.
2.
3.
4.
Halliday, Resnick, Walker, Podstawy fizyki T1-5.
Halliday, Resnick, Fizyka, t. I i II, PWN.
Sawieliew I.W., Kurs Fizyki, t 1,2,3.
Drynski Tadeusz, Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki
1. Berkeleyowski Kurs fizyki. Vol. 1-5.
2. J.Orear, Fizyka, t. I i II, WNT.
3. K. Wódkiewicz i in., Problemy i zadania z fizyki, PWN.
38
Wykład tradycyjny wspomagany technikami multimedialnymi, ćwiczenia rachunkowe, ćwiczenia laboratoryjne
Efekty kształcenia U_01 - U_12 są sprawdzane w trakcie ćwiczeń rachunkowych gdzie studenci wspólnie z
prowadzącym rozwiązują zadania. Efekty U_13 w trakcie ćwiczeń laboratoryjnych. Pozostałe efekty (w zakresie
wiedzy i kompetencji w trakcie egzaminu.
1. Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania w ramach całego kursu z przedmiotu wynosi 100 na co
składają 14 pt z ćwiczeń rachunkowych 36 pt z laboratorium ,50 pt z ustnego zaliczenia wykładu.
2. Warunkiem przystąpienia do zaliczenia ustnego wykładu jest spełnienie następujących warunków:
a) wykonanie 12 ćwiczeń laboratoryjnych opracowanie sprawozdań, zaliczenie wejściówek i uzyskanie
minimum 18 pt.
b) obecność na co najmniej 80% godzin ćwiczeń rachunkowych tj 12godz.
c)aktywność na ćwiczeniach rachunkowych i uzyskanie minimum 7 pt
W przypadku większej liczby nieobecności spowodowanych chorobą lub innymi udokumentowanymi
powodami student może omawiany na ćwiczeniach materiał zaliczyć na konsultacjach a brakujące ćwiczenia
laboratoryjne wykonać w dodatkowym terminie lub z inną grupą
3. W przypadku nie uzyskania potrzebnej do przystąpienia do zaliczenia ustnego wykładu liczby punktów
studentom przysługuje prawo do dwóch kolokwiów poprawkowych oraz uzupełnienie brakujących ćwiczeń
laboratoryjnych. Pierwsze z nich odbywać się będzie w trakcie zajęć w semestrze, drugie zaś w sesji
egzaminacyjnej ..
4. Ocena z przedmiotu będzie wyliczana według tabelki:
Ocena
0-50
2,0
51-60
3,0
61-70
3,5
71-80
4,0
81-90
4,5
91-100
5,0
Aktywność
15 godz.
30 godz.
Udział w ćwiczeniach rachunkowych
15 godz.
10 godz.
30 godz.
20 godz.
30 godz.
150 godz.
4 ECTS
Załącznik do sylabusa: Fizyka
Przykładowe pytania weryfikujące efekty kształcenia
W_01
Student zna podstawowe pojęcia i zależności matematyczne oraz pojęcia fizyczne niezbędne do
opisu różnych zjawisk fizycznych i przedstawiania praw fizycznych rządzących tymi zjawiskami
Pytania kontrolne:
1.Wektory, skalary. Działanie na wektorach. Dodawanie i odejmowanie wektorów. Iloczyn skalarny i
wektorowy. Przykłady fizyczne
2. Definicja pochodnej funkcji. Pochodne podstawowych funkcji. Sens fizyczny pochodnej.
3.Pochodna sumy, różnicy, iloczynu ilorazu, funkcji złożonej
4.Definicja całki nieoznaczonej i oznaczonej. Sens fizyczny całki
5.Liczby zespolone. Dziania na liczbach zespolonych.
W_02
Student zna podstawowe prawa do opisu ruchów punktu materialnego i bryły sztywnej
Pytania kontrolne:
39
1.I zasada dynamiki Newtona jako zasada bezwładności
2.II zasada dynamiki Newtona w różnych postaciach
3.III zasada dynamiki Newtona –przykłady
4.Zasady dynamiki Newtona dla bryły sztywnej
W_03
Student zna pojęcie pędu, pracy, energii, mocy oraz podstawowe zasady zachowania w przyrodzie
Pytania kontrolne:
1.zasada zachowania pędu-przykłady..
2. zasada zachowania momentu pędu-przykłady
3. zasada energii-przykłady
4.pojęcia pracy, energii, mocy-jednostki
5. Tranzystory. Budowa i działanie.
6.Różne typy tranzystorów
W_04
Student zna podstawowe zagadnienia dotyczące ruchu drgającego i falowego i prawa rządzące
tymi ruchami
Pytania kontrolne:
1.Ruch drgający harmoniczny –wielkości charakteryzujące ten ruch
2.wychylenie, prędkość, przyśpieszenie, energia kinetyczna, potencjalna i całkowita w ruchu
harmonicznym
3. Ruch falowy-wielkości charakteryzujący ruch falowy.
4.Superpozycja fal, fala stojąca.
5.Różne rodzaje fal
6.rezonans mechaniczny i akustyczny.
W_05
Student zna podstawowe zagadnienia i prawa do opisu elektrycznych i magnetycznych własności
materii
Pytania kontrolne
1. Pole elektryczne. Natężenie, potencjał pola elektrycznego.
2.Prawo Gaussa
3.Praca w polu elektrycznym.
4.Dipol elektryczny. Dipol w jednorodnym polu elektrycznym.
5.Dipol elektryczny w niejednorodnym polu elektrycznym
6.Pole magnetyczne. Wektor indukcji magnetycznej.
7. Przewodnik z prądem w polu magnetycznym. Siła elektrodynamiczna
8.Dipol magnetyczny. Dipol w w polu magnetycznym.
9.Prawo Ampera.
10.Prawo Biota-Savarte’a
11.Zjawisko indukcji elektromagnetycznej. Indukcja własna i wzajemna.
12.Prawo Faraday’a. Indukcyjność cewki
13 Równania Maxwella w postaci całkowej
W_06
Student zna podstawowe zjawiska i prawa akustyki towarzyszące rozchodzeniu się fal głosowych
Pytania kontrolne
1.Prędkość fal głosowych. Fale głosowe stojące.
2,Zjawisko Dopplera.
3. Ultradźwięki
W_07
Student zna podstawowe zagadnienia i prawa optyki geometrycznej i falowej.
Pytania kontrolne
1,Podstawowe praw optyki geometrycznej-prawa odbicia , załamania, zasada
Fermata
2.Konstrukcje obrazów przedmiotów umieszczonych w rożnych odległościach od soczewek
skupiających i rozpraszających
2.Zjawisko polaryzacja światła. Polaryzacja liniowa i kątowa
3.Zjawiko podwójnego załamania światła
4.Elementy optyki falowej
5.Zjawisko interferencji i dyfrakcji światła
W_08
Student zna podstawowe pojęcia i prawa fizyki kwantowej
Pytania kontrolne
1.Promieniowanie ciała doskonale czarnego.
2. Prawo Wiena, Prawo Kirchoffa. Prawo Stefana- Boltzmana
3.Kwantowość promieniowania. Wzór Plancka
4Zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne i wewnętrzne.
4.Zjawisko Comptona
40
5.Model atomu Bohra- Somerfelda.
6.Warunki kwantowe.
7.Rownanie Schrodingera
8. Zasada nieoznaczoności Heisenberga
U_01
U_02
U_03
U_04
U_05
UMIEJĘTNOŚCI
Rozumie podstawowe prawa ruchu punktu materialnego i bryły sztywnej i na ich podstawie potrafi
opisywać, interpretować i wyjaśniać różne zjawiska zachodzące w życiu codziennym wykorzystując
znajomość rachunku skalarnego i wektorowego, różniczkowego i całkowego
Pytania kontrolne:
1.wyznacz równania ruchu ciała pod działaniem stałej siły, zmiennej siły
2.Mając równania ruchu ciała opisane dowolną funkcją znajdź prędkość ciała, przyśpieszenie, siłę
działającą na ciało energię kinetyczną , potencjalną i całkowitą
ciała
3.Opisz ruch ciała w polu grawitacyjnym Ziemi.-Spadek swobodny. Rzut pionowy do góry. Rzut
pionowy w dół. Rzut poziomy, ukośny
4 Wyznacz momenty bezwładności różnych brył
5. Opisz ruch walca staczającego się po równi pochyłej
Sprawdzenie powyższych umiejętności odbywa się na bieżąco podczas wykonywania
poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych w pracowni mechanika i kartkówek przed wykonaniem
ćwiczenia oraz podczas zaliczenia wykładu pod koniec semestru
Rozumie podstawowe zasady zachowania w przyrodzie i potrafi pokazać jej zastosowania w życiu.
Pytania kontrolne:
1. Omów zasadę zachowania pędu na przykładzie wystrzału pocisku z armaty.
2.Omów zasadę zachowania momentu pędu Podaj przykłady
3.Omów zasadę zachowania energii. Podaj przykłady
poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych w pracowni mechanika, ciepło i kartkówek przed
wykonaniem ćwiczenia oraz podczas zaliczenia wykładu pod koniec semestru
Rozumie zagadnienia dotyczące ruchu drgającego i falowego i prawa rządzące tymi ruchami
związane i potrafi wskazać przykłady tych ruchów w otaczającym świecie. Umie opisać
matematycznie te ruchy.
Pytania kontrolne:
1. Omów ruch drgający harmoniczny prosty-podaj przykłady
2. Napisz równanie ruchu drgającego i rozwiąż go z wykorzystaniem liczb zespolonych
3. Omów ruch falowy-podaj przykłady z życia
4. Napisać równanie ruchu falowego i omów
wwielkości charakteryzujące ruch falowy
5.Omów różne rodzaje fal.
6 Omów zjawisko rezonansu.Przykłady z życia codziennego
7.napisać równanie różniczkowe ruchu falowego-wyprowadzić
poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych w pracowni mechanika i kartkówek przed wykonaniem
ćwiczenia oraz podczas zaliczenia wykładu pod koniec semestru
Potrafi opisywać, i wyjaśniać różne zjawiska zachodzące w przyrodzie związane z elektrycznymi i
magnetycznymi własnościami materii
Pytania kontrolne:
1Opisać pole elektryczne, jego własności i wielkości charakteryzujące to pole
.2.Omow zachowanie się dipola elektrycznego w polu elektrycznym jednorodnym i niejednorodnympodaj przykłady z życia codziennego
3. 1Opisać pole magnetyczne, jego własności i wielkości charakteryzujące to pole
4. Co to jest dipol magnetyczny. Omów zachowanie się dipola magnetycznego w jednorodnym polu
magnetycznym
5.Napisać prawo Ampera. Wyznacz wektor indukcji pola dla różnych przewodników z prądem z
prawa Ampera.
6. Napisać prawo Biota –Savarte’a.Wyznaćz wektor indukcji pola dla różnych przewodników z
prądem z prawa Biota –Savarte’a
7.Podaj Prawo Faraday’a i regułę Lentza
*.Omów zjawisko indukcji elektomagnetycznej ( wzajemnej i własnej) na przykładzie działania
transformatora, cewki indukcyjnej
8.Napisz równania Maxwella w postaci całkowej i podaj ich interpretację
Sprawdzenie powyższych umiejętności odbywa się podczas wykonywania poszczególnych ćwiczeń
laboratoryjnych w pracowni elektryczność oraz podczas zaliczenia wykładu pod koniec semestru
Potrafi opisywać, i wyjaśniać różne zjawiska optyczne w oparciu o prawa optyki geometrycznej i
falowej
Pytania kontrolne:
41
1. Narysuj konstrukcje obrazów przedmiotów umieszczonych w różnych odległościach od
soczewek skupiających i rozpraszających
2. Napisz równanie soczewki cienkiej i zdefiniuj powiększenie liniowe i kątowe oraz zdolność
skupiającą soczewki.
3. Narysuj konstrukcję obrazu w mikroskopie
4. Omów zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne i wewnętrzne
5. Omów budowę i charakterystyki prądowo-napięciowe fotokomórki próżniowej i gazowej
6. Zdefiniuj podstawowe prawa optyki geometrycznej.
7. Narysuj model atomu Bobra. Podaj warunki kwantowe
8. Omów zjawisko interferencji i dyfrakcji światła
9. Wyjaśnij działanie lasera krystalicznego i gazowego w oparciu o zjawisko emisji
wymuszonej
Sprawdzenie powyższych umiejętności odbywa się podczas wykonywania poszczególnych ćwiczeń
laboratoryjnych w pracowni optyka oraz podczas zaliczenia wykładu pod koniec semestru
U_06
Potrafi wyjaśniać i interpretować różne zjawiska zachodzące w mikroświecie w oparciu o prawa
fizyki kwantowej
Pytania kontrolne
1Sformułuj zasadę nieoznaczoności Heisenberga-podaj przykłady
2.Napisz równanie Schrodingera i zinterpretuj go.
3.opisać cząstkę w studni potencjalnej
4.Opiać przejście cząstki przez barierę potencjalną
Sprawdzenie powyższych umiejętności odbywa się podczas zaliczenia wykładu pod koniec
semestru
K_01
Posiada umiejętność zaplanowania oraz i przeprowadzenia różnych eksperymentów fizycznych z
mechaniki, ciepła, elektryczności, optyki oraz umie krytycznie ocenić wyniki eksperymentów,
dokonać obserwacji i obliczeń teoretycznych oraz przeprowadzić dyskusję niepewności
pomiarowych
Pytania kontrolne
poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych
K_02
Weryfikacja efektu na egzaminie przy weryfikacji efektów U_01 - U_07.
Rozumie potrzebę przestrzegania procedur bhp i elementarnego porządku na stanowisku pracy.
K_03
Weryfikacja efektu na pracowni podczas wykonywania ćwiczenia przy weryfikacji efektów U_07
Potrafi współdziałać w zespole i wspólnie realizować postawione zadania
K_04
Weryfikacja efektu na pracowni podczas wykonywania ćwiczenia przy weryfikacji efektów U_07
Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w literaturze, także w językach obcych.
U_07
Weryfikacja efektu na egzaminie przy weryfikacji efektów U_01i-U_07
42
Język wykładowy:
Chemia nieorganiczna I
Inorganic chemistry I
polski
chemia
Jednostka realizująca: Instytut Chemii – Katedra Chemii Nieorganicznej
Rok studiów:
Semestr:
pierwszy
drugi
3
dr Anna Kamecka
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
CN1_W01
pierwszego stopnia
WIEDZA
Zna i rozumie podstawowe aspekty związane z elektronową strukturą atomu.
Zna i rozróżnia rodzaje wiązań chemicznych w związkach nieorganicznych oraz
CN1_W02 posiada podstawową wiedzę z zakresu symetrii cząsteczek związków
nieorganicznych.
Zna budowę układu okresowego oraz rozumie zmianę własności fizycznych
CN1_W03
i chemicznych pierwiastków w zależności od ich położenia w układzie okresowym.
Posiada wiedzę w zakresie występowania, wyodrębniania, otrzymywania,
CN1_W04 właściwości i zastosowania pierwiastków chemicznych oraz związków
nieorganicznych.
Zna i rozumie podstawowe zależności wiążące właściwości chemiczne oraz
CN1_W05
fizykochemiczne związków nieorganicznych z ich strukturą.
Symbol efektu
kierunkowego
K_W01, K_W02,
K_W03, K_W10
K_W01, K_W02,
K_W03, K_W10
K_W01, K_W02
K_W01, K_W02,
K_W03
K_W02, K_W03,
K_W07
UMIEJĘTNOŚCI
CN1_U01
CN1_U02
CN1_U03
CN1_U04
CN1_U05
Umie posługiwać się terminologią i nomenklaturą chemiczną w zakresie chemii
nieorganicznej.
Potrafi
scharakteryzować
rodzaj
wiązań
chemicznych
występujących
w cząsteczkach związków nieorganicznych oraz określić hybrydyzację orbitali
w cząsteczkach związków nieorganicznych i ich symetrię.
Potrafi scharakteryzować właściwości pierwiastków bloku s i p oraz ich związków
chemicznych a także przedstawić metody otrzymywania najważniejszych klas
związków nieorganicznych.
Potrafi w sposób zrozumiały w mowie i piśmie przedstawić poprawne
rozumowanie wiążące reaktywność nieorganicznych związków chemicznych z ich
strukturą.
rozumowanie wiążące właściwości chemiczne lub fizykochemiczne związków
nieorganicznych z ich zastosowaniem.
K_U01
K_U01, K_U02
K_U01, K_U02
K_U01, K_U02
K_U06, K_U07
K_U16
K_U16, K_U23
CN1_K01 Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia.
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień współczesnej chemii
CN1_K02
nieorganicznej.
K_K01, K_K02
K_K05, K_K07
wykład (30 godz.), ćwiczenia (15 godz.)
43
Znajomość Podstaw Chemii w zakresie przyjętym w standardzie kształcenia dla tego przedmiotu.
1.
Elektronowa struktura atomu (dwoista natura światła i elektronów), zasada nieoznaczoności
Heisenberga, funkcje falowe, orbitalne atomowe wodoru, orbitalne w atomach wieloelektronowych,
orbitalne i spinowe momenty magnetyczne, własności magnetyczne atomów wieloelektronowych
i powstających z nich jonów, efektywna liczba atomowa i ekranowanie elektronów w atomach
wieloelektrodowych.
2.
Wiązania chemiczne – główne rodzaje wiązań chemicznych. Metoda wiązań walencyjnych i metoda
orbitali molekularnych.
3.
Symetria cząsteczek (elementy i operacje symetrii, punktowe grupy symetrii). Hybrydyzacja orbitali a
symetria cząsteczek.
4.
Układ okresowy a właściwości pierwiastków. Okresowość fizycznych i chemicznych własności
pierwiastków. Promienie atomowe i jonowe. Energia jonizacji. Elektroujemność i powinowactwo
elektronowe. Właściwości metaliczne.
5.
Wodór – otrzymywanie, własności fizyczne i chemiczne wodoru, zastosowanie wodoru, wodorki.
6.
Relacje właściwości wynikające z położenia pierwiastków w układzie okresowym. Właściwości
kwasowo- zasadowe tlenków. Zmiana rozpuszczalności tlenków, wodorotlenków i soli. Energia
solwatacji, hydratacji. Klasyfikacja, nomenklatura, budowa, właściwości, reaktywność i zastosowanie
związków nieorganicznych.
7. Systematyczna chemia pierwiastków s- i p-elektronowych (występowanie, otrzymywanie – metody
laboratoryjne i przemysłowe, własności fizyczne, związki chemiczne, wybrane przykłady zastosowań
pierwiastków i ich związków).
6. A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, PWN, Warszawa 2002.
7. J. D. Lee, Zwięzła chemia nieorganiczna, PWN, Warszawa 1999.
8. F.A Cotton, G. Wilkinson, P.L. Gaus, Chemia nieorganiczna. Podstawy, PWN, Warszawa 1995.
9. M. J. Sienko, R. A. Plane, Chemia. Podstawy i zastosowania, WN-T, Warszawa 1999.
10. S. F. A. Kettle, Fizyczna chemia nieorganiczna na przykładzie chemii koordynacyjnej, PWN, Warszawa 1999.
11. M. S. Silberberg, Chemistry: the molecular nature of master and change, McGraw-Hill Higher Education, USA,
2000.
12. C. E. Housecroft, A. G. Sharpe, Inorganic Chemistry, Pearson Education Ltd., Harlow, 2005.
1. L. Pauling, P. Pauling, Chemia, WNT, Warszawa 1997.
2. R. Sołoniewicz, Pierwiastki chemiczne grup głównych, Seria Współczesna Chemia Nieorganiczna, WNT,
Warszawa, 1989.
Wspomagany technikami multimedialnymi wykład, wykład z dyskusją, dyskusja, słowna metoda problemowa.
Efekty CN1_U01 – CN1_U05 sprawdzane będą podczas ćwiczeń oraz kolokwiów działowych z treści dotyczących
ćwiczeń. Całość efektów kształcenia będzie sprawdzana na końcowym egzaminie testowym.
44
Warunkiem zaliczenia Ćwiczeń z chemii nieorganicznej I jest:
1. Systematyczne uczestniczenie w ćwiczeniach
2. Zaliczenie dwóch kolokwiów działowych z treści przedmiotowych.
Zaliczenie Ćwiczeń jest warunkiem koniecznym umożliwiającym przystąpienie do pisemnego egzaminu z
treści programowych przedmiotu. W przypadku niezaliczenia jednego (lub obu) kolokwiów działowych
przewidziane jest, bezpośrednio przed sesją letnią, jednorazowe kolokwium poprawkowe uwzględniające
całość treści programowych związanych z Ćwiczeniami. Dwa kolejne kolokwia poprawkowe będą miały
miejsce w trakcie sesji egzaminacyjnej, odpowiednio przed drugim i trzecim terminem końcowego egzaminu
pisemnego.
Końcowy egzamin pisemny obejmuje treści przedstawione w programie wykładu oraz programie ćwiczeń. Egzamin
końcowy obejmuje 50 pytań testowych (punktowanych po 1 punkt za każdą prawidłową odpowiedź) będzie
oceniany zgodnie z poniższym przedziałem punktacji.
Przedział punktacji/ocena: <26 ndst, ≥ 26 dost, > 30 dost+, >35 db, > 40 db+, >45 bdb
Końcowa ocena z modułu jest średnią ważoną z ocen z egzaminu i zaliczenia ćwiczeń według wzoru:
0,75 x egz+0,25 x ćw.
Aktywność
15 godz.
Samodzielne przygotowanie się do kolokwiów działowych
związanych z treściami ćwiczeń
10 godz.
15 godz.
75 godz.
3 ECTS
5 godz.
30 godz.
Wiedza:
W01-Zna i rozumie podstawowe aspekty związane z elektronową strukturą atomu (Kartkówki, Kolokwia
działowe, Egzamin pisemny).




Napisz konfiguracje elektronowe dla pierwiastków o liczbach atomowych 16, 29, i 37, i na tej podstawie
określ, do jakich grup układu okresowego pierwiastki te należą. Oblicz całkowitą spinową liczbę
kwantową S dla każdej konfiguracji, a także jej spinowy moment magnetyczny w magnetonach Bohra.
Określ właściwości magnetyczne każdego z atomów uwarunkowane wyłącznie spinami elektronowymi.
Podaj pełny zestaw liczb kwantowych dla: (a) walencyjnego elektronu litu Li; (b) elektronu atomu boru B
w stanie podstawowym posiadającego najwyższą energię, (c) elektronu traconego w wyniku jonizacji
−
atomu Cs; (d) elektronu przyłączanego podczas powstawania jonu Br z atomu Br.
Na podstawie podanej konfiguracji elektronowej zidentyfikuj każdy z poniższych pierwiastków oraz
2
1
2
4
podaj symbole i nazwy innych pierwiastków należących do tej samej grupy: [He]2s 2p ; [Ne]3s 3p .
Która z poniższych konfiguracji elektronowych przedstawia stan podstawowy pierwiastka?
1
1
1
3
2
3
2
3
1
a)[Ne]3s 3p
b)[He]2s 2p
c)[Ne]3s 3p
d)[Ne]3s 3p 3d
W02-Zna i rozróżnia rodzaje wiązań chemicznych w związkach nieorganicznych oraz posiada podstawową
wiedzę z zakresu symetrii cząsteczek związków nieorganicznych. (Kartkówki, Kolokwia działowe, Egzamin
pisemny).



W cząsteczce o wzorze ogólnym AX3 udział w tworzeniu wiązań biorą orbitale zhybrydyzowane typu:
2
3
3
a)sp
b)sp
c)sp
d)sp d
2−
Ile płaszczyzn symetrii zawiera cząsteczka [PtCl4] (kwadrat)?
a)2
b)3
c)4
d)5
Uwzględniając zmianę elektroujemności pierwiastków w układzie okresowym, wskaż, w którym
z następujących związków jest największy udział wiązania jonowego:
45
a)H2O
b)LiI
c)RbF
d)CaO
e)HCl
W03-Zna budowę układu okresowego oraz rozumie zmianę własności fizycznych i chemicznych pierwiastków
w zależności od ich położenia w układzie okresowym (Kartkówki, Kolokwia działowe, Egzamin pisemny).



Wskaż pierwiastek, który ma najsilniej zaznaczony charakter metaliczny:
a)Rb
b)Ca
c)Cs
d)Pb
Ustal, który z podanych niżej pierwiastków ma największy rozmiar atomu.
a)S
b)Ca
c)Ba
d)Po
Który z poniższych pierwiastków posiada najmniejszą pierwszą energię jonizacji?
a)Rb
b)Mg
c)I
d)As
W04- Posiada wiedzę w zakresie występowania, wyodrębniania, otrzymywania, właściwości i zastosowania
pierwiastków chemicznych oraz związków nieorganicznych (Kartkówki, Kolokwia działowe, Egzamin pisemny).



Który z następujących pierwiastków występuje w odmianach alotropowych?
a)krzem
b)german
c)cyna
d)ołów
Minerały krzemu to:
a)mika
b)azbest
c)zeolit
d)talk
e)wszystkie odpowiedzi są poprawne
Tlenek diazotu jest:
a) brązowym trującym gazem zanieczyszczającym atmosferę
b) bezbarwnym gazem używanym do produkcji kwasu azotowego
c) bezbarwnym gazem używanym jako propelent do lodów śmietankowych
d) bezbarwnym gazem, który ulega reakcji dysproporcjonowania do azotu i tlenu
W05-Zna i rozumie podstawowe zależności wiążące właściwości chemiczne oraz fizykochemiczne związków
nieorganicznych z ich strukturą (Kartkówki, Kolokwia działowe, Egzamin pisemny).


Atom boru posiada 3 elektrony walencyjne. Który z następujących procesów pozwala mu na osiągnięcie
oktetu elektronowego:
3+
a) tworzenie kationu B
b)tworzenie wiązań trójcentrowych
c)tworzenie wiązań π przy użyciu orbitali d
3
d)tworzenie wiązań π przy użyciu orbitali sp
Tal może tworzyć dwa tlenki, Tl2O i Tl2O3. Który z nich jest bardziej zasadowy?
a)Tl2O
b)Tl2O3
c)oba mają takie same właściwości zasadowe
d)potrzeba więcej informacji by udzielić poprawnej odpowiedzi
Umiejętności:
U01-Umie posługiwać się terminologią i nomenklaturą chemiczną w zakresie chemii nieorganicznej (kartkówki,
Kolokwia działowe, egzamin pisemny).


Na przykładzie węgla, fosforu i siarki omów zjawisko alotropii.
Omów tlenowe kwasy chloru i porównaj ich właściwości.
U02-Potrafi scharakteryzować rodzaj wiązań chemicznych występujących w cząsteczkach związków
nieorganicznych oraz określić hybrydyzację orbitali w cząsteczkach związków nieorganicznych i ich symetrię.
(kartkówki, Kolokwia działowe, egzamin pisemny).


Wyszukaj wszystkie elementy symetrii w cząsteczkach: BCl 3 (cząsteczka płaska) i PCl3 (piramida
trygonalna), a następnie wskaż, które elementy symetrii są dla tych cząsteczek wspólne, a które różne.
Posługując się teorią orbitali molekularnych określ rząd wiązania oraz właściwości magnetyczne
następujących cząsteczek lub jonów:

O 22  , O 2 , O 2 .
2−
Narysuj elektronowe wzory strukturalne cząsteczek lub jonów: LiCl, OF 2, POCl3, SO3 , określ typ
tworzonych wiązań (elektroujemność w skali Paulinga: Li-1.0; F-4.0; P-2.1; Cl-3.0; S-2.5; O-3.5).
U03-Potrafi scharakteryzować właściwości pierwiastków bloku s i p oraz ich związków chemicznych a także
przedstawić metody otrzymywania najważniejszych klas związków nieorganicznych (kartkówki, Kolokwia
działowe, egzamin pisemny).



Porównaj właściwości fizyczne i chemiczne metali i niemetali.
Wymień i omów najważniejsze połączenia litowców z tlenem.
Omów metody otrzymywania i właściwości ozonu.
46
U04-Potrafi w sposób zrozumiały w mowie i piśmie przedstawić poprawne rozumowanie wiążące reaktywność
nieorganicznych związków chemicznych z ich strukturą (kartkówki, Kolokwia, egzamin pisemny).



Analizując zmiany temperatur topnienia w obrębie grupy IVA (14) można zauważyć wyraźny spadek tej
temperatury przechodząc od C do Si oraz od Ge do Sn. Wyjaśnij krótko, czym spowodowany jest ten
efekt.
Uszereguj siarczany berylowców według wzrastającej rozpuszczalności, odpowiedź krótko uzasadnij.
Podaj zasadnicze podobieństwa i różnice pomiędzy fluorem a pozostałymi chlorowcami.
U05-Potrafi w sposób zrozumiały w mowie i piśmie przedstawić poprawne rozumowanie wiążące właściwości
chemiczne lub fizykochemiczne związków nieorganicznych z ich zastosowaniem (kartkówki, Kolokwia działowe,
egzamin pisemny).


Omów perspektywy zastosowania wodoru jako alternatywnego dla paliw płynnych nośnika energii.
Podaj przykłady praktycznych zastosowań helu.
K01-Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia (Rozwiązywanie problemów w
ramach pracy domowej i dyskusja na ćwiczeniach, Kolokwia działowe, egzamin pisemny).
 Wyjaśnij, dlaczego związki jonowe są zwykle wysokotopliwe, natomiast większość prostych związków
kowalencyjnych ma niskie temperatury topnienia? Wytłumacz wysoką temperaturę topnienia diamentu.
 Podaj definicję momentu dipolowego i powiąż wartości momentów dipolowych wiązań z ich
charakterem. Omów wpływ symetrii cząsteczki na jej wypadkowy moment dipolowy.
K02-Potrafi precyzyjnie formułować pytania, służące pogłębieniu własnego zrozumienia danego tematu oraz
odnalezienia brakujących lub błędnych elementów rozumowania (Rozwiązywanie problemów w ramach pracy
domowej i dyskusja na ćwiczeniach, Kolokwia działowe, egzamin pisemny)
 Scharakteryzuj zmienność właściwości metalicznych w okresach oraz grupach głównych układu
okresowego.
 Scharakteryzuj właściwości amfoteryczne pierwiastków grup głównych układu okresowego.
K03-Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień współczesnej chemii nieorganicznej
(Rozwiązywanie problemów w ramach pracy domowej i dyskusja na ćwiczeniach Kolokwia działowe, egzamin
pisemny)
 Omów perspektywy zastosowania wodoru jako alternatywnego dla paliw płynnych nośnika energii.
 Podaj przykłady praktycznych zastosowań helu.
47
Język wykładowy:
Chemia organiczna I
Organic Chemistry I
polski
Chemia
Jednostka realizująca: Instytut Chemii, Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej
Rok studiów:
Semestr:
drugi
trzeci i czwarty
(5+12) 17 ECTS
Symbol
efektu
pierwszego stopnia
Prof. dr hab. Stanisław Ostrowski
Efekty kształcenia
WIEDZA
Wm01
Student zna na poziomie podstawowym założenia chemii organicznej.
Wm02
Zna systematykę najważniejszych klas związków organicznych.
Zna główne strategie syntezy związków organicznych z uwzględnieniem wymiany
grup funkcyjnych oraz tworzenia wiązań węgiel-węgiel i węgiel-heteroatom.
Dostrzega potrzebę pogłębienia wiedzy w zakresie swojej specjalności
chemicznej.
Dostrzega potrzebę korzystania z literatury fachowej, baz danych oraz innych
źródeł informacji.
Zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wm03
Wm04
Wm05
Wm06
Symbol efektu
kierunkowego
K_W03
K_W02, K_W03
K_W03
K_W07
K_W08
K_W13
UMIEJĘTNOŚCI
Um01
Um02
Um03
Um04
Um05
Um06
Um07
Um08
Um09
Student umie posługiwać się terminologią i nomenklaturą chemiczną.
Wykazuje umiejętność omawiania właściwości i różnic w reaktywności
najważniejszych klas związków organicznych z uwzględnieniem stereochemii i
mechanizmów reakcji, a także w aspekcie termodynamicznym i kinetycznym.
Potrafi określić relacje pomiędzy strukturą a reaktywnością substancji
chemicznych.
Potrafi przedstawić mechanizm reakcji chemicznej.
Posiada umiejętność prawidłowego projektowania syntezy oraz wyboru
właściwych metod rozdzielania, oczyszczania i identyfikacji związków
organicznych (z zastosowaniem metod klasycznych i instrumentalnych).
Potrafi dokładnie obserwować eksperyment chemiczny, korygować jego przebieg
w odniesieniu do przepisu ogólnego oraz prowadzić na bieżąco notatki
laboratoryjne.
Posiada zdolność pisania raportu uwzględniającego opis eksperymentu i
interpretację uzyskanych wyników prac doświadczalnych.
rozumowanie chemiczne i formułować wnioski.
Potrafi mówić o zagadnieniach chemicznych zrozumiałym, potocznych językiem.
K_U01
K_U04, K_U05,
K_U07
K_U06
K_U04
K_U18
K_U19
K_U16, K_U17
K_U16
K_U23
Km01
Km02
Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia.
Potrafi precyzyjnie formułować pytania służące pogłębieniu własnego zrozumienia
danego tematu oraz odnalezienia brakujących lub błędnych elementów w
K_K01
K_K02
48
Km03
Km04
Km05
Km06
Forma i
rozumowaniu.
Potrafi samodzielnie przeszukiwać literaturę (także w językach obcych) i
K_K03
krytycznie oceniać informacje naukowe.
K_K04
wszelkimi projektami, które mają długofalowy charakter.
Rozumie i docenia znaczenie uczciwości intelektualnej w działaniach własnych i
K_K05
innych osób; postępuje etycznie.
Rozumie potrzebę popularnego przedstawiania laikom wybranych osiągnięć
K-K06
chemii.
Część I: wykład (45 godz.), ćwiczenia (30 godz.). Część II: wykład (30 godz.),
typy zajęć:
ćwiczenia (30 godz.), laboratorium (120 godz.)
Znajomość podstaw chemii ogólnej
Wykład:
CZĘŚĆ I: Wprowadzenie do chemii organicznej i jej znaczenie. Pojęcie grupy funkcyjnej i przegląd najważniejszych grup funkcyjnych. Struktura elektronowa i przestrzenna cząsteczek organicznych: rodzaje wiązań i polaryzacja
3
2
wiązań, elektroujemność, hybrydyzacja atomów w związkach organicznych (sp , sp , sp), orbitale molekularne, typy
reakcji w chemii organicznej (jonowe, rodnikowe, pericykliczne), rozpad homolityczny i heterolityczny wiązania,
rodzaje izomerii. Metody określania struktur cząsteczek organicznych (analiza elementarna, MS, IR, NMR, UV-Vis).
Nomenklatura IUPAC. Alkany i cykloalkany: konformacja etanu, n-butanu, cykloheksanu (wiązania aksjalne i
ekwatorialne), wzory przestrzenne i wzory Newmana, reaktywność chemiczna, halogenowanie metanu, mechanizm
reakcji rodnikowej (diagram energetyczny), względna reaktywność halogenów z metanem jako funkcja energii
aktywacji, stan przejściowy, produkt przejściowy. Podstawowe pojęcia stereochemii: konformacja, konfiguracja,
centrum stereogeniczne, skręcalność właściwa, enancjomeria, wzory przestrzenne i wzory projekcyjne Fischera,
reguły określania pierwszeństwa podstawników, konfiguracja względna i absolutna w systemie R/S, reakcje
stereoselektywne i stereospecyficzne, enancjomery, odmiana racemiczna, diastereoizomery, odmiana mezo-,
czystość optyczna, rozdzielanie mieszanin racemicznych. Alkeny i dieny sprzężone: izomeria E/Z, addycja
elektrofilowa do wiązania podwójnego, mechanizm, reguła Markownikowa, powstawanie, struktura, trwałość i
przegrupowania karbokationów, addycje syn- i anti-, addycja rodnikowa, addycje synchroniczne, ozonoliza, reakcje
substytucji w pozycji allilowej, otrzymywanie dienów sprzężonych i ich trwałość: teoria rezonansu i teoria LCAO,
polimeryzacja (jonowa, wolnorodnikowa). Alkiny: kwasowość alkinów, reaktywność wiązania potrójnego, reakcje
alkinów (przyłączanie halogenów, reakcja przyłączania wody do propynu, wprowadzenie pojęcia tautomerii).
Węglowodory aromatyczne: kryterium aromatyczności, rezonans, izomeria i nazewnictwo wielopodstawionych
pochodnych zw. aromatycznych, policykliczne węglowodory aromatyczne, substytucja elektrofilowa, wpływ kierujący
podstawników, reaktywność toluenu i styrenu, rodnik, kation i anion benzylowy. Halogenki alkilowe i arylowe:
mechanizmy i stereochemia reakcji substytucji nukleofilowej (S N1, SN2, SNi), mechanizmy i stereochemia reakcji
eliminacji (E1, E2, E1Cβ; reguła Zajcewa), substytucja nukleofilowa SNAr, substytucja przez benzyn. Związki
metaloorganiczne: związki litoorganiczne i związki Grignarda, inne związki metaloorganiczne.
CZĘŚĆ II: Alkohole, tiole i fenole: metody otrzymywania (w tym: reakcja hydroborowania/utleniania alkenów),
reakcje alkoholi (z metalami, otrzymywanie alkenów, eterów, związków karbonylowych, estrów), reakcje fenoli,
przegrupowanie Friesa, reakcja Reimera-Tiemanna. Etery, epoksydy, sulfidy: otrzymywanie eterów (z alkoholi w
warunkach kwasowych, metoda Williamsona), reaktywność. Aldehydy i ketony: struktura i właściwości grupy
karbonylowej, addycja do grupy karbonylowej (wody, alkoholi, amin, związków Grignarda), utlenianie i redukcja,
reakcja Cannizzaro. Kwasy karboksylowe i pochodne: kwasowość, wartości pKa, metody otrzymywania
alifatycznych i aromatycznych kwasów, reakcja Kolbego, reaktywność, reakcje halogenowania, redukcji,
dekarboksylacji, metody otrzymywania pochodnych kwasów (chlorki kwasowe, bezwodniki, estry, amidy) i ich reakcje
(mechanizmy). Wykorzystanie reakcji związków karbonylowych w syntezie: enolizacja, alkilowanie i acylowanie
jonów enolanowych, kondensacja aldolowa (prosta, krzyżowa), reakcja Wittiga, kondensacja Claisena i jej podobne,
reakcja Reformatskiego i reakcja Michaela, syntezy z zastosowaniem estru kwasu malonowego i acetylooctowego,
enaminy – wykorzystanie w syntezie. Węglowodany: monosacharydy, strategia syntezy aldoz szeregu D (metodą
Kilianiego-Fischera), anomery i mutarotacja. Reakcje cykloaddycji: podstawy teorii orbitali granicznych,
cykloaddycje [2+2] i [4+2], dieny i dienofile. Aminy alifatyczne i aromatyczne: właściwości zasadowe i nukleofilowe,
metody otrzymywania (w tym: reakcja Gabriela, degradacja Hofmanna), reakcje – alkilowanie, degradacja soli
amoniowych, acylowanie, sole diazoniowe i ich zastosowanie w syntezie. Związki heterocykliczne: porównanie
reaktywności furanu, pirolu i tiofenu (ich metody otrzymywania i reakcje), struktura i reaktywność pirydyny i jej Ntlenku, szereg zasadowości (pirol, pirydyna, pirolidyna). Nowoczesne strategie syntezy organicznej –
retrosynteza, pojęcie syntonu, zabezpieczanie i przemiany grup funkcyjnych, chemia kombinatoryczna, reakcje
multikomponentowe.
------------------------------------ ---------------------------------Ćwiczenia:
49
Program ćwiczeń pokrywa się z programem wykładu i ma na celu ułatwienie zrozumienia: budowy elektronowej i
stereochemii związków organicznych, nomenklatury, otrzymywania i przekształceń węglowodorów i związków
jednofunkcyjnych, podstawowych mechanizmów reakcji, oraz wykorzystanie nabytej wiedzy w planowaniu syntez
związków organicznych.
Ćwiczenia laboratoryjne:
Studenci wykonują indywidualnie pięć preparatów, w tym jeden wieloetapowy. Uczą się pracy laboratoryjnej z
zachowaniem zasad bezpieczeństwa i przestrzegania zapisów zawartych w Kartach Charakterystyki Substancji.
Zapoznają się z podstawowymi technikami syntezy, wyodrębniania i oczyszczania związków organicznych (w tym
chromatografia). Nabywają umiejętności w zakresie montowania laboratoryjnej aparatury chemicznej, rozwiązują
problemy syntetyczne i analityczne, charakteryzują związki z wykorzystaniem metod fizykochemicznych (w tym
spektroskopia). Zaliczają teoretyczne sprawdziany: z techniki laboratoryjnej i zasad BHP oraz działów chemii
organicznej związanych z przeprowadzanymi syntezami.
1. J. Clayden, N. Greeves, S. Warren, P. Wothers; Chemia organiczna, t.1,2,3,4 (tłum. z j. ang.), WN-T,
Warszawa, 2009-2011.
2. J. McMurry, Chemia organiczna, t.1,2,3,4,5 (tłum. z j. ang.), PWN, 2005 (i wydania wcześniejsze).
3. R.T. Morrison, R.N. Boyd, Chemia organiczna, t.1 i t.2 (tłum. z j. ang.), PWN, 1998 (i wydania
wcześniejsze).
4. A. Vogel, Preparatyka organiczna (tłum z j. ang.), WNT, 2006 (i wydania wcześniejsze).
1. P. Mastalerz, Chemia organiczna, PWN, 2000.
2. J. Wróbel, Preparatyka i elementy syntezy organicznej, PWN, 1983.
Wykład: konwencjonalny, problemowy, wspomagany technikami multimedialnymi, słowna metoda problemowa
Ćwiczenia i laboratoria: z wykorzystaniem modeli związków organicznych oraz technik multimedialnych,
eksperyment laboratoryjny. Laboratoria z wykorzystaniem podstawowego szkła i sprzętu laboratoryjnego.
Udostępnianie studentom problemów i zadań treningowych (do ćwiczeń i laboratoriów).
Efekty Wm01 – Wm05, Um01 – Um04, Um08 i Um09 sprawdzane będą na czterech kolokwiach (w pierwszej połowie
listopada, w drugiej połowie stycznia, w pierwszej połowie kwietnia, w pierwszej połowie czerwca). Efekty Wm01 –
Wm06 i Um01 – Um09 sprawdzane będą na ćwiczeniach laboratoryjnych. Efekty Wm01 – Wm06, Um01 – Um09 i
Km01 – Km06 sprawdzane będą na egzaminie pisemnym (i ewentualnie ustnym) w sesji egzaminacyjnej.
Warunek uzyskania zaliczenia przedmiotu – co najwyżej dwie nieusprawiedliwione nieobecności na ćwiczeniach i
laboratorium oraz spełnienie każdego z trzech niżej opisanych warunków:
1. zaliczenie z ćwiczeń (w pierwszym i w drugim semestrze) na podstawie czterech pisemnych kolokwiów (po 2
w semestrze); punktacja i ocenianie w/g Regulaminu studiów)
2. zaliczenie 5 kolokwiów na pracowni i wykonanie 5 preparatów (w tym jeden wieloetapowy)
3. zaliczenie egzaminu pisemnego (ewentualnie ustnego) w drugim semestrze (punktacja i ocenianie w/g
Regulaminu studiów)
1. ćwiczenia: każde kolokwium oceniane w skali 0-5 pkt (suma = 20 pkt)
2. laboratorium: każde kolokwium oceniane w skali 0-4 pkt, każdy preparat oceniany w skali 0-2 pkt
3. egzamin pisemny (ewentualnie ustny): punktowany w skali 0-50 pkt
Poprawy:
Możliwość przynajmniej jednorazowej poprawy każdego z kolokwiów w trakcie zajęć w semestrze (ćwiczenia i
laboratorium). Dwie poprawy z całości materiału w sesji egzaminacyjnej (w semestrze czwartym wyznacza się je
odpowiednio przed drugim i trzecim terminem egzaminu).
Aktywność
50
75 godz. (cz. I: 45; cz. II: 30)
60 godz. (cz. I: 30; cz. II: 30)
Laboratorium
120 godz. (cz. I: -; cz. II: 120)
25 godz. (cz. I: 15; cz. II: 10)
Samodzielne przygotowanie się do laboratorium
15 godz. (cz. I: -; cz. II: 15)
Udział w konsultacjach godz. z przedmiotu
25 godz. (cz. I: 10; cz. II: 15)
45 godz. (cz. I: 25; cz. II: 20)
Przygotowanie sprawozdań z laboratorium
15 godz. (cz. I: -; cz. II: 15)
45 godz. (cz. I: -; cz. II: 45)
425 godz. (cz. I: 125; cz. II: 300)
17 ECTS (cz. I: 5; cz. II: 12)
Wiedza:
Wm01 – Student zna na poziomie podstawowym założenia chemii organicznej (kolokwia działowe, kolokwia
wejściowe na laboratorium, analiza sprawozdań, egzamin).
 Jakie najbardziej prawdopodobne produkty utworzą się w podanych niżej reakcjach? Wskaż centra
stereogeniczne (jeśli są) w produktach i określ ich konfigurację absolutną. Określ rodzaj izomerii pojawiającej
się w produktach.
a) (2S,3S)-2-jodo-3-metylopentan w obecności KOH (stęż.), w C 2H5OH
b) 3-bromo-3-metylopentan w mieszaninie H2O/C2H5OH
c) (R)-(1-bromo-1-metylopropylo)benzen w obecności 0.0001 M CH3ONa, w mieszaninie H2O/CH3OH, temp.
45°C.
 Wyjaśnij na przykładach wpływ kierujący podstawników w pierścieniu aromatycznym na substytucję
elektrofilową.
 W jaki sposób można modyfikować strukturę następujących związków organicznych: toluenu, para-toluidyny,
para-chloronitrobenzenu, benzonitrylu, chlorobenzenu?
Wm02 – Zna systematykę najważniejszych klas związków organicznych (kolokwia działowe, kolokwia

Omów klasy związków organicznych, które można otrzymać z kwasów karboksylowych. Porównaj ich
reaktywność i podaj przykłady wykorzystania w syntezie.

Porównać reaktywność alkenów, alkinów i alkadienów w reakcjach addycji HBr i H 2O.
Wm03 – Zna główne strategie syntezy związków organicznych z uwzględnieniem wymiany grup funkcyjnych
oraz tworzenia wiązań węgiel-węgiel i węgiel-heteroatom (kolokwia działowe, kolokwia wejściowe na
laboratorium, analiza sprawozdań, egzamin).

Omów mechanizm halogenowania rodnikowego alkanów. Wyjaśnij, dlaczego tylko bromo- i
chloropochodne mogą być otrzymywane tą metodą. Podaj przyczyny różnic selektywności w tej metodzie w
odniesieniu do alkanów rozgałęzionych.

Przedstaw na przykładach wykorzystanie soli diazoniowych w syntezie różnych pochodnych związków
aromatycznych.
Wm04 – Dostrzega potrzebę pogłębienia wiedzy w zakresie swojej specjalności chemicznej (kolokwia
wejściowe na laboratorium, kolokwia działowe, egzamin).

Omów w skrócie założenia nowoczesnych strategii w syntezie organicznej (analiza retrosyntetyczna,
zabezpieczanie i przemiany grup funkcyjnych, chemia kombinatoryczna, reakcje multikomponentowe,
metateza).

Wskaż przełomowe osiągnięcia w chemii organicznej na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci.
Wm05 – Dostrzega potrzebę korzystania z literatury fachowej, baz danych oraz innych źródeł informacji
(kolokwia działowe, egzamin).
51

Przedstaw sposoby skutecznego wyszukiwania informacji o związkach organicznych opisanych w
literaturze.
Wm06 – Zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy (kolokwia wejściowe na laboratorium).

Omów zasady zachowania bezpieczeństwa w pracy z łatwopalnymi substancjami i nieznanymi związkami
organicznymi.

Zasady udzielania pierwszej pomocy podczas pracy w laboratorium (poparzenie kwasem, zasadą,
porażenie prądem, itp.).
Umiejętności:
Um01 – Student umie posługiwać się terminologią i nomenklaturą chemiczną (kolokwia działowe, kolokwia

Omów zasady tworzenia nazw dla podstawionych pochodnych benzenu.

Wyjaśnij pojęcia, podając odpowiednie przykłady: enancjomery, konfiguracja absolutna, diastereoizomery,
mieszanina racemiczna, odmiana mezo, nadmiar enancjomeryczny, skręcalność właściwa.
Um02 – Wykazuje umiejętność omawiania właściwości i różnic w reaktywności najważniejszych klas związków
organicznych z uwzględnieniem stereochemii i mechanizmów reakcji, a także w aspekcie termodynamicznym i
kinetycznym (kolokwia działowe, kolokwia wejściowe na laboratorium, egzamin).

Wymień i zapisz znane Ci mechanizmy reakcji substytucji i eliminacji (w układach alifatycznych i
aromatycznych).

Karbokationy, karboaniony, rodniki – powstawanie, struktura, reaktywność i czynniki wpływające na ich
trwałość.
Um03 – Potrafi określić relacje pomiędzy strukturą a reaktywnością substancji chemicznych (kolokwia działowe,
kolokwia wejściowe na laboratorium, egzamin).


Porównaj metody otrzymywania i reaktywność alkoholi i fenoli.
Porównaj zasadowość amin alifatycznych, amin aromatycznych, pirolu i pirydyny.
Um04 – Potrafi przedstawić mechanizm reakcji chemicznej (kolokwia działowe, kolokwia wejściowe na
laboratorium, egzamin).


Przedstaw mechanizm reakcji estryfikacji kwasów karboksylowych w warunkach kwasowych.
Które etapy mechanizmu SN1 i E1 są podobne (takie same), a które są różne?
Um05 – Posiada umiejętność prawidłowego projektowania syntezy oraz wyboru właściwych metod rozdzielania,
oczyszczania i identyfikacji związków organicznych (z zastosowaniem metod klasycznych i instrumentalnych)
(kolokwia działowe, kolokwia wejściowe na laboratorium, egzamin).

Zaproponuj metodę syntezy 2,6-dibromo-4-izopropylobenzonitrylu z benzenu i dowolnych odczynników.
Przeprowadź analizę retrosyntetyczną, a po wyborze drogi syntezy ustal metody oczyszczania związków
pośrednich oraz metody spektroskopowe, które potwierdzą ich strukturę.

Wymień znane Ci rodzaje destylacji. Dla każdego rodzaju narysuj zestaw aparatury i nazwij poszczególne
elementy.
Um06 – Potrafi dokładnie obserwować eksperyment chemiczny, korygować jego przebieg w odniesieniu do
przepisu ogólnego oraz prowadzić na bieżąco notatki laboratoryjne (kolokwia wejściowe na laboratorium,
analiza sprawozdań).

Podaj, jakie informacje powinny się znaleźć w przepisie otrzymywania związku chemicznego, by można
było ten przepis odtworzyć w laboratorium i porównać jego wynik (i właściwości związków) z danymi
literaturowymi.
Um07 – Posiada zdolność pisania raportu uwzględniającego opis eksperymentu i interpretację uzyskanych
wyników prac doświadczalnych (analiza sprawozdań).

Patrz Um06
Um08 – Potrafi w sposób zrozumiały w mowie i piśmie przedstawić poprawne rozumowanie chemiczne i
formułować wnioski (kolokwia działowe, kolokwia wejściowe na laboratorium, analiza sprawozdań, egzamin).
52

Z czterech klas pochodnych kwasów karboksylowych, dwie występują w przyrodzie (podaj które). Jakie
wnioski płyną z tych informacji w odniesieniu do ich reaktywności chemicznej?

Analizując struktury: (a) 2,3-dimetylo-2-butenu, (b) 1-fenylo-1,2,2-trimetyloetenu, (c) penta-1,4-dienu, (d)
but-2-enu, (e) buta-1,3-dienu, przedstaw szereg trwałości tych związków. Podaj kryteria, które zastosowałeś w
analizie tego problemu.
Um09 – Potrafi mówić o zagadnieniach chemicznych zrozumiałym, potocznym językiem (kolokwia działowe,
kolokwia wejściowe na laboratorium, egzamin).

Bazując na danych eksperymentalnych dla dowolnego przykładu omów w sposób obrazowy ideę
wolnorodnikowego halogenowania alkanów rozgałęzionych, które posłużą do wyznaczania względnych
współczynników reaktywności, powiązanych z rzędowością atomów wodoru.
Km01 – Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia (kolokwia wejściowe
na laboratorium, egzamin).

W sprawozdaniu do ćwiczenia laboratoryjnego dotyczącego syntezy indolu dokonaj krótkiego zestawienia
najbardziej atrakcyjnych Twoim zdaniem metod jego syntezy na podstawie dwóch artykułów przeglądowych,
które ukazały się w literaturze po roku 2000.

W sprawozdaniu do ćwiczenia laboratoryjnego dotyczącego para-jodotoluenu przedstaw inne sposoby
syntezy tego związku (minimum 5) na podstawie doniesień literaturowych.
Km02 – Potrafi precyzyjnie formułować pytania służące pogłębieniu własnego zrozumienia danego tematu oraz
odnalezienia brakujących lub błędnych elementów w rozumowaniu (kolokwia działowe, kolokwia wejściowe na
laboratorium, egzamin).

W reakcji chlorku mentylu wobec 0.01 M etanolanu sodu, w temperaturze 160°C, głównym produktem jest
3-menten (56%). Natomiast w reakcji tego chlorku 1 M C2H5OH powstaje wyłącznie 2-menten. Rozstrzygnij, jak
zmienił się tryb reagowania, który doprowadził do otrzymania różnych związków.
Km03 – Potrafi samodzielnie przeszukiwać literaturę (także w językach obcych) i krytycznie oceniać informacje
naukowe (kolokwia wejściowe na laboratorium, egzamin).

Skomentuj wyniki otrzymane w eksperymencie przeprowadzonym w laboratorium na podstawie
dostępnych źródeł literaturowych.

Przygotowując przeprowadzenie w laboratorium eksperymentu, podaj źródła literaturowe, z których
korzystałeś, z zastosowaniem poprawnych zasad cytowania.
Km04 – Potrafi pracować zespołowo; rozumie konieczność systematycznej pracy nad wszelkimi projektami,
które mają długofalowy charakter (kolokwia wejściowe na laboratorium, egzamin).

Pracując w zespole dwuosobowym zbierz wyniki (wydajności) od wszystkich osób w Twojej grupie
laboratoryjnej (oraz w innych grupach) i omów czynniki, które wpływają na zróżnicowanie wydajności
syntetyzowanych związków. Wybór preparatu dowolny.
Km05 – Rozumie i docenia znaczenie uczciwości intelektualnej w działaniach własnych i innych osób;
postępuje etycznie (kolokwia wejściowe na laboratorium, egzamin).

Odszukaj w literaturze z lat 90-tych ubiegłego wieku artykuł, dotyczący enancjoselektywnych reakcji
prowadzonych w polu magnetycznym (G. Zadel et al., Angewandte Chemie) i prześledź dalsze losy tego
„doniosłego” odkrycia.
Km06 – Rozumie potrzebę popularnego przedstawiania laikom wybranych osiągnięć chemii (kolokwia
wejściowe na laboratorium, egzamin).

Nadprodukcja kwasu moczowego, allopurinol i ksantynooksydaza – ciekawa historia rwy kulszowej i jej
zapobieganie. Na podstawie informacji w podręcznikach akademickich przygotuj i przedstaw krótkie wystąpienie
dotyczące strony chemicznej tego zagadnienia.
53
Język wykładowy:
Chemia analityczna z elementami analizy
instrumentalnej
Analytical chemistry with elements of instrumental analysis
polski
chemia
Rok studiów:
Semestr:
pierwszego stopnia
drugi
trzeci
8
Symbol
efektu
Dr Iwona Kiersztyn
Efekty kształcenia
WIEDZA
Student wykazuje się znajomością współczesnej chemii analitycznej i tendencji jej
rozwoju.
ChAI_W02 Zna podstawowe pojęcia dotyczące analizy ilościowej i związane z nimi obliczenia
Zna podstawy metod miareczkowych, alkacymetrii, redoksymetrii,
ChAI_W02
kompleksometrii, grawimetrii oraz analizy wagowej, strąceniowej.
Zna podstawowe pojęcia: równowaga kwasowo-zasadowa, pH roztworu, bufor,
ChAI_W03
pojemność buforowa, wskaźnik miareczkowania, titrant.
ChAI_W01
Symbol efektu
kierunkowego
K_W01, K_W03,
K_W06,
K_W08
K_W03, K_W10
K_W03, K_W11
UMIEJĘTNOŚCI
ChAI_U01 Potrafi scharakteryzować metody badawcze w chemii analitycznej.
Potrafi zaproponować miareczkową metodę oznaczania alkacymetrycznego,
ChAI_U02
strąceniowego, kompleksometrycznego, redox,
Umie zaproponować i wyjaśnić zasadę działania wskaźnika w odpowiednim
ChAI_U03
sposobie miareczkowania.
Potrafi wykonać podstawowe obliczenia chemiczne w zakresie strącania osadów,
ChAI_U04 miareczkowania (niezależnie od stopnia miareczkowania), pH roztworów kwasów,
zasad, soli, roztworów buforowych.
Umie wykonać podstawowe obliczenia na podstawie praw rządzących metodami
ChAI_U05
spektroskopowymi.
ChAI_U06 Umie opisać i zinterpretować podstawowe procesy elektrodowe.
ChAI_U07 Umie dokonać interpretacji przykładowego chromatografu.
K_U01,
K_U16, K_U19,
K_U01, K_U03,
K_U06, K_U08,
K_U10, K_U12,
K_U17, K_U20,
K_U21, K_U22
K_U10, K_U12,
K_U17, K_U20,
K_U10, K_U12,
K_U17, K_U20,
K_U10, K_U12,
K_U17, K_U20,
ChAI_K01 Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia.
ChAI_K02
obcych
Potrafi pracować w zespole i rozumie znaczenie uczciwości intelektualnej i wkładu
ChAI_K03
działań własnych i innych osób
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień współczesnej chemii
ChAI_K04
analitycznej.
K_K01,
K_K03
K_K04, K_K05
K_K05, K_K07
wykład (30 godz.), laboratorium (75 godz.)
54
Pobieranie i przygotowanie prób do analiz, wzorce.
Organizacja laboratorium, akredytacja w Europie.
Analiza niepewności – statystyczne opracowanie wyników. Błędy w analizie chemicznej.
Automatyzacja i komputeryzacja;
obróbka danych;
filtracja i wygładzanie.
Rozdzielanie i identyfikacja wybranych jonów w roztworach.
Klasyczne metody analizy ilościowej
analiza grawimetryczna;
analiza wolumetryczna;
alkacymetria – reakcje kwas – zasada;
redoksymetria – reakcje redoks;
kompleksometria;
precypitometria.
7. Detektory miareczkowania.
8. Metody spektroskopowe - spektroskopia molekularna, atomowa spektroskopia absorpcyjna i emisyjna.
9. Metody elektroanalityczne. Podwójna warstwa elektryczna. Procesy elektrodowe. Elektrochemiczne metody
strippingowe.
10. Metody chromatograficzne - retencja, współczynnik retencji.
1.
2.
3.
4.
a)
b)
5.
6.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Z. Galus, Teoretyczne podstawy elektroanalizy chemicznej, PWN, Warszawa1987.
A. Hulanicki „ Reakcje kwasów i zasad w chemii analitycznej”, PWN, 1979.
R. Kocjan, Chemia analityczna, PZWL, 2002.
G. W. Ewing, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, 1980.
D. A. Skoog, D. M. West, F. J. Holler, S. R. Crouch, Red. A. Hulanicki, Podstawy chemii analitycznej, PWN,
2006.
6. Red. M. Jarosz, Nowoczesne techniki analityczne, OWPW, 2006.
13. A. Hulanicki, Współczesna chemia analityczna, Wybrane zagadnienia, PWN, 2001
1.
2.
3.
4.
5.
3. J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna, t1 i t2, PWN, W-wa 2001.
4.
5.
6.
A. Cygański, Podstawy metod elektroanalitycznych, WNT, Warszawa 1999.
W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa 2005.
J. Koryta, J. Dvořák, V. Boháčková, Elektrochemia, PWN 1990.
Wspomagany technikami multimedialnymi wykład,
laboratoryjny, obliczenia chemiczne.
słowna metoda problemowa, dyskusja, eksperyment
Sprawdzenie efektów ChAI_W02, ChAI_W03, ChAI_W04, ChAI_W05, ChAI_U02, ChAI_U03, ChAI_U04 oraz
ChAI_K03 nastąpi podczas kolokwiów wejściowych oraz działowych w trakcie ćwiczeń laboratoryjnych a także na
podstawie analiz wykonanych w laboratorium. Całość efektów kształcenia będzie sprawdzana na egzaminie
końcowym.
Warunkiem zaliczenia Laboratorium z Chemii Analitycznej z Elementami Analizy Instrumentalnej jest
8. Zaliczenie kolokwiów wejściowych związanych z każdym ćwiczeniem.
9. Wykonanie wszystkich ćwiczeń przewidzianych programem Laboratorium.
10. Zaliczenie wszystkich analiz przewidzianych harmonogramem.
11. Zaliczenie trzech kolokwiów działowych obejmujących treści przedmiotowe Laboratorium (teoria i
rachunki).
55
Zaliczenie Laboratorium jest warunkiem koniecznym, umożliwiającym przystąpienie do pisemnego egzaminu z
treści wykładowych przedmiotu. W przypadku niezaliczenia jednego (lub więcej) kolokwiów działowych
przewidziane jest kolokwium poprawkowe. Dwa kolejne kolokwia poprawkowe będą miały miejsce w trakcie
sesji egzaminacyjnej, odpowiednio przed drugim i trzecim terminem końcowego egzaminu pisemnego.
Niezaliczenie kolokwiów wejściowych do ćwiczeń laboratoryjnych oraz niewykonanie ćwiczeń w przewidzianym
terminie uniemożliwia podejście do kolokwiów działowych i egzaminu a tym samym jest przyczyną niezaliczenia
przedmiotu.
Uzyskanie dwóch ocen bardzo dobrych z kolokwiów oraz ćwiczeń laboratoryjnych może być podstawą
zwolnienia studenta ze zdawania egzaminu równoznaczne z wpisaniem oceny bardzo dobrej.
Obejmujący treści wykładowe pisemny egzamin końcowy z przedmiotu będzie oceniany zgodnie z punktacją
procentową:
Ocena
0-50%
2,0
51-60%
3,0
61-70%
3,5
71-80%
4,0
81-90%
4,5
91-100%
5,0
Aktywność
75 godz.
laboratoryjnych + opracowanie wyników wykonanych
ćwiczeń w formie opisu w dzienniku laboratoryjnym +
przygotowanie się do kolokwiów działowych
wejściowych i działowych
30 godz.
25 godz.
200 godz.
30 godz.
15 godz.
25 godz.
8
Wiedza:
W01- Student wykazuje się znajomością współczesnej chemii analitycznej i tendencji jej rozwoju.
 Wytłumacz czym zajmuje się chemia analityczna?
W02- Zna podstawy organizacji laboratorium analitycznego i podstawy teoretyczne akredytacji laboratorium.
 Opisz procedurą pobierania próbek analitycznych.
 Jak przygotować próbkę analityczną w zależności od stosowanej w laboratorium metody pomiarowej?
W03- Zna podstawowe pojęcia dotyczące analizy ilościowej i związane z nimi obliczenia
 Do nastawienia miana kwasu solnego rozpuszczono 195,2mg Na2CO3. Na zmiareczkowanie tej naważki
zużyto 42,35dm3 HCl. Oblicz miano HCl.
 Próbkę stopu o masie 0,5g rozpuszczono i rozcieńczono do 250ml. Z tego roztworu odpipetowano dwie
próbki po 50ml i w jednej oznaczono sumę zawartości Cu i Zn zużywając 47,25ml roztworu EDTA o
c=0,10011M. Do drugiej dodano cyjanku potasu i formaliny i miareczkowano zużywając 32,5ml roztworu
EDTA. Oblicz % zawartość Cu i Zn w stopie.
W04- Zna podstawy metod miareczkowych, alkacymetrii, redoksymetrii, kompleksometrii.
 Jakie titranty mogą być stosowane w alkacymetrii?
 Czy możliwe jest miareczkowanie słabego kwasu słabą zasadą?
 Dokonaj podziału kompleksów:
a) ze względu na rodzaj ligandów;
b) ze względu na ilość atomów centralnych;
c) ze względu na szybkość tworzenia się i dysocjowania kompleksów
56
 Jakie czynniki wpływają na trwałość kompleksów?
 Jakie warunki powinien spełniać wskaźnik stosowany w miareczkowaniu redoksymetrycznym?
W05 - Zna podstawowe pojęcia analizy wagowej, strąceniowej.
 W jakich warunkach powinno odbywać się ważenie substancji stałych?
W06 Zna podstawowe pojęcia: równowaga kwasowo-zasadowa, pH roztworu, bufor, pojemność buforowa,
wskaźnik miareczkowania, titrant.
 Zdefiniuj, w oparciu o odpowiednie równanie reakcji pojęcie równowagi kwasowo-zasadowej.
 Czy istnieje pojęcie „idealnej” pojemności buforowej?
Umiejętności:
U01- Potrafi scharakteryzować metody badawcze w chemii analitycznej.
 Do jakich pomiarów analitycznych zastosujesz metodę oznaczania alkacymetrycznego?
 Czy kompleksy można oznaczać metodą strąceniową?
U02- Potrafi zaproponować miareczkową metodę oznaczania alkacymetrycznego,
kompleksometrycznego, redox.
 Zaproponuj metodę oraz warunki pomiarowe w celu oznaczenia jonów żelaza (II).
strąceniowego,
U03- Umie zaproponować i wyjaśnić zasadę działania wskaźnika w odpowiednim sposobie miareczkowania.
 Jaka jest różnica pomiędzy wskaźnikiem dwubarwnym i jednobarwnym?
 Czy błękit bromotymolowy można zastosować do miareczkowanie zasady sodowej kwasem solnym?
Odpowiedź uzasadnij.
U04- Potrafi wykonać podstawowe obliczenia chemiczne w zakresie strącania osadów, miareczkowania
(niezależnie od stopnia miareczkowania), pH roztworów kwasów, zasad, soli, roztworów buforowych.
 Miareczkowano 50ml roztworu Cd2+ o c=0,01mol/dm3 roztworem EDTA o c=0,02 mol/dm3. Oblicz pCd i
pCd’ po dodaniu:
a) 0;
b) 15;
c) 25;
d) 40ml EDTA
log βCdEDTA=16,5
 Miareczkowanie prowadzono w buforze amonowym o pH=10, gdzie cNH3=1M.
Zmiareczkowano 100cm3 0,05M roztworu kwasu solnego roztworem NaOH o stężeniu 0,2mol/dm3.
Oblicz pH roztworu miareczkowanego po dodaniu:
a)
b)
c)
d)
0;
10;
25;
40cm3 NaOH.
 Czy oznaczanie niklu metodą miareczkową, prowadzone w ramach zajęć laboratoryjnych z chemii
analitycznej II, było zgodne z zasadami prowadzenia tego rodzaju oznaczeń?

K02- Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w literaturze, także w językach obcych
 Na podstawie otrzymanych wyników oblicz jaki popełniasz błąd i porównaj go z dostępnymi danymi
literaturowymi.
K03 - Potrafi pracować w zespole i rozumie znaczenie uczciwości intelektualnej i wkładu działań własnych i
innych osób
 Zaplanuj pracę zespołu trzyosobowego, który przygotuje próbki i przeprowadzi miareczkowanie
redoksymetryczne.
K04 - Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień współczesnej chemii analitycznej.
 Możliwe jest miareczkowanie magnezu z użyciem EDTA jako titranta. Na podstawie dostępnej literatury
znajdź inne metody oznaczania magnezu.
57
Język wykładowy:
Chemia kwantowa
Quantum chemistry
polski
Jednostka realizująca: Instytut Chemii, Katedra Chemii Fizycznej
Rok studiów:
Semestr:
drugi
trzeci
2
W02
W03
W04
Barbara Pezler
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
W01
pierwszego stopnia
WIEDZA
Symbol efektu
kierunkowego
Zna ograniczenia fizyki klasycznej i rozumie potrzebę stosowania teorii
kwantowej.
K_W03, K_W04,
KA_W10
Zna postulaty mechaniki kwantowej
Zna wyniki rozwiązania równania Shrodingera dla prostych układów.
Zna podstawowe metody mechaniki kwantowej i stosowane w nich
przybliżenia
K_W03, K_W010
K_W03, K_W10
K_W06
UMIEJĘTNOŚCI
U01
U02
U03
U04
U05
Potrafi posługiwać się aparatem matematycznym chemii kwantowej
Umie zapisać równanie Schrodingera dla danego układu i przewidzieć jego
rozwiązanie.
Umie badać właściwości funkcji falowych oraz operatorów
kwantowomechanicznych.
Potrafi dokonywać obliczeń energii, oraz innych wielkości fizycznych.
Potrafi mówić o zagadnieniach mechaniki kwantowej zrozumiałym,
potocznym językiem.
K_U10
K_U09, K_U10, K_U11
K_U10
K_U09, K_U10
K_U23
K01
K02
K03
kształcenia.
Rozumie potrzebę popularnego przedstawiania laikom wybranych osiągnięć
chemii
obcych
K_K01
K_K06
K_K03
wykłady (30 godz.), ćwiczenia (15 godz.)
Zaliczenie kursów z Matematyki i Fizyki realizowanych zgodnie ze standardami/ z przyjętymi syllabusami
58
Postulaty mechaniki kwantowej.
Rozwiązania równania Schrödingera dla cząstki swobodnej.
Rozwiązania równania Schrödingera dla cząstki wobec bariery potencjału.
Rozwiązania równania Schrödingera dla oscylatora harmonicznego.
Rozwiązania równania Schrödingera dla rotatora sztywnego.
Rozwiązania równania Schrödingera dla atomu wodoru i jonu molekularnego H2+.
Spin elektronu, zakaz Pauliego.
Metoda wariacyjna i perturbacyjna.
Termy atomowe
Przybliżenie jednoelektronowe.
Metoda Hartree-Focka. Metoda LCAO MO.
Metody obliczeniowe chemii kwantowej.
Zastosowania chemii kwantowej – optymalizacja geometrii, określanie właściwości fizykochemicznych i
charakterystyk atomów oraz cząsteczek.
1. Włodzimierz Kołos, Chemia kwantowa, PWN;
2. Alojzy Gołębiewski, Elementy mechaniki i chemii kwantowej, PWN;
1. Lucjan Piela, Idee Chemii kwantowej, PWN;
2. L.D. Landau, J.M. Lifszyc, Mechanika kwantowa. Teoria nierelatywistyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2012.
wykład tradycyjny wspomagany technikami multimedialnymi, ćwiczenia rachunkowe
Efekty kształcenia U01-U04 będą sprawdzane na kolokwium.
Efekty W01-W04 oraz U05 będą sprawdzane na egzaminie.
Zaliczenie ćwiczeń - kolokwium 20 pkt (5-7 zadań)
0-10.0 (0-50%) – 2;
10.5-12.0 (51-60%) – 3;
12.5-14.0 (61-70%) – 3.5;
14.5-16.0 (71-80%) – 4;
16.5-18.0 (81-90%) – 4.5;
18.5 -20.0 (91-100%) – 5.
Egzamin pisemny: 15 pytań testowych po 1 pkt; 5 pytań otwartych po 3 pkt. Łącznie 30 pkt.
0-15.0 (0-50%) – 2;
15.5-18.0 (51-60%) – 3;
18.5-21.0 (61-70%) – 3.5;
21.5-24.0 (71-80%) – 4;
24.5-27.0 (81-90%) – 4.5;
27.5 -30.0 (91-100%) – 5.
Aktywność
udział w wykładach
30 godz.
udział w ćwiczeniach
15 godz.
udział w konsultacjach
15 godz.
samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń
5 godz.
samodzielne przygotowanie się do kolokwiów
10 godz.
przygotowanie się i udział w egzaminie
15 godz.
sumaryczne obciążenie pracą studenta
90 godz.
3 ECTS
59
Załącznik do Sylabusa: Chemia Kwantowa.
WIEDZA
W01
Student
Zna ograniczenia fizyki
klasycznej i rozumie potrzebę
stosowania teorii kwantowej.
egzamin
W02
Student
Zna postulaty mechaniki
kwantowej
egzamin
W03
Student
Zna wyniki rozwiązania
równania Shrödingera dla
prostych układów.
egzamin
W04
Student
Zna podstawowe metody
mechaniki kwantowej i
stosowane w nich przybliżenia
egzamin
UMIEJĘTNOŚCI
U01
Student
Potrafi posługiwać się
aparatem matematycznym
chemii kwantowej
kolokwium
U02
Student
Umie zapisać równanie
Shrödingera dla danego
układu i przewidzieć jego
rozwiązanie.
kolokwium
U03
Student
Umie badać właściwości
funkcji falowych oraz
operatorów
kwantowomechanicznych.
kolokwium
U04
Student
Potrafi dokonywać obliczeń
energii, oraz innych wielkości
Przykładowe pytania
 Wskaż zjawiska fizyczne i fakty doświadczalne, które świadczą o
korpuskularnej naturze światła. Uzasadnij swoje przykłady.
 Wskaż zjawiska fizyczne i fakty doświadczalne, które świadczą o falowej
naturze cząstek elementarnych (np. elektronów). Uzasadnij swoje przykłady.
 Na czym polegał i jak został rozwiązany problem promieniowania ciała
doskonale czarnego.
 Podaj interpretację zjawiska fotoelektrycznego w oparciu o teorię kwantów.
 Jakie właściwości mają opreatory kwantowomechaniczne, ich funkcje własne i
wartości własne?
 W jaki sposób znajduje się operatory kwantowomechaniczne odpowiadające
zmiennym dynamicznym? Jak z danego operatora niehermitowskiego
otrzymać operator hermitowski?
 W jaki sposób, mając funkcję falową będącą rozwiązaniem równania
Schrődingera znaleźć wartość operatora, dla którego funkcja falowa nie jest
funkcją własną?
 Scharakteryzuj układ kwantowomechaniczny, jakim jest oscylator
harmoniczny: opisz model fizyczny, podaj model matematyczny, postać
hamiltonianu i wnioski z rozwiązania równania Schrődingera.
 Scharakteryzuj układ kwantowomechaniczny, jakim jest cząstka w
jednowymiarowym pudle potencjału: opisz model fizyczny, podaj model
matematyczny, postać hamiltonianu i wnioski z rozwiązania równania
Schrődingera.
 Czym jest orbital? Jakie liczby i w jaki sposób określają orbital wodorowy?
 Na czym polega metoda wariacyjna? Podaj założenia i opisz sposób
postępowania.
 Na czym polega metoda perturbacyjna? Podaj założenia i opisz sposób
postępowania.
 Na czym polega przybliżenie jednoelektronowe? Jakie warunki musi spełniać
funkcja opisująca układ elektronów?
 Jakie orbitalne molekularne mogą powstać z orbitali atomowych różnych
atomów. Na konkretnych przykładach omów kształt, symetrię, charakter
wiążący.
 Podaj interpretację wiązania kowalencyjnego na gruncie metody orbitali
molekularnych oraz teorii wiązań walencyjnych..
Przykładowe zadania
 Sprawdź, czy operator ̂  ih d jest: hermitowski.
dx
d2
jest liniowy
dx 2
d2
 Znajdź wartość własną operatora
ˆ  2 dla funkcji f(x)=sinx+cosx
dx
 Sprawdź, czy operator ˆ 
 Oblicz komutator operatora energii i położenia cząstki w pudle potencjału.
+
 Podaj postać hamiltonianu pełnego oraz elektronowego dla układów: B , Be,
BeH2 .
+
 Narysuj diagram energetyczny dla czterech najniższych poziomów He .
 Sprawdź, czy orbitale 2p0 i 2p1 są ortogonalne.
 Znajdź współczynnik normalizacji dla orbitalu 2s.
 Mając do dyspozycji spinorbitale: 1s,1s, 2s,2s, utwórz funkcję
antysymetryczną dla układu zawierającego 4 elektrony o współrzędnych r1, r2,
r3, r4.
 Oblicz średnią energię potencjalną V  
e2
elektronu w atomie wodoru w
r
stanie podstawowym.
60
fizycznych.
kolokwium
U05
Student
Potrafi mówić o zagadnieniach
mechaniki kwantowej
zrozumiałym, potocznym
językiem.
egzamin
K01
Student
Zna ograniczenia własnej
wiedzy i rozumie potrzebę
samodzielnego kształcenia.
egzamin
K02
Student
Rozumie potrzebę
popularnego przedstawiania
laikom wybranych osiągnięć
chemii
egzamin
K03
Student
Potrafi samodzielnie
wyszukiwać informacje w
literaturze, także w językach
obcych
egzamin
 Oblicz średnią siłę elektrostatyczną F  
e2
, w atomie wodoru w stanie 2s.
r2
 Oblicz średnią odległość elektronu od jądra w atomie wodoru w stanie
podstawowym.
 Na czym polega dualizm korpuskularno-falowy promieniowania
elektromagnetycznego? Podaj przykłady zjawisk fizycznych, które go
potwierdzają.
 Jak można rozszczepić zdegenerowane poziomy energetyczne w atomie
wodoru? Opisz sposób i wyjaśnij przyczynę rozszczepienia.
 Jakie fakty doświadczalne niewyjaśnione na gruncie fizyki klasycznej miały
wpływ na powstanie i rozwój teorii kwantów.
Przykładowe pytania
 Wskaż i omów pozorne paradoksy mechaniki kwantowej
 Czy orbitale 2p1 i 2px są sobie równoważne?
 Które z prostych układów kwantowomechanicznych mogą być modelami dla:
a) cząsteczki amoniaku ulegającej inwersji,
b) drgającej cząsteczki wody,
c) cząsteczki butadienu,
d) układu: cząstka  - elektron,
e) niewielkiego pojemnika z rozrzedzonym helem;
Propozycje krótko uzasadnij.
 Na czym polega dualizm korpuskularno-falowy promieniowania
elektromagnetycznego? Podaj przykłady zjawisk fizycznych, które go
potwierdzają.
 Wskaż i omów pozorne paradoksy mechaniki kwantowej
 Na czym polega efekt tunelowy? W jakich okolicznościach może zachodzić?
(podaj konkretne przykłady).
 Rozwiń i wyjaśnij skrót: LCAO MO
 Rozwiń i wyjaśnij skrót: SCF HF
 Zinterpretuj poniższą wypowiedź P. A. M. Dirac’a z 1929 r: “The underlying
physical laws necessary for the mathematical theory of a large part of physics
and the whole of chemistry are thus completely known, and the difficulty is
only that the exact application of these laws leads to equations much too
complicated to be soluble”.
61
Język
wykładowy:
Biologia
Biology
język polski
Instytut Chemii
Rodzaj przedmiotu/modułu kształcenia
(obowiązkowy/fakultatywny):
Poziom modułu kształcenia (np. pierwszego lub drugiego
stopnia):
Rok studiów:
Drugi
Semestr:
trzeci
(wiedza, umiejętności,
kompetencje społeczne)
Pierwszego stopnia
2
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu:
Efekty kształcenia
obowiązkowy
M. D. Ossowska-Chruściel
Odniesienie do
efektów kierunkowych
Symbol
CH_W01
Student zna i rozumie podstawowe prawa
fizyko-chemiczne, w odniesieniu do biologii
CH_W02
Zna i rozumie pojęcie ewolucjonizmu
CH_W03
Zna różnorodność organizmów biologicznych
i systemy ich klasyfikacji
CH_U01
Potrafi w sposób zrozumiały opisać budowę
komórki prokariotycznej i eukariotycznej
CH_U02
Potrafi opisać budowę i funkcje
poszczególnych organelly komórkowych
K_U03, K_U04
CH_K01
Ma świadomość konieczności pogłębiania
swojej wiedzy w związku z rozwojem nauk
biologicznych
K_K01, K_K04
K_W01
K_W02,
K_W05
K_W01, K_W04
K_U02
Wykład
Podstawy chemii organicznej, nieorganicznej i biochemii, biofizyka
Wymagania wstępne i dodatkowe: zjawisk na granicy bioukładów.
62
Treści modułu
kształcenia:
1. Uniwersalność, ewolucja, różnorodność, ciągłość, genetyka, homeostaza i
wzajemne oddziaływania w biologii
2. Systemy klasyfikacji organizmów żywych oparte na systematyce i taksonomii.
Klasyfikacja tradycyjna i współczesna.
3. Komórki prokariotyczne i eukariotyczne. Różnice. Bakterie Gram-dodatnie,
Gram-ujemne i kwasooporne - charakterystyka, różnice w budowie,
rozpoznawanie Budowa i funkcje organelli komórkowych eukariotów. Cykle
komórkowe.
4.Podstawowe wiadomości z genetyki. Budowa DNA i RNA. Transkrypcja i
replikacja DNA. Sposoby kodowania informacji genetycznej. Mutacje genowe.
Inżynieria genetyczna
5. Rodzaje i budowa białek oraz struktur niebiałkowych powiązanych z DNA i
RNA Biosynteza białek.
6. Ściany i błony biologiczne. Struktura błon bilogicznych, budowa materiałów
błonowych. Zjawiska zachodzące na granicy i wewnątrz błon biologicznych.
Transport materii przez błony.
7. Bakteriofagi i wirusy eukariotyczne. DNA i RNA wirusów. Rodzaje wirusów
nowotworowych i onkogenów.
Literatura
podstawowa/dodatkowa:
1. P. Turner, A. McLennan, A. Bates, M. White, "Biologia
molekularne, krótkie wykłady, PWN, Warszawa 2011.
2.R.M. Twyman, Biologia rozwoju. Krótkie wykłady. Wydawnictwo
Szkolne PWN, 2012.
3. Genetyka molekularna. Praca zbiorowa. PWN, 2012.
Sposoby weryfikacji określonych
efektów kształcenia osiąganych
przez studenta:
Wykład tradycyjny wspomagany technikami
multimedialnymi
Weryfikacja wiedzy - zaliczenie na ocenę, pisemny test zaliczający
Forma i sposób
zaliczenia
(wraz z kryteriami
oceniania):
Poprawna odpowiedź na 51% pytań testowych oraz aktywność na wykładach
Aktywność
Samodzielne przygotowanie się do kolokwium
15 godz.
10 godz
15 godz
40 godz.
2 ECTS
Weryfikacja efektów kształcenia - przykładowe pytania:
Wiedza:
W01- Student zna i rozumie podstawowe prawa fizyko-chemiczne, w odniesieniu do biologii
 Scharakteryzuj oddziaływania dyspersyjne. Opisz rolę wiązań wodorowych.
 Scharakteryzuj zjawiska dyfuzji i osmozy.
W02– Zna i rozumie pojęcie ewolucjonizmu
 Opisz teorie rozwoju procesu ewolucji.
 Podaj opis matematyczny ujęcia procesu ewolucji.
W03 - Zna różnorodność organizmów biologicznych i systemy ich klasyfikacji
63
 Scharakteryzuj filogenetycznych drzewo życia organizmów.
 Cechy charakterystyczne archeowców, bakterii i jądrowców.
Umiejętności:
U01 - Potrafi w sposób zrozumiały opisać budowę komórek.
 Opisz budowę komórki prokariotycznej.
 Opisz budowę eukariotycznej.
 Wykazać najważniejsze różnice pomiędzy komórką prokariotyczną a eukariotyczną.
U02 - Potrafi opisać funkcje poszczególnych organelli komórkowych.
 Opisać budowę jądra komórkowego.
 Scharakteryzować budowę DNA i RNA.
 Omówić zasadę komplementarności.
K01 - Ma świadomość konieczności pogłębiania swojej wiedzy w związku z rozwojem nauk biologicznych.
 Na podstawie informacji popularno-naukowych określić kierunek rozwoju nauk biologicznych.
 Jaki wpływ mają odkrycia naukowe na teorie rozwoju rodzaju ludzkiego na ziemi.
64
Język wykładowy:
Podstawy elektrochemii
Basis of electrochemistry
polski
chemia
pierwszego stopnia
Rok studiów: Drugi
Semestr:
Trzeci
1
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
PE_W01
PE_W02
PE_W03
PE_W04
Dr Iwona Kiersztyn
Symbol efektu
kierunkowego
WIEDZA
Student wykazuje się znajomością współczesnej chemii analitycznej, tendencji jej
rozwoju i wykorzystania w niej metod instrumentalnych.
Zna podstawowe pojęcia związane z procesami zachodzącymi na granicy faz.
Zna podstawowe prawa elektrochemiczne i wie jakie mają znaczenie w analizie
zjawisk i procesów chemicznych.
Zna
podstawy
teoretyczne
omawianych
instrumentalnych
metod
elektrochemicznych : potencjometria, kulometria, polarografia, woltamperometria,
konduktometria, amperometria, elektrograwimetria.
K_W01, K_W03,
K_W06,
K_W03, K_W10
K_W10
K_W11
UMIEJĘTNOŚCI
PE_U01
PE_U02
Potrafi scharakteryzować metody badawcze w elktrochemii.
Potrafi wyjaśnić zasadę działania ogniwa i zapisać
elektrodowych.
K_U01
równania
reakcji
PE_U03
Potrafi dokonać wyboru elektrody w stosowanej metodzie pomiarowej.
PE_U04
Potrafi dokonać wyboru elektrochemicznej metody pomiarowej
PE_U05
Potrafi wykonać obliczenia niezbędne, aby przygotować próbkę do stosowanej
metody badawczej (w szczególności dotyczy metod elektrochemicznych).
PE_U06
Potrafi zastosować podstawowe zjawiska, opisywane w elektrochemii, w praktyce.
K_U16, K_U19
K_U01, K_U03
K_U06, K_U08
K_U10, K_U12
K_U17, K_U20
K_U21, K_U22
K_U10, K_U12
K_U17, K_U20
K_U10, K_U12,
K_U17, K_U20
PE_K01
PE_K02
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień współczesnej
analizy elektrochemicznej.
K_K01,
K_K04, K_K05
wykład (15 godz.)
65
Omówienie programu wykładu, obowiązującej literatury oraz zasad zaliczenia. Metody instrumentalne.
2. Elektrochemia – omówienie podstawowych pojęć i praw elektrochemicznych. Reakcje elektrodowe, potencjał
elektrody, charakterystyka podwójnej warstwy elektrycznej. Pojęcie ogniwa galwanicznego, chemicznego,
stężeniowego. Procesy elektrodowe, prawo Ficka, równanie Cotrella.
3. Zarys historyczny.
4. Ogniwa, akumulatory. Elektroliza
5. Klasyfikacja metod elektroanalitycznych.
a) Metody, w których reakcja przebiega przy zerowym prądzie Faraday’a, czyli bez przyłożonego napięcia
zewnętrznego:
(1) Potencjometria. Elektrody pierwszego, drugiego i trzeciego rodzaju. Rodzaje elektrod (elektroda szklana,
elektrody membranowe, kombinowane). Czujniki: chemiczne i biologiczne (biosensory), enzymatyczne,
mikrobiologiczne i tkankowe.
b) Metody, w których reakcja elektrodowa przebiega przy niezerowym prądzie Faraday’a, czyli z przyłożonym do
elektrod napięciem z zewnętrznego źródła prądu:
(1) Kulometria – metoda elektroanalityczna polegająca na elektrolizie w całej masie roztworu. Zasada i podział
kulometrii. Zastosowanie kulometrii amperostatycznej i potencjostatycznej.
(2) Polarografia stałoprądowa, zmiennoprądowa, pulsowa, różnicowa.
(3) Woltamperometria, chronowoltamperometria, chronowoltamperometria cykliczna.
(4) Amperometria.
(5) Elektrograwimetria.
c) Metody, w których nie przebiega reakcja elektrodowa:
(1) Konduktometria.
(2) Oscylometria.
(3) Dielektrometria.
d) Metody oparte na badaniu zmian w elektrycznej warstwie podwójnej:
(1) Tensametria.
1. Z. Galus, Teoretyczne podstawy elektroanalizy chemicznej, PWN, Warszawa1987.
2. A. Cygański, Podstawy metod elektroanalitycznych, WNT, Warszawa 1999.
3. W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa 2005.
4. J. Koryta, J. Dvořák, V. Boháčková, Elektrochemia, PWN 1990.
5. R. Kocjan, Chemia analityczna, PZWL, 2002.
6. G. W. Ewing, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, 1980.
7. D. A. Skoog, D. M. West, F. J. Holler, S. R. Crouch, Red. A. Hulanicki, Podstawy chemii analitycznej, PWN,
2006.
7. J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna, t1 i t2, PWN, W-wa 2001.
8. D.A. Skoog, D.M. West, F.J. Holler, S.R. Crouch, Podstawy chemii analitycznej,PWN, W-wa, 2000.
Wspomagany technikami multimedialnymi wykład, słowna metoda problemowa, dyskusja, obliczenia.
Sprawdzenie efektów PE_W04, PE_W05, PE_W06, PE_U01, PE_U02, PE_U03, PE_U04, PE_U05, PE_U06
nastąpi podczas zaliczenia końcowego przedmiotu.
Warunkiem uzyskania zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie treści objętych wykładem. Zaliczenie odbywa się w
formie pisemnej w czasie trwanie semestru trzeciego, po zakończeniu wykładów. Niezaliczenie kolokwium skutkuje
w braku zaliczenia przedmiotu. Kolokwium poprawkowe ma miejsce w trakcie sesji egzaminacyjnej. Kolejny brak
zaliczenia wiąże się z niezaliczeniem przedmiotu.
Obejmujące treści wykładowe pisemne zaliczenie końcowe z przedmiotu będzie oceniane zgodnie z punktacją
procentową:
Ocena
0-50%
2,0
51-60%
3,0
61-70%
3,5
71-80%
4,0
81-90%
4,5
91-100%
5,0
66
Aktywność
15 godz.
5 godz.
5 godz.
25 godz.
1
Wiedza:
W01- Student wykazuje się znajomością współczesnej chemii analitycznej, tendencji jej rozwoju i wykorzystania
w niej metod instrumentalnych.
 Wytłumacz czym zajmuje się chemia współczesna chemia analityczna?
 Czy we współczesnych laboratoriach analitycznych biurety zostały zastąpione nowoczesną aparaturą
badawczą?
W02 - Zna podstawowe pojęcia związane z procesami zachodzącymi na granicy faz.
 Z jakimi zjawiskami fizycznymi mamy do czynienia na granicy faz metal – roztwór podczas przepływu prądu?
 Omów właściwości warstwy podwójnej jaka tworzy się na elektrodzie w czasie pomiarów elektrochemicznych.
W03 - Zna podstawowe prawa elektrochemiczne i wie jakie mają znaczenie w analizie zjawisk i procesów
chemicznych.
 Prawo Faradaya odnieś do pomiarów prowadzonych w warunkach amperostatycznych.
 Roztwór wodny zawierający 1 mol Cu(NO3)2 i 1 mol AgNO3 poddano elektrolizie na elektrodach platynowych
przepuszczając ładunek równy 1,5F. Ile gramów substancji wydzieliło się na katodzie?
W04 - Zna podstawy teoretyczne omawianych instrumentalnych metod elektrochemicznych: potencjometria,
kulometria, polarografia, woltamperometria, konduktometria, amperometria, elektrograwimetria.
 Przy założeniu, że na elektrodzie platynowej zachodzi proces odwracalny, naszkicuj krzywą woltametrycznę
dla takiego procesu. Zaznacz na niej wartość prądu utleniania i redukcji oraz potencjału utleniania i redukcji.
Zapisz warunki jakie muszą być spełnione dla procesu odwracalnego.
 Obliczyć graniczne przewodnictwo równoważnikowe AgIO3 na podstawie znanych granicznych
o
przewodnictw równoważnikowych NaIO3, CH3COONa, CH3COOAg równych w temp. 25 C odpowiednio 91,1
2
-1
2
-1
2
-1
Scm mol , 91,0 Scm mol , 102,8 Scm mol .
Umiejętności:
U01- Potrafi scharakteryzować metody badawcze w elktrochemii.
 Przedstaw graficznie zmiany potencjału w funkcji czasu w metodzie woltametrii pulsowej różnicowej?
 Opisz fale polarograficzne, które otrzymasz podczas oznaczania jonów miedzi i cynku.
U02- Potrafi wyjaśnić zasadę działania ogniwa i zapisać równania reakcji elektrodowych.
 Zapisz schemat ogniwa Volty i omów reakcje jakie zachodzą na anodzie i na katodzie.
 Jak działa współczesne ogniwo np. w zegarku?
U03- Potrafi dokonać wyboru elektrody w stosowanej metodzie pomiarowej.
 Czy do oznaczeń prowadzonych metodą woltametrii cyklicznej wodnym roztworze kwasu, w zakresie
potencjałów: [-0.3; 1.2V] możesz zastosować elektrodę złotą?
 Zaproponuj układ trzech elektrod do pomiarów elektrochemicznych.
U04 - Potrafi dokonać wyboru elektrochemicznej metody pomiarowej.
 Jaką metodą elektrochemiczną wyznaczysz wartość nadnapięcia?
 Jakie metody elektrochemiczne możesz wykorzystać do oznaczania kwasu galusowego?
U05 - Potrafi wykonać obliczenia niezbędne, aby przygotować próbkę do stosowanej metody badawczej (w
szczególności dotyczy metod elektrochemicznych).
 Badania elektrochemiczne często prowadzi się w roztworach o stałym pH. Przygotuj roztwór wodny buforu
fosforanowego.
 Zaproponuj wartość stężenia roztworu elektrolitu podstawowego do pomiarów elektrochemicznych, jeżeli
-3
3
stężenie badanej próbki jest rzędu 10 mola/dm .
67
U06 - Potrafi zastosować podstawowe zjawiska, opisywane w elektrochemii, w praktyce.
 W jaki sposób przygotujesz elektrodę o określonej grubości warstwy złota naniesionego na inny metal?
 Właśnie przeszedłeś rekrutację do pracy w zakładzie produkującym wodę mineralną. Twoim obowiązkiem
jest urządzenie laboratorium. Na podstawie poznanych na wykładzie metod instrumentalnych zadecyduj
jakie powinny znaleźć zastosowanie w twoim laboratorium.
K02- Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień współczesnej analizy elektrochemicznej.
 Cd do poprzedniego pytania: zaproponuj organizację pracy w Twoim laboratorium, ile osób i kogo w nim
zatrudnisz? Licz się z kosztami ale również potrzebami.
K03 - Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień współczesnej elektroanalizy.
 Jakiego rzędu stężenia można oznaczać metodami elektrochemicznymi? Podaj odpowiednie wielkości dla
dwóch dowolnych metod elektrochemicznych.
68
Język wykładowy:
Statystyka w chemii
Statistican in chemistry
język polski
chemia
Jednostka realizująca: Instytut Chemii
Rok studiów:
Semestr:
pierwszego stopnia
drugi
trzeci
1
dr hab. Mariusz Kluska
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
WIEDZA
Symbol efektu
kierunkowego
Wm01
Zna podstawowe metody statystyki opisowej wspomagające pracę chemika
K_W06
Wm02
źródeł informacji
K_W08
Wm03
Um01
Um02
Um03
Km01
Km02
Posiada umiejętność opisu matematycznego zjawisk oraz procesów
fizycznych i chemicznych
UMIEJĘTNOŚCI
Umie krytycznie ocenić wyniki eksperymentów, dokonać obserwacji oraz
przeprowadzić dyskusję niepewności pomiarowych
Potrafi dokonać krytycznej oceny wiarygodności wyników pomiarów i
oznaczeń fizykochemicznych wraz z przeprowadzeniem podstawowej analizy
statystycznej otrzymanych danych
Umie przeprowadzić podstawowe wnioskowania statystyczne
kształcenia
Potrafi precyzyjnie formułować pytania, służące pogłębieniu własnego
zrozumienia danego tematu oraz odnalezienia brakujących lub błędnych
elementów rozumowania
K_W10
K_U17
K_U20
K_U21
K_K01
K_K02
Wykłady (30 godz.), konsultacje (15 godz.)
Umiejętność posługiwania się dotychczas zdobytą wiedzą matematyczną
69
1-2. Statystyka jako nauka, powiązania z innymi naukami, podstawowe pojęcia statystyczne: zbiorowość
statystyczna, jednostka statystyczna, cechy statystyczne, skale pomiarowe.
3-4. Cele, przedmiot i zakres badania statystycznego. Etapy badań statystycznych. Źródła danych statystycznych
oraz metody gromadzenia i grupowania materiału statystycznego.
5-6. Prezentacja tabelaryczna i graficzna wyników obserwacji statystycznej oraz struktury zjawisk i procesów
fizykochemicznych. Pojęcie i typy rozkładów empirycznych cechy. Opisowe charakterystyki rozkładów i ich
interpretacja.
7-8. Klasyczne i pozycyjne miary położenia. Średnie: arytmetyczna, harmoniczna, geometryczna. Dominanta.
Kwantyle.
9-10. Miary zróżnicowania. Mierniki asymetrii. Spłaszczenia rozkładu.
11-12. Interpretacja charakterystyk rozkładu. Porównywanie struktur zbiorowości. Koncentracja rozkładu i jej pomiar.
13-14. Badanie współzależności dwóch cech. Statystyczna analiza współzależności procesów chemicznych. Pojęcie
związku korelacyjnego i funkcyjnego.
15-16. Budowa szeregu korelacyjnego. Współzależność cech ilościowych i jakościowych.
17-18. Korelacja cech jakościowych i metody wnioskowania. Miary siły korelacji dwóch cech.
19-20. Korelacja cech ilościowych. Współczynnik korelacji liniowej. Zależności jedno- i dwustronne. Metody
wnioskowania. Współczynniki determinacji i zbieżności.
21-22. Funkcja regresji. Współczynnik korelacji a linie regresji. Szacowanie parametrów strukturalnych funkcji
regresji MNK. Analiza dokładności oszacowanej funkcji regresji. Analiza korelacyjna w chemii.
23-24. Prawdopodobieństwo. Rozkłady zmiennych losowych.
25-26. Pojęcie szeregu dynamicznego. Rodzaje szeregów czasowych. Metody analizy dynamiki procesów
chemicznych. Metody badania zmian szeregu dynamicznego.
27-28. Wyodrębnianie tendencji rozwojowej. Metody mechaniczne wyodrębniania trendu. Metody analityczne
wyodrębniania trendu.
29. Niepewność pomiaru. Błędy. Sposoby przedstawiania wyników.
30. Statystyka w chemii a chemometria.
1. Górecki T., 2011, Podstawy statystyki z przykładami w R, wyd. BTC.
2. Praca zbiorowa pod redakcją Władysławy Starzyńskiej, 2009, Podstawy statystyki, wyd. DIFIN.
3. Łomnicki A., 2010, Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników, wyd. PWN S.A.
4. Kowgier H., 2011, Elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki, Wyd. Naukowo-Techniczne
1. Górska R., Milczarski P., Podgórski J., 2010, Elementy statystyki matematycznej z przykładami, wyd. VIZJA
PRESS&IT.
2. Kordecki W., Jasiulewicz H., 2003, Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna. Przykłady i
zadania, Oficyna wydawnicza Gis.
Wykład tradycyjny wspomagany technikami multimedialnymi. Wykład z dyskusją.
Efekty Wm01 - Wm02, Um01 - Um03, Km01 i Km02 sprawdzane będą na kolokwium na koniec semestru (w
drugiej połowie stycznia).
Uzyskanie co najmniej 16 punktów z kolokwium . Sposób uzyskania punktów:
kolokwium: 30 pkt
Poprawy: jednorazowa poprawa kolokwium na koniec zajęć w semestrze. Druga poprawa kolokwium w sesji
egzaminacyjnej
Aktywność
30 godz.
5 godz.
10 godz.
45 godzin
1 ECTS
70
Przykładowe pytania sprawdzające zakładane efekty kształcenia
Wiedza:
1. Wm01: Zna podstawowe metody statystyki opisowej wspomagające pracę chemika (kolokwium).
Jakie wyróżniamy miary tendencji centralnej?
Jakie miary tendencji centralnej, zróżnicowania, asymetrii i koncentracji można wykorzystać do opisu cechy,
której rozkład jest asymetryczny?
2. Wm02: Dostrzega potrzebę korzystania z literatury fachowej, baz danych oraz innych źródeł informacji
(kolokwium).
Do czego można wykorzystać dane Głównego Urzędu Statystycznego?
Jakich danych może dostarczyć GUS do konstrukcji szeregów statystycznych potrzebnych do opisu określonej
zbiorowości w chemii?
3. Wm03: Posiada umiejętność opisu matematycznego zjawisk oraz procesów fizycznych i chemicznych
(kolokwium).
Na czym polega zależność korelacyjna?
W jaki sposób można wyznaczyć równanie prostej, które opisuje zależność dwóch cech (ujemną lub dodatnią)
w przypadku zależności korelacyjnej?
Umiejętności:
4. Um01: Umie krytycznie ocenić wyniki eksperymentów, dokonać obserwacji oraz przeprowadzić
dyskusję niepewności pomiarowych (kolokwium).
Co to jest liczebność próby i do czego służy?
Jakie kryteria i liczebność powinna spełniać dobrze dobrana próba, aby jej wyniki można było odnieść do całej
zbiorowości statystycznej?
5. Um02: Potrafi dokonać krytycznej oceny wiarygodności wyników pomiarów i oznaczeń
fizykochemicznych wraz z przeprowadzeniem podstawowej analizy statystycznej otrzymanych danych
(kolokwium).
Jakie wyróżniamy miary statystyczne do obliczania odchyleń wyników od ich wartości średnich?
Jakie miary statystyczne można wykorzystać do oceny stopnia odchyleń wyników od ich wartości średnich,
najczęściej występujących w chemii?
6. Um03: Umie przeprowadzić podstawowe wnioskowania statystyczne (kolokwium).
W jaki sposób wyniki z próby z określonym prawdopodobieństwem można odnieść do całej zbiorowości
statystycznej?
W jaki sposób można obliczyć błąd względny i bezwzględny?
7. Km01: Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia (kolokwium).
W jaki sposób osoba bez podstaw statystyki może dokonać opisu struktury zbiorowości określonej cechy
statystycznej oraz estymacji przedziałowej?
W jaki sposób osoba bez podstaw rachunku prawdopodobieństwa dokona opisu struktury zbiorowości
określonej cechy statystycznej oraz estymacji przedziałowej?
8. Km02: Potrafi precyzyjnie formułować pytania, służące pogłębieniu własnego zrozumienia danego
tematu oraz odnalezienia brakujących lub błędnych elementów rozumowania (kolokwium).
Jakie są podstawowe różnice między statystyką opisową a wnioskowaniem statystycznym?
Czy potrzebne jest określanie niepewności pomiaru oraz błędów?
71
Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia: Krystalochemia
Język wykładowy:
Crystal chemistry
Język polski
Instytut Chemii, Katedra chemii Organicznej i Stosowanej, Zakład
Chemii Organicznej
Rok studiów:
Semestr:
drugi
trzeci
2
Symbol
efektu
Wkc_01
Wkc_02
Ukc_01
Ukc_02
Ukc_03
Kkc_01
Kkc_02
pierwszego stopnia
Prof. nzw. dr hab. Zbigniew Karczmarzyk
Efekty kształcenia
WIEDZA
Zna definicję fenomenologiczną kryształu oraz zakres stosowania badań
krystalograficznych.
Zna podstawowe pojęcia i prawa z zakresu krystalografii geometrycznej i
strukturalnej.
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi posługiwać się matematycznym opisem geometrii i symetrii formy
zewnętrznej oraz sieci przestrzennej kryształu.
Posiada umiejętność wykonania podstawowych pomiarów wielkości
podstawowych właściwości fizycznych kryształu.
Potrafi opisać strukturę krystaliczną wybranych pierwiastków i związków
chemicznych; umie powiązać strukturę z właściwościami fizycznymi i
chemicznymi substancji krystalicznej
kształcenia.
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień
krystalograficznych i krystalochemicznych.
Wykład (15 godzin) i ćwiczenia laboratoryjne (30 godzin)
typy zajęć:
Symbol efektu
kierunkowego
K_W02
K_W04
K_W02
K_U10
K_U14
K_U02
K_U06
K_K01
K_K02
K_K07
Forma i
Podstawy matematyki wyższej oraz podstawy fizyki
Wykład: Zakres i zastosowanie wyników badań krystalograficznych. Stan krystaliczny, fenomenologiczna i
mikroskopowa definicja kryształu. Prawa krystalografii geometrycznej w powiązaniu z budową wewnętrzną kryształu.
Symetria w morfologii kryształów. Budowa i symetria sieci przestrzennej. Elementy krystalochemii. Symetria
właściwości fizycznych a symetria struktury. Właściwości fizyczne kryształów.
Ćwiczenia laboratoryjne: Projekcja stereograficzna, goniometr optyczny. Sieć przestrzenna kryształu, komórka
elementarna, układy krystalograficzne, typy sieci Bravais’ego. Matematyczny opis sieci przestrzennej kryształu
(węzły, płaszczyzny sieciowe, proste sieciowe) i formy zewnętrznej kryształu (krawędzie, ściany). Symetria w
morfologii kryształów, klasy krystalograficzne. Elementy krystalochemii, przykłady struktur pierwiastków i związków
chemicznych.
1.Bojarski, Z., Gigla, M., Stróż, K., Surowiec, M. „Krystalografia. Podręcznik wspomagany komputerowo”, PWN,
Warszawa, 1996, 2003.
72
2. Penkala T. „Zarys krystalografii”. PWN, Warszawa, 1977.
3. Trzaska Durski Z., Trzaska Durska H. „Podstawy krystalografii strukturalnej i rentgenowskiej”, PWN, Warszawa,
1994.
1. Van Merche M., Fenau-Dupont J. „Krystalografia i chemia strukturalna”, PWN Warszawa, 1984.
Wykład: tradycyjny z użyciem środków audiowizualnych.
Ćwiczenia: słowna metoda problemowa, eksperyment modelowy, eksperyment laboratoryjny, pomiar z obliczeniami,
program komputerowy KRYS.
Efekty Ukc_01, Ukc_02 sprawdzane będą na ćwiczeniach laboratoryjnych w ramach dwóch kolokwiów kontrolnych,
z których każde punktowane jest w zakresie od 0 do 10 punktów.
Efekt Ukc_03 wymaga wykonania pomiaru na krysztale rzeczywistym z wykorzystaniem dwukołowego goniometru
optycznego i przedłożenia pisemnego sprawozdania z tego pomiaru.
Efekty na poziomie wiedzy i umiejętności sprawdzane będą w ramach testu zaliczeniowego.
Warunki uzyskania zaliczenia kursu:
1. Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych
- co najwyżej dwie nieusprawiedliwione nieobecności na ćwiczeniach,
- uzyskanie minimum 10.5 punktów z dwóch kolokwiów kontrolnych punktowanych od 0 do 10 punktów.
2. Zaliczenie testu zaliczeniowego składającego się z 15 pytań z 5 możliwościami wyboru poprawnej odpowiedzi do
każdego pytania; poprawna odpowiedź - 1 punkt, niepoprawna odpowiedź - 0 punktów.
Oceny: 0 - 7 pkt 2.0, 8 - 9 pkt 3.0, 10 pkt 3.5, 11 - 12 pkt 4.0, 13 pkt 4.5, 14 - 15 pkt 5.0.
Aktywność
30 godz.
laboratoryjnych + przygotowanie do kolokwiów
10 godz.
15 godz.
Samodzielne przygotowanie do testu zaliczeniowego
10 godz.
5 godz.
70 godz.
Punkty ECTS za kurs
2 ECTS
Wiedza:
Wkc_01 – Zna definicję fenomenologiczną kryształu oraz zakres stosowania badań krystalograficznych (test
zaliczeniowy).
- Przykładem substancji stałej niekrystalicznej jest
a) cegła;
b) drut aluminiowy;
c) kryształ górski;
d) kryształ polski;
e) proszek do pieczenia.
- Charakterystyczną dla fazy krystalicznej w stanie równowagi jest
a) wielościenna forma zewnętrzna;
b) nieciągłość anizotropowej wielkości fizycznej;
c) załamanie światła na granicy powietrze-kryształ;
d) anizotropia wszystkich właściwości fizycznych;
e) symetria formy zewnętrznej.
73
Wkc_02 – Zna podstawowe pojęcia i prawa z zakresu krystalografii geometrycznej i strukturalnej (test
zaliczeniowy).
- Typy Bravais’ego komórek elementarnych w układzie regularnym to
a) P;
b) P, C;
c) P, I; F;
d) P, I, F, C(A,B);
e) P, R.
- Klasa krystalograficzna o symbolu 4 to klasa
a) piramidy tetragonalnej;
b) trapezoedru tetragonalnego;
c) skalenoedru tetragonalnego; d) czworościanu tetragonalnego;
e) podwójnej piramidy dytetragonalnej.
- Para śrubowych osi symetrii enancjomorficznych to:
a) 31 i 32;
b) 41 i 42;
c) 4 i 4 ;
d) 6 i 62;
e) 42 i 21.
Umiejętności:
Ukc_01 – Potrafi posługiwać się matematycznym opisem geometrii i symetrii formy zewnętrznej oraz sieci
przestrzennej kryształu (test zaliczeniowy i kolokwia kontrolne).
- Prosta sieciowa przechodząca przez węzły o współrzędnych 110 i 010 jest osią pasa, do którego należy
płaszczyzna sieciowa
a) (001);
b) (111);
c) (101);
d) (110);
e) (100).
- Płaszczyzna poślizgu typu d o składowej translacyjnej 1/4(a+c) może być płaszczyzną sieciową
a) (010);
b) (001);
c) (111);
d) (101);
e) (112).
- Narysować rzuty stereograficzne, podać wszystkie elementy symetrii, nazwę i symbol klasy krystalograficznej,
w której występuje minimum następujących elementów symetrii:
3
2
a) LZ + LY ,
4
2.
b) LZ + LY C.
Wykonać projekcję stereograficzną postaci prostych ogólnej i szczególnych, podać ich nazwy, symbole oraz
liczebność.
Ukc_02 – Posiada umiejętność wykonania podstawowych pomiarów wielkości
fizycznych kryształu (test zaliczeniowy i kolokwia kontrolne).
podstawowych właściwości
- Dokonać pomiaru kątów między ścianami w krysztale rzeczywistym z wykorzystaniem dwukołowego
goniometru optycznego oraz wykonać projekcja stereograficzna kryształu. Zbadać symetrię w rozkładzie
biegunów ścian na projekcji stereograficznej.
- Na modelach postaci prostych kryształów określić:
a) elementy symetrii,
b) klasę krystalograficzną i układ krystalograficzny,
c) narysować rzut stereograficzny ścian modelu,
d) podać symbole i nazwy postaci prostych oraz liczbę ścian w tych postaciach.
Ukc_03 – Potrafi opisać strukturę krystaliczną wybranych pierwiastków i związków chemicznych; umie
powiązać strukturę z właściwościami fizycznymi i chemicznymi substancji krystalicznej (test zaliczeniowy i
kolokwia kontrolne).
2+
- Liczba koordynacyjna i wielościan koordynacyjny dla jonu Ca w fluorycie to
a) 4/kwadrat; b) 4/tetraedr; c) 6/oktaedr;
d) 8/kubooktaedr regularny;
e) 8/sześcian.
- Wiązania van der Waalsa występują w krysztale
a) Mg;
b) α-W;
c) diamentu;
d) CsCl;
e) benzenu.
3
- Gęstość glinu mającego strukturę typu A1 (miedzi) wynosi 2.699 g/cm , masa molowa jego atomów jest równa
26.97 g. Obliczyć:
3
a) ile moli zawiera 1 m stałego glinu,
3
b) ile atomów zawiera 1 m stałego glinu,
c) parametr a komórki elementarnej glinu,
d) promień atomu glinu,
e) masę jednego atomu glinu.
74
Kkc_01 – Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia (test zaliczeniowy).
- Jakie znasz eksperymentalne metody badania symetrii kryształów?
- Podać przykłady substancji chemicznych krystalizujących w poszczególnych klasach symetrii wybranego
układu krystalograficznego.
- Czy można wskazać takie właściwości fizyczne kryształów, które są bezpośrednio związane z ich symetrią?
Kkc_02 – Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień
krystalochemicznych (test zaliczeniowy).
- Jaki jest związek między symetrią kryształu a symetrią jego właściwości fizycznych?
krystalograficznych
i
- Omówić polimorfizm węgla oraz właściwości fizyczne i zastosowanie różnych jego form polimorficznych.
75
Język wykładowy:
Chemia fizyczna I
Physical Chemistry I
język polski
Jednostka realizująca: Instytut Chemii, Katedra Chemii Fizycznej, Zakład Kinetyki Chemicznej
Rok studiów:
Semestr:
drugi
czwarty
9
Wk02
Wk03
dr hab. Wiesława Barszczewska
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
Wk01
pierwszego stopnia
WIEDZA
Zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu: stan skupienia materii,
termodynamika, termochemia, równowagi chemiczne, równowagi fazowe,
elektrochemia, kinetyka chemiczna oraz
podstawowe prawa rządzące
przebiegiem procesów fizykochemicznych.
Wie jak zastosować odpowiednie wzory do jakościowego i ilościowego opisu
wielu zjawisk fizykochemicznych zachodzących w przyrodzie.
Zna zasady budowy oraz działanie podstawowych przyrządów służących do
badania reakcji i procesów fizykochemicznych.
Symbol efektu
kierunkowego
K_W02, K_W04
K_W10
K_W12
UMIEJĘTNOŚCI
Uk01
Uk02
Uk03
Uk04
Potrafi posługiwać się podstawowym sprzętem służącym do wyznaczania
wybranych wielkości fizykochemicznych.
Potrafi prawidłowo analizować uzyskane wyniki doświadczalne i ocenić ich
wiarygodność.
Umie obliczać wielkości fizykochemiczne i przeliczać jednostki.
Umie przeprowadzić analizę zjawisk i procesów fizycznych przebiegających
w przyrodzie.
K_U14
K_U14, K_U17
K_U10
K_U12
Kk01
Kk02
Ma świadomość konieczności ciągłego poszerzania zakresu swojej wiedzy
w związku z rozwojem nauki.
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień chemicznych.
K_K01
K_K07
wykład (30 godzin), ćwiczenia rachunkowe (30 godzin),laboratorium (60 godzin)
Opanowany materiał z wcześniej realizowanych przedmiotów: fizyka, matematyka, podstawy chemii.
76
1.Stan skupienia materii.
Gaz doskonały. Zachowanie cząsteczek w gazie doskonałym. Gazy rzeczywiste. Równanie Van der Waalsa
i równanie wirialne. Współczynnik ściśliwości.
2. Termodynamika.
Podstawowe pojęcia i definicje. Zerowa zasada termodynamiki. Energia wewnętrzna. I zasada termodynamiki. Praca
w przemianach gazowych. Entalpia. Ciepło molowe. Równanie adiabaty. Prawa termochemii: Hessa i Kirchoffa.
Ciepło tworzenia i ciepło spalania. Procesy odwracalne i nieodwracalne. II zasada termodynamiki. Postulaty
Clausiusa i Thomsona. Procesy równowagowe i nierównowagowe. Entropia. Interpretacja molekularna entropii.
Energia i entalpia swobodna. Równanie Gibbsa-Helmholtza. Ogólne sformułowanie warunków równowagi
termodynamicznej i samorzutności procesu za pomocą potencjałów termodynamicznych. Trzecia zasada
termodynamiki, obliczanie bezwzględnych wartości entropii.
3. Równowagi chemiczne.
Podstawowe wiadomości o równowagach. Warunki równowagi. Stałe równowagi. Przejścia fizyczne. Związek stałej
równowagi z funkcjami termodynamicznymi. Odpowiedź na zmiany. Reguła Le Chateliera.
4. Równowagi fazowe.
Równowagi fazowe w układach jednoskładnikowych. Ciepło przemiany fazowej. Równanie Clausiusa-Clapeyrona.
Diagramy fazowe w układach jednoskładnikowych. Roztwory elektrolitów. Roztwory doskonałe. Mieszaniny gazów.
Mieszanie gazów jako proces nieodwracalny. Prężność pary nad roztworem doskonałym i rzeczywistym. Prawo
Raoulta i prawo Henry'ego. Właściwości koligatywne roztworów. Wpływ temperatury na rozpuszczalność ciała
stałego w cieczy. Roztwory gazów w cieczach. Układy dwuskładnikowe. Ciecze mieszające się nieograniczenie.
Ciecze mieszające się ograniczenie. Ciecze niemieszające się. Diagramy fazowe układu ciecz-ciało stałe.
Mieszaniny eutektyczne. Równowagi fazowe w układach trójskładnikowych. Trójkąt stężeń Gibbsa. Prawo podziału
Nernsta.
5. Elektrochemia.
Potencjometria. Pojęcia potencjału, elektrody i półogniwa. Elektrody (półogniwa) I, II i III rodzaju, oksydacyjnoredukcyjne, jonoselektywne. Ogniwa galwaniczne. Siła elektromotoryczna ogniwa galwanicznego. Pomiar
potencjałów elektrod. Zastosowania potencjometrii. Pomiary pH (pehametria). Wyznaczanie stałej dysocjacji.
Wyznaczanie iloczynu rozpuszczalności. Miareczkowanie potencjometryczne. Elektroliza. Prawa rządzące
elektrolizą. Zastosowania elektrolizy. Konduktometria. Ruchliwość i liczby przenoszenia jonów. Zastosowania
konduktometrii.
6. Kinetyka chemiczna - podstawy.
Podstawowe pojęcia w kinetyce. Rząd reakcji, cząsteczkowość reakcji, stała szybkości reakcji. Reakcje
nieodwracalne I, II i III.
1. K. Pigoń, Z. Ruziewicz, "Chemia Fizyczna", PWN, Warszawa 2006
2. G. M. Barrow, "Chemia Fizyczna", PWN, Warszawa, 1978.
3. Atkins P.W. Podstawy chemii fizycznej. WN PWN, Warszawa 2009
4. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, PWN, Warszawa 2001
5. P. W. Atkins, C. A. Trapp, M. P. Cady, C. Giunta, Chemia fizyczna. Zbiór zadań z rozwiązaniami, PWN, Warszawa
2001.
6. A. W. Adamson, Zadania z chemii fizycznej, PWN, Warszawa 1978
1. E. W. Kisielewa, G. S. Karietnikow, J. W. Kudriawcew, Zbiór zadań z chemii fizycznej, PWN, Warszawa 1971
2. R. Brdička, Podstawy chemii fizycznej; PWN, Warszawa 1970
Wykład problemowy z wykorzystaniem środków audiowizualnych.
Ćwiczenia rachunkowe: słowna metoda problemowa, ćwiczenia pisemne, interpretacja wykresów, sprawdzenie
zakresu opanowanej wiedzy na dwóch kolokwiach.
Laboratorium: laboratoryjna metoda problemowa, eksperyment laboratoryjny, pomiar z obliczeniami, kształtowanie
umiejętności zastosowania wiedzy teoretycznej.
Efekty Wk01, Wk03, Uk01, Uk02 oraz Kk02 sprawdzane będą na dwóch kolokwiach działowych i kolokwiach
wejściowych w ramach laboratorium.
Na egzaminie ustnym sprawdzane będą efekty Wk01, Wk04 i Kk01.
Efekty Wk02 i Uk03 sprawdzane będą na dwóch kolokwiach z ćwiczeń rachunkowych.
Egzamin ustny składa się z odpowiedzi na trzy zagadnienia z zestawu wylosowanego przed egzaminatorem. Za
odpowiedź na każde pytanie student otrzymuje ocenę w skali od 2 do 5.Ostateczna ocena jest sumą trzech ocen
cząstkowych. Zakres egzaminu obejmuje treści przekazane na wykładzie oraz zawarte w literaturze wskazanej przez
77
prowadzącego.
Ćwiczenia rachunkowe: dwa kolokwia sprawdzające każde po 20 pkt w sumie 40pkt. Punktacja: 40pkt-36.4pkt - 5.0;
36.0 pkt-32.4pkt - 4.5; 32.0pkt-28.4pkt - 4.0; 28.0pkt-24.4pkt - 3.5; 24 pkt-20.4pkt - 3.0.
Laboratorium: wykonanie dziesięciu ćwiczeń laboratoryjnych, zaliczenie 2 kolokwiów działowych, 10 kolokwiów
wejściowych i 10 sprawozdań z wykonanych ćwiczeń.
Sposób zaliczenia laboratorium jest punktowany w następujący sposób:
15 pkt – I kolokwium działowe
15 pkt – II kolokwium działowe
10 kolokwiów wejściowych po 2 pkt i 10 sprawozdań po 1 pkt w sumie 60 pkt
Oceny: 60 pkt – 54.6 pkt- 5; 54 pkt – 48.6 pkt - 4.5; 48.0 pkt – 42.6 pkt - 4,0; 42.0 pkt – 36.6 pkt - 3.5; 36.0 pkt – 30.6
pkt - 3.0.
Trzy oceny z modułu stanowią oceny z trzech przedstawionych form zaliczenia: egzaminu, ćwiczeń rachunkowych
i laboratorium.
Poprawy:
Ćwiczenia rachunkowe: dwie poprawy każdego z kolokwiów, pierwsza poza zajęciami w semestrze, druga
obejmująca jedno lub dwa kolokwia na koniec semestru.
Laboratorium: dwie poprawy kolokwiów działowych, dwie poprawy kolokwium wejściowego.
Dwie poprawy kolokwiów w sesji egzaminacyjnej z ćwiczeń rachunkowych i laboratorium.
Aktywność
30 godzin
30 godzin
Udział w laboratorium
60 godzin
Przygotowanie do ćwiczeń rachunkowych i kolokwiów
25 godzin
Przygotowanie do laboratorium i opis ćwiczeń
35 godzin
Przygotowanie do egzaminu i obecność na egzaminie
40 godzin
5 godzin
225 godzin
Liczba punktów za przedmiot
9 ECTS
Załącznik do Sylabusa przedmiotu / modułu kształcenia
Chemia fizyczna I
Wk01
Wiedza
Zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu: stan skupienia materii,
termodynamika, termochemia, równowagi chemiczne, równowagi fazowe,
elektrochemia, kinetyka chemiczna oraz podstawowe prawa rządzące
przebiegiem procesów fizykochemicznych..
1.
Scharakteryzuj zachowanie cząsteczek w gazie doskonałym.
2.
Co rozumiesz pod pojęciem entropia. Dokonaj interpretacji molekularnej entropia.
3.
Dokonaj ogólnego sformułowania warunków równowagi termodynamicznej i samorzutności
procesu.
4.
Omów prawo Raoulta i prawo Henry'ego.
5.
Co rozumiesz pod pojęciem ogniwo galwaniczne. Dokonaj charakterystyki poznanych ogniw
galwanicznych.
Wk02
Wie jak zastosować odpowiednie wzory do jakościowego i ilościowego opisu
wielu zjawisk fizykochemicznych zachodzących w przyrodzie..
78
3
1. W procesie przemysłowym azot jest ogrzewany do temperatury 500 K przy stałej objętości 1 m .
Natomiast do zbiornika wprowadza się gow temperaturze 300 K i pod ciś.100 atm.. Masa gazu wynosi
92 kg. Stosując równanie van der Waalsa, oblicz przybkiżone ciśnienie gazu w te. 500 K. Wspólczynniki
dla azotu wynoszą a=1.4 atml mol , b=0.04 lmol
2
-2
-1
2. Dla reakcji izomeryzacji CH3-O-CH3(g)=>C2H5OH (c) oblicz H i U
w temperaturze 20C, mając do
dyspozycji następujące dane odnoszące się do temperatury 20C
-1
H tw.(C2H5OH (c))=-276 kJ·mol
-1
H tw.(H2O(c))=-284 kJ·mol
-1
H tw.(CO2 (g))=-393 kJ·mol
-1
H sp.(CH3-O-CH3)=-1460 kJ·mol
Uwaga Jeżeli masz podane ciepło spalania bez zapisu reakcji spalania to powstająca woda znajduje się
w stanie ciekłym.
3. Oblicz wartość stałej równowagi Kp tworzenia tlenku azotu pierwiastków w temperaturze 298 K i pod
ciśnieniem 1 atm. Entalpia
swobodna tworzenia NO zależy od temperatury według równania
0
∆G =21500-2.5T. Przyjmując iż powietrze składa się
20% molowych tlenu i 80% molowych azotu
obliczyć temperaturę , w której ułamek molowy tlenku azotu wynosiłby 0.01.
Wk03
Zna zasady budowy oraz działanie podstawowych przyrządów służących do
badania reakcji i procesów fizykochemicznych
1. Objaśnij budowę i działanie elektrody wodorowej oraz kalomelowej.
2. Przedstaw budowę oraz zasadę działania refraktometu Abbego
3. Elektrolizer- budowa i zasada działania.
Uk01
Umiejętności
Potrafi posługiwać się podstawowym sprzętem służącym do wyznaczania
wybranych wielkości fizykochemicznych..
1. Jaki sprzęt i aparaturę wykorzystasz w ćwiczeniu?
2.
Jakie środki ostrożności należy zachować podczas wykonywania ćwiczenia?
3. Co jest celem ćwiczenia, jakie wielkości będziesz mierzył i w jakich jednostkach?
Uk02
Potrafi prawidłowo analizować uzyskane wyniki doświadczalne i ocenić ich
wiarygodność.
1. Zinterpretuj uzyskane w ćwiczeniu wyniki oraz przedstaw dyskusję źródeł błędów.
2. Co
jest
przyczyną
rozbieżności
pomiędzy
wielkościami
uzyskanymi
w
ćwiczeniu
a danymi literaturowymi?
3. Jakie zastosowałeś metody analizy danych?
Uk03
Umie obliczać wielkości fizykochemiczne i przeliczać jednostki.
-2
1. Dwa mole dwuatomowego gazu doskonałego, znajdujące się początkowo w warunkach V 1=2.24·10 m
3
i T1=0C, zwiększyły dwukrotnie swoją objętość odwracalnie w warunkach stałego ciśnienia. Obliczyć Q,
W, U oraz H tego procesu ora parametry końcowe, podaj jednostki..
2. Wyznaczyć równowagowe ciśnienia H2 i H2S w temperaturze 298 K, jeżeli sumaryczne ciśnienie
5
mieszaniny równowagowej wynosi 10 Pa. Czy ze wzrostem temperatury zawartość H 2 w mieszaninie
równowagowej wzrośnie, zmaleje, czy też pozostanie bez zmian? Dane potrzebne do obliczeń należy
znaleźć w literaturze.
79
3. Ciecze A i B tworzą r-r doskonały. Prężności par nad czystymi składnikami wynoszą p
4
=4·10 Pa
0
A
4
=6·10 Pa i p
0
B
w temperaturze 310 K. Oblicz sumaryczne ciśnienie nad roztworem, w którym ułamek
molowy składnika A wynosi 0.5 w temperaturze 310 K oraz skład pary nad tym roztworem.
Uk04
Umie przeprowadzić analizę zjawisk i procesów fizycznych przebiegających
w przyrodzie..
1. . Wszystkie procesy, które odbywają się w przyrodzie samorzutnie, zdążają od stanu nierównowagi do
stanu równowagi. Wyjaśnij to stwierdzenie.
2. Jakie procesy fizyczne zachodzą w czasie krążenia wody w przyrodzie?
3. Dokonaj analizy dowolnego zjawiska fizycznego przebiegającego w przyrodzie.
Kk01
1. Podaj
z
Kompetencje społeczne
Ma świadomość konieczności ciągłego poszerzania zakresu swojej wiedzy
w związku z rozwojem nauki..
jakich
źródeł
literaturowych
korzystałeś,
aby
poszerzyć
swoja
wiedzę
z zakresu chemii fizycznej.
2. Na postawie wybranej przez siebie literatury naukowej i popularnonaukowej odpowiedz na pytanie,
dlaczego terapeutyczne monitorowanie leków jest ważne?
3. Jakie formy aktywności wykazywałeś w celu aktualizowania swojej wiedzy z zakresu chemii fizycznej w
farmacji.
Kk02
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień chemicznych
1. Jaki jest praktyczne zastosowanie elektrolizy w życiu codziennym?
2. Jakie korzyści daje mam znajomość zasad termodynamiki?
3.
Wyraź swoją opinię na temat roli i znaczenia chemii fizycznej w rozwiązywaniu zagadnień
technologicznych i analitycznych.
80
Język wykładowy:
Podstawy spektroskopii
Basics of spectroscopy
język polski
Rok studiów:
Semestr:
drugi
czwarty
1
Wm02
W08
dr Janina Kopyra
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
Wm01
pierwszego stopnia
WIEDZA
Zna podstawowe założenia spektroskopii.
Rozumie potrzebę stosowania teorii matematycznych do opisu zjawisk i
procesów chemicznych.
źródeł informacji.
Symbol efektu
kierunkowego
K_W03
K_W10
K_W08
UMIEJĘTNOŚCI
Um01
Potrafi mówić o zagadnieniach chemicznych zrozumiałym, potocznym
językiem.
K_U23
Km01
kształcenia w związku z rozwojem metod spektroskopowych.
K_K01
Km02
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień chemicznych.
K_K07
Wykład (15 godz.)
Znajomość podstawowych pojęć matematyki, fizyki i chemii kwantowej.
81
1) Spektroskopia atomowa.
Widmo atomu wodoru.
Stany elektronowe atomu.
Liczby kwantowe i reguły wyboru.
Termy atomowe.
2) Spektroskopia molekularna.
Widmo rotacyjne cząsteczki dwuatomowej.
Rozkład rotacyjnych poziomów energetycznych.
Cząsteczki liniowe wieloatomowe.
Cząsteczki wieloatomowe nieliniowe.
Widmo oscylacyjne.
Oscylator harmoniczny.
Oscylator anharmoniczny.
Krzywe energii potencjalnej oscylatora anharmonicznego.
Krzywa Morse’a.
Reguły wyboru.
Widmo elektronowe.
Termy cząsteczkowe.
Reguły wyboru.
Reguła Francka-Condona.
Spektroskopia Ramana.
Reguły wyboru.
Drgania aktywne w podczerwieni i w widmie Ramana.
Oddziaływanie pola magnetycznego na elektron niesparowany.
Widmo EPR.
Widmo NMR.
1) G. M. Barrow, Wstęp do spektroskopii, PWN, W-wa, 1968.
2) Z. Kęcki, Podstawy spektroskopii molekularnej, PWN, W-wa, 1992.
3) J. Sadlej, Spektroskopia molekularna, WNT, W-wa, 2002.
1) N. L. Alpert, W. E. Keiser, H. A. Szymański, Spektroskopia w podczerwieni, teoria i praktyka, PWN, W-wa,
1974.
2) L. Piela, Idee chemii kwantowej, PWN, W-wa, 2003.
Wykład wspomagany technikami multimedialnymi.
Dwa kolokwia w czasie wykładu. Weryfikacja efektów kształcenia następuje na kolokwiach, których przedmiotem
są zagadnienia teoretyczne oraz zadania problemowe.
Oceny: 5.1-6 pkt – dostateczny; 6.1-7 pkt – dostateczny plus; 7.1-8 pkt – dobry; 8.1-9 pkt – dobry plus; 9.1-10 pkt –
bardzo dobry.
Warunkiem uzyskania zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie co najmniej 5.1 punktów z każdego kolokwium. W sumie
z obu kolokwiów uzyskanie minimum 10.2 punktów.
1) pierwsze kolokwium: 10 pkt
2) drugie kolokwium: 10 pkt
Poprawy:
Jednorazowa poprawa każdego kolokwium w trakcie trwania semestru. Jedna poprawa obu kolokwiów w sesji
egzaminacyjnej.
82
Ocena z modułu stanowi średnią arytmetyczną dwóch ocen cząstkowych.
Aktywność
15 godz.
5 godz.
10 godz.
Sumaryczne obciążenia pracą studenta
30 godz.
Całkowita liczba punktów ECTS za przedmiot
1
Załącznik do Sylabusa: Podstawy spektroskopii.
Przykładowe pytania sprawdzające zakładane efekty kształcenia.
Wiedza:
W01 - Zna podstawowe założenia spektroskopii. (Kolokwia działowe).
 Kwantowe własności promieniowania (ciało doskonale czarne).
 Spektroskopia atomowa. Serie linii widmowych atomu wodoru.
 Przybliżenie rotatora sztywnego.
 Przybliżenie oscylatora harmonicznego.
W02 - Rozumie potrzebę stosowania aparatu matematycznego do opisu zjawisk i procesów chemicznych
(Kolokwia działowe).
 W oparciu o absorpcyjne widmo rotacyjne oblicz odległość międzyjądrową w cząsteczce HCl dla której
obserwuje się widmo w dalekiej podczerwieni, przy około  = 0.005 cm. Odległość między liniami
-1
wynosi 20.1 – 20.7 cm .
 Jaka najmniejsza ilość energii w eV musi być przekazana atomowi wodoru, aby mógł on wyemitować
linię Hβ serii Paschena?
 Obliczyć długość fali linii rezonansowej atomu sodu, jeżeli jej energia wzbudzenia wynosi 2.11 eV.
W03 - Dostrzega potrzebę korzystania z literatury fachowej, baz danych oraz innych źródeł informacji (Kolokwia
działowe).
 Narysuj krzywą energii potencjalnej dla cząsteczki HF uwzględniając odpowiednie (literaturowe)
wartości długości wiązania, energii wiązania oraz liczby falowej dla przejścia v = 01.
 W oparciu o dane literaturowe dotyczące pracy wyjścia elektronu z platyny i cezu oblicz graniczną
długość fali światła, które może wywołać zjawisko fotoelektryczne w Pt i Cs.
Umiejętności:
U01 - Umie analizować strukturę związków chemicznych z zastosowaniem metod instrumentalnych.
 Jakich informacji dostarczają widma rotacyjne?
 Jakich informacji dostarcza spektroskopia elektronowa?
U02 - Potrafi mówić o zagadnieniach chemicznych zrozumiałym, potocznym językiem.
 Skomentuj zdjęcie spektrograficzne serii Balmera.
Kompetencje:
K01 - Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia w związku z rozwojem i
udoskonalaniem metod spektroskopowych.
 W oparciu o literaturę naukową omów możliwe stany elektronowe cząsteczki tlenu. Określ źródła
literaturowe z których korzystałeś cytując artykuły zgodnie z przyjętymi zasadami.
 W oparciu o dostępną literaturę naukową określ możliwości zastosowania spektroskopii magnetycznego
rezonansu jądrowego w medycynie.
K02 - Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień chemicznych.
 Określ czynniki wpływające na wartość przesunięcia chemicznego.
83
Elementy chemii jądrowej
Nuclear chemistry - introduction
Język wykładowy:
Polski
Chemia
Instytut Chemii
pierwszego stopnia
Rok studiów: Drugi
Semestr:
Czwarty
1
dr hab. Krzysztof Wojciechowski
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
WIEDZA
Symbol efektu
kierunkowego
W_01
Student zna i rozumienie podstawowe pojęcia i prawa chemii i fizyki jądrowej
W_02
Zna i rozumie w jaki sposób powstaje promieniowanie jonizujące..
K_W04, K_W07
Zna i rozumie podstawowe prawa i mechanizmy kinetyki rozpadów
K_W04, K_W07
promieniotwórczych
Zna podstawowe własności promieniowania alfa, beta i gamma .
K_W04, K_W07, K_W12
Zna biologiczne skutki oddziaływania promieniowania jądrowego,
K_W04, K_W07, K_W13
Zna podstawowe zastosowania radioizotopów i promieniowania jądrowego w
K_W07,
chemii, biologii, medycynie i technice.
Zna podstawy fizyczne procesów rozszczepienia jądra atomowego i
K_W04, K_W07
wykorzystania go w energetyce jądrowej.
W_03
W_04
W_05
W_06
W_07
K_W04.
UMIEJĘTNOŚCI
U_01
U_02
Student potrafi określać właściwości substancji promieniotwórczych oraz ich
powiązanie z zastosowaniem i wpływem na środowisko naturalne.
Nabycie umiejętności stosowania zintegrowanej wiedzy na temat zastosowań
metod radioizotopowych w .
KU_01, KU_02, K_U23
KU_16, K_U23
K_01
K_02
Zna ograniczenia własnej wiedzy chemicznej i rozumie potrzebę dalszego jej
poszerzania.
Rozwija dociekliwość i precyzję podczas pracy doświadczalnej i teoretycznej
K_K01, K_K02, K_K07
K_W04, K_W07
Wykład (15 godz.)
Zaliczenie kursów z następujących przedmiotów realizowanych zgodnie ze standardami i przyjętymi
sylabusami: Podstawy Chemii, Fizyka
84
1. Historia odkrycia zjawiska promieniotwórczości. Maria Skłodowska-Curie i jej wkład w rozwój nauki o
promieniotwórczości.
2. Budowa jądra atomowego. Modele struktury jądra atomowego - model kroplowy i powłokowy.
3. Kinetyka rozpadu promieniotwórczego. Pojęcie aktywności.
5. Mechanizmy oddziaływania cząstek alfa, beta oraz promieniowania gamma z materią.
6. Biologiczne skutki oddziaływania promieniowania jądrowego. Dozymetria promieniowania jonizującego. Jednostki
dawki pochłoniętej i ekspozycyjnej.
7. Procesy rozszczepienia jądra atomowego. Reaktory jądrowe – budowa, zasada działania i zastosowania.
Energetyka jądrowa w Polsce i na świecie.
9. Elementy chemii radiacyjnej - procesy chemiczne przebiegające pod wpływem promieniowania.
10. Zastosowanie izotopów promieniotwórczych oraz promieniowania jądrowego w technice, medycynie, chemii,
biologii, archeologii.
1. J. Sobkowski, M. Jelińska-Kazimierczuk, „Chemia Jądrowa”, wyd. Adamaton, 2006
2. „Człowiek i promieniowanie jonizujące” pr. z. red. A.Z. Hrynkiewicz, PWN 2001.
3. A. A. Czerwiński, „Energia jądrowa i promieniotwórczość", wyd. Pazdro, 1998
4. W. Szymański „Chemia jądrowa” wyd. PWN , 1996
1. Jones, P. Atkins, „Chemia ogólna”, PWN, Warszawa 2004
2. B.Dziunikowski „Zastosowanie izotopów promieniotwórczych” Wydawnictwo AG-H Kraków
3. J.Sobkowski (red.) „Zastosowanie nuklidów promieniotwórczych w chemii” PWN Warszawa 1989
Wykład z wykorzystaniem technik multimedialnych, laboratoryjna metoda problemowa.
Efekty W_01 -W_07 oraz U_01-U_04 sprawdzane będą w trakcie kolokwium zaliczeniowego.
Zaliczenie na ocenę
Kurs kończy się pisemnym kolokwium.
Kolokwium składa się z 10 zadań testowych (10 pkt.) i 5 zadań otwartych (15 pkt.) - maksimum 25 punktów
Kolokwium jest zdane, jeśli student uzyskał, co najmniej 13,0 pkt.
Ocena końcowa kursu:
Punkty uzyskane z ćwiczeń i egzaminu są sumowane
Punkty dodatkowe za obecność na wykładach:
2 pkt za wszystkie obecności; 1 pkt. za 1 nieobecność;
Przeliczanie punktów na ocenę końcową kursu:
Ocena dostateczna
13,0 - 15,0 pkt
Ocena dst +
15,5 - 17.0 pkt.
Ocena dobra
17,5 - 19,0 pkt.
Ocena dobra +
19,5 - 21,5 pkt.
Ocena bardzo dobra
> 22,0 pkt.
Aktywność
15 godz.
2 godz.
Przygotowanie i obecność na kolokwium końcowym
8 godz.
25 godz.
1 ECTS
85
Załącznik do Sylabusa: Elementy chemii jądrowej.
Przykładowe pytania i zadania sprawdzające zakładane efekty kształcenia.
Wiedza
W_01 Student zna i rozumie podstawowe pojęcia i prawa chemii jądrowej i fizyki jądrowej.


Aktualną jednostką aktywności promieniotwórczej jest:
a) rad (Ra) b) berkerel (Bq)
c) kiur (Ci)
d) rentgen (Rg)
Izotopy są to:
a)
b)
c)
d)
atomy dwóch różnych pierwiastków różniące się liczbą nukleonów w jądrze
atomy tego samego pierwiastków różniące się liczbami neutronów w jądrze
atomy tego samego pierwiastka różniące się liczbą protonów w jądrze
atomy różniące się liczbą protonów w jądrze
 Aktywność promieniotwórcza jest to:
a)
b)
c)
d)
czas, po którym połowa atomów danego pierwiastka ulega rozpadowi
liczba jąder rozpadających się w jednostce czasu
liczba protonów zawartych w jądrze
zawartość izotopu promieniotwórczego w próbce
W_02 Zna i rozumie w jaki sposób powstaje promieniowanie jonizujące.
 Mechanizmy rozpadu beta (beta-, beta+, EC). Charakterystyczne własności promieniowania beta.
 Mechanizm rozpadu alfa. Charakterystyczne cechy promieniowania alfa.

Promieniowanie beta polega na emisji z jądra atomowego:
b) cząstki składającej się z dwóch protonów i dwóch neutronów,
a) protonu
c) ujemnego lub dodatniego elektronu
d) neutronu
 Emisja promieniowanie alfa to zmiana jądra atomowego polegająca na:
a) zwiększeniu liczby masowej o 4 jednostki i liczby atomowej o 2 jednostki
a) zwiększeniu liczby masowej o 2 jednostki i liczby atomowej o 4 jednostki
b) zmniejszeniu liczby masowej o 4 jednostki i liczby atomowej o 2 jednostki
c) zmniejszeniu liczby masowej o 2 jednostki i liczby atomowej o 4 jednostki
W_03 Zna i rozumie podstawowe prawa i mechanizmy kinetyki rozpadów promieniotwórczych.
 Prawo rozpadu promieniotwórczego Kinetyka prostych rozpadów promieniotwórczych.

Aktualną jednostką aktywności promieniotwórczej jest:
a) rad (Ra) b) berkerel (Bq)
c) kiur (Ci)
d) rentgen (Rg)
W_04 Zna podstawowe własności promieniowania alfa, beta i gamma
 Mechanizm oddziaływania (absorpcji) promieniowania gamma z materią. Dawki promieniowania - jednostki,
rodzaje dawek.
 Mechanizm oddziaływania (absorpcji) promieniowania alfa z materią. Dawki promieniowania - jednostki,
rodzaje dawek.
 Mechanizm oddziaływania (absorpcji) promieniowania beta z materią. Dawki promieniowania - jednostki,
rodzaje dawek.
 Największy zasięg i przenikalność ma promieniowanie:
b) alfa i beta
 Pierwiastek
216
84
b) beta
c) alfa
d) gamma
Po ulega przemianie beta- (-) w wyniku której:
a) liczba atomowa zmniejszy się o 1
c) liczba atomowa zwiększy się o 1
b) liczba masowa zmniejszy się o 1
d) liczba masowa zwiększy się o 1
W_05 Zna biologiczne skutki oddziaływania promieniowania jądrowego.
 Jednostką dawki promieniowania pochłoniętej przez żywe organizmy jest:
a) kiur (Ci)
b) rentgen (R) c) sievert (Sv)
d) grej (Gy)
 Jaki skutek wywiera na człowieka promieniowanie:?
86
Pozytywny, ale tylko promieniowanie alfa, ponieważ ma ono najmniejszy zasięg i najmniejszą
przenikalność.
Pozytywny i negatywny, a zależy to od ilość promieniowania pochłoniętego przez organizm.
Tylko negatywny, ponieważ wywołuje u człowieka chorobę popromienną
Tylko pozytywny, ponieważ stosowane jest w leczeniu chorób nowotworowych
a)
b)
c)
d)
W_06 Zna podstawowe zastosowania radioizotopów i promieniowania jądrowego w chemii, biologii,
medycynie i technice.
 Wyjaśnij na czym polega analiza aktywacyjna i jakie ma zastosowania.
 Zastosowanie metod chemii jądrowej w chemii i medycynie.
W_07 Zna podstawy fizyczne procesów rozszczepienia jądra atomowego i wykorzystania go w energetyce
jądrowej.

Wyjaśnij zasadę działania reaktora jądrowego.

Jakie rodzaje reaktorów stosowane są energetyce jądrowej,

Jakie są zalety i wady energetyki jądrowej.
 Podstawą działania reaktora jądrowego jest:
1. kontrolowana reakcja łańcuchowa rozszczepienia jądra U-235 w wyniku, czego wydziela się
duża ilość energii cieplnej
2. niekontrolowana reakcja łańcuchowa rozszczepienia jądra U-235 w wyniku, czego wydziela się
3. kontrolowana reakcja łańcuchowa rozszczepienia jądra U-238 w wyniku, czego wydziela się
4. rozpad promieniotwórczy izotopów uranu
5. kontrolowana reakcja termojądrowa syntezy pierwiastków
Paliwem w reaktorze jądrowym może być:
b) wyłącznie pluton
c) dowolny izotop promieniotwórczy
d) wyłącznie uran

Ile jest na świecie działających energetycznych reaktorów jądrowych:
a) naturalny uran, uran wzbogacony w U-235, pluton.
a) < 100
b) 100-200
c) 200- 300
d) 400 -500
e) > 500
`16. Twoim zdaniem najważniejszym powodem rozwoju energetyki jądrowej powinno być to, że:
a.
b.
c.
d.
nie emituje CO2
zasoby paliwowe są praktycznie niewyczerpalne
generuje kilka tysięcy dobrze płatnych i atrakcyjnych miejsc pracy
wszystkie odpowiedzi są prawidłowe
UMIEJĘTNOŚCI
U_01 Student potrafi określać właściwości substancji promieniotwórczych oraz ich powiązanie z zastosowaniem
i wpływem na środowisko naturalne. (kolokwium zaliczeniowe)
 Zastosowania izotopów promieniotwórczych i promieniowania jądrowego w chemii i medycynie.
 Jakie warunki muszą być spełnione aby bezpiecznie wykorzystywać metody radioizotopowe w chemii
oraz medycynie nuklearnej?
U_02 Nabycie umiejętności stosowania zintegrowanej wiedzy na temat zastosowań metod radioizotopowych.
 Jakie właściwości izotopów promieniotwórczych (promieniowania jądrowego) można wykorzystać w
medycynie, przemyśle, chemii.
K_01 Zna ograniczenia własnej wiedzy chemicznej i rozumie potrzebę dalszego jej poszerzania.
 Na podstawie podstawowej wiedzy zdobytej w trakcie kursu student potrafi określić korzystając z
dostępnej literatury, w jakim zakresie można wykorzystywać metody jądrowe w badaniach chemicznych
oraz medycynie i przemyśle.
K_02 Rozwija dociekliwość i precyzję podczas pracy doświadczalnej i teoretycznej ija dociekliwość i
precyzję podczas pracy doświadczalnej i teoretycznej.

Kompetencje zdobywane w trakcie wykonywania pomiarów na ćwiczeniach laboratoryjnych oraz
opracowywania wyników pomiarów.
87
Język wykładowy:
Wstęp do chemii materiałów
Introduction to chemistry of materials
Polski
Rok studiów:
Semestr:
drugi
czwarty
1
W_02
Prof. nzw. dr hab. Janusz Chruściel
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
W_01
Pierwszy stopień
WIEDZA
Rozumie cywilizacyjne znaczenie chemii i jej zastosowań szczególnie z
wykorzystaniem materiałów o specyficznych właściwościach chemicznych i
fizycznych
Zna na poziomie podstawowym co najmniej jeden pakiet oprogramowania
służący do analizy i graficznej prezentacji danych
Symbol efektu
kierunkowego
K_W01
K_W11
UMIEJĘTNOŚCI
U_01
U_02
U_03
U_04
Dostrzega różnicę we właściwościach najnowszych materiałów chemicznych
rozumowanie chemiczne i formułować wnioski
Potrafi mówić o zagadnieniach związanych z chemią nowoczesnych
materiałów zrozumiałym, potocznym językiem
Posiada umiejętność oceny cech i zachowań nowych materiałów w relacji do
ich budowy i własności fizyko-chemicznych w aspekcie aplikacyjnym
K_U07
K_U16
K_U23
K_U02, K_U06
K_01
K_02
K_03
kształcenia
Potrafi precyzyjnie formułować pytania, służące do lepszego własnego
zrozumienia własności, otrzymywania oraz zastosowań nowych materiałów
chemicznych
Rozumie potrzebę popularnego przedstawiania laikom wiedzy dotyczącej
możliwości aplikacji materiałów chemicznych
K_K01
K_K02
K_K06
Wykład (30 godz.)
brak
88
Nanomateriały i metamateriały i ich kompozyty jako materiały specjalnego przeznaczenia;
Wysokotemperaturowe materiały nadprzewodzące, przewodzące materiały organiczne;
Fulereny, materiały ferro-, antyferro-, ferri- antiferriciekłokrystaliczne;
Kompozyty molekularne, inteligentne związki organiczne;
Nowe osiągnięcia w zakresie technologii informatycznej;
Materiały metaliczne i ich stopy;
Prawdopodobny przyszłościowy kierunek badań i kierunek rozwoju myśli technicznej.
c)
d)
e)
f)
A. Huczko, „Fulereny, Nobel za węglowe piłeczki”, PWN, Warszawa, 2001
J. Stankowski, B. Czyżak, „Nadprzewodnictwo”, WNT, Warszawa, 1999
H. Bala, „Wstęp do chemii materiałów”, WNT, 2003
M. Blicharski, „Wstęp do inżynierii materiałowej”, WNT, 2006
g) M. W. Grabski, J. A. Kozubowski, „Inżynieria materiałowa. Geneza, istota, perspektywy”, PW, 2003
4. Sven T. Lagerval, „Ferroelectric and Antyferroelectric Liquid Crystals”, Wiley-VCH, Weinheim, New York,
Toronto, 1999
5. H. S. Kitzerow, C. Bahr, „Chirality in Liquid Crystals”, Springer, 2001
6. Artykuły bieżące z czasopism popularno-naukowych
Wykład tradycyjny wspomagany technikami multimedialnymi,
Efekty: W_02, U_02, U_03, K_03 będą sprawdzone poprzez przygotowanie prezentacji przez studenta natomiast
efekty W_01, U_01, U_04, K_01 i K_02 podczas kolokwium.
3. Student zobowiązany jest do przygotowania prezentacji związanych z najnowszymi osiągnięciami w
dziedzinie materiałowej, ich technologii oraz potencjalnych aplikacji, ze szczególnym zwróceniem uwagi na
ostatnie nowości naukowe.
4. Uzyskanie minimum połowy punktów z kolokwium końcowego.
sposób oceniania:
0-50 ndst
51-60 dst
61-70 dst+
71-80 db
81-90 db+
91-100 bdb

Ocena prezentacji – 50 pkt

Kolokwium końcowe – 50 pkt
poprawy:
jednorazowa poprawa testu z wykładu oraz testu praktycznego
Aktywność
30 godz
Samodzielne przygotowanie prezentacji
5 godz
5 godz
40 godz
89
Załącznik do sylabusa Wstęp do chemii materiałów.
Przykładowe pytania:
Wiedza:
CH_W01 Rozumie cywilizacyjne znaczenie chemii i jej zastosowań szczególnie z wykorzystaniem materiałów o
specyficznych właściwościach chemicznych i fizycznych
 Znaczenie chemii w rozwoju nowych dyscyplin naukowych
 Wymienić zasadnicze różnice pomiędzy właściwościami chemicznymi i fizycznymi
CH_W02 Zna na poziomie podstawowym co najmniej jeden pakiet oprogramowania służący do analizy i
graficznej prezentacji danych naukowych
 Wymienić znane metody programowania służące do opracowania wyników metodami statystycznymi
 Najczęściej używane oprogramowania do graficznej prezentacji danych naukowych
Umiejętności:
CH_U01 Dostrzega różnicę we właściwościach najnowszych materiałów chemicznych


Jakie występują najważniejsze różnice we właściwościach fizycznych i chemicznych nowych
materiałów
Jakie różnice w polimorfizmie fazowym mogą odróżniać je od własności materiałów powszechnie
stosowanych
CH_UO2 Potrafi w sposób zrozumiały w mowie i piśmie przedstawić poprawne rozumowanie chemiczne i
formułować wnioski
 Jakie przyjmować zasadnicze parametry w opisie podstawowych właściwości nowych materiałów
 Czy w formułowaniu wniosków odnoszących się do charakterystyki materiałowej należy zwrócić uwagę
na opis termodynamiczny materiału
CH_UO3 Potrafi mówić o zagadnieniach związanych z chemią nowoczesnych materiałów zrozumiałym,
potocznym językiem
 Czy zastosowanie popularnego języka naukowego, bez szczegółów jest wystarczającym do opisu
niezwykłych właściwości nowych materiałów
 Na co należy zwrócić szczególną uwagę w charakterystyki nowych materiałów
CH_O4 Posiada umiejętność oceny cech i zachowań nowych materiałów w relacji do ich budowy i własności
fizyko-chemicznych w aspekcie aplikacyjnym
 Jakimi najważniejszymi cechami fizycznymi i chemicznymi różnią się nowe materiały od powszechnie
stosowanych w technologii
 Jakie główne cechy w relacji budowa chemiczne właściwości fizyko-chemiczne powinny
charakteryzować się nowe materiały w aspekcie ich aplikacyjności
CH_K01 Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia
 Czy i jak niekompetencja w opisie i możliwych aplikacji może prowadzić do błędnych wniosków
 Czy rozwój chemii kwantowej winien być stosowany w charakterystyce nowych materiałów, jeśli tak to w
jakim zakresie
CH_KO2 Potrafi precyzyjnie formułować pytania, służące do lepszego własnego zrozumienia
 Czy w dobie rozwoju nowych i nowoczesnych technologii istnieje potrzeba stawiana pytań o
poszukiwanie materiałów o nowych właściwościach
 Czy istnieje proste sformułowanie zagadnienia pozwalającego jednoznacznie odróżnić własności faz
skondensowanych
CH_KO3 Rozumie potrzebę popularnego przedstawiania laikom wiedzy dotyczącej możliwości aplikacji
materiałów chemicznych
 Na ile sformułowania popularnonaukowe są użyteczne w prezentacji aplikacji ciekłych kryształów w
odróżnieniu od nanomateriałów i metamateriałów
 Jak omówić tzw. Materiały inteligentne i jak rozumieć ten termin w odniesieniu do aplikacji.
90
Spektroskopowe metody identyfikacji
związków organicznych
Spectroscopic identification of organic compounds
Język wykładowy:
język polski
chemia
Instytut Chemii, Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej, Zakład
Chemii Organicznej
Rodzaj przedmiotu/modułu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny):
Rok studiów:
piąty
1
Wm03
Wm04
Robert Kawęcki
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
Wm02
pierwszego stopnia
trzeci
Semestr:
Wm01
obowiązkowy
WIEDZA
Podstawowa wiedza z zakresu spektroskopii UV/VIS, IR, NMR oraz
spektrometrii mas.
Zna zakresy stosowania w/w metod oraz sposoby przygotowania próbek.
Zna zakresy absorpcji grup funkcyjnych w UV i IR. Zna zakresy przesunięć
chemicznych 1H i 13C NMR głównych klas związków organicznych. Zna
zasady rozszczepień spinowo-spinowych. Zna podstawowe zasady
fragmentacji w MS.
Zna istniejące bazy danych spektroskopowych on-line.
Symbol efektu
kierunkowego
K_W03,
K_W04
K_W12
K_W03
K_W08
UMIEJĘTNOŚCI
Um01
Um02
Potrafi dobrać odpowiednią metodę spektroskopową do danego problemu.
Potrafi zidentyfikować główne grupy funkcyjne i podstawniki związków
organicznych z widm UV, IR, NMR. Potrafi określić masę cząsteczkową
substancji z widm MS.
K_U16
K_U07; K_U18; K_U19
Km01
Km02
Umie wykorzystać dostępne bazy danych spektroskopowych on-line.
Ma świadomość konieczności doskonalenia swojej wiedzy w związku z
rozwojem nauki
K_K01
K_K01
Wykład - 15 godz.
Znajomość podstaw spektroskopii molekularnej. Wymagany podstawowy kurs chemii organicznej.
Metody spektroskopowe stosowane w analizie chemicznej związków organicznych; spektroskopia elektronowa,
oscylacyjna, magnetycznego rezonansu jądrowego, spektrometria mas. W szczególności: chromofory UV-VIS,
pasma absorpcji UV podstawowych grup związków organicznych, przygotowanie próbek w spektroskopii IR,
pasma absorpcji w IR grup funkcyjnych, przygotowanie próbki (wzorce i rozpuszczalniki) w spektroskopii NMR,
zakresy przesunięć chemicznych 1H i 13C związków organicznych, czynniki wpływające na przesunięcie
chemiczne, sprzężenia spinowo-spinowe, metody jonizacji próbek w spektrometrii MS, wpływ metody jonizacji na
wygląd widma MS, wpływ budowy związków na fragmentację, piki izotopowe. Kompleksowe wykorzystanie
91
informacji z widm UV, IR, NMR i MS do ustalania struktury związków. Dostępne bazy danych spektroskopowych
w literaturze i internecie.
1. Metody spektroskopowe i ich zastosowanie do identyfikacji związków organicznych - red. W. Zieliński, A. Rajca,
WNT, 2000.
2. Spektroskopowe metody identyfikacji związków organicznych - Silverstein R. M., Webster F. X., Kiemle D. J.
PWN, 2007.
1. Chemia Organiczna, J. McMurry, PWN.
Wykład konwencjonalny wspomagany środkami audiowizualnymi. Rozwiązywanie zadań i problemów z zakresu
spektroskopii związków organicznych.
Sposoby weryfikacji określonych efektów kształcenia osiaganych przez studenta:
Efekty będą sprawdzane na teście oraz kolokwium zaliczeniowym
Kolokwium zaliczeniowe wykład - 20 pkt. Punktacja: 20-18.1 pkt - 5.0; 18-16.1 pkt - 4.5; 16-14.1 4.0; 14-12.1 pkt 3.5; 12-10.1 pkt -3.0
Aktywność
Udział w konsultacjach:
5
Wykład:
15
Przygotowanie do zaliczenia kolokwiów:
5
Sumaryczne obciążenie pracą studenta:
25
1
Spektroskopowe metody identyfikacji związków organicznych
- załącznik do sylabusa
WIEDZA
Podstawowa wiedza z zakresu spektroskopii UV/VIS, IR, NMR oraz spektrometrii mas.
1. Dlaczego spektroskopia UV jest czulszą metodą od NMR.
2. Dlaczego do rejestracji widma NMR potrzebne jest zewnętrzne pole magnetyczne.
3. Dlaczego spektroskopia w IR nazywana jest spektroskopią oscylacyjną.
4. Jakie znasz metody jonizacji próbki w MS.
Zna zakresy stosowania w/w metod oraz sposoby przygotowania próbek.
1. Czy można otrzymać widmo IR substancji w roztworze wodnym.
13
2. Jak należy przygotować próbkę do analizy C NMR.
3. Jak określić masę cząsteczkową związku.
1
13
Zna zakresy absorpcji grup funkcyjnych w UV i IR. Zna zakresy przesunięć chemicznych H i C NMR
głównych klas związków organicznych. Zna zasady rozszczepień spinowo-spinowych. Zna podstawowe zasady
fragmentacji w MS.
1. Jak odróżnić metodami spektroskopowymi kwas karboksylowy od aldehydu.
1
13
2. Naszkicować widmo H NMR i C NMR podanego związku.
3. Jakie jony powstaną w wyniku fragmentacji 1-bromopentanu.
Zna istniejące bazy danych spektroskopowych on-line.
1. W jakiej bazie można znaleźć dane spektroskopowe MS?
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi dobrać odpowiednią metodę spektroskopową do danego problemu.
1. Jakimi metodami spektroskopowymi można zanalizować nierozpuszczalne ciało stałe?
92
2. Podać ograniczenia spektroskopii NMR
3. Jak wykryć obecność poliaromatycznych węglowodorów.
Potrafi zidentyfikować główne grupy funkcyjne i podstawniki związków organicznych z widm UV, IR, NMR.
Potrafi określić masę cząsteczkową substancji z widm MS.
1. Dokonać analizy podanego widma IR.
2. Określić główne grupy funkcyjne oraz możliwą strukturę związku na podstawie podanych danych
spektroskopowych.
Umie wykorzystać dostępne bazy danych spektroskopowych on-line.
13
1. W jakiej bazie można znaleźć dane spektroskopowe C NMR?
2. Porównać widma IR para podstawionych pochodnych benzaldehydu.
Ma świadomość konieczności doskonalenia swojej wiedzy w związku z rozwojem nauki
1. Podać zmiany zastosowań technik spektroskopowych na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat.
93
Język wykładowy:
Biochemia
Biochemistry
polski
Chemia
Jednostka realizująca: Katedra Chemii Organicznej
Rok studiów:
Semestr:
3
5
2
Mariusz Mojzych
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
Bc_W01
Bc_W02
Bc_W03
Bc_W04
Bc_W05
Pierwszego stopnia
WIEDZA
Zna budowę i funkcje biologiczne aminokwasów i białek
Zna budowę i funkcje kwasów nukleinowych
Opisze budowę i omówi właściwości cukrów
Opisze budowę i właściwości tłuszczy
Omówi mechanizm biokatalizy i budowę enzymów
Symbol efektu
kierunkowego
K_W01
K_W01
K_W01
K_W01
K_W01
UMIEJĘTNOŚCI
Bc_U01
Bc_U02
Bc_U03
Bc_U04
Umie posługiwać się terminologią i nomenklaturą biochemiczną
Umie scharakteryzować podstawowe typy reakcji biochemicznych
Potrafi przedstawić mechanizm reakcji biochemicznych
Potrafi posługiwać się podstawowymi technikami biochemicznymi
K_U01
K_U01
K_U01
K_U01
Bc_K01
Bc_K02
Bc_K03
Bc_K04
Bc_K05
Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia
Potrafi samodzielnie formułować pytania, służące pogłębieniu tematu
Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w fachowej literaturze
Potrafi pracować zespołowo
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień biochemicznych
K_K01
K_K01
K_K01
K_K02
K_K06
Wykład, zajęcia laboratoryjne
Znajomość podstaw chemii organicznej
94
Biochemia – definicja, podział. Różnice pomiędzy nieożywioną materią a organizmami żywymi. Przebieg reakcji
biochemicznych.
Biochemiczne funkcje komórki. Aminokwasy - budowa, klasyfikacja i właściwości
fizykochemiczne. Wiązanie peptydowe, ważniejsze peptydy naturalne. Budowa białek i przestrzenne ułożenie
cząsteczek. Białka proste i złożone. Właściwości fizykochemiczne białek. Zmienność białek i ich wartość
biologiczna. Białka pełniące ważne funkcje biologiczne. Metody analizy białek. Reakcje katalizowane. Budowa
enzymów - część białkowa i niebiałkowa. Witaminy pełniące funkcje koenzymów. Budowa i działanie wybranych
koenzymów oksydoreduktaz, transferaz, liaz, izomeraz i ligaz. Nazewnictwo i klasyfikacja enzymów. Czynniki
kinetyczne warunkujące przebieg reakcji enzymatycznych. Badanie enzymów, jednostki wyrażania aktywności
enzymów. Kwasy nukleinowe i ich funkcje. Mechanizmy biosyntezy kwasów nukleinowych (replikacja DNA i
transkrypcja RNA). Kod genetyczny i jego cechy. Mechanizm translacji (biosynteza białka). Mutacje genowe.
Podstawy biotechnologii. Metabolizm – katabolizm i anabolizm. Katabolizm białek. Ogólne przemiany
aminokwasów: deaminacja, aminacja, transaminacja i dekarboksylacja. Końcowe produkty przemian azotowych i
cykl mocznikowy. Związki organiczne pełniące funkcje przenośników energii. Ważne etapy utleniania
komórkowego: cykl kwasów di- i trikarboksylowych (cykl Krebsa) oraz łańcuch utleniania biologicznego.
Fosforylacja oksydacyjna i substratowa. Charakterystyka cukrów prostych i ich pochodnych oraz oligosacharydów
i polisacharydów. Katabolizm cukrowców: 1) fermentacje (glikoliza); 2) szlak pentozofosforanowy. Mechanizmy
biosyntezy cukrowców: 1) glukoneogeneza (heterotrofy), 2) fotosynteza (autotrofy). Fosforylacje fotosyntetyczne
(cykliczna i niecykliczna). Wiązanie CO2 i jego redukcyjne przemiany do cukrów. Regeneracja rybulozo-1,5difosforanu (cykl Calvina). Bilans energetyczny procesu fotosyntezy. Klasyfikacja i budowa tłuszczowców.
Katabolizm tłuszczowców; 1) lipoliza; 2) przemiany pośrednie glicerolu, 3) mechanizm ß-oksydacji kwasów
tłuszczowych. Degradacja kwasów tłuszczowych nienasycownych oraz kwasów tłuszczowych o nieparzystej
liczbie atomów węgla. Bilans energetyczny utleniania kwasów tłuszczowych. Powstawanie acetylooctanu
(ketogeneza) i znaczenie ciał ketonowych. Mechanizm biosyntezy nasyconych i nienasyconych kwasów
tłuszczowych. Biosynteza tłuszczowców. Porównanie metabolizmu podstawowego (pośredni) i wtórnego.
Przemiany metaboliczne na drodze szlaku kwasu szikimowego oraz szlaku octanu. Powiązanie procesów
metabolicznych przebiegających w komórce. Nadrzędna rola procesów biosyntezy. Pula metaboliczna komórki.
Pule metaboliczne wybranych związków organicznych pełniących ważne funkcje w komórkach. Regulacja
metabolizmu na poziomie komórkowym: 1) aktywności enzymów; 2) biosyntezy białek enzymatycznych.
1. Leszczyński B., 2010: Wykłady z biochemii ogólnej. Wyd. UPH, Siedlce.
2. Goławska S., Krzyżanowski R., Łukasik I., Urbańska A., Wójcicka A., Leszczyński B., 2010: Ćwiczenia z
biochemii. Wyd. UPH, Siedlce.
3. Kłyszejko-Stefanowicz L., 2005: Ćwiczenia z biochemii, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
4. Berg J.M., Stryer L., Tymoczenko J.L. (2005) Biochemia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
1. Kłyszejko-Stefanowicz L.2002. Cytobiochemia..Wyd. Nauk. PWN ,Warszawa.
2. Zgirski A., 1998. Obliczenia biochemiczne. PWN, Warszawa.
Wykład: metoda podająca (wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej). Laboratorium: metoda
podająca (pogadanka), metody praktyczne (pokaz, laboratoryjna), metoda aktywizująca (samodzielne przygotowanie
prezentacji w ramach ćwiczeń)
Testy sprawdzające przygotowanie do ćwiczeń, testy sprawdzające rozumienie zasad i mechanizmów omawianych
procesów, sprawozdania z wykonanych doświadczeń
WYKŁAD: Zaliczenie na ocenę - test sprawdzający wiedzę do którego student jest dopuszczany na podstawie
uprzedniego zaliczenia ćwiczeń, przeprowadzony w formie pisemnej, jednokrotnego wyboru. Test zawiera 50
zamkniętych pytań; czas przeznaczony na jego rozwiązanie 1,5 godz. Do zaliczenia na ocenę dostateczną
konieczne jest uzyskanie powyżej 50% pkt możliwych do zdobycia.
LABORATORIA: Zaliczenie z oceną – warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich ćwiczeń
przewidzianych do realizacji. Ocenie podlegają: przygotowanie studenta do ćwiczeń, aktywność na zajęciach,
poprawne wykonanie doświadczeń laboratoryjnych przewidzianych do realizacji w ramach programu laboratorium,
oraz samodzielnie przygotowana prezentacja multimedialna. Ocena końcowa to średnia arytmetyczna ocen
cząstkowych.
95
Aktywność
15 godz
30 godz
1 godz
1 godz
1 godz
2 godz
Symbol
efektu
Bc_W01
Bc_W02
Bc_W03
Bc_W04
Bc_W05
50 godz
2
Efekty kształcenia - weryfikacja
WIEDZA
Zna budowę i funkcje biologiczne aminokwasów i białek
- omówić budowę i reakcje charakterystyczne aminokwasów.
- omówić konformacje łańcuchów polipeptydowych
- dokonać podziału i charakterystyki białek
Zna budowę i funkcje kwasów nukleinowych
- na czym polega biosynteza DNA
- co to są kwasy deoksyrybonukleinowe i rybonukleinowe
- wyjaśnić pojęcie nukleotydów
Opisze budowę i omówi właściwości cukrów
- dokonaj podziału cukrów
- opisz właściwości fizykochemiczne cukrowców
-wymień znane reakcje chemiczne dla cukrowców
Opisze budowę i właściwości tłuszczy
- dokonaj podziału tłuszczowców
- co to są kwasy tłuszczowe i podać przykłady
Omówi mechanizm biokatalizy i budowę enzymów
- scharakteryzuj budowę enzymów
- na czym polega rola enzymów w organizmach żywych
Symbol efektu
kierunkowego
K_W01
K_W01
K_W01
K_W01
K_W01
UMIEJĘTNOŚCI
Bc_U01
Bc_U02
Bc_U03
Bc_U04
Umie posługiwać się terminologią i nomenklaturą biochemiczną
- co to jest biochemia i jaki jest zakres i znaczenie tej nauki
- wymień przynajmniej 5 terminów biochemicznych i wyjaśnij je
Umie scharakteryzować podstawowe typy reakcji biochemicznych
- podaj przykład reakcji enzymatycznej
- co to jest utlenianie cukrowców
Potrafi przedstawić mechanizm reakcji biochemicznych
- omówić dowolny zanany mechanizm reakcji biochemicznej
Potrafi posługiwać się podstawowymi technikami biochemicznymi
- na czym polega Sekwencjonowanie DNA metodą Sangera
- co to jest PCR
- na czym polega elektroforeza białek
K_U01
K_U01
K_U01
K_U1
Bc_K01
Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia
K_K01
96
- jakie wyzwania stoją przed biochemią
Bc_K02
Bc_K03
Potrafi samodzielnie formułować pytania, służące pogłębieniu tematu
- jakimi technikami biochemicznymi można dokonać analizy białek
Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w fachowej literaturze
- dokonaj streszczenia 5 dowolnych artykułów z zakresu biochemii w tym jednego
z literatury anglojęzycznej
K_K01
K_K01
Bc_K04
Potrafi pracować zespołowo
- wyodrębnij i dokonaj analizy RNA
K_K02
Bc_K05
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień biochemicznych
- Jakie jest znaczenie i rola reakcji utleniania w biochemii
K_K06
97
Język wykładowy:
Technologia
Chemical engineering
Polski
Rok studiów:
Semestr:
trzeci
szósty
7
Symbol
efektu
W_01
Pierwszy stopień
Dr hab. Janusz Chruściel, prof. nzw.
Efekty kształcenia
WIEDZA
Zna i rozumie podstawowe prawa i zasady technologiczne
Symbol efektu
kierunkowego
K_W03, K_W04
W_03
Rozumie potrzebę stosowania teorii matematycznych do opisu procesów
technologicznych
Zna budowę i działanie reaktorów chemicznych
W_04
Zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy
K_W13
W_05
Zna i wybiera optymalne techniki przemysłowych procesów otrzymywania
produktów chemicznych
K_W01
W_02
K_W10
K_W12
UMIEJĘTNOŚCI
U_01
U_02
U_03
U_04
U_05
U_06
Umie posługiwać się terminologią i nomenklaturą chemiczną
Posiada umiejętności określania podstawowych właściwości oraz
reaktywności związków organicznych oraz nieorganicznych w aspekcie
termodynamicznym i kinetycznym podczas projektowania procesów
technologicznych
Potrafi sporządzić bilanse materiałowe i cieplne dla różnego typu procesów
technologicznych (kołowe, zamknięte, otwarte)
Umie krytycznie ocenić wyniki eksperymentów, dokonać obserwacji i obliczeń
teoretycznych oraz przeprowadzić dyskusję niepewności pomiarowych
Potrafi dokonać krytycznej oceny wiarygodności wyników pomiarów
fizykochemicznych otrzymanych danych
Umie przeprowadzić podstawowe wnioskowania statystyczne
K_U01
K_U05
K_U10
K_U17
K_U20
K_U21
K_01
K_02
K_03
K_04
kształcenia
Potrafi precyzyjnie sformułować pytania, służące pogłębieniu własnego
zrozumienia danego tematu oraz odnalezienia brakujących lub błędnych
elementów rozumowania
wszelkimi projektami, które mają długofalowy charakter
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień chemicznych
K_K01
K_K02
K_K04
K_K06
98
wykłady (30 godz.), ćwiczenia (15 godz.), laboratorium (45 godz)
znajomość podstawowych praw fizycznych i chemicznych
Podstawowe prawa i zasady technologiczne
Ekonomia procesu technologicznego
Operacje i procesy jednostkowe
Schematy technologiczne
Bilanse materiałowe i cieplne procesów technologicznych
Surowce technologiczne, kryteria oceny jakości surowców i produktów
Baza surowcowa dla technologii organicznej i nieorganicznej
Przykłady złożonych technologii
Ekologia i jej związek z dziedziną technologii
Regulacje prawne w przemyśle chemicznym
Technologia nowoczesnych materiałów syntetycznych
Współczesne trendy w technologii chemicznej
Rozdział mieszanin dwuskładnikowych metodą rektyfikacji
Analiza materiałowa i cieplna
Metody rozdrabniania i sposoby oznaczenia stopnia rozdrobnienia materiałów
Stosowanie złożonych metod pomiarowych w analizie przemysłowej
Technologie materiałów specjalnego przeznaczenia
Technologie bezodpadowe i procesy biotechnologiczne
Kataliza przemysłowa
1. L. Synoradzki, „Projektowanie Procesów Technologicznych”, WPW, 2006
2. K. Schmidt-Szałowski, J. Setek, „Podstawy technologii chemicznej. Organizacja procesów produkcyjnych”,
PWN, 2001
3. J. Molenda, „Technologia chemiczna”, WSiP, 1997
4. E. Bortel, H. Koneczny, „Zarys technologii chemicznej”, PWN, Warszawa 1992
5. J. Ciborowski, „Inżynieria chemiczna, inżynieria procesowa”, WNT, Warszawa, 1973
6. M. Serwiński, „Zasady inżynierii chemicznej”, WNT, Warszawa, 1982
7. Praca zbiorowa, „Technologia chemiczna nieorganiczna”, WNT, Warszawa, 1982
8. A. Kwiatek, „Podstawy technologii chemicznej”, WNT, Warszawa, 1982
9. W. Kuczyński, „Podręcznik do ćwiczeń z technologii chemicznej”, PWN, Warszawa, 1985
10. J. Kosiuczenko, J. Chruściel, A. Okuń, „Ćwiczenia laboratoryjne z technologii chemicznej”, Wyd. WSRP,
Siedlce, 1978
11. R. Bogoczek, E. Kociołek-Balawejder, "Technologia Chemiczna Organiczna", Wydaw. Akademia
Ekonomiczna we Wrocławiu, 1992
12. E. Grzywa, J. Molenda, "Technologia Podstawowych Syntez Organicznych", Tom2, WNT, Warszawa, 1996
13. E. Pijanowski, M. Dłużewski, A. Dłużewska, A. Jarczyk, "Ogólna Technologia Żywności, WNT, Warszawa,
1997
1.
2.
3.
4.
J. Tymiński, „Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w Polsce do 2030 roku”, IBMiER, Warszawa, 1997
A. Chmiel, "Biotechnologia", PWN, Warszaw, 1991
A. Kielski, „Ogólna technologia ceramiki”, PWN, Warszawa, 1982
4. A. Kurnatowska i inni, "Ekologia, Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy", PWN, Warszawa-Łódź, 1997
99
Wykład tradycyjny wspomagany technikami multimedialnymi, ćwiczenia seminaryjne - ćwiczenia rachunkowe,
eksperyment laboratoryjny
Efekty W_01, W_03, W_05, U_02, K_01, K_02 oraz K_04 będą sprawdzane na egzaminie; efekty W_02, U_03 i
U_06 na kolokwium z ćwiczeń, natomiast efekty W_04, WU_01, U_04, U_05 oraz K_03 w trakcie zajęć
laboratoryjnych oraz na kolokwium z laboratorium.
Wykonanie eksperymentów laboratoryjnych, zaliczenie sprawozdań, maksymalnie dwie nieusprawiedliwione
nieobecności na zajęciach ćwiczeniowych oraz spełnienie następujących warunków:
1.
uzyskanie co najmniej 10 pkt z kolokwium z ćwiczeń
2.
uzyskanie co najmniej 10 pkt z kolokwium z laboratorium
3.
uzyskanie co najmniej 10 pkt z kolokwium z laboratorium
Sposób oceniania:
0-50 ndst
51-60 dst
61-70 dst+
71-80 db
81-90 db+
91-100 bdb
kolokwium z ćwiczeń – 20 pkt
kolokwium z laboratorium – 20 pkt
egzamin pisemny – 60 pkt
Poprawy:
Jednorazowa poprawa każdego kolokwium w trakcie zajęć w semestrze.
Dwie poprawy kolokwiów w sesji egzaminacyjnej (przed drugim i trzecim terminem egzaminu pisemnego).
Aktywność
30 godz.
15 godz.
45 godz.
Samodzielne przygotowanie do ćwiczeń
15 godz.
Samodzielne przygotowanie do laboratoriów
30 godz.
10 godz.
Przygotowanie się i udział w egzaminie
30 godz.
175 godz.
Załącznik do sylabusa Technologia Chemiczna.
Przykładowe pytania:
Wiedza:
CH_W01 Zna i rozumie podstawowe prawa i zasady technologiczne
 Wymienić wszystkie zasady technologiczne
 Które z nich są najbardziej istotne z punktu widzenia doboru surowca
CH_W02 Rozumie potrzebę stosowania teorii matematycznych do opisu procesów technologicznych
 Wymienić podstawowe teorie matematyczne stosowane do opisu procesów technologicznych,
wynikające z zasad i praw chemii fizycznej
 Jaki zasadniczy element opisu matematycznego procesu jest istotny z punktu widzenia kinematyki
procesu
CH_W03 Zna budowę i działanie reaktorów chemicznych
 Kiedy stosuje się reaktory poziome a kiedy pionowe
 Czy ma znaczenie sposób wprowadzenia strumieni materiałowych, np. fazy skondensowanej i gazowej
CH_W04 Zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy
 Wymienić podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy
100

Czy zmiana warunków prowadzenia procesu technologicznego wymaga zmiany zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy, podać przykład
CH_W05 Zna i wybiera optymalne techniki przemysłowych procesów otrzymywania produktów chemicznych
 Na przykładzie otrzymywania sody metodą Solwaya wykazać zasadność wyboru optymalnych dróg
procesów technologicznych
 Uzasadnić sposób wyboru optymalnej techniki przemysłowych w oparciu o analizę ekonomiczną
Umiejętności:
CH_U01 Umie posługiwać się terminologią i nomenklaturą chemiczną
 Na wybranym przykładzie opisać proces technologiczny przy użyciu dopuszczalnej terminologii
chemicznej oraz stosowanej poprawnej nomenklatury chemicznej
 Zasady opisu złożonych procesów technologicznych, z uwzględnieniem szczegółowej charakterystyki
strumieni materiałowych
CH_W02 Posiada umiejętności określania podstawowych właściwości oraz reaktywności związków
organicznych oraz nieorganicznych w aspekcie termodynamicznym i kinetycznym podczas projektowania
procesów technologicznych
 Określić wpływ parametrów technologicznych (T, p, x) na kinetykę procesu technologicznego
 Która z funkcji termodynamicznych odgrywa ważną rolę w określeniu bilansu cieplnego procesu
technologicznego
CH_W03 Potrafi sporządzić bilanse materiałowe i cieplne dla różnego typu procesów technologicznych
(kołowe, zamknięte, otwarte)
 Wymienić zasady sporządzania bilansów materiałowych
 Jakie podstawowe prawo przyrody jest stosowane przy sporządzaniu bilansów materiałowych i
cieplnych we wszystkich obiegach
CH_W04 Umie krytycznie ocenić wyniki eksperymentów, dokonać obserwacji i obliczeń teoretycznych oraz
przeprowadzić dyskusję niepewności pomiarowych
 Dyskusja błędów pomiarowych metodami statystycznymi. Wymienić i scharakteryzować metody
użyteczne w ocenie niepewności pomiarowych
 Co należy uwzględnić w obliczeniach teoretycznych w odniesieniu do procesów jednostkowych
CH_W05 Potrafi dokonać krytycznej oceny wiarygodności wyników pomiarów fizykochemicznych otrzymanych
danych
 W oparciu o znajomość procesów technologicznych przeprowadzić dyskusję poprawności otrzymanych
wyników na przykładzie wybranego procesu technologicznego
 Przedyskutować wyniki pomiarów fizykochemicznych otrzymanych danych dla wybranego procesu,
biorąc pod uwagę wpływ parametrów (T, p, x) na zmiany kierunku reakcji
CH_W06 Umie przeprowadzić podstawowe wnioskowania statystyczne
 W oparciu o metody statystyczne stosowane w ekonometrii ocenić podstawowe parametry
ekonomiczne procesu technologicznego
 Na ile zmiany parametrów procesu może wpłynąć na rozkład statystyczny oczekiwanych cząstkowych i
całkowitej wydajności
CH_K01 Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia
 Czy i jak niekompetencja w opisie procesów technologicznych mogą wpłynąć na zły wybór aplikacji
 W jaki sposób rozwój nowych technologii wpływa na wybór drogi procesu technologicznego
CH_K02 Potrafi precyzyjnie sformułować pytania, służące pogłębieniu własnego zrozumienia danego tematu
oraz odnalezienia brakujących lub błędnych elementów rozumowania
 Czy rozwój nowoczesnych technologii chemicznych stwarza konieczność postawienia pytań o
poszukiwanie nowych rozwiązań procesów jednostkowych
 W jaki sposób zweryfikować poprawność założonych celów
CH_K03 Potrafi pracować zespołowo; rozumie konieczność systematycznej pracy nad wszelkimi projektami,
które mają długofalowy charakter
 Na czy polega rola chemika i technologa w zespołowym projektowaniu procesu
 Na czym polega korekta projektu w przypadku zmian w wieloetapowości procesu
CH_K04 Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień chemicznych
 Który z etapów procesu technologicznego wymaga szczególnej uwagi z punktu widzenia poprawności
przebiegu procesów chemicznych
 Jaki wpływ mogą mieć procesy fizyczne na wybór drogi chemicznej w procesach technologii
chemicznej.
101
Język wykładowy:
Chemia stosowana i zarządzanie chemikaliami
Applied chemistry and chemical management
język polski
Instytut Chemii, Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej,
Zakład Chemii Organicznej
Rok studiów:
Semestr:
trzeci
szósty
1
Wm02
Wm03
Wm04
dr Krzysztof Lipiński
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
Wm01
pierwszego stopnia
WIEDZA
Symbol efektu
kierunkowego
zna i rozumie cywilizacyjne znaczenie chemii stosowanej w życiu
codziennym.
dostrzega potrzebę korzystania z regulacji prawnych i literatury fachowej
dotyczącej chemii stosowanej i gospodarki odczynnikami.
zna budowę i skład chemiczny produktów chemii gospodarczej, oraz
chemikaliów stosowanych w przemyśle spożywczym i w rolnictwie
ma podstawową wiedzę dotyczącą stosowanych technologii uzdatniania wody
do różnych celów oraz oczyszczania ścieków.
K_W01, K_W03
K_W07, K_W08,
K_W13
K_W03, K_W07
K_W12, K_W15
UMIEJĘTNOŚCI
Um01
Um02
ma wiedzę dotyczącą tradycyjnych i nowych proekologicznych materiałów i
technologii
potrafi ocenić materiały i odpady komunalne pod względem skierowania ich
do odpowiednich metod recyklingu materiałowego lub energetycznego
K_K12, K_K19
K_K07, K_K05, K_K16
Km01
Km02
ma świadomość konieczności doskonalenia swojej wiedzy w zakresie
proekologicznych metod w chemii laboratoryjnej i przemysłowej
potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień prawnych
dotyczących produkcji, przechowywania, logistyki i stosowania substancji
chemicznych
K_K01. K_K02, K_K03
K_K07
Wykład konwencjonalny wspomagany środkami audiowizualnymi,
Wymagania wstępne: znajomość podstawowych zagadnień teoretycznych z chemii ogólnej, nieorganicznej
analitycznej, organicznej i fizycznej i podstawową wiedzę dotyczącą zasad BHP w laboratoriach chemicznych
102
1.Substancje, preparaty i odpady chemiczne w świetle prawa polskiego, norm i rozporządzeń. Wytyczne Unii
Europejskiej odnośnie zarządzania chemikaliami i odpadami niebezpiecznymi- program REACH.
2. Zasady transportu odczynników chemicznych. Karty charakterystyk substancji chemicznych. Gospodarowanie
opakowaniami po odczynnikach chemicznych. Sposoby segregacji odpadów chemicznych.
3. Bezpieczeństwo pracy w laboratoriach chemicznych- analiza zagrożeń, sposób postępowania, operacje
standardowe,(SOP), dobra praktyka laboratoryjna(GLP).
4. Odpady z gospodarstw domowych - segregacja, recykling, utylizacja, zagospodarowanie.
5. Uzdatnianie i wykorzystywanie wody do celów komunalnych, konsumpcyjnych i przemysłowych. Technologie
stosowane w uzdatnianiu wody.
6. Oczyszczanie ścieków.
7. Zanieczyszczenia gleby, nawozy sztuczne, rekultywacja.
8. Środki ochrony roślin - stosowanie , szkodliwość, zabezpieczenia w trakcie stosowania.
9. Dodatki do produktów spożywczych.
10. Środki piorące i czyszczące- stosowanie , oddziaływanie na środowisko, utylizacja odpadów.
11. Człowiek i jego chemiczne środowisko- ,,zielona chemia" przyjazna człowiekowi i jego otoczeniu.
12. Odnawialne źródła surowców i energii - droga do gospodarki bez emisyjnej.
1) Cz.Rosik-Dulewska, podstawy gospodarki odpadami, PWN, 2010.
2) Z.Sikorski (red.),Chemia żywności, WNT 2002.
3) P. Kowalik, Ochrona środowiska glebowego, PWN, 2001.
4) W. M. Lewandowski, Proekologiczne odnawialne źródła energii, WNT 2007 .
5) Wandrasz J. W., Biegańska J.: Odpady niebezpieczne. Podstawy teoretyczne, Wyd. Pol. Śl.,
5) Pestycydy-występowanie oznaczanie i unieszkodliwianie, pod red. Marka Biziuka, WNT, Warszawa, 2001
6) Oczyszczanie wody, A. L. Kowal, M. Świderska-Bróż, Wydanie czwarte, Wydawnictwo naukowe PWN,
Warszawa - Wrocław 2003,
7) Wasilewski,W.Dawydow, Bezpieczeństwo w pracowni chemicznej, WNT 2008.
8) R. Zieliński, Surfaktanty – towaroznawcze i ekologiczne aspekty ich zastosowań, Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000.
1) Strony internetowe Biura do Spraw Chemikaliów.
2) Obowiązujące akty i regulacje prawne dot. w/w zagadnień
Wykład problemowy, konwersatoryjny, prezentacje multimedialne, filmy dydaktyczne, sprawdzanie zakresu
opanowanej wiedzy na kolokwium końcowym poza zajęciami. Zadanie literaturowe polega na opracowaniu przez
studenta aspektów toksykologicznych dla człowieka i środowiska naturalnego wybranych substancji chemicznych
stosowanych w gospodarce człowieka
sprawdzian testowy, ocena zadania literaturowego
Sprawdzian testowy z wiedzy - 30 pkt,
Zadanie literaturowe polegające na korzystaniu ze wskazanej literatury i kart charakterystyk - 10 pkt,
W sumie 40pkt. Punktacja: 40.0 - 36.4pkt - 5.0; 36.3 - 32.4 pkt - 4.5; 32.3 - 28.4pkt - 4.0; 28..3 - 24.4pkt - 3.5; 24.3 20.4pkt - 3.0.
Poprawy: Możliwa poprawa egzaminu pisemnego i korekta zadania literaturowego.
Aktywność
Samodzielne przygotowanie do sprawdzianu testowego
Sumaryczne obciążenie praca studenta
15 godz.
4 godz.
6 godz.
28 godz.
1
103
Załącznik do Sylabusa:
Przykładowe pytania weryfikujące efekty kształcenia
WIEDZA:
Wm01 zna i rozumie cywilizacyjne znaczenie chemii stosowanej w życiu codziennym.
1. Wymień najważniejsze gałęzie przemysłu chemicznego zaliczanego do chemii stosowanej i omów
ich znaczenie w życiu codziennym.
2. Zagrożenia dla środowiska wynikające z nadużywania środków powierzchniowo-czynnych, środków
ochrony roślin i nawozów sztucznych.
Wm02 dostrzega potrzebę korzystania z regulacji prawnych i literatury fachowej dotyczącej chemii stosowanej i
gospodarki odczynnikami.
1.Wymagania dotyczące dokumentacji przy wprowadzaniu substancji i mieszanin do obrotu.
2. zasady klasyfikacji substancji i mieszanin chemicznych oraz oznakowania zgodnie z
rozporządzeniem CLP (GHS - Globally Harmonized System of Classification and Labeling of Chemicals).
Wm04 ma podstawową wiedzę dotyczącą stosowanych technologii uzdatniania wody do różnych celów oraz
oczyszczania ścieków.
1. Jakie wymagania jakościowe stawiane są wodzie wykorzystywanej do celów bytowych a jakie
wymagania jakościowe stawiane są wodzie wykorzystywanej we wskazanych gałęziach przemysłu.
2. Omów technologie usuwania z wody zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych
Jakie technologie uzdatniania wody (koagulacja, zmiękczanie, odżelazianie, dezynfekcja).
UMIEJĘTNOŚCI:
Um01 ma wiedzę dotyczącą tradycyjnych i nowych proekologicznych materiałów i technologii.
1. Zalety i wady nowoczesnych technologii odnawialnych źródeł energii.
2. Jakie są aktualne nurty poszukiwań alternatywnych materiałów opakowaniowych ze źródeł
odnawialnych w grupie polimerów biodegradowalnych.
Um02 potrafi ocenić materiały i odpady komunalne pod względem skierowania ich do odpowiednich metod
recyklingu materiałowego lub energetycznego.
1. jakie warunki muszą spełniać odpady komunalne aby mogły być poddane recyklingowi
materiałowemu a jakie warunki energetycznemu.
2. hierarchia postępowania z odpadami komunalnymi.
Km01 ma świadomość konieczności doskonalenia swojej wiedzy w zakresie proekologicznych metod w chemii
laboratoryjnej i przemysłowej
1. Zasady zielonej chemii. Zasady „zielonej chemii” dla laboratoriów chemicznych.
2. Główne priorytety zielonej chemii.
Km02 potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień prawnych dotyczących produkcji,
przechowywania, logistyki i stosowania substancji chemicznych
Polskie i wspólnotowe akty prawne regulujących produkcję, import, wprowadzanie do obrotu
oraz stosowanie chemikaliów.
2. Organy właściwe w sprawach obrotu chemikaliami oraz ich kompetencje.
1.
104
Język wykładowy:
Metrologia chemiczna z elementami analizy śladów
Chemical metrology and analysis of traces from elements
Język polski
Rok studiów:
Semestr:
pierwszego stopnia
trzeci
szósty
2
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
WIEDZA
Symbol efektu
kierunkowego
Wm01
Rozumie cywilizacyjne znaczenie chemii analitycznej i jej zastosowań w
analityce śladów
K_W01
Wm02
Dostrzega potrzebę pogłębienia wiedzy w zakresie swojej specjalności
chemicznej
K_W07
Wm03
Zna metody przygotowania próbek do oznaczania metali metodą ASA oraz
budowę i zasadę działania tego aparatu mającego zastosowanie w analizie
śladów
K_W12
Wm04
Zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratorium
analizy śladów
K_W13
UMIEJĘTNOŚCI
Um01
Umie krytycznie ocenić wyniki eksperymentów, dokonać obserwacji i obliczeń
teoretycznych oraz przeprowadzić dyskusję niepewności pomiaru
K_U17
Um02
Posiada umiejętność planowania i wykonywania podstawowych badań,
doświadczeń i obserwacji dotyczących określonych zagadnień z zakresu
analizy śladów
K_U19
Um03
Potrafi dokonać krytycznej oceny wiarygodności wyników pomiarów i
oznaczeń fizykochemicznych wraz z przeprowadzeniem analizy statystycznej
otrzymanych danych
K_U20
Um04
Potrafi mówić o zagadnieniach chemicznych związanych z analizą śladów
zrozumiałym, potocznym językiem
K_U23
Km01
kształcenia
K_K01
Km02
Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień chemicznych z
zakresu analizy śladów
K_K06
Wykłady (15 godz.), laboratorium (30 godz.), konsultacje (15 godz.)
105
Znajomość założeń chemii: analitycznej, nieorganicznej, organicznej, fizycznej oraz metod
spektroskopowych
1. Podstawowe pojęcia związane z analizą śladów. Stosowana terminologia. 2. Jednostki stosowane w analizie
śladów. Zakresy oznaczeń przy zastosowaniu różnych technik analitycznych. 3. Podstawy teoretyczne metody
ASA: oddziaływanie atomu z promieniowaniem elektromagnetycznym, emisja i absorpcja, widmo atomowe.
Atomizery. 4. Interferencje w metodzie ASA. Przygotowanie próbek do oznaczania metali metodą ASA: rodzaje
mineralizacji. 5. Metody przygotowania próbek, rodzaje i zastosowanie. 6. Materiały odniesienia. Techniki
wzorcowania: krzywa wzorcowa i metoda dodatków. 7. Charakterystyka metody ASA: czułość, precyzja, granica
wykrywalności, granica oznaczalności w odniesieniu do wybranych pierwiastków. 8. Ocena wiarygodności
oznaczeń metodą ASA: badanie odzysku, wykorzystanie materiałów referencyjnych. 9. Walidacja procedury
analitycznej. 10. Zapewnienie spójności pomiarowej. Szacowanie niepewności wyniku. 11. Inne metody
instrumentalne stosowane w chemicznej analizie śladów. 12. Klasyfikacja zanieczyszczeń. 13. Materiały
referencyjne stosowane w chemicznej analizie śladów. 14. Analityka chemiczna a metrologia. 15. Sposoby
przedstawiania wyników. Wyzwania stojące przed analitykami.
1. Szczepaniak W., 2011, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, wyd. PWN.
2. Marczenko Z., Minczewski J., 2008, Chemia analityczna tom I i II, wyd. PWN.
3. Szczepaniak W., 2010, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, wyd. PWN.
1. Kocjan R., 2011, Chemia analityczna tom I i II, wyd. PZWL.
2. Szmal. Z., Lipiec T., 2010, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, wyd. PZWL.
Wykład tradycyjny wspomagany technikami multimedialnymi. Eksperyment laboratoryjny, eksperyment modelowy,
pomiar z obliczeniami.
Efekty Wm01-Wm04 sprawdzane będą na pierwszym kolokwium w połowie listopada, natomiast efekty Um01Um04, Km01 i Km06 na drugim kolokwium w drugiej połowie stycznia.
Warunek uzyskania zaliczenia przedmiotu: zaliczenie pracowni laboratoryjnej oraz uzyskanie co najmniej 26 punktów
z kolokwiów
Aktywność
15
30
5
15
65 godz
Załącznik do Sylabusu: Metrologia chemiczna z elementami analizy śladów.
Wiedza:
1. Wm01: Rozumie cywilizacyjne znaczenie chemii analitycznej i jej zastosowań w analityce śladów (kolokwium).
Wymienić 5 przykładów zastosowań chemii analitycznej.
Czy na obecnym etapie występowania chorób potrzebne jest prowadzenie badań analitycznych?
2. Wm02: Dostrzega potrzebę pogłębienia wiedzy w zakresie swojej specjalności chemicznej (kolokwium).
106
Jakie wyzwania stoją przed chemikami-analitykami?
Co to jest i do czego służy chemometria?
3. Wm03: Zna metody przygotowania próbek do oznaczania metali metodą ASA oraz budowę i zasadę
działania tego aparatu mającego zastosowanie w analizie śladów (kolokwium).
Proszę wymienić najczęściej stosowane metody przygotowania próbek.
Na czym polega oznaczanie metali metodą ASA?
4. Wm04: Zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratorium analizy śladów (kolokwium).
Jakie wymogi powinna spełniać pracowania do chemicznej analizy śladów?
Jakie są zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratorium analizy śladów?
Umiejętności:
5. Um01: Umie krytycznie ocenić wyniki eksperymentów, dokonać obserwacji i obliczeń teoretycznych oraz
przeprowadzić dyskusję niepewności pomiaru (kolokwium).
W jaki sposób należy zinterpretować poprawność wyniku 123,09±0,342?
Podać przykład poprawnego wyniku z uwzględnieniem niepewności pomiaru.
6. Um02: Posiada umiejętność planowania i wykonywania podstawowych badań, doświadczeń i obserwacji
dotyczących określonych zagadnień z zakresu analizy śladów (kolokwium).
Zaplanować wykonanie badania pozwalającego na uzyskanie zawartości magnezu w herbacie zielonej.
W jaki sposób można oznaczyć zawartość metali ciężkich w glebie i na co należy zwrócić uwagę?
7. Um03: Potrafi dokonać krytycznej oceny wiarygodności wyników pomiarów i oznaczeń fizykochemicznych
wraz z przeprowadzeniem analizy statystycznej otrzymanych danych (kolokwium).
Kiedy konieczne jest uwzględnienie przedziału ufności podczas opracowania uzyskanych wyników?
Jakie parametry statystyczne podawane są najczęściej przy przedstawianiu wyników doświadczeń z
uwzględnieniem walidacji?
8. Um04: Potrafi mówić o zagadnieniach chemicznych związanych z analizą śladów zrozumiałym, potocznym
językiem (kolokwium).
Jak rozumieć pojęcie „analiza śladów”?
Czy zawartość 2 mg żelaza w 1 litrze wody powierzchniowej można uznać za ilość śladową?
9. Km01: Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia (kolokwium).
Jakie techniki analityczne stosowane są najczęściej w chemicznej analizie śladów i na czym one polegają?
Jakie wyzwania stoją przed chemikami-analitykami?
10. Km02: Potrafi formułować opinie na temat podstawowych zagadnień chemicznych z zakresu analizy śladów
(kolokwium).
Czy potrzebne jest prowadzenie badań analitycznych na poziomie śladowym? Udowodnić na konkretnych
przykładach.
Czy analiza śladów dotyczy tylko zawartości składników nieorganicznych w środowisku, czy może być
stosowana także do innych celów? Podać konkretne przykłady.
107
Przedsiębiorczość
Język wykładowy:
Entrepreneurship
Język polski
Rok studiów:
Semestr:
pierwszego stopnia
trzeci
piąty
1
Efekty kształcenia
Symbol
efektu
WIEDZA
Symbol efektu
kierunkowego
Wm01
Rozumie cywilizacyjne znaczenie przedsiębiorczości
K_W01
Wm02
Dostrzega potrzebę pogłębienia wiedzy w zakresie przedsiębiorczości
K_W07
Wm03
Student zna ogólne zasady funkcjonowania przedsiębiorczości
K_W12
UMIEJĘTNOŚCI
Um01
Student wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania w zakresie
przedsiębiorczości na podstawie danych pochodzących z różnych źródeł
K_U17
Um02
Potrafi wykorzystywać wiedzę do podejmowania nowych wyzwań i
rozstrzygania problemów pojawiających się w pracy zawodowej
K_U19
Km01
kształcenia w zakresie przedsiębiorczości
K_K01
Km02
Student potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
K_K06
Laboratorium (15 godz.), konsultacje (15 godz.)
Udział w zajęciach nie wymaga realizacji zajęć wstępnych
108
1. Przedsiębiorczość jako element triady "przedsiębiorczość - przedsiębiorca - przedsiębiorstwo", rodzaje i funkcje
przedsiębiorczości. Znaczenie przedsiębiorczości we współczesnej gospodarce.
2. Pojęcie i rodzaje innowacji. Proces innowacji.
3. Przedsiębiorczość i innowacje – podstawowe relacje oraz znaczenie we współczesnej gospodarce.
4. Przedsiębiorczość a niepewność. Rodzaje niepewności i ryzyka. Niepewność i ryzyko jako motywy działań
przedsiębiorczych.
5. Przedsiębiorca wobec wyzwań „nowej gospodarki".
6-7. Przedsiębiorca:
- definicje przedsiębiorcy,
- przedsiębiorca a menedżer,
- dlaczego warto być przedsiębiorczym,
- cechy człowieka o postawie przedsiębiorczej,
- ocena własnych umiejętności poprzez wypełnienie testu pozwalającego na określenie postaw przedsiębiorczych.
8. Przedsiębiorczość: talent, wiedza czy doświadczenie? Cechy i umiejętności liderów nowych przedsięwzięć.
9. Własny biznes jako opcja kariery zawodowej.
10. Przedsiębiorczość jako centralna kategoria gospodarki rynkowej.
11-12. Modele działań przedsiębiorczych:
-przedsiębiorczość żywiołowa,
-przedsiębiorczość ewolucyjna,
-przedsiębiorczość etyczna,
-przedsiębiorczość systemowa.
13. Uwarunkowania przedsiębiorczości - czynniki hamujące i pobudzające działanie przedsiębiorcze.
14-15. Droga do własnej firmy:
- źródła pomysłów na założenie własnego przedsiębiorstwa,
- czynniki sprzyjające założeniu własnego przedsiębiorstwa,
- badanie rynku i poszukiwanie nisz,
- wybór rynku docelowego i lokalizacja przedsiębiorstwa,
- projekt wstępnej koncepcji biznesu.
1 Piecuch T., Przedsiębiorczość. Podstawy teoretyczne, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2010.
2. Markowski W., ABC small bussines’u, wyd. Marcus s.c., Łódź 2011.
3. Moczydłowska J., Pacewicz I., Przedsiębiorczość, wyd. FOSZE, Rzeszów 2007.
1. Targalski J., Francik A., Przedsiębiorczość i zarządzanie firmą. Teoria i praktyka, wyd. C.H. Beck, Warszawa
2009.
2. Duraj J., Papiernik-Wojdera M., Przedsiębiorczość i innowacyjność, Difin, Warszawa 2010.
3. Gordon M. E., Trump D. J., Przedsiębiorczość, Wyd. Onepress 2009.
Ćwiczenia wspomagane technikami multimedialnymi. Eksperyment modelowy, pomiar z obliczeniami po wypełnieniu
testu pozwalającego na określenie postaw przedsiębiorczych. Ćwiczenia z wykorzystaniem metod aktywizujących,
dyskusja i aktywność na zajęciach, projekty indywidualne.
Efekty Wm01-Wm03, Um01, Um02 oraz Km01 i Km02 sprawdzane będą na kolokwium, podczas dyskusji i
aktywności na zajęciach oraz projektu wstępnej koncepcji biznesu.
Warunek uzyskania zaliczenia przedmiotu: uzyskanie co najmniej 51% punktów z kolokwium oraz przygotowanie
projektu wstępnej koncepcji biznesu
Aktywność
15
5
10
Przygotowanie projektu wstępnej koncepcji biznesu
5
109
Załącznik do Sylabusu: Przedsiębiorczość.
Wiedza:
1. Wm01: Rozumie cywilizacyjne znaczenie przedsiębiorczości (kolokwium).
Na czym polega przedsiębiorczość jako element triady?.
Jakie jest znaczenie przedsiębiorczości we współczesnej gospodarce?
2. Wm02: Dostrzega potrzebę pogłębienia wiedzy w zakresie przedsiębiorczości indywidualnej (kolokwium).
Czy warto wprowadzać innowacje?
Jakie są podstawowe relacje przedsiębiorczości i innowacji we współczesnej gospodarce?
3. Wm03: Zna ogólne zasady funkcjonowania indywidualnej przedsiębiorczości (kolokwium).
Proszę wymienić podstawowe cechy człowieka o postawie przedsiębiorczej.
Jakie cechy i umiejętności powinien mieć lider nowych przedsięwzięć?
Umiejętności:
4. Um01: Wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania w zakresie przedsiębiorczości indywidualnej na
podstawie danych pochodzących z różnych źródeł (kolokwium).
Jakie są rodzaje i funkcje przedsiębiorczości?
Czy warto stosować innowacyjność w przedsiębiorczości indywidualnej?
5. Um02: Potrafi wykorzystywać wiedzę do podejmowania nowych wyzwań i rozstrzygania problemów
pojawiających się w pracy zawodowej (kolokwium).
Jakie wyróżniamy modele działań przedsiębiorczych? Proszę omówić jeden z nich.
Na czym polega przedsiębiorczość żywiołowa?
6. Km01: Zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę samodzielnego kształcenia w zakresie
przedsiębiorczości (kolokwium).
Czy wszystko już wiem, aby założyć firmę?
Na czym polega projekt wstępnej koncepcji biznesu?
7. Km02: Potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy (kolokwium).
Czy potrafiłbym prowadzić własny biznes?
Dlaczego, szczególnie w obecnych czasach warto być przedsiębiorczym?
110
Język wykładowy:
Pracownia dyplomowa (laboratorium)
Bachelors laboratory
polski
Rok studiów:
Semestr:
trzeci
szósty
3 (pracownia dypl.) +10 (praca + egzamin) = 13
Symbol
efektu
Wl01
Wl02
Wl03
pierwszego stopnia
Promotorzy
Efekty kształcenia
WIEDZA
posiada wiedzę z zakresu podstawowych działów chemii
Zna podstawowe typy związków chemicznych, zaproponuje ich syntezę i określi
strukturę metodami spektroskopowymi i dyfrakcyjnymi
zna podstawowe metody identyfikacji związków chemicznych, potrafi dokonać
wyboru odpowiedniej metody analizy do określonego typu związku
Wl04
zna nowoczesne metody syntezy i techniki pomiarowe
Wl05
Zna podstawowe zasady bezpiecznej pracy w laboratorium i utylizacji odpadów
Symbol efektu
kierunkowego
K_W01, K_W02
K_W03
K_W03
K_W03
K_W06
K_W13
UMIEJĘTNOŚCI
Ul01
potrafi przedstawić odpowiedni mechanizm syntezy określonych związków
chemicznych
Ul02
umie wybrać metodę i aparaturę do wykonania konkretnej analizy chemicznej
Ul03
Ul04
potrafi zastosować wybrane metody analityczne w celu określenia budowy
związków chemicznych
potrafi opracować wyniki badań, dokonać krytycznej analizy i wskazać błędy
pomiarowe oraz przedstawić je w formie ustnej prezentacji i pisemnej pracy
licencjackiej
K_U02, K_U03,
K_U04, K_U18
K_U14, K_U17
K_U19
K_U14
K_U16, K_U18
K_U19, K_U20
K_K01
zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
potrafi wyszukiwać niezbędne informacje w literaturze naukowej, bazach danych i
Kl02
K_K03, K_K05,
innych źródłach oraz cytować je z poszanowaniem praw autorskich
Kl03
K_K04
potrafi pracować w zespole przyjmując w nim różne role
Praca w laboratorium w określonych Katedrach, Zakładach, Pracowniach, udział w
seminariach naukowych zakładów, katedr i instytutów
Kl01
znajomość syntezy związków chemicznych, metod obliczeniowych, metod analizy chromatograficznej,
spektroskopowych i innych metod analitycznych.
111
Treści modułu kształcenia zawierają elementy wszystkich wykładów przewidzianych kursem I stopnia studiów
licencjackich na kierunku chemia dla wybranej specjalności.
Specyficzna dla danej dziedziny I konkretnego tematu
j. w.
Stosownie do specyfiki Katedry/zakładu/tematyki badawczej promotorów, m.in. przeprowadzenie syntezy określonych
związków chemicznych na pracowniach naukowych eksperymentalnych. Potwierdzenie struktury określonych
związków możliwymi metodami, adekwatnymi do problemu badawczego. Dokonanie obliczeń teoretycznych na
pracowniach naukowych metodami ab inito, DFT. Badania różnorodnych właściwości związków chemicznych
metodami zaproponowanymi przez promotorów.
weryfikację określonych efektów promotorzy prac dyplomowych w poszczególnych Katedrach, Zakładach lub
pracowniach w postaci pracy licencjackiej i w innych, indywidualnie proponowanych formach (prezentacje wyników w
formie wygłoszenia komunikatu, przygotowania plakatu lub innych)
zaliczenie pracowni dyplomowej dokonuje się na podstawie przedstawienia prezentacji założeń i celu pracy a także
wyników eksperymentalnych wykonania syntezy, obliczeń teoretycznych i/lub pomiarów na pracowniach naukowych
Aktywność
Praca w laboratorium
60
Opracowywanie wyników i pisanie pracy licencjackiej
180
Przygotowanie się do egzaminu licencjackiego
100
340
13 ECTS
112
Standardy pracy licencjackiej
Praca licencjacka jest pracą dyplomową studenta studiów pierwszego stopnia (zawodowych),
korespondującą z sylwetką absolwenta określoną w standardach nauczania i planie studiów na kierunku
Chemia.
I. Wymogi merytoryczne
1. Temat i treść pracy licencjackiej powinny być zgodne z kierunkiem studiów ale mogą mieć także charakter
interdyscyplinarny.
2. Praca licencjacka może mieć charakter:
 przeglądu – omówienie zagadnienia z wybranej specjalności/specjalizacji w oparciu o istniejącą
literaturę krajową i zagraniczną,
 eksperymentu – przeprowadzenie i opis syntezy, badania właściwości otrzymanego związku, serii
pomiarów i opracowania wyników, itp.
 raportu z badań np. ankietowych.
3. Praca powinna zawierać:
 określenie i uzasadnienie wyboru problematyki,
 charakterystykę zastosowanych metod badawczych i narzędzi analitycznych,
 sformułowanie wniosków na podstawie przeprowadzonej analizy.
4. Przygotowanie pracy licencjackiej powinno ukształtować u studenta umiejętności:
 identyfikowania problemów, ich analizowania i oceny,
 samodzielnego zapoznawania się z aktualną, polską i zagraniczną literaturą przedmiotu,
 wyszukiwania informacji naukowej,
 stosowania warsztatu badawczego,
 poprawnej prezentacji problemu i sposobów jego rozwiązywania,
 wykorzystania wiedzy zdobytej na studiach licencjackich,
 przeprowadzenia klarownego wywodu logicznego,
 formułowania własnych tez oraz opinii,
 uzasadniania swoich poglądów,
 poprawnego posługiwania się językiem polskim oraz zastosowania komputerowych technik edycji tekstu.
II.Wymogi formalne dotyczące układu pracy
1. Strona tytułowa (standardowy układ strony tytułowej określony aktualnie obowiązującym Zarządzeniem
Rektora UPH).
2. Oświadczenie studenta o samodzielnym przygotowaniu pracy licencjackiej umieszczone bezpośrednio po
stronie tytułowej w formie określonej aktualnie obowiązującym Zarządzeniem Rektora UPH.
3. Spis treści.
4. Wstęp zawierający: zarys ogólnego tła badanej problematyki, przesłanki wyboru tematu pracy, określenie
celu i zakresu pracy, wskazanie metod badawczych, ogólną informację o zawartości poszczególnych
rozdziałów pracy, zwięzłą charakterystykę wykorzystanej literatury przedmiotu i materiałów źródłowych.
5. Rozdziały zawierające zasadniczy tekst pracy.
TABELE należy zamieścić w tekście bądź na końcu pracy jako aneks. Tytuł należy umieścić nad tabelą,
źródło – pod tabelą.
RYSUNKI I SCHEMATY - podpis i źródło należy zamieścić pod rysunkiem.
Należy zachować ciągłą numerację tabel oraz rysunków .
6. Zakończenie zawierające opis uzyskanych efektów pracy.
7. Wykaz cytowanych publikacji w kolejności cytowania zgodny z wymogami opisu bibliograficznego.
8. Wykaz źródeł internetowych (z datą publikacji bądź pobrania).
9. Zalecana objętość pracy 20 – 30 stron.
III.
Wymogi formalne wynikające z regulaminu studiów
1. Praca dyplomowa (licencjacka):
- daje absolwentowi tytuł zawodowy licencjata,
- powinna być napisana samodzielnie, pod kierunkiem promotora,
- podlega recenzji,
- podlega obronie podczas egzaminu dyplomowego,
113
- ma być zgodna – ze względu na temat – z kierunkiem studiów; może mieć jednak charakter
interdyscyplinarny.
2. Student składa do Dziekanatu 3 egzemplarze pracy dyplomowej (jeden dla opiekuna pracy, drugi dla
recenzenta - oraz jeden egzemplarz przeznaczony do akt studenta, zwany egzemplarzem archiwalnym).
Egzemplarz archiwalny, oprawiony w twardą oprawę, powinien ponadto zawierać na wewnętrznej stronie
tylnej okładki wklejony nośnik elektroniczny zawierający plik, w którym znajduje się tekst pracy, zgodny z
wersją wydrukowaną. Plik powinien być zapisany w formacie ODT (Open Document Format) lub RTF (Rich
Text Format) i nazwie rozpoczynającej się od nazwiska autora, następnie bez spacji cyfry identyfikującej
numer albumu autora i dalej bez spacji skrótowe określenie rodzaju pracy (lic mgr), np.
kowalski67584lic.Na widocznej stronie koperty lub na płycie powinny znaleźć się: imię i nazwisko autora,
tytuł pracy dyplomowej, wydział, kierunek i specjalność studiów, rok ukończenia studiów oraz nazwisko
promotora. Zgodność obydwu wersji student potwierdza składając oświadczenie według wzoru
stanowiącego załącznik do aktualnego zarządzenia Rektora.
3. Sposób przygotowania pozostałych egzemplarzy pracy (dla promotora, recenzenta oraz dla autora) zależy
od uzgodnień autora z promotorem
IV.
Wymogi edytorskie
Maszynopis pracy licencjackiej powinien spełniać następujące wymagania:
1. Format arkusza papieru: A4
2. Czcionka: Times New Roman.
3. Wielkość czcionki podstawowej: 12 pkt. a nazwy rozdziałów czcionką nie większą niż 14 pkt.
4. Odstęp między wierszami: 1,5 wiersza
5. Marginesy: prawy, górny i dolny – 1,5 cm; margines lewy i na oprawę – w zależności od grubości pracy –
nie większe niż 4 cm łącznie.
6. Stosować justowanie (wyrównanie tekstu do obu marginesów).
7. Każdy akapit należy rozpocząć wcięciem 1,25 cm.
8. Wszystkie strony pracy są ponumerowane, a numer znajduje się u dołu strony.
V.
Zasady odbywania egzaminu licencjackiego (obrony pracy licencjackiej)
Zgodnie z obowiązującym Regulaminem studiów egzamin dyplomowy jest egzaminem ustnym.
Do egzaminu dyplomowego przystępuje student, który zaliczył wszystkie wymagane moduły przedmiotowe
oraz przedłożył pracę dyplomową.
Podczas egzaminu student przedstawia główne tezy swojej pracy dyplomowej i odpowiada na pytania
recenzenta związane z pracą. Następnie losuje dwa pytania z zestawów: ogólnego, związanego ze
specjalizacją wykonywanej pracy dyplomowej i specjalnościowego – charakterystycznego dla realizowanej
specjalności na studiach I stopnia. Wyboru jednego bloku ogólnego (spośród czterech: chemia organiczna,
chemia nieorganiczna, chemia analityczna, chemia fizyczna) student dokonuje łącznie z wyborem tematyki
pracy dyplomowej, co zostaje poświadczone przez promotora na odpowiedniej deklaracji.
114
PYTANIA NA EGZAMIN LICENCJACKI – CHEMIA NIEORGANICZNA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Atomowe liczby kwantowe oraz ich sens fizyczny. Typy orbitali atomowych.
Zakaz Pauliego i reguła Hunda oraz ich konsekwencje.
Rodzaje wiązań chemicznych.
Teoria wiązań walencyjnych – na przykładzie cząsteczki amoniaku (NH3).
Teoria orbitali molekularnych – n przykładzie dowolnej cząsteczki dwuatomowej.
Teoria pola krystalicznego. Zmiany energii orbitali d w polu ligandów.
Pojęcia liczby koordynacyjnej oraz stopnia utlenienia.
Powinowactwo elektronowe, elektroujemność, energia jonizacji.
Przebieg zmian promieni atomowych oraz jonowych w okresach i grupach układu okresowego.
Porównanie właściwości fizycznych i chemicznych metali i niemetali. Diagonalne podobieństwa w
układzie okresowym.
Zmienność charakteru kwasowo-zasadowego w okresach oraz grupach głównych układu okresowego.
Właściwości kwasów tlenowych oraz beztlenowych – podobieństwa i różnice.
Właściwości amfoteryczne pierwiastków grup głównych układu okresowego.
Zmienność właściwości metalicznych w okresach oraz grupach głównych układu okresowego.
Podobieństwa i różnice między metalami grup głównych i przejściowych.
Zmienność stopni utlenienia wśród pierwiastków s- oraz p-elektronowych.
Zmienność stopni utlenienia wśród pierwiastków d-elektronowych.
Podobieństwa i różnice we właściwościach fizycznych oraz chemicznych pierwiastków przejściowych
pierwszego, drugiego i trzeciego szeregu.
Właściwości chemiczne lantanowców. Kontrakcja lantanowcowa i jej konsekwencje w układzie
okresowym.
Metody otrzymywania metali.
Geometrie (struktury) oraz typy hybrydyzacji odpowiadające kompleksom o różnych liczbach
koordynacyjnych. Efekt Jahna-Tellera.
Rodzaje izomerii związków kompleksowych.
Stopień utlenienia a zdolność jonu metalu przejściowego do tworzenia związków kompleksowych
Właściwości magnetyczne kompleksów jonów metali przejściowych. Kompleksy nisko- oraz wysokospinowe.
Wpływ pola ligandów na geometrię oraz właściwości spektroskopowe i magnetyczne kompleksów
zawierających odpowiednio słabe lub silne ligandy.
PYTANIA NA EGZAMIN LICENCJACKI - CHEMIA FIZYCZNA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Pierwsza zasada termodynamiki.
Prawo Hessa i Kirchoffa.
Cykl Carnota.
Druga zasada termodynamiki. Postulaty Clausiusa i Thomsona.
Entropia.
Energia i entalpia swobodna.
Ogólne sformułowanie warunków równowagi termodynamicznej.
Trzecia zasada termodynamiki. Obliczanie bezwzględnych wartości entropii.
Układy wieloskładnikowe. Potencjał chemiczny.
Przejście składnika z jednej fazy do drugiej.
Prawo działania mas.
Ciepło parowania. Równanie Clausiusa-Clapeyrona.
Napięcie powierzchniowe cieczy
Reguła faz Gibbsa
Prawo Raoulta.
Prawo Henry'ego.
Prawo podziału Nernsta. Ekstrakcja.
Szybkość reakcji chemicznej.
Rząd i cząsteczkowość reakcji.
Kinetyka reakcji nieodwracalnych I i II rzędu
Zależność szybkości reakcji od temperatury.
Teoria zderzeń aktywnych.
Teoria kompleksu aktywnego.
Izoterma adsorpcji chemicznej.
Procesy katalityczne.
PYTANIA NA EGZAMIN LICENCJACKI – CHEMIA ANALITYCZNA
1. Dysocjacja elektrolityczna; czynniki od których zależy.
2. Roztwory buforowe, pojemność buforowa.
115
Warunek równowagi termodynamicznej. Wyprowadź w jego oparciu równanie na stałą dysocjacji.
Rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności.
Podział kationów na grupy analityczne i jego kryteria.
Stężenia: procentowe, molowe, molarne, molalne i normalne.
Reakcje utleniania i redukcji w analizie ilościowej.
Metody wyznaczania niepewności pomiarów.
Rozkłady prawdopodobieństwa. Czym się różni rozkład normalny od rozkładu t-Studenta?
Typy miareczkowań alkacymetrycznych, punkt końcowy i równoważnikowy miareczkowania.
Wymień cztery rozpuszczalniki amfiprotyczne i zapisz dla nich reakcje autoprotolizy.
Prawa elektrolizy Faraday’a.
Wpływ pH na strącanie osadów kationów analitycznej grupy III i IV.
Reakcje poznanych anionów z: manganianem(VII) potasu, azotanem(V) baru, azotanem(V) srebra,
stężonym kwasem siarkowym(VI). Podaj odpowiednie równania.
15. Przyczyny i kierunek zmian rozpuszczalności w następujących grupach soli:
a) CaCO3, K2CO3, BaCO3, SrCO3.
b) SrSO4, ZnSO4, BaSO4, CaSO4.
16. Krzywa miareczkowania redoks: symetryczna i niesymetryczna. Parametry wpływające na jej skok.
17. Kompleksometryczne oznaczanie jonów wapnia i magnezu w mieszaninie (warunki oznaczeń i dobór
wskaźnika).
18. Rola EDTA w kompleksometrii. Wskaźniki w miareczkowaniu bezpośrednim.
19. Potencjał normalny a potencjał formalny połówkowej reakcji redoks.
20. Metalowskaźniki – definicja, zasada działania i zastosowanie.
21. Pojęcie aktywności w oparciu o graniczne prawo Debye’a – Hűckla.
22. Niepewność a błąd pomiaru. Metody wyznaczania niepewności złożonej i rozszerzonej.
23. Pojęcia precyzji, dokładności, powtarzalności i odtwarzalności pomiaru.
24. Pojęcie walidacji.
25. Metody porównawcze analizy ilościowej: krzywej kalibracyjnej, dodatku wzorca, wzorca wewnętrznego.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
PYTANIA NA EGZAMIN LICENCJACKI – CHEMIA ORGANICZNA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Przedstawić i wyjaśnić metodykę klasycznej analizy związków organicznych wykonywaną bez
zastosowania metod spektroskopowych.
Stereoizomeria. Wyjaśnić pojęcia: enancjomery, konfiguracja absolutna, diastereoizomery, mieszanina
racemiczna, odmiana mezo, nadmiar enancjomeryczny, skręcalność właściwa - podając odpowiednie
przykłady
Omówić reaktywność alkenów, dienów i alkinów wobec czynników elektrofilowych (na przykładach).
Substytucja elektrofilowa w układach aromatycznych – znane reakcje, wpływ kierujący podstawników.
Karbokationy i rodniki organiczne – generowanie, struktura, trwałość, reaktywność, przegrupowania.
Karboaniony– metody wytwarzania, struktura, trwałość, reaktywność.
Omówić mechanizmy i stereochemię reakcji eliminacji E1 i E2.
Omówić mechanizmy i stereochemię reakcji SN1 i SN2 (mechanizm i stereochemia, czynniki sprzyjające
przebiegowi procesu, procesy konkurujące).
Zastosowanie związków Gringarda w syntezie.
Porównać metody otrzymywania i reaktywność alkoholi i fenoli.
Mechanizmy kondensacji aldolowej i kondensacji Claisena.
Metody otrzymywania kwasów karboksylowych i ich pochodnych.
Aminy alifatyczne i aromatyczne – metody otrzymywania, zasadowość, reakcje.
Zastosowanie soli diazoniowych w syntezie organicznej.
Wyjaśnij pojęcia: cukry proste, polisacharydy, disacharydy, epimery, anomery, glikozydy, mutarotacja,
cukry redukujące.
Aminokwasy naturalne – budowa, reakcje, synteza. Budowa peptydów.
Rola kwasów nukleinowych w przyrodzie.
Klasyfikacja i właściwości fizyko-chemiczne kryształów ze względu na rodzaj wiązań chemicznych w
krysztale.
Polimorfizm kryształów na przykładzie struktur krystalicznych węgla.
Wymienić ogólne zasady procesów technologicznych.
Rola współprądu i przeciwprądu w procesach technologicznych.
Bilanse materiałowe i cieplne procesów technologicznych.
Aparatura stosowana w procesach i operacjach jednostkowych
Zastosowanie spektrometrii NMR do wyznaczania struktury związków organicznych
Jakie informacje można uzyskać z widm spektrometrii mas?
116
ZARZĄDZENIE Nr 19/2007
REKTORA AKADEMII PODLASKIEJ
z dnia 19 kwietnia 2007 roku
w sprawie określenia warunków jakim powinna odpowiadać praca dyplomowa
Na podstawie art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym
(Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.) oraz § 25 ust. 1 Statutu Akademii Podlaskiej zarządza się, co
następuje:
§1
1. Temat pracy dyplomowej ustala promotor, a zatwierdza dziekan w terminach określonych w regulaminie
studiów.
2. Temat pracy dyplomowej powinien wskazywać na związek treści pracy z kończonym kierunkiem studiów i
specjalnością.
§2
1. Studenci składają prace dyplomowe w dziekanacie, w dwóch egzemplarzach:
1) jeden egzemplarz w formie drukowanej,
2) drugi egzemplarz w formie elektronicznej na płycie CD.
2. Praca dyplomowa winna spełniać następujące wymagania:
1) winna być napisana czcionką Times New Roman z zachowanym marginesem prawym, górnym i dolnym
o rozmiarze 1,5 cm,
2) tekst winien być napisany czcionką o rozmiarze 12, a nazwy rozdziałów czcionką nie większą niż 14,
3) winna zawierać oświadczenia promotora i autora pracy według wzorów określonych w załączniku nr 1
do niniejszego zarządzenia, umiejscowione w pracy przed stroną tytułową,
4) strona tytułowa winna być sporządzona według wzoru określonego w załączniku nr 2 do niniejszego
zarządzenia,
5) powinna zawierać za stroną tytułową załącznik z tłumaczeniem tytułu pracy na język angielski i
wykazem słów kluczowych (max. 5).
3. Praca złożona w formie elektronicznej, na płycie CD, winna zawierać opis zgodny ze stroną tytułową pracy i
zawierać nazwę programu niezbędnego do jej odczytu.
§3
Traci moc Zarządzenie Nr 23/2006 Rektora Akademii Podlaskiej z dnia 29 marca 2006 roku w sprawie
określenia warunków jakim powinna odpowiadać praca dyplomowa.
§4
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
REKTOR
prof. dr hab. Edward Pawłowski
117
załącznik nr 1
Oświadczenie kierującego pracą
Oświadczam, że praca dyplomowa…………………………………………studenta
………………………………………………pt............................................................................
.......................................................................................................................................................
została przygotowana pod moim kierunkiem, stwierdzam, że spełnia ona warunki przedstawienia jej w
postępowaniu o nadanie tytułu zawodowego ............................................
Data ......................................
...........................................................
podpis kierującego pracą
Oświadczenie autora pracy
Świadomy odpowiedzialności prawnej oświadczam, że niniejsza praca dyplomowa
....................................... pt. ........................................................................................................
.......................................................................................................................................................została
napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z
obowiązującymi przepisami (Ustawa z dnia 04.02.1994 r. o prawie autorskim
i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 z późniejszymi zmianami).
Oświadczam również, że przedstawiona praca nie była wcześniej przedmiotem procedur
związanych z uzyskaniem tytułu zawodowego w szkole wyższej.
Oświadczam ponadto, że niniejsza wersja jest identyczna z załączoną wersją elektroniczną.
Data .................................
.....................................................
podpis autora pracy
118
Załącznik nr 2
UNIWERSYTET
PRZYRODNICZO - HUMANISTYCZNY
W SIEDLCACH
( rozmiar czcionki 20 )
WYDZIAŁ
(rozmiar czcionki 18)
kierunek
Imię (imiona) i nazwisko autora
TYTUŁ PRACY
praca (licencjacka, inżynierska, magisterska –
wpisać właściwe).................................. napisana w
Katedrze...................................................
pod kierunkiem
...................................................................
- rozmiar czcionki 14)
(tytuł, stopień naukowy, imię i nazwisko
Siedlce, ........... (wpisać rok)
119
ZASADY ODBYWANIA OBOWIĄZKOWYCH ZAWODOWYCH PRAKTYK STUDENCKICH
WYDZIAŁ NAUK ŚCISŁYCH – KIERUNEK CHEMIA
Studenci odbywają obowiązkowe praktyki zawodowe w instytucjach związanych z przemysłem
chemicznym, spożywczym, farmaceutycznym, kosmetycznym, włókienniczym, rolniczym, laboratoriach
medycznych, farmaceutycznych i innych specyficznych (analiz sądowych, kryminalistycznych, celnych);
jednostkach naukowo-badawczych oraz placówkach administracji państwowej i samorządowej związanych z
kierunkiem studiów.
W celu sprawowania nadzoru nad przebiegiem praktyk Prorektor ds. Studiów na wniosek Dziekana powołuje
kierunkowego opiekuna.
CELE PRAKTYKI
- Pogłębienie i poszerzenie wiedzy teoretycznej uzyskanej na zajęciach o umiejętności praktyczne
-
przewidziane programem praktyk.
Doskonalenie umiejętności w zakresie wykonywanych czynności na poszczególnych stanowiskach pracy.
Zapoznanie się z prawidłową organizacją pracy oraz pracy w zespołach.
Zapoznanie się z techniką prowadzenia dokumentacji na poszczególnych stanowiskach pracy.
Kształcenie poczucia odpowiedzialności za wykonywaną pracę i podejmowane decyzje.
Poznanie własnych możliwości na rynku pracy i nawiązanie kontaktów zawodowych, umożliwiających
wykorzystanie ich w momencie poszukiwania pracy.
Kształcenie poczucia etyki zawodowej.
ZASADY ORGANIZACYJNE
- Praktyki zawodowe trwają 3 tygodnie, student może je odbywać w różnych miejscach pod warunkiem,
-
że czas trwania praktyki jest zgodny z planami studiów.
Praktyki mogą odbywać się w przedsiębiorstwach i instytucjach sektora państwowego i prywatnego,
zarówno w kraju jak i za granicą.
Praktyki studenckie mogą odbywać studenci którzy ukończyli drugi rok studiów, w innych indywidualnych
przypadkach decyzję podejmuje Dziekan.
Praktyki nie powinny kolidować z zajęciami dydaktycznymi.
Miejsce praktyki student wskazuje samodzielnie.
Uczelnia oraz Wydział Nauk Ścisłych nie pokrywają żadnych kosztów związanych z odbywaniem praktyk.
Wszystkie koszty praktyk oraz odpowiednich ubezpieczeń pokrywa student.
Zgody na odbywanie praktyk we wskazanym przez studenta miejscu udziela opiekun praktyk po
stwierdzeniu zgodności wyboru z celem praktyki. Jest to warunkiem podpisania przez osoby
upoważnione porozumienia (wg ustalonego wzoru).
Program praktyki oraz zasady jej realizacji określone zostają przez zakład przyjmujący studenta w
porozumieniu z opiekunem praktyk przy zachowaniu obowiązujących obie strony zasad.
W trakcie trwania praktyki studenta obowiązuje Regulamin Studiów i wszelkie konsekwencje z tym
związane.
Student odbywający praktykę zobowiązany jest wypełniać Dziennik Praktyk wg. ustalonego wzoru.
Kontrolę odbywania przez studenta praktyki sprawuje opiekun praktyki wskazany przez dziekana
Wydziału i powołany przez prorektora ds. dydaktyki.
Można odstąpić od wymogu odbywania praktyk i uznać praktyki za zaliczone, jeśli student udokumentuje
doświadczenie zawodowe lub prowadzenie działalności, która odpowiada programowi praktyki, w
okresie nie krótszym niż czas praktyki określony w standardach kształcenia dla poszczególnych
kierunków studiów oraz poziomów kształcenia. Decyzję w tej sprawie na podstawie przedstawionych
przez studenta dokumentów podejmuje Dziekan.
TRYB ZALICZANIA
- Praktyka jest obowiązkowa i kończy się zaliczeniem.
- Warunkiem zaliczenia praktyki jest zrealizowanie założonego programu praktyki, prawidłowe
-
udokumentowanie jej przebiegu w Dzienniku Praktyk oraz uzyskanie pozytywnej opinii z zakładu pracy.
Student jest obowiązany przedstawić opiekunowi praktyk wypełniony Dziennik Praktyk. Dziennik ten
powinien zostać dostarczony do Wydziałowego Opiekuna nie później niż po upływie jednego miesiąca
od zakończenia praktyk.
Zaliczenia praktyki dokonuje Wydziałowy Opiekun ds. praktyk.
Nieuzasadnione przerwanie praktyki spowoduje jej niezaliczenie i konsekwencje wynikające z
regulaminu studiów.
120

Sylabusy - Chemia I stopień 2013/14 Tom I

Transkrypt

Podobne dokumenty

Montaż filmowy i telewizyjny

Generuj PDF tej strony

Podstawy rachunkowości

Ćwiczenia rachunkowe z chemii fizycznej, cz. I Harmonogram zajęć