Ocena stanu sanitarno – higienicznego obiektów

Ocena stanu sanitarno – higienicznego obiektów

OCENA STANU
SANITARNO – EPIDEMIOLOGICZNEGO
DLA MIASTA ZABRZE
ZA ROK 2014
Sporządził:
Małgorzata Szołkowska
Strona 1 z 42
Ocena stanu sanitarno – higienicznego obiektów
żywieniowo – żywnościowych na terenie
miasta Zabrze za 2014r.
Państwowa Inspekcja Sanitarna jako wyspecjalizowana instytucja wykonuje zadania
z zakresu zdrowia publicznego, poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami higieny
w różnych dziedzinach życia. W 2014 r. Sekcja HŻŻiPU Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Gliwicach realizowała zadania w ramach nadzoru bieżącego mając
na względzie bezpieczeństwo żywności i żywienia, materiałów i wyrobów przeznaczonych
do kontaktu z żywnością zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego.
Polityka bezpieczeństwa żywności opiera się na szeregu zasad stosowanych zgodnie
z zintegrowanym podejściem „od producenta do konsumenta”, które obejmują w szczególności
analizę zagrożeń i zapobieganie im, ochronę interesów konsumentów. Europejska strategia
bezpieczeństwa żywności obejmuje bezpieczeństwo żywności, zdrowie i dobrostan zwierząt oraz
zdrowie roślin jak również gwarantuje możliwość śledzenia pochodzenia żywności od momentu jej
wyprodukowania, aż do chwili gdy pojawi się na stole konsumenta. Zakłada przestrzeganie norm
zarówno w odniesieniu do żywności wyprodukowanej w UE, jak i do żywności importowanej.
Podstawowymi aktami prawnymi określającymi wymogi zdrowotne żywności oraz wymagania
dotyczące przestrzegania zasad higieny są: ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności
i żywienia, która reguluje zagadnienia urzędowej kontroli żywności, a także rozporządzenie
(WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29.04.2004 r. w sprawie higieny
środków spożywczych.
Zagrożenia dla żywności występują już na poziomie produkcji podstawowej produktów
pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, w tym celu podstawowym działaniem służb kontrolnych jest
intensyfikacja ich wspólnych działań kontrolnych i szkoleniowych mających na względzie
właściwą ochronę zdrowia publicznego. Istotną rolę również odgrywa świadomość przedsiębiorców
ponieważ, muszą przestrzegać właściwe wspólnotowe i krajowe przepisy prawne odnoszące się
do kontroli zagrożeń w produkcji podstawowej i powiązanych działań.
Strona 2 z 42
W związku z powyższym w celu ułatwienia kontaktów z podmiotami opracowano
informację skierowaną do producentów sektora spożywczego - w zakresie produkcji podstawowej
produktów pochodzenia roślinnego oraz dostaw bezpośrednich środków spożywczych, którą
umieszczono na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno –Epidemiologicznej w Gliwicach.
W ww. informacji pouczono ww. podmioty działające na rynku spożywczym o konieczności
złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów
Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach w 2014 r. przesłał pisma
do poszczególnych Urzędów Miast i Gmin przypominające, że z dniem 11.03.2010r. weszła w życie
ustawa z dnia 8 stycznia 2010r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Zgodnie
z art.1 pkt 38 lit. d tj w art. 63 ust.3 ww. zmianie do ustawy w przypadku podmiotów ujętych
w ust. 2 działających na rynku spożywczym lub na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych
do kontaktu z żywnością ujęto obowiązek złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów
do właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego ze względu na siedzibę zakładu
lub miejsce prowadzenia działalności. Powyższy obowiązek dotyczy między innymi podmiotów
działających na rynku spożywczym prowadzących produkcję pierwotną produktów
pochodzenia roślinnego. W ww. piśmie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach
zwrócił się z ponowną prośbą o udzielanie ww. podmiotom gospodarczym informacji
o konieczności dopełnienia formalności tj. złożenia wniosku o wpis do rejestru w Powiatowej Stacji
Sanitarno – Epidemiologicznej w Gliwicach.
Do dnia 31.12.2014r. wnioski o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej
kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej złożyło 38 podmiotów w tym 17 z gminy
Gierałtowice.
Ponadto w ramach zapewnienia bezpieczeństwa żywności na poziomie wspólnotowym
funkcjonuje System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF),
który został opracowany i wdrożony aby zapobiegać przedostawaniu się niebezpiecznej żywności
do konsumenta. Produkcja i obrót środków spożywczych składa się często z wielu procesów
odbywających się w różnych miejscach na świecie, w których udział bierze duża liczba podmiotów
począwszy od produkcji pierwotnej (rolnej), a skończywszy na różnych kanałach dystrybucji,
do których dostęp ma konsument ostateczny. System RASFF działa w sposób skoordynowany
i zintegrowany, gdyż swoim działaniem obejmuje drogę „od pola do stołu”. Ponadto zapewnia
wczesne przewidywanie zagrożeń i niezwłoczne podejmowanie odpowiednich działań zaradczych.
W ramach systemu RASFF w 2014 r. ogółem otrzymano 63 powiadomienia, w tym
Strona 3 z 42
33 alarmowe i 30 informacyjne. Dotyczyły one w 60 przypadkach niebezpiecznych produktów
żywnościowych oraz 3 materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. W związku z powyższym
przeprowadzono ogółem 160 kontroli sanitarnych interwencyjnych oraz podczas prowadzonego
bieżącego nadzoru sanitarnego. Spośród otrzymanych powiadomień 25 dotyczyło produktów
pochodzenia krajowego, 4 z Unii Europejskiej, natomiast 34 pochodzących z „krajów trzecich” .
W związku z otrzymaniem ww. powiadomień systemu RASFF w 2014 r. przeprowadzono łącznie
50 kontroli interwencyjnych. Obecność w obrocie niebezpiecznych produktów wymienionych
w powiadomieniach RASFF sprawdzana była również podczas pełnienia bieżącego nadzoru
podczas przeprowadzanych kontroli sanitarnych.
Tabela nr 1
Ilość powiadomień systemu RASFF z podziałem na kategorie artykułów.
Ilość
powiadomień
RASFF
Suma
powiadomień
Żywność
Materiały i wyroby do
kontaktu z żywnością
63
60
3
Ilość powiadomień systemu RASFF - Żywność / Materiały i wyroby do
kontaktu z żywnością
3
5%
60
95%
Żywność
Materiały i wyroby do kontaktu z żywnością
Strona 4 z 42
W roku 2014 w związku z otrzymanymi powiadomieniami systemu RASFF PPIS
w Gliwicach prowadził 60 postępowań, z czego 26 dotyczyło suplementów diety i środków
spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Najczęściej powiadomienia alarmowe
i
informacyjne
dotyczyły
wykrycia
obecności
nieautoryzowanych
substancji
czynnych
w suplementach diety będących w obrocie w obiektach na obszarze działania PSSE Gliwice.
Kontrole sanitarne interwencyjne przeprowadzano zgodnie z listą dystrybucji oraz w ramach
bieżącego nadzoru sanitarnego.
Tabela nr 2
Ilość powiadomień systemu RASFF z podziałem na kategorie artykułów.
Ilość
powiadomień
RASFF
Żywność
Suplementy diety i środki spożywcze specjalnego
przeznaczenia żywieniowego
34
26
Ilość powiadomień systemu RASFF - Żywność /Suplementy diety
i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego
26
43%
34
57%
Żywność
Suplementy diety i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywienowego
Strona 5 z 42
Sekcja HŻŻiPU w 2014 r. w ramach urzędowej kontroli żywności sprawowała nadzór nad
4675 obiektami żywieniowo-żywnościowymi w tym 1597 usytuowanych na terenie miasta Zabrze.
Tabela nr 3 - Wyniki działalności Sekcji HŻŻiPU na terenie miasta Zabrze
Mandaty
Ilość
Lp.
Grupa obiektów
zakładów
Ilość
Decyzje
kontroli
terminowe
Ilość
Suma
wg/ewidencji
Zakłady wytwórcze
1
Zakłady żywienia
2
zbiorowego
59
81
10
4
1000
460
451
33
26
5400
1078
743
61
71
10600
1597
1275
104
101
17000
Miejsca obrotu
żywnością materiałami
i wyrobami
przeznaczonymi do
kontaktu z żywnością
3
oraz kosmetykami
(sklepy, kioski,
hurtownie,
środki transportu)
RAZEM
W 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał w Zabrzu:

311 decyzji - zatwierdzających zakłady żywieniowo-żywnościowe,

23 decyzje - potwierdzające spełnienie wymagań higieniczno – sanitarnych dla środków
transportu.
Strona 6 z 42
Wyniki działalności Sekcji HŻŻ i PU na terenie Zabrza w 2014r.
1200
1078
1000
800
Zakłady
wytwórcze
743
Zakłady
żywienia
zbiorowego
Obrót
żywnością
600
460
451
400
200
81
71
59
4
26
61
33
10
0
Ewidencja
Kontrole
Mandaty
Decyzje
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał w Zabrzu 104 decyzji
administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień w zakresie stanu technicznego.
Natomiast osoby odpowiedzialne za nieprawidłowy stan sanitarny ukarano 101 mandatami
na łączną kwotę 17000 zł.
W 2014 r. w Zabrzu przeprowadzono 72 kontrole interwencyjne, spośród których w 29
przypadkach przeprowadzone czynności kontrolne potwierdziły wniesione zarzuty. W wyniku
podjętych działań wydano 8 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych
nieprawidłowości a także nałożono 23 mandaty karne na kwotę 4200 zł.
W ramach prowadzonych działań urzędowej kontroli żywności Państwowy Powiatowy
Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał 7 zarządzeń nakazujących zabezpieczenie środka
spożywczego oraz 7 decyzji o nieprzydatności środka spożywczego dla żywienia ludzi z uwagi na
wprowadzanie do obrotu przeterminowanych środków spożywczych oraz nieprawidłowe warunki
przechowywania żywności łatwo psującej, a także na produkty bez prawidłowego oznakowania
i niewiadomego pochodzenia. Zgodnie z przedłożoną dokumentacją zabezpieczone środki
spożywcze zostały przekazane po kontroli do utylizacji.
Strona 7 z 42
Ponadto w ramach bieżącego nadzoru pobrano do badań laboratoryjnych 331 próbek, które
pobrano w zakładach produkcyjnych 23, zakładach obrotu żywnością 241 oraz zakładach żywienia
zbiorowego 1. Próbki pobrano w ramach urzędowej kontroli, monitoringu środków spożywczych,
materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, próbek sanitarnych typu
wytrzepki z koszyczków do garowania pieczywa oraz próbek posiłków obiadowych. Zakres badań
obejmował parametry mikrobiologiczne, chemiczne, organoleptyczne, obecność zanieczyszczeń
biologicznych i fizycznych, znakowanie a także parametry wartości kalorycznej oraz procentowego
udziału energii z białka, tłuszczu i węglowodanów. Próby zbadano w zintegrowanym laboratorium
woj. śląskiego oraz w innych akredytowanych laboratoriach na terenie całego kraju.
Do najczęściej występujących uchybień w zakresie stanu technicznego w obiektach
spożywczych stwierdzanych w 2014 r. należały:

nieprawidłowy stan techniczny, czystość i przestrzeń robocza zakładu,

zniszczone powierzchnie ścian, podłóg oraz sufitów,

nieprawidłowo wyposażone szatnie dla pracowników, ze szczególnym uwzględnieniem
braku segregacji odzieży personelu,

uszkodzony i zniszczony sprzęt produkcyjny,
Do głównych uchybień sanitarnych i nieprawidłowości należą:
 nieprawidłowe magazynowanie surowców i składników,
 nieprawidłowa jakość żywności,
 nieprawidłowe przechowywanie sprzętu i środków używanych do sprzątania, mycia
i dezynfekcji,
 brak ciągłości monitorowania temperatury i dokonywania zapisów z tej czynności,
 brak możliwości identyfikacji partii,
 nieprawidłową sprzedaż produktów nieopakowanych
 niepełne procedury i instrukcje oraz brak systematycznych zapisów z kontroli wewnętrznej
prowadzonej w ramach GHP i GMP,
 opracowane procedury systemu HACCP wymagają weryfikacji i podjęcia działań
korygujących,
 niezachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego - przetrzymywanie środków spożywczych
łatwo psujących się poza urządzeniem chłodniczym najczęściej na ladach sprzedaży,
Strona 8 z 42
 brak segregacji w urządzeniach chłodniczych oraz zabezpieczenia niepakownych środków
spożywczych przed zanieczyszczeniami.
Zakłady Produkcyjne
W 2014 r. figurowało w ewidencji 59 zakładów produkcyjnych zlokalizowanych na terenie
miasta Zabrze, z których pobrano 23 próbki, w tym w kierunku zanieczyszczeń mikrobiologicznych
– 20 próbek, w kierunku stwierdzenia obecności szkodników zbożowo - mącznych – 2 próbki,
a także na obecność GMO - 1 próbka.
W jednym zakładzie piekarniczym kwestionowano 1 próbkę z uwagi na obecność
szkodników zbożowo-mącznych w wytrzepkach. W ramach podjętych działań Państwowy
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach wydał decyzję nakazującą przeprowadzenie
skutecznej dezynsekcji i dezynfekcji pomieszczeń i sprzętu zakładowego udokumentowanej
stosownym zaświadczeniem zakładu świadczącego usługi ww. zakresie. Przeprowadzona kontrola
sprawdzająca potwierdziła wykonanie zarządzeń.
W omawianym okresie do Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach wpłynęła
1 interwencja na niewłaściwą jakość lodów i została potwierdzona. Podczas przeprowadzonej
kontroli interwencyjnej stwierdzono brak zapisów mycia i dezynfekcji, monitoringu temperatur
oraz przeterminowane surowce używane do produkcji, za co nałożono mandat karny na kwotę
100 zł. oraz pobrano próbki do badań laboratoryjnych w kierunku oznaczenia zanieczyszczeń
mikrobiologicznych. Pobrane próbki zostały zakwestionowane ze względu na obecność
w 5 próbkach lodów z automatu wysokiej liczby Enterobacteriaceae. O powyższych wynikach
laboratoryjnych niezwłocznie powiadomiono właściciela i zobowiązano do przeprowadzenia
skutecznych zabiegów mycia i dezynfekcji sprzętu i urządzeń i zweryfikowania procedur GHP
w zakładzie. W wyniku przeprowadzonej kontroli sprawdzającej za stwierdzone kwestionowane
ww. wyniki laboratoryjne nałożono 1 mandat karny na kwotę 300 zł oraz ponownie pobrano próbki
kontrolne. W pobranych próbkach również stwierdzono Enterobactericeae w 1g w ilościach
odpowiednio: 2,5x101; 2,5x101;3,0x101; 3,0x101; 2,5x101 jtk, co świadczyło o nie zachowaniu
higieny procesu technologicznego. W związku z powyższym pouczono Stronę o konieczności
wzmożenia nadzoru procesu produkcji oraz kontroli wewnętrznej poprzez zweryfikowanie procedur
w ramach systemu HACCP. Zobowiązano Stronę do przeprowadzenia badań potwierdzających
skuteczne
wyeliminowanie
potencjalnego
zagrożenia
dla
zdrowia
i
życia
ludzi
oraz
poinformowania o sposobie podjętych działań Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego
Strona 9 z 42
w Gliwicach. Ze względu na prowadzoną działalność o charakterze sezonowym postępowanie
w ww. sprawie w toku- w zakładzie zawieszono działalność.
W wyniku przeprowadzonych w kontroli w zakładach wytwórczych w Zabrzu nałożono
4 mandaty karne w wysokości 1000 zł i wydano 10 decyzji administracyjnych nakazujących
poprawę stanu technicznego.
W 2014 roku wydano 13 decyzji zatwierdzających zakłady produkcyjne: 3 zakłady
produkcji kanapek oraz 1 zakład produkcji bułki tartej, 4 automaty do lodów, 2 ciastkarnie,
1 browar, 2 wytwórnie wyrobów cukierniczych.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nadzoruje dwa duże zakłady produkcyjne
Browar VAN-PUR S.A. i Zakład Produkcji Spożywczej „Bellako” usytuowane na terenie miasta
Zabrze.
W browarze Firmy VAN-PUR S.A. prowadzona jest działalność w zakresie produkcji
i sprzedaży piwa butelkowego, puszkowego i w pojemnikach ze stali nierdzewnej. W zakładzie
zatrudnionych jest 63 pracowników w działach produkcyjnych Proces produkcji piwa prowadzony
w zamkniętych zbiornikach – tankofermentorach, cześć asortymentu wytwarzana metodą
klasyczną, w której proces fermentacji odbywa się w otwartych zbiornikach, a leżakowanie
w zamkniętych tankach leżakowych. Rozlew odbywa się na trzech liniach rozlewniczych: butelek,
puszek i kegów. Roczna wielkość produkcji 650 000 hl. W zakładzie wdrożono i utrzymywane
są procedury i instrukcje oparte na systemie HACCP. Ponadto zakład produkcyjny posiada własne
laboratorium, w którym przeprowadza się analizy fizyko-chemiczne oraz mikrobiologiczne
nadzorując prawidłowość prowadzenia procesów technologicznych na każdym etapie produkcji,
zapewniając bezpieczeństwo i jakość wyrobów gotowych oraz surowców używanych do produkcji.
Zakład znajduje się również po nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej ze względu na przekazywanie
produktów odpadowych (gęstwa drożdżowa, wysłodziny, obłuszczany) na cele paszowe. Podczas
przeprowadzonych kontroli w 2014 r. nie stwierdzono uchybień w zakresie stanu sanitarno technicznego.
Zakładem istniejącym ponad 25 lat na rynku, produkującym koncentraty spożywcze,
naturalne kompozycje przypraw z dodatkiem suszy warzywnych oraz produkty białkowe
tj.: Belaina i Belaina Extra, usytuowanym na terenie miasta Zabrze-Biskupice jest Zakład Produkcji
Spożywczej „Bellako”. Szeroki asortyment naturalnych przypraw i aromatów oraz kompozycji
aromatyczno – smakowych firmy „Bellako” stosują najwięksi krajowi producenci żywności jak
i producenci pochodzący z krajów Unii Europejskiej oraz Federacji Rosyjskiej. Wdrożony
Strona 10 z 42
i utrzymany, podlegający stałej weryfikacji system HACCP oraz zintegrowany system zarządzania
jakością ISO 9001:2000 umożliwiają doskonalenie jakości i podnoszenie stopnia bezpieczeństwa
produktów firmy. Dlatego też, jednym głównych priorytetów firmy jest bezpieczeństwo
oferowanych wyrobów, a co za tym idzie ochrony zdrowia konsumentów.
Realizując „Plan
pobierania próbek do badania żywności w ramach urzędowych kontroli i monitoringu dla PIS
na 2014 r.”, w kierunku GMO w zakładzie pobrano do badań. Wyniki badań nie wykazały
w przedmiotowej próbce DNA zawierającego promotor 35S, promotor 34S i terminator NOS
stanowiących o obecności organizmów genetycznie modyfikowanych.
Na terenie miasta Zabrze prowadzi działalność Firma „Roker”, która prowadzi produkcję
na potrzeby własnej sieci handlowej. W siedzibie firmy wydzielono zakłady produkcyjne:
piekarnię, ciastkarnię, zakład produkcji żurku, działającą w sezonie letnim wytwórnię lodów
tradycyjnych oraz nowo powstałe zakład produkcji bułki tartej i zakład produkcji kanapek (na bazie
wyrobów gotowych, półproduktów, z dodatkiem świeżych warzyw). W wyniku przeprowadzonych
kontroli w zakładach produkcyjnych Firmy „Roker” wydano 1 decyzję terminową dotyczącą
poprawy stanu technicznego pomieszczeń piekarni.
W 2014 firma „Bochen” Sp. z o.o. przeniosła produkcję ciastkarską do nowo
wybudowanych pomieszczeń produkcyjnych, gdzie wydzielono pomieszczenia obróbki wstępnej
warzyw i owoców, jaj wraz z magazynem chłodniczym do przechowywania jaj, pomieszczenia
produkcyjne z wydzielonymi strefami produkcyjnymi ciastowni, piecowni i deserowni, oraz
magazynami suchymi i komorami chłodniczymi do przechowania surowców, półproduktów
i wyrobu gotowego. W obrębie nowo powstałej ciastkarni wydzielono zakład produkcji kanapek,
w którym prowadzona jest produkcja kanapek na bazie produktów gotowych oraz dodatków
warzywnych poddawanych obróbce wstępnej w pomieszczeniu ciastkarni. Produkcja prowadzona
na potrzeby własnej sieci sklepów firmowych. Ponadto w 2014 r. odnowiono i zmodernizowano
pomieszczenia produkcyjne piekarni oraz zaplecza socjalnego w tym szatnie oraz łazienki i toalety
dla personelu. Firma „Bochen” sp. z o.o. posiada własne laboratorium zakładowe, które
przeprowadza analizy fizyko-chemiczne i mikrobiologiczne surowców, wyrobów gotowych.
Kontrolują również prawidłowość prowadzonych procesów technologicznych oraz mycia
i dezynfekcji. Zakłady produkcyjne tj. piekarnia, ciastkarnia oraz zakład produkcji kanapek posiada
wdrożony i utrzymany system HACCP.
Strona 11 z 42
Zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego i otwartego
Na terenie miasta Zabrze zlokalizowanych jest 460 zakładów żywienia zbiorowego typu
otwartego i zamkniętego, w których przeprowadzono 451 kontroli sanitarnych, nałożono 26
mandatów karnych na kwotę 5400 zł i wydano 34 decyzje represyjne nakazujące wykonanie
zaleceń kontroli.
Odbioru nowych obiektów zakładów małej gastronomii dokonano w centrach handlowych
M1 i Platan oraz Galerii Zabrze. Podczas bieżących kontroli przeprowadzanych w zakładach
gastronomicznych znajdujących się w centrach handlowych właścicieli zakładów ukarano
mandatami karnymi między innymi za brak segregacji żywności w urządzeniach chłodniczych,
niehigieniczne przechowywanie środków spożywczych, przetrzymywanie odzieży ochronnej
w przypadkowych miejscach a także nieodpowiednią jakość środków spożywczych.
W zakładzie małej gastronomii znajdującym się na pasażu handlowym w Centrum
Handlowym Platan stwierdzono znaczne naruszenie warunków sanitarno- higienicznych w tym
brak dezynfekcji naczyń stołowych, w związku z powyższym wydano decyzje represyjną
z natychmiastowym terminem wykonalności a osobę odpowiedzialną ukarano grzywną w drodze
mandatu karnego w wysokości 200 zł. W wyniku toczącego się postępowania administracyjnego po
nałożeniu grzywny w celu przymuszenia w wysokości 500 zł w zakładzie usunięto stwierdzone
nieprawidłowości.
Ponadto w jednej z restauracji na terenie Centrum Handlowego „Platan” po
przeprowadzeniu kontroli sanitarnej stwierdzono rażące naruszenie warunków higienicznosanitarnych oraz uchybienia w zakresie stanu technicznego między innymi brak bieżącej ciepłej
wody. W związku z powyższym wydano decyzję administracyjną nakazującą usunięcie
stwierdzonych
nieprawidłowości
z
terminem
natychmiastowej
wykonalności.
Osobę
odpowiedzialną ukarano grzywną w drodze mandatu karnego w wysokości 300 zł. W czasie
przeprowadzonych w zakładzie kontroli sprawdzających stwierdzono usunięcie nieprawidłowości.
Na terenie zabytkowego zespołu Szyb Maciej po rewitalizacji i remoncie maszyny
wyciągowej oraz wentylatora zmieniono sposób użytkowania budynku nadszybia przeznaczając go
do celów turystyki poindustrialnej. Ponadto dopuszczono obiekt w zakresie prowadzenia obsługi
ruchu turystycznego z salą wystawienniczo – edukacyjną oraz częścią gastronomiczną w zakresie
produkcji i sprzedaży potraw w tym pizzy przygotowywanych od surowca do wyrobu gotowego,
napojów gorących i innych w tym alkoholowych podawanych do konsumpcji w naczyniach
wielokrotnego użytku.
Strona 12 z 42
W 2014 r. otwarto nowy basen „AQUARIUS” na osiedlu Kopernika w Zabrzu. Na terenie
kompleksu rekreacyjno –wypoczynkowego powstała restauracja Aqua Bistro prowadząca
działalność w zakresie produkcji i sprzedaży potraw przygotowywanych od surowca do wyrobu
gotowego przy użyciu jaj dostarczanych do zakładu po dezynfekcji, napojów gorących i zimnych
podawanych do konsumpcji w naczyniach wielokrotnego użytku.
W 2014 r. na terenie miasta Zabrze działalność cateringową prowadziło 6 zakładów
w zakresie produkcji dań od surowca do gotowego wyrobu, w tym usług w zakresie
przygotowywania posiłków na zamówienie dla stałych odbiorców i indywidualnych zleceń
konsumentów. Posiłki transportowane są przeważnie do wydawalni szkolnych, szpitali oraz innych
zakładów pracy.
W zależności od odbiorców oraz warunków technicznych panujących w wydawalniach
posiłki podawane są w naczyniach wielokrotnego lub jednorazowego użytku. W wyniku
przeprowadzonych kontroli sanitarnych w zakładach usług cateringowych wydano 1 decyzję
terminową nakazującą trwałe zlikwidowanie przyczyny zawilgocenia ścian oraz odnowienie
brudnych, zniszczonych ścian w pomieszczeniach żywnościowych zakładu, usunięcie zbędnego,
nieużywanego sprzętu oraz zabezpieczenie opakowań do żywności przechowywanych w zakładzie
przed zanieczyszczeniem.
Na terenie miasta Zabrze znajduje się Dom Dziennego Pobytu „Rodzina” Caritas Diecezji
Gliwickiej, który prowadzi działalność w zakresie żywienia. W 2014 r. po modernizacji wydano
decyzję zatwierdzającą zakład usług cateringowych – kuchnię z wydawalnią posiłków oraz
zatwierdzono zakład usług cateringowych- stołówkę szkolną po zmianie właściciela. DDP
„Rodzina” posiada 4 zaopiniowane środki transportu, którymi są dostarczane posiłki do wydawalnijadłodajni oraz wydawalni posiłków w 2 żłobkach, 1 przedszkolu i 1 szkole podstawowej.
W 2014 r. powstało 5 wydawalni posiłków- jadłodajni prowadzonych przez Caritas.
Na obszarze miasta Zabrze zlokalizowane są 62 bloki żywienia w szkołach i przedszkolach
prowadzące działalność w kuchniach usytuowanych na terenie placówek, w których prowadzona
jest działalność w zakresie produkcji posiłków przygotowywanych od surowca do gotowej potrawy
oraz 13 bloków żywienia w formie wydawania posiłków dostarczanych w ramach tzw. usług
„cateringowych” przez firmy zewnętrzne.
W 2014 roku kontynuowano wojewódzki program „Żywienie na wagę zdrowia”
prowadzony dla wybranych placówek oświatowych, w którym wzięło udział 18 jednostek z Zabrza
głównie przedszkoli i szkół podstawowych. W ramach programu zorganizowano szkolenie dla
intendentów, prowadzono dodatkowe konsultacje z zakresu planowania jadłospisów oraz oceniono
jadłospisy pod kątem obowiązujących zaleceń żywieniowych. W ramach urzędowej kontroli
Strona 13 z 42
żywności pobrano do badań laboratoryjnych jeden posiłek obiadowy z placówki przedszkolnej
w kierunku kaloryczności oraz procentowego udziału energii z białka, tłuszczu i węglowodanównie stwierdzono nieprawidłowości.
Miejsca obrotu żywnością
Stan sanitarno – higieniczny obiektów obrotu żywnością jest bardzo zróżnicowany. Działają
zarówno obiekty wielko powierzchniowe o wysokim standardzie jak i małe obiekty, mieszczące się
w budynkach mieszkalnych w zwartych zabudowach.
Sklepy wielko powierzchniowe
i tzw. „sieciówki” stanową dużą konkurencję dla mniejszych przedsiębiorców, którzy między
innymi z powodu trudności ekonomicznych pozbawieni są możliwości rozbudowy swoich obiektów
i modernizacji. Jednak dzięki systematycznym kontrolom stan sanitarny i techniczny zakładów
ulega poprawie.
W 2014 r. pod nadzorem tutejszej stacji na terenie miasta Zabrze znajdowało się 1078
obiektów obrotu żywnością, w których zostało przeprowadzone 743 kontrole. W ramach
przeprowadzonych kontroli nałożono 101 mandatów karnych na kwotę 17000 zł. Ponadto
zatwierdzenie zakładu w drodze decyzji uzyskało 231 zakładów w tym 23 środki transportu.
W 2014 r. sieć sklepów „Społem” Zabrze Sp. z o.o. została przejęta przez firmę „Żabka
Polska S.A.” Część sklepów sieci „Społem” prowadzące sprzedaż w systemie tradycyjnym zostały
przekształcone w sklepy firmowe Piekarni „Bochen” Sp. z o.o. prowadząc sprzedaż pieczywa
i wyrobów ciastkarskich w szerokim asortymencie. Natomiast pozostałe 17 sklepów
„LUX”
przejęła Żabka Polska S.A., które uruchomiono pod nazwą „Freshmarket”. Przejęte zakłady
poddano gruntownym remontom i modernizacji oraz poszerzono działalność zakładów,
tak by w każdym obok sprzedaży w systemie samoobsługowym artykułów spożywczych
pakowanych, prowadzona była sprzedaż w systemie tradycyjnym mięsa, wędlin, serów, wyrobów
garmażeryjnych, odpieku pieczywa z półproduktu mrożonego, oraz produkcji i sprzedaży
hot-dogów na bazie wyrobów gotowych, napojów gorących z automatu podawanych do konsumpcji
w opakowaniach jednorazowego użytku. Zanim dokonano całkowitego przejęcia i modernizacji
sklepów nowi dysponenci wydzierżawiali stoiska sprzedaży napojów alkoholowych z uwagi na
uzyskanie koncesji. Ponadto z końcem roku firma „Żabka Polska S.A” przekazała
w „Freshmarketach” część spożywczą za wyjątkiem sprzedaży napojów alkoholowych
indywidualnym ajentom. Powyższe skutkowało przeprowadzaniem kilkukrotnych ponadplanowych
kontroli w tych samych obiektach.
Strona 14 z 42
Na terenie miasta Zabrze zlokalizowane są dwa centra handlowe: Centrum Handlowe
Platan oraz Centrum Handlowe M1, w których znajdują się dwa wielko powierzchniowe
hipermarkety. W Centrum Handlowym M1 w usytuowanych jest 19 obiektów obrotu żywnością,
14 zakładów gastronomicznych, 1 wytwórczy. Z końcem 2014 r. nastąpiła zmiana właściciela
hipermarket Real przejął AUCHAN dotyczyło to również usytuowanego w nim, zakładu produkcji
bułki tartej oraz punktu gastronomicznego. Na pasażach znajdują się sklepy spożywcze, punkty
małej gastronomii, restauracje, kioski oraz wytwórnia lodów. W wytwórni lodów przygotowywane
lody smakowe na bazie past z dodatkami. W 2014 roku powstały nowe zakłady na terenie Centrum
Handlowego w tym 4 punkty małej gastronomii, 1 restauracja, 1 stoisko sprzedaży i rozlewu win.
W jednym punkcie małej gastronomii w ramach kontroli sanitarnej tematycznej sprawdzono jakość
tłuszczu smażalniczego używanego do produkcji. Jakość zbadanej frytury półpłynnej była
prawidłowa. Ponadto w jednym z punktów małej gastronomii usytuowanym na pasażu toczy się
postępowanie administracyjne. Natomiast w drugim punkcie małej gastronomii nałożono mandat
karny w wysokości 200 zł za brak zabezpieczenia wyrobów pół cukierniczych drożdżówek,
pączków przed wpływem zewnętrznych źródeł zanieczyszczeń.
W centrum handlowym PLATAN zlokalizowany jest hipermarket Real z własną piekarnią,
zakładem małej gastronomii oraz zakładem produkcji bułki tartej; na pasażu handlowym działają
2 restauracje, 7 zakładów małej gastronomii (bary, kawiarnie), 7 zakładów prowadzących obrót
żywnością (sklepy i stoiska).
W 2014 r. w centrum handlowym Platan uruchomiono automat do produkcji lodów włoskich
oraz drogerię Rossmann, a w nowo wybudowanej części kompleksu handlowego powstały sklepy:
Apteka Super - Pharm oraz sklep Pepco prowadzący sprzedaż odzieży, artykułów dekoracyjnych,
zabawek, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
W hipermarketach zlokalizowanych w Zabrzu pobrano do badań laboratoryjnych 66 próbek
środków spożywczych oraz przedmiotów użytku, które przekazano do laboratorium i zbadano
w kierunku 3-MCPD, GMO, PU, metali ciężkich, zanieczyszczeń mikrobiologicznych, oceny
organoleptycznej, kwasowości, pH, zanieczyszczeń fizycznych i biologicznych i zawartości
substancji dodatkowych. Zakwestionowano 1 próbkę tj. cedzak z poliamidu z uwagi na migrację
pierwszorzędowych amin aromatycznych do 3% kwasu octowego. Po dokonaniu analizy ryzyka
kwestionowana próbka została zgłoszona do systemu RASFF. Dystrybutora przedmiotowego
produktu obciążono kosztami badań laboratoryjnych.
Do badań laboratoryjnych w zakładach obrotu żywnością pobrano 241 próbek w kierunku
między innymi parametrów mikrobiologicznych (84 próbki), zanieczyszczeń fizycznych
i biologicznych (54 próbki), mikotoksyn, oceny organoleptycznej, metali szkodliwych dla zdrowia.
Strona 15 z 42
Obrót żywnością na terenie targowisk miejskich
W dzielnicach miasta tj. Zaborze, Helenka, Rokitnica, Małe Zabrze zlokalizowane są 4 place
targowe, na których usytuowanych jest 61 kiosków spożywczych, w tym 15 kiosków sprzedaży
mięsa i jego przetworów - wszystkie podłączone są do sieci wodociągowej i energetycznej. Zakłady
obrotu podlegają bieżącemu nadzorowi w ramach urzędowej kontroli żywności. W 2014 roku
przeprowadzono 19 kontroli sanitarnych, w wyniku których wydano 4 decyzje administracyjne
represyjne. W dzielnicy Zaborze w 2014 r. prowadzony był remont sieci wodociągowej ulic
bezpośrednio przyległych do placu targowego, co znacznie utrudniło dojazd oraz dojście do
targowiska, w wyniku czego znacząco spadła liczba klientów a większość przedsiębiorców
zawiesiła działalność.
Nadzór nad obrotem grzybami
W Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Gliwicach w Sekcji HŻŻiPU dwóch
pracowników posiada uprawnienia klasyfikatorów grzybów świeżych.
W 2014 r. na stronie internetowej tutejszej Stacji udostępniono ulotkę pt. „Podstawowe
Zasady Bezpiecznego Grzybobrania” opracowaną przez Głównego Inspektora Sanitarnego.
W okresie letnio – jesiennym w siedzibie tutejszej Stacji prowadzone były konsultacje
dla zainteresowanych osób na temat grzybów. Natomiast dla osób zbierających indywidualnie
grzyby rosnące w warunkach naturalnych przeznaczone do celów handlowych w tutejszej stacji
na podstawie przeprowadzanej oceny organoleptycznej wydawane były bezpłatnie atesty na
grzyby świeże potwierdzające ich zgodność gatunkową.
W omawianym okresie klasyfikatorzy grzybów wydali 24 atesty na grzyby świeże rosnące
w warunkach naturalnych z gatunku: podgrzybek brunatny, borowik szlachetny pochodzących
z lasów Rud Raciborskich, Lublinieckich i Wielowsi. Ponadto udzielono 18 konsultacji prywatnym
osobom w sprawie klasyfikacji gatunkowej przyniesionych do oceny grzybów. Najczęstszymi
powodami dyskwalifikacji ocenianych grzybów były: grzyby nieujęte w wykazie dopuszczonych do
obrotu, zbyt małe owocniki utrudniające właściwą klasyfikację gatunkową, niewłaściwe cechy
organoleptyczne widoczne zapleśnienia, przedłożenie do oceny samych kapeluszy grzybów
blaszkowatych, zbieranie grzybów w rowach przy drogach komunikacyjnych.
W dniu 19.09.2014 r. został udzielony wywiad dla lokalnej telewizji Impuls na temat
Strona 16 z 42
„Bezpieczne grzybobranie”.
W 2014 r. w ramach współpracy ze Strażą Miejską w Zabrzu przeprowadzono na placu
targowym w Zabrzu przy ul. Jagiełły kontrole mające na celu sprawdzenie dokumentacji tj. atestów,
oferowanych do sprzedaży grzybów świeżych rosnących w warunkach naturalnych. Ogółem
skontrolowano 6 punktów sprzedaży z czego w 4 przypadkach sporządzono protokoły z kontroli
sanitarnej tematycznej i nie stwierdzono nieprawidłowości, natomiast w pozostałych 2 przypadkach
osób prywatnych (zbierających grzyby) pouczono o konieczności uzyskania stosownego atestu
wydanego przez grzyboznawcę lub klasyfikatora grzybów. Ponadto poinformowano, że ww. atesty
w PSSE wydawane są nieodpłatnie. W związku z powyższym Strony dopełniły stosownych
formalności.
Akcje
W 2014 r. podejmowano wiele dodatkowych działań wynikających między innymi z sytuacji
bieżącej:

kontrole w zakładach celem sprawdzenia jakości używanych do produkcji olejów jadalnych
(oznak zjełczenia). Ponadto kontroli w zakresie warunków i sposobu przechowywania
wskazanych przez producenta wprowadzanych do obrotu ww. produktów,

wzmożonego nadzoru w zakładach wprowadzających do obrotu lody nieopakowane
tj. z automatów do lodów oraz sprzedaż lodów porcjowanych,

kontynuacja „Akcji Mklik próchniczek” w zakładach piekarniczych,

kontroli w zakładach żywienia zbiorowego typu zamkniętego w zakresie sposobu żywienia,
jakości żywności
oraz warunków higieniczno – sanitarnych w zakładach zarówno
prowadzących usługi cateringowe, jak i korzystających z tych usług.
W ramach prowadzonego nadzoru przeprowadzone zostały kontrole zgodnie z założeniami
,,Akcji Catering’’ zaplanowanej przez Wojewódzką Stację Sanitarno – Epidemiologiczną
w Katowicach. Założenia ,,Akcji Catering’’ obejmowały ocenę sanitarną firm cateringowych
prowadzących działalność żywieniowo – żywnościową oraz kontrole zakładów korzystających
z usług firm w zakresie żywienia. Realizatorem przyjętych zamierzeń w Powiatowej Stacji
Sanitarno - Epidemiologicznej była Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku.
Powyższą akcję zaplanowano na okres od marca do września 2014 roku podzielony na II etapy.
Strona 17 z 42
Kontrole zakładów cateringowych obejmowały następujące zagadnienia:
 wykaz odbiorców dla których realizowane były zamówienia,
 występowanie warunków pozwalających na wyprodukowanie udokumentowanej ilości
posiłków,
 przestrzeganie warunków sanitarno - higienicznych przy produkcji posiłków,
 ocenę systemów GHP, GMP, HACCP,
 higienę transportu posiłków,
 ocenę stanu technicznego,
 ostateczną ocenę posiłków przygotowanych do dystrybucji,
 realizację obowiązku z art. 19 ust.1 rozporządzenia 178/2002.
Podczas dwóch etapów akcji przeprowadzono kontrole sanitarne w 12 zakładach
prowadzących usługi cateringowe zlokalizowanych na podległym terenie 2 w Gliwicach,
8 w Zabrzu oraz 2 z powiatu gliwickiego . Skontrolowano również 33 wydawalnie posiłków
w przedszkolach, szkołach oraz w szpitalach. Łącznie skontrolowano 45 placówek.
W nadzorowanych zakładach cateringowych ilość produkowanych posiłków w ciągu dnia
była zróżnicowana i tak najmniej wyprodukowano 10 posiłków, natomiast największą ilość
w granicach 551 porcji. Kontrole wykazały, że każda z firm cateringowych posiadała warunki,
pozwalające na wyprodukowanie udokumentowanej ilości posiłków. Natomiast w 7 przypadkach
stwierdzono nieprawidłowości sanitarno – techniczne, w związku z czym wydano 3 decyzje
administracyjne oraz nałożono 3 mandaty karne na łączną kwotę 800 zł.
W jednym z zakładów nie prowadzono zapisów dotyczących ostatecznej oceny posiłków
przeznaczonych do dystrybucji. W skontrolowanych zakładach nie stwierdzono nieprawidłowości
w zakresie transportu dostarczanych posiłków do odbiorców. Posiłki dostarczane były
w przystosowanych środkach transportu posiadających stosowną dokumentację w zakresie dobrej
praktyki higienicznej oraz dokumentu potwierdzającego spełnienie warunków techniczno –
sanitarnych do przewozu żywności. Wszystkie zakłady
posiadały odpowiednie pojemniki do
transportu posiłków w tym izotermiczne w odpowiedniej ilości i o prawidłowym stanie
technicznym.
W zakładach korzystających z usług zakładów przygotowujących posiłki ramach „Akcji
catering” skontrolowano 33 wydawalnie posiłków usytuowanych w żłobkach, przedszkolach,
szkołach oraz w szpitalach.
Strona 18 z 42
Wydawalnia
Gliwice
Zabrze
Powiat gliwicki
Razem
Szkoła
1
10
5
16
Przedszkole
3
2
2
7
Żłobek
-
1
-
1
Szpital
3
4
2
9
Razem
7
17
9
33
posiłków
Kontrole zakładów korzystających z usług cateringowych obejmowały następujące zagadnienia:
 nazwę zakładu dostarczającego posiłki,
 ocenę systemów GHP, GMP, HACCP,
 przestrzeganie warunków sanitarno - higienicznych,
 zapewnienia prawidłowego procesu mycia i dezynfekcji naczyń, sprzętu,
 sposobu odbioru i porcjowania posiłków,
 spełnienia wymagań dla środka transportu określonych w rozporządzeniu (WE)
nr 852/2004 oraz daty ostatniej kontroli,
 procedur w zakładzie w zakresie prowadzenia kontroli czystości środka transportu,
temperatury dostarczonych posiłków,
 ostatecznego etapu oceny posiłków wjeżdżających do odbiorcy,
 procedur reklamacji dostarczonej żywności i działań zastępczych,
 uzgodnień pomiędzy zakładem cateringowym, a odbiorcą dotyczących informowania o
wadliwości partii posiłków.
W skontrolowanych wydawalniach dysponenci opracowali i wdrożyli zakładowy program
GHP i GMP oraz zasady oparte na systemie HACCP uwzględniając strukturę organizacyjną jak
i specyfikę działania zakładu. Wzięto także pod uwagę metody pracy, zalecenia dotyczące higieny
pracy, jak również zdrowia pracowników. W ww. zakładach prowadzona była stosowana
dokumentacja wraz z zapisami prowadzącymi na bieżąco.
W toku kontroli stwierdzono nieprawidłowości dotyczące stanu technicznego: uszkodzony
sufit w wydawalni potraw oraz trudną do utrzymania w czystości podłogę w sali konsumpcyjnej.
W związku z tym została wydana decyzja terminowa. Natomiast z powodu braku warunków
higienicznych i nieprawidłowych opakowań do transportu żywności nałożono mandat karny
na kwotę 100 zł . W 2011 r. z powodu braku wózków do transportu posiłków w bloku żywienia
Strona 19 z 42
w szpitalu oraz braku strefy przyjęcia i dystrybucji została wydana decyzja administracyjna
w której przedłużono termin realizacji do 30.06.2015.
W obiektach w momencie odbierania posiłków sprawdzano, zgodnie z istniejącą
w zakładzie procedurą, spełnienie wymagań sanitarno - higienicznych środka transportu takie jak:

czystość środka transportu,

odzież robocza kierowcy,

stan opakowań zbiorczych gotowych potraw (transportery, pojemniki),

temperatura gotowych potraw,

ocena organoleptyczna posiłków oraz ich zgodność z jadłospisem.
Dostarczaną żywność porcjowano we własnym zakresie z zachowaniem zasad higieny, przy
użyciu odpowiedniego sprzętu, środków ochrony indywidualnej (rękawiczki, czepki) oraz
zabezpieczeniem wydawanych potraw oraz naczyń stołowych przed wtórnym zanieczyszczeniem.
W dokumentacji zakładowej prowadzone były zapisy wewnętrznej kontroli dostaw, które
dotyczyły:
 daty i godziny przyjęcia posiłków,
 temperatury oraz oceny organoleptycznej potraw,
 oceny transportu przywożonych dań,
 działań korygujących.
W przypadku wadliwej partii posiłku odbiorcy zobowiązani byli do poinformowania
dostawcy o zaistniałej sytuacji.
Firmy cateringowe w przypadku reklamacji posiłków przez
zamawiającego z powodu złej jakości zobowiązane były do dostarczenia w określonym czasie
posiłku o dobrej jakości zdrowotnej. Koszt i ryzyko związane z dostarczeniem nowego,
odpowiedniego posiłku ponoszony był przez wykonawcę bez obciążenia zamawiającego
dodatkowymi kosztami. W zakresie dokonanych ocen sporządzane były protokoły zwrotu posiłków
do wytwórcy. W ramach zawartych umów reklamowany posiłek był wymieniany
na nowy i dostarczany do odbiorcy w czasie nieprzekraczającym 2 godzin. W niektórych
przypadkach zabezpieczono wyżywienie poprzez suchy prowiant. Istniała również możliwość
zamówienia posiłku w innym zakładzie, a kosztem posiłku obciążony był wykonawca, który nie
wywiązał się z zawartej umowy.
W ocenianych zakładach gospodarka opadami pokonsumpcyjnymi prowadzona była
prawidłowo i polegała na przekazywaniu ww. odpadów bezpośrednio przez wydawalnię lub przez
zakład przygotowujący posiłki do zakładu utylizacji.
Strona 20 z 42
Współpraca z innymi służbami kontroli
W 2014 r. Sekcja HŻŻiPU kontynuowała realizację porozumienia ramowego zawartego
w 2008 r. pomiędzy Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Gliwicach
i Powiatowym Lekarzem Weterynarii. Ponadto prowadziła współpracę z Inspekcja Farmaceutyczną,
Policją, Inspekcją Handlową, Strażą Miejską.
Skargi i wnioski
W Sekcji Higieny Żywności i Żywienia w 2014 r. ogółem zgłoszono 209 w tym w Zabrzu
72 kontrole interwencyjne, spośród których w 29 przypadkach przeprowadzone czynności
kontrolne potwierdziły wniesione zarzuty. W wyniku podjętych działań wydano 8 decyzji
administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości a także nałożono 23
mandaty karne na kwotę 4200 zł.
Interwencje zgłaszane w Sekcji HŻŻiPU w 2014 r. dotyczyły głównie:

sprzedaży środków spożywczych niewłaściwej jakości w tym mięsa i wędlin
o nieprawidłowych cechach organoleptycznych tj. nieświeży zapach oraz nietypowa
konsystencja,

niewłaściwą jakość produktów oraz potraw w zakładach żywienia zbiorowego otwartego
np. o niewłaściwych cechach sensorycznych,

wprowadzania do obrotu przeterminowanych środków spożywczych,

niehigieniczną sprzedaż środków spożywczych,

niewłaściwy stan higieniczno - sanitarny pomieszczeń zakładu.
Strona 21 z 42
Ocena i wnioski końcowe
Działalność Sekcji HŻŻiPU Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Gliwicach
w 2014 r. miała za zadanie sprawowania nadzoru nad bezpieczeństwem żywności i żywienia,
materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością produkowanych i wprowadzanych
do obrotu, poprzez prowadzenie efektywnej działalności kontrolnej w podległych zakładach,
zmierzającej do wyegzekwowania przestrzegania obowiązujących przepisów prawa krajowego
i europejskiego w zakresie bezpieczeństwa żywności i żywienia.
W wyniku prowadzonego bieżącego nadzoru stwierdzono, że stan sanitarny zakładów uległ
poprawie w stosunku do 2013 r.
Potwierdzeniem powyższego faktu jest porównanie wynikowości kontroli w stosunku
do roku ubiegłego. W 2013 r. wynikowość wynosiła 37,8 %. natomiast w ocenianym okresie
27,6%. Wynikowość kontroli jest rezultatem prowadzonych intensywnych działań kontrolnych
w latach ubiegłych. Natomiast procent próbek kwestionowanych z 1,2 % uległ nieznacznemu
zwiększeniu do 1,7 %. Przyczyną powyższego było stwierdzenie obecności szkodników zbożowo mącznych w 4 próbkach sanitarnych (zmiotki z podłogi oraz wytrzepki z koszyczków do garowania
pieczywa) pobranych w zakładach piekarniczych, ponadnormatywna liczba Enterobacteriaceae
w 5 próbkach lodów z automatu oraz migracja pierwszorzędowych amin aromatycznych w próbce
cedzaka z poliamidu.
W 2014 r. ilość zgłoszonych interwencji wynosiła 209 natomiast w ubiegłym roku wynosiła
212 tak więc utrzymuje się na porównywalnym poziomie.
Nadal ekspansja handlu elektronicznego stwarza nadal realne zagrożenie w zakresie
zachowania bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Potwierdzeniem powyższego jest wzrastająca
ilość oferowanych przez Internet środków spożywczych w tym suplementów diety i środków
spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Oferenci ww. produktów mając na
względzie korzyści finansowe często poprzez reklamę i ich opisy wprowadzają w błąd
konsumentów, co do ich właściwości przypisując im działanie lecznicze.
Od wielu lat problem stanowi brak uregulowań prawnych w zakresie wymagań
obowiązujących przy prowadzeniu żywienia zbiorowego typu zamkniętego, norm żywienia
i wymagań zdrowotnych ze szczególnym uwzględnieniem ocenianych jadłospisów dzieci
i młodzieży. Nadal w przypadku stwierdzenia błędów żywieniowych wydawane są jedynie
zalecenia żywieniowe w celu ich wyeliminowania. Pomimo prowadzonych programów
oświatowych ww. zakresie stwierdzane są nieprawidłowości, które dotyczą w szczególności
dysponentów zakładów żywienia zbiorowego korzystających z tzw. usług „cateringowych”.
Strona 22 z 42
Analiza chorób zakaźnych dla miasta Zabrze za rok 2014
Analizę sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych i pasożytniczych
w mieście Zabrze przeprowadzono w oparciu o roczne sprawozdania o zachorowaniach na choroby
zakaźne, zakażenia i zatrucia Mz-56.
Stale obserwuje się kontynuację korzystnych tendencji zapadalności na te choroby zakaźne,
którym można zapobiegać przez szczepienia w tym objęte programem szczepień obowiązkowych.
Nadzór nad ta grupą chorób jest szczególnie ważny ze względu na to, iż dane o zapadalności na te
choroby mają bezpośrednie przełożenie na politykę szczepień.
Systematyczna analiza zgłoszeń zachorowań na choroby zakaźne umożliwiła wdrożenie
działań przeciwepidemicznych i zwiększenia zdrowotnego bezpieczeństwa mieszkańców.
Ogółem w mieście Zabrze w 2014r odnotowano 3881 zachorowań na choroby zakaźne
z czego 46% stanowiły zachorowania na ospę wietrzną. Natomiast w mieście Zabrze w 2013r
ogółem odnotowano 2626 zachorowań na choroby zakaźne.
W porównaniu z rokiem 2013r nastąpił wzrost liczby zachorowań o ok. 48%. Powodem
takiego stanu był wzrost zachorowań na ospę wietrzną.
Liczba osób hospitalizowanych w stosunku ogólnej liczby zachorowań pozostaje na
podobnym poziomie. W 2014r hospitalizowano 376 stanowiło ogółu zachorowań co stanowiło ok.
10% wszystkich zachorowań. W 2013r spośród ogółu zachorowań hospitalizowano 263 osoby
W
2014r
przeprowadzono
728
wywiadów
epidemiologicznych,
nadzorem
epidemiologicznym objęto 197 osoby z kontaktu z chorymi.
W 2013r przeprowadzono 523 wywiady epidemiologicznych, nadzorem epidemiologicznym objęto
144 osoby z kontaktu z chorymi.
Podobnie jak w roku ubiegłym w 2014 roku dominowały zachorowania na grypę
i grypopodobne, wirusowe zakażenia jelitowe oraz biegunki i zapalenie żołądkowo jelitowe
o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu a także choroby wieku dziecięcego tj., ospa wietrzna,
płonica. Choroby wieku dziecięcego cechują się cyklicznością wzrostu zachorowań
i występowaniem cyklicznych epidemii wyrównawczych.
W odniesieniu do roku ubiegłego największe spadki zapadalności w stosunku do roku
poprzedniego odnotowano m.in. w przypadku zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne
i różyczkę
Śmiertelność postaje na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym z powodu chorób
zakaźnych zmarło 5 osób. Główną przyczyną zgonów zarówno w 2014 jak i 2013 była gruźlica płuc
Strona 23 z 42
i jej późne następstwa.
Grypa i jej powikłania w układzie krążenia i oddychania stanowią poważny problem
zdrowia publicznego. Powoduje ona również duże straty ekonomiczne, związane z absencją
chorobową. Walka z grypą nie jest łatwa z uwagi na rozsianie źródeł zakażenia, występowanie
postaci poronnych choroby oraz wysokiej zjadliwości wirusa.
Szczepienia przeciw grypie zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania, hospitalizacji
i zgonu z powodu tej choroby. Szczepienia przeciwko grypie nie tylko zmniejszają koszty
ponoszone na jej leczenie ale także korzystnie wpływają na zdrowie całej populacji. Stosunkowo
szybko odnotowano upowszechnienie się szczepień przeciw tej chorobie.
Sezon grypowy 2014r
był porównywalny z rokiem ubiegłym. Na terenie miasta Zabrze
odnotowano 977 zachorowań na grypę i grypopodobne w tym 61 dzieci do lat 14.
Grupą chorób, które również stanowią problem dla zdrowia publicznego i nad którą należy
wzmóc nadzór na terenie miasta Zabrze jest gruźlica. Obserwowany jest relatywny wzrost
zapadalności na przestrzeni ostatnich lat. Pomimo obserwowanej wysokiej zapadalności osób
starszych o niskim statusie społecznym i niedostatecznych warunkach bytowych obserwuje się
również zachorowania wśród osób młodych pracujących zawodowo. Osoby te często lekceważą
swój stan zdrowia, nie korzystają z porad lekarskich i zwolnienia lekarskiego
w obawie przed utratą pracy.
Kolejnym problemem zdrowia publicznego są wirusowe zapalenia wątroby typu
B i C, przenoszone poprzez naruszenie ciągłości tkanek. Spośród nich najpoważniejszy problem
epidemiologiczny stanowi wirusowe zapalenia wątroby WZW typu C, przeciw któremu nie ma
skutecznej szczepionki.
Ze względu na przewlekły charakter tych zakażeń oraz narastający problem związany
z leczeniem powikłań WZW typu C stanowi nadal zagrożenie dla zdrowia publicznego. Sytuacja
epidemiologiczna zakażeń WZW typu B jest kształtowana przede wszystkim przez możliwość
czynnego uodpornienia, gdzie istotną sprawą jest utrzymanie wysokiego poziomu zaszczepienia
przeciwko WZW typu B.
Problemy związane zakażeniami wirusami hepatotropowymi wymagają usprawnienia
działań profilaktycznych zmierzających do poprawy bezpieczeństwa procedur medycznych
i poprawy wykrywania wcześniej nabytych zakażeń.
W ramach działań edukacyjnych PPIS w Gliwicach bierze udział w realizacji programu
„Edukacja pracowników wybranych zawodów zwiększonego ryzyka transmisji zakażeń
krwiopochodnych i ogółu społeczeństwa w zakresie prewencji HCV, HBV, HIV -„Zapobieganie
Strona 24 z 42
zakażeniom HCV”. W
listopadzie 2014 roku ruszyła również kampania edukacyjna „Mam
świadomość jak być zdrowym” skierowana do właścicieli i pracowników gabinetów pielęgnacji
urody.
W zakresie zatruć pokarmowych i zakażeń pokarmowych w 2014r obserwowany jest
nieznaczny wzrost zapadalności. Spośród wszystkich zatruć i zakażeń pokarmowych dominującymi
są zakażenia o etiologii wirusowej przede wszystkim zachorowania wywołane przez rotawirusy.
Natomiast w zakresie bakteryjnych zatruć i zakażeń pokarmowych dominowały zakażenia
wywołane przez odzwierzęce pałeczki Salmonella oraz Clostridium difficile.
Niepokój budzi utrzymywanie się stosunkowo wysokiej zapadalności na biegunki
i zapalenia żołądkowko-jelitowe u dzieci do lat dwóch, a więc w przedziale wieku, w którym
biegunki mogą mieć groźny przebieg prowadząc do ciężkiego odwodnienia.
Zachorowania występowały w środowiskach domowych, na które organy władzy
państwowej mają niewielki wpływ. W kształtowaniu zachowań prozdrowotnych na rzecz
zwiększania higieny osobistej, otoczenia oraz higieny przygotowania posiłków ma oświata
zdrowotna.
Pomimo obserwowanego spadku zapadalności na biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe
o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu nie potwierdzone badaniami bakteriologicznymi
stanowią one nadal poważną słabość nadzoru epidemiologicznego. Świadczy to o niedostatecznej
diagnostyce w tym zakresie a lekarze coraz częściej odstępują od poszukiwania przyczyny
zachorowania.
Opóźnienia i niedostatki w zakresie diagnostyki mikrobiologicznej zatruć pokarmowych
i
zakażeń
żołądkowo-jelitowych
stanowią
poważny
mankament
systemu
nadzoru
epidemiologicznego szczególnie wobec faktu, że kontrola chorób przenoszonych przez żywność
i ich zwalczanie jest jednym z priorytetów nadzoru nad chorobami zakaźnymi prowadzonymi
w ramach Unii Europejskiej.
Zbiorowy wysiłek Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ale w wielkim stopniu również
dociekliwość diagnostyczna lekarzy w imię dobrej praktyki medycznej mogłaby wpłynąć na
poprawę jakości nadzoru i zbliżyć nas do współczesnych standardów europejskich.
W zwalczaniu zatruć i zakażeń pokarmowych oraz chorób przeciw którym nie ma szczepień
ochronnych ważne są działania profilaktyczne szczególnie te, które dotyczą bezpieczeństwa
żywności.
Na terenie miasta Zabrze stale prowadzony jest aktywny nadzór nad OPV. Nadzór polega na
telefonicznym, cotygodniowym kontakcie z oddziałami neurologii ze szczególnym uwzględnieniem
oddziałów neurologii dziecięcej a w przypadku podejrzenia zachorowania pobierania i przesyłania
Strona 25 z 42
do badań laboratoryjnych w NIZP-PZH próbek kału. Od lat nie odnotowano żadnego przypadku
zachorowania na OPV.
Na poprawę zgłaszalności chorób zakaźnych niewątpliwie ma wpływ porozumienie ramowe
zawarte pomiędzy Śląskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym
w Katowicach i Narodowym Funduszem Zdrowia.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach co kwartał otrzymuje informacje,
dotyczące liczby chorób zakaźnych zgłaszanych przez zakłady opieki zdrowotnej do Narodowego
Funduszu Zdrowia. Powyższe dane są wnikliwie analizowane i porównywane z liczbą chorób
zakaźnych zgłaszanych przez poszczególne zakłady opieki zdrowotnej do Powiatowej Stacji
Sanitarno –Epidemiologicznej w Gliwicach.
W związku z powyższym, do kierowników poszczególnych zakładów opieki zdrowotnej
w których stwierdzono niezgodności w liczbie chorób zakaźnych zgłoszonych do Narodowego
Funduszu Zdrowia i Powiatowej Stacji Sanitarno –Epidemiologicznej w Gliwicach, wysyła się
pisma wnoszące o sprostowanie powstałych nieścisłości.
Na poprawę zgłaszalności zachorowań na choroby zakaźne niewątpliwe ma wpływ ukazanie
się w kwietniu 2014 roku Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie biologicznych czynników
chorobotwórczych podlegających zgłoszeniu, wzorów formularzy zgłoszeń dodatnich wyników
badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych oraz okoliczności dokonywania
zgłoszeń (Dz.U. z 2014 poz. 459).
Rozporządzenie to określa nowy wykaz oraz nowe zasady zgłaszania dodatnich wyników
badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych.
Ponadto cytowane rozporządzenie określa wzory formularzy zgłoszeń dodatnich wyników
badań w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych oraz podmioty, którym są
przekazywane zgłoszenia dodatnich wyników badań w kierunku biologicznych czynników
chorobotwórczych.
Spowodowało to zgłaszanie dodatnich wyników badań laboratoryjnych do Państwowej
Inspekcji Sanitarnej a nie tylko przypadków zdiagnozowanych przez lekarzy jako zachorowania.
Tym samym spowodowało to zintensyfikowanie działań przeciwepidemicznych.
W związku z wystąpieniem epidemii gorączki krwotocznej Ebola w krajach Afryki
Zachodniej Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny przekazywał do wszystkich zakładów
opieki zdrowotnej znajdujących się na obszarze działania aktualne informacje dotyczące sytuacji
epidemiologicznej oraz procedur i sposobów postępowania w przypadku pojawienia się osoby
Strona 26 z 42
podejrzanej o zakażenie wirusem Ebola. W ramach zabezpieczenia epidemiologicznego nawiązano
współpracę z uczelniami wyższymi oraz zakładami pracy w celu pozyskiwania informacji
o osobach przyjeżdżających z krajów endemicznego występowania zachorowań na wirusowe
gorączki krwotoczne. Osoby przyjeżdżające z krajów zagrożonych były obejmowane 21 dniowym,
biernym nadzorem epidemiologicznym.
Ponadto przeprowadzono 4 kontrole w szpitalach oraz 28 kontroli w przychodniach
podstawowej opieki zdrowotnej dotyczące przygotowania personelu podmiotów leczniczych
w zakresie posiadania i wdrożenia procedur postępowania z osobami podejrzanymi o choroby
wysoce zakaźne- gorączka krwotoczna wywołana wirusem Ebola oraz zapewnienia środków
ochrony osobistej dla personelu oraz innych niezbędnych środków do działania w razie zagrożenia.
Przeprowadzając czynności kontrolne stwierdzono, iż każda izba przyjęć szpitala oraz każdy
gabinet diagnostyczno – zabiegowy lub lekarski podstawowej opieki zdrowotnej zostały
wyposażone w indywidualne zestawy ochrony biologicznej.
Ponadto przedsiębiorstwa podmiotów leczniczych zabezpieczone zostały w środki ochrony
osobistej jednorazowego użycia:
maseczki, rękawiczki, fartuchy jednorazowego użycia oraz
właściwe środki do dekontaminacji powierzchni i skóry.
Przedstawiciele podmiotów uczestniczyli w szkoleniach zewnętrznych dotyczących
postępowania na wypadek pojawienia się pacjenta podejrzanego lub chorego na chorobę wysoce
zakaźną, następnie przeprowadzili szkolenia wewnętrzne, podczas których przekazali schematy
postępowania dotyczące wirusa Ebola oraz, w razie konieczności, dokonali aktualizacji
posiadanych procedur.
W trakcie przeprowadzonych kontroli stwierdzono prawidłowy nadzór oraz przestrzeganie
opracowanych i wdrożonych przez kierowników wszystkich skontrolowanych podmiotów
leczniczych procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami. Ponadto nie stwierdzono
nieprawidłowości w przedmiocie kontroli.
Strona 27 z 42
Podsumowując
Z grupy chorób zakaźnych objętych w Polsce zgłaszaniem należy przede wszystkim zwrócić
uwagę na sytuację epidemiologiczną chorób podlegających obowiązkowym szczepieniom
ochronnym oraz chorób przenoszonych poprzez naruszenie ciągłości tkanek.
Korzystna sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych nie zwalnia z konieczności
systematycznego
monitorowania
zachorowań
i
prowadzenia
aktywnego
nadzoru
epidemiologicznego nad tymi chorobami.
Pomyślna sytuacja epidemiologiczna może być utrzymana w przyszłości pod warunkiem:
 kontynuowania szczepień ochronnych
 realizacji programu eradykacji poliomyelitis i eliminacji odry
 zwrócenia uwagi na wczesne wykrywanie chorych i zakażonych, ich zgłaszanie
i rejestracje umożliwiające szybkie podjecie postępowania leczniczego i przeciw
epidemicznego – zwłaszcza dotyczy to chorób rzadko występujących lub tych które mogą
być zawleczone do Polski

zwiększenie dostępu do badań diagnostycznych – określenie czynnika etiologicznego
choroby ma wpływ nie tylko na postępowanie terapeutyczne ale także na profilaktykę
przeciwepidemiczną.
Dane epidemiologiczne dotyczące występowania wybranych chorób zakaźnych na terenie
miasta Zabrze zostały przedstawione w formie tabelarycznej (tab.1).
Strona 28 z 42
Ocena w zakresie szczepień ochronnych
W 2014 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach na terenie miasta
Zabrze prowadził nadzór nad 53 punktami szczepień. Przeprowadzono 51 kontroli w zakresie
realizacji szczepień ochronnych.
Kontrole sanitarne w większości nie wykazały nieprawidłowości w przedmiocie kontroli.
Jedynie w 1 zakładzie opieki zdrowotnej na terenie Zabrza stwierdzono uchybienia i wydano
decyzję administracyjną dotyczącą przeszkolenia pracowników merytorycznych ds. szczepień.
Przeprowadzono rekontrolę, która wykazała wykonanie zaleceń w/w decyzji. Szczepienia
wykonywane są przez pielęgniarki posiadające kurs kwalifikacyjny w zakresie szczepień
ochronnych. Przed szczepieniem badanie przeprowadza lekarz w punkcie szczepień i odnotowuje
ten fakt w stosownej dokumentacji pacjenta. Dokumentacja medyczna prowadzona prawidłowo
(karta uodpornienia, książeczka szczepień, historia choroby). Szczepienia wykonywane są
wyłącznie sprzętem jednorazowego użytku, który przechowywany jest w sposób prawidłowy
i zapewnia potrzeby zakładu opieki zdrowotnej. Wyposażenie punktu szczepień jest zgodne
z obowiązującymi przepisami w tym zakresie.
Po zużyciu sprzęt jest zabezpieczany i przekazywany do utylizacji firmie, z którą zakład
opieki zdrowotnej zawarł stosowną umowę.
Nadzorowane placówki przestrzegają wymagań dotyczących zachowania warunków łańcucha
chłodniczego. Transport szczepionek ze stacji sanitarno-epidemiologicznej odbywa się
w termotorbach z wkładami chłodzącymi. Każdy punkt szczepień wyposażony jest w lodówkę
służącą do przechowywania preparatów szczepionkowych z termometrem do pomiaru temperatury
w urządzeniu chłodniczym. W punktach szczepień wykonuje się również szczepienia zalecane,
niefinansowane z budżetu państwa szczepionkami sprowadzonymi z hurtowni jak również
dostarczonymi przez pacjenta. W takim wypadku osoba wykonująca szczepienie przed podaniem
preparatu upewnia się, czy szczepionka była transportowana z zachowaniem łańcucha
chłodniczego. Fakt ten odnotowuje się w dokumentacji pacjenta.
W placówkach wykonujących sczepienia ochronne opracowane są i stosowane procedury
postępowania zapobiegające zakażeniom i chorobom zakaźnym związane z udzielaniem świadczeń
zdrowotnych.
Zakłady opieki zdrowotnej prowadzą rejestry dzieci i młodzieży przybyłych i wypisanych
z punktu szczepień, na podstawie których sporządzane są kwartalne sprawozdania
z posiadanych przez świadczeniodawcę kart uodpornienia.
Strona 29 z 42
W PSSE Gliwice od 2012r. funkcjonuje Elektroniczny System Nadzoru nad Dystrybucją
Szczepionek, który został w 2013r. udoskonalony w celu zapewnienia jednolitego obiegu
dokumentacji dotyczącej realizacji szczepień ochronnych, usprawnienia obrotu szczepionkami
zakupionymi do realizacji PSO w Polsce.
Placówki rozliczają w systemie kwartalnym ilość zużytych szczepionek finansowanych
z budżetu państwa, dystrybuowanych przez inspekcję sanitarną, a raz w roku przedkładają
sprawozdanie z wykonanych szczepień ochronnych na druku Mz-54. Analiza roczna Mz-54
uwzględnia stan zaszczepienia przeciwko poszczególnym chorobom zakaźnym dzieci
i młodzieży w poszczególnych rocznikach oraz szczepienia grup ryzyka i zalecane, nie finansowane
z budżetu państwa.
W 2014 roku Program Szczepień Ochronnych nie uległ zmianom w stosunku do roku
ubiegłego.
Wykonawstwo szczepień u dzieci do 2 roku życia objętych opieką poradni dziecięcych
na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gliwicach utrzymuje się
na porównywalnym poziomie w stosunku do roku poprzedniego. Szczepienie dzieci przeciwko
odrze, śwince i różyczce w 13 miesiącu życia nieznacznie spadło o 1,64% w stosunku do roku
ubiegłego. Szczepienie przypominające przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi u dzieci w 6 roku
życia uległo spadkowi - o 2,79 % w stosunku do roku ubiegłego (ryc 1). Spadek był spowodowany
okresowym brakiem szczepionki żywej p/poliomyelitis, co utrudniało przeprowadzanie szczepień
w tej grupie wiekowej
Wahania wykonawstwa szczepień u dzieci do 7 roku życia nie są spowodowane
nieprawidłowościami w realizacji Programu Szczepień Ochronnych, ale koniecznością podjęcia
szczepień w chwili ukończenia przez dziecko wieku przewidzianego dla danego rodzaju
szczepienia. Wysokie odsetki zaszczepienia dzieci do 7 roku życia świadczą o akceptowalności
szczepień przez rodziców dzieci, którzy w większości terminowo zgłaszają się na szczepienia.
Opóźnienia w stosunku do programu szczepień są spowodowane przeważnie czasowymi
przeciwwskazaniami lekarskimi. Część z rodziców wyraża jedynie obawy odnośnie dużej ilości
szczepień obowiązkowych u dzieci do 2 roku życia.
Nie mniej jednak w roku 2013 zaobserwowano pojedyncze przypadki świadomej odmowy
wykonania szczepienia u dzieci na oddziale noworodkowym. Rodzice dzieci kwestionują zasadność
stosowania szczepień ochronnych, co potwierdzili pisemnie. Wzrasta ilość rodziców uchylających
się od szczepień ochronnych na skutek dużej aktywności medialnej ruchów antyszczepionkowych.
Do osób uchylających się w 2014r. wysłano 43 wezwania
do wykonania szczepień ochronnych.
Strona 30 z 42
Wykonawstwo szczepień u dzieci do 7 roku życia
95,63%
100,00%
92,51%
90,00%
74,32% 70,14% 69,55%
68,66%
80,00%
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
37,25%
2013
33,38%
2014
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
DTP+Polio
+Hib
2 rok życia
p/wzw B
2 rok życia
MMR 13
msc. życia
DTaP 6
rok życia
ryc. 1 Wykonawstwo szczepień u dzieci do 7 roku życia
Od momentu zmiany organizacji szczepień ochronnych polegającej na przeniesieniu
realizacji szczepień ze szkół do zakładów opieki zdrowotnej odnotowuje się niezadowalający
odsetek zaszczepienia młodzieży (ryc.2). W 2014 roku szczepienie p/błonicy i tężcowi w 19
roku nieznacznie spadło o 2,23%.
Wykonawstwo szczepień u dzieci i młodzieży do 19 roku życia
79,19%
80,00%
78,88%
72,52% 70,43%
66,45% 64,22%
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
2013
2014
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
MMR 10 rok
życia
Td 14 rok
życia
Td 19 rok
zycia
ryc. 2 Wykonawstwo szczepień u dzieci i młodzieży do 19 roku życia
Strona 31 z 42
Szczepienie dzieci w 10 roku życia przeciwko odrze, śwince i różyczce w porównaniu do
roku poprzedniego uległo spadkowi– o 2,09%. Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi
i krztuścowi młodzieży w 14 roku utrzymuje się na porównywalnym poziomie w stosunku do
roku ubiegłego.
W 2014 roku uodporniono p/gruźlicy 99,24 % noworodków.
Kontynuowano szczepienia p /wzw B pracowników służby zdrowia, osób z otoczenia nosicieli
HBV, osób z przewlekłym zakażeniem HCV.
W 2014 roku uodporniono p/wzw B 26 pracowników służby zdrowia.
Oprócz szczepień obowiązkowych przeprowadzano szczepienia profilaktyczne
o charakterze zalecanym, co w znacznym stopniu przyczyniło się do zwiększenia odporności
populacji.
Uodporniono ogółem:

p/grypie 3439 osób

p/wzw typu A 124 osoby

p/kleszczowemu zapaleniu mózgu 30 osób

p/Streptococcus pneumoniae 514 osób

p/Neisseria meningitidis 97 osób

p/rotawirusom 268 dzieci

p/ospie wietrznej 149 osób

p/wirusowi brodawczaka ludzkiego 16 osób.
Profilaktycznie po zranieniu podano szczepionkę p/tężcowi 2918 osobom.
Powiatowa
Stacja
Sanitarno-Epidemiologiczna
w
Gliwicach
prowadzi
rejestr
zgłoszeń
Niepożądanych Odczynów Poszczepiennych.
W 2014 roku do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gliwicach zgłoszono 11
przypadków niepożądanych odczynów poszczepiennego. Odczyny miały przebieg łagodny
z pełnym powrotem do zdrowia. Dzieci nie były hospitalizowane w związku z wystąpieniem
odczynu poszczepiennego. Żaden niepożądany odczyn poszczepienny nie nastąpił w wyniku
nieprawidłowego przechowywania lub błędnego podania szczepionki. W porównaniu do roku
ubiegłego ilość zgłoszonych odczynów poszczepiennych wzrosła.
Strona 32 z 42
Ocena stanu sanitarno – higienicznego
zakładach pacy na terenie
miasta Zabrze za 2014r.
Człowiek poddany jest ciągłemu działaniu czynników o różnym charakterze
i pochodzeniu, nie zawsze korzystnych dla jego zdrowia. Czynności związane
z wykonywaniem określonej pracy mogą wpływać na powstanie zagrożeń w środowisku pracy.
Higiena Pracy powstaje i rozwija się w celu ochrony zdrowia i dobrego samopoczucia
człowieka podczas wykonywanej pracy.
Na terenie miasta Zabrze, nadzorem sanitarnym objętych jest 255 zakładów pracy
różnych branż w których zatrudnionych jest 28 683 pracowników.
W 2014 r. skontrolowano 47 zakładów pracy, zatrudniających 10 129 pracowników
Przeprowadzono 57 kontroli.
Wydano 14 decyzji administracyjnych, na stwierdzone uchybienia sanitarno-higieniczne.
Wystawiono – 16 decyzji płatniczych.
Z zakresu Higieny Pracy przeprowadzono kontrole:
Lp
1.
2.
3.
4.
5.
Zakres kontroli
Kontrole warunków pracy i oceny
narażenia zawodowego pracowników
zatrudnionych w zakładach
produkujących artykuły spożywcze
Kontrole w zakresie substancji
chemicznych i ich mieszanin.
Liczba kontroli
Decyzje
2
1
12
1
Kontrole w zakresie wprowadzaniem do
obrotu produktów biobójczych.
Kontrole w zakresie szkodliwych
czynników biologicznych
Kontrole w zakresie oceny warunków
bezpieczeństwa i higieny pracy na
stanowiskach pracy.
Strona 33 z 42
1
0
3
1
29
9
6.
7.
8.
Kontrola prekursorów narkotyków
(substancji sklasyfikowanych) kategorii 2
i 3 w zakresie handlu z państwami
trzecimi
1
0
6
0
3
2
Kontrole interwencyjne
Kontrole dot. wprowadzania środków
zastępczych
Sekcja Higieny Pracy prowadzi profilaktykę zdrowotną poprzez udzielanie porad
i przeprowadzanie szkoleń w zakresie zapobiegania i eliminowania wpływu czynników
fizycznych, chemicznych, biologicznych, o działaniu rakotwórczym i mutagennym na zdrowie
pracownika.
Wiedza o skutkach zdrowotnych narażenia na czynniki szkodliwe i uciążliwe środowiska
pracy stale się rozszerza i pogłębia. Nieustannie zwiększa się świadomość pracodawców odnośnie
zagrożeń występujących na stanowiskach
pracy w zakładzie,
między innymi poprzez
wykonywanie poleceń, nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru
nad warunkami pracy.
W 2014 r. stwierdzono ogółem 33 choroby zawodowe na terenie miasta Zabrze, w tym:
- 24 pylic górników kopalń węgla,
- 3 pylice krzemowe,
- 2 ubytki słuchu,
- 2 zespoły wibracyjne,
- 1 przewlekłe uszkodzenie łąkotki,
- 1 alergiczne kontaktowe zapalenie skóry.
Strona 34 z 42
Powyższy wykres przedstawia, że najczęściej stwierdzaną jednostką chorobową jest pylica
płuc górników kopalń węgla.
W roku 2014 r. stwierdzono ogółem 33 choroby zawodowe w 9 zakładach na terenie miasta
Zabrze, z czego 27 przypadków stanowiące 82% ogólnej liczby stwierdzonych chorób dotyczyło
pracowników zakładów wydobycia węgla kamiennego lub zakładów zewnętrznych świadczących
specjalistyczne roboty pod ziemią na terenie kopalni węgla kamiennego.
Sekcja Higieny Pracy współpracuje z
Instytutem Medycyny Pracy i
Zdrowia
Poradniami i Ośrodkami Medycyny Pracy,
Środowiskowego w Sosnowcu,
a także Instytutem
Medycyny Pracy w Łodzi w zakresie stwierdzania chorób zawodowych.
Współpracujemy również z Państwową Inspekcją Pracy, Inspekcją Weterynaryjną,
Wojewódzką Inspekcją Ochrony Środowiska, Strażą Pożarną, Strażą Miejską oraz Policją.
Zdrowie pracujących stało się w ostatnich latach bardzo ważnym elementem polityki
zdrowotnej z tego też powodu rola Higieny Pracy w zapobieganiu negatywnym skutkom
zagrożeń zawodowych jest niezbędna w obecnej rzeczywistości.
Strona 35 z 42
Ocena stanu sanitarno – higienicznego
w zakresie higieny komunalnej na terenie
miasta Zabrze za 2014r.
Ocena obrazuje stan sanitarny miasta Zabrze w zakresie stanu higienicznego nieruchomości,
obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz jakości wody przeznaczonej do spożycia przez
ludzi i kąpieli. Ponadto wskazuje na problemy mieszkańców dotyczące higieny nieruchomości
i pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi na podstawie analizy wnoszonych interwencji.
mandaty
Ilość decyzji wydanych
nałożone
ilość
ilość
w poszczególnych grupach
w trakcie
obiektów skontrolowanych
ilość
kontroli
wg
urządzeń i
wykonanych
ewidencji obiektów ogółem
prolongujących
kontroli
nakazujących
na
na dzień
/ środków
termin
usunięcie
ilość łączną
31.12.2014r.
transportu
wykonania
uchybień
kwotę
decyzji
Lp.
Grupa obiektów
1
ustępy - ogółem
17
16
16
0
0
0
0 zł
2
pływalnie - ogółem
7
6
9
1
0
0
0 zł
3
domy pomocy społecznej
inne jednostki
organizacyjne pomocy
społecznej
noclegownie
hotele
inne obiekty,
w których świadczące są
usługi noclegowe
2
2
4
1
0
0
0 zł
1
1
1
0
0
0
0 zł
3
4
1
4
1
5
0
1
0
0
0
0
0 zł
0 zł
8
7
7
0
0
0
0 zł
4
5
6
7
8
zakłady fryzjerskie,
kosmetyczne, odnowy
biologicznej
i tatuażu
215
66
78
13
2
4
1 100 zł
9
dworce kolejowe
1
1
2
0
0
0
0 zł
7
6
6
0
0
0
0 zł
11
zakłady pogrzebowe
i domy
przedpogrzebowe
cmentarze
18
1
1
0
0
0
0 zł
12
tereny rekreacyjne
96
7
7
0
0
0
0 zł
13
zakłady karne
i areszty śledcze
2
2
6
1
0
0
0 zł
14
apteki
61
27
27
5
1
0
0 zł
obiekty sportowe
17
12
16
0
2
0
0 zł
16
6
6
1
1
0
0 zł
14
7
9
6
9
9
0
3
0
1
0
0
0 zł
0 zł
24
10
10
1
1
0
0 zł
520
190
220
27
8
4
1 100 zł
10
15
obiekty kulturalnowidowiskoworozrywkowe
stacje paliw
pralnie
pozostałe obiekty
użyteczności publicznej
16
17
18
19
RAZEM
TABELA 1
Działalność kontrolno represyjna w obiektach użyteczności publicznej
na terenie miasta Zabrze
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach prowadzi stały nadzór sanitarny
wraz z monitoringiem wody w 6 pływalniach na terenie miasta Zabrze, w tym :
Strona 36 z 42



2 basenach szkolnych
2 basenach całorocznych
2 basenach sezonowych odkrytych
W 2014 r. PPIS w Gliwicach przeprowadził 5 kontroli planowanych oceny stanu sanitarnohigienicznego i technicznego, 1 kontrolę doraźną związaną z otwarciem nowego obiektu oraz 2
kontrole w związku ze zgłoszoną interwencją.
Na początku 2014r. został oddany do użytku nowy basen kryty – Aquarius Kopernik przy
Al. Korfantego 18 w Zabrzu. W związku z otwarciem została przeprowadzona kontrola doraźna.
Obiekt posiada w pełni zautomatyzowany system uzdatniania wody. Całość utrzymana jest
w dobrym stanie sanitarno-higienicznym i technicznym. W miesiącach marcu oraz czerwcu
przeprowadzono dodatkowo 2 kontrole doraźne w związku ze zgłoszonymi interwencjami dot.
wysokiej zawartości chloru w wodzie basenowej oraz złego stanu sanitarnego pomieszczeń. Żadna
z powyższych kontroli nie wykazała uchybień sanitarno- porządkowych w związku z czym nie
nałożono mandatów.
Postępowanie administracyjne wszczęto w przypadku jednego obiektu.
Na kąpielisku WALKA przy ul. Jaskółczej w Zabrzu stwierdzono uchybienia stanu technicznego tj.
zniszczone, wyeksploatowane płytki ceramiczne na posadzce wokół niecek basenowych.
W związku z czym wydano decyzję terminową nr NS/HK-432-D-105/14 z dn. 12.09.2014r.
z terminem realizacji do 30.06.2015r. nakazującą usunięcie ww. uchybień.
Poprawę uzyskano na basenie przy Szkole Podstawowej nr 16 przy ul. Lompy w Zabrzu,
gdzie w 2013r. stwierdzono zły stan techniczny obiektu, w związku z czym wydano decyzję
terminową nr NS/HK-432-D-134/13 z dn. 29.11.2013r. z terminem realizacji do 30.06.2014r.
Przeprowadzona kontrola sprawdzająca wykazała wykonanie zarządzeń ww. decyzji tj. odświeżono
powłoki malarskie w szatni głównej oraz w chlorowni. W 2014r. obiekt zakwalifikowano jako
dobry.
Ogółem z niecek basenowych pobrano 109 próbek wody do badań bakteriologicznych,
z czego 20 z basenów szkolnych, 7 z basenów sezonowych oraz 82 z basenów całorocznych (w tym
6 poborów związanych ze skargą na złą jakość wody). Niewielkie pogorszenie jakości wody
stwierdzono w 2 próbach wody pobranych z basenów sezonowych, w 10 próbkach pobranych
z basenów całorocznych oraz w 3 próbkach na basenie szkolnym. Nieprawidłowości te miały
charakter
krótkotrwały.
Po
otrzymaniu
informacji
o przekroczeniach
parametrów
mikrobiologicznych organizatorzy pływalni podejmowali działania naprawcze polegające m. in. na
zwiększeniu ilości środka dezynfekującego w procesie uzdatniania wody, co miało na celu poprawę
bezpieczeństwa osób korzystających z basenów.
Strona 37 z 42
JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA NA TERENIE MIASTA ZABRZE
Mieszkańcy Miasta Zabrze (ok. 178 357 osób) zaopatrywani są w wodę pochodzącą z 2 ujęć
wód głębinowych tj. Ujęcia Wody Grzybowice (8 200m3/d) i Stacji Uzdatniania Wody „Leśna”
(3 400m3/d) eksploatowanych przez Zabrzańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp.
z o. o oraz z zakupu od Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. w Katowicach
(10 000m3/d). Woda pochodząca z ujęcia w Grzybowicach zasila sieć wodociągową dzielnic:
Grzybowice, Rokitnica, osiedle Helenka, Mikulczyce i częściowo Śródmieście. Stacja Uzdatniania
Wody „Leśna” zaopatruje natomiast w wodę dzielnice Centrum Północ, Maciejów, os. Kopernika,
os. Kotarbińskiego.
Woda pochodząca z zakupu od Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A.
w Katowicach dostarcza jest mieszkańcom Zabrza z dwóch kierunków. Dzielnice Biskupice oraz
częściowo Helenka i Rokitnica zaopatrywane są w wodę z ujęcia głębinowego „Zawada” od strony
Karchowic. Woda z ujęć powierzchniowych Goczałkowice, Dziećkowice, Czaniec (zbiorniki
wyrównawcze „Czarny Las”) dopływa z kierunku Mikołów, zaopatrując mieszkańców dzielnicy
Pawłów, Kończyce, Makoszowy, Zaborze, os. Janek oraz częściowo Śródmieście.
Lp.
Ujęcie wody/ zakup
Średnia
dobowa
produkcja
2014 [m3/d]
1
UW Grzybowice
8 200
2
SUW „Leśna”
3 400
3
Zakup z GPW Zawada
1 500
Rokitnica, Helenka, Biskupice
4
Zakup GPW Goczałkowice
8 500
Śródmieście, Zaborze,
Pawłów, Kończyce, Janek,
Makoszowy
Liczba ludności
zaopatrywanej
w wodę
178 357
Zaopatrywane dzielnice
Grzybowice, Rokitnica,
osiedle Helenka, Mikulczyce i
częściowo Śródmieście
Centrum Północ, Maciejów,
Kopernik, os. Kotarbińskiego.
TABELA 3
Charakterystyka zaopatrzenia w wodę Miasta Zabrze
RYCINA 4
Zestawienie procentowe wielkości produkcji oraz zakupu na terenie Zabrza
Strona 38 z 42
Prowadzony jest stały nadzór nad ujęciami wody. Kontrole sanitarne Ujęcia Wody
Grzybowice i Stacji Uzdatniania Wody „Leśna”, w trakcie których dokonano oceny urządzeń
wodociągowych, nie wykazały uchybień sanitarno-technicznych, a jakość wody podawanej
bezpośrednio do sieci spełniała wymagania obowiązujących norm.
RYSUNEK 1
Stacja Uzdatniania „Leśna”- hala filtrów
(źródło: http://www.wodociagi.zabrze.pl/index.php/obiekty-gg/lesna)
W ramach kontroli urzędowej w 2014r. prowadzono stały nadzór nad jakością wody
dostarczanej mieszkańcom Zabrza. Upoważnieni Przedstawiciele Państwowego Powiatowego
Inspektora Sanitarnego w Gliwicach w ramach monitoringu kontrolnego, przeglądowego
oraz bieżącego nadzoru sanitarnego pobrali z 21 stałych punktów monitoringowych 120 próbek
wody do badań mikrobiologicznych oraz 135 próbek do badań fizykochemicznych. Ponadto
Zabrzańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. oraz Górnośląskie
Przedsiębiorstwo Wodociągów w Katowicach S.A. prowadziło monitoring jakości wody w ramach
kontroli wewnętrznej zgodnie z ustalonym harmonogramem.
Strona 39 z 42
RYCINA 5
Średnia twardość wody [CaCO3/l] pochodzącej z ujęć głębinowych oraz
z zakupu na terenie miasta Zabrze
Mieszkańcy miasta Zabrze zaopatrywani są w wodę do spożycia dobrej jakości,
co potwierdzają analizy wyników badań próbek wody w zakresie mikrobiologicznym
i fizykochemicznym. Przekroczenie dopuszczalnej wartości parametru fizykochemicznego tj. żelaza
stwierdzono jedynie w 2 próbkach wody pobranych z punktu monitoringowego zlokalizowanego
w centrum miasta. Nieprawidłowość mogła być spowodowana pracami remontowymi trwającymi
w budynku. Po otrzymaniu informacji o przekroczeniu Zabrzańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów
i Kanalizacji Sp. z o.o. niezwłocznie podjęło działania naprawcze polegające na płukaniu odcinka
sieci. Kolejne badania próbek wody nie wykazywały niezgodności badanych parametrów
z obowiązującymi normami, co wskazuje na krótkotrwały charakter przekroczenia.
RYCINA 6
Porównanie ilości przebadanych próbek wody pod względem parametrów
mikrobiologicznych i fizykochemicznych do ilości próbek niespełniających
obowiązujących norm (monitoring kontrolny, przeglądowy oraz bieżący nadzór)
Strona 40 z 42
PPIS w Gliwicach w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r.
w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.)
wydał ocenę o przydatności wody do spożycia na terenie Miasta Zabrze w 2014r.
W 2014r. wniesiono 7 skarg dotyczących złej jakości wody przeznaczonej do spożycia
przez ludzi, w związku tym upoważnieni Przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w Gliwicach pobrali dodatkowo 15 próbek wody do badań mikrobiologicznych oraz 22
do badań fizykochemicznych. Dwie skargi uznano za niezasadne.
W związku z pisemną skargą dot. złej jakości wody (brudna woda z piaskiem) przy
ul. Zapolskiej, przedstawiciel Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach
wraz z przedstawicielem Zabrzańskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.
pobrali próbki wody do badań laboratoryjnych z ww. mieszkania oraz ze Stacji Uzdatniania Wody
w Grzybowicach. W próbce wody pobranej w mieszkaniu stwierdzono przekroczoną wartość
manganu, żelaza oraz mętności, co nie spełnia wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia
29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61,
poz. 417 ze zm.). ZPWiK sp. z o.o. podjęło natychmiast działania naprawcze tj. przepłukano
odcinek sieci. Ponowny pobór próbek wody do analizy nie wykazał żadnych uchybień.
Wniesiono także skargę dot. złej jakości wody przy ul. Sienkiewicza. Pobrano próbki wody
do badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych z mieszkania oraz z hydrantu. Analiza
laboratoryjna wykazała ponadnormatywne wartości żelaza, manganu, mętności w obu punktach,
o czym niezwłocznie poinformowano ZPWiK Sp. z o.o. Przedstawiciele przedsiębiorstwa
natychmiast podjęli szereg działań zmierzających do redukcji powyższych przekroczeń
tj. sukcesywnie płukano odcinek sieci przez okres całego tygodnia, przeprowadzono dezynfekcję
wodociągu
oraz
dokonano
wymiany
zasuw
oraz
hydrantów
w rejonie
ul. Sienkiewicza/Górnośląskiej. Po zakończeniu działań naprawczych pobrano próbkę wody do
analizy. Wyniki badań wykazały, że badane parametry spełniają wymagania ww. rozporządzenia.
Kolejna skarga dot. złej jakości wody (żółta barwa) przy ul. Jarzębiej. Upoważniony
przedstawiciel
PPIS
w Gliwicach
pobrał
próbki
wody
do
badań
mikrobiologicznych
i fizykochemicznych. Analiza wyników wykazała przekroczenia dopuszczalnych wartości żelaza,
manganu oraz mętności w próbce pobranej z zaworu, co nie spełnia wymogów rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia
przez ludzi (Dz.U. Nr 61, poz. 417 ze zm.). W związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach poinformował ZPWiK Sp. z o.o. o jakości
wody wnosząc o podanie przyczyny wystąpienia przekroczenia i wskazanie działań zmierzających
do jego usunięcia. W ramach odpowiedzi uzyskano informacje, iż wymieniono przyłącze oraz
Strona 41 z 42
prowadzono
płukanie
sieci.
Ponowny
pobór
próbek
wody
potwierdził
skuteczność
przeprowadzonych prac.
Próbki wody do badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych pobrano również z mieszkania
oraz z zaworu przy wodomierzu w związku ze skargę dot. złej jakości wody (mętna z białym
osadem, nieakceptowany zapach) przy ul. Korzeniowskiego. Analiza laboratoryjna wykazała
ponadnormatywne wartości żelaza, manganu oraz mętności w obu próbkach. ZPWiK Sp. z o.o.
podjęło działania naprawcze polegające na przepłukaniu odcinka sieci w rejonie zaopatrzenia. Po
zakończeniu działań naprawczych pobrano próby do analizy. Wyniki badań wykazały utrzymujące
się zbyt wysokie wartości żelaza oraz mętności w wodzie. Przedsiębiorstwo podjęło kolejne prace
zmierzające do redukcji powyższych przekroczeń m.in. wymieniono skorodowaną instalację
wodociągową. Badania kontrolne wykazały, że wszystkie badane parametry spełniają wymogi
zawarte w ww. rozporządzeniu.
WNIOSKI:
1. Mieszkańcy miasta Zabrze zaopatrywani są w wodę przeznaczoną do spożycia dobrej
jakości. Przekroczenia norm, zwłaszcza mętności, żelaza i manganu stwierdzane w wodzie
u odbiorców wynikają głównie z eksploatacji starej skorodowanej instalacji wewnętrznej
budynków, za którą opowiada administrator oraz głównych przyłączy doprowadzających
wodę do mieszkańców, za które odpowiedzialne jest Zabrzańskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Zabrzu.
2. W porównaniu z rokiem ubiegłym zanotowano o 19,6% mniejszą liczbę wniesionych
skarg przez mieszkańców miasta Zabrze dotyczących złego stanu sanitarnego obiektów
użyteczności publicznej, budynków mieszkalnych, brudnych, zaniedbanych, zaśmieconych
i nieprawidłowo eksploatowanych lokali mieszkalnych.
Strona 42 z 42