Pobierz - Kazachstan
Transkrypt
Pobierz - Kazachstan
PRZEGLĄD INFORMACYJNY NA TEMAT rynku leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w Kazachstanie __________________________________________________________________ Opracowano dla: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Republike Kazachstanu WYKONAŁ: Oddział „Chałas i Wspólnicy” w Ałmaty „Chałas i Wspólnicy” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Ałmaty, ul. Szewczenko, 118, biuro 213, tel. +7 727 244 04 60, [email protected] SPIS TREŚCI: 1. INFORMACJA OGÓLNA ............................................................................................... 3 1.1 O autorach ........................................................................................................................................ 3 1.2 Wykorzystane źródła ...................................................................................................................... 3 1.3 Informacje źródłowe i postawione pytania................................................................................... 5 2. WSTĘP .............................................................................................................................. 5 3. REGULACJA PRAWNA RYNKU LEKÓW, WYROBÓW MEDYCZNYCH I SPRZĘTU MEDYCZNEGO ............................................................................................ 6 3.1 Export............................................................................................................................................... 16 3.2 Import ............................................................................................................................................... 17 3.3 Certyfikacja dobrowolna i obowiązkowa. . .............................................................................. 20 4. INFORMACJA ANALITYCZNA O BRANŻY W LATACH 2014-2015 Z UWZGLĘDNIENIEM DOSTĘPNYCH DANYCH Z ROKU 2016 ............................ 21 5. DYNAMIKA EKSPORTU I IMPORTU......................................................................... 30 5.1 Struktura geograficzna ................................................................................................................. 35 5.2 Wiodący importerzy ...................................................................................................................... 41 5.3 Wiodący eksporterzy .................................................................................................................... 41 6. STRUKTURA RYNKU WEWNĘTRZNEGO............................................................... 42 6.1 Rynek detaliczny ........................................................................................................................... 42 6.2 Rynek Hurtowy .............................................................................................................................. 43 6.3 Wiodący gracze ............................................................................................................................. 43 6.4 Kanały dystrybucji ......................................................................................................................... 44 2 1. INFORMACJA OGÓLNA 1.1 O autorach Niniejszy Przegląd został przygotowany przez Oddział „Chałas i Wspólnicy” w Ałmaty „Chałas i Wspólnicy” Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej - konsultant), zgodnie z załącznikiem №1 do umowy №04/2016 z dnia sierpnia 18 2016 zawartą z Wydziałem Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Kazachstanu (zwane dalej - Zadanie robocze). W przygotowaniu niniejszego Przeglądu udział wzięli następujący specjaliści Konsultanta: - Alexandr Voronin, prawnik. - Vladislav Dubrovin, prawnik. Osób trzecich nie będących pracownikami Konsultanta nie angażowano. Wszystkie pytania, mogace powstać w wyniku rozpatrzenia przedstawionego niżej materiału, mogą Państwo kierować do Alexandra Voronina (tel. +7 727 244 04 60; е-mail: [email protected]) 1.2 Wykorzystane źródła W celu przygotowania nieniejszego Przeglądu Konsultant wykorzystał następujące akty prawne i inne źródła: 1) Kodeks Republiki Kazachstanu z dnia 18 września 2009r № 193-IV «O zdrowiu publicznym i systemie opieki zdrowotnej"(; 2) Kodeks Republiki Kazachstanu z dnia10 grudnia 2008r «O podatkach i innych płatnościach do budżetu»; 3) Kodeks Cywilny Republiki Kazachstanu z dnia 01 lipca 1999 (Część szczególna); 4) Kodeks Przedsiębiorczy Republiki Kazachstanu z dnia 29 października 2015 r.; 5) Kodeks Karny Republiki Kazachstanu z dnia 3 lica 2014 r.; 6) Kodeks Administracyjny Republiki Kazachstanu z dnia 5 lipca 2014 r; 7) Kodeks Republiki Kazachstanu z dnia 30 czerwca 2010 r «Kodeks Celny» 8) Ustawa Republiki Kazachstanu z dnia 19 grudnia 2003 года № 508-II «O reklamie»; 9) Ustawa Republiki Kazachstanu z dnia 16 maja 2014 r. «O zezwoleniach i zawiadomieniach»; 10) Rozporządzenie Rządu Republiki Kazachstanu z dnia 30 października 2009 r № 1729; 11) Rozporządzenie Rządu Republiki Kazachstanu z dnia 7 listopada 2009 r № 1781; 12) Rozporządzenie Rządu Republiki Kazachstanu z dnia 21.01.2011 № 24; 13) Rozporządzenie Rządu Republiki Kazachstanu z dnia 20.04. 2005г. N 367; 14) Rozporządzenie inistra zdrowia i rozwoju społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 27 lutego 2015 r № 105; 3 15) Rozporządzenie inistra zdrowia Republiki Kazachstanu z dnia 19 listopada 2009 r № 736; 16) Rozporządzenie inistra zdrowia Republiki Kazachstanu z dnia 18 listopada 2009 года № 735; 17) Rozporządzenie inistra zdrowia Republiki Kazachstanu z dnia 17 sierpnia 2015 r № 668; 18) Rozporządzenie inistra zdrowia i rozwoju społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 14 września 2015 r № 713; 19) Rozporządzenie inistra zdrowia i rozwoju społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 27 lutego 2015 r № 105; 20) Rozporządzenie inistra zdrowia i rozwoju społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 17 sierpnia 2015 r № 668; 21) Rozporządzenie Ministra gospodarki narodowej Republiki Kazachstanu z dnia 17 lutego 2016 roku „O zatwierdzeniu Wykazu towarów, w stosunku do których stosuje się cła wywozowe, wysokość stawek i termin ich ważnośći i Regulaminu obliczenia wysokości stawek ceł wywozowych na ropę surową i towary wyprodukowane z ropy.” 22) Jedyna Taryfa Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej, zatwierdzona Decyzją Rady Eurazjatyckiej Komisji Gospodarczej z dnia 16 lipca 2012 roku #54 23) Decyzja Kolegium Eurazjatyckiej Komisji Gospodarczej z dnia 16 lipca 2012 roku #134 Nazwy niektórych wymienionych aktów prawnych dalej są podane w postaci skróconej baz wskazania daty uchwalenia. Źródła informacyjne: 24) http://pharmnews.kz/ 25) http://www.kaznexinvest.kz/ 26) http://www.santo.kz/ 27) http://kgd.gov.kz/ 28) http://stat.gov.kz/ 29) http://www.kmtlc.kz/ 30) http://pharm.reviews/ 31) http://www.marketingcenter.kz/ 32) http://www.mzsr.gov.kz/ 33) http://www.kazpravda.kz/ 34) http://kaznexinvest.kz/ 35) http://export.gov.kz/ 36) http://www.energyprom.kz/ 37) http://www.sk-pharmacy.kz/ 38) http://gmpnews.ru/ 4 1.3 Informacje źródłowe i postawione pytania Zgodnie z Zadaniem Roboczym Konsultant otrzymał zlecenie na sporządzenie przeglądu informacyjnego rynku leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w Republice Kazachstanu z uwzględnieniem następujących zagadnień: 1. Regulacja prawna wyżej wymienionych produktów, podzielonych na grupy z punktu widzenia dostępu do rynku dla firm z UE 1.1. Eksport 1.2. Import 1.3. Certyfikacja obowiązkowa i dobrowolna 2. Informacja analityczna o stanie branży w 2014-2015 latach z uwzględnieniem dostępnych danych z 2016 roku. 3. Dynamika eksportu i importu 3.1. Struktura geograficzna 3.2. Wiodący importerzy 3.3. Wiodący eksporterzy 4. Struktura rynku wewnętrznego 4.1. Rynek detaliczny 4.2. Rynek hurtowy 4.3. Wiodący gracze 4.4. Kanały dystrybucji (oddziały, porzedstawicielstwa, punkty handlowe) Struktura nieniejszego Przeglądu została sporządzona zgodnie z wyżej wymienioną listą. 2. WSTĘP Niniejszy przegląd jest oceną i w przybliżeniu podaje ogólne cechy aktualnego rynku. Przegląd ten nie jest badaniem marketingowym zapewniającym szczegółową analizę rynków krajowych i światowych badanych branż. Przegląd wskazuje celowy kierunek dalszych i bardziej dogłębnych badań, które obejmą bardziej szczegółowe badanie branży wg subkategorii, biorąc pod uwagę realia i prognozy rynków w przyszłości, porównanie cen analogów produkcji oraz bardziej szczegółową analizę dynamiki produkcji, importu i eksportu, i geografii sprzedaży/ importu / eksportu. Informacje zawarte w niniejszym przeglądzie zostały uzyskane ze źródeł publicznych, więc Konsultant nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty lub szkody wynikające z wykorzystania informacji zawartych w niniejszym przeglądzie przez osoby trzecie, a także za skutki spowodowane niekompletnością danych. W celu uproszczenia przeprowadzenia przeglądu pojęcia „wyroby medyczne” i „sprzęt medyczny” zostały połączone w jedno określenie "wyroby medyczne". W przeglądzie przy badaniu wyrobów medycznych 5 została wykorzystana towarowa grupa celna 9018 "Przyrządy i urządzenia stosowane w medycynie, chirurgii, stomatologii lub weterynarii, w tym aparatura scyntygraficzna, aparatura elektro-magnetyczna i urządzenia do badania wzroku". 3. REGULACJA PRAWNA RYNKU LEKÓW, WYROBÓW MEDYCZNYCH I SPRZĘTU MEDYCZNEGO Rynek leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w Republice Kazachstanu jest obiektem dość skomplikowanej i trudnej regulacji prawnej, co w naszej opinii, jest przejawem takich czynników, jak niedoskonałe ustawodawstwo w tej dziedzinie, istnienie róźnego rodzaju rządowych i quasi-rządowych agencji, przedsiębiorstw oraz instytucji z wieloma uprawnieniami, a także bliskich więzi z pokrewnymi dziedzinami prawa, takich jak prawo celne (zarówno na poziomie Kazachstanu jak i na poziomie Euroazjatyckiej Wspólnnoty Gospodarczej), regulacji dotyczącej zezwoleń, licencji i certyfikatów itp. O złożoności regulacji prawnych w tym obszarze niech świadczy fakt, że od czasu wejścia w życie w 2009 Kodeksu Republiki Kazachstanu z dnia 18 września 2009 № 193-IV «O zdrowiu publicznym i systemie opieki zdrowotnej"(dalej Kodeks zdrowia) - Kodeks ten był nowelizowany 19 razy(!). Podstawowym aktem regulującym rynek leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w Republice Kazachstanu jest Kodeks Zdrowia. Kodeks zdrowia ustanawia reguły i wymogi ogólne odnośnie do następujących rodzajów działalności: • Działalność farmaceutyczna i obrót lekami, wyrobami medycznymi i sprzętem medycznym • Wyrób leków i wyrobów medycznych • Sprzedaż detaliczna i hurtowa leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego • Projektowanie leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego • Rejestracja państwowa, przerejestrowanie i wprowadzanie zmian do akt leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego • Badania przedkliniczne (poza kliniczne) substancji biologicznie aktywnych, leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, testy techniczne wyrobów medycznych i sprzętu medycznego • Oznakowanie leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego • Zakup leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, przeznaczonych do świadczenia gwarantowanego zakresu bezpłatnej pomocy medycznej • Tryb importu leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego 6 • Import leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, a także środków aktywnych biologicznie, środków farmakologicznych i materiału biologicznego badań przedklinicznych (poza klinicznych) i klinicznych, standardowych próbek substancji leczniczych i ich zanieczyszczeń do użytku osobistego i innych celów niekomercyjnych • Interakcja organu upoważnionego w zakresie regulacji rynku medycznego z organami celnymi • Tryb eksportu leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, a także substancji czynnych biologicznie, materiałów farmakologicznych i materiału biologicznego do badań przedklinicznych (nie klinicznych) i klinicznych, standardowych próbek substancji leczniczych i ich zanieczyszczeń • Wymagania ogólne dotyczące bezpieczeństwa leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego • Zakaz obrotu, zawieszenia, wycofania z obrotu lub ograniczenia stosowania leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego • Nadzór farmaceutyczny nad lekami i monitorowanie działań niepożądanych leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego • Informacji o lekach, wyrobach medycznych i sprzęcie medycznym • Reklamy leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego Niezaleźnie od tego, odnośnie do każdego z wymienionych rodzajów działalności obowiązuje dodatkowo co najmniej jeden akt prawny, który ustanawia szczegółowe regulacje prawne tej działalności. Przykładowo, kwestie zakupu leków w celu zapewnienia bezpłatnej opieki medycznej są regulowane nie tylko przez artykuły 76-77 Kodeksu zdrowia, ale również uchwałą Rządu Republiki Kazachstanu z dnia 30 października 2009 № 1729 "O zatwierdzeniu Regulaminu organizacji i prowadzenia zamówień leków, preparatów o charakterze profilaktycznym (immunobiologicznym, diagnostycznym, dezynfekującym), wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, usług farmaceutycznych w sferze świadczenia gwarantowanego zakresu bezpłatnej opieki medycznej"1. Kodeks Zdrowia, ustanawiając zasadę ogólną bądź kwestię w omawianej sferze, odsyła do podrzędnego aktu prawnego, podczas gdy istnieje jeszcze specjalna ustawa celowa, z którą taki podrzędny akt prawny może być w konflikcie. Przykładem takiej kolizji prawnej jest art. 18 Kodeksu Zdrowia, który ustanawia szereg wymogów i ograniczeń w zakresie reklamy leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego. 1 Trzeba zauważyć, iż z 2009 roku Regulamin zmieniał się 21 razy, czyli zmieniał się 2,5 razy rocznie! 7 Zgodnie z ustępem 1 niniejszego artykułu, reklama jest przeprowadzana zgodnie z zarządzeniem Ministra Zdrowia i Rozwoju społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 27 lutego 2015 № 105 "w sprawie zatwierdzenia Regulaminu przeprowadzania reklamy leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego", ale z kolei , niektóre z postanowień niniejszego regulaminu są w dysharmonii z przepisami ustawy Republiki Kazachstanu z dnia 19 grudnia 2003 № 508-II «O reklamie". Tak więc, przepisy w dziedzinie rynku leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego są bardzo zmienne i nietrwałe. Można to wytłumaczyć częściowo przez fakt, że znajdują się one w trakcie stanowienia (formowania). Z drugiej strony, taka zmienność prawa, w szczególności w obszarach związanych z dystrybucją środków budżetowych, jest tłumaczona działaniami lobbingowymi po stronie głównych graczy międzynarodowego rynku farmaceutycznego i nieprofesjonalną praktyką legislacyjną. Poniżej analizie zostały poddane najważniejsze dziedziny rynku leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego oraz podano przykłady odpowiednich regulacji prawnych. Ogólnie rzecz biorąc, regulacja prawna omawianego rynku odbywa się w następujących podstawowych kierunkach: a) rejestracja państwowa, przerejestrowanie i wprowadzenie zmian do akt rejestracyjnych leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego jest głównym warunkiem dostępu do rynku. Jest to procedura ustalania legalności obecności na rynku farmaceutycznym, oceny bezpieczeństwa, skuteczności i jakości leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego oraz wprowadzenia na czas określony leku, urządzeń medycznych i sprzętu medycznego do Państwowego Rejestru produktów leczniczych, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego. Rejestracji podlegają: • preparaty lecznicze pod znakiem handlowym ze wskazaniem formy leczniczej, dozowania, opakowania; • oryginalne leki; • leki, wyroby medyczne niepakowane; • nowe kombinacje wcześniej zarejestrowanych w Republice Kazachstanu leków ze wskazaniem formy leku, dozowania, opakowania; • leki, wcześniej zarejestrowane w Republice Kazachstanu, lecz wyprodukowane przez organizacje-producentów inne, w innych formach, z nowym dozowaniem, opakowaniem i paczkowaniem, innym składem substancji wspomagających i nazwą; 8 • substancje lecznicze, które nie zostały wyprodukowane zgodnie z Dobrą Praktyką Produkcyjną; • leki jednego posiadacza dowodu rejestracyjnego, produkowane w różnych krajach w różnych zakładach produkcyjnych; • wyroby medyczne, w tym odczynniki diagnostyczne, soczewki kontaktowe do korekcji wzroku, środki do opieki nad nimi, sprzęt medyczny z uwzględnieniem ich klasyfikacji w zależności od stopnia potencjalnego ryzyka użytku w celach medycznych; • wyroby medyczne i sprzęt medyczny, zarejestrowane wcześniej w Republice Kazachstanu, ale produkowane przez inne organizacje producenckie; • wyroby medyczne i sprzęt medyczny, wcześniej zarejestrowane w Republice Kazachstanu, ale produkowane w innych modyfikacjach, z nowym pakowaniem, innym zestawem elementów składowych lub pod inną nazwą; • wyroby medyczne i sprzęt medyczny wyprodukowane przez jednego producenta w zakładach produkcyjnych zlokalizowanych w różnych krajach; • materiały eksploatacyjne do wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, które są wyrobami medycznymi, z wyjątkiem specjalnie przeznaczonych przez organizację producenta do stosowania z wyrobem medycznym i sprzętem medycznym, które mogą funkcjonować tylko z danym materiałem eksploatacyjnym; • wyroby medyczne oraz sprzęt medyczny, które są częścią specjalistycznego pojazdu świadczącego opiekę medyczną; • komplety (zestawy) wyrobów medycznych; • laboratoryjne przyrządy diagnostyczne • wyroby medyczne oraz sprzęt medyczny, przeznaczone do profilaktyki, diagnostyki, leczenia chorób, oceny stanu fizjologicznego organizmu, rehabilitacji, przeprowadzenia zabiegów medycznych, badań o charakterze medycznym • wyroby medyczne oraz sprzęt medyczny służące do zamiany bądź modyfikacji części tkanek, organów ludzkich, odnowienia lub kompensaty naruszonych bądź utraconych funkcji fizjologicznych • wyroby medyczne służące do kontroli nad poczęciem Rejestracja odbywa się zgodnie z Dekretem Ministra Zdrowia Republiki Kazachstanu z dnia 18 listopada 2009 № 735 "O zatwierdzeniu Regulaminu rejestracji państwowej, ponownej rejestracji i wprowadzenia zmian do akt rejestracyjnych leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego" i składa się z następujących etapów: • Badanie wstępne produkcji pod względem bezpieczeństwa, skuteczności i jakości w eksperckiej organizacji państwowej w dziedzinie obrotu leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego – w Centrum Narodowym ekspertyzy leków, 9 wyrobów medycznych i sprzętu medycznego Ministerstwa Zdrowia i Rozwoju Społecznego Republiki Kazachstanu zgodnie z zarządzeniem Ministra Zdrowia Republiki Kazachstanu z dnia 19 listopada 2009 № 736 "W sprawie zatwierdzenia Regulaminu przeprowadzenia ekspertyzy leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego"; Organizacja ekspercka wysyła do państwowego organu rejestracji opinię na temat • bezpieczeństwa, skuteczności i jakości leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, uzgodnione instrukcje zastosowania medycznego leku, urządzeń medycznych, uzgodnione wzory oznakowania opakowań, etykiet leków, naklejek na leki, wyroby medyczne; Organ rejestracyjny podejmuje decyzję o rejestracji i wydaje świadectwo rejestracji • leków, wyrobów medycznych. Termin ważności rejestracji wynosi 5 lat, po upływie którego leki, wyroby medyczne, sprzęt medyczny podlegają ponownej rejestracji pod względem bezpieczeństwa, skuteczności i jakości. b) Regulacja importu leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego. Import odbywa się w sposób określony rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Rozwoju Społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 17 sierpnia 2015 № 668 "W sprawie zatwierdzenia Regulaminu importu na terytorium Republiki Kazachstanu leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego oraz exportu z terytorium Republiki Kazachstanu leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego. " Zabrania się importu niezarejestrowanych leków i niecertyfikowanych wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, które nie przeszły certyfikacji w Kazachstanie z wyjątkiem tych produkowanych w ramach dobrej praktyki produkcyjnej2. W tym samym czasie import niezarejestrowanej produkcji jest dopuszczalny w szczególnych przypadkach: • przeprowadzenie badań klinicznych; • ekspertyza leków; • państwowa rejestracja leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego; 2 Dobra Praktyka Produkcyjna - międzynarodowy standard (GMP), określający wymagania dotyczące organizacji produkcji, procesu produkcji i kontroli w czasie produkcji leków. Norma ta zawiera praktyczne wymagania dotyczące nowoczesnej organizacji produkcji leków. W Kazachstanie, standard "Good Manufacturing Practice" jest wprowadzony po raz pierwszy, z uwzględnieniem aktualnych przepisów GMP Unii Europejskiej, z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), norm i przepisów Republiki Kazachstanu. Dobra Praktyka Produkcyjna jest częścią systemu zapewnienia jakości, która gwarantuje, że produkcja jest stale wytwarzana i kontrolowana zgodnie z normami jakości właściwymi dla ich przeznaczenia, a także zgodnie z wymogami akt rejestracyjnych lub specyfikacji tych produktów. 10 • świadczenie pomocy medycznej konkretnemu pacjentowi na podstawie potrzeb życiowych lub świadczenie pomocy medycznej ograniczonej kategorii pacjentów z rzadkimi lub szczególnie poważnymi patologiami; • przeprowadzenie wystaw bez prawa do dalszej sprzedaży; • zapobieganie i usuwanie skutków sytuacji nadzwyczajnych; • wyposażenie organizacji opieki zdrowotnej w unikalny sprzęt medyczny, niemający analogów, zarejestrowanych w Republice Kazachstanu, jak również wyroby medyczne odnoszące się i przeznaczone do skompletowania unikalnego sprzętu medycznego; • Wdrożenie innowacyjnych technologii medycznych Import leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego przeprowadza się na podstawie specjalnego dokumentu – pozwolenia. c) Sprzedaż hurtowa i detaliczna leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego odnosi się do działalności licencyjnej, zgodnie z Ustawą Republiki Kazachstanu z dnia 16 maja 2014 "O zezwoleniach i powiadomieniach", a także regulowana jest przez rozporządzenie Ministra Zdrowia i Rozwoju Społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 14 września 2015 № 713 "W sprawie zatwierdzenia Regulaminu sprzedaży hurtowej i detalicznej leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego." Ogólne zasady są następujące. Punktom handlowym posiadającym licencję na sprzedaż leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego (czyli aptek) zakazano sprzedaży innych rodzajów towarów, z wyjątkiem towarów i produktów powiązanych, a także bez recepturowej realizacji leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego przeznaczonych do sprzedaży na podstawie recepty. Ponadto zakazuje się sprzedaży leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego: • które nie były zarejestrowane w Republice Kazachstanu, z wyjątkiem substancji leczniczych wyprodukowanych w ramach Dobrej Praktyki Produkcyjnej; • jakość których nie jest potwierdzona przez zaświadczenie o bezpieczeństwie i jakości w trybie ustalonym zgodnie z ustawodawstwem Republiki Kazachstanu • nie odpowiadających wymogom ustawodawstwa Republiki Kazachstanu • których okres ważności upłynął • przez pracowników medycznych w organizacjach medycznych • poprzez magazyny tymczasowego przechowywania leków, wyrobów medycznych, sprzętu medycznego 11 d) Zakup leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w celu świadczenia gwarantowanego przez państwo zakresu bezpłatnej opieki zdrowotnej (dalej - GZBOZ). Obrót produkcją medyczną w ramach GZBOM zajmuje znaczny segment rynku, ale z prawnego punktu widzenia temat zakupu produkcji medycznej w ramach GZBOZ jest bardzo obszerny i jest regulowany przez dużą liczbę różnych rodzajów aktów prawnych podrzędnych, dlatego dalej zostaną omówione jedynie podstawowe jego aspekty. Zakup produkcji medycznej w ramach GZBOZ jest ustawowo umocowaną inicjatywą Państwa, skierowaną na świadczenia bezpłatnych usług medycznych w placówkach zdrowia publicznego obywatelom Kazachstanu z jednoczesnym udzieleniem w procesie świadczenia tych usług bezpłatnych leków i produkcji medycznej. Operator procesu zamówień i dystrybucji produkcji medycznej jest określany przez państwo. Zgodnie z Rozporządzeniem Rządu Republiki Kazachstanu z dnia 07 listopada 2009 № 1781 takim operatorem wyznaczono SK Pharmacy Sp z o.o. Zakup odbywa się w drodze przetargów. Zakup i sprzedaż leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w celu świadczenia pomocy medycznej dokonuje się w następujący sposób: Schemat nr 1 Zakup i sprzedaż leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w celu świadczenia pomocy medycznej Ministerstwo Zdrowia i Rozwoju Społecznego: zatwierdza wykaz produkcji medycznej przeznaczonej do zakupu Placówka zdrowotna: a/ przygotowuje wniosek o zakupie produkcji medycznej w przyszłym roku b/ stosownie do wyników konkursu tworzy ostateczny wniosek c/ kupuje produkcję u operatora Operator: a/ uzgadnia wykaz produkcji medycznej do zakupu z Ministerstwem b/ ogłasza konkurs c/ wg wyników konkursu przesyła wykaz zakupionej produkcji medycznej do zakładów opieki zdrowotnej d/ prowadzi dystrybucję zakupionej produkcji medycznej wśród placówek medycznych z nadwyżką do 9% na podstawie końcowego wniosku placówki medycznej Dostawca Przetarg Dostawca Dostawca 12 e) Reklama leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego jest głównym narzędziem do promocji na rynku tej produkcji, w związku z czym Konsultant uznał za konieczne, aby przeprowadzić opis regulacji prawnych w tej dziedzinie. Reklama na danym rynku jest regulowana przez Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Rozwoju Społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 27 lutego 2015 № 105 "O zatwierdzeniu Regulaminu przeprowadzenia reklamy leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego", a także, na wyższym poziomie przez Kodeks Zdrowia. Tak więc, zgodnie z Kodeksem Zdrowia "Reklama Usług medycznych, metod i środków zapobiegania, diagnozowania, leczenia i rehabilitacji medycznej, leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, suplementów diety musi być prawdziwa, rozpoznawalna bez specjalnej wiedzy bądź wykorzystania środków specjalnych, wykluczać porównanie z innymi usługami, lekami, wyrobami medycznymi i sprzętem medycznym, suplementami diety, nie może wprowadzać konsumentów w błąd poprzez nadużywanie ich zaufania, w tym w odniesieniu do właściwości, składu, właściwości konsumpcyjnych, wartości (ceny), przewidywalnych wyników zastosowania, wyników badań i testów. " Przy tym zabrania się: • reklamy leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, suplementów diety, środków profilaktyki, nie zarejestrowanych w Republice Kazachstanu; • rozpowszechniania dla celów reklamy próbek leków, sprzedawanych na podstawie recepty; • wykorzystywanie dzieci, ich wizerunków i głosów w reklamie produktów leków, wyrobów medycznych, innych niż leki i wyroby medyczne dla dzieci; • rozpowszechnieniania i umieszczania reklamy leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, suplementów diety w środkach transportu publicznego, w organizacjach, które nie mają związku z ich przeznaczeniem, stosowaniem i sprzedażą, z wyjątkiem reklamy leków na konferencjach medycznych, farmaceutycznych, kongresach , sympozjach i innych spotkaniach naukowych; • umieszczania informacji reklamowych na produktach przemysłowych, blankietach recept; • umieszczania zewnętrznej (wizualnej) reklamy leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w formie plakatów, stojaków, paneli świetlnych, banerów, billboardów, plakatów i innych obiektów stacjonarnego rozmieszczenia reklamy; • wykorzystywania pracowników medycznych, uprawnionych do przepisywania leków i wyrobów medycznych, jako dystrybutorów reklamy, z wyjątkiem przypadków udostępniania wiarygodnej informacji o lekach i wyrobach 13 medycznych w celach naukowych bądź edukacyjnych, a także w celach informowania pacjentów; • reklamy leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w przypadku braku licencji na prowadzenie określonego rodzaju działalności; • reklamy usług medycznych w przypadku braku licencji na prowadzenie konkretnego rodzaju działalności; • reklamy usług, świadczonych przez osoby, które nie posiadają licencji na prowadzenie działalności medycznej; • wskazywania w reklamie publicznej następujących chorób: chorób przenoszonych drogą płciową, nowotworowych, zdrowia psychicznego, chorób zakaźnych, HIV / AIDS, gruźlicy, cukrzycy; • odsyłania w reklamie do zaleceń naukowców, specjalistów w zakresie służby zdrowia i urzędników państwowych, którzy z uwagi na swoją rozpoznawalność mogą wpływać na używanie i (lub) przepisywanie leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego; • przedstawiania w reklamie usługi, leku, aparatury medycznej i sprzętu medycznego, suplementów diety jako unikatowych, najbardziej skutecznych i bezpiecznych; • twierdzić, że bezpieczeństwo i skuteczność leku jest spowodowana jego naturalnym pochodzeniem; • stwarzania przeświadczenia, że skuteczność świadczonych usług, leczenia za pomocą reklamowanego leku, suplementu diety jest zagwarantowana, stosowaniu środków nie towarzyszy rozwój skutków ubocznych; • odwoływania w reklamie do informacji, która nie ma bezpośredniego związku z usługami reklamowanymi, lekami, wyrobami medycznymi i sprzętem medycznym; • reklamy propozycji dokonywania nielegalnych transakcji w odniesieniu do tkanek i narządów ludzkich. Dystrybucja i umieszczanie reklamy usługi medycznych, metod i środków profilaktyki, diagnozowania, leczenia i rehabilitacji medycznej, leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego są dozwolone w czasopismach i innych mediach i organizacjach ochrony zdrowia. Reklama leków na receptę, realizowanych na podstawie recepty, w tym te zawierających środki odurzające, substancje psychotropowe i prekursory, może być prowadzona w wyspecjalizowanych czasopismach przeznaczonych dla pracowników medycznych i farmaceutycznych. 14 Reklama leków musi zawierać pełne (w tym odpowiednie ograniczenia dotyczące użytkowania leku) i wiarygodne dane, których wykluczenie może prowadzić do niewłaściwego stosowania leków lub powstania niepotrzebnego ryzyka dla konsumenta. Opis regulacji prawnej rynku produkcji medycznej nie byłby kompletny bez opisu przepisów prawnych w zakresie kontroli i odpowiedzialności w tym zakresie. Tak więc, zgodnie z Kodeksem Zdrowia, istnieją dwie formy kontroli w Kazachstanie: a/ kontrola państwowa w sferze obrotu leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, mająca na celu zapobieganie, wykrywanie i zwalczanie naruszenia prawa Republiki Kazachstanu w sferze obrotu leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego, a także kontrola zgodności z przepisami, regulującymi obrót leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego w Republice Kazachstanu. Podmiotami tej kontroli są osoby fizyczne i prawne prowadzące działalność farmaceutyczną. Innymi słowy, ta forma kontroli skierowana jest na apteki i inne organizacje (np. szpitale i przychodnie, zarówno publiczne jak i prywatne), bezpośrednio zaangażowane w obrót produkcją medyczna. Kontrola Państwowa jest uprawniona do wstrzymania i cofnięcia licencji na działalność farmaceutyczną. b/ bardziej specyficzną forma kontroli w dziedzinie obrotu leków jest Inspektorat Farmaceutyczny, prowadzący inspekcję farmaceutyczną. Inspekcji farmaceutycznej podlegają apteki pod kątem zgodności z zasadami Dobrej Praktyki Aptecznej (GPP), składy apteczne pod kątem zgodności z zasadami dobrej praktyki dystrybucji (PKB), organizacje produkcji leków pod kątem zgodności z zasadami dobrej praktyki produkcyjnej (GMP), organizacje zdrowia przeprowadzające badania przedkliniczne (nie kliniczne) pod kątem zgodności z zasadami dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP), organizacje zdrowia przeprowadzające badania kliniczne pod kątem zgodności z zasadami dobrej praktyki klinicznej (GCP). Inspektorat Farmaceutyczny przeprowadza kontrole w podmiotach odnotowanych wyżej na ich wniosek i zapewnia wydawanie odpowiednich orzeczeń. Odpowiedzialność w dziedzinie obrotu produkcją medyczną, dziedzinach działalności prawnie uregulowanych w jak prawie we wszystkich Kazachstanie, dzieli się na odpowiedzialność cywilną za spowodowanie szkody (np. kompensacja szkód materialnych stronie pokrzywdzonej), odpowiedzialność administracyjno-prawna za naruszenie norm i wymogów przy wykonywaniu pewnych działań w formie wpłaty grzywny do budżetu, a także odpowiedzialność karną łącznie z karą bezwzględnego pozbawienia wolności, uiszczenia grzywny i / lub konfiskaty mienia. Odpowiedzialność administracyjno-prawna jest ponoszona w przypadku naruszenia zasad rejestracji i przerejestrowania, produkcji, wyrobu i kontroli jakości, testów (badań), importu, zakupu, transportu, magazynowania, etykietowania, sprzedaży, zastosowania (używania) , gwarancji zniszczenia, reklamy leków, wyrobów medycznych i 15 sprzętu medycznego, jeśli nie pociągnęło to za sobą szkody na zdrowiu ludzi, w postaci grzywny nakładanej na osoby fizyczne w wysokości siedemdziesięciu, na osoby zajmujące kierownicze stanowiska - w wysokości stu, dla przedsiębiorstw małego biznesu - w wysokości stu trzydziestu, dla przedsiębiorstw średniego biznesu - w wysokości dwustu, dla przedsiębiorstw dużego biznesu - (art. 426 kodeksu administracyjnego) w wysokości tysiąca miesięcznych wskaźników rozliczeniowych. Odpowiedzialności karnej podlega np. produkcja, wytwarzanie lub przechowywanie w celu sprzedaży, a także wykorzystanie lub sprzedaż podrobionych leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego. 3.1 Eksport Eksport produktów medycznych w Kazachstanie przeprowadza się zgodnie z Regulaminem zatwierdzonym na mocy Dekretu Ministra Zdrowia i Rozwoju Społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 17 sierpnia 2015 Nr 668. Według niego, eksporter musi posiadać licencję na prowadzenie działalności farmaceutycznej z aneksem na podrodzaj działalności związanej z produkcją leków, wyrobów medycznych, sprzęt medyczny lub hurtowej sprzedaży leków lub licencję na prowadzenie działalności medycznej (w przypadku exportu leków, wyrobów medycznych, sprzętu medycznego przez organizację zdrowia). Eksporter ma obowiązek wystąpić o pozwolenie na eksport produkcji medycznej do jednostki lokalnej Ministerstwa Zdrowia i Rozwoju Społecznego z odpowiednim wnioskiem, a następnie w ciągu 5 dni, otrzyma zezwolenie na wywóz. Bez zezwolenia eksport produkcji medycznej jest przeprowadzany: • do użytku osobistego przez osoby fizyczne, wyjeżdżające z terytorium Republiki Kazachstanu, w ilości wymaganej w trakcie leczenia; • w ramach Apteczki pojazdu, wyjeżdżającego z terytorium Republiki Kazachstanu, w celu niesienia pomozy pasażerom; • eksport w ramach wywozu próbek wystawowych, przywiezionych na mocy zezwolenia organu upoważnionego do prowadzenia wystaw; • eksport w ramach wywozu sprzętu medycznego, sprowadzonego do prowadzenia badań przedklinicznych (nie klinicznych) i klinicznych. Ponadto, oddzielnej licencji, zgodnie z Zarządzeniem Rządu Republiki Kazachstanu z dnia 24 kwietnia 2015 № 287 "O zatwierdzeniu wykazu towarów, eksport i (lub) import których podlega licencjonowaniu, licencjobiorców i organów publicznych, które prowadzą koordynację wydawania licencji" podlega eksport i import leków zawierających substancje narkotyczne i psychotropowe i ich prekursorów. 16 3.2 Import Import produkcji medycznej do Kazachstanu jest również przeprowadzany zgodnie z Regulaminem zatwierdzonym na mocy Dekretu Ministra Zdrowia i Rozwoju Społecznego Republiki Kazachstanu z dnia 17 sierpnia 2015 № 668. Jednocześnie, import leków z krajów niebędących członkami Unii Celnej, jest przeprowadzany zgodnie z Regulaminem ws. trybu importu na terytorium celne Unii Celnej leków i substancji farmaceutycznych, zatwierdzonego decyzją Kolegium Euroazjatyckiej Komisji Gospodarczej w dniu 16 sierpnia 2012 № 134. Tryby uzyskiwania pozwolenia na import zarejestrowanych leków zawierają istotne róźnice w zależności od celu importu, na przykład: a/ W celu przeprowadzenia badań klinicznych trzeba złożyć (między innymi): odpis postanowienia upoważnionego organu o udzieleniu zezwolenia na • przeprowadzenie badań klinicznych leków; kopie dokumentów producenta potwierdzających jakość leków przeznaczonych • do badań klinicznych. b/ W celu świadczenia pomocy humanitarnej należy złożyć (między innymi): potwierdzenie pisemne o kontroli celowego niekomercyjnego przeznaczenia ładunku przez urzędy państwowej opieki zdrowotnej obwodów, miast o znaczeniu republikańskim, stolicy bądź organizacje opieki zdrowotnej, które mają pozwolenie na działalność medyczną, wspierające omawianą akcję humanitarną; • dokument potwierdzający charakter humanitarny ładunku, z tłumaczeniem na język państwowy bądź rosyjskim; • plan zagospodarowania celowego (dystrybucji) pomocy humanitarnej. c/ w celu zapobiegania bądź likwidacji następstw sytuacji nadzwyczajnych należy złożyć: • list od lokalnych organów wykonawczych potwierdzających powstanie sytuacji nadzwyczajnych. Ponadto, zróżnicowany jest proces uzyskiwania pozwolenia na import leków niezarejestrowanych. d/ W celu przeprowadzenia badań klinicznych trzeba złożyć (między innymi): • odpis postanowienia organu upoważnionego o zezwoleniu na przeprowadzenie badań klinicznych leków; • kopie dokumentów producenta potwierdzających jakość leków przeznaczonych do badań klinicznych z tłumaczeniem na język państwowy bądź rosyjski. 17 e/ Podczas importu próbek leków w celu przeprowadzenia ekspertyzy, rejestracji państwowej, przerejestrowania i wprowadzenia zmian do dokumentacji rejestracyjnej należy złożyć (między innymi): • zobowiązanie gwarancyjne o udzieleniu próbek w celu dokonania rejestracji państwowej, przerejestrowania i wprowadzenia zmian do akt rejestracyjnych w Republice Kazachstanu; • obliczenie ilości leków dla przeprowadzenia ekspertyzy w celu państwowej, przerejestrowania i wprowadzenia uzgodnione rejestracji zmian do akt rejestracyjnych, z państwową organizacją ekspercką w dziedzinie obrotu lekami, wyrobami medycznymi, sprzętem medycznym. f/ W celu przeprowadzenia wystawy leków bez prawa do ich dalszej realizacji trzeba złożyć (między innymi): • pisemne potwierdzenie organizatora wystawy o uczestnictwie wnioskodawcy w wystawie. g/ W celu zapewnienia opieki medycznej wg potrzeb życiowych konkretnego pacjenta lub świadczenia pomocy medycznej ograniczonej grupie pacjentów z rzadką i (lub), szczególnie ciężka patologią jest zobowiązany do złożenia (między innymi): • kopii licencji na działalność farmaceutyczną z aneksem odnośnie do podrodzaju działalności, związanej z hurtowym obrotem leków lub kopii licencji na prowadzenie działalności medycznej (w przypadku importu leków przez Organizację opieki); • listu od organów lokalnego urzędu opieki zdrowotnej obwodu, miasta o znaczeniu republikańskim i stolicy bądź organizacji opieki zdrowotnej mających licencję na prowadzenie działalności medycznej, z uzasadnieniem i obliczeniem ilości leków; • kopię dokumentacji producenta potwierdzającego jakość leku z tłumaczeniem na język państwowy bądź rosyjski. h/ W celu zapobieżenia bądź uchylenia następstw sytuacji nadzwyczajnych trzeba złożyć (między innymi): • list od lokalnych organów wykonawczych o powstaniu sytuacji nadzwyczajnej. 18 i/ w celu importu niezarejestrowanych substancji leczniczych wyprodukowanych w ramach Dobrej Praktyki Produkcyjnej trzeba złożyć (między innymi): • kopię licencji na prowadzenie działalności farmaceutycznej z aneksem na podrodzaj działalności związanej z produkcją leków bądź hurtową sprzedażą leków lub kopię licencji na prowadzenie działalności medycznej; • kopię umowy (kontraktu) ze wskazaniem postanowień o sprzedaży importowanych leków wyłącznie na terytorium Republiki Kazachstanu, a także kopię specyfikacji, ze wskazaniem producenta i kraju producenta leków wraz z tłumaczeniem na język państwowy bądźrosyjski; • kopię dokumentu od producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela, potwierdzającego dystrybutorskie prawa dostawcy do importu leków z kraju, nie będącego krajem - Producentem leku wraz z tłumaczeniem na język państwowy bądź rosyjski; • kopię certyfikatu zgodności potwierdzającego zgodność z wymogami Dobrej Praktyki Produkcyjnej ze wskazaniem daty ostatniej inspekcji z tłumaczeniem na język państwowy bądź rosyjski. j/ w celu wdrożenia innowacyjnych technologii medycznych należy złożyć (między innymi): • pisemne potwierdzenie uprawnionego organu o konieczności importu leków dla wdrożenia innowacyjnych technologii medycznych; • kopie dokumentów producenta potwierdzające jakość leków przeznaczonych do wdrożenia innowacyjnych technologii medycznych z tłumaczeniem na język państwowy bądźbądź rosyjski. Termin rozpatrzenia wniosków o wydanie zezwoleń na import wynosi 7 dni roboczych. W pozostałych kwestiach, eksport i import produkcji medycznej odbywa się na zasadach ogólnych, na podstawie odpowiedniej umowy, dokumentów przewozowych, certyfikatów pochodzenia, zgodności, jakości i bezpieczeństwa wraz z dokonaniem stosownych opłat (w % od wartości celnej towarów)3: Podczas eksportu: cło eksportowe.4 3 Wartość celna- cena towaru, w tym wydatki transportowe, ubezpieczenie towaru i podatki, pobierane w Kazachstanie. 4 Nie jest stosowane do produkcji medycznej wyprodukowanej w Kazachstanie. 19 Podczas importu: cło przywozowe w wysokości, które zależy od konkretnego rodzaju towaru (np. stawka 0% odnosi się do antybiotyków z rodziny penicylin, a 6,7% stosowana jest w przypadku materiałów opatrunkowych, plastrów); VAT 12%; cło w wysokości zatwierdzonej Rozporządzeniem Republiki Kazachstanu z dnia 21.01.2011 Numer 24 "W sprawie zatwierdzenia stawek opłat celnych pobieranych przez organy celne": Tabela nr 1 Stawki opłat celnych pobieranych przez organy celne Nazwa opłaty celnej Stawka w Euro Opłaty celne za deklarowanie celne 60 Eur za podstawowy arkusz deklaracji na towary; towarów 25 za każdy dodatkowy arkusz deklaracji na towary Opłaty celne za wspomaganie celne 11 eur na odległość do 50 km, 16 eur na odległość od 50 do 100 km, 26 eur na odległość od 100 do 200 km, 128 eur na odległość od 200 do 400 km, 178 eur na odległość od 400 do 600 km, 283 eur na odległość od 600 do 800 km, 385 eur na odległość od 800 do 1000 km, 523 eur na odległość od 1000 do 1500 km, 743 eur na odległość od 1500 do 2000 km, 878 eur na odległość od 2000 do 2500 km. Opłata za decyzję wstępną 70 eur 3.3 Certyfikacja dobrowolna i obowiązkowa Certyfikacja w omawianej dziedzinie jest procedurą dobrowolnego bądź obowiązkowego potwierdzenia zgodności produkcji bądź procesu z międzynarodowymi standardami, normami i / lub Regulaminami technicznymi Republiki Kazachstanu. Obowiązkowej certyfikacji podlegają towary wymienione w wykazie, zatwierdzonym Rozporządzeniem Rządu Republiki Kazachstanu z dnia 20.04.2005. N 367 "O obowiązkowym potwierdzeniu zgodności produkcji w Republice Kazachstanu". 20 Obowiązkowe potwierdzenie zgodności produkcji odbywa się w formie przyjęcia przez producenta produkcji deklaracji zgodności lub przeprowadzenia certyfikacji przez akredytowaną jednostkę potwierdzenia zgodności. Dobrowolne potwierdzenie zgodności produkcji odbywa się w formie przyjęcia przez producenta produkcji deklaracji zgodności produkcji, która nie podlega obowiązkowej certyfikacji. Sprawdzenie zgodności produkcji prowadzona jest przez akredytowaną jednostkę oceniającą zgodność, w tym odpowiednie testy mogą przeprowadzać firmy prywatne, które uzyskały akredytację Ministerstwa Przemysłu i Handlu Republiki Kazachstanu. Na podstawie wyników obowiązkowego potwierdzenia zgodności produkcji producentowi wydaje się odpowiedni certyfikat, obowiązujący na całym terytorium Republiki Kazachstanu. Te samy organy rejestrują i sprawdzają deklaracje zgodności. Należy zauważyć, że wykaz zatwierdzony przez wyżej wymienione Rozporządzenie Rządu nie zawiera żadnych wymogów dotyczących obowiązkowej certyfikacji leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego. Wg rozporządzenia, obowiązkowej certyfikacji podlegają tylko leki stosowane w medycynie weterynaryjnej. Wynika to z tego, że sprawdzenie zgodności jakości leków, wyrobów medycznych oraz sprzętu medycznego prowadzi się wielokrotnie w procesie ich państwowej rejestracji i potwierdzana jest stosownym świadectwem rejestracyjnym. Jednakże producent lub importer leków, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego ma prawo do samodzielnego określenia potrzeby certyfikacji swoich produktów i przeprowadzenia dobrowolnej certyfikacji. 4. INFORMACJA ANALITYCZNA O BRANŻY W LATACH 2014-2015 Z UWZGLĘDNIENIEM DOSTĘPNYCH DANYCH Z ROKU 2016 W latach 2011-2015, w Kazachstanie odnotowano stabilny wzrost produkcji farmaceutycznej od początku okresu, którego kulminacją był środek 2013 roku, gdy jego wysokość osiągnęła wartość 2 241 mln USD. W tym okresie, na rynku pojawiali się nowi gracze, którzy z sukcesem weszli na rynek; wzmacniały się pozycje zajmowane przez już ustatkowane firmy farmaceutyczne, ale dewaluacja 2014 miała wpływ na wszystkie dziedziny gospodarki państwa, w tym na rynek farmaceutyczny.Późniejsza, druga mocniejsza fala dewaluacji w 2015 roku, a wygenerowana przez nią sytuacja gospodarcza wywołały spadek wartości rynku w walucie obcej z powodu zmniejszenia się wielkości importu, w wyniku czego rynek farmaceutyczny powrócil do wskaźników 2012 roku w ujęciu ilościowym. Drugą stroną medalu było to, że rynek w walucie krajowej w ostatnich latach nadal rósł, a dewaluacja dała początek procesowi substytucji importu. Również w czasie kryzysu znaczną pomoc rynek farmaceutyczny 21 Kazachstanu uzyskal dięki wsparciu ze strony państwa, wyrażone w działalności Wyłącznego dystrybutora5 i programów rządowych mających na celu rozwój całego kraju. W latach 2000-2014 produkcja podstawowych produktów farmaceutycznych wzrosła prawie 17krotnie, osiągając 37,0 mld.tng w roku 2014. Przy tym odnotowano stały wzrost produkcji w ujęciu wartościowym w całym okresie. Śriednioroczny wzrost produkcji farmaceutycznej w latach 2009- 2014 wyniósł 21,3%. Należy jednak zauważyć, że tempo wzrostu przemysłu farmaceutycznego ostatnio znacznie się zmniejszyło. W okresie od 2013 do 2014 roku. wzrost produkcji wyniósł zaldwie 4,2%, czyli o 3,6% mniej niż w latach 2012-2013. i aż o 21% mniej niż w latach 2011-2012. osiągając wskaźnik 8 848,5 ton. Z całkowitej masy produktów farmaceutycznych wyprodukowanych w 2014 największy udział stanowiły leki - 95,4%, reszta – pozostałe środki farmaceutyczne, antybiotyki, witaminy itp. Popyt na produkcję farmaceutyczną w Kazachstanie jest dużo większy niż podaż krajowych producentów. Np. w 2014 w Kazachstanie wyprodukowano mniej niż tonę witamin, podczas gdy konsumpcja krajowa wyniosła 131,5 ton. To samo dotyczy antybiotyków i innych leków: zapotrzebowanie na antybiotyki w 2014 roku przekroczyło krajową podaż aż o 7 razy, popyt na leki i inne – o 10,5 razy. W 2014 roku wolumen konsumpcji podstawowych produktów farmaceutycznych Kazachstanu wyniósł 67 605,9 ton, z czego 91% to produkty importowane, a tylko 9% to produkcja lokalna. 8% krajowej produkcji farmaceutycznej zostało wyeksportowane. Ogółem sprzedaż podstawowej produkcji farmaceutycznej na rynku krajowym Kazachstanu wzrosła w 2014 roku w porównaniu z 2013 rokiem o 45% (do 67 605,9 ton). Wzrost ten spowodowany był głównie wzrostem o 45,4% (do 67 423,2 ton) zapotrzebowania na leki i inne produkty farmaceutyczne. Konsumpcja antybiotyków, witamin, prowitamin i ich pochodnych, przeciwnie, zmniejszyła się o 26-37%. W związku z tym zwiększył się wolumen importu wyrobów farmaceutycznych - o 51,6%. Wolumen eksportu natomiast sie zmniejszył się o 22,1% w porównaniu do roku 2013. Eksport leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych spadł o 21,7% (do 526,1 ton), eksport antybiotyków, prowitamin, witamin i ich pochodnych wyeliminowany został całkowicie. W 2014 roku przemysł farmaceutyczny w Kazachstanie charakteryzował się ogólnym spadkiem produkcji o 20,5% (z 37 do 29 mld KZT.), A także spadkiem udziału lokalnych produktów w sprzedaży krajowej z 14% do 9%. Udział produktów importowanych wzrósł w całkowitej 5 W lutym 2009 roku Rząd Kazachstanu utworzył firmę SK-Farmacja Sp z o.o.- Wyłącznego dystrybutora. System Jedynego dystrybutora utworzono w celu zapewnienia ludności w leki w ramach gwarantowanego zakresu bezpłatnej opieki zdrowotnej, wzmocnienia stabilności i konkurencyjności branży farmaceutycznej Kazachstanu, rozwoju przemysłu farmaceutycznego poprzez konsolidację zamówień państwowych leków i wyrobów medycznych. 22 objętości o 5%, odpowiednio. W podziale regionalnym, przemysł farmaceutyczny wyglądal następująco: 53% wytwarzanej produkcji przypada na województwo Południowo-Kazachtsańskie, 28% -na miasto Ałmaty, moce produkcyjne innych regionów republiki są nieistotne. W stosunku do sprzedaży w 2014 roku potwierdzony ogólny indeks rynku farmaceutycznego w Kazachstanie osiągnął 331 mld KZT w cenach hurtowych (1,84 mld USD, 1,39 mld euro). Wzrost sprzedaży wyniósł 21% w porównaniu do 2013 roku (3% - w dolarach amerykańskich, 2% - w euro). Rynek detaliczny wyniósł 195 mld KZT – 59% ogólnego wolumenu sprzedaży na rynku, sektor budżetowy wyniósł 135 mld KZT, 41% ogólnego wolumenu sprzedaży na rynku. Według danych Komitetu Przemysłu Ministerstwa Przemysłu i Nowych Technologii, Wyłączny dystrybutor od 2010 roku zawarł z 14 krajowymi producentami 15 długoterminowych umów na dostawę 995 rodzajów leków i wyrobów medycznych. Ilość pozycji w kontraktach długoterminowych zwiększyła się z 184 pozycji w 2009 roku do 900 w 2013 r. Udział producentów krajowych w strukturze zamówień SK-Farmacja Sp zo.o. wynosił 67% w ujęciu realnym, podczas gdy kilka lat temu w gwarantowanym zakresie bezpłatnej opieki zdrowotnej odsetek ten nie przekraczał 6%. Rok 2014 odznaczył się również pojawieniem się inwestorów zagranicznych, którzy bezpośrednio wpłynęły na rozwój rynku farmaceutycznego Republiki Kazachstanu. Wcześniej od dużego uczestnika rynku farmaceutycznego Kazachstanu "Chimfarm SA" 51% akcji nabyła znana firma europejska "Polpharma", w wyniku czego pozyskano inwestycje w wysokości prawie 100 mln USD. Do Karagandyńskiego kompleksu farmaceutycznego zgłosił się inwestor rosyjski - firma "Pharmstandard" z inwestycjami w wysokości $ 15 mln USD. Największa firma farmaceutyczna Turcji AbdiIbrahimIlaçSan veTic. A.Ş nabyła 60% udziałów w „SP GlobalFarm Sp z o.o.". Projekt kosztował 60 mln USD. W 2015 roku Kazachstan zwiększył udział produktów krajowych na rynku farmaceutycznym do 25%. W 2014 roku wyprodukowano 11 403 ton leków i 297,7 ton innych preparatów farmaceutycznych, to jest o jedną trzecią więcej niż w 2014 roku. Wolumen importu produkcji farmaceutycznej wyniósł 1 100 599 tys. USD, export zaś produkcji farmaceutycznej zwiększył się do 23 569,4 tys. USD. Krajowy rynek w 2015 roku oszacowano na 1,8 mld USD wg cen detalicznych. Przewidywano, że wzrost rynku w 2015 roku będzie o 5% wyższy niż przed rokiem. Według prognoz USAID rynek farmaceutyczny osiągnie wskażnik 2,27 mld USD z wzrostem o 9% w 2016 roku w cenach detalicznych. Jednocześnie, dewaluacja, stworzenie jednolitego rynku środków farmaceutycznych pomiędzy krajami Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej i przystąpienie Kazachstanu do WTO spowodowało, iż przemysł farmaceutyczny znalazł w trudnej sytuacji. 23 Po wprowadzeniu w sierpniu 2015 w Kazachstanie płynnego kursu walutowego sytuacja się skomplikowała. Przede wszystkim sytuacja ta doprowadziła do wzrostu cen leków zarówno krajowych i zagranicznych. W związku z tym, w wyniku spadku dochodów ludności nastąpił spadek popytu na produkty farmaceutyczne. Według wyników 2015 roku kanał ambulatoryjny wzrósł o 94% w ujęciu wartościowym, mając 14% udziału w całym rynku i o 49% w ujęciu ilościowym z 17% rynku w porównaniu z 2014 rokiem, natomiast kanał "SK-Farmacja" zmniejszył się o 1% w ujęciu wartościowym, a w ujęciu ilosciowym pozostaje w stanie stagnacji. Sektor detaliczny w 2015 roku wykazał dynamikę ujemną z udziałem w rynku wynoszącym 59% w ujęciu wartościowym, tracąc 7% udziału w rynku. Rynek detaliczny leków w podziale na regiony Kazachstanu wyznaczył 4 głównych liderów: Ałmaty z udzialem w rynku w wysokości 25,1%; Karaganda 13,27%; Astana 8,18%; Szymkient 7,5% Wskazane miasta są liderami pod względem liczby ludności, są centrami finansowymi regionów z wysokim wskaźnikiem popytu konsumenckiego. Można zauważyć, że ogólnie zaobserwowano ujemną dynamikę w odniesieniu do wiodących regionów, ale istnieją regiony ze wzrostem dodatnim, takie jak: Województwo Zhambylskie + 36,4%; Województwo Almatyńskie + 14,1%. Obserwując dynamikę średnich cen w dolarach amerykańskich za 1 opakowanie, zauważa się spadek cen produktów farmaceutycznych na koniec 2015 roku. Kluczowym czynnikiem stała sie dewaluacja KZT, kurczenie się rynku i spadek siły nabywczej. Znajduje to odzwierciedlenie w strategii firm, których celem jest wzmocnienie pozycji na rynku: wzrost cen nie jest większy niż 20%, ponieważ przy wyborze konsument woli tańsze odpowiedniki i generyki. Jednym z głównych czynników wzrostu branży biomedycznej w Kazachstanie w ostatnich latach było wsparcie państwa. Podjęte działania przyczyniły się do masowego wejścia firm zagranicznych i inwestycji do branży. W Republice Kazachstanu również rozpoczęto proces reorganizacji przemysłu farmaceutycznego w celu dostosowania go do gospodarki rynkowej w ramach Programu Państwowego rozwoju ochrony zdrowia Republiki Kazachstanu "Salamatty Kazachstanu" na lata 2011-2015. Program ten został opracowany przez Ministerstwo Zdrowia w celu wykonania Rozporządzenia Prezydenta "O Strategicznym Planie rozwoju Republiki Kazachstanu do 2020 roku" i miał na celu poprawę zdrowia obywateli Kazachstanu, a w konsekwencji do zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Według danych z 2015 roku, można stwierdzić, iż wiele wskaźników docelowych programu zostało osiągniętych, a nawet przekroczonych. Średnia długość życia obywateli Kazachstanu 24 już w 2014 roku osiągnęła 71,6 lat, podczas gdy w docelowych wskaźnikach programu średnią długość życia wskazanao na poziomie 70 lat do końca roku 2015. Całkowity koszt, wydzielony z budżetu państwa na realizację programu wyniósł 380 358.9 KZT. Ponadto, w 2015 roku wprowadzono istotne zmiany w przepisach, które pozwoliły krajowym przedsiębiorstwom utrzymać stabilność produkcji w kolejnych latach: - wydłużenie okresu umów długoterminowych od 7 do 10 lat; - przewidziano normę, która umożliwia zawarcie długoterminowej umowy na dostawę sprzętu medycznego (wcześniej nie było tego przepisu). W grudniu 2015 SK-Farmacja Sp zo.o. ogłosiła przetarg na zawarcie długoterminowej umowy na dostawę 133 rodzajów leków i wyrobów medycznych. Zwycięzcami przetargu zostały, między innymi "Himfarm SA", "Nobel SA", "Abdi Ibrahim Globalny Pharm Sp z o.o." W okresie styczeń-sierpień 2016 roku wartość produkcji wyrobów farmaceutycznych w Republice Kazachstanu wyniosła 25 444 mln KZT, czyli o 2,5% więcej niż w analogicznym okresie 2015 roku. Wśród firm, które zwiększyły ilościowo wielkość produkcji znajdują się: - "Himfarm SA" (+2%); - "Abdi Ibrahim Globalny Pharm Sp z o.o." (o 4 razy); - «VivaPharm Sp z o.o.» (+64%); - „Nur-Maj Farmacja Sp z o.o.”( +46%); - „Sultan Sp z o.o.”( +26%). Pierwsza połowa 2016 roku odznaczyła się wzrostem wielkości produkcji antybiotyków o 30% w porównaniu do tego samego okresu 2015 roku. Na wzrost wpłynęło uruchomienie nowego zakładu "Himfarm SA" do produkcji antybiotyków (17 rodzai).. Rocznie firma może wyprodukować ponad 24 milionów ampułek antybiotyków, co jest w stanie zaspokoić popyt krajowy. W okresie sprawozdawczym "Himfarm SA" wyprodukował leki na sumę 9,9 mld KZT, «VivaPharm SP zo.o.» - na sumę 217 mln KZT. „Abdi Ibrahim Globalny Pharm Sp z o.o." stopniowo dąży do osiągnięcia planowanej zdolności produkcyjnej leków. W 2016 roku firma pomyślnie przeszła kontrolę pod względem zgodności z normami GMP, a w czerwcu otrzymała certyfikat zgodności z tą normą. Według Centrum analizy branżowej "KIRI SA" na podstawie danych Komitetu Statystyki Kazachstanu, w III kwartale 2016 roku ilość wytworzonej produktcji farmaceutycznej wyniosła 28,1 mld KZT, czyli o 33,8% więcej niż w analogicznym okresie roku 25 2015. Znaczny wzrost był wynikiem zwiększenia wielkości wytwarzanej produkcji w przedsiębiorstwach "Abdi Ibrahim Globalny Pharm Sp z o.o" o 4 razy, "Dolce Sp z o.o." o 1,4 razy, «Vivafarm Sp z o.o.» o 1,4 razy. Głównymi producentami krajowej produkcji farmaceutycznej stały się przedsiębiorstwa usytuowane w województwie Południowo- Kazachstańskim (40,3%), w Almaty (23,8%), regionie Almatyńskim (22%). Wg danych http://pharmnews.kz, w 2016 roku rosyjska firma biotechnologiczna BIOCAD i Karagandyński kompleks farmaceutyczny (Kazachstan) podpisały umowę o realizacji transferu technologii produkcji pełnego cyklu preparatów biopodobnych rytuksymabu, bewacyzumabu i trastuzumabu i ich dystrybucji na sumę ponad 100 milionów dolarów. Krok ten doprowadzi do zwiększenia dostępności życiowo ważnych dla życia ludności leków i zoptymalizuje wydatki Rządu Republiki Kazachstanu w zakresie opieki zdrowotnej. Przed podpisaniem umowy, strony już podjęły niektóre działania: Karagandyński Kompleks Farmaceutyczny został wyposażony w nowoczesny sprzęt, standardyzowano procesy produkcyjne i przeszkolono personel. W następnym roku, po przejściu procedury rejestracji środków biopodobnych bewacyzumabu i trastuzumabu Kompleks Farmaceutyczny będzie w stanie pokryć całość zapotrzebowania Ministerstwa Zdrowia Kazachstanu w zakresie tych preparatów. We wrześniu 2016 SK-Farmacja Sp z o.o. podpisała kolejne umowy na rok 2017 na dostawę 137 rodzajów leków i 251 wyrobów medycznych z 10 krajowymi producentami na łączną kwotę 25,6 mld KZT. Wśród w/w 10 producentów znajdują się: "Nobel AFF SA", "Himfarm SA", "Almerek Sp z o.o.", "Abdi Ibrahim Global Pharm Sp z o.o. ", «BIRUNIFARM Sp z o.o.», "Viva Pharm Sp z o.o.", «DOLCE Sp z o.o.», «JuldyzKenanCo, LTD Sp z o.o.», «Super-Pharm Sp Z o.o.», "Ecopharm International Sp z o.o.". W październiku 2016 roku został oddany do użytku nowy, piąty, zakład produkcyjny «Nobel Ałmatyńska Fabryka Farmaceutyczna Sp z o.o..", którego budowę rozpoczęto w styczniu 2015r. Całkowita powierzchnia produkcyjna wynosi 900 metrów kwadratowych. Zakład będzie produkował leki i opakowania do nich. W 2017 roku, dzięki gwarantowanemu zakresowi bezpłatnej opieki zdrowotnej wielkość zakupu SK-Farmacja Sp z o.o. leków i wyrobów medycznych ma wynieść ponad 130 mld KZT. W tym samym czasie prognozuje się stałą tendencję zastępowania na rynku krajowym towarów importowanych przez lokalną produkcję leków pod warunkiem, że spełniają one wszystkie wymagania jakościowe. W okresie od 2009 do 2017 roku zauważono systematyczny wzrost udziału produkcji krajowej w zakupie Wyłącznego dystrybutora. Udział krajowych producentów w przetargach w ujęciu wartościowym wzrósł z 5,7 mld KZT w momencie wprowadzenia jednolitego systemu dystrybucji w 2010 roku do 32,8 mld KZT w 2016 r. W 2017 roku firma 26 planuje zwiększyć liczbę bezpośrednich kontraktów zagranicznych z fabrykami-producentami o sumę 40 mld KZT. W ramach zamówień na 2017 Wyłączny dystrybutor zawarł bezpośrednie umowy i aneksy z siedmioma producentami zagranicznymi na kwotę 11,1 mld KZT (33,534,743 USD) w celu zapewnienia organizacjom zdrowia 17 preparatów medycznych bezanalogowych: 1. F. Hoffmann-La Roche, Szwajcaria na sumę 3,0 mld KZT; 2. GlaxoSmithKline Export Ltd, Great Britain 2,1 mld KZT; 3. Novo Nordisk A/S, Dania 2,1 mld KZT; 4. Pfizer H.C.P. Corporation, USA 2,0 mld KZT; 5. BOEHRINGER INGELHEIM PHARMA, GmbH & Co. KG, Austria 1,1 mld KZT; 6. Octapharma AG, Austria 492,9 mln KZT; 7. Teva Pharmaceutical Industries Ltd, Izrael 273,4 mln KZT. W tej chwili prowadzi się negocjacje odnośnie 11 preparatów bezanalogovych z 3 producentami zagranicznymi, drafty bezpośrednich kontraktów są w fazie negocjacji. SANTO zawarła z SKFarmacja Sp z o.o. 4 umowy i 2 aneksy na dostawę leków na sumę, przekraczające 9,2 mld KZT. Leki zostaną dostarczone w 2017 roku w ramach zapewnienia gwarantowanego zasobu bezpłatnej opieki medycznej. Ponadto, Wyłączny dystrybutor podpisał długoterminowe kontrakty z lokalnymi producentami. 5 września 2016 roku podpisano umowy długoterminowe na dostawę leków pomiędzy Wyłącznym dystrybutorem leków SK-Farmacja Sp z o.o. i krajowymi producentami farmaceutyków «VIVA PHARM Sp z o.o.» i "Super -pharm Sp z o.o.». Wyroby medyczne Ogólnie rzecz biorąc, rynek wyrobów medycznych (Medical Devices) Kazachstanu w 2015 roku oceniono na $ 380 mln EUR (kwota obliczona została na podstawie danych importu / exportu / produkcji i oceny eksperckiej uczestników rynku). Róźni eksperci mają różne opinie co do udziału importu w strukturze konsumpcji, ale wszyscy są zgodni, że rynek wyrobów medycznych w Kazachstanie jest zależny od importu i średni udział importu wynosi 90%. Największy udział w strukturze importu należy do produktów przeznaczonych do wewnętrznego i zewnętrznego protezowania (17%), urządzeń opartych na promieniowaniu rentgenowskim (11%), jak również sprzętu elektrodiagnostycznego (10%). Firmy lokalne produkują bardzo ograniczony asortyment wyrobów medycznych i sprzętu medycznego. Obejmuje on głównie odzież medyczną, sterylne probówki jednorazowe, jednorazowe systemy próźniowe, igły i strzykawki, szpatułki terapeutyczne, rękawice, ginekologiczne komplety i zestawy do pobierania krwi, bandaże, zestawy do wstrzykiwań i inne kategorie wyrobów. Z dużego sprzętu medycznego główni krajowi producenci sprzętu medycznego "Aktyubrentgen SA" dostarczają w 27 ramach gwarantowanego zakresu opieki zdrowotnej aparaty fluorograficzne (w tym kompleksy mobilne) i urządzenia mammograficzne. Kazachstan do tej pory nie osiągnął pełnych mocy do produkcji wysokotechnologicznego i potrzebnego w praktyce medycznej sprzętu medycznego. W związku z tym zapotrzebowanie na nie jest kompensowane za pomocą importu. Ogromną rolę we wsparciu branży medycznej i zakupu wyrobów medycznych w Kazachstanie odgrywa KazMedTech SA utworzone przez Ministerstwo zdrowia i rozwoju społecznego Republiki Kazachstanu . "KazMedTech SA" została utworzona w 2010 roku w celu wyposażania prywatnych i publicznych organizacji medycznych w nowoczesny sprzęt medyczny poprzez leasing. Według danych Ministerstwa Zdrowia i społecznego rozwoju Republiki Kazachstanu w okresie od listopada 2010 do października 2016 roku, przy wsparciu ze strony "KazMedTech SA" w 167 organizacjach opieki zdrowotnej odnowiono sprzęt medyczny. W tym okresie wzięto w leasing ponad 500 jednostek sprzętu medycznego. W 2016 "KazMedTech SA" zatwierdził 225 wniosków o przekazanie sprzętu medycznego w leasing. Od początku 2016 roku w organizacjach opieki zdrowotnej zainstalowano 61 sztuk sprzętu medycznego, 27 zostanie zainstalowanych do końca roku. 137 jednostek sprzętu medycznego trafi do klinik i szpitali w przyszłym roku. Wśród regionów Kazachstanu najbardziej aktywnie wykorzystyjących system leasingowy zamówień sprzętu medycznego znajdują się organizacje opieki zdrowotnej województwa Pawłodarskiego. W ciągu ostatnich 6 lat, 12 organizacji ochrony zdrowia w regionie podpisało umowę leasingu finansowego na ponad 70 jednostek sprzętu medycznego. W związku z tym, iz brak jest szczegółowych danych o stanie branży, niżej przedstawiono ogólnie dostępne dane o większych firmach produkujących wyroby medyczne i sprzęt medyczny: Super-Pharm Sp z o.o. Na dzień dzisiejszy "Super-Pharm Sp z o.o.» - to zakład farmaceutyczny specjalizujący się na produkcji jednorazowych ubrań medycznych i bielizny z materiałów nietkanych i materiałów opatrunkowych. Zdolności produkcyjne wynoszą ponad 15 milionów sztuk rocznie. W grudniu 2011 roku oddano do eksploatacji zakład do produkcji wyrobów medycznych z materiałów nietkanych z wykorzystaniem pełnego cyklu produkcyjnego "od surowców do produktów gotowych", w tym proces sterylizacji produkcji gotowej w przeciwieństwie do istniejących zakładów na rynku urządzeń medycznych nietkanych w Republice Kazachstanu i WNP, polegających w większym lub mniejszym stopniu na outsourcingu. «Super-Pharm Sp z o.o. » podpisała długoterminową umowę na dostawę leków i wyrobów medycznych z "SK-farmacja Sp z o.o.", okres obowiązywania umowy 7 lat. Zgodnie z umową, firma dostarcza 6 typów sterylnych zestawów i 4 rodzaje bandaży, zaspokajajac potrzeby Ministerstwa Zdrowia Republiki Kazachstanu w zakresie tej produkcji. Od 2012 do 2016 wolumen dostarczonej 28 produkcji placówkom medycznym Kazachstanu wyniósł ponad 25,2 mln bandaży, ponad 4,8 mln zestawów i 15,8 mln wyrobów jednostkowych. W dniu 1 marca 2016 roku łączna liczba pracowników w firmie wynosiła 107 osób. Fabryka strzykawek jednorazowych BRANDO Sp z o.o. w mieście Atyrau. Fabryka została zbudowana przemysłowo-inowacyjnego rozwoju w ramach forsowanego Państwowego Programu w województwie Atyrauskim. Realizacja projektu rozpoczęła się w sierpniu 2009 roku, a w 2010 roku firma rozpoczęła dostarczanie produktów do szpitali w kraju. Zakład wytwarza całe spektrum stosowanych obecnie strzykawek 2 ml, 3 ml, 5 ml, 10 ml i 20 ml. Wydajność zakładu wynosi 250 milionów strzykawek rocznie. Do tej pory opracowane i wdrożono ISO 9001: 2009 oraz ISO 13485: 2003. Venera Sp zo.o. Firma produkcyjna zajmuje się produkcją wyrobów medycznych z polimerów i szkła medycznego, a także wyrobów dla dzieci. Produkcja firmy przeszła procedurę rejestracji i z powodzeniem jest sprzedawane we wszystkich miastach Kazachstanu, Uzbekistanu, Kyrgzstanu. Kazmedpribor Holding Produkcja zakładu z powodzeniem jest wykorzystywana w dużych zakładach opieki zdrowotnej we wszystkich regionach Kazachstanu. Firma, która rozpoczęła działalność jako mały warsztat do produkcji mebli medycznych, dzisiaj jest największą fabryką sprzętu medycznego w Kazachstanie. Zakład produkuje ponad 300 rodzajów sprzętu medycznego, od prostych mebli medycznych do wysokotechnologicznych nowoczesnych urządzeń, takich jak: USG, aparatura rentgenowska, stoły operacyjne, konsole lekarskie, elektrokardiografy, lampy operacyjne i wiele innych. Kompletuje również auta medyczne najróźniejszej modyfikacji: karetki, dentomobile, reanimomobile. W 2015 roku zaplanowano uruchomienie kolejnych projektów dotyczących wspólnej produkcji z wiodącymi producentami zagranicznymi: • Modernizacja na bazie przemysłowej zakładu "Kazmedpribor Holding" w celu produkcji sprzętu rentgeno-diagnostycznego wraz z Shimadzu Corporation (Japonia) – jednym z największych na świecie producentów sprzętu analitycznego i testowego dla laboratoriów i diagnostycznego sprzętu medycznego, sprzętu specjalistycznego i laboratoryjnego oraz oprogramowania. Niestety, informacji o realizacji wspólpracy nie można znaleźć w dostępnych źródłach informacyjnych. • Wspólna produkcja automatycznego analizatora biochemicznego CHEM-200 i odczynników medycznych do urządzeń diagnostycznych i laboratoryjnych wraz z Gesan 29 Production Srl (Włochy) - jedną z najbardziej cenionych firm międzynarodowych w dziedzinie odczynników chemiczncyh. Celem tego projektu jest wyposażenie placówek terapeutyczno-profilaktycznych, Kazachstanu i państw sąsiednich w niedrogi sprzęt diagnostyczny i laboratoryjny oraz w odczynniki medyczne o wysokiej jakośći zgodnie z międzynarodowymi standardami GMP UE. • Wspólna produkcja medycznych środków dezynfekujących wraz z Dr. Schumacher GmbH (Niemcy) - jedną z wiodących firm w dziedzinie rozwoju i produkcji środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych. • Projekt Kompleksu farmaceutycznego do produkcji sterylnych ciekłych form leków do infuzji dożylnej. Zgodnie z projektem zaplanowano produkcję substytutów plazmy, antybiotyków, aminokwasów, roztworów do dializy otrzewnowej i hemodializy, krople dla okulistyki. Dolce Sp zo.o. Związek firm komercyjno-produkcyjnych kazachstańskim producentem Dolce jednorazowych a Dolce-Pharm wyrobów jest medycznych, największym profesjonalnych materiałów, jednorazowych ubrań i bielizny (zestawy, maski, osłony na buty, itd) do profilaktyki zakażeń wewnątrzszpitalnych oraz ochrony personelu medycznego, a także leków (węgiel aktywowany). Firma ma podpisaną wieloletnią umoe z Wyłącznym dystrybutorem SK-Farmacja Sp z o.o. i jest zorientowana na eksport produkcji do krajów Środkowej Azji i krajów WNP. Aktybrentgen SA Aparatura salowa, aparaty fluorograficzne, mammograficzne, rentgenowskie, systemy mobilne, LED oświetlenie, meble medyczne. Eco Farm International Sp z o.o. Fabryka posiada najnowocześniejsze linie produkcyjne do 57 rodzajów jednorazowych sterylizowanych probówek próźniowych do pobrania, przechowywania i transportowania krwi, osocza i surowicy, a także sześciu rodzajów dwustronnych sterylnych igieł medycznych jednorazowego użytku. 5. DYNAMIKA EKSPORTU I IMPORTU Według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej w 2015 roku w Kazachstanie odnotowano znaczny spadek obrotów w handlu zagranicznym. Obroty handlu zagranicznego Kazachstanu w 2015 roku wyniosły 75,9 mld USD, w 2014 r. było to 120,7 mld USD, w 2013 roku 133,5 mld USD. Import zmniejszył się o 30 27%, eksport o 43%. Wolumen eksportu w 2015 roku, w stosunku do roku 2014 zmniejszył się o 42,5% i wyniósł 45,7 mld USD. Z kolei import zmniejszył się o 26,9% i wyniósł 30,2 mld USD. W strukturze obrotu zagranicznego eksport przeważa nad importem. Tabela nr 2 Wymiana handlowa Republiki Kazachstanu w latach 2013-2015 2013 r. 133 506,0 2014 r. 120 755,3 2015 r. 75 911,6 100,5 90,4 62,9 Eksport (w mln USD) W % w stosunku do roku poprzedniego 84 700,4 79 459,8 45 725,6 98,0 93,8 57,5 Import (w mln USD) W % w stosunku do roku poprzedniego 48 805,6 41 295,5 30 186,0 105,3 84,6 73,1 Wymiana handlowa (w mln USD) W % w stosunku do roku poprzedniego Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej Wykres nr 1 Struktura wymiany handlowej w 2015 r. 40% Eksport Import 60% 31 W odniesieniu do eksportu i importu produkcji przemysłu farmaceutycznego należy pamiętać, że wielkość importu znacznie przekracza wielkość eksportu. Eksperci szacują, że krajowa produkcja leków tylko w 25% zaspokaja popyt krajowy. Tak więc, w warunkach lokalnego niedoboru produkcji farmaceutycznej ludność jest zmuszona do zaspokajania potrzeb produktami pochodzącymi z importu. Stwarza to stosunkowo korzystne warunki do wejścia na rynek dla nowych firm. Eksport produktów farmaceutycznych w okresie od 2009 do 2015 roku. wzrósł o 17%. Z kolei import wyrobów medycznych stanowił ok.90% rynku, co sprawia, że Kazachstan jest netto importerem wyrobów medycznych, zależnym od dostaw zewnętrznych, eksport zaś stanowi znikomą część obrotu handlowego. Tabela nr 3 2014 – EKSPORT w tys.USD Nazwa grupy W tym kraje Pozostałe kraje świata Ogółem WNP Produkcja 16 307,5 10 616,6 5 690,9 farmaceutyczna Wyroby medyczne 140,7 2,5 138,2 Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej Tabela nr 4 2015 – EKSPORT w tys. USD Nazwa grupy Ogółem WNP W tym kraje Pozostałe kraje świata Produkcja 23 569,4 7 985,2 15 584,2 farmaceutyczna Wyroby medyczne 628,3 26,8 601,5 Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej Tabela nr 5 2014 - 2016 (styczeń-sierpień) – EKSPORT w tys. USD Produkcja farmaceutyczna 2014 2015 2016 10 919,0 14 312,99 10 542,19 17,7 500,8 272,2 Wyroby medyczne Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej 32 Wykres nr 2 2014 - 2016 (styczeń-sierpień) – EKSPORT w tys. USD 272,2 2016 10 542,19 500,8 2015 14 312,99 17,7 2014 Wyroby medyczne 10 919,0 Produkcja farmaceutyczna Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej ob grup rok 2015 był rokiem kiem wzrostu z późniejszą Jak wynika z powyższych danych, dla obydwu tendencją spadkową. Tabela nr 6 2014 – IMPORT w tys. USD Nazwa grupy Ogółem WNP W tym kraje Pozostałe kraje świata Produkcja 1 264 954,1 32 004,2 1 232 949,9 farmaceutyczna Wyroby medyczne 251 945,5 619,8 251 325,7 Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej Tabela nr 7 2015 – IMPORT w tys. USD Nazwa grupy Ogółem WNP W tym kraje Pozostałe kraje świata Produkcja 1 100 599,6 28 166,9 1 072 432,7 farmaceutyczna Wyroby medyczne 165 961,3 251,1 165 710,2 Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej Tabela nr 8 2014 - 2016 (styczeń-sierpień) – IMPORT w tys. USD Produkcja farmaceutyczna 2014 2015 2016 815 273,0 754 677,7 567 679,1 175 028,8 129 473,0 87 732,6 Wyroby medyczne Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej 33 Wykres nr 3 Import wyrobów i produkcji farmaceutycznej w latach 2014-2016 2016 2015 2014 87 732,6 567 679,08 129473 754 677,70 175028,8718 815 273,03 Wyroby medyczne Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej Jak wynika z w/w danych, import produkcji farmaceutycznej w okresie od stycznia do sierpnia 2016 roku zmniejszył się o 186 998,62 tys. USD w stosunku do tego samego okresu roku 2015 i o 247 593,95 tys. USD w stosunku do 2014. W odniesieniu do wyrobów medycznych sytuacja jest zupełnie analogiczna. Import wyrobów medycznych w okresie styczeń-sierpień 2016 r. zmniejszył się o 41 740,36 tys. USD w porównaniu z tym samym okresem 2015 roku i o 87 296,23 tys. USD w porównaniu do 2014 roku. Tendencja spadkowa importu jest przede wszystkim wynikiem przeprowadenia w Kazachstanie dwóch dewaluacji, które wpłynęły nie tylko na koszt importowanej produkcji, lecz także na siłę nabywczą ludności Kazachstanu. Niemałą rolę odegrały podpisane w 2015 i 2016 roku memoranda pomiędzy rządem a największymi asocjacjami farmaceutów o utrzymaniu cen na poziomie początku roku, co spowodowało, iż większość importerów odnotowała straty. Pomimo tego import nadal zajmuje ponad połowę rynku farmaceutycznego w Kazachstanie. Ponadto, na rynku medyczno-biologicznym Kazachstanu w ostatnich latach notuje się wysoki popyt wewnętrzny na leki i wyroby medycne, co potwierdza poziomem konsumpcji produkcji importowanej i wydatków ludności na te cele. To z kolei świadczy o ogromnym potencjale krajowego rynku farmaceutycznego i rynku wyrobów medycznych oraz o atrakcyjności kazachstańskiego rynku dla inwestorów zagranicznych. Tendencje spadkowe w eksporcie związane są z niedostateczną mocą produkcyjną miejscowych fabryk wyrobów medycznych i brakiem nowych inwestycji. 34 5.1 Struktura geograficzna IMPORT 2014 rok W imporcie leków w 2014 roku pierwsza piątka dostawców wyglądała nastepująco: - Niemcy, Francja, Indie, Rosja, Węgry Wykres nr 4 Import leków 2014 w tys. USD 49 608,4 51 543,9 Niemcy Francja 194 997,3 79 028,9 Indie Rosja 82 512,0 128 697,0 Węgry Włochy Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych Wyroby medyczne W dostawach wyrobów medycznych do Kazachstanu w roku 2014 wiodącą pozycję zajmowały Niemcy (67 000 tys. USD), następnie USA (57 239,2 tys. USD), Japonia (28 306,9 tys. USD) i Chiny (28216,5 tys. USD). Piątkę największych dostawców zamyka Rosja z wynikiem 25103,5 tys. USD. Wykres nr 5 Import wyrobów medycznych 2014 w tys. USD 25 103,5 28 216,5 Niemcy 66 776,9 USA Japonia 28 306,9 Chiny 57 239,2 Rosja Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych 35 2015 rok W 2015 roku pozycję lidera w dostawach do Kazachstanu zajmowały Niemcy (144688 tys. USD), następnie Francja (114770 tys.USD) oraz Indie, Rosja i Wlochy. Wykres nr 6 Import leków 2015 w tys. USD 41 227,8 Niemcy Francja 65 523,3 144 688,0 Indie 86 816,0 Rosja 114 770,1 Włochy Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych Wyroby Medyczne Wyroby medyczne na największą sumę zostały importowane z USA (40667,1 tys.USD), Nimiec (30402,2 tys. USD), Chin (21893,1 tys. USD), czołówkę zamykają Japonia i Rosja Wykres nr 7 Import wyrobów medycznych 2015 w tys.USD 17 171,4 USA 40 667,1 19 684,4 Niemcy Chiny Japonia 21 893,1 30 402,2 Rosja Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych 36 2016 rok Leki W 2016 roku niezmiennie pozycję lidera w eksporcie do Kazachstanu zajmują Niemcy (78 000 tys.USD), następnie Francja (37 389 tys. USD), pierwszą trójkę zamykają Indie z wynikiem 33000 tys.USD Wykres nr 8 Import leków 2016 (styczeń – sierpień) w tys. USD 21 053,3 Niemcy 24 187,8 78 116,6 Francja Indie 33 022,3 Włochy 37 389,9 Węgry Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych Wyroby medyczne Wykres nr 9 Import wyrobów medycznych 2016 (styczeń – sierpień) –w tys. USD 5 402,4 6 480,0 0 USA 19 665,4 Niemcy Chiny 14 608,9 Japonia 18 017,8 Korea Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych W imporcie wyrobów medycznych wszystko pozostaje bez zmian, pierwszą trójkę dostawców, tak jak i w 2015 roku, stanowią: USA (19665 tys.USD), Niemcy (18017 tys.USD), Chiny (14608 tys.USD) 37 EKSPORT 2014 rok Leki W 2014 roku liderem zakupów z Kazachstanu była Mongolia, do niej wyeksportowano towary na kwotę 1750,2 tys. USA, następnie Szwajcaria, która zakupiła leków produkcji Kazachstańskiej na kwotę 1294,6 tys. USD, pierwszą trójkę zamyka Łotwa z wynikiem 506,9 tys. USD. Wykres nr 10 Export leków 2014 w tys. USD 228,8 93,6 80,4 Mongolia Szwajcaria 506,9 1 750,2 Łotwa Niemcy Litwa 1 294,6 Słowienia Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych Wyroby medyczne Wyroby medyczne w 2014 roku w większości były wyeksportowane do krajów Europy, w tym do Wielkiej Brytanii na sumę 57 tys.USD, Węgier (45,8 tys. USD), trójkę liderów zamykają Niemcy z wynikiem 30,1 tys. USD. Wykres nr 11 Export wyrobów medycznych 2014 w tys. USD 2,7 2,5 Wielka Britania 30,1 57,0 Węgry Niemcy Niderlandy 45,8 Kraje CIS 38 Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych 2015 rok Leki W 2015 roku Mongolia oddała status lidera Szwajcarii (6096,1 tys. USD), na drugim miejscu znalazła się Łotwa (2558,2 tys.USD), Niemcy zamykają trójkę liderów (1495 tys. USD). Wykres nr 12 Export leków 2015 w tys. USD 737,3 1 431,3 Szwajcaria Łotwa 6 096,1 1 495,0 Niemcy Mongolia Słowienia 2 558,2 Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych Wyroby medyczne W 2015 roku liderem wśród odbiorców kazachstańskich wyrobów medycznych stały się Niderlandy (363,6 tys.USD), następnie Chiny (63,8 tys. USD) i Niemcy (46,6 tys.USD) Wykres nr 13 Export wyrobów medycznych 2015 w tys. USD 34,3 43,8 Niderlandy Chiny 46,6 Niemcy 63,8 363,6 Dania Wielka Brytania Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych 39 2016 rok Leki W 2016 roku najwięcej leków zakupiła Szwajcaria, do niej wyeksportowano towary na kwotę 3900 tys.USD, drugie miejsce zajmują Niderlandy (532,8 tys. USD), na trzecim miejscu Słowienia (275,2 tys.USD). Wykres nr 14 Export leków 2016 (styczeń – sierpień) w tys. USD 211,2 124,8 275,2 Szwajcaria 532,8 Niderlandy Słowienia Mongolia 3 900,6 Turkmenistan Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych Wyroby medyczne W 2016 roku największym nabywcą wyrobów medycznych z Kazachstanu stały się Zjednoczone Emiraty Arabskie (21,0 tys. USD), USA (10,0 tys. USD) i Litwa (8,7 tys.USD). Wykres nr 15 Export wyrobów medycznych 2016 (styczeń – sierpień) w tys. USD 2,0 0,1 Zjednoczone Arabskie Emiraty USA 8,7 21,0 Litwa 10,0 Niemcy Źródło: według danych Komitetu Dochodów Państwowych 40 5.2 Wiodący importerzy • АО «Медтехника» (Medtechnika SA) • KAZMEDPRIBOR Holding. • ТОО «Казмедимпорт» (Kazmedimport Sp zo.o.) http://kazmedimport.kz/ • Firma Omron z własnym przedstawicielstwem w Kazachstanie • TOO Алькамед (Alkamed Sp z o.o.) http://alkamed.kz/company.html • АО «Актюбрентген» Aktyubrentgen SA http://aktubroentgen.kz/ 5.3 Wiodący eksporterzy • АО «Актюбрентген» Aktyubrentgen SA http://aktubroentgen.kz/ • ТОО "BRANDO" (BRANDO Sp z o.o.) http://brando.com.kz/ • Досфарм TOO (Dosfarm Sp z o.o., Ałmaty) http://new.dosfarm.kz/ • ТОО "Dolce-Pharm" (Dolce-Pharm Sp z o.o.) http://www.dolcepharm.kz/index.php/ru/o-nas • ТОО "Kelun-Kazpharm" (Kelun-Kazpharm Sp z o.o.) http://kelun-kazpharm.kz/ru/o-kompanii 41 6. STRUKTURA RYNKU WEWNĘTRZNEGO 6.1 Rynek detaliczny Tabela nr 9 Wolumen sprzedaży detalicznej Wolumen sprzedaży detalicznej 2014 2015 Ogółem, w tym: 6 332 253,0 6 555 820,9 Handel produkcją niespożywczą 4 511 430,2 4 668 887,4 Produkcja farmaceutyczna 128 482,7 189 350,1 Produkcja medyczna i ortopedyczna 45 528,0 70 859,4 Wolumen handlu detalicznego w % od całości 2014 2015 Ogółem, w tym 100,0 100,0 Handel produkcją niespożywczą 71,2 73,7 Produkcja farmaceutyczna 2,0 3,0 Produkcja medyczna i ortopedyczna 0,7 1,1 Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej Jak wynika z w/w wyżej tabeli, produkcja farmaceutycna i wyroby medyczne stanowią niewielką część całkowitego wolumenu sprzedaży detalicznej. Produkty farmaceutyczne stanowiły w 2015 r. 3% ogółu sprzedaży, tj. o jeden procent więcej niż w 2014 roku, a wyroby medyczne ledwie przekroczyły z 0.7% całości sprzedaży w 2014, zaś w 2015 wskaźnik osiągnął poziom 1,1%. Rynek detaliczny leków w Kazachstanie wyznacza 4 głównych liderów: - Almaty z udziałem w rynku wynoszącym 25,1%, - Karaganda - 13,27%, - Astana - 8,18%, - Szymkenti - 7,5%. Miasta te są liderami pod względem liczby ludności, są centrami finansowymi regionów z wysokim popytem konsumpcyjnym. Ogólnie daje się obserwować ujemna dynamikę dla wiodących regionów, ale istnieją też regiony z dodatnią dynamiką wzrostu, takie jak: Obwód Zhambylski, Obwód Ałmatyński. 42 6.2 Rynek hurtowy Tabela nr 10 Indeks cen sprzedaży hurtowych w procentach do roku poprzedniego 2011 2012 2013 2014 2015 Produkcja farmaceutyczna i medyczna 106,9 106,2 103,9 113,3 Źródło: według danych Komitetu Statystycznego Ministerstwa Gospodarki Narodowej 111,8 Jak wynika z w/w tabeli, indeksy cen hurtowych stabilnie rosną od 2013 roku. 6.3 Wiodący gracze Leki: Największe firmy, które wytwarzają ponad 95% wszystkich leków produkowanych w Kazachstanie to: • АО «Химфарм» (Himfarm SA, Szymkent, SANTO, POLPHA Group) • АО «Ромат» (Romat SA, Pawlodar), • АО «Алматинская фармацевтическая фабрика «Нобель» (Ałmatyńcka fabryka farmaceutyczna, Ałmaty), • ТОО «Глобал-Фарм» (Global- Pharmг Sp zo.o., Ałmaty) • Карагандинский фармацевтический завод ( Karagandyńska Fabryka farmaceutyczna, Karaganda), • ТОО «Алмерек» (Almerek Sp z o.o.) • ТОО «Абди Ибрахим Глобал Фарм» (Abdi Ibrahim Global Pharm Sp z o.o.) • ТОО «Juldyz KenanCo., LTD» • ТОО «ЭкоФарм Интернейшнл» (EkoPharmInternational Sp zo.o.) Wyroby medyczne: • ТОО «Medconsul Astana» • ТОО «Atlant MT» • ТОО «Медснаб плюс» (Medsnab plus Sp z o.o) • ТОО «Тарлан-Инт» (Tarlan-Int Sp z o.o) • ТОО "Dolce-Pharm" (jednorazowe wyroby medyczne) • Fabryka strzykawek jednorazowych BRANDO Sp z o.o. w mieście Atyrau. • Venera Sp zo.o. • Kazmedpribor Holding 43 • Dolce Sp zo.o. • Aktybrentgen SA • Eco Farm International Sp z o.o. 6.4 Kanały dystrybucji Rynek farmaceutyczny w Kazachstanie jest podzielony na sprzedaż apteczną oraz zamówienia publiczne. Rząd wydaje na zakup oryginalnych leków i wyrobów medycznych połowę funduszy przeznaczonych na bezpłatne zaopatrzenie w leki. Niewielką część stanowią prywatne kliniki i przychodnie, niezaleźnie zamawiające produkcję dla swoich własnych celów. SK-Farmacja Sp z o.o. W lutym 2009 roku Rząd Kazachstanu utworzył firmę SK-Farmacja Sp z o.o.- Wyłącznego dystrybutora. System Wyłącznego dystrybutora utworzono w celu zapewnienia zaopatrzenia w leki w ramach gwarantowanego zakresu bezpłatnej opieki zdrowotnej, wzmocnienia stabilności i konkurencyjności branży farmaceutycznej Kazachstanu, rozwoju przemysłu farmaceutycznego poprzez konsolidację zamówień państwowych leków i wyrobów medycznych. Jednym ze strategicznych kierunków działania SK-Farmacja Sp. z o.o. jest prawidłowe gospodarowanie środkami budżetowymi. W sumie oszczędności dla okresu od 2009 do 2015 roku wyniosły ponad 41 mld KZT, a największe korzyści osiągnięto w 2012 roku dzięki zamówieniom leków dokonanym w ramach bezpośrednich umów zawartych bezpośrednio z producentami zagranicznymi (fabrykami - producentami). Udział 25 leków (TOP-25) stanowi 42% ogólnej wielkości zakupów dokonanych przez Wyłącznego dystrybutora w 2016 roku. Spośród nich, 11 leków nie ma zarejestrowanych analogów w Republice Kazachstanu. Na dzień dzisiejszy oszczędności wynikające z bezpośredniego zakupu na 2017 rok wynoszą około 1,0 mld KZT. Apteki i siecie dystrybucji Drugim sposobem sprzedaży produkcji farmaceutycznej, wyrobów medycznych i sprzętu medycznego są apteki, a obecnie również powszechna sprzedaż leków przez apteki internetowe. W 2015 roku w Kazachstanie funkcjonowało 6,146 aptek tj. o 1200 więcej niż w roku 2014, podczas gdy liczba aptek prowadzonych przez przedsiębiorców indywidualnych zmniejszyła się z 2632 do 2442 jednostek, co może wskazywać zarówno na wpływ kryzysu i zmniejszenie się siły nabywczej ludności w Kazachstanie oraz inne czynniki ekonomiczne wpływające na działalność aptek. W 2014 roku największa liczba aptek koncentrowała się w Obwodzie Południowo-Kazachstańskim (785), Wschodnio-Kazachstańskim (530), mieście Almaty (419), w Obwodzie Karagandyńskim (367). W 2015 roku liderem pozostał Obwód PołudniowoKazachstański (833), Obwód Karagandyńki (649), miasto Almaty (642). 44 Udział sieci aptecznych w ogólnym wolumenie komercyjnego sektora rynku farmaceutycznego w Kazachstanie stale rośnie w ujęciu wartościowym. Według róźnych szacunków, do 2020 roku aż 80% rynku farmaceutycznego w tym kraju będzie kontrolowana przez komercyjne sieci apteczne. Przykładem jest "Amanat Sp z o.o.", która wykazała wzrost importu jescze w 2008 roku na poziomie 176%, co pozwoliło jej od razu wejść do pierwszej piątki pierwszych dystrybutorów w Kazachstanie. Sieć aptek, kontrolowana i zaopatrzana przez "Amanat Sp z o.o.", ma 3 supermarkety apteczne i 32 apteki w Karagandzie, Obwodzie Karagandyńskim, Pawłodarze, Astanie, Bałchaszu i Temirtau. Oprócz "Amanat Sp z o.o.". Do największych dystrybutorów produkcji farmaceutycznej i wyrobów medycznych na terytorium Republiki Kazachstanu należą również: • МедсервисПлюс (Medservis Plus Sp z o.o.), • Зерде (Zerde Sp z o.o.), • ЭМИТИ Интернешнл (AMMITY international Sp z o.o.), • Инкар (Inkar Sp z o.o.), • Медикус (Medicus Sp z o.o.), • Интерфарма (Interpharma Sp z o.o.), • Акниет (Akniet Sp z o.o.), • Стофарм (Stofarm Sp z o.o.), • Ромат (Romat Sp z o.o.). • АО «Медтехника» (Medtechnika SA) • Paracels Sp z o.o. Wskazani TOP dystrybutorzy mają status republikański, bowiem prowadzą działalność jednocześnie w kilku regionach Kazachstanu. Na regionalnym poziomie w sektorze detalicznym i sektorze zamówień publicznych działają między innymi: • Экофарма (Ekopharma Sp z o.o.) • Гиппократ (Hippokrat Sp z o.o.) • Л-Фарма (L-pharma Sp z o.o.) • МТ-Фарм (MT-Pharm Sp z o.o.) • Paracels Sp z o.o. w Temirtau posiada 11 aptek I marketów farmaceutycznych. 45