Pobierz plik

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA
NARODOWEGO FEDERACJI
ROSYJSKIEJ DO 2020 ROKU1
Zatwierdzona Dekretem
Prezydenta Federacji Rosyjskiej Dmitrija Miedwiediewa
z 12 maja 2009 roku
Założenia ogólne
186
1. Rosja przezwyciężyła następstwa systemowego kryzysu politycznego i społecznogospodarczego z końca XX wieku – zahamowała spadek poziomu i jakości życia rosyjskich
obywateli, obroniła się przed naporem nacjonalizmu, separatyzmu i terroryzmu międzynarodowego, zapobiegła dyskredytacji ustroju
konstytucyjnego, zachowała suwerenność
i integralność terytorialną, odbudowała możliwości w zakresie rozwijania swojej zdolności
konkurencyjnej i obrony interesów narodowych jako kluczowy podmiot kształtujących
się wielobiegunowych stosunków międzynarodowych.
Realizowana jest państwowa polityka
w dziedzinie obrony narodowej, bezpieczeństwa państwowego i społecznego oraz trwałego rozwoju Rosji, adekwatna do warunków
wewnętrznych i zewnętrznych. Stworzone
zostały przesłanki dla wzmocnienia systemu
zapewnienia bezpieczeństwa narodowego,
skonsolidowano przestrzeń prawną. Rozwią-
zane zostały pierwszoplanowe zadania w sferze ekonomicznej, wzrosła atrakcyjność inwestycyjna gospodarki narodowej. Odradzają się
rdzennie rosyjskie ideały, duchowość, godny
stosunek do pamięci historycznej. Umacnia się
zgoda narodowa oparta na wspólnych war-
Odradzają się rdzennie rosyjskie
ideały, duchowość, godny stosunek do pamięci historycznej.
tościach – wolności i niepodległości Państwa
Rosyjskiego, humanizmie, pokoju między narodami i jedności kultur wielonarodowościowego narodu Federacji Rosyjskiej, poszanowaniu tradycji rodzinnych i patriotyzmie.
W całości zostały stworzone przesłanki
dla skutecznego zapobiegania wewnętrznym i zewnętrznym zagrożeniom bezpieczeństwa narodowego, dla dynamicznego rozwoju
i przekształcenia Federacji Rosyjskiej w jedno
z głównych mocarstw pod względem poziomu postępu technicznego, jakości życia ludności i wpływu na światowe procesy.
W warunkach globalizacji procesów rozwoju światowego oraz międzynarodowych
stosunków politycznych i ekonomicznych,
stwarzających nowe zagrożenia i ryzyka dla
rozwoju jednostki i państwa, Rosja jako gwarant pomyślnego rozwoju narodowego przechodzi do nowej polityki państwowej w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego.
2. Głównymi kierunkami zapewnienia bezpieczeństwa narodowego Federacji Rosyjskiej
są strategiczne priorytety narodowe, które
wyznaczają zadania najważniejszych przemian
społecznych, politycznych i ekonomicznych
w celu stworzenia bezpiecznych warunków
do realizacji konstytucyjnych praw i wolności
obywateli Federacji Rosyjskiej, trwałego rozwoju kraju, zachowania integralności terytorialnej i suwerenności państwa. [...]
5. Główne zadanie niniejszej Strategii polega na stworzeniu i utrzymaniu przez siły
zapewnienia bezpieczeństwa narodowego
wewnętrznych i zewnętrznych warunków
sprzyjających realizacji strategicznych priorytetów narodowych. [...]
7. Siły i środki zapewnienia bezpieczeństwa narodowego koncentrują swoje wysiłki
i zasoby na zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego w sferach wewnątrzpolitycznej,
ekonomicznej i społecznej, w sferze nauki
i edukacji, w sferach międzynarodowej, duchowej, informacyjnej, militarnej, obronnoprzemysłowej i ekologicznej, a także w sferze bezpieczeństwa społecznego.
Współczesny świat i Rosja: stan i tendencje rozwoju
8. Rozwój świata podąża drogą globalizacji wszystkich sfer życia międzynarodowego,
która charakteryzuje się wysoką dynamiką
i wzajemną zależnością wydarzeń.
Zaostrzyły się sprzeczności między państwami związane z nierównomiernym rozwojem w wyniku procesów globalizacyjnych,
pogłębieniem rozziewu między poziomem
dobrobytu poszczególnych krajów. Wartości
i modele rozwoju stały się przedmiotem globalnej konkurencji.
Wzrósł stopień zagrożenia wszystkich
członków wspólnoty międzynarodowej w obliczu nowych wyzwań i zagrożeń.
W wyniku umocnienia się nowych ośrodków wzrostu ekonomicznego i wpływu politycznego powstaje jakościowo nowa sytuacja geopolityczna. Kształtuje się tendencja
do poszukiwania rozwiązań istniejących
problemów i regulowania sytuacji kryzyso-
Zostały stworzone przesłanki
dla przekształcenia Federacji Rosyjskiej w jedno z głównych mocarstw pod względem poziomu
postępu technicznego, jakości
życia ludności i wpływu na światowe procesy.
wych na podstawie regionalnej bez udziału
sił spoza regionu.
Bezpodstawny charakter istniejącej architektury globalnej i regionalnej, zorientowanej, zwłaszcza w regionie euroatlantyckim,
tylko na Organizację Paktu Północnoatlantyckiego, a także niedoskonałość instrumentów i mechanizmów prawnych stwarza coraz
większe zagrożenie dla zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowego.
9. Przejście od konfrontacji bloków do zasad dyplomacji wielosektorowej, a także potencjał zasobów Rosji i pragmatyczna polityka
jego wykorzystywania rozszerzyły możliwości
Federacji Rosyjskiej w zakresie wzmocnienia
jej wpływów na arenie światowej.
Federacja Rosyjska posiada wystarczający potencjał do tego, aby liczyć na stworzenie w średnioterminowej perspektywie
warunków dla umocnienia się jako jednego
z państw-liderów światowej gospodarki na
Pressja ze Wschodu
187
podstawie efektywnego udziału w światowym podziale pracy, zwiększenia globalnej
konkurencyjności gospodarki narodowej,
potencjału obronnego oraz poziomu bezpieczeństwa państwowego i społecznego.
10. Na zabezpieczenie interesów narodowych Federacji Rosyjskiej będą miały negatywny wpływ prawdopodobne nawroty
jednostronnego siłowego podejścia w stosunkach międzynarodowych, sprzeczności
Bezpodstawny charakter istniejącej architektury globalnej i regionalnej, zorientowanej na NATO,
stwarza coraz większe zagrożenie
dla zapewnienia bezpieczeństwa
międzynarodowego.
188
między głównymi uczestnikami światowej
polityki, groźba rozprzestrzeniania się broni
masowego rażenia i trafiania jej w ręce terrorystów, a także doskonalenie form niezgodnej
z prawem działalności w dziedzinie cybernetyki i biologii oraz w sferze wysokich
technologii. Nasili się globalna konfrontacja
informacyjna, wzrośnie zagrożenie dla stabilności uprzemysłowionych i rozwijających się
krajów świata, ich rozwoju społeczno-gospodarczego oraz instytucji demokratycznych.
Będą się wzmagać nastroje nacjonalistyczne,
ksenofobia, separatyzm i ekstremizm siłowy,
w tym pod hasłami radykalizmu religijnego.
Zaostrzy się sytuacja demograficzna w świecie i problemy ochrony środowiska naturalnego, wzrosną zagrożenia związane z niekontrolowaną i nielegalną migracją, handlem
narkotykami i ludźmi oraz innymi formami
przestępczości ponadnarodowej. Prawdopodobne jest rozprzestrzenianie się epidemii
wywołanych nowymi, nieznanymi wcześniej
wirusami. Bardziej odczuwalny stanie się deficyt wody pitnej.
11. W długoterminowej perspektywie
uwaga międzynarodowej polityki będzie
się skupiać na posiadaniu źródeł energii,
w tym na Bliskim Wschodzie, na szelfie Morza
Barentsa i w innych rejonach Arktyki, w basenie Morza Kaspijskiego i w Azji Centralnej.
W średnioterminowej perspektywie negatywny wpływ na sytuację międzynarodową
nadal będzie miała sytuacja w Iraku i Afganistanie, konflikty na Bliskim i Środkowym
Wschodzie, w wielu państwach Południowej
Azji i Afryki oraz na Półwyspie Koreańskim.
12. Krytyczny stan składowisk niebezpiecznych materiałów i obiektów, zwłaszcza
w krajach o niestabilnej sytuacji wewnątrzpolitycznej, a także niekontrolowane przez
państwa rozprzestrzenianie broni konwencjonalnej mogą doprowadzić do zaostrzenia
istniejących i powstawania nowych konfliktów regionalnych i międzypaństwowych.
W warunkach konkurencyjnej walki o zasoby nie można wykluczyć rozwiązania powstających problemów przy użyciu siły militarnej
– może zostać naruszona ukształtowana
równowaga sił w pobliżu granic Federacji Rosyjskiej i granic jej sojuszników.
Wzrasta ryzyko zwiększenia się liczby
państw posiadających broń jądrową. Możliwości utrzymania globalnej i regionalnej
stabilności znacznie się zawężą w przypadku
rozmieszczenia w Europie globalnego systemu obrony antyrakietowej Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Następstwa światowych kryzysów finansowo-ekonomicznych mogą być porównywalne pod względem łącznych strat ze skalą
użycia siły militarnej.
13. W długoterminowej perspektywie Federacja Rosyjska będzie dążyć do budowania
stosunków międzynarodowych na zasadach
prawa międzynarodowego, zapewnienia skutecznego i równego bezpieczeństwa państw.
W celu ochrony swoich interesów narodowych Rosja, pozostając w ramach prawa
międzynarodowego, będzie prowadzić racjonalną i pragmatyczną politykę zagraniczną, wykluczającą kosztowną konfrontację,
w tym również nowy wyścig zbrojeń.
Rosja traktuje Organizację Narodów Zjednoczonych i Radę Bezpieczeństwa Organizacji
Nasili się globalna konfrontacja
informacyjna. Będą się wzmagać
nastroje nacjonalistyczne, ksenofobia, separatyzm i ekstremizm.
Narodów Zjednoczonych jako centralny element stabilnego systemu stosunków międzynarodowych, u którego podstaw leżą szacunek, równoprawność i wzajemnie korzystna
współpraca państw, oparta na cywilizowanych
politycznych instrumentach rozwiązywania globalnych i regionalnych sytuacji kryzysowych.
Rosja będzie rozwijać współpracę w takich
wielostronnych formatach jak „Grupa ośmiu
[G8]”, „Grupa dwudziestu [G20]”, RIC (Rosja,
Indie, Chiny), BRIC (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny), a także wykorzystywać możliwości innych
nieformalnych instytucji międzynarodowych.
Rozwój dwustronnej i wielostronnej współpracy z państwami członkowskimi Wspólnoty
Niepodległych Państw jest dla Rosji priorytetowym kierunkiem polityki zagranicznej. Rosja
będzie dążyć do rozwijania potencjału regionalnej i ponadregionalnej integracji i koordynacji
na obszarze państw członkowskich Wspólnoty
Niepodległych Państw przede wszystkim w ramach samej Wspólnoty Niepodległych Państw,
a także Organizacji Układu o Bezpieczeństwie
Zbiorowym i Eurazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej, które mają stabilizujący wpływ
na ogólną sytuację w regionach graniczących
z państwami członkowskimi Wspólnoty Niepodległych Państw.
Organizacja Układu o Bezpieczeństwie
Zbiorowym jest przy tym traktowana jako
główny instrument międzypaństwowy mający za zadanie przeciwstawić się regionalnym
wyzwaniom i zagrożeniom o charakterze wojskowo-politycznym i wojskowo-strategicznym,
włączając w to walkę z nielegalnym obrotem
narkotykami i substancjami psychotropowymi.
14. Rosja będzie sprzyjać umocnieniu Eurazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej jako jądra
integracji ekonomicznej, instrumentu wspierania realizacji wielkich wspólnych projektów
wodno-energetycznych, infrastrukturalnych,
przemysłowych i innych, w pierwszej kolejności o znaczeniu regionalnym.
15. Szczególne znaczenie dla Rosji będzie
miało wzmocnienie potencjału politycznego
Szanghajskiej Organizacji Współpracy oraz stymulowanie w jej ramach praktycznych działań
sprzyjających umocnieniu wzajemnego zaufania i partnerstwa w regionie centralnoazjatyckim.
16. Federacja Rosyjska opowiada się za
wszechstronnym wzmocnieniem mechanizmów współpracy z Unią Europejską, w tym
za konsekwentnym tworzeniem wspólnych
obszarów w sferach gospodarki, bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, edukacji,
nauki i kultury. Długoterminowym interesom
narodowym Rosji odpowiada stworzenie na
obszarze euroatlantyckim otwartego systemu
bezpieczeństwa zbiorowego na przejrzystej
podstawie umów i prawa.
17. Czynnikiem determinującym relacje
z Organizacją Paktu Północnoatlantyckiego pozostanie nieakceptowanie przez Rosję planów
przesunięcia infrastruktury wojskowej sojuszu
ku jej granicom i prób nadania mu funkcji globalnych, sprzecznych z normami prawa międzynarodowego.
Rosja jest gotowa do rozwijania relacji
z Organizacją Paktu Północnoatlantyckiego
na podstawie równoprawności i w interesie
wzmocnienia powszechnego bezpieczeństwa w regionie euroatlantyckim, a głębia
i treść tych relacji będzie oparta na gotowości
sojuszu do uwzględnienia prawowitych interesów Rosji podczas planowania wojskowo-
Pressja ze Wschodu
189
politycznego, poszanowania norm prawa
międzynarodowego, a także do ich dalszej
transformacji i poszukiwania nowych zadań
i funkcji o charakterze humanitarnym.
18. Rosja będzie dążyć do budowania równoprawnego i pełnowartościowego strategicznego partnerstwa ze Stanami Zjednoczonymi
Ameryki, opartego na zbieżnych interesach
i z uwzględnieniem kluczowego wpływu stosun-
Czynnikiem determinującym relacje z NATO pozostanie nieakceptowanie przez Rosję planów przesunięcia infrastruktury wojskowej
sojuszu ku jej granicom i prób nadania mu funkcji globalnych.
190
ków rosyjsko-amerykańskich na stan całej sytuacji międzynarodowej. Priorytetami pozostaną
zawarcie nowych porozumień w sferze rozbrojenia i kontroli nad zbrojeniami, wzmocnienie
środków zaufania, a także rozwiązywanie kwestii nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia, rozwijania współpracy antyterrorystycznej
i regulowania konfliktów regionalnych.
19. W sferze bezpieczeństwa międzynarodowego Rosja nadal będzie wykorzystywać
polityczne, prawne, handlowe, wojskowe
i inne instrumenty suwerenności państwowej
i interesów narodowych. Prowadzenie przewidywalnej i otwartej polityki zagranicznej jest
nierozerwalnie związane z realizacją zadań
trwałego rozwoju Rosji. Pomyślną integrację
Rosji z globalną przestrzenią ekonomiczną
i międzynarodowym systemem podziału pracy
utrudnia niskie tempo przestawiania krajowej
gospodarki na innowacyjną drogę rozwoju.
20. W celu zapobieżenia zagrożeniom
dla bezpieczeństwa narodowego należy zapewnić stabilność społeczną, zgodę etniczną
i wyznaniową, podnieść potencjał mobilizacyjny i wzrost gospodarki narodowej, poprawić
jakość pracy organów władzy państwowej
i sformować skuteczne mechanizmy ich współdziałania ze społeczeństwem obywatelskim
w celu realizacji przez obywateli Federacji Rosyjskiej prawa do życia, bezpieczeństwa, pracy,
mieszkania, zdrowia i zdrowego stylu życia, dostępu do edukacji i rozwoju kulturalnego.
NOWELIZACJA
USTAWY O OBRONIE1
Przyjęta przez Dumę
Państwową Federacji
Rosyjskiej 23 października
2009 roku, zatwierdzona
przez Radę Federacji
30 października 2009 roku
Interesy narodowe Federacji Rosyjskiej i strategiczne priorytety narodowe
21. Interes narodowy Federacji Rosyjskiej
w długoterminowej perspektywie polega na:
rozwoju demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, zwiększeniu konkurencyjności gospodarki narodowej; zapewnieniu nienaruszalności
ustroju konstytucyjnego, integralności terytorialnej i suwerenności Federacji Rosyjskiej;
przekształceniu Federacji Rosyjskiej w światowe mocarstwo, którego działalność jest skierowana na utrzymanie stabilności strategicznej
i wzajemnie korzystnych partnerskich relacji
w warunkach świata wielobiegunowego.
Przełożyła Małgorzata Zarębska
Przypisy:
1. Tłumaczenie Strategii bezpieczeństwa narodowego Federacji Rosyjskiej do 2020 roku zostało przygotowane na wewnętrzne potrzeby Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia.
Za uprzejmą zgodą Ośrodka publikujemy fragmenty trzech pierwszych części tego dokumentu.
Strona OSW: http://www.osw.waw.pl.
W
prowadza się następujące zmiany w tekście jednolitym Federalnej Ustawy N 61-FЗ „O obronie”
z 31 maja 1996 roku (Dziennik Ustaw Federacji Rosyjskiej z 1996 r., Nr 23, poz. 2750; 2003,
Nr 46, poz. 4437; 2004, Nr 27, poz. 2711; 2005,
Nr 15, poz. 1276; 2009, Nr 15, poz. 1779):
1. Do Art. 10 dodaje się punkt 2.1 o następującym brzmieniu: „2.1. W celach obrony
interesów Federacji Rosyjskiej i jej obywateli, utrzymania międzynarodowego pokoju
i bezpieczeństwa, formacje Sił Zbrojnych
Federacji Rosyjskiej mogą być wykorzystywane poza granicami Federacji Rosyjskiej do
następujących zadań operacyjnych, wynikających z powszechnie obowiązujących zasad
i norm prawa międzynarodowego, międzynarodowych porozumień zawartych przez
Federację Rosyjską oraz z niniejszej ustawy:
(1) odparcia zbrojnego ataku na formacje Sił
Zbrojnych Federacji Rosyjskiej, inne oddziały
wojskowe bądź organy dyslokowane poza
terytorium Federacji Rosyjskiej; (2) odparcia
bądź zapobieżenia zbrojnemu atakowi na
inne państwo, które zwróciło się do Federacji
Rosyjskiej ze stosowną prośbą; (3) ochrony
obywateli Federacji Rosyjskiej poza granicami
Federacji Rosyjskiej przed zbrojnym atakiem
na nich; (4) walki z piractwem i zapewnienia
bezpieczeństwa żeglugi”.
2. Dodaje się Art. 10.1 o następującym
brzmieniu: „Artykuł 10.1. Operacyjne wykorzystanie formacji Sił Zbrojnych Federacji Ro-
Formacje Sił Zbrojnych Federacji
Rosyjskiej mogą być wykorzystywane poza granicami Federacji
Rosyjskiej do ochrony obywateli
Federacji Rosyjskiej poza granicami Federacji Rosyjskiej przed
zbrojnym atakiem na nich.
syjskiej poza granicami terytorium Federacji
Rosyjskiej. (1) Decyzję w sprawie operacyjnego wykorzystania formacji Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej poza granicami terytorium
Federacji Rosyjskiej, gdy zachodzi sytuacja
Pressja ze Wschodu
191