Wersja do pobrania w PDF

Inteligentne zarządzanie emocjami
Ewa Grzegorczyk | 20.10.2011
Wbrew pozorom inteligencja człowieka jest wskaźnikiem,
którego pomiar może dostarczyć wielu problemów. Pomiar
inteligencji racjonalnej za pomocą standaryzowanego ilorazu
(IQ) dostarcza nierzadko relatywnych wyników, a uzyskany
w ten sposób obraz umiejętności intelektualnych jest ubogi.
Okazuje się bowiem, że niecałe 20% składowej sukcesu
człowieka to jego IQ. Co stanowi zatem tak znaczące 80%
dopełnienie?
Inteligencja emocjonalna (EQ) to zespół kompetencji komplementarnych wobec inteligencji
racjonalnej, rozumiany jako zdolność do inteligentnego zarządzania emocjami - zarówno własnymi,
jak i innych ludzi. Potencjał ten ma niewiele wspólnego z IQ i od lat 40. minionego stulecia zaprząta
głowę teoretyków zarządzania, próbujących zrozumieć, w jaki sposób ten rodzaj kompetencji
przenieść można na grunt praktyki zawodowej, jak dokonać jej pomiaru i badania oraz jakie działania
powziąć, by zdolności te aktywnie rozwijać. Kilka dekad wzmożonych prac poznawczych przyniosło
jednoznaczne rezultaty: dobre wyniki w badaniu EQ równają się wysokim wskaźnikom
wydajnościowym organizacji.
Trudności definicyjne
Konceptualizacja pojęcia 'inteligencja emocjonalna' może nastręczać potężnych kłopotów. Trudno
bowiem zamknąć ją w granicach definicyjnych. Zanim jednak to nastąpi, warto zorientować się, czym
na pewno nie jest. Nie polega ona na uwewnętrznianiu emocji i skrywaniu ich przed światem
zewnętrznym. Nie ma na celu dokonywania manipulacji emocjami i przyswajania technik
inteligentnego zarządzania emocjami w celu zmuszenia kogoś do podjęcia jakiegoś planowanego
działania lub zaprzestania wykonywanej aktywności, by osiągnąć przewagę nad oponentem. Nie
polega także na trzymaniu się szablonowych interpretacji „mowy ciała”.
Inteligencja emocjonalna służy nauce rozumienia znaczenia emocji własnych i innych ludzi oraz
sterowania nimi w taki sposób, by jak najlepiej służyły w drodze do osiągnięcia sukcesu. Jest to
szczególnie potrzebne w sytuacjach trudnych, gdzie to właśnie emocje zdają się brać górę nad
chłodnym i zorientowanym na kalkulację rozumowaniem. W życiu organizacyjnym ciągle zdarzają się
sytuacje, gdzie cenny jest empatyczny stosunek wobec drugiego człowieka, nastawienie na
satysfakcję z działania, zdolność samomotywacji, epatowanie pozytywnym nastawieniem, a także
zdolność adaptacji w zmieniających się warunkach. Zatem, o ile dla pracodawcy świadectwa
twardych kompetencji zawodowych są konieczne do zbudowania opinii w celu współpracy
z konkretnym pracownikiem, kompetencje EQ pozwalają na maksymalizację swoich osiągnięć,
budowanie pozytywnej atmosfery w miejscu pracy, wykazywanie się zdolnościami przywódczyni
Pobrano z: http://www.treco.pl/wiedza/artykuly-szczegoly/page/67/id/816/inteligentne-zarzadzanie-emocjami/
i motywowanie współpracowników.
Kompetencje EQ
Kompetencje EQ można rozbić na trzy odrębne kategorie zbiorcze: kompetencje psychologiczne,
prakseologiczne oraz socjologiczne (społeczne). Pierwsza z nich przedstawia emocje z punktu
widzenia sfery psychiki - to trójca kompetencji osobistych badających relacje z samym sobą:
samoświadomość (umiejętność rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych w czasie ich
trwania i podejmowanie adekwatnych do nich kroków działania), samoocena (niedoceniania potęga
i wyzwalacz potężnych emocji, świadomość siebie i akceptacji tego, kim się jest) oraz samokontrola
(to nie tyle zdolność trzymania emocji w ryzach, co inteligentne kierowanie nimi zgodnie z własną
wolą). Kompetencje prakseologiczne pokazują nastawienie emocjonalne do zlecanych wyzwań
i działań. Są to sumienność (wypełnianie zadań zgodnie z przyjętymi standardami oraz umiejętność
czerpania zadowolenia z wykonywanych obowiązków), adaptacja (niezbędna elastyczność
w przystosowaniu się do zmiennych warunków, nowych sytuacji, pracy w nowo utworzonych
zespołach itp.) oraz motywacja (dążenie do osiągania dobrych wyników, inicjatywa, ambicja
i optymistyczne nastawienie prospektywne). Trzecią kategorię stanowią kompetencje socjologiczne ich punktem odniesienia są interakcje z drugim człowiekiem. W ten sposób bada się nastawienie
empatyczne pracownika, jego zdolności do wzbudzania w innych emocji pożądanych z punktu
widzenia sukcesu przedsięwzięcia (perswazja), przywództwo (na ile dana osoba zdolna jest do
porwania zespołu i wywołania w nim prozadaniowego nastawienia) oraz współdziałanie (zdolność
do utrzymywania więzi z członkami zespołu).
Pomiar inteligencji emocjonalnej
Badanie kompetencji EQ jest elementem kluczowym w procesie dokonywania oceny pracowników.
Jest podstawą do premiowania i podejmowania decyzji o awansowaniu. To także cenne narzędzie na
drodze rekrutacji nowych pracowników - służy w ocenie potencjału aplikujących na określone
stanowiska. Zdiagnozowanie poziomu kompetencji EQ dostarcza obrazu kultury organizacyjnej danej
firmy, a także wskazuje obszary, w których niezbędne są zmiany. Badania kompetencji EQ przyniosą
istotne informacje dla usprawnienia i ulepszenia zarządzania kadrami, a także gwarantują
pomyślniejszy dobór pracowników.
Na poziomie rekrutacji stosunkowo łatwo jest zweryfikować i zbadać poziom kompetencji EQ.
Niezwykle ważną rolę odgrywa tutaj rozmowa kwalifikacyjna i różne testy kompetencyjne, którym
poddawany jest potencjalny zatrudniony. Najbardziej skuteczną metodą jest zastosowanie
profesjonalnego testu, badającego najistotniejsze kompetencje EQ, które mają swój wydźwięk
w sposobie funkcjonowania organizacji jako całości. Na takiej postawie można określić merytoryczny
poziom inteligencji emocjonalnej.
Rozwój inteligencji emocjonalnej
Kolejnym krokiem, jaki zrobić mogą menedżerowie po poznaniu poziomu EQ poszczególnych
pracowników, jest podjęcie działań w kierunku prowadzenia kontrolowanego rozwoju inteligentnego
Pobrano z: http://www.treco.pl/wiedza/artykuly-szczegoly/page/67/id/816/inteligentne-zarzadzanie-emocjami/
zarządzania emocjami. Od indywidualnego zapotrzebowania organizacji na konkretne umiejętności
zależy, jakie kompetencje EQ ulegną procesowi ich intensyfikacji, jakie konkretne zdolności
z obszaru zarządzania emocjami niezbędne są do szkolenia pośród konkretnych pracowników na
określonych stanowiskach. Menedżerowie stoją zatem przed koniecznością planowania
sprecyzowanych ścieżek kariery pracowników.
Warto sobie uświadomić, że rozwój EQ odbywać może się praktycznie w nieskończoność (zresztą
podobnie jak IQ). Jego efektywność zależy w ogromnej mierze od wyjściowych kompetencji EQ
pracownika - czy wykazuje on zaangażowanie i chęć podjęcia trudu pracy nad sobą pod okiem
specjalistów. Zmotywowany pracownik może tego dokonać za pośrednictwem metody Self-Coaching,
która polega na poznawaniu swoich możliwości, następnie powiększaniu własnych zasobów
i samodzielnym wyszukiwaniu sposobu na wykorzystywanie potencjału. W ten sposób dokonuje się
rozwój EQ na podstawie śledzenia własnych emocji, doświadczeń, doszukiwania się motywów
zachowań i poszukiwania alternatywnych działań. Wszystko to dokonuje się w trybie
zindywidualizowanym. Szkolenia w ramach EQ muszą być odpowiednio wyprofilowane w zależności
od zajmowanego stanowiska i powierzanych obowiązków zawodowych, np. EQ w kierowaniu, EQ
w negocjacjach lub EQ w sprzedaży.
Rozum i serce
EQ zmusza do odejścia nieco dalej poza obszar zainteresowania koncentrującego się na mózgu
i sferze wszystkich kompetencji zaklętych w enigmatycznym IQ. Życie organizacyjne niejako
przetestowało te twarde i bezdyskusyjne wskaźniki inteligencji i otworzyło się na zdolności nie tyle
pozarozumowe czy nieracjonalne, co komplementarne. Można polemizować nad hierarchizacją
i wartościowaniem obu rodzajów inteligencji - przyznawać którejś z nich miano pierwotnej/wtórnej,
podstawowej/dodatkowej, określać, która stanowi fundament dla rozwoju drugiej lub decydować, że
obie rozwijają się równorzędnie. Niektórzy rozwodzą się także nad kwestią skutków ich braków, co
sprowadza się do pytania o wyższość/niższość ratio nad emovere - indolencja umysłowa czy
emocjonalny analfabetyzm może zdyskredytować w wyścigu o zawodowy sukces? Niemniej, coraz
trudniej dziś zarządzać organizacją bez przywiązywania wagi do inteligencji emocjonalnej ludzi ją
tworzących.
Ewa Grzegorczyk
Mini-test - sprawdź się!
1.
Inteligencja emocjonalna (EQ), to:
a) zespół kompetencji komplementarnych wobec inteligencji racjonalnej, rozumiany jako zdolność do
inteligentnego zarządzania emocjami
b) zdolność do współczucia innym ludziom
Pobrano z: http://www.treco.pl/wiedza/artykuly-szczegoly/page/67/id/816/inteligentne-zarzadzanie-emocjami/
c) zdolność do wyrażania własnych emocji
2.
Kompetencje EQ można rozbić na odrębne kategorie zbiorcze
a) kompetencje psychologiczne i fizyczne
b) kompetencje psychologiczne, prakseologiczne oraz socjologiczne (społeczne)
c) kompetencje prakseologiczne i behawioralne
3. W skład kompetencji prakseologicznych, określających nastawienie emocjonalne do
zlecanych wyzwań i działań znajdują się:
a) współdziałanie, przywództwo, nastawienie empatyczne do współpracownika
b) sumienność, adaptacja, motywacja
c) samoocena, samokontrola
Poprawne odpowiedzi: 1a, 2b, 3b
Ocena:
5/6
Pobrano z: http://www.treco.pl/wiedza/artykuly-szczegoly/page/67/id/816/inteligentne-zarzadzanie-emocjami/