Alergie pokarmowe - Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im. dr. Wł

Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im.Wł.Biegańskiego w Łodzi
I - 255
Zalecenia żywieniowe dla pacjenta
ALERGIE POKARMOWE
Alergia /nadwrażliwość,uczulenie/ to odbiegająca od normy /nadmierna,niewspółmierna do bodźca/
reakcja układu odpornościowego na specyficzny związek / alergen /, na który dany organizm się
uczulił. Alergię pokarmową definiuje się jako nieprawidłową immunologiczną odpowiedź organizmu,
powodującą występowanie różnych objawów klinicznych w sposób powtarzalny i odtwarzalny po
zwyczajowo spożywanych pokarmach lub po substancjach dodawanych do żywności.
Objawy alergii pokarmowej mogą być bardzo różne, mogą występować w obrębie jednego narządu
lub dotyczyć kilku narządów jednocześnie. Z tego powodu można wyróżnić kilka postaci klinicznych
nadwrażliwości: reakcje skórne, z układu oddechowego, z układu pokarmowego, neurologiczne, uogólnione.
Leczenie dietetyczne w alergii pokarmowej ma na celu:
− wyciszenie reakcji alergiczno -immunologicznej w obrębie przewodu pokarmowego
− zmniejszenie prawdopodobieństwa jednoczasowego wystąpienia reakcji pseudoalergicznych
− ochronę błony śluzowej przewodu pokarmowego i poprawę czynności absorpyjno- trawiennej
− nabywanie z czasem tolerancji dla aktualnie szkodliwych pokarmów
Podstawą leczenia alergii pokarmowej jest zastosowanie odpowiedniej diety eliminacyjnej, czyli czasowego
wyeliminowania z diety szkodliwego pokarmu.
REAKCJE KRZYŻOWE MIĘDZY ALERGENAMI WZIEWNYMI LUB KONTAKTOWYMI
A ALERGENAMI POKARMOWYMI
Alergeny wziewne lub
kontaktowe
Reagujące krzyżowo alergeny pokarmowe
Jad przczeli
Miód
Pyłki bylicy
Papryka,pieprz,curry,cynamon,czosnek,kminek,kolendra,koper
włoski,koperek,marchew,muszkat,rumianek,seler,ziarna słonecznika
Pyłki traw i innych ziół
Ziarna zbóż:pszenica,żyto,owies/zarówno kiełki,jak i mąki/,ryż,
kukurydza
Warzywa:pomidory,marchew,seler,groch,soja,buraki
Owoce:jabłka,orzechy,brzoskwinie,śliwki,wiśnie,kiwi, melony
Chwasty, ambrozja
Warzywa:seler,marchew,ogórki,dynie
Zioła:rumianek, koperek
Owoce:banany,melony,orzechy laskowe,orzechy pistacjowe,ziarna
słonecznika
Inne produkty:miód, olej słonecznikowy,piwo
Pyłki brzozy,olchy,leszczyny
i chwastów
Warzywa:seler,marchew,ziemniaki,groch i inne rośliny strączkowe
pietruszka
Owoce:jabłka, śliwki,wiśnie,brzoskwinie,kiwi,melony,orzechy laskowe,ziarna
słonecznika i sezamu
Roztocze / obecne w kurzu
domowym/
Ślimaki,krewetki,skorupiaki
Pierze
Żółtko jaj,białko jaj,drób / kury,indyki,gęsi,kaczki /
Lateks
Ananasy,figi, papaja,banany,kiwi,melony,awokado,orzeszki ziemne,
ziemniaki,pomidory,gryka
Wykluczenie danego składnika z diety, z jednej strony,eliminuje możliwość wystąpienie objawów na tle alergii lub nietolerancji, z
drugiej zaś wyklucza z diety źródło składników odżywczych,co może nieść ryzyko zagrożenia zdrowia. Sytuacja ta występuje zwłaszcza
w przypadkach, w których z jadłospisu usuwa
się produkty stanowiące podstawę codziennej diety /np: mleko i przetwory,jaja,pieczywo/ lub wtedy gdy
pacjent źle reaguje na wiele produktów spożywczych.
W celu identyfikacji alergenów pokarmowych lub ich eliminacji stosuje się diety :eliminacyjną,testującą,
i rotacyjną.
Dieta eliminacyjna polega na stałym lub okresowym wyłączeniu z jadłospisu produktu lub grupa produktów podejrzanych o
wywoływanie reakcji alergicznej. Może być stosowana w celach diagnostycznych, przed zidentyfikowaniem, które produkty są dla
pacjenta źródłem alergenów,jak również
zalecana w celach leczniczych.
Dieta testująca, służy zidentyfikowaniu alergenów pokarmowych.
Dieta rotacyjna,stosowana w celu uniknięcia przeciążenia diety alergenami z jednej i tej samej grupy produktów spożywczych, w celu
zmniejszenia ryzyka wystąpienia wrażliwości na produkty spożywcze,które do tej pory były dobrze tolerowane.
ALERGENY WYSTĘPUJĄCE W PRODUKTACH SPOŻYWCZYCH
Produkt spożywczy
Alergeny,które mogą w nim występować
Pieczywo
Białka mąki pszennej,sojowej lub kukurydzianej,białka mleka,białka jaj
kwas sorbowy i jego sole , /min w paczkowanym,krojonym chlebie żytnim /
Szynka
Białka soi,białko kukurydzy,kazeina / białko mleka /
Parówki
Kazeina,białka soi,białka występujące w preparatach kukurydzy,glutaminian sodu
Margaryny do smarowania
pieczywa
Lecytyna,pozostałości białek w oleju sojowym lub oleju kukurydzianym
/ u osób szczególnie wrażliwych nawet niewielkie ilości białka znajdujące się w olejach mogą
wywołać uczulenie
Czekolada
Białka mleka,lecytyna,białka jaj /np: w czekoladach nadziewanych /
białka orzeszków ziemnych
Majonez,sosy majonezowe,
potrawy je zawierające
Białka jaj,białka mleka,pozostałości białek w oleju sojowym oraz
kukurydzianym,mączka chleba świętojańskiego,guma arabska
Lody
Białka mleka,białka jaj,białka orzechów,owoce i soki owocowe,białka
soi,lecytyna,pozostałości białka w syropie kukurydzianym,kwas sorbowy i jego sole / w polewach /
Herbatniki
Białka mąki pszennej,kukurydzianej lub sojowej,białka jaj,białka
orzechów,lecytyna,cynamon,anyż,przeciwutleniacze dodawane do
tłuszczu cukierniczego
Dieta w alergii pokarmowej musi być dobrana dla każdego pacjenta indywidualnie.
Leczenie dietetyczne opiera się na wyeliminowaniu z jadłospisu produktów będących dla pacjenta źródłem
alergenów. Ważne jest zupełne wyłączenie ich z diety, a nie tylko ograniczenie spożywanych ilości.
Przy komponowaniu posiłków należy starannie dobierać produkty,aby uniknąć alergenów ukrytych.
/ stosowanie żywności w jak najmniejszym stopniu przetworzonej /.
Wybierając produkty spożywcze, należy uważnie czytać etykiety, zwłaszcza informacje dotyczące składu.
Prawidłowo ustalona dieta eliminacyjna nie powinna stanowić zagrożenia dla zdrowia chorego, nawet
w przypadku gdy stosowanie diety trwa kilka lat lub całe życie.
,
Źródło: ,Podstawy naukowe żywienia w szpitalach'' -wydanie IŻiŻ rok 2001, ,,Praktyczny podręcznik dietetyki''- wydanie IŻiŻ
rok 2010, ,,Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach '' -wydanie IŻiŻ rok 2011
Opracował Zespół do Spraw Żywienia WSSz.im.Wł.Biegańskiego
Kwiecień 2013