PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dla

Transkrypt

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO
dla
Ponadlokalnego programu rewitalizacji
sieci miast Cittaslow
Barczewo
Biskupiec
Bisztynek
Dobre Miasto
Gołdap
Górowo
Iławeckie
Lidzbark
Warmiński
Lubawa
Nidzica
Nowe Miasto
Lubawskie
Olsztynek
Pasym
Reszel
Ryn
Olsztyn, maj 2015r.
SPIS TREŚCI
1.
Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym ........................................................ 4
2.
Wprowadzenie ............................................................................................................................ 5
3.
Opis analizowanego dokumentu ............................................................................................... 6
4.
5.
3.1
Cele analizowanego dokumentu ............................................................................................. 6
3.2
Powiązania z innymi dokumentami ........................................................................................ 9
3.3
Sposób wdrażania zapisów dokumentu ................................................................................ 11
Zakres prognozy ....................................................................................................................... 13
4.1
Użyte metody przy sporządzaniu prognozy .......................................................................... 13
4.2
Obszar oddziaływania objęty dokumentem .......................................................................... 17
4.3
Horyzont czasowy oceny ...................................................................................................... 18
4.4
Źródła danych ....................................................................................................................... 19
4.5
Rozpatrywane warianty......................................................................................................... 21
Cele wynikające ze zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska ................................. 22
5.1
5.1.1
Woda .............................................................................................................................. 22
5.1.2
Powierzchnia ziemi / odpady ......................................................................................... 23
5.1.3
Powietrze i klimat .......................................................................................................... 24
5.1.4
Fauna, flora i bioróżnorodność ...................................................................................... 25
5.1.5
Krajobraz i dziedzictwo kulturowe ................................................................................ 26
5.1.6
Ludność i zdrowie ludzkie ............................................................................................. 27
5.2
6.
Przyjęte cele ustanowione na szczeblu międzynarodowym, Wspólnotowym i krajowym,
istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne
problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu ............. 22
Standardy jakości stanu środowiska ..................................................................................... 28
5.2.1
Normy jakości powietrza i ochrony klimatu .................................................................. 28
5.2.2
Wartości dopuszczalne poziomu dźwięku ..................................................................... 28
5.2.3
Normy jakości wód i gruntów ........................................................................................ 29
Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku
realizacji projektowanego dokumentu ................................................................................... 30
6.1
Ocena stanu środowiska na obszarze objętym dokumentem ................................................ 30
6.1.1
Geomorfologia i budowa geologiczna ........................................................................... 30
6.1.2
Warunki klimatyczne i powietrze atmosferyczne .......................................................... 30
6.1.3
Hałas. Określenie terenów o podwyższonym hałasie .................................................... 31
6.1.4
Zasoby wód powierzchniowych..................................................................................... 32
6.1.5
Zasoby wód podziemnych ............................................................................................. 32
6.1.6
Gospodarka wodna i ściekowa ....................................................................................... 33
7.
6.1.7
Gospodarka odpadami.................................................................................................... 33
6.1.8
Lasy i ochrona przyrody ................................................................................................ 33
6.1.9
Formy ochrony przyrody ............................................................................................... 34
6.1.10
Źródła promieniowania elektromagnetycznego ........................................................... 35
6.2
Prawdopodobne zmiany w środowisku w przyjętym horyzoncie czasowym ....................... 36
6.3
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających
ochronie ................................................................................................................................. 37
6.4
Ocena środowiska z użyciem przyjętych celów ................................................................... 38
Skutki oddziaływania planowanych przedsięwzięć w ramach analizowanego
dokumentu ................................................................................................................................ 39
7.1
Opis przedsięwzięć z ich wzajemnymi powiązaniami .......................................................... 39
7.2
Uzasadnienie realizacji przedsięwzięć z punktu widzenia społeczno-gospodarczego ......... 39
7.3
Opis rozwiązań alternatywnych ............................................................................................ 39
7.4
Przyjęte środki w celu uniknięcia, zmniejszenia lub zrównoważenia szkodliwego
oddziaływania ....................................................................................................................... 40
7.5
Przewidywane oddziaływania na środowisko....................................................................... 41
7.5.1
7.6
8.
Ocena przedsięwzięć i ich alternatyw z użyciem przyjętych celów ..................................... 42
Rekomendacje do zastosowania w procesie przyjmowania dokumentu ............................. 44
8.1
Wymagania prawne i zobowiązania dobrowolne ................................................................. 44
8.2
Potencjalne konflikty między aspektami środowiskowymi a innymi ................................... 44
8.3
Zalecenia w procesie przyjmowania dokumentu .................................................................. 44
8.3.1
8.4
9.
Oddziaływanie transgraniczne ....................................................................................... 42
Propozycje rozwiązań służących zapobieganiu, ograniczaniu lub kompensacji
negatywnych oddziaływań na środowisko ..................................................................... 46
Zalecenia dla innych dokumentów ....................................................................................... 47
Monitoring................................................................................................................................. 49
9.1
Ocena i weryfikacja wskaźników ......................................................................................... 49
10. Braki i trudności....................................................................................................................... 52
11. Spis tabel ................................................................................................................................... 53
12. Spis rysunków........................................................................................................................... 53
13. Załączniki .................................................................................................................................. 53
13.1
Matryca oceny oddziaływania ............................................................................................ 53
Prognoza oddziaływania na środowisko
Ponadlokalnego programu rewitalizacji sieci miast Cittaslow
1.
Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym
Wymagania prawne sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko Ponadlokalnego
programu rewitalizacji sieci miast Cittaslow1 (tzw. oceny strategicznej oddziaływania
na środowisko), zawarte są zarówno w dyrektywie europejskiej, jak i w polskich przepisach
dotyczących ochrony środowiska.
Przedmiotem oceny był projekt Programu z kwietnia 2015r.
Ponadlokalny program rewitalizacji sieci miast Cittaslow to dokument długookresowy, który
określa cele i działania rozwoju gmin należących do sieci miast Cittaslow.
Przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko projektu Programu odnosiła się do oceny
wpływu przyjętych zadań na środowisko i jego zasoby.
Przy określaniu potencjalnych niekorzystnych oddziaływań na środowisko brano pod uwagę:
•
oddziaływanie na poszczególne elementy środowiska i potencjalne ich skutki,
•
zasoby dziedzictwa kulturowego,
•
ochronę i użytkowanie zasobów naturalnych (w tym jakość i ilość wody, jakość powietrza,
hałas, odpady stałe),
•
zagospodarowanie przestrzenne.
Celem Prognozy jest również identyfikacja i ocena stopnia oraz sposobu uwzględnienia aspektów
środowiskowych w analizowanym dokumencie.
W Prognozie odniesiono się także do niezbędnych modyfikacji Programu tak, by w jak
największym stopniu był on spójny i komplementarny z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz
innymi dokumentami programowymi. Analizowano również możliwości eliminacji lub
ograniczenia niepożądanych i nieakceptowanych zadań i działań zapisanych w Programie.
Przeprowadzona analiza wykazała, że wdrożenie Programu będzie miało zasadniczo
pozytywny wpływ na środowisko i jego zasoby, a przyjęte założenia oraz planowane działania
mogą spowodować poprawę istniejącego stanu środowiska i warunków życia mieszkańców
miast.
Jednak w niektórych przypadkach realizacja zapisów Programu może powodować ujemny wpływ
na określone elementy środowiska i mieszkańców miast. W większości przypadków, wpływ ten
będzie chwilowy i/lub krótkotrwały i głównie związany z procesem budowlanym, który ma
charakter lokalny. Te ewentualnie negatywne efekty, które wiążą się najczęściej z działaniami
inwestycyjnymi i które nie są całkowicie do uniknięcia, powinny w każdym przypadku być
analizowane i minimalizowane.
Analizowany projekt Programu w większości swoich zapisów obejmuje odwołania i cele związane
z zapewnieniem zrównoważonego rozwoju miast. Po rozszerzeniu ich o niezbędne korekty /
rekomendacje wynikające z niniejszej analizy, będzie można wskazywać ją jako dokument, zgodny
z pozostałymi ważnymi i strategicznymi dokumentami wewnętrznymi gmin należących do sieci
Cittaslow.
1
dalej Programu
4
2.
Wprowadzenie
Podstawą prawną wykonania niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu
są zapisy ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko2, która wprowadza do polskiego prawodawstwa zapisy Dyrektywy Parlamentu
i Rady Europy Nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001r. w sprawie oceny skutków niektórych
planów i programów na środowisko (tzw. Dyrektywa SEA3). Przepisy ustawy odnoszą się również
do zapisów Dyrektywy 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003r.
w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska oraz Dyrektywy
2003/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003r. przewidującej udział
społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie
środowiska oraz zmieniającej w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru
sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE.
Prognozę wykonano w oparciu o projekt Programu z kwietnia 2015r.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie, organ opracowujący projekt Programu,
wystąpił do właściwych organów w celu określenia zakresu wymaganego dla niniejszej prognozy:
•
pismo z 30.06.2014r. znak WWP.6.6226.2014.AP/8618 do Regionalnego Dyrektora
Ochrony Środowiska w Olsztynie,
•
pismo z 30.06.2014r. znak WWP.6.62.27.2014AP(8619) do Warmińsko-Mazurskiego
Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Olsztynie.
Powyższe organy ustaliły zakres informacji, zgodny z art. 51 ust.2 UOOS:
•
pismo RDOŚ znak WOOŚ.411.56.2014.MT z 07.07.2014r.,
•
pismo WMPIS znak ZNS.9082.2.41.2014.AZ z 12.08.2014r.
Przygotowana prognoza powinna być poddana konsultacjom społecznym wraz z opracowanym
projektem Programu.
Organ opracowujący projekt dokumentu jest zobowiązany wziąć pod uwagę ustalenia zawarte
w prognozie oddziaływania na środowisko, opinie ww. organów oraz rozpatrzeć uwagi i wnioski
zgłoszone w wyniku udziału społeczeństwa w procesie konsultacji społecznych.
Następnie, po zatwierdzeniu projektu dokumentu, powinien on być udostępniony społeczeństwu
wraz z informacją w jaki sposób ocena środowiskowa została uwzględniona.
2
3
zwanej dalej UOOS
zwanej dalej DSEA
5
3.
Opis analizowanego dokumentu
3.1
Cele analizowanego dokumentu
Program określa cel nadrzędny działań rewitalizacyjnych:
wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem, lepsza jakość życia społeczności
zamieszkującej obszary problemowe
Mając wyznaczony cel nadrzędny, określono cele szczegółowe i działania:
1.
Cel operacyjny 1
Stworzenie warunków dla przeprowadzenia procesu rewitalizacji
1.1. Kierunki działań
•
•
2.
wdrożenie kompleksowej koncepcji służącej ukierunkowanemu rozwojowi całego
przedmiotowego obszaru;
stworzenie efektywnego systemu zarządzania w celu realizacji procesu rewitalizacji.
Cel operacyjny 2
Ochrona dziedzictwa kulturowego
•
3.
zabezpieczenie i ochrona zabytków i obiektów dziedzictwa kulturowego.
Cel operacyjny 3
Poprawa jakości środowiska naturalnego
•
•
•
4.
poprawa efektywności energetycznej budynków;
poprawa świadomości ekologicznej i proekologicznych postaw mieszkańców;
promowanie ekologicznych środków komunikacji.
Cel operacyjny 4
Wzmocnienie lokalnej gospodarki
•
•
•
stworzenie dogodnych warunków dla rozwoju funkcji handlowo-usługowych;
poprawa warunków dla rozwoju turystyki, lokalnego handlu detalicznego
i gastronomii poprzez rewitalizację przestrzeni publicznej;
stworzenie warunków do funkcjonowania podmiotów wspierających rozwój
spółdzielni socjalnych, aktywizację zawodową i podnoszenie kwalifikacji
zawodowych.
6
5.
Cel operacyjny 5
Rewitalizacja i modernizacja przestrzeni publicznej
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
6.
przezwyciężenie występującego na obszarze „stanu kryzysowego” poprzez
ograniczenie oraz niwelowanie negatywnych zjawisk społecznych,
przywrócenie lub nadanie nowej funkcji oraz stworzenie warunków
do zrównoważonego rozwoju obszaru w oparciu o charakterystyczne
uwarunkowania wewnętrzne,
poprawa jakości i warunków życia mieszkańców,
zwiększenie spójności społecznej poprzez eliminowanie ubóstwa, ograniczanie
nierówności społecznych, zwiększenie zatrudnienia i integracji społecznej,
podnoszenie poziomu wykształcenia mieszkańców, szczególnie ludności należącej
do grup marginalizowanych, a przez to zwiększanie kreatywności mieszkańców, ich
zdolności do innowacji,
rozwój zdolności adaptacyjnych w kontaktach społecznych i gospodarczych,
poprzez odpowiedni system opiekuńczy i edukacyjny oraz mobilizację i aktywizację
ludności obszarów zdegradowanych,
wzmocnienie gospodarki lokalnej i regionalnej oraz tworzenie dzięki temu nowych
miejsc pracy,
modernizacja infrastruktury socjalnej i technicznej,
zachowanie i rewitalizacja budynków oraz obiektów o walorach historycznych,
kulturowych, architektonicznych i urbanistycznych,
poprawa bezpieczeństwa i zmniejszenie przestępczości,
poprawa dostępności przestrzeni i obiektów dla osób niepełnosprawnych,
poprawa jakości przestrzeni publicznej dla mieszkańców i turystów,
kształtowanie pozytywnego wizerunku miasta,
kompleksowa rewitalizacja i modernizacja przestrzeni publicznych w celu poprawy
uwarunkowań przestrzenno-funkcjonalnych, środowiskowych, gospodarczych
i społecznych;
rewitalizacja i modernizacja ogólnodostępnych terenów rekreacyjnych;
rewitalizacja i modernizacja obiektów użyteczności publicznej.
Cel operacyjny 6
Renowacja i modernizacja substancji budowlanej oraz wzmocnienie funkcji mieszkaniowej
•
•
•
zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności
budynków o wartościach i znaczeniu historycznym, architektonicznym,
artystycznym lub przestrzenno-funkcjonalnym;
wspieranie zrównoważonego rozwoju przestrzenno-funkcjonalnego i zgodnego
współistnienia funkcji użytkowych obszaru jako miejsca zamieszkania i pracy;
poprawa jakości obiektów mieszkalnych oraz otoczenia mieszkaniowego.
7
7.
Cel operacyjny 7
Poprawa warunków dla rozwoju edukacji, nauki i kultury
•
•
•
•
•
8.
rewitalizacja obiektów związanych z edukacją, nauką i kulturą;
dostosowanie ich wyposażenia do nowoczesnych standardów;
wspieranie współpracy między podmiotami edukacyjnymi a podmiotami
gospodarczymi poprzez transfer wiedzy i doświadczeń;
dostosowanie obiektów do standardów umożliwiających realizację zadań służących
zapobieganiu wykluczeniu społecznemu, podnoszeniu kompetencji i kwalifikacji,
zagospodarowaniu czasu wolnego dzieci i młodzieży;
wspieranie i animowanie inicjatyw służących wzmacnianiu kompetencji
społecznych i zawodowych, dzięki którym mieszkańcy miast objętych programem
będą mogli stać się bardziej konkurencyjni na rynku pracy.
Cel operacyjny 8
Poprawa infrastruktury socjalnej
•
•
•
9.
wzmocnienie i poprawa oferty wypoczynkowej dzięki modernizacji obiektów
i terenów sportowo-rekreacyjnych;
poprawa warunków wypoczynku i spędzania wolnego czasu poprzez wspieranie
inicjatyw dla dzieci, młodzieży i seniorów;
modernizacja i rozbudowa placówek socjalnych i obiektów użyteczności publicznej.
Cel operacyjny 9
Tworzenie i wspieranie sieci społecznych
•
•
•
przeciwdziałanie przejawom patologii społecznych i wykluczeniu społecznemu;
wspieranie inicjatyw mających na celu wzmocnienie sieci społecznych, aktywizacji
zawodowej i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu;
tworzenie warunków sprzyjających wzmocnieniu poczucia tożsamości lokalnej
mieszkańców (tworzenie programów, wspieranie inicjatyw itp.).
W ramach Programu, jako działania umożliwiające realizację założonych celów, wypracowano
i wskazano zintegrowane projekty inwestycyjne. Wykaz tych projektów, zgodny z ww. celami,
umożliwił autorom Prognozy lepsze określenie potencjalnych oddziaływań. Należy przy tym
zaznaczyć, że zakres prognozy nie może i nie zastępuje oceny oddziaływania poszczególnych
projektów na środowisko przeprowadzanych na podstawie właściwych przepisów na etapie ich
przygotowania do realizacji.
8
3.2
Powiązania z innymi dokumentami
Prace nad Programem były determinowane poprzez inne dokumenty planistyczno-strategiczne.
Zadania oraz działania określone w Programie musiały być w dużej mierze komplementarne
i spójne z tymi dokumentami lub też wprost z nich wynikać.
Założone zadania w Programie są zgodne z założeniami i celami Strategii Rozwoju Kraju 2020,
w tym w szczególności z następującymi priorytetowymi kierunkami interwencji:
•
I.1.5. Zapewnienie ładu przestrzennego,
•
II.2.1. Zwiększenie produktywności gospodarki,
•
II.2.4. Poprawa warunków ramowych dla prowadzenia działalności gospodarczej,
•
II.4.2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego,
•
II.6.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami,
•
II.6.2. Poprawa efektywności energetycznej,
•
II.6.4. Poprawa stanu środowiska,
•
III.1.1. Zwiększenie aktywności osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem
społecznym,
•
III.2.1. Podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych,
•
III.3.3.Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych
i lokalnych oraz wzmacniania potencjału obszarów wiejskich.
Program realizuje bezpośrednio również cele zawarte w Długookresowej Strategii Rozwoju
Kraju Polska 2030 Trzecia fala nowoczesności poprzez tworzenie warunków sprzyjających
przedsiębiorczości, przeciwdziałaniu ubóstwa i zapobieganiu wykluczeniu społecznemu
jednocześnie dążąc do przyśpieszenia rozwoju gminy, przeciwdziałania marginalizacji
i peryferyzacji obszarów problemowych. Tym samym, umożliwia to również realizację celów
Strategii Lizbońskiej, kładących duży nacisk na wzmocnienie spójności społecznej.
Gminy należące do sieci Cittaslow podejmując się realizacji działań, ujętych w Programie
i rozumianych jako proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych w ich miastach,
przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego
i do ożywienia gospodarczego.
Program odpowiada także stawianym celom w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania
Kraju 2030. Poprzez swoje działania wpłynie on na poprawę zagospodarowania przestrzennego
i planowania przestrzennego w skali gminy i regionu.
9
Założenia i przyjęte cele Programie wpisują się również w realizację zapisów Strategii
Długofalowego Rozwoju Sektora Mieszkaniowego na lata 2005-2025, której cele strategiczne
odnoszą się do realizacji zadań na płaszczyznach odpowiadających podstawowym obecnie
deficytom cywilizacyjnym w mieszkalnictwie.
Realizacja działań Programu pozwoli na także na zwiększenie atrakcyjności gmin i całego Regionu,
a także wykorzystania potencjału związanego z posiadanym dziedzictwem kulturowym, co będzie
zgodne z założeniami Narodowej Strategii Rozwoju Kultury 2004-2013 wraz z Uzupełnieniem
Strategii na lata 2004-2020.
Także na poziomie regionalnym Program wpisuje się w realizację najważniejszych dokumentów
strategicznych dla województwa warmińsko-mazurskiego:
•
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego
do roku 2025
Program dąży do wyrównywania standardów europejskich. To przykład dostosowania
lokalnej gospodarki do funkcjonowania systemu gospodarczego. Ma zapewnić
m.in. mieszkańcom gmin współczesne standardy obsługi ludności doprowadzając
do zmniejszenia różnic społecznych i gospodarczych.
•
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmińsko-mazurskiego
Realizacja działań przyjętych w Programie umożliwi osiągnięcie celu nadrzędnego jakim
jest „ukształtowanie rozwoju przestrzennego województwa tak, by było to atrakcyjne,
przyjazne i wyjątkowe miejsce zamieszkania, wypoczynku oraz rozwoju społecznogospodarczego w kraju i Europie”.
•
Program Ochrony Środowiska Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 20112014 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2015-2018 oraz Plan Gospodarki Odpadami
dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2011-2016
Zgodność Programu z ww. dokumentami przejawia się w m.in. punkcie: ochrona
dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody; dalsza poprawa
jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszkańców
Polski oraz ochrona klimatu.
•
Strategia Rozwoju Kultury w Województwie Warmińsko-Mazurskim do roku 2015
Zgodność Programu przejawia się w obszarze: Ochrona dziedzictwa kulturowego, Cel
szczegółowy: Prawidłowe warunki ochrony dziedzictwa regionalnego.
•
Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Warmińsko-Mazurskim
Program wpisuje się w cel: Maksymalne i dynamiczne wykorzystanie predyspozycji
turystycznych regionu.
10
Autorzy Programu wskazali również zgodność z poszczególnymi lokalnymi dokumentami
strategicznymi:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
3.3
Strategią rozwoju Gminy Barczewo na lata 2015-2025
Strategią rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i gminy Biskupiec
Strategią Zrównoważonego Rozwoju Gminy i Miasta Bisztynek
Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Dobre Miasto na lata 2009-2018
Strategią rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Gołdap do roku 2025
Strategią Rozwoju Gminy Górowo Iławeckie na lata 2014-2021
Strategią rozwoju Gminy Lidzbark Warmiński na lata 2015-2025
Strategią rozwoju społeczno-gospodarczego Lubawy do 2025 roku
Strategii rozwoju Gminy Nidzica na lata 2014-2022
Strategią Rozwoju Gminy i Miasta Olsztynek
Strategią rozwoju społeczno-gospodarczego Miasta i Gminy Pasym
Strategią Rozwoju Gminy Reszel do 2020 roku
Strategią rozwoju Miasta i Gminy Ryn na lata 2010-2020
Sposób wdrażania zapisów dokumentu
Program jest złożonym dokumentem obejmującym działania na obszarze 14 miast. W związku
z realizacją celów sieci Cittslow oraz koordynacji całego dokumentu, w Programie założono, że
funkcję Koordynatora Programu pełnić będzie Stowarzyszenie Polskich Miast Sieci Cittaslow.
Założono również, że Stowarzyszenie może zlecić wykonywanie określonych obowiązków
podmiotom zewnętrznym.
Koordynator Programu będzie odpowiadał za wdrożenie całego Programu, a do jego zadań będzie
należało w szczególności:
•
zatwierdzenie Programu po zatwierdzeniu jego części składowych przez gminy;
•
podpisanie umowy z Instytucją Zarządzającą na realizację Programu;
•
dokonywanie okresowej aktualizacji Programu;
•
co najmniej raz na pół roku zebranie od gmin informacji dotyczących stopnia realizacji
poszczególnych zintegrowanych przedsięwzięć inwestycyjnych i sporządzenie raportu
z realizacji Programu, a następnie przekazanie go do Instytucji Zarządzającej.
Za realizację zadań w zakresie poszczególnych miast sieci Cittaslow odpowiedzialne będą właściwe
gminy. Do ich zadań będzie należało w szczególności:
•
zatwierdzenie Programu w zakresie danego miasta;
•
zapewnienie udziału społeczeństwa na każdym etapie wdrażania zintegrowanych
przedsięwzięć inwestycyjnych;
•
przygotowanie dokumentów aplikacyjnych zgodnie z wytycznymi do danego konkursu oraz
realizacja poszczególnych projektów;
11
•
nadzorowanie procesu aplikowania o środki i realizację projektów w przypadku, gdy
o ośrodki aplikować będą inni wnioskodawcy niż gminy;
•
zgłaszanie do Koordynatora Programu konieczności aktualizacji Programu;
•
bieżącej analizie stopnia realizacji zintegrowanych przedsięwzięć inwestycyjnych;
•
przekazywania raz na pół roku do Koordynatora Programu informacji dotyczących stopnia
realizacji poszczególnych projektów wchodzących w skład zintegrowanych przedsięwzięć
rewitalizacyjnych.
System realizacji Programu ściśle zależy od pozyskania środków finansowych z funduszy
zewnętrznych, krajowych i zagranicznych. Ma na niego również wpływ aktywność oraz
skuteczność działań partnerów społecznych i gospodarczych, organizacji pozarządowych oraz
samych mieszkańców miast. Wszystkie te podmioty mogą same wspierać zaplanowane działania
i właśnie dlatego, właściwe wdrażanie Programu wymaga skumulowania działań wszystkich
jednostek zaangażowanych w jego wdrożenie i realizację.
12
4.
Zakres prognozy
4.1
Użyte metody przy sporządzaniu prognozy
Przeprowadzenie prognozy oddziaływania na środowisko w ramach postępowania strategicznej
oceny oddziaływania dla planów i programów polega m.in. na identyfikacji możliwych do ustalenia
skutków środowiskowych oraz zapewnieniu uwzględnienia uwarunkowań ekologicznych,
ekonomicznych i społecznych we wczesnej fazie procesu podejmowania decyzji. Strategiczna
ocena oddziaływania na środowisko umożliwia również analizę rozwiązań alternatywnych oraz
wskazanie i włączenie wskaźników monitorowania skutków środowiskowych.
Celem Prognozy jest identyfikacja i ocena stopnia oraz sposobu uwzględnienia aspektów
środowiskowych w Programie.
W Prognozie odniesiono się także do niezbędnych modyfikacji analizowanego dokumentu tak, by
w jak największym stopniu był on spójny i komplementarny z zasadami zrównoważonego rozwoju
oraz innymi dokumentami programowymi. Analizowano również możliwości eliminacji lub
ograniczenia niepożądanych i nieakceptowanych celów i działań zapisanych w Programie. Choć
konieczne jest wyraźne podkreślenie, że rolą Prognozy nie jest zasadnicza zmiana Programu.
Jako punkt wyjścia przyjęto, że prace nad Prognozą powinny zapewnić/umożliwić:
•
identyfikację możliwych do określenia skutków środowiskowych realizacji Programu;
•
identyfikację potencjalnych pól konfliktów przyrodniczo-przestrzennych;
•
identyfikację sprzeczności z ustaleniami innych dokumentów programowych lub
z wymogami prawa;
•
wskazanie znaczących aspektów środowiskowych w poszczególnych obszarach Programu;
•
identyfikację i eliminację tych celów, priorytetów i kierunków rozwoju, których negatywne
skutki środowiskowe pozostają w sprzeczności z wymogami prawa;
•
wskazanie metod ograniczania negatywnych (ale akceptowalnych) oraz wzmacniania
pozytywnych (preferowanych) skutków środowiskowych realizacji Programu;
•
wskazanie rozwiązań alternatywnych, mogących zmniejszyć obciążenia środowiska;
•
określenie listy wymogów koniecznych do spełnienia podczas realizacji przedsięwzięć
przewidzianych w ramach Programu;
•
określenie listy wskaźników pozwalających monitorować i oceniać realizację Programu;
•
określenie obszarów niepewności i ryzyka opracowywanego Programu.
Uwzględniając istniejące ograniczenia, związane m.in. z poziomem uogólnienia danych i informacji
wyjściowych, należy zwrócić uwagę na pewne kwestie:
•
dokument jakim jest Program, bezpośrednio nie powoduje skutków środowiskowych;
•
źródłem potencjalnych
inwestycyjnych;
skutków środowiskowych
13
będzie
realizacja
przedsięwzięć
•
różne oddziaływania środowiskowe uwidaczniać się będą co najmniej w dwóch wymiarach:
− przestrzennym – poprzez zmiany stanu środowiska,
− systemowym – poprzez wpływ na możliwość realizacji wymogów zrównoważonego
rozwoju,
•
zmiany w środowisku są spowodowane wieloma czynnikami, przez co różne
przedsięwzięcia mogą mieć zróżnicowany wpływ na środowisko;
•
Prognoza nie może precyzyjnie określić skutków środowiskowych planowanych
przedsięwzięć, tym samym odnosi się do rodzajów potencjalnych zdarzeń i dokonuje przede
wszystkim oceny jakościowej skutków.
Niniejszą Prognozę opracowano wykorzystując metodykę opartą o analizę powiązań sieciowych,
analizę zarzadzania ryzykiem, ocenę ekspercką oraz w oparciu o najlepszą wiedzę i doświadczenie
autorów. W pracy wykorzystano również wytyczne Komisji Europejskiej:
•
Wytyczne Komisji dotyczące wdrażania dyrektywy 2001/42/WE,
•
Wytyczne nt. integracji zagadnień zmian klimatu i różnorodności biologicznej w ocenach
strategicznych.
Przy określaniu potencjalnych niekorzystnych oddziaływań na środowisko brano pod uwagę:
•
oddziaływanie na poszczególne elementy środowiska i potencjalne ich skutki,
•
zasoby dziedzictwa kulturowego,
•
ochronę i użytkowanie zasobów naturalnych (w tym jakość i ilość wody, jakość powietrza,
hałas, odpady stałe),
•
zagospodarowanie przestrzenne.
W ramach analizy zakresu oddziaływania Programu, oceniono w jaki sposób planowane działania:
1) woda
a) będą miały wpływ na jakość wód powierzchniowych i/lub podziemnych wg przyjętych
standardów
b) będą miały wpływ na system hydrogeologiczny
c) będą miały wpływ na zużycie zasobów wód
2) powierzchnia ziemi
a) pomogą chronić właściwości powierzchni ziemi
b) będą miały wpływ na tereny zanieczyszczone
c) będą promowały gospodarkę odpadami w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju,
ze szczególnym uwzględnieniem zmniejszeniem ilości deponowanych odpadów
i likwidacji składowisk
3) powietrze, przeciwdziałanie zmianom klimatu
a) będą prowadziły do redukcji zanieczyszczeń powietrza
b) będą prowadziły do redukcji emisji gazów cieplarnianych
14
c) będą miały wpływ na poprawę efektywności energetycznej
d) będą miały wpływ na korzystanie ze źródeł odnawialnych
e) będą prowadziły do redukcji zanieczyszczeń transportowych
4) fauna, flora, bioróżnorodność, obszary chronione (w tym obszary Natura 2000)
a) będą wspierały przyjęte cele w zakresie zwiększenia bioróżnorodności
b) będą poprawiały jakość i/lub ilość obszarów chronionych, ze szczególnym
uwzględnieniem obszarów w sieci Natura 2000
5) krajobraz, dziedzictwo kulturowe (w tym zabytki, dobra materialne)
a) będą miały wpływ na ochronę krajobrazu przed rozwojem terenów zurbanizowanych
b) będą wspierały ochronę bądź odtworzenie cennego krajobrazu kulturowego
c) będą ułatwiały ochronę dziedzictwa kulturowego
d) będą wspierały rozwój przestrzenny, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju
e) będą podnosiły poziom ochrony przeciw naturalnym zagrożeniom
6) ludność, ochrona zdrowia
a) będą umożliwiały zmniejszenie ekspozycji ludności na hałas
b) będą próbowały ograniczyć powiązane ze środowiskiem ryzyka dla zdrowia i życia
Analiza oddziaływania została przeprowadzona na najniższym, dostępnym szczeblu określonych
w projekcie Programu działań. Przy identyfikacji elementów składowych planowanych działań
i potencjalnego wpływu na środowisko, grupy społeczne i dobra materialne, zastosowano metodę
matrycową, dostosowaną do rodzaju i skali przedsięwzięć.
Zestaw przeanalizowanych kryteriów bazowych, objął kilkadziesiąt najważniejszych z punktu
oddziaływania inwestycji na środowisko oraz wymogów ochrony środowiska. Opracowana matryca
objęła 1 365 pól. Do opracowania matrycy przyjęto 7-stopniową skalę oceny oddziaływania
planowanych działań w ramach Programu, które następująco zdefiniowano jako:
•
Wzmacniające (W) – służące bezpośrednio ochronie środowiska;
•
Korzystne (K) – istotnie zwiększające szansę lub tempo minimalizacji oddziaływania
na środowisko;
•
Potencjalnie Korzystne (PK) – korzyści środowiskowe przeważają w sposób jednoznaczny
nad ewentualnymi skutkami negatywnymi, jednak ich osiągnięcie nie jest zagwarantowane
i wymaga spełnienia dodatkowych warunków;
•
Neutralne (N) – nie można zidentyfikować istotnych (znaczących) pól wzajemnych
oddziaływań (ani pozytywnych, ani negatywnych) poszczególnych działań z priorytetami
ochrony środowiska;
•
Potencjalnie Negatywne (PN) – koszty/negatywne skutki środowiskowe równoważą lub
przewyższają możliwe pozytywy, związane z realizacją przedsięwzięć, jednak ujemny
bilans w tym zakresie jest uzależniony od sposobu, lokalizacji lub innych czynników
związanych z realizacją danego działania (innymi słowy możliwe jest, przynajmniej
częściowe wyeliminowanie negatywnych skutków, pod warunkiem odpowiedniej realizacji
działania);
15
•
Niekorzystne/Hamujące (H) – realizacja określonego działania, niesie ze sobą niemożliwe
do uniknięcia koszty środowiskowe, przeważające ewentualne (o ile występują) pozytywy
w tym zakresie;
•
Konflikt (F) – realizacja danego działania niesie ze sobą niemożliwe do uniknięcia konflikty
z innymi celami lub wymogami ochrony środowiska, praktycznie wykluczając możliwość
ich osiągnięcia.
Analiza objęła również w odniesieniu do poszczególnych planowanych działań, ich skutków oraz
relacji:
•
czas oddziaływania:
o Chwilowe (CH) – oddziaływanie mające wpływ na środowisko w momencie podjęcia
inwestycji;
o Krótkoterminowe (KR) – oddziaływanie w czasie trwania inwestycji;
o Średnioterminowe (SR) – oddziaływanie kilkuletnie;
o Długoterminowe (DR)
– oddziaływanie kilkunastoletnie;
o Stałe (ST) – oddziaływanie ciągłe, dłuższe niż długotrwałe;
•
rodzaj oddziaływania:
o Bezpośrednie (BP) – oddziaływanie bez jakiegokolwiek pośrednictwa;
o Pośrednie (PS) – oddziaływanie przez czynnik pośredni;
o Wtórne (WT) – oddziaływanie powstałe w wyniku zmian, przekształcenia czegoś
lub jako następstwo czegoś;
o Skumulowane (SK) – oddziaływanie wywołane wpływem danego rodzaju działalności
w połączeniu z innymi obecnymi lub realnymi przyszłymi działaniami.
Opracowana matryca, stanowi załącznik do niniejszego Raportu. Przyjęta metoda analizy pól
konfliktów, pozwala identyfikować potencjalne kolizje, a nie oceniać je w kategoriach rachunku
kosztów-korzyści. Należy zatem zwrócić uwagę, że porównywanie ilości oraz próby
zrównoważenia wskazań pozytywnych i negatywnych w celu ustalenia czy określone działanie
bądź inwestycja jest mniej lub bardziej „przyjazna dla środowiska” jest nieuzasadnione. Mimo
najlepszej wiedzy autorów Prognozy, możliwe jest wystąpienie potencjalnych konfliktów
w przypadku realizacji niektórych działań w zakresie, dla których analiza celów nie wykazywała
oddziaływań potencjalnie negatywnych.
Opis stanu środowiska, z uwzględnieniem planowanego przedsięwzięcia, przygotowany został
w oparciu o dostępne wyniki monitoringu środowiska, prowadzone przez odpowiednie służby
na terenie województwa warmińsko-mazurskiego i poszczególnych miast.
Prognoza wielkości oddziaływania na środowisko sporządzona została w oparciu o wiedzę
i doświadczenie autorów raportu, przy wykorzystaniu istniejących materiałów w zakresie skutków
dla środowiska podobnych dokumentów oraz przedsięwzięć.
16
4.2
Obszar oddziaływania objęty dokumentem
Obszar miast biorących udział w Programie zajmuje powierzchnię 117,37 km2. Stanowi to 4,25%
powierzchni całkowitej gmin.
Administracyjnie miasta położone są w 10 powiatach województwa warmińsko-mazurskiego
(bartoszycki, giżycki, gołdapski, iławski, kętrzyński, lidzbarski, nidzicki, nowomiejski, olsztyński,
szczycieński), przy czym największy obszar obejmuje miasto Gołdap (1 720,00 ha), a najmniejszy –
miasto Bisztynek (216,00 ha).
Według danych GUS w roku 2013 miasta objęte Programem zamieszkiwało łącznie 119 039 osób
(dane na koniec 2013 roku), z tego najbardziej zaludnione to Lidzbark Warmiński (16 352),
a najmniej – Bisztynek (2 492). Stanowiło to 67,42% całkowitej populacji zamieszkującej na ternie
gmin. Wskaźnik gęstości zaludnienia w miastach kształtuje się na poziomie ok. 1 014 osób/km2,
największy jest w Dobrym Mieście (2 181 osób/km2), a najmniejszy – w Pasymiu
(167,06 osób/km2). Należy zaznaczyć, że wskaźnik gęstości na ternie wszystkich gmin wynosi
64 osób/km2, przy czym najmniejszy wskaźnik obejmujący całą gminę ma gmina Ryn i wynosi on
29 osób/km2.
Wszystkie miasta stanowią lokalne centra administracyjno-gospodarcze dla miejscowości
położonych na terenie gminy oraz sąsiednich gmin.
To również miasta turystyczne, których główne atrakcje związane są z walorami przyrodniczymi
czy istniejącymi, licznymi zabytkami. Charakteryzują się one także wyjątkowym charakterem
architektonicznym, które wyróżnia się między innymi:
•
występowaniem zespołów architektonicznych o wysokiej wartości historycznej,
•
zachowanym historycznym układem urbanistycznym,
•
dziedzictwem kulturowym i architektonicznym,
•
bogatą przeszłością historyczną.
Niestety, nie wszystkie zabytki miast biorących udział w Programie, są znana, dobrze opisane
i rozreklamowane dla celów turystycznych.
Program swoim zasięgiem obejmuje wyłącznie obszary miast, przy czym 4 miasta stanowią
wyodrębnione gminy miejskie (Górowo Iławecki, Lubawa, Lidzbark Warmiński oraz Nowe Miasto
Lubawskie).
Lokalizację gmin, biorących udział w Programie, przedstawiono na poniższej mapie.
17
Rysunek 1
Obszar oddziaływania Programu
Źródło: opracowanie własne
4.3
Horyzont czasowy oceny
W analizowanym dokumencie przyjęto okres programowania na lata 2014-2023.
W związku z powyższym, okres potencjalnych oddziaływań odniesiono do powyższego okresu,
tj. do 2023r.
Rokiem bazowym do oceny aktualnej sytuacji przyjęto stan na dzień 31.12.2014r4.
4
W przypadku braku danych dla wskazanego punktu odniesienia, przyjęto ostatnie aktualne dane.
18
4.4
Źródła danych
W ramach analizy SEA wykorzystano aktualne przepisy prawa polskiego oraz wspólnotowego,
raporty i sprawozdania o stanie środowiska, dane Głównego Urzędu Statystycznego, Instytutu
Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych, Regionalnej
Dyrekcji Ochrony Środowiska, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska,
Wojewódzkiego Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, Urzędu Marszałkowskiego, Urzędu
Wojewódzkiego, Urzędu Gminy, służb ochrony zabytków, literaturę fachową oraz m.in.
następujące źródła danych:
1) Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030
2) Polska 2030 Trzecia fala nowoczesności Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju
3) Strategia Rozwoju Kraju 2020
4) Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015
5) Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia Narodowa Strategia Spójności
6) Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006
7) Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 roku”
8) Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016
9) Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006
10) II Polityka Ekologiczna Państwa
11) Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000-2006; Ministerstwo Środowiska, 2000
12) Uchwała Nr 217 Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2010r. w sprawie „Krajowego planu
gospodarki odpadami 2014”
13) Uchwała Nr 233 Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 2006r. w sprawie krajowego planu
gospodarki odpadami 2010
14) Uchwała Nr 219 Rady Ministrów z dnia 29 października 2002r. w sprawie krajowego planu
gospodarki odpadami
15) Uchwała Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2009r. w sprawie ustanowienia programu
wieloletniego pod nazwą „Program oczyszczania kraju z azbestu na lata 2009-2032”
16) Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych
17) Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej
18) Krajowa Strategia Ochrony i Zrównoważonego Użytkowania Różnorodności Biologicznej
19) Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie
20) Narodowa strategia rozwoju regionalnego
21) Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju – Polska 2025
22) Krajowy Program Zwiększania Lesistości
23) Polityka energetyczna Polski do 2030 roku
19
24) Krajowy Plan działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych
25) Krajowy Plan rozwoju mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do 2020 roku
26) Krajowy Plan Działań dot. efektywności energetycznej
27) Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku
2020 z perspektywą do roku 2030
28) Strategia rozwoju energetyki odnawialnej
29) Krajowa strategia ograniczenia emisji metali ciężkich i trwałych zanieczyszczeń organicznych
30) Strategia rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski; Rada Programowa
Porozumienia ZPP
31) Studium Diagnostyczne Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski
32) Ramowy Program Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski na lata 2001-2010
33) Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do 2025r.
34) Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do 2020r.
35) Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego
36) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmińsko-mazurskiego
37) Program Ochrony Środowiska Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2011-2014
z uwzględnieniem perspektywy na lata 2015-2018
38) Program Ochrony Środowiska Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2007-2010
39) Plan Gospodarki Odpadami Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2011-2016
40) Plan Gospodarki Odpadami Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2003-2006
41) Plan Gospodarki Odpadami Województwa Warmińsko-Mazurskiego, na lata 2007-2010
42) Program ekoenergetyczny województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2005-2010
43) Wojewódzki program zwiększanie lesistości na lata 2001-2010
44) Regionalny program rozwoju rolnictwa na lata 2002-2006
45) Strategia rozwoju turystyki województwa warmińsko-mazurskiego
46) studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego poszczególnych gmin
47) miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie poszczególnych gmin
48) Raporty o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego WIOŚ
49) Implementation of directive 2001/42 on the assessment of the effects of certain plans and
programmes on the environment
50) Handbook on SEA for Cohesion Policy 2007-2013
20
51) Guidance on Integrating Climate Change and Biodiversity into Strategic Environmental
Assessment
52) The SEA manual a sourcebook on strategic environmental assessment of transport infrastructure
plans and programmes
53) A Handbook on Environmental Assessment of Regional Development Plans and EU Structural
Funds Programmes
54) SEA and Integration of the Environment into Strategic Decision-Making
55) The Relationship between the EIA and SEA Directives – Final Report to the European
Commission
56) Podstawy metodyczne sporządzania strategicznych ocen oddziaływania na środowisko
dla potrzeb planowania przestrzennego
57) Zarządzanie obszarami Natura 2000
58) Ocena planów i przedsięwzięć znacząco oddziałujących na obszary Natura 2000. Wytyczne
metodyczne dotyczące przepisów Artykułów 6(3) i (4) Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG
Podręcznik dobrych praktyk wykonywania opracowań środowiskowych dla dróg krajowych.
59) Zarządzanie obszarami Natura 2000. postanowienia artykułu 6 dyrektywy „siedliskowej”
92/43/EWG
4.5
Rozpatrywane warianty
Uwzględniając przyjętą metodykę, przeanalizowano planowane do realizacji w ramach Programu
działania. Podczas oceny odniesiono się do panujących trendów oraz ewentualnego zaniechania
planowanych działań (wariant „0”). Rozpatrywano również wariant zaproponowany w Programie
oraz wariant najbardziej korzystny dla środowiska, tj. uwzględniający cele ochrony środowiska
w poszczególnych dziedzinach oraz proponowane rekomendacje.
Warto zaznaczyć, że w przypadku wariantu „0” nastąpi rozproszenie działań, co może skutkować
potencjalnymi konfliktami. Brak Programu dodatkowo utrudni koordynację działań oraz ograniczy
możliwość współpracy administracji gmin z ich mieszkańcami, innymi instytucjami oraz
podmiotami gospodarczymi, a tym samym hamować będzie rozwój gmin, również w zakresie
środowiskowym.
21
5.
Cele wynikające ze zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska
5.1
Przyjęte cele ustanowione na szczeblu międzynarodowym, Wspólnotowym i krajowym,
istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele
i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu
Tłem do oceny projektu Programu są przyjęte cele ochrony środowiska na poziomie
międzynarodowym, Wspólnotowym i krajowym. Dla potrzeb tego opracowania przyjęto priorytety
wynikające z przepisów i umów międzynarodowych oraz krajowego prawa ochrony środowiska.
Wśród tych najważniejszych wyzwań i zagrożeń5 można wymienić:
zagrożenie
priorytety
systematyczne
ubożenie
zasobów zachowanie
różnorodności
biologicznej
przyrodniczych
i
naruszenie
zdolności i ochrona ekosystemów
ekosystemów do odbudowy i świadczenia
określonych usług
utrzymujący się wzrost temperatury
ograniczenie emisji gazów cieplarnianych
adaptacja do zamian klimatu
wzrost konsumpcji
poprawa procesów produkcyjnych
zmiana wzorców społecznych
zmniejszenie presji na środowisko
niekoordynowane planowanie przestrzenne koordynacja i spójność polityk, strategii
i rozwój gospodarki
i działań
Oceniając po kolei stopień uwzględnienia wymogów, czy priorytetów ochrony środowiska
określonych w dokumentach takich jak Strategia Lizbońska i Strategia Goeteborska czy
w Siódmym Programie Działań w Zakresie Środowiska do 2020 r. „Dobra jakość życia
z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety”, można stwierdzić, że w odniesieniu do dziedzin,
które stanowić będą pole działań w ramach Programie, nie występują zasadnicze rozbieżności.
Patrząc na ww. wyzwania i zagrożenia dla środowiska i gospodarki, przedstawione w Programie
działania – co do zasady – obejmują je i wskazują rozwiązania, które mają ograniczyć
oddziaływanie na środowisko.
5.1.1
Woda
Na poziomie międzynarodowym zagadnienia związane z ochroną wód oraz gospodarką wodną
reguluje kilka konwencji:
•
5
Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego z 1974r., która
reguluje zagadnienia związane z kompleksową ochroną środowiska morskiego Morza
Bałtyckiego.
na podstawie Środowisko Europy 2010, Stan i prognozy, Synteza, EEA 2010
22
•
Konwencja Helsińska o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego
z 1992r. (II Konwencja Helsińska). Nowa Konwencja Helsińska wzmacnia zobowiązania
stron w porównaniu do Konwencji z 1974 roku. Zgodnie z Art. 7 Konwencji Helsińskiej,
każde przedsięwzięcie, które może mieć negatywny wpływ na środowisko Morza
Bałtyckiego wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz
powiadomienia Komisji Helsińskiej i państw stron, które mogą być narażone
na transgraniczne oddziaływanie planowanej działalności.
•
Konwencja o ochronie i użytkowaniu cieków transgranicznych i jezior międzynarodowych
z 1992r., która określa zasady umów o współpracy na wodach granicznych w zakresie
ochrony środowiska, zapobiegania i przeciwdziałania zanieczyszczeniu środowiska oraz
zapewnienia racjonalnego wykorzystania wód przez państwa będące członkami Europejskiej
Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych.
Wspólnota Europejska dużą rolę przywiązuje także do ochrony wód. Kierunkową rolę w tym
zakresie odgrywają Ramowa Dyrektywa Wodna wraz z wieloma dyrektywami córkami. Dyrektywa
Wodna ustala wymagania jakościowe w stosunku do zrównoważonej gospodarki wodnej.
Szczególnie istotne są zapisy Dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych – ma ona
na celu zredukować zanieczyszczenie wody wskutek niewystarczającego oczyszczania ścieków
oraz Dyrektywy wody pitnej, która określa wartości graniczne dla zanieczyszczeń wody
przeznaczonej do spożycia.
W obszarze ochrony wód morskich Parlament Europejski przyjął Europejską Strategię Morską oraz
Strategię Tematyczną na rzecz ochrony i zachowania środowiska morskiego.
5.1.2
Powierzchnia ziemi / odpady
Z ochroną powierzchni ziemi związanych jest wiele aspektów. Jednym z nich jest oszczędne
gospodarowanie gruntem i powierzchnią ziemi, tak by minimalizować ilość dodatkowo
zajmowanych powierzchni gruntów. Powyższe podejście jest także ważne z punktu korzystania
z zasobów naturalnych, do czego odnosi się Strategia tematyczna w sprawie zrównoważonego
wykorzystywania zasobów naturalnych, przyjęta przez Parlament Europejski w 2007r.
Istotnym elementem ochrony powierzchni ziemi jest również zapobieganie jej erozji. W tym
zakresie ważną rolę odgrywa Protokół w sprawie stosowania konwencji alpejskiej z 1991 roku
w zakresie ochrony gleby.
Bardzo ważne jest również unikanie wytwarzania odpadów i recyklingu odpadów. Podstawowym
celem Wspólnoty Europejskiej jest unikanie wytwarzania odpadów, wspieranie ponownego ich
wykorzystywania, recyklingu i utylizacji w celu zmniejszenia oddziaływania na środowisko.
Długoterminowym celem jest wdrożenie gospodarowania w ramach obiegu zamkniętego.
W Polsce cele w zakresie gospodarki odpadami określa obecnie Krajowy Plan Gospodarki
Odpadami 2014.
23
5.1.3
Powietrze i klimat
Zwiększający się poziom zanieczyszczeń powietrza oraz stopniowych zmian klimatu, spowodował
przyjęcie w 1992r. w Rio de Janeiro Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie
zmian klimatu, mającej na celu redukcję gazów cieplarnianych. Konsekwencją Konwencji było
stopniowe podpisanie przez większość państw w 1997r. Protokołu z Kyoto, zakładającego redukcję
emisji sześciu gazów cieplarnianych (CO2, CH4, N2O, SF6, HFCs, PFCs) w okresie 2008-2012
łącznie o 5% poniżej poziomu z 1990r. Unia Europejska początkowo zobowiązała się do redukcji
gazów o 8%, by w późniejszym okresie (2007r.) zwiększyć swoje zobowiązania do co najmniej
20% w porównaniu z rokiem 1990 do roku 2020 (a nawet 30% o ile uda się uzyskać porozumienie
międzynarodowe w tym zakresie).
Celem strategicznym Polityki Klimatycznej Polski jest współdziałanie Polski w dążeniach
wspólnoty międzynarodowej do ochrony klimatu. Szczególnie w sektorach energetycznym,
przemysłu, transportu i gospodarki leśnej należy zredukować emisję gazów cieplarnianych.
Działania w sektorze gospodarki leśnej powinny ponadto prowadzić do zwiększenia zdolności
związania dwutlenku węgla. Cele ten ma być osiągnięty poprzez szereg działań w różnej
perspektywie czasowej i na różnych poziomach władzy.
Warto też odnieść się do innych celów w tej dziedzinie, przyjętych na poziomie międzynarodowym.
Takim dokumentem z pewnością jest Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania
powietrza na dalekie odległości, sporządzona w Genewie dnia 13 listopada 1979r. Przedmiotem
Konwencji jest ochrona człowieka i jego środowiska przed zanieczyszczeniem powietrza poprzez
podejmowanie działań polegających na zapobieganiu powstawaniu, dążenie do ograniczenia
zanieczyszczeń oraz jego zmniejszaniu, włączając w to transgraniczne zanieczyszczenie powietrza
na dalekie odległości. Do Konwencji Genewskiej zostało sporządzonych 8 protokołów z czego
Polska podpisała i ratyfikowała tylko jeden.
Inną ważną kwestię związaną z ochroną atmosfery, reguluje Konwencja w sprawie ochrony
warstwy ozonowej (Konwencja Wiedeńska z 22 marca 1985 roku). Celem Konwencji jest regularne
prowadzenie pomiarów zawartości ozonu w atmosferze, pomiarów promieniowania
ultrafioletowego słońca – zakresu UV-B oraz badania skutków osłabienia warstwy ozonowej
w środowisku.
Z realizacją ww. Konwencji związany jest bezpośrednio Protokół Montrealski w sprawie substancji
zubażających warstwę ozonową z 16 września1987 roku. Celem Protokołu jest redukcja zużycia
i produkcji substancji niszczących warstwę ozonową. Protokół zobowiązuje do redukcji zużycia
i produkcji substancji zubażających warstwę ozonową zgodnie z przyjętym harmonogramem.
Na poziomie Wspólnotowym warto odnieść się do:
•
Strategii tematycznej dotyczącej zanieczyszczenia powietrza, która wytycza cele i działania
w ramach polityki europejskiej na rzecz jakości powietrza do 2020r.
•
Dyrektywy w sprawie krajowych pułapów emisji, która wyznacza na poziomie państw
członkowskich pułapy (limity) emisji czterech najważniejszych czynników
zanieczyszczających powietrze (tlenki azotu, dwutlenek siarki, niemetanowe lotne związki
organiczne i amoniak), szkodliwych dla zdrowia ludzi i środowiska.
24
•
Dyrektywy w sprawie jakości powietrza otaczającego i czystego powietrza dla Europy, która
jest jednym z głównych narzędzi w ramach strategii tematycznej dotyczącej
zanieczyszczenia powietrza. Jest to zarazem pierwsza dyrektywa UE określająca limity
stężeń PM2.5 (drobnych cząstek stałych).
Nie mniej istotne dla osiągnięcia zakładanych celów są również przepisy regulujące ograniczenie
emisji zanieczyszczeń pochodzących z transportu (m.in. Biała Księga 2011 Plan utworzenia
jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego
i zasobooszczędnego systemu transportu), zwiększenie efektywności energetycznej czy
wykorzystanie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Na terenie całej Unii Europejskiej
udział energii odnawialnej w stosunku do zużycia energetycznego ma wynieść do roku 2020 20 %.
W Polsce przyjęto za cel wzrost udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii
z poziomu 2,6 % (2005) na 7,5 % w roku 2010, 9,0 % w roku 2015 i 15% w 2020r.
5.1.4
Fauna, flora i bioróżnorodność
Bardzo dużą rolę w naszym życiu odgrywa przyroda i jej ogromna bioróżnorodność. Ochrona
świata zwierząt i roślin jest treścią wielu umów międzynarodowych, m.in.:
•
Konwencji o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza
jako środowisko bytowania ptactwa wodnego (tzw. Konwencja Ramsarska) z 2 lutego
1971r.). Celem Konwencji jest ochrona i utrzymanie obszarów wodno-błotnych (według
konwencji, obszarami wodno-błotnymi są tereny bagien, błot i torfowisk lub zbiorniki
wodne naturalne, sztuczne stałe i okresowe, o wodach stojących lub płynących) wraz
z populacją ptactwa wodnego zamieszkującego te tereny lub choćby czasowo na nich
przebywającymi.
•
Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków
zagrożonych wyginięciem (tzw. Konwencja Waszyngtońska) z 3 marca 1973r. Celem
Konwencji jest ochrona poprzez reglamentację i kontrolę międzynarodowego handlu
dzikimi gatunkami roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem, a także ich częściami
i produktami z nich pochodzącymi.
•
Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych (tzw.
Konwencja Berneńska) z 19 września 1979r.). Celem Konwencji jest ochrona gatunków
zagrożonych i ginących roślin i zwierząt oraz ich naturalnych siedlisk, których ochrona
wymaga współdziałania kilku państw.
•
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (tzw. Konwencja Bońska)
z 23 czerwca 1979r. Celem Konwencji jest ochrona zagrożonych wyginięciem wędrownych
gatunków dzikich ssaków, ptaków, gadów i ryb wymienionych w załącznikach I i II
do Konwencji. Polskie prawo ochrony przyrody uwzględnia ochronę zwierząt gatunków
wędrownych, a dla najbardziej zagrożonych gatunków wdrażane są krajowe programy
ochrony, np. Program ochrony nietoperzy czy Krajowy program ochrony ryb wędrownych.
25
•
Konwencja o różnorodności biologicznej sporządzona w Rio de Janeiro 5 czerwca 1992r.
Celem Konwencji jest zachowanie i ochrona pełnej różnorodności form życia w biosferze
poprzez ich ochronę i rozsądne, oszczędne użytkowanie. Ochrona różnorodności
biologicznej jako elementu ochrony środowiska jest zagwarantowana w Polsce przez
Konstytucję i liczne akty prawne.
Na poziomie Wspólnoty bardzo dużą rolę odgrywają:
•
Dyrektywa w sprawie ochrony dzikich ptaków z 1979r.
•
Dyrektywa w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory z 1992r.
które stanowią realizację powyższych zobowiązań międzynarodowych.
Dyrektywa Siedliskowa ma na celu ogólnoeuropejską ochronę dzikich gatunków, a także ma
zapewnić powiązanie i ochronę tych siedlisk. Połączenie w sieciach ma służyć (od-)tworzeniu
i rozwojowi współzależności ekologicznej a także wsparciu procesów rozprzestrzeniania się
i ponownego osiedlania zwierząt. Dyrektywa ta tworzy sieć obszarów chronionych zwanych
obszarami Natura 2000. Ten system chronionych obszarów uzupełniają tereny chronione dyrektywą
ptasią. Przy tworzeniu tych obszarów wykorzystano założenia i wyniki projektu CORINE,
zwłaszcza CORINE Biotopes, wskazującego najcenniejsze ostoje przyrody o znaczeniu
europejskim.
Istotnym dla ochrony bioróżnorodności jest rozwój i ochrona lasów. W tym zakresie Komisja
Europejska przyjęła w roku 1998 Strategię leśną, poprzez którą Komisja zamierza wspierać
zrównoważony rozwój lasów.
W Polsce najważniejsze cele dla ochrony flory i fauny oraz bioróżnorodności wyznaczają:
•
Krajowa Strategia Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej
wraz z Programem Działań,
•
Strategia Ochrony Obszarów Wodno-Błotnych w Polsce wraz z Planem Działań,
•
Polityka Leśna Państwa.
5.1.5
Krajobraz i dziedzictwo kulturowe
Różne aspekty związane z ochroną krajobrazu reguluje na poziomie międzynarodowym Europejska
konwencja Krajobrazowa z 2000r. W Konwencji tej Wspólnota Europejska uznała, że krajobraz
stanowi ważny składnik jakości życia ludzi we wszystkich miejscach: w obszarach miejskich,
na wsi, w obszarach o wysokim stopniu degradacji, a także w obszarach o wysokiej jakości,
w obszarach uznawanych za niezwykle piękne i obszarach codziennych. Celem Konwencji jest
promowanie ochrony, zarządzania i planowania krajobrazem, a także organizacja współpracy
europejskiej w zakresie kwestii krajobrazowych.
W szczególności istotne zapisy dotyczące środowiska miejskiego znalazły się w Strategii
tematycznej w sprawie środowiska miejskiego przyjętej w 2006r. przez Komisję Europejską.
26
Biorąc pod uwagę że dziedzictwo kulturalne i dziedzictwo naturalne są coraz bardziej zagrożone
zagładą, także wobec zjawiska zmian i zniszczeń, jakie niesie ewolucja społeczna i gospodarcza,
zważywszy, że zniszczenie lub uszkodzenie dobra należącego do dziedzictwa kulturalnego lub
naturalnego stanowi groźne zubożenie dziedzictwa wszystkich narodów świata Konferencja
Generalna Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury (UNESCO)
w 1972r. przyjęła Konwencja w sprawie Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego
i Naturalnego.
W ramach Konwencji za „dziedzictwo kulturowe” uznaje się:
•
zabytki: dzieła architektury, rzeźby i malarstwa monumentalnego, elementy i formacje
o charakterze archeologicznym, napisy groty i zgrupowania tych elementów,
przedstawiające wyjątkową wartość dla całej ludzkości z punktu widzenia historii, sztuki lub
nauki;
•
zespoły: budowli oddzielnych lub łącznych, które z racji ich architektury, ich jednorodności
lub ich integracji w krajobrazie przedstawiają wyjątkową wartość dla całej ludzkości
z punktu widzenia historii, sztuki lub nauki, miejsca zabytkowe (sites): dzieła człowieka lub
dzieła łączne człowieka i przyrody, jak również strefy, a także stanowiska archeologiczne,
przedstawiające wyjątkową wartość dla całej ludzkości z punktu widzenia historycznego,
estetycznego, etnologicznego lub antropologicznego.
zaś „dziedzictwo naturalne”:
•
pomniki przyrody składające się z formacji fizycznych lub biologicznych, albo zgrupowania
takich formacji przedstawiające wyjątkową wartość dla całej ludzkości z punktu widzenia
estetycznego lub naukowego,
•
formacje geologiczne i fizjograficzne oraz strefy ściśle rozgraniczone, stanowiące siedlisko
zagrożonych zagładą gatunków zwierząt lub roślin, przedstawiające wyjątkową wartość dla
całej ludzkości z punktu widzenia nauki, albo konserwacji,
•
miejsca krajobrazowe (sites naturels) oraz strefy naturalne ściśle rozgraniczone,
przedstawiające wyjątkową wartość dla całej ludzkości z punktu widzenia nauk,
konserwacji lub wrodzonego piękna.
Aspekty ochrony dziedzictwa kulturowego, w tym dóbr kultury regulują również Konwencja
dotycząca ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i narodowego (Paryż 1972r.), Konwencja
o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy (Granada 1985r.) czy Europejska konwencja
o ochronie dziedzictwa archeologicznego (La Valetta 1992r.).
5.1.6
Ludność i zdrowie ludzkie
Ochrona zdrowia jest ściśle związana z ochroną środowiska, stanowiąc składnik różnych dziedzin
ochrony środowiska. W praktyce wszystkie cele ochrony w poszczególnych dziedzinach (m.in.
klimat/powietrze, woda, ziemia, gospodarka odpadami, ochrona wód), odnoszą się w sposób
bezpośredni bądź pośredni do celu ochrony ludzkiego zdrowia.
27
Również od samego początku powstania, polityka Unii Europejskiej w zakresie ochrony
środowiska uwzględniała aspekty zdrowotne. W celu rozwiązania tego złożonego zagadnienia,
Komisja Europejska w 2003r. ogłosiła „Europejską Strategię Środowiska i Zdrowia”, która opiera
się na zintegrowanym podejściu do problemów zdrowia środowiskowego. Działania podejmowane
w ramach wdrażania tej strategii stanowią uzupełnienie prac toczących się w dziedzinie ochrony
środowiska.
Istotną kwestią, związaną z ochroną zdrowia i środowiska jest ograniczanie oddziaływania hałasu.
Kwestie związane z hałasem reguluje dyrektywa 2002/49/WE odnosząca się do oceny i zarządzania
poziomem hałasu w środowisku.
5.2
Standardy jakości stanu środowiska
5.2.1
Normy jakości powietrza i ochrony klimatu
Na właściwy stan jakości powietrza składa się wiele czynników. Dopuszczalne poziomy niektórych
substancji w powietrzu oraz dopuszczalne ich odchylenia są normowane przez stosowne regulacje
prawne. Wśród nich można wymienić m.in.:
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012r. poz. 1031),
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012r. w sprawie dokonywania
oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012r. poz.1032),
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2010r. Nr 16, poz. 87),
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie standardów
emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania
lub współspalania odpadów (Dz. U. z 2014r., poz. 1546 z późn.zm.).
5.2.2
Wartości dopuszczalne poziomu dźwięku
Wartości dopuszczalne poziomu dźwięku określają szczegółowo:
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. z 2014r., poz.112).
Oceniając klimat akustyczny należy brać pod uwagę również higieniczny aspekt wpływu hałasu
na człowieka, kiedy przekroczenie poziomów progowych, powodować może ryzyko utraty zdrowia.
28
Państwowy Zakład Higieny opracował na podstawie badań ankietowych, skalę subiektywnej
uciążliwości hałasu komunikacyjnego, przyjmując wartości:
•
•
•
•
mała uciążliwość
średnia uciążliwość
duża uciążliwość
bardzo duża uciążliwość
LAeq < 52 dB
52 < LAeq < 62 dB
63 < LAeq < 70 dB
LAeq > 70 dB
W analizie klimatu akustycznego w zakresie hałasu komunikacyjnego, można stosować dodatkowo
skalę pomocniczą.
Tabela 1
Skala pomocnicza uciążliwości hałasu
Opis warunków
LAeq [dB]
Dzień
Noc
Pełny komfort akustyczny
<50
<40
Przeciętne warunki akustyczne
50-60
40-50
Przeciętne zagrożenie akustyczne
60-70
50-60
Wysokie zagrożenie
>70
>60
Źródło: na podstawie Raportów o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego, WIOŚ Olsztyn
5.2.3
Normy jakości wód i gruntów
Normy w zakresie jakości wód określają m.in.:
•
ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2015r. poz. 469),
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie warunków, jakie
należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji
szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. z 2014r., poz. 1800),
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002r. w sprawie wymagań,
jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach
naturalnych (Dz.U. Nr 176, poz.1455),
Normy zaś w zakresie jakości gleby i jakości ziemi określają m.in. następujące przepisy:
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002r. w sprawie standardów jakości
gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz.U. Nr 165, poz. 1359).
29
6.
Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany
w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu
6.1
Ocena stanu środowiska na obszarze objętym dokumentem
6.1.1
tego
stanu
Geomorfologia i budowa geologiczna
Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym wg Kondrackiego obszar objęty Programem położony
jest w obrębie dwóch prowincji: Niżu Środkowoeuropejskiego i Niżu WschodniobałtyckoBiałoruskiego, dalej – dwóch podprowincji: Pojezierza Południowobałtyckie oraz Pojezierza
Wschodniobałtyckie i w dalszej kolejności makroregionów:
•
Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie (mezoregion Garb Lubawski, Dolina Drwęcy),
•
Nizina Staropruska (mezoregion Wzniesienia Górowskie),
•
Pojezierze Mazurskie (mezoregion Pojezierze Olsztyńskie, Pojezierze Mrągowskie, Kraina
Wielkich Jezior Mazurskich, Kraina Węgorapy)
•
Nizina Północnomazowiecka (mezoregion Wzniesienia Mławskie).
Na obszarze objętym Programem dominuje krajobraz młodoglacjalny, powstały podczas ostatniego
zlodowacenia - „vistulianu”. Jest on mocno zróżnicowany dzięki występowaniu kilku rodzajów
form polodowcowym. Najszerzej występuje tzw. wysoczyzna morenowa typu falistego, wzgórza
i pagórki morenowe. Pamiątką po ustępującym lądolodzie z okresu zlodowacenia bałtyckiego są
również liczne na omawianym terenie jeziora. Obszar objęty Programem charakteryzuje się
znacznie urozmaiconą hipsometrią.
Oprócz form naturalnych na terenie gmin występują także formy powstałe w wyniku działalności
człowieka. Są to nasypy budowlane, drogowe i kolejowe oraz wyrobiska poeksploatacyjne, a także
wysypiska gruzu.
6.1.2
Warunki klimatyczne i powietrze atmosferyczne
Miasta ujęte w Programie położone są zasadniczo w mazurskiej dzielnicy klimatycznej. Klimat
opisywanego terenu należy do typu klimatu pojeziernego, odznaczającego się cechami
przejściowymi od klimatu kontynentalnego do klimatu morskiego. Różnorodność klimatu wyraża
się w znacznych wahaniach temperatury i opadów w tych samych miesiącach poszczególnych lat.
Średnie roczne temperatury wynoszą 7oC; średnia półrocza zimowego – 0oC, a półrocza letniego 14oC.
Długość bezmroźnego okresu wynosi średnio 125 dni. W pierwszej połowie maja niemal corocznie
występują przymrozki. Średnie sumy roczne opadów wynoszą ok. 550 mm, z przewagą opadów
półrocza letniego. Średnia liczba dni z opadem wynosi około 160-170 rocznie.
30
Okres wegetacyjny trwa około 160-190 dni i znacznie różni się w poszczególnych latach, nawet
o kilka tygodni. Dominujące są wiatry zachodnie, północno-zachodnie i południowo-zachodnie,
które często uzyskują znaczne prędkości (nawet do 17 m/s).
W objętych opracowaniem miastach głównymi źródłami zorganizowanej emisji są procesy
energetycznego spalania paliw, z ciągle niewielkim udziałem paliw ze źródeł odnawialnych oraz –
w mniejszym stopniu – z emisją z procesów technologicznych. Wśród tych ostatnich większa
emisja związana jest z funkcjonującymi zakładami przemysłowymi. Na terenie miast
systematycznie zwiększa się ilość instalacji, które wykorzystują odnawialne źródła energii.
Spośród źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, pochodzącej
z procesów energetycznego spalania paliw, czołowe miejsce zajmuje ciepłownictwo. Na terenie
miast ciepło jest pozyskiwane w wyniku spalania głównie gazu ziemnego i węgla.
Na zanieczyszczenie powietrza duży wpływ ma położenie również miast przy głównych szlakach
komunikacyjnych. Emisja komunikacyjna oddziałuje szczególnie w ich centrum i jest zwiększona
przede wszystkich w miesiącach letnich – również na głównych trasach międzymiastowych
i obwodnicach.
Na podstawie danych pochodzących z badań WIOŚ (na podstawie raportu „Ocena roczna jakości
powietrza w województwie warmińsko-mazurskim w 2014 roku), można wnioskować, że stan
powietrza na terenie miast jest dobry, jedynie lokalnie mogą występować sytuacje niekorzystne dla
zdrowia mieszkańców ze względu na przekroczenia niektórych substancji, np. benzo(a)pirenu
w pyle PM10.
6.1.3
Hałas. Określenie terenów o podwyższonym hałasie
Jednym z najistotniejszych obecnie czynników determinujących jakość środowiska stanowi hałas.
Hałas pochodzenia antropogenicznego, występujący w środowisku, można podzielić na dwie
podstawowe kategorie: hałas komunikacyjny (drogowy, kolejowy, lotniczy) i hałas przemysłowy.
Na terenie miast komunikacja, a zwłaszcza komunikacja drogowa, stanowi podstawowe źródło
hałasu. Jedną z głównych przyczyn zwiększającego się w ostatnich latach zagrożenia hałasem jest
intensyfikacja ruchu drogowego. Uciążliwość tras komunikacyjnych zależy głównie od natężenia
ruchu, struktury strumienia pojazdów, prędkości pojazdów, rodzaju i stanu technicznego
nawierzchni, stanu technicznego pojazdów oraz odległości zabudowy od drogi.
Przez większość miast przebiegają ważne i mocno obciążone ciągi komunikacyjne, w tym
najważniejsze – drogi krajowe nr 7, 15, 16, 51, 53, 59, 65.
Na uciążliwość hałasu w miastach i ciągach drogowych wpływa głównie nieodpowiedni stan
nawierzchni dróg, wzrastający udział samochodów ciężarowych w ruchu, niezadowalający stan
techniczny pojazdów, brak ekranów dźwiękochłonnych izolujących otoczenie dróg tranzytowych,
przekraczanie dopuszczalnej ładowności.
31
Zagrożenie hałasem przemysłowym związane jest przede wszystkim z niewłaściwą lokalizacją
zabudowy mieszkaniowej względem zakładów przemysłowych i usługowych (lub z niewłaściwą
lokalizacją zakładów przemysłowych i usługowych względem zabudowy mieszkaniowej).
6.1.4
Zasoby wód powierzchniowych
Udział wód powierzchniowych na obszarze miast sięga średnio 3,8%, przy czym należy zwrócić
uwagę na duże zróżnicowanie poszczególnych obszarów: max. udział to 14,0% (Pasym), a min. –
0% (Bisztynek) – podobny średni odsetek udziału wód powierzchniowych można odnieść również
do całych obszarów gmin (3,8%), natomiast max. wynosi 10,8% (Ryn), zaś min. udział 0,4%
(Lubawa).
Pod względem hydrograficznym rzeki występujące na terenie miast należą do dwóch systemów
rzecznych: Wisły oraz Pregoły. Wśród najważniejszych cieków przepływających przez miasta ujęte
w Programie, można wymienić największe rzeki naszego Regionu: Łynę i Drwęcę wraz z ich
dopływami. Należy przy tym zaznaczyć, że oba cieki są wskazane na pewnych odcinkach, jako
obszary zagrożone podtopieniami. Dotyczy to m.in. Łyny na odcinku Dobrego Miasta i na początku
granic Lidzbarka Warmińskiego, a także Drwęcy na odcinku Nowego Miasta Lubawskiego.
Oprócz naturalnych cieków, odwadnianie prowadzi się poprzez cieki i rowy melioracyjne do rzek
i jezior regionu.
Wśród największych zbiorników, które występują w granicach miast, należy wymienić:
jez. Ryńskie (Ryn), jez. Gołdap (Gołdap), jez. Kraksy (Biskupiec), jez. Jemiołowo (Olsztynek),
jez. Kalwa (Pasym), jez. Leleskie (Pasym).
6.1.5
Zasoby wód podziemnych
Zgodnie z podziałem regionalnym wg B. Paczyńskiego (Atlas hydrologiczny Polski 1995 r), obszar
objęty Programem znajduje się w 3 regionach hydrogeologicznych: regionie mazowieckim,
mazurskim oraz mazursko-podlaskim. Na tym obszarze występują następujące zbiorniki wód
podziemnych udokumentowane:
•
•
•
•
•
•
nr 214 Działdowo – utwory czwartorzędu w utworach międzymorenowych i w dolinach
kopalnych (Nidzica)
nr 212 Olsztynek – utwory czwartorzędu w utworach międzymorenowych (Olsztynek)
nr 205 Subzbiornik Warmia – trzeciorzęd, kreda (Lidzbark Warmiński, Bisztynek, Reszel,
Dobre Miasto)
nr 208 Zbiornik międzymorenowy Biskupiec – utwory czwartorzędu w utworach
międzymorenowych (Biskupiec)
nr 213 Zbiornik międzymorenowy Olsztyn – utwory czwartorzędu w utworach
międzymorenowych (Barczewo, Pasym)
nr 206 Wielkie Jeziora Mazurskie – utwory czwartorzędu w sandrach i w utworach
międzymorenowych (Ryn)
32
oraz zbiornik nieudokumentowany:
•
nr 202 Sandr Gołdap – utwory czwartorzędu w sandrach (Gołdap).
6.1.6
Gospodarka wodna i ściekowa
Miasta objęte Programem posiadają własne ujęcia wód, z których dostarczana jest m.in. woda
do gospodarstw domowych w ilości 3 498 200,00 m3/rok. Woda wymaga uzdatniania. Na terenie
miast występują również zakładowe ujęcia wód podziemnych. Na terenie miast średnio ok. 97%
mieszkańców korzysta z sieci wodociągowej (najwyższy wskaźnik 99,55% ma Dobre Miasto,
najniższy 82,43% – Nowe Miasto Lubawskie).
Miasta są skanalizowane, a stopień skanalizowania obejmuje średnio ok. 90% mieszkańców
(najwyższy wskaźnik 96,27% ma Dobre Miasto, zaś najniższy 60,98% – Nowe Miasto Lubawskie).
Warto zaznaczyć, że część kanalizacji jest ogólnospławna i jest w złym stanie technicznym.
Wszystkie miasta, oprócz Barczewa, które odprowadza ścieki do oczyszczalni ścieków w Olsztynie,
posiadają własne oczyszczalnię ścieków.
6.1.7
Gospodarka odpadami
Wszystkie miasta realizują obowiązujące cele w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi,
zgodnie z przyjętym Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Część z nich należy do celowych związków gmin, które prowadzą gospodarkę odpadami.
Gospodarczo, w zdecydowanej większości, wykorzystywane są odpady głównie z rolnictwa
i przetwórstwa żywności, przetwórstwa drewna i produkcji mebli.
6.1.8
Lasy i ochrona przyrody
Obszar województwa warmińsko-mazurskiego charakteryzuje się dużą ilością cennych obszarów
przyrodniczych. Tworzą one ściśle połączoną i komplementarną względem siebie sieć, w której
miejsce zajmują również miasta objęte Programem. Co prawda, jako obszary zurbanizowane i silnie
przekształcone, nie są objęte formami ochrony, lecz przez ich tereny administracyjne przebiegają
ważne i często będące pod ochroną prawną korytarze ekologiczne, łączące różne ekosystemy
położone wokół miast. W granicach miast występują również chronione gatunki roślin i zwierząt,
a także tereny zielone, istotne z punktu widzenia tworzenia przyjaznych miejsc dla człowieka
i różnych gatunków flory i fauny.
33
Poziom lesistości na ternie poszczególnych miast jest dość zróżnicowany i wynosi od 23,75 do 0%
powierzchni poszczególnych miast. Największy wskaźnik lesistości ma miasto Gołdap, zaś
Bisztynek i Ryn mają najniższy – 0%.
Lasy i liczne jeziora stanowią siedliska dla wielu cennych gatunków roślin i zwierząt, w tym
zagrożonych w skali Polski i Europy.
Sam teren miast jest zróżnicowany, na co wpływ ma z jednej strony miejska specyfika, z drugiej
strony z uwagi na różnorodność ich środowiska abiotycznego. Na obszarze objętym opracowaniem,
z jednej strony charakter przyrody ożywionej determinują warunki geomorfologiczne,
fizjograficzne oraz hydrograficzne i hydrologiczne terenu, z drugiej zaś strony – wyraźnie widoczne
są zmiany spowodowane procesem urbanizacji.
6.1.9
Formy ochrony przyrody
Na formy prawnej ochrony przyrody, zgodnie z ustawą o ochronie przyrody składają się:
1) parki narodowe;
2) rezerwaty przyrody;
3) parki krajobrazowe;
4) obszary chronionego krajobrazu;
5) obszary Natura 2000;
6) pomniki przyrody;
7) stanowiska dokumentacyjne;
8) użytki ekologiczne;
9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;
10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
Na terenie miast objętych opracowaniem występują:
•
1 rezerwat przyrody
o „Rezerwat Rzeka Drwęca” – jest to najdłuższy rezerwat ichtiologiczny w Polsce, obejmuje
on całą długość rzeki Drwęcy, został powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa
i Przemysłu Drzewnego z dnia 27 lipca 1961r. (Monitor Polski nr 71, poz. 302) (obejmuje
fragment m. Nowe Miasto Lubawskie)
•
5 obszarów chronionego krajobrazu
o Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Dolnej Drwęcy – o powierzchni całkowitej
173,46 km2 – obejmuje fragment m. Lubawa, Nowe Miasto Lubawskie
o Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Dolnej Łyny – o powierzchni całkowitej
164,94 km2 – obejmuje fragment m. Lidzbark Warmiński, Dobre Miasto
o Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Symsarny – o powierzchni całkowitej 194,42 km2 –
obejmuje fragment m. Lidzbark Warmiński
o Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich – o powierzchni
całkowitej 862,16 km2 – obejmuje całe m. Ryn
o Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Środkowej Łyny – o powierzchni całkowitej
150,07 km2 – obejmuje fragment m. Barczewo, Dobre Miasto
34
•
8 pomników przyrody (1 – Bisztynek, 4 – Dobre Miasto, 2 – Lidzbark Warmiński, 1 – Lubawa)
Na terenie miast znajdują się również obszary sieci Natura 2000:
•
•
Obszar siedliskowy – Dolina Drwęcy (PLH 280001) – obejmuje fragment m. Nowe Miasto
Lubawskie
Obszar ptasi – Ostoja Warmińska (PLB 280015) – obejmuje fragment m. Górowo Iławeckie
Poza tym, miasta sąsiadują z następującymi obszarami, które są objęte prawnymi formami ochrony
przyrody:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej (Gołdap)
Obszar siedliskowy Puszcza Romincka (PLH 280005) (Gołdap)
Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Dylewskich (Lubawa)
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Wel (Nowe Miasto Lubawskie)
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Elmy (Górowo Iławeckie)
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Guber (Reszel)
Obszar Chronionego Krajobrazu Krzyżany (Ryn)
Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Rominckiej (Gołdap)
Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Szeskich (Gołdap)
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i Węgorapy (Gołdap)
Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej (Nidzica)
Obszar Chronionego Krajobrazu Dolin Rzek Nidy i Szkotówki (Nidzica)
Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Olsztyńskiego (Barczewo, Pasym)
Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Gołdapska Struga (Gołdap)
Stanowisko Dokumentacyjne Losy (Lubawa)
6.1.10
Źródła promieniowania elektromagnetycznego
Promieniowanie niejonizujące związane jest z występowaniem pól elektromagnetycznych.
Do głównych źródeł powstawania pól elektromagnetycznych należą:
•
linie elektroenergetyczne i stacje transformatorowe,
•
obiekty radiokomunikacyjne w tym: stacje nadawcze radiowe i telewizyjne, stacje bazowe
telefonii komórkowej,
•
stacje radiolokacyjne.
35
Istotny wpływ na środowisko mają linie i stacje elektroenergetyczne o napięciach znamionowych
równych co najmniej 110 kV i wyższych. Obecnie przez teren miast przebiegają linie energetyczne
wysokich napięć 110 kV wraz ze stacjami transformatorowymi GPZ 110/15 kV.
Na obszarze miast obiektami radiokomunikacyjnymi, które mogą mieć również wpływ
na środowisko, są stacje bazowe telefonii komórkowej. Pole elektromagnetyczne występujące przy
antenach telefonii komórkowej występuje na przestrzeni kilkunastu metrów na poziomie
zawieszenia anteny. Normy techniczne i przepisy aktualnie stosowane w Polsce, dotyczące
umieszczania anten stacji, zabezpieczają wymagane odległości od miejsc przebywania ludzi.
Jednym ze źródeł promieniowania niejonizującego są stacje nadawcze radiowe i telewizyjne.
Na terenie miast brak jest stacji nadawczych fal radiowych i telewizyjnych o mocy przekraczającej
2 kW lub obiektów nadawczych o znacznych mocach emisji i dużym zasięgiem. Na terenie
Olsztynka i Gołdapi są nadajniki radiowe mniejszej mocy (maszt na biurowcu PROVIMI
w Olsztynku oraz maszt na Pięknej Górze w Gołdapi).
6.2
Prawdopodobne zmiany w środowisku w przyjętym horyzoncie czasowym
Analizowany projekt Programu obowiązuje w długim okresie czasu – odnosi się do okresu 20142023.
W poniższej Prognozie uwzględniono
do prawdopodobnych zmian w środowisku.
zatem
ten
horyzont
czasu
i
odniesiono
się
W Polsce od wielu lat systematycznie czyni się zróżnicowane działania na rzecz poprawy jakości
środowiska i jego ochrony. Mimo wielu trudności związanych z aspektami prawnymi czy
posiadanymi środkami finansowymi, zarówno jednostki samorządu terytorialnego, jak
i przedsiębiorcy, zobowiązani są do wprowadzania rozwiązań proekologicznych i wyższych
standardów środowiskowych.
Odnosząc się do celów dokumentów strategicznych, o których mowa jest w rozdz. 4.1, wśród tych
najważniejszych należy wymienić:
•
•
•
działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównoważonego rozwoju
przystosowanie do zmian klimatu
ochrona różnorodności biologicznej
Z tego też powodu planowane kierunki działań w najbliższych latach, uwzględniając przyjęte
założenia Polityki Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, to:
•
•
•
•
•
•
ograniczenie zużycia wód i racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi,
ochrona wód przed zanieczyszczeniami,
wdrożenie rozwiązań systemowych w gospodarce odpadami,
ochrona powierzchni ziemi, w tym gleby,
niezbędne zmiany, związane z wdrażaniem pakietu klimatyczno-energetycznego,
rozszerzenie obszarów cennych przyrodniczo, w tym sieci obszarów Natura 2000.
36
6.3
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających
ochronie
Istniejące problemy ochrony środowiska były również elementem uwzględnionym podczas analizy
stanu gminy.
W ramach przeprowadzonej analizy SWOT stwierdzono m.in.:
Mocne strony:
•
dogodne położenie geograficzne na terenach o dużej atrakcyjności turystycznej
•
cechy środowiska przyrodniczego korzystne dla prowadzenia polityki zrównoważonego
rozwoju
•
istnienie w miastach wielu zabytków i atrakcji turystycznych
Słabe strony:
•
niedostatecznie wykorzystany potencjał przyrodniczy
•
zły stan infrastruktury komunalnej i sieci komunikacyjnej
•
niewykorzystanie alternatywnych źródeł energii
•
niewystarczające uzbrojenie terenów pod inwestycje gospodarcze
Szanse:
•
rozwój gospodarczy miast zgodny z wymogami ochrony środowiska
•
dostępne środki unijne na rewitalizację i zapobieganie wykluczeniu społecznemu
•
dostępne środki unijne na ochronę środowiska i wspieranie gospodarki niskoemisyjnej
•
szeroka promocja walorów przyrodniczych i krajoznawczych regionu
•
potencjał infrastruktury sprzyjający rekreacji i aktywnemu wypoczynkowi
Zagrożenia:
•
zły stan gospodarowania na terenach szczególnie wrażliwych
•
degradacja środowiska
•
brak zintegrowanego zarządzania środowiskiem
•
brak środków na rozwój infrastruktury drogowej
•
dekapitalizacja dróg i mostów oraz brak środków unijnych na ich renowację
•
słabo rozwinięta
gastronomiczna
•
nieuregulowana sytuacja własności terenów poprzemysłowych
infrastruktura
turystyczna;
37
niezadowalająca
baza
hotelowo
–
6.4
Ocena środowiska z użyciem przyjętych celów
Uwzględniając przyjęte cele oraz przeprowadzoną analizę w Programie, środowisko miast jest
oceniane jako cenne i względnie czyste. Stanowi ono o dużej atrakcyjności zarówno
dla mieszkańców, jak i turystów. Samorząd lokalny dostrzega konieczność uporządkowania
gospodarki przestrzennej i potrzeby inwestycyjne. Wskazane jest jednak, by działania związane
z poprawą lub zachowaniem istniejącego stanu środowiska stanowiły integralny element wszystkich
działań. Jest to jeden z istotnych warunków dalszego rozwoju gmin, zwłaszcza w kontekście
planowanych usług związanych z wykorzystaniem zasobów naturalnych, np. do rozwoju turystyki.
38
7.
Skutki oddziaływania planowanych przedsięwzięć w ramach analizowanego
dokumentu
7.1
Opis przedsięwzięć z ich wzajemnymi powiązaniami
Zdefiniowanym celom w Programie, zostały przyporządkowane cele operacyjne i kierunki działań.
Kierunki te wyznaczają pola dla dalszego rozwoju i przedsięwzięć, które będą realizowane zarówno
przez Gminy, jak i na terenie miast.
Budowa infrastruktury technicznej i uzbrojenie terenów umożliwi poprawę stanu środowiska.
Przyczyni się tym samym do przywrócenia walorów naturalnych obszaru miast, co zwiększy ofertę
dla turystów i poprawi warunki życia mieszkańców. Jednocześnie, obserwowana większa
antropopresja, będzie mogła być lepiej kontrolowana – zarówno od strony administracyjnej
(poprzez lepsze planowanie i zagospodarowanie terenu), jak również od strony środowiskowej
(poprzez zmniejszenie negatywnego oddziaływania).
7.2
Uzasadnienie realizacji przedsięwzięć z punktu widzenia społeczno-gospodarczego
W wyniku realizacji Programu oczekuje się, że w długofalowym okresie nastąpi ożywienie
gospodarcze i społeczne na terenie miast. Ich obszar cechuje się nawarstwieniem zjawisk
i procesów niekorzystnych społecznie i gospodarczo, których powstrzymanie jest możliwe tylko
poprzez skoordynowane działania podejmowane na poziomie lokalnego samorządu.
Zakładane cele Programu to m.in.:
7.3
•
poprawa jakości środowiska naturalnego,
•
ochrona dziedzictwa kulturowego,
•
rewitalizacja i modernizacja przestrzeni publicznej,
•
wzmocnienie lokalnej gospodarki,
•
aktywizacja gospodarcza lokalnych przedsiębiorców,
Opis rozwiązań alternatywnych
W ramach Programu przeprowadzono szczegółową ocenę stanu istniejącego (wariant „0”),
uwzględniając:
! sferę przestrzenną, w tym m.in.:
•
zagospodarowanie przestrzenne
39
•
•
•
•
•
uwarunkowania przyrodnicze i ochrony środowiska
uwarunkowania kulturowe
ochronę konserwatorską – granice stref
własność gruntów i budynków
infrastrukturę techniczną
! strefę gospodarczą, w tym m.in.:
•
strukturę podstawowych branż gospodarki
! sferę społeczną, w tym m.in.:
•
•
•
strukturę demograficzną i społeczną – trendy
stan i zróżnicowanie dochodowości gospodarstw domowych
organizacje pozarządowe
! strefę mieszkaniową, w tym m.in.:
•
stan zasobów mieszkaniowych
Zaproponowano również szereg działań i przedsięwzięć, które mają pomóc osiągnąć założone cele.
Jednak w zaproponowanych przedsięwzięciach nie wskazano rozwiązań alternatywnych lub
odniesień do czasu, w którym będą analizowane warianty inwestycyjne, w tych przypadkach,
w których nie można na tym etapie przeanalizować.
W niniejszej Prognozie odniesiono się do analizy wariantów, a następnie przeprowadzono ocenę
wariantu najbardziej korzystnego dla środowiska.
7.4
Przyjęte środki w celu uniknięcia, zmniejszenia lub zrównoważenia szkodliwego
oddziaływania
Co do zasady, autorzy Programu uznali, że jego cele i kierunki działań są zgodne z zasadami
zrównoważonego rozwoju i przyczynią się do poprawy stanu środowiska naturalnego i nie wskazali
dodatkowych środków w celu uniknięcia, zmniejszenia lub zrównoważenia potencjalnie
szkodliwego oddziaływania na środowisko.
Wskazane zostały ogólne zasady związane z zakazem realizowania przedsięwzięć negatywnie
oddziaływujących na środowisko oraz uzgadniania poszczególnych przedsięwzięć z właściwymi
organami w zakresie ochrony środowiska, zdrowia i zabytków.
40
7.5
Przewidywane oddziaływania na środowisko
Precyzyjne określenie, analiza i skwantyfikowana ocena przewidywanych znaczących oddziaływań
na środowisko oraz zabytki, w tym oddziaływań bezpośrednich, pośrednich, stałych i chwilowych,
skumulowanych i wtórnych, krótko-, średnio- i długoterminowych, przy założonym stopniu
ogólności zamierzeń w Programie nie jest możliwe. Przeprowadzona analiza objęła w odniesieniu
do poszczególnych planowanych działań, ich skutków oraz relacji czas oddziaływania, rodzaj
oddziaływania oraz ocenę potencjalnego wpływu na środowisko, grupy społeczne i dobra
materialne. Można zakładać, że w przypadku większości inwestycji, wpływ na środowisko, zabytki,
dobra kultury i inne dobra materialne będzie analizowany w trybie uzgadniania inwestycji.
W przypadku inwestycji liniowych, w szczególności dróg, należy zwrócić szczególną uwagę
na ewentualne oddziaływanie na nieznane wcześniej stanowiska archeologiczne, które wymagają
oceny i badania jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji. Również z tego typu inwestycjami
związana jest niejednoznaczna ocena ryzyka zdrowotnego, gdzie oprócz bezpośrednich skutków
wypadków drogowych, należy również uwzględnić długotrwałe emisje związków organicznych,
w tym wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, pyłu (a także sadzy) ze śladami metali
ciężkich oraz najgroźniejszych w tej grupie prekursorów ozonu oraz podwyższony poziom hałasu.
W związku z powyższym, w ramach przeprowadzonej analizy, dokonano oceny działań zapisanych
w Programie w odniesieniu do istotnych elementów środowiska i jego ochrony.
Zgodnie z załączoną matrycą, obejmującą 1 365 pól i prezentującą wyniki analizy, można wskazać
m.in.:
! efekty pozytywne (582 pól):
1. poprawa efektywności energetycznej budynków
2. kompleksowa rewitalizacja i modernizacja przestrzeni publicznych w celu poprawy
uwarunkowań
przestrzenno-funkcjonalnych,
środowiskowych,
gospodarczych
i społecznych
3. poprawa świadomości ekologicznej i proekologicznych postaw mieszkańców
! efekty negatywne (391 pól):
1. planowane budowy, modernizacje i działania infrastrukturalne mogą w różnej skali
spowodować negatywne oddziaływanie na środowisko
2. zakładana intensyfikacja działalności gospodarczej może spowodować niekontrolowany
wpływ na środowisko
! efekty neutralne (392 pól):
1. wiele zakładanych działań na terenie miast, dotyczących istniejących obiektów bądź
działań nieinwestycyjnych, nie spowoduje ani poprawy, ani pogorszenia stanu
środowiska, bądź zmiany te będą się uzupełniały bądź niwelowały
Dla większości przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w Programie bezpośrednie
oddziaływanie na środowisko będzie ograniczone do najbliższego sąsiedztwa. Można zatem
wskazać istotne zagrożenia dla środowiska:
•
•
praktycznie nieodwracalne przekształcenia terenów w przypadku realizacji nowych
inwestycji mieszkaniowych, infrastrukturalnych czy komunikacyjnych;
pogorszenie wskaźników zanieczyszczenia powietrza – w przypadku nowych źródeł emisji
zanieczyszczeń – źródła punktowe, liniowe czy zanieczyszczenia komunikacyjne;
41
•
•
•
podwyższenie poziomu hałasu;
wzrost ilości odpadów (zwiększenie ilości turystów, nowe obiekty i przedsięwzięcia);
wzrost ilości ścieków nieoczyszczonych (drogi, nowe tereny zurbanizowane).
Oddziaływania pośrednie to przede wszystkim:
•
•
wzrost intensywności gospodarowania i zmiany zagospodarowania terenu w rejonie nowych
inwestycji;
wzrost intensywności ruchu i związanych z tym emisji zanieczyszczeń.
Reasumując, przyjęte założenia w Programie oraz planowane działania mogą spowodować poprawę
istniejącego stanu środowiska i warunków życia mieszkańców poszczególnych miast. Negatywne
efekty, które wiążą się najczęściej z działaniami inwestycyjnymi i które nie są całkowicie
do uniknięcia, powinny w każdym przypadku być analizowane i minimalizowane.
7.5.1
Oddziaływanie transgraniczne
Ze względu na charakter działań i ich lokalizację w obszarach administracyjnych miast, realizacja
celów i działań Programu będzie miała tylko lokalny wpływ i nie będzie miała oddziaływania
transgranicznego.
7.6
Ocena przedsięwzięć i ich alternatyw z użyciem przyjętych celów
W ramach Programu przewidywane cele i działania powiązane są ze sobą i mogą mieć potencjalne
oddziaływanie na obszary oceniane, zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym Dyrektywą
w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko.
Program zakłada osiągnięcie określonych celów w wyniku podjęcia skutecznych działań. Wszystkie
one będą miały pośredni i bezpośredni wpływ na życie mieszkańców oraz stan środowiska. Część
z nich jest niezbędna do zapewnienia zrównoważonego rozwoju gminy i jej mieszkańców.
Niektóre, mogą mieć negatywny wpływ na środowisko i należy rozważyć ich alternatywy. Należy
jednak zaznaczyć, że pozostawienie wariantu „0”, czyli stanu obecnego, nie zawsze jest najbardziej
korzystne dla ochrony środowiska.
W przypadku poszukiwania alternatyw, warto uwzględnić faktyczne uwarunkowania lokalizacji
niektórych inwestycji w silnie przekształconym środowisku. Wiąże się z tym często dość
ograniczona swoboda w przestrzennym kształtowaniu infrastruktury.
42
W ramach dokonanej oceny, wykonano analizę wariantów, a następnie przeprowadzono ocenę
wariantu najbardziej korzystnego dla środowiska w odniesieniu do:
•
•
•
oddziaływania na środowisko
wpływu na standardy jakościowe
ochronę zasobów
Tabela 2
Synteza wariantowej oceny oddziaływania na środowisko
WARIANTOWA OCENA ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO
Wariant
„0”
(status
quo)
Wariant I
Wariant
II
(zaproponowany
w Programie)
(korzystny
dla
środowiska)
-
-/+
+
świat roślin
-
-/+
+
powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów
masowych ziemi
-
-/+
+
wody powierzchniowe i podziemne
-
+
+
powietrze i klimat
-
-/+
+
walory krajobrazowe
-
+
+
wpływ na zdrowie i życie ludzi
-
+
+
wpływ na dobra materialne
-
+
+
wpływ na zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą
dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków
-
+
+
WZAJEMNE ODDZIAŁYWANIE POMIĘDZY WYBRANYMI
ELEMENTAMI
-
-/+
+
prognozowany wpływ
na komponenty i cechy
środowiska przyrodniczego
świat zwierząt
gdzie:
Wariant „0” – wariant zakładający pozostawienie obecnego stanu i zaniechanie realizacji
celów i działań opisanych w Programie
Wariant I – wariant odnosi się do zaproponowanych celów i działań opisanych w Programie
Wariant II – wariant korzystny dla środowiska, obejmujący wprowadzenie niezbędnych
korekt do zaproponowanych w Programie celów i działań
o – potencjalne efekty obojętne
- – potencjalne efekty negatywne
+ – potencjalne efekty pozytywne
-/+ – potencjalne efekty negatywne / pozytywne – zmiana w stosunku do wariantu „0”
43
8.
Rekomendacje do zastosowania w procesie przyjmowania dokumentu
8.1
Wymagania prawne i zobowiązania dobrowolne
Organ opracowujący Program jest zobowiązany przepisami prawa do stosowania zapisów
zapewniających zachowanie zrównoważonego rozwoju. Wymogi takie między innymi wynikają
z Konstytucji RP, Polityki Ekologicznej Państwa, wielu aktów prawnych i dokumentów
strategicznych, ustalających cele i zasady ochrony środowiska. Zobowiązania te wynikają również
z podpisanych konwencji i traktatów międzynarodowych, w tym z Traktatu Akcesyjnego z Unią
Europejską.
Organ może również przyjąć zobowiązania dobrowolne, w których może zwiększyć swoje
obowiązki, skrócić czas wdrażania określonych standardów bądź wprowadzić nowe, dodatkowe
wymogi, związane z ochroną środowiska.
W analizowanym dokumencie, wyznaczone cele i działania, co do zasady zgodne są
z wymaganiami prawa. Program zakłada zapewnienie pełnej zgodności z celami opracowywanych
strategii i programów na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Organ opracowujący projekt
odnosi się do przestrzegania zasady zrównoważonego rozwoju czy unikania antropopresji
i wszelkich zagrożeń dla środowiska naturalnego.
Organ nie odnosi się i nie przyjmuje dodatkowych zobowiązań w zakresie zidentyfikowanych
celów i potrzeb środowiskowych.
8.2
Potencjalne konflikty między aspektami środowiskowymi a innymi
W kontekście przeprowadzonej analizy, największe potencjalne konflikty stwierdzono w zakresie
budowy i zagospodarowania terenu.
Oddziaływań potencjalnie negatywnie oddziaływujących na środowisko i jego zasoby stwierdzono
391, co stanowi 28,6% wszystkich pól oddziaływań. Dotyczą one m.in.:
8.3
•
zagospodarowania terenów pod inwestycje,
•
wspieranie inicjatyw mających na celu rozwój aktywności gospodarczej,
•
budowy i przebudowy infrastruktury komunikacyjnej.
Zalecenia w procesie przyjmowania dokumentu
W ramach przeprowadzonej analizy zaproponowano podjęcie niezbędnych korekt
zaproponowanych celów i działań w celu osiągnięcia wariantu najbardziej korzystnego dla
środowiska. Zostały one ujęte w poniższej tabeli.
44
Tabela 3
Zestawienie celów/potrzeb ochrony środowiska w procesie przyjmowania Programu
Zasoby środowiskowe
woda
powierzchnia ziemi
powietrze / klimat
fauna, flora, różnorodność
biologiczna
krajobraz / dziedzictwo
kulturowe
ludność, ochrona zdrowia
Cele/potrzeby ochrony środowiska
zapewnienie dobrego stanu wód powierzchniowych, gruntowych
i podziemnych
ograniczenie ilości substancji wprowadzanych do wód
ograniczenie zużycia wód
racjonalne wykorzystanie obecnych zasobów na cele mieszkalne
i komunikacyjne
ograniczenie przekształceń terenów zajętych na cele inwestycyjne,
mieszkaniowe i komunikacyjne
zmniejszenie produkcji odpadów
ograniczenie odpadów kierowanych na składowiska
ograniczenie ilości zanieczyszczeń gazowych i pyłów
wprowadzonych do atmosfery
redukcja gazów cieplarnianych
wzrost udziału energii odnawialnej w wykorzystaniu energii
promocja alternatywnych środków transportu, w tym budowa
niezbędnej infrastruktury dla ruchu rowerowego
zapewnienie różnorodności gatunków poprzez zachowanie
naturalnych przestrzeni życiowych
ochrona dziko żyjących zwierząt i roślin
zachowanie lub odtworzenie wystarczającej różnorodności
i wystarczającej powierzchni przestrzeni życiowej wszystkich dziko
żyjących gatunków
zachowanie niepodzielonych niezurbanizowanych obszarów
zachowanie i tworzenie nowych korytarzy ekologicznych łączących
różne środowiska
ochrona istniejących zabytków oraz obiektów dziedzictwa
kulturowego
redukcja emisji pyłu zawieszonego
wprowadzenie stref ograniczonego ruchu w wyznaczonych
miejscach
rozwój potencjałów dla turystyki zdrowotnej
promocja zdrowego stylu życia i działania z zakresu edukacji
ekologicznej
45
8.3.1
Propozycje rozwiązań służących zapobieganiu, ograniczaniu lub kompensacji
negatywnych oddziaływań na środowisko
Kierunkiem docelowym Programu powinno być dążenie do zrównoważonego i spójnego rozwoju
poszczególnych miast, ukierunkowanego na ochronę unikalnych wartości przyrodniczych
i kulturowych, które stanowią o ich potencjale rozwojowym. Dotyczy to m.in.:
1. gospodarki przestrzennej,
2. rozwoju turystyki,
3. modernizacji infrastruktury komunikacyjnej,
4. rozwoju świadomości i wiedzy ekologicznej wśród mieszkańców.
Jednym z głównych celów oceny oddziaływania na środowisko planów/programów jest wskazanie
możliwości zapobiegania, rekompensowania lub minimalizacji niekorzystnych skutków
środowiskowych realizacji zapisów tych dokumentów. W przypadku prognozy dla dokumentu
o charakterze strategicznym, ważne jest wskazanie pewnych zasad postępowania w odniesieniu
do realizacji poszczególnych celów. Również ocena wykonana na tym etapie, kiedy powstaje
Program, umożliwia wskazanie skutków, które bezwzględnie należy wyeliminować lub też takich,
na które można zareagować właśnie na tak wczesnym etapie, zanim nastąpi decyzja wskazująca
konkretne umiejscowienie danego przedsięwzięcia, lub konkretne rozwiązanie technologiczne.
Na poziomie Programu można wskazać następujące opcje działania w celu unikania, zmniejszania
i kompensacji znaczących negatywnych oddziaływań na środowisko:
1. rezygnacja z zaplanowanych obszarów przedsięwzięć,
2. wprowadzenie dodatkowych obszarów przedsięwzięć,
3. zmiana priorytetów poszczególnych celów i działań.
W ramach ograniczania negatywnych oddziaływań planowanych działań, powinny być stosowane
określone zasady zarówno na etapie budowy, jak i eksploatacji poszczególnych inwestycji.
Ze względu na skalę możliwych do zaistnienia konfliktów społecznych, istotną uwagę należy
poświęcić kwestiom ochrony środowiska przyrodniczego i warunków życia ludzi.
Do tego typu działań ograniczających należą:
•
ograniczenie zajęcia terenu,
•
prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy;
•
stosowania odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych;
•
dostosowanie terminów prac do okresu wegetacji i rozrodu poszczególnych gatunków;
•
maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu.
W przypadku niebezpieczeństwa zniszczenia szczególnie cennych elementów przyrody, konieczne
jest podjęcie działań kompensacyjnych. Do najczęściej stosowanych rozwiązań należeć będą:
•
odtwarzanie zniszczonych siedlisk w innych miejscach;
•
wzmacnianie populacji;
•
tworzenie alternatywnych korytarzy i połączeń ekologicznych.
46
W ramach oceny, na poziomie poszczególnych celów i działań, zidentyfikowano przede wszystkim
stworzenie możliwości rozwoju inwestycji oraz działania związane z budową i rozwojem
infrastruktury technicznej, jako obszary, które mogą powodować możliwe potencjalnie znaczące
oddziaływania obciążające środowisko.
Wyraźnie zatem widać, że istotną rolę w realizacji Programu będzie miało wzmocnienie roli
planowania przestrzennego / projektowania oraz ich integracja z ochroną środowiska.
Uwzględniając jednak społeczno-gospodarcze cele rozwoju wybranych miast, nie zaleca się
rezygnacji z tego rodzaju działań inwestycyjnych, a wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań
technicznych i technologicznych oraz minimalizowania ich oddziaływań podczas późniejszych
etapów, związanych z realizacją i wdrażaniem konkretnych przedsięwzięć, zgodnie
z obowiązującymi przepisami w tym zakresie.
Istotne jest również zatem, by prowadzić szeroko zaplanowane działania, związane ze wsparciem
przedsięwzięć infrastrukturalnych, m.in. stworzenie i wspieranie zdrowego stylu życia czy
prowadzenie edukacji ekologicznej na różnych poziomach. Dzięki temu, będzie można stworzyć
szansę, by z odpowiednim wyprzedzeniem potraktować zagadnienia przyjaznego dla środowiska
rozwoju gminy i jego funkcji. Tego typu działania są również bardzo istotne i zalecane na poziomie
planowania przestrzennego oraz wyboru sposobów i technologii realizacji poszczególnych
przedsięwzięć inwestycyjnych.
8.4
Zalecenia dla innych dokumentów
Program to opracowany, przyjęty i koordynowany przez Stowarzyszenie Polskich Miast Sieci
Cittaslow dokument, zawierający wieloletni zapis działań w sferze przestrzeni, infrastruktury,
społeczeństwa i gospodarki, zmierzający do stworzenia warunków do dalszego rozwoju miast –
członków.
Celem Programu jest wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem, lepsza jakość życia
społeczności zamieszkującej obszary problemowe.
W kontekście powiązań z innymi dokumentami, należy podzielić je na zewnętrzne i wewnętrzne.
1. Dokumenty zewnętrzne
1. przyjmowane są przez inne organy i instytucje
2. gmina i jej społeczność mogą mieć udział w ich tworzeniu, wypowiadać się na ich temat
3. po ich zatwierdzeniu, dokumenty wewnętrzne powinny być spójne z nimi i realizować
przyjęte i określone cele i działania na poziomie lokalnym
2. Dokumenty wewnętrzne
1. przyjmowane są przez właściwe organy jednostki samorządu terytorialnego
2. mieszkańcy gminy, zainteresowana społeczność oraz inne organy biorą udział w ich
tworzeniu, opiniują i konsultują proponowane zapisy
3. po ich zatwierdzeniu, mają charakter kierunkowy, czasami legislacyjny i powinny być
ze sobą spójne w realizacji określonej wizji rozwoju danej jednostki
47
Oceniany Program należy do ważnych dokumentów wewnętrznych dla poszczególnych
samorządów. To on wskazuje sposoby i możliwości realizacji przyjętych celów. Tym samym,
powinien uwzględniać obowiązujące przepisy i wytyczne w odniesieniu do poszczególnych celów
i działań.
Analizowany Program w większości swoich zapisów obejmuje odwołania i cele związane
z zapewnieniem zrównoważonego rozwoju omawianych miast. Wydaje się jednak zasadne, by
rozszerzyć go o niezbędne korekty / rekomendacje wynikające z niniejszej analizy.
48
9.
Monitoring
9.1
Ocena i weryfikacja wskaźników
Program będzie poddawany systematycznej, okresowej analizie i ocenie oraz w razie potrzeby
aktualizowany w zakresie dostosowania go do zmieniających się uwarunkowań.
Monitorowanie jest procesem systematycznego zbierania, raportowania i interpretowania danych.
Dostarcza informacji o postępie realizacji i efektywności wdrażania poszczególnych projektów oraz
programów, jak i sposobie oraz prawidłowości wykorzystania udzielonej pomocy finansowej.
Monitoring ma na celu określenie stanu i ocenę postępu rewitalizacji w miastach sieci Cittaslow
oraz wskazanie działań i zadań, które powinny być podjęte w najbliższym czasie, aby ten rozwój
równoważyć. Tym samym, monitorowanie dotyczyć będzie przede wszystkim kontroli realizacji
poszczególnych projektów oraz osiągania planowanych wskaźników produktów i rezultatów.
Monitoring prowadzony będzie w zakresie rzeczowym i finansowym. Ten pierwszy będzie
obejmował dane obrazujące postęp we wdrażaniu dokumentu oraz umożliwienie oceny jego
wykonania w odniesieniu do ustalonych celów i będzie prowadzony w dwóch kategoriach:
•
•
wskaźniki produktu,
wskaźniki rezultatu.
Monitoring finansowy będzie obejmował natomiast dane realizacji projektów, będących podstawą
do oceny sprawności wydatkowania przeznaczonych na nie środków finansowych.
Do monitorowania oceny realizacji Programu i jego aktualizacji, służyć będzie system współpracy
pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w realizację Programu. Na ten system składają się:
! Koordynator Programu, tj. Stowarzyszenie Polskich Miast Sieci Cittaslow,
! beneficjenci Programu.
Projekt Programu odnosi się do różnych wskaźników obrazujących poszczególne obszary działań
i wskazuje zbiór wskaźników monitorujących postęp we wdrażaniu oraz rezultaty działań
zawartych w Programie, które mają odpowiedzieć na pytanie o trafność zaplanowanych,
wykonanych i zakończonych projektów w odniesieniu do potrzeb, ocenić efekty i korzyści z ich
wdrożenia, a także ich wpływ na kwestie horyzontalne.
Tylko niewielka cześć wskazanych w Programie wskaźników odnosi się w sposób bezpośredni
do celów środowiskowych. W związku z powyższym dla poszczególnych zasobów środowiska,
podlegających analizie, zdefiniowano wskaźniki, które mogą stanowić źródło monitorowania
i oceny osiągnięcia poszczególnych działań. Są one komplementarne w odniesieniu
do zdefiniowanych w Programie działań.
49
Tabela 4
Zestawienie proponowanych wskaźników monitoringu realizacji Programu
Zasoby
środowiskowe
woda
Cele/potrzeby ochrony środowiska
ograniczenie ilości substancji
wprowadzanych do wód
ograniczenie zużycia wód
racjonalne wykorzystanie obecnych
zasobów w granicach gminy na cele
mieszkalne i komunikacyjne
powierzchnia
ziemi
ograniczenie przekształceń terenów
zajętych na cele inwestycyjne,
mieszkaniowe i komunikacyjne
zmniejszenie produkcji odpadów
ograniczenie odpadów kierowanych
na składowiska
ograniczenie ilości zanieczyszczeń
gazowych i pyłów wprowadzonych
do atmosfery
redukcja gazów cieplarnianych
powietrze / klimat
wzrost udziału energii odnawialnej
w wykorzystaniu energii
promocja alternatywnych środków
transportu, w tym budowa niezbędnej
infrastruktury dla ruchu rowerowego
50
Wskaźniki
ładunek zanieczyszczeń
w ściekach po oczyszczeniu
zużycie wody na potrzeby
gospodarki narodowej i ludności
udział gruntów zabudowanych
i zurbanizowanych, w tym:
• tereny mieszk.
• tereny przemysł.
• inne tereny zabudow.
• zurb. tereny niezabud.
• tereny rekr. wypoczynk.
• tereny komunikacyjne (drogi,
tereny kolejowe, inne)
• użytki kopalne
udział gruntów rolnych i leśnych
wyłączonych z produkcji
rolniczej i leśnej
ilość odpadów wytworzonych
w ciągu roku
• udział odpadów
składowanych
do wytworzonych
• ilość odpadów selektywnie
zebranych i przekazanych
do recyklingu
imisja NOx, SO2 i pyłów PM10
imisja CO2, O3,
• udział energii odnawialnej
w produkcji energii cieplnej
• moc instalacji
wykorzystujących
odnawialne źródła energii
długość ścieżek rowerowych
zapewnienie różnorodności gatunków
poprzez
zachowanie naturalnych przestrzeni
życiowych
fauna, flora,
różnorodność
biologiczna
ochrona dziko żyjących zwierząt i roślin
zachowanie lub odtworzenie
wystarczającej różnorodności
i wystarczającej powierzchni przestrzeni
życiowej wszystkich dziko żyjących
gatunków
zachowanie niepodzielonych
niezurbanizowanych obszarów
krajobraz /
dziedzictwo
kulturowe
zachowanie i tworzenie nowych korytarzy
ekologicznych łączących różne
środowiska
ochrona istniejących zabytków oraz
obiektów dziedzictwa kulturowego
redukcja emisji pyłu zawieszonego
wprowadzenie stref ograniczonego ruchu
w wyznaczonych miejscach
ludność, ochrona
zdrowia
rozwój potencjałów dla turystyki
zdrowotnej
promocja zdrowego stylu życia i działania
z zakresu edukacji ekologicznej
udział w powierzchni całkowitej
gminy:
• użytków rolnych,
• gruntów leśnych oraz zadrz.
i zakrz.
• gruntów pod wodami
• użytków ekologicznych
• nieużytków
udział obszarów chronionych
w powierzchni całkowitej
udział nakładów finansowych
na utrzymanie terenów
zielonych, lasów i obszarów
chronionych
udział niepodzielnych
niezurbanizowanych obszarów
w powierzchni całkowitej gminy
udział korytarzy ekologicznych
w powierzchni całkowitej gminy
liczba obiektów podlegających
ochronie konserwatorskiej
imisja PM10, PM 2,5
• liczba wprowadzonych stref
• zmniejszenie stref
o przekroczonym poziomie
hałasu
liczba turystów i stopień
wykorzystania miejsc
noclegowych
liczba działań z zakresu
promowania zdrowego stylu
życia i edukacji ekologicznej
Proponowany zakres monitoringu dotyczący wymogów środowiskowych, jest związany
bezpośrednio z celami / potrzebami ochrony środowiska wyszczególnionymi w tabeli.
W szczególności, monitoring będzie musiał odpowiedzieć, czy zostały zastosowane środki zalecane
w ramach wykonanej oceny w przypadku działań, które mogą powodować negatywne skutki
środowiskowe.
W kontekście monitoringu skutków środowiskowych Programie, konieczna jest również
weryfikacja i kontrola raportów o oddziaływaniu planowanych projektów na środowisko, jeśli
takowe będą wymagane dla poszczególnych przedsięwzięć na etapie ich przygotowania i realizacji.
51
10. Braki i trudności
W trakcie opracowywania niniejszej Prognozy oparto się na przyjętych przez organ dokumentach,
przyjętych założeniach oraz przekazanych i pozyskanych informacjach.
W ramach analizy zwrócono uwagę na występujące braki i trudności:
1. niedostępność danych na odpowiednim poziomie dokładności regionalnej lub też ich
nieosiągalność przy rozsądnym (efektywnym) nakładzie pracy;
2. brak szeregu danych w pełnym zakresie i dla wszystkich okresów i poziomów
szczegółowości.
Można jednak stwierdzić, że podczas prac nad Prognozą dysponowano niezbędnymi danymi w celu
przeprowadzenia szczegółowej oceny oddziaływania, zaś zebrane i otrzymane od organu dane
wyjściowe były pełne i w sposób jednoznaczny umożliwiały ocenę wpływu na otaczające
środowisko.
52
11. Spis tabel
Tabela 1! Skala pomocnicza uciążliwości hałasu ............................................................................ 29!
Tabela 2! Synteza wariantowej oceny oddziaływania na środowisko ............................................. 43!
Tabela 3! Zestawienie celów/potrzeb ochrony środowiska w procesie przyjmowania Programu... 45!
Tabela 4! Zestawienie proponowanych wskaźników monitoringu realizacji Programu ................. 50!
12. Spis rysunków
Rysunek 1! Obszar oddziaływania Programu .................................................................................. 18!
13. Załączniki
13.1 Matryca oceny oddziaływania
53
oddziaływanie na środowisko
kryteria oceny
gazy "szklarniowe"
odpady
depozycja trwałych
zanieczyszczeń w glebie/wodach
gruntowych
hałas
promieniowanie
elektromagnetyczne
ograniczanie ryzyka awarii
ograniczanie strat energii
2
podstawowe zanieczyszczenia
powietrza
1
zrównoważona
ścieki
Cele i Działania Ponadlokalnego programu rewitalizacji
ograniczanie emisji do środowiska
3
4
5
6
7
8
9
10
11
wdrożenie kompleksowej koncepcji służącej ukierunkowanemu rozwojowi całego przedmiotowego obszaru wdrożenie kompleksowej koncepcji służącej ukierunkowanemu rozwojowi całego przedmiotowego obszaru
stworzenie efektywnego systemu zarządzania w celu realizacji procesu rewitalizacji
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
zabezpieczenie i ochrona zabytków i obiektów dziedzictwa kulturowego
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PK
CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR /
CH / KR /
ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP /
ST / BP /
PS / WT / PS / WT / PS / WT / PS / WT / PS / WT / PS / WT /
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / PS
/ WT / SK PS / WT /
N
poprawa efektywności energetycznej budynków
poprawa świadomości ekologicznej i proekologicznych postaw mieszkańców
promowanie ekologicznych środków komunikacji
PN
PN
PN
N
N
PN
PN
PK
CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR /
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP /
ST / BP / PS
ST / BP /
PS
/
WT
/
PS
/
WT
/
PS
/
WT
/
PS
/
WT
/
PS
/
WT
/
PS
/
WT
/
PS
/
WT
/
/ WT / SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
stworzenie dogodnych warunków dla rozwoju funkcji handlowo-usługowych
poprawa warunków dla rozwoju turystyki, lokalnego handlu detalicznego i gastronomii poprzez
rewitalizację przestrzeni publicznej
stworzenie warunków do funkcjonowania podmiotów wspierających rozwój spółdzielni socjalnych,
aktywizację zawodową i podnoszenie kwalifikacji zawodowych
PN
PN
CH / KR / CH / KR /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT / PS / WT /
SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / PS
/ WT / SK PS / WT /
SK
PN
PN
CH / KR / CH / KR /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT / PS / WT /
SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
przezwyciężenie występującego na obszarze „stanu kryzysowego” poprzez ograniczenie oraz niwelowanie przezwyciężenie występującego na obszarze „stanu kryzysowego” poprzez ograniczenie oraz niwelowanie
negatywnych zjawisk społecznych
N
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
PN
przywrócenie lub nadanie nowej funkcji oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju obszaru przywrócenie lub nadanie nowej funkcji oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju obszaru w CH / KR / CH / KR /
ST / BP / ST / BP /
w oparciu o charakterystyczne uwarunkowania wewnętrzne
oparciu o charakterystyczne uwarunkowania wewnętrzne
PS / WT / PS / WT /
SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
poprawa jakości i warunków życia mieszkańców
ST / BP /
ST / BP / PS
PS
/ WT /
/ WT / SK
SK
zwiększenie spójności społecznej poprzez eliminowanie ubóstwa, ograniczanie nierówności społecznych, zwiększenie spójności społecznej poprzez eliminowanie ubóstwa, ograniczanie nierówności społecznych,
N
N
zwiększenie zatrudnienia i integracji społecznej
PS / SK
PS / SK
podnoszenie poziomu wykształcenia mieszkańców, szczególnie ludności należącej do grup
PK
PK
marginalizowanych, a przez to zwiększanie kreatywności mieszkańców, ich zdolności do innowacji
PS / SK
PS / SK
rozwój zdolności adaptacyjnych w kontaktach społecznych i gospodarczych, poprzez odpowiedni system rozwój zdolności adaptacyjnych w kontaktach społecznych i gospodarczych, poprzez odpowiedni system
N
N
opiekuńczy i edukacyjny oraz mobilizację i aktywizację ludności obszarów zdegradowanych
PS / SK
PS / SK
PN
PN
wzmocnienie gospodarki lokalnej i regionalnej oraz tworzenie dzięki temu nowych miejsc pracy
Strona
1 z 9 dzięki temu nowych miejsc pracy
wzmocnienie gospodarki lokalnej i regionalnej oraz
tworzenie
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
N
N
PS / SK
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PN
kryteria oceny
wzrost
gazy
podaży
"szklarniowe"
energii z OZE
odpady
wody
depozycja trwałych
zanieczyszczeń
drewna iwbiomasy
glebie/wodach
gruntowych
nieodnawialnych surowców i
hałas
nośników energii
promieniowanie
przestrzeni
elektromagnetyczne
stymulowanie proekologicznych
wzorców konsumpcji
i produkcji
poprawa jakości środowiska
miejskiego
2
podstawowe
zmiana struktury
zanieczyszczenia
nośników
energii
powietrza
1
dostęp do bezpiecznyc
usług i zaso
zrównoważone wykorzystywanie zasobów
zmniejszanie/ racjonalizacja
ścieki
zużycia energii
zrównoważona gospodarka energią
12
13
14
15
16
17
18
19
20
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
K
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
PK
PN
PN
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
CH / KR / CH / KR / CH / KR /
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP / ST / BP /
BP / WT /
ST / BP /
PS / WT /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
PK
N
N
K
N
CH / KR /
CH / KR /
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
BP / WT /
ST / BP /
PS / WT /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
N
PS / SK
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
PK
PK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PN
PK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
PN
N
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
N
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
N
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PN
PK
PK
PN
przywrócenie lub nadanie nowej funkcji oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju obszaru przywrócenie lub nadanie nowej funkcji oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju obszaru w CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
N
N
PN
Strona
tworzenie
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
N
PS / SK
PN
N
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
N
N
PS / SK
PS / SK
N
N
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
PN
PN
PK
PK
standardy jakościowe
odpowiedni stan sanitarny
gazy "szklarniowe"
otoczenia
ograniczenie odpady
nadmiernego hałasu
depozycja trwałych
zanieczyszczeń
eliminacja prekursorów
w glebie/wodach
ozonu
gruntowych
ograniczanie stopnia zapylenia
hałas
(redukcja pyłu zawieszonego)
ochrona promieniowanie
przed promieniowaniem
elektromagnetycznym
elektromagnetyczne
rozwój i umacnianie systemu
obszarów chronionych
utrzymywanie funkcjonalności,
spójności i ciągłości
ekosytstemów
2
ochrona i wzmacnianie równowagi
przyrodniczej i róznorodności
biologicznej
zmniejszanie ekologicznego ryzyka zdrowotnego
powszechny dostęp do
bezpiecznych ekologicznie miejsc
powietrza
rekreacji i wypoczynku
miejskiego
wzorców konsumpcji i produkcji
przestrzeni
nośników energii
dostęp do bezpiecznych ekologicznie
usług i zasobów
zaopatrzenie w wodę wysokiej
ścieki
jakości
1
drewna i biomasy
wody
wzrost podaży energii z OZE
zmiana struktury nośników
energii
zużycia energii
kryteria oceny
21
22
23
24
25
26
27
28
29
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PK
PK
BP / PS
BP / PS
N
N
BP / PS
BP / PS
ST / BP /
SK
PK
PK
PK
PK
PK
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
PS / WT / PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
SK
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
N
ST / BP /
SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
N
N
PK
PN
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
PS / WT / PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
N
BP / PS
BP / PS
PK
PK
BP / PS
BP / PS
N
N
BP / PS
BP / PS
ST / BP /
SK
PK
ST / BP /
SK
PK
ST / BP /
SK
PN
PN
PN
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
PK
PK
PK
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
PN
PN
PN
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
N
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
N
N
BP / PS
BP / PS
PK
PK
BP / PS
BP / PS
PS / SK
PS / SK
PN
przywrócenie lub nadanie nowej funkcji oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju obszaru przywrócenie lub nadanie nowej funkcji oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju obszaru w CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PS / SK
PK
PS / SK
N
PS / SK
PN
Strona
tworzenie
PK
ST / BP /
SK
PK
ST / BP /
SK
N
PS / SK
PN
PN
PN
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
PK
PK
PK
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PN
PN
PN
PN
PN
N
PN
ochrona zasobów
utrzymywanie i ochrona
gazy "szklarniowe"
obszarów naturalnej retencji
ograniczanie eutrofizacji rzek i
odpady
jezior
depozycja trwałych
ochrona zasobów Głównych
Zbiorników Wód Podziemnych
gruntowych
stabilzacja/wyrównywanie
hałas
przepływów wody
promieniowanie
ochrona przeciwpowodziowa
elektromagnetyczne
niwelowanie
suszy
ograniczanie skutków
ryzyka awarii
adaptacja do zmian
klimatycznych/ograniczanie skutków
klęsk żywiołowych
ochrona krajobrazu naturalnego i
utrzymywanie zróżnicowania
powietrza
krajobrazu rolniczego
ekosytstemów
ochrona przed promieniowaniem
elektromagnetycznym
2
ochrona zasobów przyrody nieożywionej
wzrost
ścieki
lesistości
1
eliminacja prekursorów ozonu
ograniczenie nadmiernego hałasu
otoczenia
jakości
miejskiego
wody
przestrzeni
nośników energii
drewna i biomasy
energii
zużycia energii
biologicznej
kryteria oceny
30
31
32
33
34
35
36
37
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
N
N
N
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
PK
PK
PK
PK
CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR /
ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP /
PS / WT / PS / WT / PS / WT / PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PK
PS / WT
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
PS / WT
PK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
BP / PS /
WT
PS / WT
PK
PK
PK
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
N
N
N
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
PS
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PS / WT
PK
PS / WT
PN
PS / WT
przywrócenie lub nadanie nowej funkcji oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju obszaru przywrócenie lub nadanie nowej funkcji oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju obszaru w
zwiększenie spójności społecznej poprzez eliminowanie ubóstwa, ograniczanie nierówności społecznych,
rozwój zdolności adaptacyjnych w kontaktach społecznych i gospodarczych, poprzez odpowiedni system
zwiększenie spójności społecznej poprzez eliminowanie ubóstwa, ograniczanie nierówności społecznych,
rozwój zdolności adaptacyjnych w kontaktach społecznych i gospodarczych, poprzez odpowiedni system
Strona
4 ztworzenie
9
wzmocnienie gospodarki lokalnej i regionalnej
oraz
dzięki temu nowych miejsc pracy
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
BP / PS /
WT
PS / WT
PK
PK
PK
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PN
PS
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / WT
PK
PS / WT
N
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
PN
N
PN
PN
PN
PN
N
kryteria oceny
poprawa bezpieczeństwa i zmniejszenie przestępczości
PS / SK
PS / SK
PN
poprawa dostępności przestrzeni i obiektów dla osób niepełnosprawnych
poprawa jakości przestrzeni publicznej dla mieszkańców i turystów
kształtowanie pozytywnego wizerunku miasta
kompleksowa rewitalizacja i modernizacja przestrzeni publicznych w celu poprawy uwarunkowań
przestrzenno-funkcjonalnych, środowiskowych, gospodarczych i społecznych
rewitalizacja i modernizacja ogólnodostępnych terenów rekreacyjnych
rewitalizacja i modernizacja obiektów użyteczności publicznej
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / PS
PS
/ WT /
/ WT / SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / PS
/ WT / SK PS / WT /
SK
PK
PK
6
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
7
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
8
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
9
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
CH / KR /
ST / BP / PS
/ WT / SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
5
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
promieniowanie
elektromagnetyczne
zachowanie i rewitalizacja budynków oraz obiektów o walorach historycznych, kulturowych,
architektonicznych i urbanistycznych
hałas
modernizacja infrastruktury socjalnej i technicznej
4
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / PS
/ WT / SK PS / WT /
SK
N
N
depozycja trwałych
gruntowych
3
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
odpady
2
zrównoważona
gazy "szklarniowe"
1
powietrza
ścieki
10
11
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
N
N
PS / SK
PS / SK
N
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
N
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PN
zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności budynków o wartościach zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności budynków o wartościach CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
i znaczeniu historycznym, architektonicznym, artystycznym lub przestrzenno-funkcjonalnym
ST / BP / PS
/ WT / SK PS / WT /
SK
wspieranie zrównoważonego rozwoju przestrzenno-funkcjonalnego i zgodnego współistnienia funkcji
PK
PK
użytkowych obszaru jako miejsca zamieszkania i pracy
PS / SK
PS / SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
poprawa jakości obiektów mieszkalnych oraz otoczenia mieszkaniowego
ST / BP /
ST / BP / PS
PS
/ WT /
/ WT / SK
SK
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PK
CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PK
CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
PN
rewitalizacja obiektów związanych z edukacją, nauką i kulturą
Strona 5 z 9
PN
PN
PN
PN
PN
N
PN
PN
15
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PN
PK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PN
N
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PN
PK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
16
CH / KR /
BP / WT /
SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
N
PS / SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
PK
PS / SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
N
CH / KR /
BP / WT /
SK
PN
CH / KR /
BP / WT /
SK
promieniowanie
przestrzeni
elektromagnetyczne
hałas
nośników energii
wzrost
gazy
podaży
"szklarniowe"
energii z OZE
14
odpady
wody
podstawowe
zmiana struktury
zanieczyszczenia
nośników
energii
powietrza
13
17
18
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
N
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
N
N
PS / SK
PS / SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
N
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
miejskiego
12
wzorców konsumpcji
i produkcji
2
dostęp do bezpiecznyc
usług i zaso
zrównoważone wykorzystywanie zasobów
ścieki
zużycia energii
1
zrównoważona gospodarka energią
depozycja trwałych
zanieczyszczeń
drewna iwbiomasy
glebie/wodach
gruntowych
kryteria oceny
19
20
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
N
N
PS / SK
PS / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
K
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
PK
PN
zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności budynków o wartościach zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności budynków o wartościach CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
SK
PN
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
BP / WT /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
BP / WT /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
SK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
ST / BP /
WT / SK
ST / BP /
WT / SK
PK
PK
PN
Strona 6 z 9
PK
PK
PN
PN
PN
N
standardy jakościowe
PK
ST / BP /
SK
PK
ST / BP /
SK
N
PS / SK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PK
ST / BP /
SK
PK
ST / BP /
SK
PK
PS / SK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
K
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
ST / BP /
SK
K
ST / BP /
SK
PK
ST / BP /
SK
depozycja trwałych
zanieczyszczeń
eliminacja prekursorów
w glebie/wodach
ozonu
gruntowych
ograniczenie odpady
nadmiernego hałasu
gazy "szklarniowe"
otoczenia
powietrza
ścieki
jakości
miejskiego
przestrzeni
ST / BP /
SK
23
24
25
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
PN
PN
PN
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
PK
PK
PK
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
PK
PK
PK
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
K
PK
PN
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
PN
PN
PN
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
26
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
27
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PK
PK
BP / PS
BP / PS
PK
PK
BP / PS
BP / PS
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PK
BP / PS
BP / PS
N
N
BP / PS
BP / PS
N
N
BP / PS
BP / PS
PK
PK
BP / PS
BP / PS
ekosytstemów
22
21
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
ochrona promieniowanie
przed promieniowaniem
elektromagnetycznym
elektromagnetyczne
2
biologicznej
zmniejszanie ekologicznego ryzyka zdrowotnego
hałas
1
dostęp do bezpiecznych ekologicznie
usług i zasobów
nośników energii
drewna i biomasy
wody
energii
zużycia energii
kryteria oceny
28
29
BP / PS
BP / PS
N
N
BP / PS
BP / PS
PK
PK
BP / PS
BP / PS
PN
zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności budynków o wartościach zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności budynków o wartościach CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PS / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
ST / BP /
SK
PK
PS / SK
PK
ST / BP /
SK
PK
PK
PK
PK
PK
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
PS / WT / PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
CH / KR / CH / KR /
ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
ST / BP / ST / BP /
PS / WT /
PS / WT / PS / WT /
WT / SK WT / SK
SK
SK
SK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
BP / PS
BP / PS
N
N
PN
Strona 7 z 9
PK
PN
PN
PN
PN
PN
ochrona zasobów
ekosytstemów
ochrona przed promieniowaniem
elektromagnetycznym
BP / PS /
WT
PS / WT
N
N
N
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
PK
PK
PK
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
niwelowanie
suszy
ograniczanie skutków
ryzyka awarii
PS
promieniowanie
ochrona przeciwpowodziowa
elektromagnetyczne
32
stabilzacja/wyrównywanie
hałas
przepływów wody
31
depozycja trwałych
ochrona zasobów Głównych
Zbiorników Wód Podziemnych
gruntowych
30
adaptacja do zmian
klimatycznych/ograniczanie skutków
klęsk żywiołowych
ograniczanie eutrofizacji rzek i
odpady
jezior
utrzymywanie i ochrona
gazy "szklarniowe"
obszarów naturalnej retencji
ochrona krajobrazu naturalnego i
utrzymywanie zróżnicowania
powietrza
krajobrazu rolniczego
2
ochrona zasobów przyrody nieożywionej
wzrost
ścieki
lesistości
1
eliminacja prekursorów ozonu
ograniczenie nadmiernego hałasu
otoczenia
jakości
miejskiego
wody
przestrzeni
nośników energii
drewna i biomasy
energii
zużycia energii
biologicznej
kryteria oceny
N
N
34
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
35
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
36
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
37
N
33
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
BP / PS /
WT
PS / WT
PK
PK
PK
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PK
PS
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PS / WT
PN
PS / WT
PK
PS / WT
N
PK
PK
PK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
BP / PS /
WT
PS / WT
N
PK
PK
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
N
N
N
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PS
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PK
PK
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
PS / WT
PK
PS / WT
PK
PS / WT
N
PS / WT
PN
PS / WT
zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności budynków o wartościach zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności budynków o wartościach
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PS
BP / PS /
WT
PS / WT
N
N
N
PK
PK
PK
PK
SK
SK
SK
SK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
SK
SK
SK
SK
PK
PS / WT
PK
PS / SK
PK
PS / WT
Strona 8 z 9
PN
PN
PN
PN
PN
kryteria oceny
wspieranie współpracy między podmiotami edukacyjnymi a podmiotami gospodarczymi poprzez transfer wspieranie współpracy między podmiotami edukacyjnymi a podmiotami gospodarczymi poprzez transfer
wiedzy i doświadczeń
wiedzy i doświadczeń
dostosowanie obiektów do standardów umożliwiających realizację zadań służących zapobieganiu
wykluczeniu społecznemu, podnoszeniu kompetencji i kwalifikacji, zagospodarowaniu czasu wolnego
dzieci i młodzieży
dostosowanie obiektów do standardów umożliwiających realizację zadań służących zapobieganiu
wykluczeniu społecznemu, podnoszeniu kompetencji i kwalifikacji, zagospodarowaniu czasu wolnego
dzieci i młodzieży
wspieranie i animowanie inicjatyw służących wzmacnianiu kompetencji społecznych i zawodowych, dzięki wspieranie i animowanie inicjatyw służących wzmacnianiu kompetencji społecznych i zawodowych, dzięki
którym mieszkańcy miast objętych programem będą mogli stać się bardziej konkurencyjni na rynku pracy którym mieszkańcy miast objętych programem będą mogli stać się bardziej konkurencyjni na rynku pracy
4
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
5
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
6
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
7
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
8
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
9
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
3
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PK
promieniowanie
elektromagnetyczne
dostosowanie ich wyposażenia do nowoczesnych standardów
hałas
dostosowanie ich wyposażenia do nowoczesnych standardów
depozycja trwałych
gruntowych
odpady
gazy "szklarniowe"
2
powietrza
1
zrównoważona
ścieki
10
11
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PN
PN
PN
PN
PN
PN
N
PN
PN
CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR / CH / KR /
CH / KR /
ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP / ST / BP /
ST / BP /
PS / WT / PS / WT / PS / WT / PS / WT / PS / WT / PS / WT / PS / WT / PS / WT /
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
SK
N
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PN
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
N
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PS / SK
PS / SK
Poprawa infrastruktury socjalnej
wzmocnienie i poprawa oferty wypoczynkowej dzięki modernizacji obiektów i terenów sportoworekreacyjnych
poprawa warunków wypoczynku i spędzania wolnego czasu poprzez wspieranie inicjatyw dla dzieci,
młodzieży i seniorów
modernizacja i rozbudowa placówek socjalnych i obiektów użyteczności publicznej
wzmocnienie i poprawa oferty wypoczynkowej dzięki modernizacji obiektów i terenów sportoworekreacyjnych
poprawa warunków wypoczynku i spędzania wolnego czasu poprzez wspieranie inicjatyw dla dzieci,
młodzieży i seniorów
modernizacja i rozbudowa placówek socjalnych i obiektów użyteczności publicznej
CH / KR /
ST / BP / PS
/ WT / SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
CH / KR /
ST / BP /
PS / WT /
SK
PN
PK
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
PN
PN
CH / KR /
CH / KR /
ST / BP /
ST / BP /
PS / WT /
SK
SK
Tworzenie i wspieranie sieci społecznych
przeciwdziałanie przejawom patologii społecznych i wykluczeniu społecznemu
wspieranie inicjatyw mających na celu wzmocnienie sieci społecznych, aktywizacji zawodowej i
przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
tworzenie warunków sprzyjających wzmocnieniu poczucia tożsamości lokalnej mieszkańców (tworzenie
programów, wspieranie inicjatyw itp.)
przeciwdziałanie przejawom patologii społecznych i wykluczeniu społecznemu
wspieranie inicjatyw mających na celu wzmocnienie sieci społecznych, aktywizacji zawodowej i
przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
tworzenie warunków sprzyjających wzmocnieniu poczucia tożsamości lokalnej mieszkańców (tworzenie
programów, wspieranie inicjatyw itp.)
Strona 9 z 9
N
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
N
N
N
N
N
N
N
N
N
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK
PS / SK

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dla

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zasady delimitacji obszarów rewitalizacji i - RPO

PROGRAM (stan na 8.05.2016) FORUM INICJATYW

Cele rewitalizacji i kierunki działania LPR Strzelin

więcej - Cittaslow

architektura ekoczasu - PB Wydział Architektury