Nauczyciele pracują zespołowo
Transkrypt
Nauczyciele pracują zespołowo
Publikacja sieci samokształceniowej nauczycieli „Nauczyciele pracują zespołowo” „Połączenie sił to początek, pozostanie razem to postęp, wspólna praca to sukces.” Henry Ford Głównymi celami sieci były: - Wymiana doświadczeń, "pozytywnych praktyk" pomiędzy nauczycielami - Podniesienie kompetencji pracy w grupie - Podniesienie umiejętności komunikacji interpersonalnej - Kształcenie umiejętności rozwiązywania konfliktów Praca sieci została podzielona na 3 części: 1. Praca w zespole a prawo oświatowe 2. Komunikacja interpersonalna 3. Konflikty w zespole Ad.1. Praca w zespole a prawo oświatowe Pracę zespołów nauczycielski regulują następujące przepisy prawne: Ramowy statut szkoły publicznej §2.1.Statut szkoły określa w szczególności: 3)Zadania zespołów nauczycielskich, o których mowa w §14. §14.1.Nauczyciele prowadzący zajęcia w danym oddziale tworzą zespół, którego zadaniem jest w szczególności ustalenie zestawu programów nauczania dla danego oddziału oraz jego modyfikowanie w razie potrzeb. §14.2. Dyrektor szkoły może tworzyć zespoły wychowawcze, zespoły przedmiotowe lub inne zespoły problemowo-zadaniowe. Pracą zespołu kieruje przewodniczący powoływany przez dyrektora szkoły, na wniosek zespołu. Projekt „Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie siemiatyckim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Realizujący projekt-Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Siemiatyczach strona 1/1 Co to jest zespół? •GRUPA -TO 3 OS. LUB WIĘCEJ, PRZEBYWAJĄCE ZE SOBĄ W TYM SAMYM MIEJSCU I CZASIE, KTÓRE WIĄŻE JEDEN CEL ORAZ WSPÓŁZALEŻNOŚD •ZESPÓŁ-GENERUJE DODATNI EFEKT SYNERGII, NIE WYSTEPUJE TU TZW. PRÓŻNIACTWO GRUPOWE, WSZYSCY SĄ NIEZBĘDNI W DZIAŁANIU ZESPÓŁ •Rola lidera podzielona •Odpowiedzialność indywidualna i zbiorowa •Cel specyficzny dla danego zespołu •Zespołowe produkty pracy •Zachęcanie do otwartych dyskusji i zespołowego rozwiązywania problemów •Bezpośredni pomiar dokonań –przez ocenę produktów pracy •Wspólnie dyskutuje, decyduje i wykonuje TYPY ZESPOŁÓW: •SAMOZARZADZAJĄCY-składa się niewielkiej liczby osób i zajmuje się wykonywaniem powtarzających się zadań •PROJEKTOWY - powoływany jest w celu wykonania niestandardowego zadania w określonym czasie TYPY ZADAŃ: •ADDYTYWNE - zadanie, którego wykonanie jest uzależnione od wysiłku wszystkich osób –wszyscy członkowie wykonują ten sam rodzaj pracy •KONIUNKTYWNE - wynik zależy od tego jak dobrze pracuje najsłabszy jej członek •DYSJUNKTYWNE - poziom rozwiązania zależy od pracy najsprawniejszego członka grupy PLUSY: •Zaletą pracy zespołowej jest nie tylko ułatwienie realizacji zadań poprzez ich podział i odciążenie jednostki, lecz także zwiększenie wydajności, wynikające z tego, że zintegrowana grupa jest bardziej efektywna w działaniu niż poszczególne osoby wchodzące w jej skład. •ZESPÓŁ WIE WIĘCEJ Projekt „Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie siemiatyckim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Realizujący projekt-Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Siemiatyczach strona 2/1 •MOBILIZUJE •ŁAGODZI NAPIĘCIA EMOCJONALNE MINUSY: •Do wad możemy zaliczyć niezadowolenie z podziału odniesionego niedopasowanie, niezgranie zespołu, co prowadzi do częstych konfliktów. sukcesu, •Zły wybór przewodnika pracy, niekonsekwentne wypełnianie obowiązków, nieprzestrzeganie zasad obowiązujących w kontaktach międzyludzkich oraz reguł ustalonych przez grupę to kolejne powody, które obniżają wartość pracy zespołowej. •Dodatkowo rywalizacja, która przekracza dopuszczalne normy utrudnia, a nawet uniemożliwia działanie ABY ZESPÓŁ ODNIÓSŁ SUKCES MUSI DYSPONOWAĆ: 1. POCZUCIEM SENSU ISTNIENIA 2. ŚWIADOMOŚCIĄ CELÓW 3. WIEDZĄ 4. DOŚWIADCZENIEM 5. ZNAJOMOŚCIĄ ODPOWIEDNICH ZAGADNIEO ZAWODOWYCH PRAKTYCZNE ZADANIA W TRAKCIE TWORZENIA ZESPOŁU: NARODZINY ZESPOŁU - plan zbudowania zespołu 1. OKREŚL CELE – co chcemy uzyskać tworząc zespół, jakie oczekiwania, priorytety / PO CO ? 2. OKREŚL ZASOBY - Należy zastanowić się czy dysponuje się ludźmi, kapitałem, infrastrukturą, czasem i informacjami 3. OKREŚL SPOSÓB PRACY ZESPOŁU - Czy działalność zespołu ma być ciągła czy czasowa? Jakie zadania stoją przed zespołem i od czego powinien zacząć pracę? 4. OKREŚL SPOSOBY MOTYWOWANIA 5. OKREŚL SPOSOBY OCENY PRACY 6. OKREŚL SKŁAD ZESPOŁU 7. WYBIERZ LIDERA Projekt „Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie siemiatyckim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Realizujący projekt-Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Siemiatyczach strona 3/1 Etapy rozwoju zespołu Etap 1. Orientacja •Chęć działania •Duże nadzieje •Podniecenie, niepewność znaczenia swojej roli •Przyglądanie się sytuacji i osobom (liderowi) •Poleganie na autorytecie i hierarchii zależności •Potrzeba znalezienie miejsca dla siebie i ustabilizowania swojej pozycji Etap 2. Niezadowolenie •Dostrzeżenie sprzeczności między nadziejami a rzeczywistością •Niezadowolenie z zależności i władzy innych •Poczucie frustracji: złość w związku z celami, zadaniami i planami •Poczucie niekompetencji i zagubienia •Reagowanie negatywnie na liderów i inne osoby •Współzawodniczenie o władzę •Chęć zwrócenia na siebie uwagi Etap 3. Nabywanie śmiałości i samodzielności •Zmniejszające się niezadowolenie •Znalezienie różnic między rzeczywistością a nadziejami •Rozwiązywanie problemów •Rozwijanie harmonii, zaufania, popieranie się, uznanie •Rozwijanie pewności siebie i zaufania do swoich umiejętności •Większe otwarcie, udzielanie informacji zwrotnych •Dzielenie się odpowiedzialnością i funkcjami kontrolnymi •Używanie języka zespołu Projekt „Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie siemiatyckim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Realizujący projekt-Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Siemiatyczach strona 4/1 Etap 4. Efektywność •Poczucie sensu i efektywności w związku z pracą w zespole •Praca wspólna i niezależna od innych zadań •Okazywanie wzajemnego zaufania przy wykonywaniu zadań •Dzielenie się rolą kierowniczą •Poczucie siły zespołu, poczucie dumy z sukcesów •Działanie na wysokim poziomie Skuteczny zespół: •Wspólny cel i zadania, które zna i akceptuje każdy członek zespołu i w których osiągnięcie jest zaangażowany. •Członkowie zespołu rozumieją jego cele, bo sami zwykle uczestniczą w ich ustalaniu. Wiedzą, jakie zadania trzeba wykonać, i akceptują je, bo zwykle dyskutują, jak wykonać je najlepiej. •Każdy czuje się w pełni zaangażowany. Ma poczucie, że naprawdę wpływa na efekt kolcowy wykonywanej pracy. •Atmosfera zaufania i otwartości. Zespół tworzy atmosferę, w której jego członkowie czują się komfortowo i swobodnie, co sprzyja kreatywności i wzmacnia chęć działania. •W atmosferze zaufania ludzie są zdolni do podejmowania ryzyka i robią to chętnie. •W takiej atmosferze możliwe jest też uczenie się i rozwijanie, zarówno indywidualne, jak i grupowe. •Otwarta i szczera wymiana informacji, myśli i idei. Członkowie zespołu mogą swobodnie wyrażać swoje opinie, odczucia i pomysły. •Ludzie słuchają się nawzajem i każdy wie, że będzie wysłuchany, a żaden pomysł nie zostanie poddany bezpodstawnej krytyce. •Konflikty i nieporozumienia uważa się za naturalne i możliwe do rozwiązania. Projekt „Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie siemiatyckim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Realizujący projekt-Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Siemiatyczach strona 5/1 Ad 2. Komunikacja interpersonalna STYLE KOMUNIKACJI W ZESPOLE •STYL PRZYJACIELSKI •STYL ZADANIOWY •STYL ANALITYCZNY •STYL INNOWACYJNY PRZYJACIEL •przywiązuje dużą wagę do relacji międzyludzkich, •jest nastawiony na współpracę, a nie na rywalizację, •jest to osoba ciepła, spostrzegawcza, wrażliwa na uczucia innych, •jest uważany za lojalnego i pomocnego, choć czasami może być postrzegany jako zbyt emocjonalny i ulegający zbytnio wpływom innych, •często tworzy odniesienia do przeszłych wydarzeń, swoich relacji z innymi ludźmi, •umie słuchać, zachęca innych do rozmowy, •jest wrażliwy na panującą wokół atmosferę. POMYSŁODAWCA •jest często zorientowany na przyszłość, •lubi być zaangażowany w tworzenie czegoś zupełnie nowego i wyjątkowego, •spostrzegany jest przez innych jako innowacyjny, twórczy i posiadający wyobraźnię, •widzi świat pełen możliwości, zadaje pytania, poddaje w wątpliwość uznane prawdy, •przez innych nazywany jest często wizjonerem, czy idealistą; uważają, że „buduje zamki na lodzie”, •oczekuje uznania i podporządkowania, •ma wysoko rozwinięte umiejętności perswazji. ANALITYK •przywiązuje dużą wagę do faktów, poszukuje danych liczbowych, szczegółowych informacji, •jego działanie jest analityczne, metodyczne i uporządkowane, Projekt „Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie siemiatyckim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Realizujący projekt-Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Siemiatyczach strona 6/1 •podchodzi do problemu w sposób usystematyzowany, jest dobrze zorganizowany we wszystkim, co robi, •czasami może być postrzegany przez innych jako zbyt ostrożny i działający wg „wiedzy książkowej”, •analizuje dane odnoszące się do przeszłości, rozważa sytuację obecną i na podstawie tego planuje fakty, •preferuje pracę w samotności, •poszukuje bezpieczeństwa, stabilności •potrzebuje satysfakcji z rozwiązywania problemów. ZADANIOWIEC •kładzie nacisk na działanie i jego rezultaty, •jest postrzegany przez innych jako człowiek praktyczny, podejmujący szybkie decyzje, •jest zorientowany na „ tu i teraz”, •lubi działanie, konkrety, przekształca idee w konkretne działania, jest dynamiczny i pomysłowy, •zdarza się, że poszukuje krótkotrwałych rezultatów, nie myśląc o ich długoterminowych implikacjach (postrzegany jest jako osoba zbyt impulsywna, która najpierw działa, potem myśli), •komunikuje się zwięźle, rzeczowo. JAK SIĘ KOMUNIKOWAĆ Z PRZYJACIELEM? •rób odniesienia do ludzkich aspektów sytuacji, •przyjaciel będzie chciał wiedzieć, jak inni odczuwają tę sytuację, kto jeszcze jest w nią wciągnięty, jakie są doświadczenia z podobnego typu sytuacji. JAK SIĘ KOMUNIKOWAĆ Z ANALITYKIEM? •używaj faktów, danych, wykresów •wykorzystaj dokumentację, która będzie wspierać twój przekaz, •daj analitykowi możliwość dokładnego zbadania tego, co mu zostało przekazane. JAK SIĘ KOMUNIKOWAĆ Z POMYSŁODAWCĄ? •Pomysłodawca będzie w twoim przekazie szukał nowatorskiego, innowacyjnego, czy oryginalnego aspektu. Podsuwaj nowe pomysły. Projekt „Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie siemiatyckim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Realizujący projekt-Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Siemiatyczach strona 7/1 JAK SIĘ KOMUNIKOWAĆ Z ZADANIOWCEM? •Zadaniowiec chce tylko wiedzieć: „Czy to działa?” i „Jak szybko możemy to zrobić?”. Bądź maksymalnie konkretny i zwięzły. Role w Zespole •„Role w zespołach” nie mają wiele wspólnego z przydziałem funkcji (stanowiskami) w firmie i jej strukturą. Ludzie pracujący w zespołach preferują różne typy zachowań i dlatego preferują pewne role. Ad.3. Konflikty w zespole Arthur S. Reber w „Słowniku Psychologii” wyjaśnia pojęcie konfliktu jako bardzo szeroki termin używany na określenie każdej sytuacji, w której istnieją wzajemne sprzeczne motywy, cele, zachowania, impulsy itp. Definicja odwołująca się do czynników emocjonalnych głosi, że dwa podmioty społeczne - dwie osoby, osoba i grupa lub dwie grupy pozostają w konflikcie, gdy przynajmniej jedna ze stron odczuwa frustrację lub spostrzega, że druga strona blokuje jej działanie lub ją denerwuje. Rozwój konfliktu możemy opisać, rozbijając go na fazy w następujący sposób: Pozorny spokój To przedwstępna faza. Często nie ma jeszcze nieporozumień lub każda ze stron boi się zaangażowania w konflikt. Cisza przed burzą Jedna ze stron zaczyna odczuwać, że coś złego się dzieje w ich relacji. Jest niegotowa albo niezdolna do zareagowania. Na pytanie „co się dzieje”, otrzymuje odpowiedź, że nic Już wiemy co i jak W tej fazie obie strony odkrywają, co jest powodem braku porozumienia. Jeżeli wynika on z innych interesów i racji, to po wyjaśnieniu konflikt może się szybko zakończyć. Jeżeli dotyczy on emocji i relacji, najprawdopodobniej konflikt będzie się dalej rozwijać Lawina Sprawy wymykają się spod kontroli. Nieporozumienie zaczyna obejmować sprawy niezwiązane z pierwotnym problemem. Jeżeli potrzeby nie zostaną zaspokojone, to konflikt narasta. Każda ze stron może poszukać sojuszników w otoczeniu. Sojusznicy Potrzebna jest często pomoc z zewnątrz, oficjalna lub nieoficjalna Projekt „Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie siemiatyckim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Realizujący projekt-Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Siemiatyczach strona 8/1 Ucieczka lub walka Bardzo emocjonalna faza, która często może prowadzić do wybuchu agresji. Żadna ze stron nie czuje się bezpiecznie. Dana relacja jest albo zrywana, albo każda ze stron chce daną relację zniszczyć Błędne koło konfliktu Poszczególne fazy często się powtarzają. Po osiągnięciu fazy szóstej bardzo trudno poradzić sobie z daną sytuacją i ludzie odczuwają, że „stoją w miejscu” (jeden z powodów odczuwania stresu w miejscu pracy). Efektywna komunikacja łączy się z zaufaniem i poczuciem bezpieczeństwa. Bez nich często mogą pojawiać się nieporozumienia. Boimy się zaryzykować i zaufać drugiej osobie. Taki konflikt czasami trudno rozwiązać. Ludzie zaangażowani w konflikt włączają często w niego sprawy drugoplanowe. Poszczególne kroki rozwiązywania konfliktu: Krok 1. Zdefiniuj problem Krok 2. Rozpoznaj przyczyny Krok 3. Przedstaw możliwe rozwiązania Krok 4. Wybierz rozwiązania korzystne dla obu stron Publikacja przygotowana na podstawie materiałów szkoleniowych Marzeny Rafalskiej ODN Łomża Projekt „Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie siemiatyckim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Realizujący projekt-Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Siemiatyczach strona 9/1