(1906 - 1940) wspomnienie - Policja Państwowa

Policja Państwowa
Źródło: http://panstwowa.policja.pl/pp/zyciorysy/93,Przybyszewski-Czeslaw-1906-1940-wspomnienie.html
Wygenerowano: Czwartek, 2 marca 2017, 02:17
Przybyszewski Czesław (1906 - 1940) wspomnienie
Wspomnienie o Dziadku – Czesławie Przybyszewskim, starszym posterunkowym Policji Państwowej II RP z
Zaleszczyk, więźniu Ostaszkowa, zastrzelonym w Twerze, pogrzebanym
w Miednoje.
Babcia bardzo często opowiadała mi o Dziadku „Ceśku” - jak go nazywała. Poznali się w kościele we Lwowie, mieście w
którym urodziła się moja Babcia Stefania. Dziadek jako młody wojskowy
w mundurze służył do mszy, a Babcia śpiewała w chórze. Czesiek zwrócił uwagę najpierw na dźwięczny, wibrujący sopran, a
potem poznał piękną dziewczynę z długim do pasa, ciemnym warkoczem. Dziadek służył w 23 baonie Korpusu Ochrony
Pogranicza (KOP), a potem po ukończeniu Szkoły Policyjnej w Mostach Wielkich przydzielany był kolejno do pracy w kilku
posterunkach
w okolicach Tarnopola.
Kilka lat przed wybuchem wojny osiedlili się w przygranicznej, znanej miejscowości letniskowej – Zaleszczyki. Był tam most,
po którym, jak wspominała Babcia, uciekali ludzie do Rumunii, po wybuchu wojny. Babcia „wierciła” dziadkowi w brzuchu
dziurę, żeby przeszli przez ten most - za granicę, tak jak inni i ratowali siebie i małych synków przed zawieruchą wojenną.
Dziadek stanowczo odmawiał
i nie chciał nawet o tym słyszeć, mówił, że musi być na posterunku i jest to jego świętym obowiązkiem.
Sowieci zabrali go wraz z kolegami z posterunku Policji Państwowej w Zaleszczykach, jesienią 1939 r. Kiedy Babcia się o
tym dowiedziała, pobiegła na dworzec i zdążyła pożegnać się z Cześkiem. Błagała, żeby nie jechał, nie zostawiał jej i dwóch
malutkich synków – 6 letniego Rysia i 5 letniego Zenia. Na próżno… Długo patrzyła na odjeżdżający pociąg i machającą do
niej białą chusteczkę Dziadka… Jakże podobne obrazki oglądałam w filmie Andrzeja Wajdy –ten graniczny most, to
pożegnanie, te błagalne łzy i zaklęcia powrotu…
Trafił do Ostaszkowa- obozu umiejscowionego w klasztorze Niłowa Pustyń na jeziorze Seliger. Pod koniec 1939 roku Babcia
dostała od Czeska pierwszą kartę. Pisał, że jest zdrów, martwi się o nich, prosi o paczkę z ciepłymi rzeczami i skórą na
zelówki, wymienia nazwiska kolegów, którzy są wraz
z nim…
Druga karta przyszła na samym początku 40 roku, a ostatnia miesiąc po niej. W każdej z nich słowa miłości, troski, nadziei,
ale żadnych szczegółów. Babcia nie wiedziała, jak bardzo ciężkie warunki były w obozie. Siarczyste mrozy dochodzące do
minus 50 stopni, lodowata wilgoć, oblepiająca ciało, głód, wszy, choroby, tęsknota, niepewność…
Ponad 6400 jeńców Ostaszkowa, wśród których największą grupę stanowili policjanci oraz funkcjonariusze KOP i służby
więzienne, własnoręcznie usypali groblę łączącą wyspę z lądem. Wyrąbywali lód, stojąc w lodowatej wodzie, wywozili go
saniami…
Spali na wysokich, 6 kondygnacyjnych pryczach, jedli rzadkie zupy z cuchnących rybek, czarny chleb, pili „kipiatiok”,
niemiłosiernie marzli, ale nie tracili ducha. Wierzyli, że wrócą do kraju i rodzin. Kiedy zaczęły wychodzić transporty,
pozostający w obozie więźniowie zazdrościli tym którzy wyjeżdżają. Ponoć żegnała ich obozowa orkiestra.
Listy wywozowe liczą ok. 100 osób- czasem mniej, czasem więcej.
Szli piechotą kilka kilometrów do najbliższej stacji kolejowej, następnie pociągami przewożono ich do siedziby NKWD w
Kalininie (dzisiejszy Twer). Tam zabijano ich strzałem w tył głowy z pistoletu Walter, w obitym wojłokiem i wyciszonym
pomieszczeniu. Główny kat – Błochin do swojej „pracy” ubierał się w skórzany brązowy fartuch, długie rękawice i buty z
cholewami za kolana. Błochin wraz ze swoją „załogą” mieszkał na bocznicy kolejowej, w specjalnym wagonie. Kaci
codziennie po zakończeniu rzezi poili się alkoholem. Po zakończeniu wzorowo wykonanej akcji – zastrzeleniu ponad 6300
osób, dostali specjalne premie pieniężne. Mordercy jednak w większości nie wytrzymali psychicznie i wcześniej lub później
popełniali samobójstwo. Pod koniec maja 1940 roku doły śmierci były pełne.
U Babci wkrótce zjawili się NKWD ziści z rozkazem zabrania jej do Kazachstanu. Do lodowatego, nieogrzewanego pokoju,
gdzie na ziemi spali wychudzeni synkowie wszedł Rosjanin. To był Anioł – wspominała Babcia. On nam darował życie i kazał
uciekać. „Mam też dwóch takich synków” – tłumaczył. Uciekajcie szybko. Babcia zabrała wielką i ciężką maszynę do szycia
na żelaznych nogach, do tobołka zapakowała cały dobytek i z Rysiem i Zeniem wyjechała w nieznane. Jak możliwe było, by
udźwignęła taki ciężar, by wytrwała trudy włóczęgi, głodu, zimna – nie wiem…
Dla mnie była bohaterką, dzielną i wspaniałą kobietą. Zmarła w kwietniu 2000 roku, 60 lat po śmierci swojego ukochanego
męża.
Beata Przybyszewska – Kujawa
Ocena: 5/5 (3)