Określenie, jaką funkcję pełni dana nazwa w zdaniu. Inaczej
Transkrypt
Określenie, jaką funkcję pełni dana nazwa w zdaniu. Inaczej
Podziały nazw Supozycja nazwy 1. Znaczyć (posiadać treść) mogą tylko nazwy generalne, nazwy indywidualne nic nie znaczą. 2. Oznaczać mogą wyłącznie nazwy niepuste. 3. Nazwy indywidualne nie mogą występować w supozycji formalnej. 4. Nazwy własne (pisane wielką literą) są co do zasady zawsze indywidualnymi. 5. Nie należy utożsamiać nazw indywidualnych z nazwami jednostkowymi. 6. Nazwy indywidualne nie mogą być użyte jako orzeczniki w zdaniach. 7. Nie można mówić o równoznaczności nazwy indywidualnej i nazwy generalnej, a także o równoznaczności nazwy indywidualnej i nazwy generalnej, a także o równoznaczności nazw indywidualnych. 8. Nazwy abstrakcyjne nie posiadają desygnatów empirycznych. 9. Nazwy równoznaczne zawsze są równoważne, nie zawsze nazwy równoważne są równoznaczne. Określenie, jaką funkcję pełni dana nazwa w zdaniu. Inaczej mówiąc jest to rola znaczeniowa, jaką przypisujemy danej nazwie. Można ją określić tylko rozpatrując przykładowe zdanie. Np. nazwa "pies" w zdaniu "Ten pies jest kudłaty" odnosi się do wskazywanego w danej chwili psa. Rodzaje supozycji: prosta - jeśli dotyczy konkretnie wskazywanego desygnatu, np. "Ten pies jest kudłaty". formalna - jeśli dotyczy ogólnego zbioru desygnatów, np. "Pies to ssak" (w znaczeniu, że wszystkie psy to ssaki). materialna - jeśli dotyczy tylko wyrazu określającego desygnat i umieszczona jest w cudzysłów, np. "Wyraz «pies» składa się czterech liter". Uważa się, iż nazwy generalne mogą występować w trzech supozycjach, a indywidualne (pisane dużą literą) tylko w supozycji prostej i materialnej. Zamienność: (s) ziemniak – kartofel (p) (s) obecna stolica Polski – Warszawa (p) Stosunki zakresowe nazw Klasa uniwersalna i negatywna Zamienność Podrzędność Nadrzędność Krzyżowanie się: niezależność Krzyżowanie się: podprzeciwieństwo Wykluczanie się: przeciwieństwo Wykluczanie się: sprzeczność Podrzędność: (s) bocian - ptak (p) (s) oficer WP – żołnierz WP (p) Nadrzędność: (s) człowiek – prawnik (p) (s) mebel – szafa (p) Krzyżowanie - niezależność: (s) student - sportowiec (p) (s) samochód - środek transportu ludzi (p) Krzyżowanie - podprzeciwieństwo: (s) ssak - nie-wieloryb (p) (s) nie-kot - nie-pies (p) Wykluczanie - przeciwieństwo: (s) kot - pies (p) (s) Opole - Kraków (p) Wykluczanie - sprzeczność: (s) pies - nie-pies (p) (s) ziemniak - nie-kartofel (p) ! Kategorie syntaktyczne 1. Wskaż zdania prawdziwe: a. Semiotyka jest częścią semantyki, czyli ogólnej nauki o znakach. b. Pragmatyka nie jest działem syntaktyki, ale jest działem semantyki. c. Budowa języka, pozbawionego reguł semantycznych, jest możliwa. d. Metajęzyk jest językiem służącym do opisywania wyrażeń języka niższego stopni. odp.: c, d 2. Wskaż zdania fałszywe: a. Ogólna metodologia nauk jest teorią struktury procesu poznawczego w różnych dziedzinach życia. b. Wypowiedź pełni rolę performatywną, jeśli wyraża emocje jej autora. c. Każdy funktor nazwotwórczy jest zarazem funktorem zdaniotwórczym. d. Język prawny jest subjęzykiem języka naturalnego. odp.: a, b, c 3. Kategorię syntaktyczną wyrazu chociaż w zdaniu Karol uczy się, chociaż Iwona krzyczy oznaczyć można symbolem: 𝑧 𝑧 a. i 𝑛 𝑛𝑛 𝑧 𝑧 b. lub 𝑛𝑛 𝑧𝑧 𝑛 𝑧 c. albo 𝑧𝑧 𝑛 d. 𝑛 𝑛𝑛 bądź 𝑧 𝑧 odp.: b, c, d 4. W zdaniu Dobry prawnik bacznie obserwuje przeciwnika występują funktory: 𝑛 𝑛 a. i 𝑛 𝑛𝑛 𝑛 𝑧 b. i 𝑛 𝑛𝑛 𝑛 𝑧 c. i 𝑛𝑛 𝑛 d. 𝑛 𝑛 i 𝑧 𝑛𝑛 𝑧 𝑛𝑛 odp.: b, d 𝑛 𝑛 5. Wskaż zdania, w których słowo niezwykłe jest funktorem 𝑛 : 𝑛 a. b. c. d. e. f. g. Niezwykle rzadki okaz motyla osiągnął wysoką cenę. Jan jest niezwykle zdziwiony niską ceną usługi. Autobus niezwykle ostrożnie przejeżdżał przez most. Jan zachorował na niezwykle zakaźną chorobę. Jan choruje niezwykle rzadko. Osoba niezwykle uprzejma pracuje w sklepie spożywczym. Jan rysował z niezwykłą łatwością. h. Niezwykle wyszukane przystawki są specjalnością Ewy. odp.: a, d, f, h 6. W zdaniu Lekarz, który mnie leczy, jest niezwykle dobrym specjalistą występuje funktor: 𝑛 a. 𝑛 𝑛 b. 𝑛 𝑛 c. 𝑛 𝑛 d. 𝑛 odp.: a, d, f, h Funktory 7. Opisz, jaki funktor przedstawia dana matryca: p 1 1 0 0 q 1 0 1 0 p*q 1 0 0 0 p 1 1 0 0 q 1 0 1 0 p/q 0 1 1 1 d. ……………… pvq 1 1 1 0 b. ……………… a. ……………… p 1 1 0 0 q 1 0 1 0 p 1 1 0 0 q 1 0 1 0 p 1 1 0 0 q 1 0 1 0 p q 1 0 1 1 c. ……………… p=q 1 0 0 1 e. ……………… odp.: a (koniunkcja), b (alternatywa zwykła), c (implikacja), d (dysjunkcja), e (równoważność) 8. Podaj odpowiednik słowny dla następujących funktorów: a. b. c. d. e. f. g. negacja - ………………….. alternatywa zwykła - ………………….. alternatywa rozłączna - ………………….. dysjunkcja - ………………….. binegacja - ………………….. implikacja - ………………….. równoważność - ………………….. odp.: a (nie), b (lub), c (albo), d (bądź), e (np. ani …, ani…), f (np. jeżeli…, to…), g (np. wtedy i tylko wtedy, gdy) Nazwy 8. Stosunek nadrzędności zachodzi między nazwami: a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. ptak - nie-wróbel nie-naczynia - kubek nie-stolica Polski - Polska student - piwosz nie-człowiek - nie-prawnik nie-kot - nie-ssak nie-koty - nie-ssak auto - nie-samochód nie-szafy - mebel jamnik - pies malarz - Jan Matejko odp.: b, c, f, i, k 9. Między zakresami nazw nie-student i sportowiec zachodzi stosunek: a. b. c. d. podrzędności; krzyżowania; wykluczania; niezależności. odp.: b, d 10. Między zakresami nazw drzewo i nie-sosna zachodzi stosunek taki jak między: a. b. c. d. nie-kot - nie-pies ssak - nie-struś prawnik - nie-człowiek student - osoba dwudziestoletnia odp.: a 11. Między zakresami nazw flaga i nie-chorągiew zachodzi stosunek: a. b. c. d. przeciwieństwa; wykluczania; sprzeczności; krzyżowania odp.: b, c 12. Między zakresami nazw Małopolska i Kraków zachodzi stosunek: a. b. c. d. nadrzędności; podrzędności; sprzeczności; przeciwieństwa. odp.: d