Uwagi z nadzoru i kontroli dotyczące nieprawidłowości w realizacji

ISTOTNE ORAZ NAJCZĘŚCIEJ POWTARZAJĄCE SIĘ NIEPRAWIDŁOWOŚCI STWIERDZONE W TOKU
PRZEPROWADZANYCH KONTROLI ORAZ NADZORU REALIZACJI ODDZIAŁYWAŃ KOREKCYJNOEDUKACYJNYCH:
I. NIEPRAWIDŁOWOŚCI O CHARAKTERZE OGÓLNYM.
1. Nieposiadanie przez prowadzących programy korekcyjno-edukacyjne dla osób stosujących przemoc
w rodzinie odpowiednich kwalifikacji wskazanych w § 9 lub 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 22 lutego 2011 roku w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez
specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych
ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób
stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne
(Dz.U. Nr 50, poz. 259).
a) W odniesieniu do regulacji § 9 rozporządzenia występuje ryzyko trzech rodzajów nieprawidłowości:
- dotyczących braku odpowiedniego wykształcenia,
- dotyczących braku udokumentowania wymiaru czasowego odbytych szkoleń,
- dotyczących braku udokumentowania staŜu pracy w instytucjach realizujących zadania na rzecz
przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
b) W odniesieniu do regulacji § 10 rozporządzenia istotny jest fakt, czy dana osoba była zatrudniona na
dotychczasowym stanowisku na umowę o pracę, czy realizowała zadanie w oparciu o umowę o dzieło lub
umowę zlecenia. JeŜeli osoba była zatrudniona na umowę o pracę, winna uzupełnić do 31 grudnia 2015 roku
kwalifikacje wskazane w § 9 rozporządzenia. JeŜeli natomiast na kaŜdy cykl oddziaływań podopisywana była
umowa cywilnoprawna to naleŜy uznać taki stan jako nowe zatrudnienie i w tym przypadku nie ma
zastosowana przepis przejściowy, chyba Ŝe w dniu wejścia w Ŝycie przepisu tj. 2 lutego 2011 roku była
zawarta z daną osobą taka umowa.
Za zatrudnienie osób posiadających odpowiednie kwalifikacje oraz ich właściwe udokumentowanie
odpowiada powiat realizujący oddziaływania korekcyjno-edukacyjne.
2. Prowadzenie w ramach programu oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych spotkań z osobami stosującymi
przemoc w rodzinie w miejscach, w których udziela się pomocy i wsparcia ofiarom przemocy
w rodzinie, co naruszało § 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 22 lutego 2011 roku.
KaŜdorazowo w trakcie kontroli podlega badaniu i jest indywidualnie oceniana wskazana powyŜej kwestia
poprzez przeprowadzenie wizji lokalnej w miejscu prowadzenia oddziaływań i/lub w drodze odebrania od
realizatora stosownych wyjaśnień.
3. Nieuwzględnianie w trakcie prowadzenia działań rekrutacyjnych warunków, jakie winny spełniać osoby
zakwalifikowane do programu, aby mogły go ukończyć, w szczególności w sytuacji prowadzenia oddziaływań
w zakładach penitencjarnych, tj. kierowanie do odbycia oddziaływań osób, których przewidywany pobyt
w danym zakładzie nie dawał gwarancji uczestniczenia w całym cyklu prowadzonych w programie zajęć.
4. Brak oferty oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie dla mieszkańców
miasta lub powiatu stosujących przemoc i nieprzebywających w placówkach penitencjarnych.
5. Rozpoczynanie oddziaływań z grupą, której liczebność była mniejsza niŜ minimalny dopuszczalny poziom i nie
gwarantowała utrzymania ciągłości prowadzonego programu, w sytuacji rezygnacji części uczestników
z udziału w programie.
6. Prowadzenie programu korekcyjno-edukacyjnego bez stosownego umocowania osób bezpośrednio
realizujących przedmiotowe oddziaływania np. w formie umów cywilno-prawnych. NaleŜy zwrócić szczególną
uwagę na terminy zawierania umów z realizatorami, tak aby zapewnić ciągłość prowadzenia oddziaływań
w tym trybie, nie doprowadzając do sytuacji, w której zajęcia prowadzone są nieprzerwanie bez stosowanego
umocowania.
II. NIEPRAWIDŁOWOŚCI DOTYCZĄCE ZAWARTOŚCI AUTORSKICH PROGRAMÓW ODDZIAŁYWAŃ KOREKCYJNOEDUKACYJNYCH:
1. Nieopracowanie w formie odrębnego dokumentu programu korekcyjno-edukacyjnego.
Program korekcyjno-edukacyjny winien
mieć charakter
odrębnego
dokumentu. Uznać
naleŜy za
nieprawidłowość dowolne dobieranie przez realizatorów treści programowych na bieŜąco w trakcie jego
realizacji np. kierując się zgłaszanymi oczekiwaniami uczestników programu.
Przy opracowywaniu programów naleŜy uwzględnić zawartość merytoryczną wskazaną pkt 7 oraz 4 Zaleceń
dotyczących realizacji programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc
w rodzinie na terenie województwa śląskiego, wydanych 1 września 2014 roku przez Dyrektora Wydziału
Polityki Społecznej Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Za poprawność merytoryczną przyjętego do realizacji programu odpowiada powiat realizujący
zadanie.
2. Prowadzenie oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych głównie w formie indywidualnej, podczas gdy poŜądane
jest aby zajęcia w ramach programu miały przede wszystkim formę zajęć grupowych.
3. Posługiwanie się w określaniu i realizacji wymiaru czasowego zajęć godziną dydaktyczną, zamiast godziną
zegarową.
Przy ocenie w toku kontroli, czy program spełniał wymogi dotyczące łącznego czasu jego trwania,
brana będzie pod uwagę godzina zegarowa, a nie dydaktyczna.
4. Zawieranie w programach działań niewchodzących w skład zadania określonego w art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy
z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493
z późn. zm.), dotyczącego opracowania i realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących
przemoc w rodzinie. Działania takie to np.: pomoc prawna dla sprawców przemocy i ich rodzin, organizacja
szkoleń, warsztatów, konferencji, seminariów, spotkań tematycznych dla przedstawicieli innych instytucji
z terenu powiatu stykających się ze sprawcą przemocy.
5. Brak wskazania w programach korekcyjno-edukacyjnych, uregulowań dotyczących warunków, jakie winien
spełnić uczestnik, aby ukończyć program, w tym określenia poziomu maksymalnej dopuszczalnej absencji na
zajęciach.
6. Przyjęcie zasad uczestnictwa w programach korekcyjno-edukacyjnych nie dających gwarancji gruntownego
i wnikliwego zapoznania się przez uczestników z zawartością merytoryczną realizowanych programów
korekcyjno-edukacyjnych, a takŜe zdobycia przez nich odpowiednich umiejętności w ramach realizowanych
w trakcie programu praktycznych ćwiczeń mających na celu dostarczenie korekcyjnych doświadczeń
osobistych zmieniających zachowania i postawy związane z przemocą oraz rozwijających umiejętności
samokontroli i konstruktywnego współŜycia, w tym. np.:
-
dopuszczających moŜliwość uczęszczania na zajęcia przez uczestników w sposób nieregularny
tj. bez konieczności zachowania nie dłuŜszych niŜ tydzień odstępów pomiędzy kolejnymi zajęciami,
w których biorą udział,
-
dających moŜliwość dołączenia do grupy uczestników nowych osób na kaŜdym etapie jej pracy, bez
wskazania w jaki sposób uzupełnione zostaną nowym uczestnikom treści przekazane grupie na
zajęciach, na których nie byli jeszcze jej członkami;
-
przyjęcie przez realizatorów programu zbyt liberalnych zasad jego ukończenia np. na poziomie 50%
uczestnictwa danej osoby w prowadzonych oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych;
-
nieuwzględnianie w programie obszarów tematyki wymienionych w obowiązujących aktualnie
zaleceniach z 1 września 2014 roku.
7. Odejście od załoŜeń zawartych w przyjętych do realizacji programach, dotyczących uczestnictwa
w zajęciach np. poprzez zmniejszanie ilości godzin realizowanych zajęć lub np. trybów ich realizacji,
(realizację tylko trybu edukacyjnego z pominięciem treningu zmiany postaw i zachowań), bądź zasadniczą
zmianę tematyki zajęć załoŜonej w programie.
8. Przyjmowanie przez realizatorów programu załoŜeń zawęŜających adresatów oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych jedynie do męŜczyzn stosujących przemoc wobec partnerek, nie uwzględniających moŜliwości
uczestnictwa w nim kobiet stosujących przemoc w rodzinie.
III. NIEPRAWIDŁOWOŚCI ODNOSZĄCE SIĘ DO KONTRAKTÓW ZAWIERANYCH Z UCZESTNIKAMI PROGRAMÓW:
1. W
odniesieniu
do
zawieranych
z
uczestnikami
kontraktów
określających
reguły
uczestnictwa
w programie:
-
niewskazanie w kontrakcie, uznania przez uczestnika faktu stosowania przez niego przemocy
-
niewskazanie uregulowań dotyczących warunków, jakie winien spełnić uczestnik, aby ukończyć
w rodzinie,
program, w tym określenia poziomu maksymalnej dopuszczalnej absencji na zajęciach,
-
zbiorowy charakter ww. dokumentu,
-
niepodpisanie kontraktu przez osoby poddane oddziaływaniom korekcyjno-edukacyjnym,
-
niepotwierdzanie przez osoby podpisujące kontrakt zaznajomienia się z załącznikami do kontraktu,
zawierającymi informacje odnośnie realizacji programu.
2. Uznawanie
za
uczestnika
programu
osoby,
która
nie
zobowiązała
się
do
uczestnictwa
w oddziaływaniach poprzez podpisanie kontraktu oraz nie rozpoczęła udziału w spotkaniach grupowych
oddziaływań.
IV. NIEPRAWIDŁOWOŚCI ODNOSZĄCE SIĘ DO PROWADZENIA DOKUMENTACJI Z REALIZACJI PROGRAMU.
1. Brak opracowanej przez realizatorów programu dokumentacji zawierającej istotne z punktu widzenia
zakwalifikowania danej osoby do programu informacje odnoszące się do sytuacji Ŝyciowej i funkcjonowania
uczestników, w tym: powodów przystąpienia do programu, stosowanej przemocy oraz, w przypadku jej
uzaleŜnienia od środków wymienionych w § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22
lutego 2011 roku, skierowania w pierwszej kolejności na terapię uzaleŜnienia.
2. Niesporządzanie list obecności dla uczestników zajęć.
3. Wydawanie zaświadczeń o ukończeniu programu korekcyjno-edukacyjnego wszystkim osobom zwracającym
się o taki dokument, zamiast wyłącznie osobom, które spełniły warunki jego ukończenia.
4. Niesporządzanie kaŜdorazowo przez realizatora programu dokumentacji z prowadzonych w trakcie jego
trwania działań monitorujących, o których mowa w § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z 22 lutego 2011 roku.
5. Nieprowadzenie przez okres 3-letni, w odniesieniu do osób uczestniczących w programie, monitoringu
efektów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych, o którym mowa w § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 22 lutego 2011 roku, bądź jego niedokumentowanie.
6. Nieprzeprowadzenie ewaluacji, o której mowa w § 8 rozporządzenia z 22 lutego 2011 roku.
7. Prowadzenie niewystarczającego bezpośredniego nadzoru nad realizacją oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych, w tym w zakresie:
-
wywiązywania się bezpośrednich realizatorów ze zobowiązań wynikających z zawartych z nimi umów
np. dotyczących ilości realizowanych z uczestnikami godzin zajęć, tematyki realizowanych zajęć, oraz
sporządzania sprawozdawczości;
-
rzetelności realizacji oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych.
8. Błędnie podawane dane odnoszące się do liczby osób uczestniczących w programie i kończących program,
w przedkładanych za pośrednictwem Centralnej Aplikacji Statystycznej do Wydziału Polityki Społecznej
Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach sprawozdaniach np. „Program korekcyjno-edukacyjny dla
osób stosujących przemoc w rodzinie.”
Za uczestnika programu korekcyjno-edukacyjnego przyjmuje się wyłącznie osobę, która uzna
fakt stosowania przez siebie przemocy w rodzinie i która podpisze kontrakt, w którym zaakceptuje reguły
uczestnictwa w programie (w szczególności: warunki jakie naleŜy spełnić, by program ukończyć oraz
okoliczności powodujące wykluczenie z programu), zobowiąŜe się do zaprzestania stosowania przemocy
i poszanowania zasad współŜycia społecznego oraz rozpocznie udział w spotkaniach grupowych
oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych.
V. NIEPRAWIDŁOWOŚCI ODNOSZĄCE SIĘ DO WYDATKOWANIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH.
Wydatkowanie środków finansowych winno następować kaŜdorazowo zgodnie z pkt 15 zaleceń
z 1 września 2014 roku dotyczących realizacji programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób
stosujących przemoc w rodzinie na terenie województwa śląskiego. NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na fakt, iŜ
10 % z kwoty 846 zł, przewidzianej na kaŜdego uczestnika programu moŜna wydać jedynie na cele ściśle
związane z realizacją oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych. Za nieprawidłowość naleŜy zatem uznać
np. wydatkowanie środków na przeprowadzanie szkoleń dla przedstawicieli innych podmiotów pracujących
z rodzinami dotkniętymi przemocą w rodzinie lub tworzenie i finansowanie dodatkowych form pomocy w tym
poradnictwa prawnego.
Wydatkując środki finansowe z dotacji z budŜetu państwa naleŜy kaŜdorazowo brać pod uwagę
celowość oraz gospodarność ich wydatkowania. Tak więc przy realizacji działań naleŜy zawsze dobierać
odpowiednie, optymalne i racjonalne metody oraz środki dla osiągnięcia zamierzonych celów. Ponadto
naleŜy oszczędnie i wydajnie wykorzystywać przyznane środki finansowe, dąŜąc do osiągnięcia
najlepszego stosunku wykorzystanych zasobów do osiągniętych rezultatów.