instrukcja obsługi
Transkrypt
instrukcja obsługi
INSTRUKCJA OBSŁUGI 1 DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA Novation Oddział Focusrite Audio Engineering Ltd. Windsor House, Turnpike Road, Cressex Business Park, High Wycombe, Bucks, HP12 3FX. United Kingdom Owiadczenie o zgodności: Procedura Deklarowania zgodności Tel: +44 1494 462246 Fax: +44 1494 459920 e-mail: [email protected] Web: http://www.novationmusic.com Znaki handlowe Znak handlowy Novation jest własnością Focusrite Audio Engineering Ltd. Inne marki, produkty i nazwy firm oraz nazwy rejestrowane i znaki handlowe, wspomniane w niniejszej instrukcji stanowią wyłączną własność prawowitych właścicieli. Oświadczenie Novation dołożył wszelkich starań, aby informacje zawarte w tej instrukcj były poprawne i pełne. Novation w żadnym przypadku nie przyjmuje odpowiedzialności za jakiekolwiek straty bądź obrażenia cielesne, uszkodzenia tego sprzętu lub jakiegokolwiek innego, wynikające z korzystania z niniejszej instrukcji lub sprzętu, który ona opisuje. Informacje zawarte w tym dokumencie mogą być zmodyfikowane w dowolnym czasie, bez powiadomienia. Specyfikacja i wygląd produktu mogą różnić się od opisanych i przestawionych graficznie. WAŻNE INSTRUKCJE DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA 1. Przeczytaj niniejszą instrukcję. 2. Zachowaj tę instrukcję. 3. Stosuj się do wszystkich ostrzeżeń. 4. Wykonuj wszelkie instrukcje. 5. Nie używaj urządzenia w pobliżu wody. 6. Do czyszczenia używaj wyłącznie suchej ściereczki. 7. Urządzenia nie wolno instalować w pobliżu źródeł ciepła, takich jak grzejniki, kratki wentylacyjne, piecyki oraz inne urządzenia (w tym wzmacniacze), wydzielające ciepło. 8. Nie wolno uszkadzać zabezpieczających elementów polaryzowanych bądź uziemiających wtyków sieciowych. Wtyk polaryzowany ma dwa płaskie styki, z których jeden jest szerszy. Wtyk uziemiający ma dwa wtyki oraz bolec uziemienia. Szerszy styk lub bolec uziemiający ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa. Jeśli dostarczony wtyk nie pasuje do gniazdka elektrycznego, należy wezwać elektryka celem wymiany gniazdka. 9. Przewód zasilający należy chronić przed deptaniem i zaginaniem, szczególnie w sąsiedztwie wtyków, oprawek oraz miejsca, z którego wyprowadzony jest z obudowy urządzenia. 10. Wraz z urządzeniem stosuj wyłącznie dodatki/akcesoria wskazane przez producenta. Należy używać wózka, statywu, trójnogu, wspornika lub stołu wskazanego 11. przez producenta lub dostarczonego wraz z urządzeniem. Przesuwając wózek wraz z urządzeniem należy uważać, by go nie przewrócić, co mogłoby być przyczyną zranienia. 12. Odłączaj urządzenie od źródła zasilania podczas burzy i w razie nieużywania przez dłuższy czas. 13. Wszelkie czynności serwisowe należy powierzać wykwalifikowanemu personelowi technicznemu, gdy urządzenie uległo uszkodzeniu, np. gdy uszkodzony został kabel zasilający lub wtyk, na powierzchni rozlano płyn lub upadł nań ciężki przedmiot, a także gdy urządzenie zostało wystawione na działanie deszczu bądź wilgoci, nie działa w sposób prawidłowy lub doznało upadku. 14. Na urządzeniu nie wolno umieszczać źródeł otwartego ognia, jak np. świece. Identyfikacja produktu: Podmiot odpowiedzialny: Adres: Syntezator Novation Bass Station II American Music and Sound 4325 Executive Drive, Suite 300 Southaven, MS 38672 Nr telefonu: 800-431-2609 Urządzenie jest zgodne z przepisami FCC Rules part 15. Obsługa dopuszczalna jest pod dwoma warunkami: (1) urządzenie nie może generować szkodliwych interferencji i (2) musi tolerować interferencje odbierane, w tym interferencje mogące powodować zakłócenia działania. Zgodność z RoHS Novation potwierdza, że urządzenie do jest zgodne, gdzie się tego wymaga, z Dyrektywą Unii Eurpejskiej 2002/95/EC na temat zakazu użycia niebezpiecznych substancji w wyposażeniu elektrycznym i elektronicznyms (RoHS) a take następującymi przepisami prawa stanu Kalifornia, odnoszącymi się do RoHS: 25214.10, 25214.10.2 oraz and 58012, Health and Safety Code; Section 42475.2, Public Resources Code. UWAGA: Podczas działania urządzenia może dojść do mocnych wyładować elektrostatycznych (ESD). W takim przypadku należy zresetować urządzenie, odłączając i na powrót podłączając kabel USB. Urządzenie powinno wznowić normalne działanie. PRAWA AUTORSKIE I ZASTRZEŻENIA PRAWNE Novation jest zarejestrowanym znakiem handlowym należącym do Focusrite Audio Engineering Limited. Bass Station II jest znakiem handlowym należącym do Focusrite Audio Engineering Limited. 2013 © Focusrite Audio Engineering Limited. Wszelkie prawa zastrzeżone. OSTRZEŻENIE: Nadmierny poziom ciśnienia dźwięku w słuchawkach dousznych i nausznych może spowodować uszkodzenie słuchu. OSTRZEŻENIE: Urządzenie może być podłączane wyłącznie do portów USB 1.1 lub 2.0. OSTRZEŻENIE: ABY WYELIMINOWAĆ RYZYKO PORAŻENIA PRĄDEM, NIE DEMONTUJ POKRYWY URZĄDZENIA. WEWNĄTRZ NIE MA ŻADNYCH CZĘŚCI SERWISOWANYCH PRZEZ UŻYTKOWNIKA. SERWIS ZLECAJ WYKWALIFIKOWANEMU PERSONELOWI TECHNICZNEMU. Symbol błyskawicy wewnątrz równobocznego trójkąta oznacza obecność niebezpiecznego napięcia wewnątrz obudowy urządzenia, mogącego mieć wartość wystarczającą do spowodowania porażenia prądem elektrycznym. Symbol wykrzyknika w instrukcji oznacza ważne instrukcje dotyczące obsługi oraz konserwacji (serwisowania), zawarte w dokumentacji dołączonej do produktu. OSTRZEŻENIE: ABY UNIKNĄĆ POŻARU I PORAŻENIA PRĄDEM ELEKTRYCZNYM NIE WOLNO WYSTAWIAĆ URZĄDZENIA NA DZIAŁANIE DESZCZU ANI WILGOCI. 2 SPIS TREŚCI WAŻNE INSTRUKCJE DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA ............................................................. 2 PRAWA AUTORSKIE I ZASTRZEŻENIA PRAWNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 WPROWADZENIE ............................................................ Kluczowe cechy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . O instrukcji ........................................................ Zawartość opakowania .................................................. Rejestracja Bass Station II ............................................. Zasilanie ...................................................... Opis sprzętu ....................................................... 4 4 4 4 4 4 5 ROZPOCZĘCIE PRACY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wczytywanie barw ...................................................... Zapisywanie brzmień ................................................... Operacje podstawowe - modyfikacja brzmień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyświetlacz LED . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pokrętło Filter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kółka odstrajania i modulacji ....................................... Octave Shift .................................................... Transpozycja ..................................................... Funkcje On-Key . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sterowanie lokalne ............................................... 7 7 7 7 7 7 7 7 8 8 8 PODSTAWY SYNTEZY ........................................................ 8 Wysokość dźwięku ............................................... 8 Tembr .......................................................... 8 Głośność ........................................................ 8 Oscylatory i mikser ............................................ 9 Fale sinusoidalne ........................................................ 9 Fale trójkątne ..................................................... 9 Fale piłokształtne ................................................. 9 Fale kwadratowe/impulsowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Szum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Modulacja pierścieniowa ......................................... 9 Filtr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Obwiednie i wzmacniacz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Czas ataku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Czas opadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Poziom podtrzymania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Czas zanikania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 LFO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 UPROSZCZONY SCHEMAT BLOKOWY BASS STATION II ............................... 12 BASS STATION II W SZCZEGÓŁACH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sekcja Oscillator .................................................... Waveform (kształt przebiegu) .................................... Pitch (wysokość) ............................................... Modulacja .................................................... Pulse Width . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oscillator Sync . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Suboscilator ................................................ Sekcja Mixer ........................................................ Sekcja Filter ........................................................ Typ filtru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Frequency . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Resonance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Modulacja filtru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Overdrive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sekcja Envelopes ................................................... Portamento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sekcja Effects ...................................................... The LFO Section . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LFO 1: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LFO 2: .......................................................... LFO Waveforms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LFO Speed ...................................................... LFO Delay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LFO Speed/Sync ................................................. LFO Keysync . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LFO Slew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sekcja Arpeggiator .................................................. Arp Swing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sekwencer .......................................................... Record . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Play . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SEQ Retrig ...................................................... Funkcje On-key ........................................................ 12 12 12 12 12 13 13 13 13 13 13 14 14 14 14 14 15 15 15 15 15 16 16 16 16 16 16 16 17 17 17 17 17 17 DODATEK .................................................................. Importowanie barw przez SysEx ......................................... Tabela wartości synchronizacyjnych ..................................... Ustawienia początkowe - tabela parametrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ustawienia syntezatora zapamiętywane po wyłączeniu ..................... Ustawienia syntezatora niezapamiętywane po wyłaczeniu ą .................. Lista parametrów MIDI ................................................ 19 19 19 20 20 20 21 3 WPROWADZENIE Dziękujemy za zakup Bass Station II, syntezatora analogowego z cyfrowym sterowaniem. Ten oparty na klasycznym modelu Novation Bass Station z lat 90. syntezator łączy tradycyjną, analogową technologię generowania i przetwarzania przebiegów z potęgą i elastycznością cyfrowego sterowania, oferując efekty i presety na miarę 21 wieku. UWAGA: Bass Station II jest zdolny do generowania dźwięku o dużej dynamice, który przy ekstremalnie wysokich poziomach może spowodować uszkodzenie głośników lub innego sprzętu, a nawet Twojego słuchu! Kluczowe cechy • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Klasyczna technologia generowania przebiegów falowych Dwa oscylatory plus odrębny suboscylator Analogowa ścieżka sygnałowa – filtry, obwiednie, modulacja Tradycyjne, „jednofunkcyjne” regulatory obrotowe Filtry LP/BP/HP o regulowanym zboczu Oddzielna sekcja podwójnego LFO Modulator pierścieniowy (wejścia: Oscs 1 i 2) Uniwersalny 32-krokowy arpeggiator z szerokim wyborem wzorców 32-krokowy sekwencer z czterema komórkami pamięci Portamento z dedykowanym regulatorem czasu Fabrycznie zapisane, 64 niesamowite i całkowicie nowe barwy Pamięć 64 dodatkowych barw użytkownika Pokrętła odstrajania i modulacji 25-klawiszowa, czuła na siłę nacisku klawiatura z aftertouch Przestrojenie klawiatury w zakresie -5/+4 oktaw Funkcja transpozycji Funkcje On-Key – użyj klawiatury do regulacji parametrów dźwięku Wejście i wyjście MIDI Wyświetlacz LED do wyboru barw, regulacji parametrów, ustawień klawiautry itd. Gniazdo zewnętrznego zasilania DC (dla dołączonego zasilacza AC) Port USB Class-compliant (nie wymaga sterowników) do użycia jako alternatywne źródło zsilania, do zrzucania pamięci barw i komunikacji MIDI Wejście dla zewnętrznego sygnału audio do sekcji miksera Wyjście słuchawkowe Gniazdo do podłączenia pedału sustain Gniazdo zabezpieczenia Kensington O instrukcji Staraliśmy się uczynić tę instrukcję jak najbardziej pomocną dla każdego użytkownika, co niewątpliwie oznacza, iż bardziej doświadczeni użytkownicy zechcą pominąć niektóre części, zaś ci względnie początkujący także pominą pewne fragmenty do czasu, gdy nie nabiorą pewności, że opanowali podstawy. Jest jednak kilka kwestii ogólnych, o których warto wiedzieć przed przystąpieniem do lektury tej instrukcji. W tekście zastosowaliśmy pewne wyróżniki graficzne, które - mamy nadzieję pomogą użytkownikom w poruszaniu się w treści dokumentu oraz szybkim odnajdywaniu potrzebnych informacji: Skróty, konwencje itd. W odwołaniach do regulatorów na górnej płycie i złącz na tylnym panelu użylismy numerów, np.: 1 oznacza odwołanie do schematu górnej płyty instrumentu, zaś 1 to odniesienie do schematu tylnego panelu. (patrz strony 5 i 6). CZCIONKI POGRUBIONEJ (lub Pogrubionej) użylismy do oznaczenia regulatorów na górnej płycie i złącz na tylnym panelu; postanowilismy przy tym użyć tych samych nazw, jakie widnieją na Bass Station II. Oprócz tego zastosowaliśmy SIEDMIOCYFROWE OZNACZENIA, reprezentujące wartości wyświetlane na wyświetlaczu LED. Wskazówki Są to użyteczne porady, nawiązujące do omawianego w danym miejscu tematu, a ich zadaniem jest ułatwienie Ci wykonania tego, co chesz zrobić. Stosowanie się do tych wskazówek nie jest konieczne, ale dzięki nim praca z instrumentem będzie prostsza. Są to dodatkowe informacje, szczególnie użyteczne dla bardziej zaawansowanych użytkowników, które początkujący moga pominąć. Ich zadaniem jest objaśnienie bądź uściślenie określonych aspektów pracy z tym instrumentem. 4 Zawartość opakowania Twój Bass Station II został starannie zapakowany w fabryce, a opakowanie zaprojektowano tak, aby zniosło trudy transportu. Jeżeli sądzisz, że urządzenie zostało uszkodzone w transporcie, nie wyrzucaj opakowania i powiadom sprzedawcę, u którego dokonałeś zakupu. Zalecamy też zachowanie opakowania na wypadek konieczności transportu instrumentu. Sprawdź, czy zawartość opakowania zgadza się z poniższym wykazem. Jeśli któregoś elementu brakuje lub jest uszkodzony, skontaktuj się ze sprzedawcą lub dystrybutorem Novation. • • • Syntezator Bass Station II Zasilacz DC Kabel USB • Karta rejestracyjna, zapewniająca dostęp on-line do: • Biblioteki sampli Loopmasters • Ableton Live Lite • Niniejszej instrukcji Rejestracja Bass Station II Ważne jest, aby dokonać rejestracji Bass Station II on-line, korzystając z dołączonej karty rejestracyjnej. Oprócz potwierdzenia gwarancji producenta, uzyskasz możliwość pobrania dodatkowego oprogramowania, do czego uprawniony jest każdy nabywca Bass Station II. Wykonaj instrukcje opisane na karcie rejestracyjnej. Zasilanie Bass Station II dostarczany jest wraz z zasilaczem 9 V DC, 500 mA. Środkowy styk we wtyku koncentrycznym jest biegunem dodatnim (+ve). Bass Station II może być zasilany przy użyciu tego zasilacza AC-DC lub z komputera, poprzez połączenie USB. Aby zapewnić możliwie najwyższą efektywność działania, do zasilania Bass Station II należy stosować wyłącznie zasilacz zawarty w komplecie. Zasilacz dostępny jest w dwóch wersjach, a Twój Bass Station II dostarczony został wraz wariantem odpowiednim dla Twojego kraju. W niektórych krajach PSU dostarczany jest wraz z odłączanymi adapterami. Gdy do zasilania Bass Station II zamierzasz użyć dołączonego PSU, upewnij się, że napięcie sieciowe mieści się w zakresie napięć wymaganym przez zasilacz – np. 100 do 240 VAC - ZANIM podłączysz go do gniazdka sieciowego. Zdecydowanie zalecamy korzystanie wyłącznie z dostarczonego PSU. Użycie innego zasilacza może spowodować unieważnienie gwarancji. W razie zagubienia oryginalnego zasilacza, możesz nabyć nowy u sprzedawcy, u którego zakupiłeś sprzęt. Zwróć uwagę, że jeśli syntezator jest zasilany poprzez port USB, to gdy komputer przechodzi w stan oszczędzania energii. Syntezator można „wybudzić”, naciskając dowolny przycisk. Jednakże nie powoduje to zmiany stanu komputera. Uwaga na temat laptopów: Ijeśli zasilasz Bass Station II poprzez łącze USB, powinieneś mieć na uwadze, że choć specyfikacja USB, przyjęta przez branżę IT, wskazuje, iż port USB powinien być w stanie dostarczyć prąd 0,5 A przy 5 V, w przypadku niektórych komputerów zwłaszcza laptopów – dostarczenie takiego prądu nie jest możliwe. Rezultatem tego jest niestabilne działanie urządzenia. Jeśli więc Bass Station II czerpie zasilanie z portu USB w laptopie, zalecane jest, aby komputer ten zasilany był za pomocą zasilacza, a nie z wbudowanego akumulatora. Opis sprzętu 21 9 10 44 46 42 5 8 47 6 7 12 15 13 18 14 16 29 20 11 17 19 26 22 31 27 28 32 30 35 34 45 37 36 33 49 43 48 41 4 3 24 25 23 25 24 2 38 39 40 1 1 25-klawiszowa (dwie oktawy) klawiatura dynamiczna z funkcją aftertouch. 19 Pulse Width – wielofunkcyjny regulator, sterujący przebiegiem impulsowym; aktywny, 2 Pokrętła Pitch i Mod: Pokrętło Pitch jest mechanicznie dociągane do pozycji środkowej po zwolnieniu. Oba pokrętła są podświetlane od środka. gdy Waveforms 13 ustawiono na Pulse. Gdy przełącznik źródła modulacji 18 ustawiony jest na Manual, regulator ustala szerokośc impulsu bezpośrednio; gdy wybrano Mod Env lub LFO 2, działa on jako regulator głębokości modulacji. Zauważ, że szerokość impulsu może być modulowana przez wszystkie trzy źródła jednocześnie, w różnym stopniu. 3 Przyciski transpozycji oktawowej – do transponowania klawiatury o całe oktawy. 4 Transpose - przycisk pozwalający transponować klawiaturę co półton, maksymalnie o +/- 12 półtonów. 5 Function/Exit – przytrzymaj ten przycisk, by użyć dowolnej funkcji Bass Station II On-Key. Tryb ten pozwala konfigurować szereg parametrów systemowych. Sekcja Master: 6 Wyświetlacz LED – trzyznakowy, alfanumeryczny wyświetlacz prezentujący różne wartości – np. numer barwy, liczba oktaw transpozycji czy wartości parametrów – w zależnosci od tego, która kontrolka jest w danej chwili używana. 7 Org. Value – jedna z tych dwóch diod LED świeci, gdy wartość parametru jest niezgodna z wartością zapamiętaną w wybranym programie. 8 Patch/Value – przyciski do wybierania spośród 64 programów fabrycznych lub 64 użytkownika. Służą też do ustawiania wartości parametrów funkcji On-Key. 9 Save – użyty w połączeniu z przyciskami Patch 8 fikowanych programów użytkownika. służy do zapisywania zmody- 10 Volume – regulacja głośności dźwięku Bass Station II. Sekcja Oscillator: 11 Przełącznik Osc Select – przyporządkowuje regulatory w sekcji Oscillator do oscylatora 1 lub oscylatora 2. 12 Range – przełączanie częstotliwości bazowej wybranego oscylatora. Dla standardowego stroju (A3 = 440 Hz) ustaw na 8’. 13 Waveform – przełączanie dostępnych kształtów przebiegu oscylatora – sinusoidalny, trójkątny, piłokształtny i impulsowy. 14 Coarse – regulacja częstotliwości wybranego oscylatora w zakresie ±1 oktawy. 15 Fine – regulacja częstotliwości wybranego oscylatora w zakresie ±100 centów (±1 półton). 16 Mod Env depth – regulacja stopnia odstrojenia oscylatora na skutek jego modulacji obwiednią Envelope 2; ostrojenie to jest dwukierunkowe, co oznacza, ze częstotliwość oscylatora może być podwyższona lub obniżona. 17 Głębokość LFO 1 – regulacja stopnia odstrojenia oscylatora na skutek jego modulacji przez LFO 1. 20 Sync 1-2 – ta dioda LED świeci, gdy włączona została funkcja Osc 1/Osc 2 Sync (funkcja On-Key). 21 Octave – ustawia zakres pracy oscylatora suboktawowego; strój tego oscylatora określany jest przez strój OSC 1 i wprowadza dodatkowe niskie częstotliwości (LF) do dźwięku. -1 dodaje niskie tony o jedną oktawę poniżej OSC 1, -2 dodaje dźwięki niższe o dwie oktawy. 22 Sub Osc Wave – wybór trzech kształtów przebiegu dla oscylatora suboktawowego: sinus, wąski impuls lub kwadrat. Sekcja LFO: 23 LFO Delay/Speed – dwa regulatory obrotowe w sekcji LFO mają dwojakie działanie, określone ustawieniem tego przełącznika. W trybie Speed regulują one częstotliwość pracy dwóch oscylatorów LFO. W trybie Delay ustawlają one czas „zanikania” dla LFO. Tryb Speed można zamienić na tryb Sync za pomoca jednej z funkcji On-key . Więcej informacji znaleźć można w punkcie „Kółko modulacji: częstotliwość filtru (dolne C)” na tronie 17. 24 Przyciski LFO – te trzy przyciski cyklicznie przełączają dostepne kształty przebiegów dla każdego LFO niezależnie: trójkąt, piła, kwadrat oraz sample and hold. Powiązane z nimi diody LED dostarczają wizualnej informacji o szybkości LFO i wybranym kształcie przebiegu. 25 Obrotowe regulatory LFO – te dwa regulatory ustalają prędkość bądź opóźnienie LFO, zależnie od ustawienia przełącznika LFO Delay/Speed [23]. Sekcja Mixer: 26 OSC 1 – reguluje udział sygnału oscylatora 1 w generowanym dźwięku. 27 OSC 2 – reguluje udział sygnału oscylatora 2 w generowanym dźwięku. 28 Sub – reguluje udział sygnału oscylatora suboktawowego w generowanym dźwięku. Dodatkowe wejścia - do trzech dalszych źródeł może mieć udział w w wyjściu syntezatora; ten regulator ustala ich poziomy. Funkcję regulatora określa przełącznik 30 . 29 Noise/Ring/Ext – określa funkcję regulatora obrotowego 29 . Przy ustawieniu Noise regulator ustala ilość białego szumu dodanego do dźwięku; przy ustawieniu Ring określa on ilość dodanego sygnału wyjściowego z modulatora pierścieniowego (wejściami do Ring Modulator są Osc 1 oraz Osc 2); z kolei ustawienie Ext pozwala domiksować sygnał zewnętrzny, wprowadzany przez złącze 6 na tylnym panelu. 18 Wybór źródła modulacji szerokości impulsu – aktywny tylko wtedy, gdy Waveform 13 ustawiono na Pulse; przełącznik ten zmienia sposób modyfikacji szerokości impulsu przebiegu. Opcje do wyboru: modulacja obwiednią Envelope 2 (Mod Env), modulacja LFO 2 (LFO 2) lub sterowanie ręczne regulatorem Pulse Width 19 . 5 Sekcja Filter: Sekcja Arpeggiator: 30 Type – dwupozycyjny przełącznik typu filtru: Classic konfiguruje filtr zmienny, 41 On/Legato – włącza i wyłącza arpeggiator. Pozwala ponadto na powiązanie nut zapisanych w sekwencji arpeggiatora lub odebranie ich w stylu Legato. o charakterystykach bazowych ustawianych przełącznikami Shape i Slope, 32 i 33 ; Acid konfiguruje 4-polowy, dolnoprzepustowy filtr drabinkowy, amulujący typ filtów stosowanych w syntezatorach analogowych z wczesnych lat 80. 42 Latch/Rest – ustawia arpeggiator w tryb ciągłego odgrywania bieżącego patternu. Pozwala też na wstawienie pauzy do sekwencji arpeggiatora. Gdy arpeggiator jest wyłączony, przycisk Latch/Rest włącza funkcję Key Hold, która symuluje przytrzymywanie klawisza do chwili naciśnięcia innego. 31 Shape – przełącznik trójpozycyjny; ustawienie Type na Classic ustawia filtr w tryb dolnoprzepustowy (LP), pasmowy (BP) lub górnoprzepustowy (HP). 43 Tempo – ustala tempo patternu arpeggiatora w zakresie od 40 do 240 BPM. 32 Slope – przełącznik dwupozycyjny; ustawienie Type na Classic określa zbocze filtru poza zakresem działania na 12dB lub 24dB na oktawę. 44 Rhythm – wybiera jeden z 32 predefiniowanych wzorców rytmicznych arpeggiatora. Numer wybranego wzorca wyświetlany jest na wyświetlaczu LCD. 33 Frequency – duże pokrętło sterujące częstotliwością odcięcia filtru (LP lub HP) bądź jego częstotliwością środkową (BP). 45 Arp Mode – arpeggiator może grać nuty tworzące wybrany pattern w różnych sekwencjach; Arp Mode ustala sekwencję, ale pozwala też uruchomić tryby Record i Play, w których patterny opierają się na nutach granych na klawiaturze, a nie na predefiniowanych sekwencjach. 34 Resonance – dodaje rezonans (wzmocnienie odpowiedzi na częstotliwości środkowej) do charakterystyki pracy filtru. 35 Overdrive – wprowadza zniekształcenie przed filtrem, na wyjściu miksera. 46 Arp Octaves/SEQ – 4-pozycyjny przełącznik obrotowy, ustalający rozpiętość (w oktawach) patternu odgrywanego przez arpeggiator. Przełącznik ten, gdy Arp Mode ustawiony jest na Play lub Record służy do wybierania jednej z czterech sekwencji globalnych. 36 Mod Env depth – steruje intensywnością modyfikacji częstotliwości filtru przez obwiednię Mod Envelope. 37 LFO 2 depth – steruje głębokością modulacji częstotliwości filtru przez LFO 2. Sekcja Portamento: Sekcja Envelopes: 47 Glide Time – określa czas trwania portamento; po ustawieniu w skrajnie lewej pozycji portamento zostaje wyłączone. 38 Env Select – przypisuje tłumiki Envelope [40] do sterowania parametrami obwiedni Amplitude Envelope (Amp Env), Modulation Envelope (Mod Env) lub obu jednocześnie (Amp+Mod Env). Sekcja Effects: 39 Regulatory Envelope – zestaw czterech suwaków do regulacji standardowych parametrów obwiedni ADSR (Attack, Decay, Sustain i Release). 48 Distortion – reguluje głębokość zniekształceń na wyjściu syntezatora, dodanych po filtrze. 49 Osc Filter Mod - pozwala na bezpośrednie modulowanie częstotliwości filtru przez Oscillator 2. 40 Triggering – trzypozycyjny przełącznik regulujący sposób pracy obwiedni przy stosowaniu technik legato i portamento. 8 7 6 5 4 1 POWER IN – gniazdo do podąłczenia zasilacza PSU Bass Station II jest zasilany sieciowo. 2 Włącznik zasilania – przełącznik trzypozycyjny: pozycja środkowa to OFF, ext DC należy wybrać, gdy instrument zasilany jest zewnętrznym zasilaczem, a USB wówczas, gdy Bass Station II otrzymuje zasilanie z komputera, przez kabel USB. 3 USB – standardowy port USB 1.1 (kompatybilny z 2.0). Połącz go z portem USB typu A w komputerze, korzystając z kabla dostarczonego w zestawie. 4 MIDI IN i MIDI OUT – standardowe 5-pinowe gniazda MIDI typu DIN, do połączenia Bass Station II z innymi urządzeniami MIDI. 5 SUSTAIN – 2-biegunowe (mono) gniazdo jack ¼” do podłączenia pedału sustain. Może współpracować z pedałami zarówno typu (Normally Open), jak i N/C (Normally Closed); jeśli pedał został podłączony, gdy zasilanie Bass Station II było włączone, jego typ zostanie automatycznie wykryty podczas uruchamiania (pod warunkiem, że nie będzie wówczas naciskany!). 6 3 2 1 9 6 EXT IN – gniazdo jack ¼” do mikrofonu zewnętrznego, instrumentu lub źródła liniowego. Wejście to jest niesymetryczne. Sygnał z podłączonego źródła może być miksowany z dźwiękiem syntezatora. 7 LINE OUTPUT (MONO) – gniazdo jack ¼” sygnału wyjściowego Bass Station II; można do niego podłączyć urządzenie nagrywające, wzmacniacz z głośnikami, mikser itd. Wyjście jest niesymetryczne. 8 HEADPHONES – 3-biegunowe gniazdo jack ¼” do podłączenia słuchawek stereo (mimo iż wyjście syntezatora jest monofoniczne). Głośność reguluje regulator VOLUME [10]. 9 Slot Kensington Security – do zabezpieczenia syntezatora przed kradzieżą. ROZPOCZĘCIE PRACY Bass Station II może pracować jako syntezator samodzielny, lub wraz z innymi modułami lub keyboardami, połączonymi przez MIDI. Może też byc popdłączony- via port USB – do komputera (Windows lub Mac). Połączenie USB może dostarczać zasialnie i pozwala na transfer danych MIDI z/do aplikacji sekwencera i na zapis barw w pamięci. Najprostszy i najszybszy sposób rozpoczęcia pracy z Bass Station II to połączenie gniazda LINE Output na tylnym panelu 7 z wejściem wzmacniacza audio, miksera, głośnika aktywnego, bądź karty dźwiękowej w komputerze lub z jakimkolwiek innym urządzeniem, pozwalającym na odsłuch. Wyjście audio Zapisywanie brzmień Barwa może być zapisana w dowolnej spośród the 128 komórek pamięci (0 – 127), ale należy mieć na uwadze, że zapisując ją w komórce 0 - 63, dokonuje się nadpisania presetu fabrycznego. Aby zapisać barwę naciśnij przycisk Save 9 . Wyświetlacz LED - prezentujący numer bieżącej barwy - zacznie migać. Aby nadpisać barwę bieżącymi ustawieniami ponownie naciśnij przycisk Save. Wyświetlacz LED krótko zamiga, sygnalizując zapisanie brzmienia. Aby zapisać bieżące ustawienia barwy, której numer jest wyświetlany, w innej komórce pamięci (gdy np. załadowałeś Patch, dokonałeś jego modyfikacji i chciałbyś zachować tę zmienioną wersję, nie nadpisując oryginalnego brzmienia), nacisnij przycisk Save, a następnie, za pomocą przycisków Patch, wybierz docelową komórkę pamięci, gdy numer na wyświetlaczu LED miga. Po wybraniu lokalizacji możesz odsłuchać zapisaną tam barwę (korzystając z klawiatury), by mieć pewność, że można ją nadpisać. Poniwne naciśnięcie przycisku Save spowoduje zapisanie brzmienia. Wyświetlacz LED krótko zamiga, sygnalizując, że brzmienie zostało zapamiętane. MIDI Out MIDI In Klawiatura sterująca Zauważ, że w chwili zmiany barwy bieżące ustawienia syntezatora są tracone. Jeśli ustawienia te były zmodyfikowaną wersją zapamiętanej barwy, to modyfikacje te ulegają wymazaniu. Dlatego warto zawsze zapisać bieżące ustawienia przed wczytaniem nowego brzmienia. Patrz Zapisywanie brzmień. Procedurę zapisywania barwy możesz anulować, gdy wyświetlacz miga, naciskając przycisk Function/Exit 5 . Procedura Save zostanie przerwana, a Bass Station II powróci do edycji barwy. Moduły brzmieniowe USB Wejście audio W razie przypadkowego nadpisania fabrycznych brzmień można je pobrać z witryny internetowej Novation. Patrz “Importowanie brzmień poprzez SysEx” na stronie 19. Operacje podstawowe - modyfikacja brzmień Słuchawki Uwaga : Bass Station II nie jest komputerowym interfejsem MIDI. Dane MIDI moga być przesyłane pomiędzy syntezatorem i komputerem łączem USB, ale nie mogą być transmitowane pomiędzy komputerem i sprzętem zewnętrznym za pośrednictwem złącz MIDI DIN w Bass Station II. Po wczytaniu barwy, której brzmienie podoba Ci się, możesz ją zmodyfikować na szereg sposobów, używają regulatorów syntezatora. Każda sekcja panelu sterowania zostanie opisana szczegółowo w dalszych częściach, jednak tu należy omówić kilka punktów podstawowych: Wyświetlacz LED Trzysegmentowy wyświetlacz alfanumeryczny wyświetla głównie numer aktualnie wczytanej barwy (0 do 127). Podczas zmiany któregokolwiek parametru “analogowego” – np. podczas obracania pokrętła lub regulacji funkcji On-Key , prezentuje on jego bieżącą wartość (w większości z zakresu 0 do 127 lub -63 do +63), z dwiema podświetlonymi strzałkami (po prawej stronie). Strzałki te wskazują kierunek, w którym należy obrócic pokrętło, by przywrócić wartość zapisaną w komórce pamięci. Po zwolnieniu regulatora wyświetlacz na powrót wyświetli numer barwy. Używając Bass Station II wraz z innymi modułami należy połączyć wyjście MIDI OUT 4 syntezatora z wejściem MIDI IN pierwszego modułu, a pozostałe podłączyć łańcuchowo. Używają Bass Station II wraz z klawiaturą sterującą należy połączyć jej wyjście MIDI OUT z wejściem MIDI IN syntezatora i upewnić się, że klawiatura sterująca jest skonfigurowana na transmisje kanale 1 MIDI (domyślny kanał syntezatora). Pokrętło Filter Regulacja częstotliwości filtru syntezatora jest prawdopodobnie najbardziej typową modyfikacją brzmień. Z tego też powodu parametr Frequency ma przydzielony duży, dedykowany regulator 34 z prawej strony, u góry panelu. Poeksperymentuj z różnymi typami barw, by przekoać się, jak częstotliwość filtru wpływa charakter ich brzmienia. Gdy wzmacniacz lubb mikser jest wyłączony lub wyciszony, podłącz Bass Station II do zasilacza 1 , a ten do sieci AC. Włącz syntezator, przestawiając przełącznik 2 na tylnym panelu w pozycję ext DC. Po zakończeniu sekwencji uruchamiania Bass Station wczyta Patch 0, a na wyświetlaczu pojawi się poptwierdzenie. Listę ustawień inicjalnych, które nie są przywracane z poprzedniej sesji, znajdziesz w Dodatku. Kółka odstrajania i modulacji Bass Station II wyposażono w standardowe syntezatorowe pokrętła 2 , umieszczone obok klawiatury, Pitch oraz Mod (Modulation). Kółko Pitch ma mocowanie sprężynowe i po zwolnieniu samoczynnie powraca do pozycji środkowej. Włącz mikser/wzmacniacz/głośniki aktywne i wyreguluj głośność, obracając regulator VOLUME 10 , aż usłyszysz dźwięk syntezatora z właściwym natężeniem. Korzystanie ze słuchawek Zamiast głośników i/lub miksera audio, możesz preferować korzystanie ze słuchawek. Można je podłączyć do wyjścia słuchawkowego 8 na tylnym panelu. Główne wyjścia pozostają aktywne nawet po podłączeniu słuchawek. Regulator VOLUME 10 steruje również poziomem sygnału na wyjściu słuchawkowym. UWAGA: Wzmacniacz słuchawkowy Bass Station II jest w stanie generować sygnał o wysokim poziomie. Dokonując regulacji zachowaj ostrożność. Wczytywanie barw Bass Station II może przechowywać w pamięci 128 barw. 0 – 63 to zbiór doskonałych brzmień fabrycznych. Komórki 64 – 127 są przeznaczone na brzmienia użytkownika i wszystkie zawierają tę samą barwę “początkową” (patrz “Brzmienie wstepne – tabela parametów” na stronie 20). Przesunięcie Pitch powoduje podwyższenie lub obniżenie aktualnie granego dźwięku(ów). Zakres działania pokrętła to 12 półtonów w górę i w dół, co jednak można zmienić za pomocą funkcji On-Key Oscillator: Pitch Bend Range (górne C#). Działanie pokrętła Mod zależy od załadowanej barwy; generalnie służy ono do modyfikacji ekspresji lub różnych elementów syntetyzowanego brzmienia. Typowym sposobem wykorzystania jest wprowadzenie efektu wibrato. Pokrętło Mod można przypisać do regulacji różnych parametrów kształtujących brzmienie - także ich kombinacji. Temat ten zostanie rozwinięty szczegółowo w dalszej części instrukcji. Patrz punkt ‘Funkcje On-key (kółko modulacji) na stronie 17. Octave Shift 3 po każdym naciśnięciu transponują klawiaturę o oktawę w górę lub w dół, Te dwa przyciski maksymalnie o cztery oktawy w dół i pięć oktaw w górę. Liczba oktaw, o jaką przestrojono klawiaturę, wyświetlana jest na wyświetlacz LED. Jednoczesne naciśnięcie obu przycisków (Reset) powoduje przywrócenie stroju domyślnego klawiatury, w którym najniższy klawisz przypisany jest do nuty o oktawę poniżej środkowego C. Brzmienie ładuje się, przewijając listę barw i wyszukując jego numer za pomocą przycisków Patch 8 ; brzmienie zostaje bezzwłocznie uaktywnione, a na wyświetlaczu LED pojawia się jego numer. Przytrzymanie przycisków Patch umożliwia szybsze przeszukiwanie listy. 7 PODSTAWY SYNTEZY W punkcie tym omówione zostaną ogólne zasady generowania i przetwarzania brzmień elektronicznych, z odwołaniami do Bass Station II w stosownych miejscach. Zalecamy uważne przestudiowanie tego punktu przez osoby, którym temat analogowej syntezy dźwięku jest nieznany. Użytkownicy mający doświadczenie na tym polu mogą ten punkt pominąć, przechodząc do kolejnego. Aby zrozumieć sposób, w jaki syntezator generuje dźwięk, należy poznać rolę elementów, muzycznych i nie-muzycznych, które biorą udział w tym procesie. Jedynym sposobem usłyszenia dźwięku jest odebranie wibracji powietrza działających na bębenki w uszach. Mózg interpretuje te wibracje (z wysoką precyzją) jako określony rodzaj dźwięku. Środkowe C Transpozycja Klawiaturę można przestroić o oktawę w górę lub w dół, w krokach półtonowych. Aby przestroić klawiaturę przytrzymaj przycisk Transpose 4 oraz klawisz odpowiadający interwałowi przestrojenia. Transpozycja dokonywana jest względem środkowego C. Aby więc transponować klawiaturę o cztery półtony w górę, przytrzymaj Transpose i naciśnij E powyżej środkowego C. Aby przywrócić normalny strój, ponownie wykonaj opisaną procedurę, jako dźwięk docelowy wybierając jednak środkowe C. Praktycznie każdy dźwięk może być opisany trzema właściwościami, które go charakteryzują. Są to: • Wysokość • Tembr • Głośność Tym, co odróżnia jeden dźwięk od innego, są różnice tych trzech właściwości w początkowej fazie dźwięku, a także zmiany, jakim one podlegają w czasie, w którym dany dźwięk wybrzmiewa. Arpeggiator Bass Station II ma własny arpeggiator, pozwalający odgrywać arpeggio o różnym stopniu złożoności i rytmie, regulowane w czasie rzeczywistym. Arpeggiator włącza się za pomocą przycisku Arp ON 42 ; jego dioda LED wówczas świeci. W przypadku syntezatora muzycznego mamy możliwość precyzyjnego sterowania tymi właściwościami, a w szczególności ich zmianami w czasie trwania generowanego dźwięku. Właściwości te często określa się różnymi nazwami: Volume bywa zastąpiony terminem Amplitude, Loudness wyrażany jako Level, Pitch jako Frequency, a Tone jako Timbre. Po naciśnięciu jednego klawisza jego nuta zacznie być odgrywana przez arpeggiator w tempie ustalonym przez regulator Tempo 44 . Jeśli zagrasz akord, arpeggiator zidentyfikuje jego nuty i zacznie odgrywać je pojdeynczo, w sekwencji, w tym samym tempie (określa się to jako pattern lub 'sekwencję arpeggiatora'); a zatem jeśli zagrasz trójdźwięk C-dur, odgrywanymi nutami bedą C, E oraz G. Wysokość dźwięku Jak powiedziano, dźwięk odbierany jest poprzez wibracje membrany bębenka w uchu. O wysokości dźwięku decyduje szybkość owych wibracji. W przypadku dorosłej osoby najwolniejsza wibracja, jaką obieramy jako dźwięk, to około dwudziestu cykli na sekundę; mózg interpretuje ją jako dźwięk basowy; z kolei najszybsze wibracje odbierane przez ludzki słuch sięgają wielu tysięcy cykli na sekundę i odbierane są jako dźwięki wysokotonowe. Regulatory Rhythm 45 , Arp Mode 46 oraz ARP Octaves 47 pozwalają na różne sposoby modyfikować rytm patternu, sposób odgrywania sekwencji, a także zakres arpeggio. Szczegółowe informacje znajdziesz w punkcie “Sekcja Arpeggiator” na stronie 16. A B Funkcje On-Key Czas Aby zredukować liczbę regulatorów w Bass Station II (a tym samym uczynić instrument mniejszym i poręczniejszym!), szereg opcji konfiguracyjnych przypisanych zostało do jego klawiatury. Klawisze można w tym przypadku postrzegać jak Shift (Ctrl lub Fn) na klawiaturze komputera; funkcje On-Key włącza się, naciskając i prztrzymując przycisk Function/Exit button 5 i wciskając klawisz. Funkcje On-Key przypisane do poszczególnych klawiszy są wypisane na pasku tuż powyżej klawiatury. Niektóre funkcje On-Key są “dwustanowe” – pozwalają np. włączyć coś lub wyłączyć, natomiast inne działają jak parametry “analogowe”, o danym zakresie wartości. Po włączeniu funkcji On-Key użyj przycisków Patch/Value do zmiany jej stanu lub 8 wartości. Ponowne naciśnięcie Function/Exit powoduje wyjście z trybu funkcji On-Key. Jeśli jednak chcesz zmienić inny parametr, przytrzymaj przycisk Function/Exit , naciskając przycisk danego parametru. Szczegółowy opis funkcji On-Key znajdziesz na stronie 17. Sterowanie lokalne W Bass Station II w wysokim stopniu zaimplementowano MIDI i niemal każdy regulator i parametr syntezatora transmituje dane MIDI do sprzętu zewnętrznego. Podobnie, syntezator może być sterowany w niemal każdym aspekcie danymi MIDI odbieranymi z DAW lub sekwencera. Sterowanie lokalne włącza się/wyłącza funkcją On-Key Global: Local (górne A). Przytrzymując przycisk Function/Exit 5 naciśnij klawisz. Użyj przycisków Value 8 , by włączyć (On) lub wyłączyć (Off) sterowanie lokalne. Ustawienie zostanie potwierdzone na wyświetlaczu. Naciśnij Function/Exit, by wyjść z trybu On-Key. Domyślny stan trybu Local to On, co pozwala na użycie klawiatury. Jeśli chcesz sterować syntezatorem za popmocą danych MIDI z innego urządzenia, (na przykład klawiatury sterującej), przełącz tryb Local na Off. Tryb Local jest zawsze ustawiany na ON, po każdym wyłączeniu i ponownym włączeniu syntezatora. Jeśli policzymy liczbę szczytów obu przebiegów (wibracji), zobaczymy, że fala B ma ich dokładnie dwa razy więcej niż fala A. (Można powiedzieć, że przebieg B jest o oktawę wyższy niż przebieg A). Liczba drgań w określonym przedziale czasu decyduje o wysokości danego dźwięku. Z tego też powodu wysokość dźwięku wyraża się jako częstotliwość. A zatem częstotliwość to liczba szczytów przebiegu, występujących w danym przedziale czasowym, i to ona sprawia, ze dźwięk jest wysoki lub niski. Tembr Dźwięki muzyczne składają się z wielu różniących się wysokością, ale powiązanych ze sobą przebiegów. Najglośniejszy określany jest jako częstotliwość podstawowa i decyduje on o odczuwanej wysokości dźwięku. Pozostałe przebiegi, pozostające w matematycznej relacji z podstawowym, definiujące charakter dźwieku, nazywane są harmonicznymi. Wzajemne proporcje częstotliwości harmonicznych względem podstawowej kształtują całościowe brzmienie, czyli tembr. Weźmy na przykład dwa instrumenty, klawesyn i fortepian, grające tę samą nutę, z taką samą głośnością. Pomimo tej samej wysokości i głosności, dźwięki obu instrumentów brzmią wyraźnie inaczej. Dzieje się tak dlatego, że mechanizmy odpowiedzialne za wytworzenie dźwięku generują dwa odmienne zbiory harmonicznych; harmoniczne współtworzące brzmienie fortepianu są inne od tych zawartych w brzmieniu klawesynu. Głośność Głośność dźwięku, często odnoszona do amplitudy drgań, wynika z wielkości wibracji odbieranych przez nasze uszy. Mówiąc najprościej, słuchając fortepianu z odległości metra będziemy słyszeć go głośniej niż stojąc pięćdziesiąt metrów dalej. A Głośność 8 Czas B Volume Skoro wiemy, że dźwięk można kształtować przy użyciu zaledwie trzech elementów, pora powiązać je z działaniem syntezatora. Logicznym jest, że każdy z nich 'syntetyzowany' (czyli tworzony) jest przez inną sekcje isntrumentu. Przebieg ten jest bogaty w harmoniczne, zarówno przyste, jak i nieparzyste względem częstotliwości podstawowej. Poziom każdej z nich jest odwrotnie proporcjonalny do 1 3 5 7 do pozycji w ciągu Triangle harmonicznych. Harmonic Wave Jedna z sekcji syntezatora, Oscylatory, generują surowe przebiegi, które definiują wysokość dźwięku oraz jego ogólną strukturę harmoniczną (brzmienie). Sygnały te są mieszane w kolejnej sekcji, czyli Mikserze, po czym zmiksowane trafiają do następnej, określanej jako Filtr. Tu wprowadzane są dalsze modyfikacje brzmienia dźwięku poprzez usuwanie (filtrowanie) lub wzmacnianie wybranych harmonicznych. Na koniec sygnał wędruje do Wzmacniacza, który ustala ostateczną głośność dźwięku. Fala kwadratowa/impulsowa Głośność 1 Oscylatory Mikser Filtr Wzmacniacz 2 Fala kwadratowa 3 4 5 Harmoniczne Fala kwadratowa zawiera wyłącznie nieparzyste hrmoniczne, o takich samych poziomach, jak te w fali piłokształtnej. Dodatkowe sekcje - LFO oraz Envelopes - pozwalają na wprowadzanie dalszych zmian wysokości, brzmienia i głośności dźwięku poprzez interakcję z oscylatorami, filtrem oraz wzmacniaczem, umożliwiając zmiany charakteru brzmienia, które mogą następować weaz z upływem czasu. Ponieważ jedynym zadaniem LFO i obwiedni (Envelopes) jest sterowanie (modulowanie) innych sekcji syntezatora, nazywa się je zwykle „modulatorami”. Teraz zajmiemy się bardziej szczegółowym omówieniem poszczególnych sekcji syntezatora. Oscylatory i mikser Sekcja Oscillator to serce syntezatora. Jej zadaniem jest generowanie elektronicznych przebiegów (wytwarzających wibracje na końcu trafiające do głośnika). Przebiegi te mają kontrolowaną częstotliwość, powiązaną z nutą zagraną na klawiaturze lub zawartą w odebranym komunikacie MIDI. Początkowe brzmienie, czyli tembr przebiegu Volume wynika z jego kształtu. Można zauważyć, że obie części przebiegu kwadratowego, „dolna” i górna”, mają taką Volume samą szerokość. Nazywa się to „współczynnikiem wypełnienia” (ang. ‘duty cycle’). Dla fali kwadratowej wynosi on zawsze 50%, co znaczy, że jedna połowa cyklu ma stan wysoki, druga zaś niski. Bass Station II pozwala regulować ów współczynnik, w rezultacie czego powstaje 1 Harmonic się zwykle impulsowym (Pulse). przebieg o kształcie bardziej prostokątnym. Przebieg taki nazywa Sine Wave Im kształt przebiegu staje się bardziej prostokątny, tym więcej pojawia się harmonicznych parzystych, co sprawia, że brzmienie staje się bardziej 'nosowe'. Szerokość przebiegu impulsowego ('szerokość impulsu') może być zmieniana dynamicznie Volume przez modulator, co skutkuje ciągłymi zmianami zawartości harmonicznej Gdy szerokość impulsu zmienia się w umiarkowanym tempie,Volume przebieg nabiera bardzo 'tłustego' brzmienia. 1 2 3 4 5 Przebieg impuslowy brzmi tak samo, bez względu na współczynnik wypełnienia – na przykład Sawtooth Wave Harmonic 1 3 5 7 40% lub 60%, ponieważ następuje jedynie jego „odwrócenie”, natomiast zawartość harmoniczna Harmonic Triangle Wave pozostaje dokładnie taka sama. Volume 1 3 5 7 Już przed wieloma laty pionierzy muzyki syntezatorowej odkryli, że do uzyskania interesujących Harmonic Triangle Wave brzmień wystarczy użyć kilku różniących się kształtem przebiegów, wytwarzających użyteczne harmoniczne. Nazwy tych przebiegów odzwierciedlają ich kształt, widoczny na ekranie oscyloskopu: fale sinusoidalne, kwadratowe, piłokształtne, trójkątne oraz szum. Sekcja oscylatorów Bass Station II potrafi generować przebiegi wszystkich typów. 50% Volume 1 2 Noise 1 4 5 2 3 4 5 40% Square Wave Volume 3 Harmonic Harmonic Kształt każdego przebiegi (oprócz szumu) generuje specyficzny zbiór muzycznie powiązanych harmonicznych, którymi można manipulować za pomocą dalszych sekcji syntezatora. 1 2 3 4 5 10% Poniższe rysunki jak owe przebiegi wyglądają na ekranie oscyloskopu, oraz ilustrują Squarepokazują, Wave Harmonic relacje poziomów harmonicznych. Pamiętaj, że to proporcje poziomów harmonicznych, generowanych przez dany przebieg, decydują o ostatecznym brzmieniu dźwięku. Volume Fale sinusoidalne 60% 1 Harmonic Sine Wave Volume Głośność 1 Triangle Wave 3 5 7 Harmonic 1 Harmoniczne Fala sinusoidalna Tu występuje tylko jedna harmoniczna. Fala sinusoidalna generuje „najczystszy” dźwięk, ponieważ zawiera tylko jedną częstotliwość. 2 2 Harmonic Głośność Harmonic 1 Square Wave Sawtooth Wave 1 1 Fala trójkątna 1 Sawtooth Wave Volume Volume Fale trójkątne Szum Krótko mówiąc, szum to sygnał losowy, nie mający częstotliwości podstawowej (a zatem również określonej wysokości). W szumieVolume obecne są wszystkie częstotliwości i wszystkie mają taką samą głośność. Z uwagi na brak określonej wysokości szum jest często stosowany do tworzenia efektów dźwiękowych i brzmień perkusyjnych. 3 3 3 5 4 4 5 Volume 1 7 Noise 1 Harmonic 1 2 Square Wave 3 4 4 5 Volume Fala tójkątna generuje wyłącznie nieparzyste harmoniczne. Poziom każdej kolejnej maleje Volume 1 Na przykład, 2 3poziom 4 5-tej harmonicznej 5 wraz z kwadratem jej pozycji w ciągu harmonicznych. Noise jest równy 1/25 poziomu częstotliwości podstawowej.Harmonic Sine Wave Fale piłokształtne 3 5 Harmoniczne Volume 2 Harmonic 2 3 4 5 Harmonic Modulacja pierścieniowa Ring Modulator to generator dźwięku pobierający sygnały z dwóch oscylatorów i „mnożący” je. Na wejście modulatora pierścieniowego w Bass Station II trafiają one z oscylatorów Oscillator 1 oraz Oscillator 2. Kształt przebiegu wynikowego zależy od częstotliwości oraz zawartości harmonicznej obu sygnałów z oscylatorów i stanowi mieszaninę sum i różnic poszczególnych częstotliwości, jak również częstotliwości obecnych w sygnałach źródłowych. 5 Harmonic OSC 1 Głośność X 1 Fala piłokształtna 2 Harmoniczne 3 4 5 OSC 2 Volume Sine Wave Volume 1 Harmonic 9 Volume Mikser Aby poszerzyć paletę możliwych do wytworzenia brzmień, syntezatory analogowe mają zwykle więcej niż jeden oscylator. Użycie kilku oscylatorów pozwala bowiem na uzyskanie bardzo interesujących miksów harmonicznych. Dzięki delikatnemu odstrojeniu poszczególnych oscylatorów, można natomiast nadać dźwiękowi ciepłe, 'tłuste' brzmienie. Mikser w Bass Station II daje możliwość generowania brzmień złożonych z przebiegów z oscylatorów 1 i 2, odrębnego oscylatora suboktawowego, generatora szumu, modulatora pierścieniowego oraz sygnału zewnętrznego, zmiksowanych wedle upodobań użytkownika. OSC 1 Frequency Wprowadzenie rezonansu powoduje zwiększenie głośności częstotliwości w pobliżu punktu odcięcia. Częstotliwość odcięcia Głośność Cut-off Frequency Volume POZIOM OSC 1 MIKSER OSC 2 Częstotliwość POZIOM OSC 2 Cut-off Frequency WEJŚCIE FILTRU SUB OSC Frequency POZIOM SUB-OSC PRZEBIEG ZŁOŻONY JAKO MIKS SYGNAŁÓW OSC1, 2 ORAZ 3 Cut-off Oprócz filtru typu tradycyjnego LowFrequency Pass do dyspozycji użytkownika są także filtry High Pass i Band Pass. W Bass Station II typ filtru wybiera się przełącznikiem Shape 32 . Volume Volume Filtr górnoprzepustowy (High Pass) jest podobny do filtru Low Pass, ale działa w „odwrotną Frequency stronę” tłumiąc częstotliwości poniżej punktu odcięcia i przepuszczając te powyżej niego. Gdy parametr Frequency ustawiony jest na zero, wóczas filtr jest całkowicie otwarty i nie tłumi żadnych częstotliwości w surowych przebiegach z oscylatorów. Częstotliwość odcięcia Filtr Bass Station II jest syntezatorem subtraktywnym. Oznacza to, że brzmienie jest kształtowane poprzez eliminację wybranych elementów w procesie syntezy. Głośność Frequency Frequency Cut-off Frequency Oscylatory generują surowe przebiegi, bogate w harmoniczne, których usunięcie w sposób kontrolowany jest zadaniem filtru. Bass Station II udostępnia 7 typów filtrów; wszystkie są wariantami trzech typów bazowych: dolnoprzepustowego, pasmowoprzepustowego oraz górnoprzepustowego. Typem najczęściej używanym w syntezatorach jest dolnoprzepustowy (Low Pass). Wszystkie częstotliwości poniżej punktu „odcięcia“ są przepuszczane, zaś te powyżej filtrowane, czyli usuwane. Ustawienie parametru Filter Frequency wyznacza więc punkt graniczny, decydujący o tym, które częstotliwości zostaną usunięte. Proces usuwania harmonicznych z przebiegu skutkuje zmianami charakteru, czyli brzmienia dźwieku. Po ustawieniu parametru Frequency ustawiony w pozycji maksymalnej, filtr jest w pełni „otwarty”, co oznacza, że żadne częstotliwości spośród zawartych w surowych przebiegach z oscylatoró nie są usuwane. W praktyce redukcja poziomu harmonicznych powyżej punktu odcięcia filtru Low Pass następuje raczej stopniowo (a nie nagle). O intensywności redukcji poziomu harmonicznych wraz ze wzrostem częstotliwości powyżej punktu odcięcia decyduje nachylenie zbocza filtru. Nachylenie to wyraża się liczbą 'jednostek poziomu na oktawę'. Ponieważ głośność mierzy się w decybelach, to nachylenie zwykle wyrażone jest liczbą decybeli na oktawę (dB/ okt.). Im wyższa jest ta wartość, tym skuteczniej tłumione sa harmoniczne powyżej punktu, odcięcia, a efekt filtrowania wyraźniejszy. Sekcja filtru w Bass Station II daje możliwość wyboru jednego z dwóch zboczy - 12 dB/oktawę lub 24 dB/oktawę. Volume Cut-off Frequency Volume Częstotliwość W przypadku filtru pasmowoprzepustowego (Band Pass) przepuszczane są tylko częstotliwości w wąskim paśmie wokół punktu odcięcia. Tłumione są zarówno częstotliwości powyżej, jak i poniżej Frequency tego pasma. Filtru tego typu nie można otworzyć w pełni, by umożliwić przepuszczanie całego pasma. Częstotliwość odcięcia Głośność Frequency Innym istotnym parametrem filtru jest rezonans (Resonance). Regulując go za pomocą regulatora Filter Resonance można sprawić, że częstotliwości w pobliżu punktu odcięcia będą głośniejsze. Umożliwia to podkreślenie wybranych harmonicznych w brzmieniu. Wraz ze wzrostem rezonansu, dźwięk przepuszczony przez filtr staje się gwiżdżący. Przy bardzo wysokich ustawieniach rezonansu filtr wchodzi w samooscylację za każdym razem, gdy przechodzi przez niego sygnał. W rezultacie ów gwiżdżący dźwięk zaczyna tworzyć czystą falę sinusoidalną, której wysokość zależy od ustawienia regulatora Frequency (częstotliwości odcięcia filtru. Wytworzona w efekcie rezonowania filtru fala sinusoidalna może być użyta do tworzenia niektórych brzmień lub jako dodatkowe źródło dźwięku. Poniższy wykres przedstawia odpowiedź typowego filtru dolnoprzepustowego. Poziom częstotliwości powyżej punktu odcięcia ulega redukcji. Częstotliwość odcięcia Częstotliwość Obwiednie i wzmacniacz W poprzednich punktach omówiono syntezę wysokości i brzmienia dźwięku. W tej części samouczka zajmiemy się tym, w jaki sposób steruje się jego głośnością. Głośność nuty Cut-off zagranej na instrumencie często zmienia Frequency się w czasie jej trwania, i to w znacznym stopniu, zależnie od typu instrumentu. Volume Na przykład, dźwięk zagrany na organach bardzo szybko uzyskuje pełną głośność po naciśnięciu klawisza. Ta pełna głośność zachowywana przez cały czas trwania nuty, aż do chwili zwolnienia klawisza, kiedy to raptownie spada do zera. Głośność KLAWISZ NACIŚNIĘTY GŁOŚNOŚĆ Częstotliwość 10 KLAWISZ ZWOLNIONY Frequency CZAS Cut-off Frequency KEY "ON" KEY "OFF" KEY "ON" KEY "OFF" Dźwięk fortepianu także szybko uzyskuje pełną głośność, która następnie stopniowo spada VOLUME do zera, nawet pomimo przytrzymywania klawisza. TIME KEY "ON" KLAWISZ NACIŚNIĘTY KEY "OFF" KLAWISZ NACIŚNIĘTY TIME KLAWISZ ZWOLNIONY KLAWISZ ZWOLNIONY CZĘSTOTLIWOŚĆ ODCIĘCIA FILTRU VOLUME PODTRZYMANIE GŁOŚNOŚĆ KEY "ON" KEY "OFF" ATAK TIME OPADANIE ZANIKANIE CZAS VOLUME CZAS KEY "ON" KEY "OFF" Brzmienie sekcji smyczkowej nabiera pełnej głośności stopniowo po niaciśnięciu klawisza. Pełna głośność jest zachowywana przez cały czas dociskania klawisza, a po jego zwolnieniu KEYTIME "ON" KEY "OFF" względnie powoli opada do zera. VOLUME VOLUME KLAWISZ NACIŚNIĘTY KLAWISZ ZWOLNIONY LFO Podobnie jak generatory obwiedni, sekcję LFO syntezatora zaliczamy do Modulatorów. Nie bierze więc ona udziału w samej syntezie dźwięku, ale służy do wprowadzania zmian (czyli modulowania) innych sekcji syntezatora. W Bass Station II, na przykład, oscylatory LFO mogą zmieniać wysokość przebiegów z oscylatorów czy też częstotliwość odcięcia filtru. Większość isntrumentów muzycznych wytwarza dźwięki, których głośność, wysokość i tembr zmieniają się w czasie. Czasami zmiany te są bardzo subtelne, ale mają duży wpływ na ostateczne brzmienie. TIME GŁOŚNOŚĆ TIME KEY "ON" KEY "OFF" CZAS KEY "ON" VOLUME KEY "OFF" Zmiany charakteru dźwięku, jakie zachodzą w czasie wybrzmiewania nuty, są w syntezatorze analogowym sterowane przez sekcję generatora obwiedni (Envelope Generator). Bass Station II VOLUME KEY "ON" KEY "OFF" ma dwa takie generatory; jeden (Amp Env) jest zawsze powiązany ze wzmacniaczem, który reguluje amplitudę dźwięku – czyli głosnośćgdy nuta jest odtwarzana. Każdy generator SUSTAIN TIME obwiedni ma cztery główne regultory, które służą do kształtowania obwiedni (często określane jako parametry ADSR). VOLUME ATTACK KLAWISZTIME NACIŚNIĘTY GŁOŚNOŚĆ ATTACK DECAY RELEASE SUSTAIN KLAWISZ ZWOLNIONY DECAY Wyobraź sobie falę o bardzo niskiej częsotoliwości, nałożoną na przebieg z oscylatora. W efekcie wysokość dźwięku generowanego przez ów przebieg powoli wzrasta powyżej i opada poniżej wysokości oryginalnej. Pozwala to symulować np. przesuwanie palcem wzdłuż struny przez skrzypka, w górę i w dół, podczas gry na instrumencie. Te subtelne ruchy, powodujące płynne zmiany wysokości dźwięku, nazywamy efektem 'wibrato'. Przebieg generowany przez LFO to często fala trójkątna. RELEASE TIME KEY "ON" Podczas gdy obwiednie służą do jednorazowego modulowania dźwięku pojedynczego dźwięku, LFO działa w oparciu o powtarzalne przebiegi, czyli patterny. Jak wspomniano, oscylatory generują ustalone przebiegi, mogące mieć kształt powtarzającej się fali sinusoidalnej, trójkątnej itd. LFO generują przebiegi w podobny sposób, ale zwykle o częstotliwościach zbyt małych do wytworzenia dźwięku (LFO znaczy Low Frequency Oscillator, czyli oscylator niskich częstotliwości). Podobnie jak w przypadkku obwiedni, przebiegi wytwarzane przez LFO mogą być kierowane do innych części syntezatora, w celu wywołania żądanych zmian brzmienia w czasie. Bass Station II ma dwa niezależnie działające LFO, które mogą być użyte do modulowania różnych sekcji syntezatora i mogą pracować z różnymi częstotliwościami. PODTRZYMANIE KEY "OFF" WYSOKOŚĆ DŹWIĘKU WYSOKOŚĆ DŹWIĘKU BEZ MODULACJI VOLUME ATAK KEY "ON" CZAS OPADANIE ZANIKANIE KEY "OFF" CZAS SUSTAIN VOLUME Czas ataku (Attack) ATTACK DECAY RELEASE Reguluje czas, jaki upływa pomiędzy naciśnięciem klawisza i osiągnięciem maksymalnej SUSTAIN KEY "ON"TIME KEY "OFF" głosności dźwięku. Pozwala tworzyć dźwięki o powolnym narastaniu. Czas opadania (Decay) ATTACK DECAY RELEASE Reguluje - przy wciśniętym klawiszu - głośność z pełnej w początkowej fazie VOLUMEczas, po jakimTIME maleje do poziomu ustalonego regulatorem Sustain. SUSTAIN Poziom podtrzymania (Sustain) Sustain różni się od pozostałych parametrów obwiedni że ustala on poziom dźwięku, KEY "ON" KEYtym, "OFF" a nie czas trwania danej fazy. Określa on głośność, któraRELEASE jest utrzymywana przez cały czas ATTACK DECAY naciskania klawisza, po zakończeniu fazy opadania. TIME SUSTAIN RATE VOLUME (Release) Czas zanikania KEY "ON" KEY "OFF" Reguluje czas, po jakim głośność dźwięku opada z poziomu ustalonego przez regulator Sustain SUSTAIN do zera, po zwolnieniu klawisza. Pozwala tworzyć dźwięki o łagodnym zanikaniu. SUSTAIN RATE VOLUME Większość syntezatorów może generować kilka obwiedni. Jedna zawsze powiązana jest ze ATTACK DECAY RELEASE wzmacniaczem, kształtując głośność każdej granej nuty, jak opisano wyżej. Dodatkowe SUSTAIN pracy innych sekcji syntezatora w czasie obwiednie pozwalają na dynamiczne modyfikowanie KEY "ON" KEY "OFF" TIME trwania nuty. Drugi generator obwiedni w Bass Station II (Mod Env) może byc użyty do modyfikacji częstotliwości odcięcia filtru czy też szerokości impulsu fali kwadratowej z oscylatora. ATTACK VOLUME DECAY TIME KEY "ON" VOLUME ATTACK DECAY KEY "ON" TIME SUSTAIN RATE SUSTAIN Jeśli natomiast ten sam przebieg LFO zostanie użyty do modulacji częstotliwości odcięcia filtru, powstanie efekt znany jako ‘wah-wah’. Podsumowanie Syntezator można podzielić na pięć głównych bloków, generujących oraz modyfikujących dźwięk (modulujących): 1. 2. 3. 4. 5. Oscylatory wytwarzające przebiegi o różnych wysokościach. Mikser łączący sygnały wyjściowe z oscylatorów (a także wprowadzający szum oraz inne sygnały). Filtry usuwające określone harmoniczne, kształtujące charakter dźwięku, czyli tembr. Wzmacniacz sterowany przez generator obwiedni, zmieniający głośność dźwięku w czasie grania nuty. LFO i obwiednie modulujące wymienione wyżej elementy. Największą przyjemność zapewniają eksperymenty z fabrycznymi brzmieniami (presety) i tworzenie nowych. Nic nie zastąpi samodzielnie zdobytego doświadczenia. Eksperymenty z różnymi ustawieniami poszczególnych regulatorów Bass Station II pozwolą Ci pełniej zrozumieć sposób, w jaki rózne sekcje syntezatora modyfikują istniejące brzmienia i ułatwiają tworzenie nowych. Dzięki wiedzy, jaką zawarliśmy w tym rozdziale, a także zrozumieniu tego, co się dzieje, gdy korzystasz z pokręteł i przełączników, proces kreacji nowych, ekscytujących brzmień stanie się bardzo łatwy. Życzymy udanej zabawy! RELEASE KEY "OFF" SUSTAIN TIME RELEASE KEY "OFF" SUSTAIN 11 UPROSZCZONY SCHEMAT BLOKOWY BASS STATION II Schemat blokowy Bass Station II 1. Przepływ audio 2. Przepływ modulacji 3. Sterowanie suboscylatorem przez oscylator 1 Suboscylator Obwiednia modul. Obw. wzmiacn. Oscylator 1 Mod. pierś. 1 * 2 Mikser Overdrive Filtr Distortion VCA Oscylator 2 Szum LFO 2 Wejście zewn. Sterowanie modulacją oscylatora 1. Przepływ modulacji 2. Sterowanie suboscylatorem przez oscylator 1 Oscylator 1 LFO 2 Obw. modulacji Oscylator 2 LFO 2 szerokość impulsu Obw. modulacji wysokość szerokość impulsu wysokość Suboscylator LFO 1 LFO 1 BASS STATION II W SZCZEGÓŁACH Sekcja Oscillator 12 15 13 18 14 16 20 11 17 19 w której 16’ generuje najniższe tony, zaś 2’ najwyższe. Każde podwojenie miary powoduje obniżenie częstotliwości o połowę, a tym samym transpozycję stroju o oktawę w dół. Gdy Range jest ustawiony na 8’, klawiatura przyjmuje strój koncertowy, z środkowym C jako centralnym. (Zauważ, że ustawienie Range oscylatora jest całkowicie niezależne od funkcji Octave Shift sterowanej za pomocą przycisków Octave 3 ). Regulatory obrotowe Coarse i Fine regulują stój w zakresie, odpowiednio ±1 półtonu i ±1 centa. Podczas regulacji Coarse na wyświetlaczu LED pokazana jest liczba półtonów powyżej lub poniżej stroju. Podczas regulacji parametru Fine wyświetlacz podaje głębokość odstrojenia względem stroju koncertowego w centach; 1 cent = 1/100 półtonu. Modulacja Częstotliwość oscylatora może być modulowana przez LFO 1 bądź obwiednię Mod Env (lub oba). Dwa regulatory Pitch, LFO 1 depth 17 oraz Mod Env depth 16 sterują głębokością lub intensywnością – modulacji wprowadzanej przez te moduły. Należy zauważyć, że tylko jeden LFO – LFO 1 - służy do modulacji oscylatora. Strój oscylatora moze być zmieniany w zakresie pięciu oktaw, ale regulator LFO 1 depth jest skalibrowany tak, przy niższych wartościach parametru (mniej niż ±12) pracować z większą rozdzielczością, co jest bardziej użyteczne dla celów muzycznych. Sekcja Oscillator w Bass Station II obejmuje dwa identyczne oscylatory podstawowe, plus oscylator „suboktawowy”, którego częstotliwość jest na stałe powiązana z oscylatorem 1. Oscylatory bazowe, Osc 1 i Osc 2, obsługuje się wspólnym zestawem regulatorów; sterowany oscylator wybieramy przełącznikiem Oscillator 11 . Po dokonaniu regulacji jednego oscylatora, można wybrać drugi i za pomocą tych samych regulatorów ustalić jego rolę w kształtowaniu brzmienia, nie zmieniając ustawień pierwszego oscylatora. Pomiędzy obydwoma oscylatorami możemy przełączać się bezustannie, aż do uzyskania żądanego dźwięku. Z uwagi na to poniższy opis odnosi się w równym stopniu do obu oscylatorów, a regulacji dokonuje się w tym, który jest aktualnie wybrany: Waveform (kształt przebiegu) sinusoida, Przełącznik Waveform 13 pozwala wybrać jeden z podstawowych kształtów: trójkąt, piła (wznosząca) lub kwadrat/impuls. Aktualnie dokonany wybór wskazują diody LED nad przełącznikiem. Pitch (wysokość) Trzy regulatory - Range 12 , Coarse 14 oraz Fine 15 ustalają częstotliwość (wysokość) bazową oscylatora. Przełącznik Range jest skalibrowany w tradycyjnej skali “organ-stop”, 12 Poniższe ustawienia generują następujące, użyteczne muzycznie, odchylenia stroju: 6 = półton 12 = ton 22 = kwinta 32 = oktawa 56 = dwie oktawy 80 = trzy oktawy Ujemne wartości LFO 1 depth “odwracają” przebieg modulacji LFO; efekt ten jest bardziej wyrazisty w przypadku przebiegów innych niż sinusoidalne. Dodanie modulacji LFO, z użyciem przebiegu sinsuoidalnego lub trójkątnego, może dać miły efekt wibrato, o ile szybkość LFO nie jest zbyt wysoka ani zbyt niska. Przebiegi piłokształtne i kwadratowe tworzą bardziej dramatyczne i niezwykłe efekty. Interesujące efekty można też uzyskać poprzez wprowadzenie obwiedni modulacji, ze zmianami stroju oscylatora w czasie trwania nuty. Regulator ten działa dwukierunkowo i podczas regulacji wyświetlacz prezentuje wartości w zakresie -63 do +63. Przy ustawieniu na maksimum strój oscylatora zmienia się o osiem oktaw. Wartość 8 przestraja strój oscylatora o jedną okatawę dla maksymalnego poziomu obwiedni modulacji (np. gdy poziom w fazie podtrzymania jest 3. Sub Osc control from Osc 1 ustawiony na maksimum). Ujemne wartości odwracają kierunek zmian stroju, co znaczy, że jeśli ustawienie Mod Env depth ma wartość ujemną, to stój oscylatora w fazie ataku będzie opadał. Pulse Width Gdy przebieg oscylatora ustawiony jest na Square/Pulse, tembr jego „kanciastego” brzmienia można modyfikować, zmieniając szerokość impulsu, czyli współczynnik wypełnienia przebiegu. Przełącznik źródła modulacji Pulse Width 18 pozwala wybrać sposób wprowadzania zmian współcznnika wypełnienia. Przy ustawieniu na Manual, regulator Pulse Width 19 jest włączony; zakres regulacji to 5 do 95, przy czym 50 odpowiada fali kwadratowej (współczynnik wypełnienia 50%). Skrajnie lewe i prawe ustawienia regulatora generują bardzo wąskie impulsy, dodatnie lub ujemne, a wraz ze zwiększaniem wartości charakter brzmienia staje się coraz bardziej „piszczałkowaty”. Szerokość impulsu może być modulowana obwiednią modulacji lub LFO 2 (bądź przez oba moduły), o czym można zdecydować, ustawiając przełącznik 18 w wybranej pozycji. Efekt modulacji impulsu przez LFO jest ściśle zależny od przebiegu LFO i jego szybkości, natomiast modulacja obwiednią pozwala uzyskać ciekawe efekty tonalne, z zawartością harmoniczną zmieniającą się w czasie trwania dźwięku. Oscillator Sync Oscillator Sync to technika użycia jednego oscylatora (Osc 1 w Bass Station II) do wprowadzenia dodatkowych harmonicznych do przebiegu generowanego przez drugi (Osc 2) poprzez „ponowne wyzwolenie” przebiegu z Osc 1 przed wykonaniem pełnego cyklu przebiegu z Osc 2. W ten sposób powstaje szereg interesujących efektów sonicznych, których natura zmienia sie wraz ze zmianami częstotliwości Osc 1 i zależna jest od stosunku częstotliwości obu oscylatorw, gdyż powstające dodatkowe harmoniczne mogą, ale nie muszą pozostawać w relacji do częstotliwości podstawowych. Proces ten ilustrują wykresy poniżej. Suboscylator Oscylator 1 Ring Mod 1 * 2 O Mixer Oscylator 2 Szum Wejście zewn. Sygnały wyjściowe z różnych źródeł mogą być miksowane w dowolnych proporcjach, tworząc sumaryczne brzmienie syntezatora, przy użyciu standardowego miksera mono 6-do-1. Dwa oscylatory i suboscylator mają dedykowane, stałe regulatory poziomu, czyli Osc 1 26 , Osc 2 27 oraz Sub 28 . Pozostałe trzy źródła – źródło szumu, modulator pierścieniowy oraz wejście zewnętrzne - współdzielą pojedynczy regulator poziomu, jakkolwiek możliwe jest miksowanie tych sygnałów. Przełącznik Noise/Ring/Ext 30 przyporządkowuje jedno z nich do czwartego regulatora 29 ; po ustawieniu poziomu jednego źródła można, ustawiając przełącznik 30 w innej pozycji, zmienić poziom sygnału z kolejnego źródła w miksie, nie zmieniając poziomu źródła pierwszego. Oscillator m 2. Sub Osc control from Osc 1 Sekcja Filter Oscillator 1 LFO 2 OSC 2 31 Mod Envelope pulse 37 width 35 32 30 34 36 33 pitch Sub Oscillator OSC 1 (MASTER) OSC 2 (SLAVE) LFO 1 Ogólnie zaleca się zmniejszenie głośności oscylatora 1 w sekcji Mixer 26 tak, by efekt nie był słyszalny. Osc Sync włącza się za pomocą funkcji On-Key – Oscillator: Osc 1-2 sync (the higher D). Po wybraniu Osc Sync 1-2 dioda LED Sync 1-2 20 świeci. Zsumowane sygnały z różnych źródeł, połączone w mikserze, trafiają do sekcji Filter. Sekcja filtru w Bass Station II jest prosta i obsługuje się ją w tradycyjny sposób i można ją skonfigurować za pomocą zaledwie kilku jednofunkcyjnych kontrolek. Suboscylator Oprócz dwócy oscylatorów podstawowych Bass Station II ma podrzędny oscylator „sub-oktawowy”, sygnał z którego może być dodany do przebiegu z Osc 1 i Osc 2, co pozwala tworzyć doskonałe brzmienia basowe. Częstotliwość suboscylatora jest zawsze powiązana z Osc 1 i niższa od jego częstotliwości o oktalub dwie, zależnie od ustawienia przełącznika Sub Oscillator Octave 21 . Typ filtru Przełącznik Type Kształt przebiegu suboscylator wybierany jest niezależnie od Osc 1, za pomocą przełącznika Wave 22 . Do wyboru są: sinusoida , wąski impuls lub fala kwadratowa . Oba przełączniki suboscylatora mają powiązane z nimi diody LED, sygnalizujące ich aktualne ustawienie. Sygnał wyjściowy suboscylatora trafia do sekcji Mixer, gdzie może być dodany do syntetyzowanego brzmienia w żądanych proporcjach. Sekcja Mixer 21 22 31 pozwala wybrać jeden z dwóch stylów pracy filtru: Classic lub Acid. Acid konfiguruje filtr ze stałym nachyleniem zboacza, 4-polowy (24 dB/okt.), dolnoprzepustowy. Filtr dolnoprzepustowy tłumi wyższe częstotliwości, dlatego jest użyteczny w tworzeniu brzmień bazowych. Ten typ filtru oparty jest na prostej drabince diodowej, jaką można spotkać w syntezatorach analogowych popularnych w latach 80, dającej specyficzny charakter brzmienia. Po wybraniu filtru Acid przełączniki Slope i Shape nie pełnią żadnej funkcji. Gdy ustawieniem Type jest Classic, filtr zostaje skonfigurowany jako zmienny, którego kształt (Shape) oraz nachylenie (Slope) mogą być ustawianie przełącznikami 32 oraz 33 . Charakterystykę dolno- (LP), pasmowo- (BP) lub górnoprzepustową (HP) wybiera się przełącznikiem Shape; Slope określa stopień tłumienia częstotliwości poza pasmem ; ustawienie 24 dB daje bardziej zbocze filtru niż 12 dB; to z kolei oznacza, że częstotliwości poza pasmem filtru będą tłumione w większym stopniu. 26 29 28 Cutoff Częstotliwość 27 Głośność Częstotliwość Cutoff Filtr dolnoprzepustowy 24 dB (Classic / Acid) Frequency Volume 13 Cutoff Frequency Volume Frequency Volume Frequency Volume Głośność Volume Volume Volume Cutoff Częstotliwość odcięcia Frequency Cutoff Cutoff Frequency Frequency Frequency Cutoff Frequency Frequency Częstotliwość Częstotliwość odcięcia Głośność Cutoff Frequency Częstotliwość Volume Cutoff Frequency Cutoff Filtr dolnoprzepustowy 12 dB Frequency Frequency Frequency Volume Volume Frequency Volume Głośność Volume Frequency Frequency Frequency Częstotliwość odcięcia Cutoff Frequency Ręczne przemiatanie częstotliwości filtru pozwala uzyskać zmianę jego charakterystyki „od twardej do miękkiej” w każdym brzmieniu. Cutoff Frequency Resonance Regulator Resonance 35 wprowadza podbicie wzmocnienia w wąskim paśmie wokół częstotliwości ustalonej regulatorem Frequency. Pozwala to wzmocnić efekt przemiatania KEY "ON" jest bardzo skutecznym KEYsposobem "OFF" filtru. Zwiększenie wartości rezonansu na zwiększenie modulacji częstotliwości odcięcia i uzyskanie bardzo ostrego brzmienia. Zwiększanie Resonance podkreśla też działanie parametru Frequency, dając znacznie wyraźniejszy efekt. Volume Volume Filtr dolnoprzepustowy 24 dB (Classic / Acid) z rezonansem Frequency Cutoff Cutoff Frequency Frequency Volume Volume Głośność Frequency Frequency Frequency Częstotliwość odcięcia Cutoff Frequency Volume Cutoff Frequency Frequency Frequency Volume Volume Częstotliwość Frequency Frequency Duże pokrętło Frequency 34 reguluje częstotliwość odcięcia filtru typu Acid, ale także filtru typu Classic, o ile Shape ustawiono na HP lub LP. W przypadku pasmowoprzepustowego filtru Classic Frequency ustala jego częstotliwość środkową. Cutoff Frequency Volume Cutoff Częstotliwość Filtr górnoprzepustowy 12 dB Cutoff Frequency Cutoff Frequency VOLUME Modulacja filtru Parametr Frequency filtru może być modyfikowany automatycznie - czyli modulowany wyjściem LFO 2 i/lub obwiednią (Modulation Envelope). Zastosować można jedną lub obie te metody, a intensywność ich działania reguluje się dedykowaną kontrolką, LFO 2 depth 38 dla LFO 2, Mod Env depth 37 dla obwiedni modulacji. (Porównaj z zastosowaniem LFO 1 i Mod Env do do modulowania oscylatorów). Zauważ, ze tylko jeden LFO –KEY LFO"ON" 2 - mozna wykorzystać do modulacji KEY "OFF" filtru. Częstotliwość filtru moze się zmieniać w zakresie do ośmiu oktaw. Filtr dolnoprzepustowy 12 dB z rezonansem Volume Volume Volume Głośność Volume Volume Volume Volume Volume Frequency Cutoff Frequency Częstotliwość odcięcia Frequency Cutoff Cutoff Frequency Frequency Frequency Frequency Frequency Cutoff Cutoff Frequency Frequency Cutoff Częstotliwość Frequency Cutoff Filtr pasmowoprzepustowy 24 dB Frequency Frequency Volume Głośność Volume Volume Volume Volume Częstotliwość odcięcia Frequency Cutoff Frequency Cutoff Frequency Frequency Cutoff Frequency Frequency Cutoff Frequency Częstotliwość Filtr pasmowoprzepustowy 12 dB Cutoff Volume Głośność Volume Frequency Frequency Frequency Frequency Częstotliwość Cutoff odcięcia Frequency Cutoff Frequency Frequency Volume Volume Volume Cutoff Frequency Frequency Cutoff Frequency Częstotliwość Frequency Oto kilka przykładów relacji pomiędzy parametrem LFO 2 Depth i częstoVOLUME filtru: 1 = 76 centów 16 = jedna oktawa 32 = dwie oktawy TIME Ujemne wartości LFO 2 depth „odwracają” przebieg modulujący z LFO; rezultat jest bardziej oczywisty w przypadku przebiegów LFO innych niż sinusoidalne. KEY "ON" KEY "OFF" Modulowanie częstotliwości filtru za pomocą LFO może generować niezwykłe efekty typu “wah-wah”. Ustawienie bardzo małej prędkości LFO 2 pozwala uzyskać efekt płynnego, stopniowego przechodzenia pomiędzy brzmieniem twardym i miękkim. VOLUME Gdy działanie filtru jest uruchamiane przez Envelope 2, zmienia się ono w trakcie brzmienia nuty. Ostrożnie manipulując kontrolkami Envelope można uzyskać bardzo przyjemny dźwięk, na przykład z zawartością spektralną zmieniajacą się w trakcie wybrzmiewania nuty, od fazy TIME ataku, poprzez fazę podtrzymania, aż po zanikanie. Parametr obwiedni modulacji Mod Env depth pozwala kontrolować “głębokość” i “kierunek” modulacji; im wyższa jest wartość tego parametru, tym szersze staje sie pasmo częstotliwości przemiatanych przez filtr. Przy ustawieniu maksymalnym tego parametru, gdy Envelope 2 Sustain jest ustawiony na maksiKEY "ON"się w zakresie ośmiu oktaw. KEY Wartości "OFF" mum, częstotliwość filtru zmienia dodatnie i ujemne sprawiają, ze przemiatanie pasma następuje w przeciwnych kierunkach, ale słyszalny rezultat zależy też od typu użytego filtru. VOLUME Overdrive SUSTAIN Sekcja filtru zawiera dedykwoany generator overdrive (lub distortion); regulator Overdrive 36 reguluje intensywność efektu zniekształcenia, nałożonego na sygnał. Zniekształcenie jest dodawane po filtrze. ATTACK DECAY RELEASE Sekcja Envelopes TIME Bass Station II generuje dwie obwiednie za każdym naciśnięciem klawisza, co może być wykorzystane do modyfikacji brzmienia na różne sposoby. Regulatory obwiedni bazują na standardowej koncepcji ADSR. KLAWISZ NACIŚNIĘTY KLAWISZ ZWOLNIONY GŁOŚNOŚĆ PODTRZYMANIE Frequency Cutoff Filtr górnoprzepustowy 24 dB Frequency 14 Volume Frequency ATAK TIME OPADANIE ZANIKANIE Obwiednię ADSR najłatwiej jest zwizualizować jako wykres zmian amplitudy (głośności) dźwięku w czasie. Obwiednię określającą “czas życia” nuty można podzielić na cztery odrębne fazy: • Attack (atak) – czas, w jakim poziom dźwięku rośnie od zera (od naciśnięcia klawisza) do wartości maksymalnej. Długi atak daje efekt „narastania”. • Decay (opadanie) – czas, w jakim poziom głośności dźwięku spada z maksymalnego, jaki osiągnięty został na końcu fazy ataku, do wartości ustalonej przez parametr Sustain . • Sustain (podtrzymanie) – jest to wartość amplitudy reprezentująca głosność nuty po zakończeniu faz ataku i opadania – gdy klawisz pozostaje naciśnięty. Niskie ustawienie Sustain daje krótki, perkusyjny dźwięk (pod warunkiem, fazy ataku i opadannia również są krótkie). • Release (zanikanie) – jest to czas, po jakim głośność nuty spada z powrotem do zera po zwolnieniu klawisza. Wysoka wartość Release powoduje, że dźwięk pozostaje słyszalny po zwolnieniu klawisza (jakkolwiek ze stopniowo malejącą głośnością). • bez względu na styl gry. Jeśli regulator Glide Time 46 jest ustawiony w pozycji innej niż skrajnie lewa (wyłączony) stosowane jest portamento pomiędzy kolejnymi nutami, niezależnie od tego, czy grane są w stylu legato, czy też nie. Autoglide – tryb ten działa w sposób taki sam, jak Single, ale portamento stosowane jest tylko w odniesieniu do nut granych w stylu legato. Co to jest Legato? Termin muzyczny Legato oznacza “płynnie”. Styl gry Legato to taki, w którym co najmniej dwie nuty nakładają się na siebie. Oznacza to, że gdy grasz melodię, naciskając klawisz kolejnej nuty przytrzymujesz klawisz poprzedniej (wcześniejszej). Klawisz wcześniejszego dźwięku zwalniasz dopiero wtedy, gdy zaczyna grać kolejny. Styl Legato daje pewne możliwości soniczne. W przypadku trybu Multi należy mieć na uwadze, że obwiednia jest wyzwalana ponownie, gdy tylko pomiędzy nutami pojawi się pauza. Jakkolwiek omówiono tu ADSR w odniesieniu do głośności, należy pamiętać, że Bass Station II ma dwa oddzielne generatory obwiedni, czyli Amp Env oraz Mod Env. Portamento Amp Env - obwiednia amplitudy - jest to obwiednia sterująca amplitudą sygnału generowanego przez syntezator i jest zawsze kierowana do VCA w stopniu wyjściowym (patrz schemat blokowy Bass Station II na stronie 12). Portamento sprawia, że zmiana wysokości dźwięku pomiędzy kolejnymi nutami następuje płynnie, a nie skokowo. Syntezator zapamiętuje ostatnio zagraną nutę i glissando rozpoczyna się od niej, nawet jeśli jej klawisz został zwolniony. Czas trwania glissando reguluje się za pomoca regulatora Glide Time. Mod Env – obwiednia modulacji - jest kierowana do różnych sekcji Bass Station II, gdzie może być użyta do modyfikacji innych parametrów syntezatora, w czasie trwania nuty. Są to: • Modulacja stroju Osc 1 oraz Osc 2, w stopniu ustalonym za pomocą regulatora Mod Env depth 16 • Modulacja szerokości impulsu z oscylatorów Osc 1 oraz Osc 2, gdy przełączono je w tryb 18 został przebiegu Square/Pulse, zaś przełącznik źródła modulacji Pulse Width ustawiony na Mod Env • Modulacja częstotliwości filtru (gdy filtr pracuje w trybie Classic), w stopniu określonym za pomocą Mod Env depth 37 Sekcja Effects Bass Station II wyposażony został w dwa efekty dodatkowe: Distortion and Osc Filter Filter. 49 38 39 40 48 • • Distortion - wprowadza kontrolowane zniekształcenie dźwięku przed VCA. Oznacza to, że charakterystyka zniekształcenia nie zmienia się wraz ze zmianami amplitudy sygnału w czasie, zachodzących na skutek działania obwiedni Amplitude Envelope. Osc Filter Mod – pozwala na modulowanie częstotliwości filtru bezpośrednio przez Oscillator 2. Intensywność efektu wynikowego zależy od ustawienia regulatora, ale też większości parametrów Osc 2, np. zakresu, stroju, kształtu przebiegu, szerokości impulsu i zastosowanej modulacji. Spróbuj użyć Osc Filter Mod podczas zmiany stroju Osc 2 za pomocą pokrętła odstrajania. Bass Station II oferuje oddzielny suwak dla każdego parametru ADSR . Służą one do regulacji obwiedni wybranej za pomocą przełącznika Env Select 40 : obwiednia amplitudy, obwiednia modulacji lub obie jednocześnie. • • • • Attack - ustala czas ataku dźwięku. Gdy suwak znajduje się w najniższym położeniu, nuta uzyskuje maksymalny poziom natychmiast po naciśnieciu klawisza; kiedy suwak jest ustawiony w najwyższej pozycji,uzyskanie maksymalnej głośności nuty zajmuje około 5 sekund. W środkowym położeniu suwaka czas ten wynosi 250 ms. Decay - ustala czas, w jakim poziom głośności spada od maksymalnego do ustalonego parametrem Sustain. Gdy suwak znajduje się w środkowej pozycji, czas ten wynosi około 150 ms. Sustain - ustala głośność nuty po zakończeniu fazy opadania. Niska wartość Sustain pozwala podkreślić początek nuty; przesunięcie suwaka całkowicie w dół sprawia, że spadek głośności po zakończeniu fazy opadania jest praktycznie niesłyszalny. Release - wiele brzmień uzyskuje swój charakter dzięki temu, że nuta pozostaje słyszalna po zwolnieniu klawisza; ten efekt “zawieszenia” czy “wygasania”, gdy nuta stopniowo i naturalnie zanika (jak w przypadku wielu rzeczywistych instrumentów) może być bardzo skuteczny. Gdy suwak ustawiony jest pośrodku czas Release wynosi ok. 360 ms. Maksymalny czas zanikania w Bass Station II sięga ponad 10 sekund, ale krótsze czasy są zwykle znacznie bardziej użyteczne! Zależność pomiędzy ustawieniem parametru a czasem zanikania nie jest liniowa. Dalsze zmiany brzmienia pojedynczych dźwięków przy różnych stylach grania można uzyskać poprzez zmianę ustawienia przełącznika Triggering 41 . • • Sekcja LFO Bass Station II ma dwa odrębne oscylatory Low Frequency Oscillators (LFOs), oznaczone jako LFO 1 i LFO 2. Są one funkcjonalnie identyczne, ale ich wyjścia są kierowane do różnych sekcji syntezatora, co oznacza, że sposób ich wykorzystania jest inny: LFO 1: • • • LFO 2: • • • może modulować strój Osc 1 i/lub Osc 2; głębokość modulacji reguluje się w sekcji Oscillator, za pomocą regulatora LFO 1 depth 17 . pozwala modulować strój Osc 1 oraz Osc 2 za pomocą pokrętła Mod 2 , jeśli włączono funkcję On-Key Mod Wh: LFO 1 to Osc Pitch (niższe C#). pozwala modulować strój Osc 1 oraz Osc 2 via siłą docisku, o ile włączono funkcję On-Key Aftertouch: LFO 1 to Osc Pitch (niższe F). może modulować szerokość impulsu Osc 1 i/lub Osc 2, gdy Waveform 13 ustawiono na Square/Pulse, a przełącznik źródła modulacji [18] na LFO 2. może modulować częstotliwość filtru; głębokość modulacji reguluje się w sekcji Filter, za pomocą regulatora LFO 2 depth 38 . pozwala modulować częstotliwość filtru pokrętłem Mod 2 , o ile włączono funkcję On-Key Mod Wh: LFO 2 to Filter Freq (niższe D). Single – wybrana obwiednia(e) jest wyzwalana dla każdej nuty indywidualnie. Jeśli jednak stylem gry jest legato, wówczas obwiednia(e) nie jest wyzwalana. Jeżeli regulator Glide Time 46 ustawiony jest w pozycji innej niż skrajnie w lewo (wyłączony), pomiędzy dwiema kolejnymi nutami stosowane jest portamento, bez zwględu na styl gry. Patrz “Portamento” na stronie 15. Multi – wybrana obwiednia(e) jest zawsze wyzwalana wraz z każdą zagraną nutą, 15 24 25 23 25 24 Zauważ, że Slew działa wobec każdego typu przebiegu LFO, jednak efekty są różne. Wraz ze zwiększaniem wartości Slew czas potrzebny na uzyskanie maksymalnej amplitudy wydłuża się, a w rezultacie może ona w ogóle nie zostać osiągnięta, gdyż ustawienie punktu maksimum jest dla poszczególnych przebiegów różny. FALA KWADRATOWA BEZ FUNKCJI SLEW MAŁA WARTOŚĆ SLEW DUŻA WARTOŚĆ SLEW LFO Waveform Przełącznik przebiegu 24 pozwala wybrać jeden z czterech kształtów fali - trójkąt, piła (opadająca), kwadrat lub Sample and Hold. O aktualnie dokonanym wyborze informuje świecąca dioda LED. LFO Speed Szybkość (częstotliwość) obu LFO reguluje się za pomocą regulatorów 25 , gdy przełącznik Delay/Speed 23 ustawiony jest na Speed. Zakres regulacji zawiera się w granicach od zera do około 190 Hz. LFO Delay Wibrato jest zwykle bardziej efektywne w fazie wybrzmiewania niż od samego początku nuty; parametr Delay określa czas, po jakim wyjście LFO zaczyna modulować dźwięk. Do regulacji tego czasu, gdy przełącznik LFO Delay/Speed 23 znajduje się w położeniu Delay, służy jeden regulator (na każdy LFO) 25 . Sekcja Arpeggiator Bass Station II wyposażono we wszechstronny Arpeggiator, który umożliwia tworzenie arpeggio o różnym stopniu złożoności i rytmie oraz manipulowanie nimi w czasie rzeczywistym. Gdy Arpeggiator jest aktywny i naciśniesz jeden klawisz, jego nuta zostanie powielona. Jeśli zagrasz akord, Arpeggiator zidentyfikuje tworzące go nuty i odegra je pojedynczo, w sekwencji (jest ona określana mianem patternu lub ‘sekwencją arpeggiatora’); jeśli więc zagrasz trójdźwięk C-dur, odgrywanymi nutami będą C, E oraz G. LFO Speed/Sync Te funkcje On-Key (dostępne dla każdego LFO niezależnie) są powiązane z przełącznikiem Delay/Speed 23 w sekcji LFO Bass Station II. Gdy przełącznik Delay/Speed ustawiony jest na Speed, można rozszerzyć jego rolę, korzystając z funkcji On-Key Speed/Sync. Ustawienie funkcji On-key Speed/Sync LFO 1 (niższe A) na Spd (Speed) umożliwia sterowanie szybkości LFO 1 za pomocą regulatora obrotowego 25 . Z kolei ustawienie SNc (Sync) zmienia funkcję tego regulatora i pozwala zsynchronizować szybkość LFO 1 z wewnętrznym bądź zewnętrznym zegarem MIDI, w oparciu o wartość określoną za pomocą regulatora 25 . Wartość ta jest wyświetlana na wyświetlaczu LCD. Patrz tabela Wartości synchronizacji na str. 19. 44 46 42 45 43 41 Tę samą funkcjonalność można uzyskać w przypadku LFO 2, poprzez funkcję On-Key Speed/Sync LFO 2, włączaną klawiszem niżeszgo A#. LFO Keysync Każdy LFO działa nieprzerwanie, ‘w tle'. Jeśli funkcja Keysync jest wyłączona (Off), nie da się przewidzieć, w którym miejscu przebiegu nastąpi naciśnięcie klawisza. Kolejne naciśnięcia dają wówczas różne rezultaty. Ustawienie Keysync na On uruchamia przebieg LFO od początku przy każdym naciśnięciu klawisza. Keysync włącza się i wyłącza dla obu LFO niezależnie, przy użyciu funkcji On-Key: LFO: Keysync LFO 1 (niższe G) oraz LFO: Keysync LFO 2 (niższe G#). LFO Slew Parametr Slew modyfikuje kształt przebiegu LFO. Ostre krawędzie stają się łagodniejsze w miarę zwiększania wartości Slew. Efekt ten można usłyszeć, wybierając Square jako przebieg LFO i ustawiając stosunkowo niską szybkość, by dźwięk zmieniał się płynnie pomiędzy dwoma impulsami. Zwiększenie wartości Slew powoduje, że przejście z jednego w drugi następuje “ślizgowo”, a nie raptownie. Dzieje się tak na skutek wygładzenia pionowych zboczy kwadratowego przebiegu LFO. Funkcją Slew steruje się za pomocą funkcji On-Key: LFO : Slew LFO 1 (niższe B) oraz LFO : Slew LFO 2 (środkowe C). Naciśnij przycisk Function/Exit 5 i wybrany klawisz Slew LFO; ustaw wartość parametru przyciskami Value 8 . Ponownie naciśnij Function/Exit, by opuścić LFO Slew. Arpeggiator uaktywnia się, naciskając przycisk On 42 ; status Arpeggiatora potwierdza znajdująca się obok dioda LED. Tempo sewkencji arpeggio ustala się za pomocą regulatora Tempo 44 ; pozwala on zwiększyć zmniejszyć szybkość odgrywania sekwencji. Zakres regulacji to 40 do 240 BPM, a bieżąca wartość BPM widoczna jest na wyświetlaczu. Jeśli Bass Station II jest synchronizowany z zewnętrznym zegarem MIDI, automatycznie wykrywa sygnał zegarowy i dezaktywuje regulator Tempo. W takim przypadku tempo sekwencji jest dostosoweane do zewnętrznego zegara MIDI. Aby sprawdzić wartość BPM zegara zewnętrznego, obróć lekko regulator Tempo; spowoduje to wyświetlenie jej na wyświetlaczu LED. Jeśli źródło zewnętrznego sygnału zegarowego MIDI zostanie odłączone, Arpeggiator kontynuuje odgrywanie sekwencji w ostatnim znanym tempie. Jeśli jednak użyjesz regulatora Tempo, wewnętrzny zegar przejmie kontrolę, zmieniając tempo odtwarzania. Wówczas tempo jest wyznaczane przez ów zegar wewnętrzny i regulowane kontrolką Tempo. Przycisk Latch 43 sprawia, że sekwencja arpeggio jest odtwarzana wielokrotnie, bez konieczności naciskanai klawiszy. Latch można nacisnąć przed włączeniem Arpeggiatora. Wówczas, po włączeniu Arpeggiatora, Bass Station II automatycznie rozpoczyna odtwarzanie sekwencji złożonej z nut ostatnio zagranych. Sekwencja jest odtwarzana samoczynnie, do czasu zatrzymania. Pattern arpeggiatora wybiera się za pomocą regulatorów Rhythm, Arp Mode oraz Arp Octaves, czyli 45 , 46 i 47 . • • 16 Rhythm – arpeggiator oferuje 32 predefiniowane sekwencje arpeggio; do ich wyboru służy regulator Rhythm. Sekwencje sa ponumerowane od 1 do 32; numer aktualnie wybranej sekwencji pojawia się na wyświetlaczu. Złożoność rytmiczna sekwencji wzrasta wraz z ich numeracją; Rhythm 1 to po prostu seria kolejnych ćwierćnut, a kolejne sekwencje, o wyższych numerach, wprowadzają coraz bardziej rozbudowane podziały i dźwięki o mniejszej długości (szesnastki). Arp Mode – ustawienie tego 8-pozycyjnego przełącznika z grubsza określa porządek, w jakim odgrywane będą nuty tworzące sekwencję: POZYCJA PRZEŁĄCZN. Up Down UpDn OPIS KOMENTARZ Wznoszący Opadający Sekwencja zaczyna się od najniższej zagranej nuty Sekwencja zaczyna się od najwyższej zagranej nuty Kierunek sekwencji zmienia się Tak jak w UpDn, ale nuty najniższa i najwyższa są grane dwukrotnie Sekwencja składa się z nut odtwarzanych w kolejności, w jakiej zostały zagrane na klawiaturze UpDn2 Wznoszący/ opadający Played Kolejność klawiszy Random Record Play Losowy Nuty, których klawisze są naciśnięte, są odgrywane w losowej kolejności Patrz punkt Sekwencer (strona 17) Warto poświęcić nieco czasu na eksperymenty z różnymi kombinacjami Rhythm i Arp Mode. Niektóre patterny dają lepsze wyniki w określonych trybach. • Arp Octaves – pozwala dodać wyższe oktawy do sekwencji arpeggio. Przy ustawieniu na 2 sekwencja jest odgrywana normalnie, po czym powtarzana o oktawę wyżej. Wyższe wartości rozszerzają ten proces o kolejne, wyższe oktawy. Ustawienia inne niż 1 skutkują podwojeniem, potrojeniem itd. długości sekwencji. Dodane nuty duplikują oryginalne dźwięki sekwencji, ale z przesunięciem oktawowym. A zatem sekwencja zagrana jako czterodźwiękowa przy ustawieniu Arp Octaves na 1 po zmianie ustawienia Arp Octaves na 2 będzie składała się z ośmiu dźwięków. Arp Swing Parametr ten ustawia się za pomoca funkcji On-Key, Arp: Swing (wyższe F#). Przytrzymaj klawisz i dokonaj regulacji przyciskami Patch/Value 8 . Jeśli wartość parametru Swing inna niż domyślne 50, możesz uzyskać dodatkowe, interesujące efekty rytmiczne. Wyższe wartości wydłużają interwał pomiędzy nutami nieparzystymi i parzystymi, a pomiędzy parzystymi i nieparzystymi odpowiedni skracają. Niższe wartości mają działanie odwrotne. Jest to efekt, który łatwiej jest zrozumieć poprzez eksperymenty niż objaśnienia! Sekwencer Bass Station II oferuje 32-krrokowy sekwencer, sterowany za pomocą kontrolek umieszczonych w sekcji Arpeggiator. Kontrolki sekwencera oznaczone zostały na panelu czarnymi opisami na białym tle i są to: Record, Play, SEQ, Legato, Rest oraz SEQ Retrig. (Zwróć uwagę, że SEQ, Legato oraz Rest są “drugorzędnymi funkcjami” - odpowiedni - kontrolki Arp Octaves 46 oraz przycisków arp On 41 i Latch 42 ). Play Po zarejestrowaniu sekwencji należy przełączyć kontrolkę Arp Mode na PLAY. Zaresjstrowane sewkencje można odtwarzać na różne sposoby. Jeśli zagrasz pierwszą nutę sekwencji, sekwencer odegra całą sewkencję w jej oryginalnej tonacji. Na przykład, jeżeli pierwszą nutą zarejestrowanej sekwencji jest środkowe C, to aby odtworzyć ją w pierwotnej tonacji, należy nacisnąć klawisz środkowego C. Jeśli zagrasz inną nutę, sekwencja zostanie przetransponowana do tonacji zagranej nuty. Na przykład, jeżeli zagrasz niższe B, sekwencja (która została pierwotnie zarejestrowana od środkowego C) zostanie przetransponowana o jeden półton w dół. Rytm sekwencji można zmieniać za pomocą regulatora Rhythm 45 w podobny sposób, jak w przypadku arpeggiatora. SEQ Retrig Ten parametr sekwencji ustala się za pomocą funkcji On-Key, Arp: SEQ Retrig (górne G). Zasób dostępnych rytmów - jak opisano w punkcie dotyczącycm arpeggiatora - obejmuje proste dwutaktowe rytmy z pojedynczymi ćwierćnutami po szesnastkowe. Liczba nut w paternie rytmicznym zmienia się więc od 8 (dwa takty po cztery ćwierćnuty) do 32 (dwa takty po 16 szesnastek/pauz). Jednakże zarejestrowana sekwencja może zawierać dowolną liczbę dźwięków (maksymalnie 32), dlatego też jej długość może nie odpowiadać długości wybranego wzoru rytmicznego. Czasem jest to zamierzone, ale w niektórych przypadkach lepiej jest skrócić sekwencję, by dopasować ją do wybranego rytmu, np. aby sewkencja powtarzana była w danym rytmie. Po ustawieniu SEQ Retrig na On funkcja ta od nowa uruchamia sekwencję co dwa takty, bez względu na to, czy sekwencja została odebrana w całości. Zmiana ustawienia SEQ Retrig na Off sprawia, że sekwencja jest odgrywana w całości, nawet „owijając się” wokół wzorca rytmicznego. Funkcje On-key Aby zminimalizować liczbę regulatorów Bass Station II wypsoażono w funkcje On-key, pzowalające regulowac parametry nie związane bezpośrednio z odgrywaniem dźwięków. Każdemu klawiszowi przypisana jest specyficzna funkcja On-key, opisana na panelu tuż nad nim. Aby użyć funkcji On-key, należy wcisnąć i przytrzymać przycisk Function/Exit 51 , po czym nacisnąć klawisz jej odpowiadający. Wyświetlacz LED wówczas zamiga, prezentując aktualną wartość bądź ustawienie funkcji. Aby zmienić wartość lub stan funkcji, zwolnij klawisz oraz przycisk Function/Exit, po czym użyj przycisków Patch/Value 8 . Należy zauważyć, że niektóre funkcje działają jak przełączniki – np. włącz/wyłącz, podczas gdy inne są “analogowe” i operują w typowym zakresie wartości od -63 do +63. Po ustawieniu żądanej wartości bądź stanu ponownie naciśnij przycisk Function/Exit, by opuścic tryb On-key; jeśli nie wykonasz kolejnych regulacji, tryb wyłączy się samoczynnie po 10 sekundach. 5 6 8 Record Możliwe jest zarejestrowanie maksymalnie czterech oddzielnych sekwencji, złożonych z maksymalnie 32 nut (lub kombinacji nut i pauz) każda. Są one zapamiętywane w Bass Station II i zachowywane także po wyłączeniu syntezatora. Ponadto aktualnie wybrana sekwencja jest zapisywana jako element programu. Aby nagrać sekwencję, należy najpierw wybrać jedną z czterech komórek pamięci (1 do 4) kontrolką SEQ 46 . Kontrolkę Arp Mode 45 należy ustawić na Record. Wyświetlacz LCD wyświetli potwierdzenie włączenia trybu rec. Zagraj pierwszy dźwięk (lub wstaw pauzę – patrz niżej), a na wyświetlaczu pojawi się ‘1’; wskazanie to będzie inkrementowane wraz ze wstawianiem kolejnych nut, do maksymalnej liczby 32. Zauważ, że: sekwencer nie rejestruje długości zagranych nut i pauz. Rytm sekwencji podczas odtwarzania jest określany ustawieniem regulatora arp Rhythm 44 ; po zarejestrowaniu pełnej sekwencji 32 nut/pauz żadna kolejno zagrana nuta nie zostanie zapamiętana; sekwencje mogą być krótsze niż 32 nuty/pauzy. Nagrywanie może zostać przerwane w dowolnej chwili. Pauzę (fragment ciszy o długości takiej samej, jak nuta) można wstawić do sekwencji w taki sam sposób, jak nutę, naciskając przycisk Rest 41 . Jeśli dwie nuty muszą być zagrane w stylu legato (niezależnie od patternu wybranego za pomocą regulatora Rhythm), zagraj pierwszą z nich, po czym naciśnij przycisk Legato 41 . Na wyświetlaczu pojawi sie kreska ‘-‘ po numerze kroku, sygnalizując zastosowanie legato dla danej nuty. Ta oraz kolejna nuta zostaną odegrane w legato. Oprócz tego możliwe jest łączenie nut (wydłużenie czasu ich trwania) w podobny sposób, poprzez zagranie tej samej nuty, gdy na wyświetlaczu widnieje symbol legato, czyli kreska ‘-‘. (Zauważ, że łączenie pauz tą metodą nie jest możliwe). Kolejne naciśnięcia przycisku Legato na przemian włączają i wyłączają funkcję legato/ łączenia nut. Tym sposobem można też anulować legato/łączenie zastosowane w danym kroku sekwencera. Po anulowaniu kreska znika z wyświetlacza. Po wybraniu funkcji On-key (gdy wyświetlacz LED zaczął migać) klawiatura powraca do normalnego działania. To pozwala na sprawdzenie wpływu działania funkcji On-key na dźwięk w czasie rzeczywistym, w razie potrzeby. Przykładem może być zmiana wartości parametru Arp Swing podczas wykonania na żywo. Wiele funkcji On-key zostało już opisanych w tej instrukcji; poniższa lista stanowi ich pełne zestawienie. Mod Wh: Filter Freq (dolne C) Zakres: -63 do +63 Oprócz ręcznej zmiany częstotliwości odcięcia filtru (za pomocą regulatora Frequency 33 ), przy użyciu obwiedni modulacji oraz LFO 2, do regulacji tej można wykorzystać kółko ostrajania (Mod Wheel). To doskonałe rozwiązanie dla wykonań na żywo. Wartość parametru określa zakres zmian dokonywanych tym kółkiem. Wartości dodatnie powodują, że przesunięcie kółka w górę zwiększa częstotliwość odcięcia filtru; z kolei wartości ujemne przynosza efekt odwrotny. 17 Mod Wh: LFO 1 to OSC Pitch (dolne C#) Zakres: -63 do +63 Parametr LFO 1 to OSC Pitch reguluje głębokość zmiany stroju oscylatora (zarówno Osc1, jak i Osc 2) przez LFO 1, gdy używa się pokrętła modulacji 2 . Działanie tej funkcji jest kumulowane z innymi regulatorami stroju oscylatora, toteż efekt zależy również od ustawień tychże regulatorów. Wartości dodatnie zwiększają głębokość modulacji, przy czym maksymalna zmiana stroju może wynosić 96 półtonów, czyli 8 oktaw. Wartości ujemne redukują modulację stroju oscylatora w podobnym zakresie. tego regulatora i umożliwia zsynchronizowanie prędkości LFO 1 do wewnętrznego lub zewnętrznego zegara MIDI, w oparciu o wartość ustaloną regulatorem 25 . Wartości synchronizacji prezentowane są na wyświetlaczu LED . Patrz tabela na stronie 19. LFO: Speed/Sync LFO 2 Zakres: SPd or Snc Ta funkcja On-key działa tak samo, jak opisana wyżej LFO: Speed/Sync LFO 1. LFO: Slew LFO 1 Mod Wh: LFO 2 to Filter Freq Zakres: -63 do +63 Parametr Osc 2 Pitch reguluje głębokość zmiany stroju oscylatora Osc 2, gdy używa się pokrętła modulacji 2 . Funkcja ta jest przydatna do zwiększania zakresu przemiatania Osc 2 niż możliwy do uzyskania za pomocą pokrętła odstrojenia. Wartości dodatnie zwiększają zakres modulacji maksymalnie do 96 półtonów, czyli 8 oktaw. Wartości ujemne redukują modulację stroju oscylatora w podobnym zakresie. Aftertouch: Filter Freq (dolne E) Zakres: -63 do +63 Parametr Filter Freq reguluje głębokość zmiany częstotliwości filtru przez docisk klawiszy, czyli aftertouch (np. zmiana częstotliwości filtru jest proporcjonalne do siły docisku klawisza po jego naciśnięciu). Wartości dodatnie powodują zwiększanie głębokości modulacji częstotliwości filtru, wartości ujemne ją zmniejszają. Aftertouch: LFO 1 to OSC Pitch Zakres: 0 do 127 Slew to parametr modyfikujący kształt przebiegu LFO 1. Ostre krawędzie zboczy stają sie bardziej wygładzone wraz ze zwiększaniem jego wartości. LFO: Slew LFO 2 (środkowe C) Zakres: 0 do 127 Ta funkcja On-key działa tak samo, jak opisana wyżej LFO:Slew LFO 1 ale odnosi się do LFO 2. (dolne D#) Oscillator: Pitch Bend Range (górne C#) Zakres: -24 do +24 Parametr Pitch Bend Range określa maksymalny zakres (w półtonach) odstrojenia za pomocą pokrętła Pitch 2 . Maksymalnie zakres ten może być ustawiony na dwie oktawy. Wartość dodatnia zwiększa wysokość dźwięku, gdy pokrętło Pitch zostaje obrócone „w przód”, a zmniejsza, kiedy kółko zostaje obrócone „w tył”. Ustawienie wartości ujemnej odwraca tę zależność. Oscillator: Osc 1-2 sync (górne D) Zakres: Off or On Osc 1-2 sync to technika wykorzystania Osc 1 do wprowadzania harmonicznych do Osc 2 poprzez użycie przebiegu Osc 1 do wyzwalania tego z Osc 2. Gdy Osc 1-2 sync jest włączona (On), diody LED 1-2 [20] są podświetlone. Więcej szczegółów na stronie 9. (dolne F) Zakres: -63 do +63 Parametr LFO 1 to OSC Pitch reguluje głębokość zmiany stroju oscylatora (zarówno Osc1, jak i Osc 2) przez LFO 1, gdy używa się do tego celu docisku. Działanie tej funkcji jest kumulowane z innymi regulatorami stroju oscylatora, zatem efekt będzie zależał także od ich ustawień. Wartości dodatnie zwiększają zakres modulacji maksymalnie do 96 półtonów, czyli 8 oktaw. Wartości ujemne redukują modulację stroju oscylatora w podobnym zakresie. Aftertouch: LFO 2 Speed (dolne B) (dolne D) Zakres: -63 do +63 Parametr LFO 2 to Filter Freq reguluje głębokość modulacji częstotliweości filtru przez LFO 2, gdy używa się pokrętła modulacji 2 . Działanie tej funkcji jest kumulowane z innymi regulatorami częstotliwości filtru, toteż efekt zależy również od ustawień tychże regulatorów. Wartości dodatnie powodują zwiększenie głębokości modulacji częstotliwości filtru, ujemne zaś jej zmniejszenie. Mod Wh: Osc 2 Pitch (dolne A#) Velocity: Amp Env (górne D#) Zakres: -63 do +63 Funkcja ta reguluje wpływ siły uderzeń w klawisze na ogólną głośność. Przy wartościach dodatnich mocniejsze uderzenia wywołują głośniejszy dźwięk. Przy ustawieniu Amplitude Velocity na zero głośność pozostaje niezmienna, niezależnie od sposobu gry. A zatem wartość tego parametru określa relację pomiędzy siłą uderzeń w klawisze i głośnością uzyskanych dźwięków. Zauważ, że wartości ujemne dają efekt odwrotny niż dodatnie. (dolne F#) Zakres: -63 do +63 Parametr LFO 2 Speed reguluje głębokość wpływu docisku na szybkość LFO 2. Wartości dodatnie zwiększają tę szybkość proporcjonalnie do siły dociskania klawisza. Wartości ujemne powodują zmniejszanie szybkości LFO 2. W przypadku “naturalnego” stylu gry ustaw wartość Amp Env na około +40. Velocity: Mod Env (górne E) LFO: Keysync LFO 1 (dolne G) Zakres: On lub Off Ustawienie Keysync LFO 1 na On powoduje, że przebieg LFO 1 startuje od początku za każdym naciśnięciem klawisza. Po przełączeniu na Off niemożliwe staje się przewidzenie, w którym punkcie bedzie się znajdował przebieg po naciśnięciu klawisza. Zakres: -63 do +63 Tak jak Amp Env pozwala regulować głośność dynamiką gry, tak Mod Env można wykorzystać do sterowania czymkolwiek obwiednią modulacji czułą na siłę uderzeń w klawisze. Przy dodatnich wartościach parametru im mocniej naciska się klawisze, tym głębszy jest efekt modulacji. Wartości ujemne mają działanie odwrotne. VCA: Limiter (górne F) LFO: Keysync LFO 2 (dolne G#) Zakres: On lub Off Ustawienie Keysync LFO 2 na On powoduje, że przebieg LFO 2 startuje od początku za każdym naciśnięciem klawisza. Po przełączeniu na Off niemożliwe staje się przewidzenie, w którym punkcie bedzie się znajdował przebieg po naciśnięciu klawisza. LFO: Speed/Sync LFO 1 (dolne A) Zakres: SPd lub Snc Ta funkcja On-key powiązana jest z przełącznikiem Delay/Speed 23 w sekcji LFO. Gdy Delay/Speed jest ustawiony na Speed, można rozszerzyć jego funkcjonalność, używając funkcji On-key Speed/Sync. Ustawienie Speed/Sync LFO 1 na Speed pozwala na regulowanie prędkości LFO regulatorem obrotowym 25 . Przełączenie na Sync powoduje powiązanie funkcji 18 Zakres: 0 do 127 Ponieważ Bass Station II może generować dźwieki o bardzo dużej dynamice – szczególnie sekcja filtru pracuje na granicy samooscylacji – konieczne może się okazać zastosowanie ograniczania poziomu wyjściowego. Ta funkcja On-key uruchamia prosty limiter (bez żadnych innych kontrolek) stopnia VCA. Zaleca się, aby limiter włączać po dokonaniu regulacji wszelkich innych parametów dźwięku; o ile to możliwe, ustawiaj go, obserwujac poziom wyjściowy na mierniku w mikserze lub wzmacniaczu, by upewnić się, że podczas regulacji kontrolkami nie pojawią się przesterowania. Wraz ze wzrostem wartości parametru limiter staje się coraz bardziej agresywny, w rezultacie czego kompresja pojawia się nawet przy niskim poziomie wyjściowym. Aby skompensować działanie limitera, należy zwiększyć głośność dźwieku. DODATEK Arp: Swing (górne F#) Zakres: 1% do 99% Modyfikacja rytmu bieżącego patternu arpeggiatora. Pełny opis na str. 17. Arp: Seq Retrig (górne G) Zakres: Off lub On Wymuszanie pełnych powtórzeń bieżącego patternu sekwencera niezależnie od długości patternu arpeggiatora. Pełny opis na str. 17. Global: MIDI Channel (górne G#) Zakres: 1 do 16 Ta funkcja On-key pozwala wybrać kanał MIDI do transmisji i odbioru danych MIDI do/z innych urządzeń MIDI (takich jak sekwencer MIDI w oprogramowaniu DAW). Przytrzymując przycisk Function/Exit 5 naciśnij klawisz górnego G. Wyświetlacz zamiga, wyświetlając numer bieżącego kanału MIDI (będzie to 1, jeśli domyślne ustawienie fabryczne nie zostało zmienione). Zwolnij Function/Exit. Teraz możesz zmienić numer kanału za pomocą przycisków Patch/Value. Zostanie on zapamiętany i uaktywniony po wykonaniu restartu syntezatora. Global: Local (górne A) Zakres: On lub Off Parametr ten decyduje o tym, czy Bass Station II będzie odtwarzał nuty grane na lokalnej klawiaturze, czy też sterowany był komunikatami MIDI z urządzenia zewnętrznego, jak sekwencer MIDI czy klawiatura sterująca. Ustaw On, by użyć klawiatury lokalnej, a Off, jeśli chcesz sterować Bass Station II z zewnątrz poprzez MIDI, np. klawiaturą sterującą. Global: Tune (górne A#) Importowanie barw przez SysEx Funkcja On-Key Dump umożliwia zachowanie dowolnej lub też wszystkich barw Bass Station II w komputerze poprzez ich transmisję w formie komunikatówe MIDI SysEx. Nie byłoby to jednak użyteczne bez możliwości załądowania tychże barw z komputera do syntezatora! Oprócz własnych barw, które zapisałeś w komputerze, wczytywać możesz także barwy pobrane z witryny internetowej Novation. (Pamiętaj, by odwiedzać tę witryną od czasu do czasu, gdyż nasz dział programowania brzmień pracuje nieustannie, wciąż przygotowując wspaniałe barwy syntezatorowe dla użytkowników). Do załadowania barw pod postacią danych SySex możesz użyć dowolnego oprogramowania MIDI, zainstalowanego w komputerze. Oczywiście musisz znać lokalizację, w której owe barwy zostały zapisane. Gdy przesyłasz z komputera pojedynczą barwę, Bass Station II ładuje ją do bufora w pamięci, jednocześnie czyniąc ją brawą bieżącą – to oznacza, że możesz ją wybrać wprost z komputera. Jeśli jednak zmienisz barwę na inną, aktualna barwa zostanie usunięta. Jeżeli chciałbyś, aby została ona zapamiętana w syntezatorze, do użycia w przyszłości, musisz zapisać ją w zwykły sposób (patrz “Zapisywanie brzmień” na stronie 7). Tak jak w czasie zapisywania zmodyfikowanej barwy, jeśli po prostu naciśniesz Save, barwa w aktualnie wybranej lokalizacji zostanie nadpisana. Jeśli zamierzasz zachować załadowane brzmienie w określonej komórce pamięci (numer presetu), musisz najpierw ją wyszukać. Wysłanie pełnej biblioteki barw z komputera powoduje automatyczne nadpisanie każdego brzmienia w syntezatorze. Jest to użyteczna funkcja – pozwala przywrócić fabryczne ustawienia barw – ale pamiętaj, że powoduje nadpisanie wszystkich brzmień w pamięci instrumentu. Jeśli więc nie zachowałeś swoich brzmień w kopii zapasowej, stracisz je. Korzystaj ostrożnie! Tabela wartości synchronizacyjnych Tabela ta wyjaśnia znaczenie komunikatów wyświetlanych podczas zmiany ustawień Speed/ Sync dla dowolnego LFO (poprzez obracanie regulatorów LFO [25], gdy funkcja On-Key LFO: Speed/Sync LFO 1 ustawiona jest na Sync). Zakres: -50 centów do +50 centów Parametr ten pozwala na dokładniejszą regulacje stroju całego instrumentu. Strojenia dokonuje się w centach (1/100 półtonu), a zatem wartości ±50 ustawiają strój oscylatora w połowie pomiędzy dwoma półtonami. Global: Input Gain (górne B) Zakres: -10 dB do +60 dB Jest to regulacja wzmocnienia sygnału z wejścia zewnętrznego EXT IN na tylnym panelu {6}. Domyślne ustawienie to zero (wzmocnienie jednostkowe). Global: Dump (górne C) Zakres: n/d Ta funkcja On-key służy do transmisji bieżących parametów syntezatora poprzez MIDI, w formie komunikatu SySex. pozwala to zachować własne barwy (Patch) w komputerze, w kopii zapasowej. Dane są transmitowane zarówno przez port USB, jak i gniazdo MIDI OUT na tylnym panelu. Wytransmitować można barwę bieżącą lub wszystkie 128. Przytrzymując przycisk Function/ Exit naciśnij klawisz. Na wyświetlaczu pojawi się komunikat onE. Nie zwalniając przycisku Function/Exit ponownie naciśnij klawisz, co uruchomi transmisję. Możesz też nacisnąć przyciski Patch/Value - na wyświetlaczu pojawi się napis All. Przytrzymaj przycisk Function/Exit i jeszcze raz naciśnij klawisz; Bass Station II wytransmituje parametry wszystkich 128 barw po kolei, i tym sposobem stworzysz kopię zapasowącałej zawartości pamięci syntezatora. Komunikat Znaczenie komunikatu Opis muzyczny Impulsy MIDI 1 64b 64 bity 1 cykl na 16 taktów 2 48b 48 bitów 1 cykl na 12 taktów 1536 1152 3 42b 42 bity 2 cykl na 21 taktów 1002 4 36b 36 bitów 1 cykl na 9 taktów 864 5 32b 32 bity 1 cykl na 8 taktów 768 6 30b 30 bitów 2 cykle na 15 taktów 720 7 28b 28 bitów 1 cykl na 7 taktów 672 8 24b 24 bity 1 cykl na 6 taktów 576 9 213 21 + 2/3 3 cykle na 16 taktów 512 10 20b 20 bitów 1 cykl na 5 taktów 480 448 11 183 18+ 2/3 3 cykle na 14 taktów 12 18b 18 bitów 1 cykl na 18 taktów (2 cykle na 9 taktów) 432 13 16b 16 bitów 1 cykl na 4 takty 384 14 133 13 + 1/3 3 cykle na 4 takty 320 15 12b 12 bitów 1 cykl na 12 taktów (1 cykl na 3 takty) 288 16 102 10 + 2/3 3 cykle na 8 taktów 256 17 8b 8 bitów 1 cykl na 2 takty 192 18 6b 6 bitów 1 cykl na 6 taktów (2 cykle na 3 takty) 144 128 19 5b3 5 + 1/3 3 cykle na 4 takty 20 4b 4 bitów 1 cykl na 1 takt 21 3b 3 bitów 1 cykl na 3 beats (4 cykle na 3 takty) 72 22 8x3 2 + 2/3 3 cykle na 2 takty 64 96 23 2n 1/2 2 cykle na 1 takt 48 24 4d 1/4 z kropką 2 cykle na 3 beats (8 cykli na 3 takty) 36 25 4x3 1 + 1/3 3 cykle na 1 takt 32 26 4n 1/4 4 cykle na 1 takt 24 27 8d 1/8 z kropką 4 cykle na 3 takty (16 cykli na 3 takty) 18 28 4t 1/4 triolowa 6 cykli na 1 takt 16 29 8n 1/8 8 cykli na 1 takt 12 30 16d 1/16 z kropką 8 cykli na 3 takty (32 cykle na 3 takty) 9 31 8t 1/8 triolowa 12 cykli na 1 takt 8 32 16n 1/16 16 cykli na 1 takt 6 33 16t 1/16 triolowa 24 cykle na 1 takt 4 34 32n 1/32 32 cykle na 1 takt 3 35 32t 1/32 triolowa 48 cykli na 1 takt 2 19 Ustawienia początkowe – tabela parametrów Jest to lista wszystkich parametów syntezatora zapisanych w brzmieniu wyjściowym (Patch fabryczny, ładowany do komórek pamięci 64 do 127): Sekcja Parametr Wartość początkowa Master patch volume 100 Oscillator Mixer Filter Osc 1 fine 0 (pozycja środkowa) Osc 1 range 8’ (A3 = 440Hz) Osc 1 coarse 0 (pozycja środkowa) Osc 1 waveform saw Osc 1 Mod Env depth 0 (pozycja środkowa) Osc 1 LFO 1 depth 0 (pozycja środkowa) Osc 1 Mod Env PW mod amount 0 (pozycja środkowa) Osc 1 LFO 2 PW mod amount 0 (pozycja środkowa) Osc 1 manual PW amount 50. (pozycja środkowa) Osc 2 fine 0 (pozycja środkowa) Osc 2 range 8’ (A3 = 440Hz) Osc 2 coarse 0 (pozycja środkowa) Osc 2 waveform saw Osc 2 Mod Env depth 0 (pozycja środkowa) Osc 2 LFO 1 depth 0 (pozycja środkowa) Osc 2 env 2 PW mod amount 0 (pozycja środkowa) Osc 2 LFO 2 PW mod amount 0 (pozycja środkowa) Osc 2 manual PW amount 50. (pozycja środkowa) Sub Osc oct -1 Sub Osc wave sine Osc 1 level 255 (w prawo) Osc 2 level 0 (w lewo) Sub Osc level 0 (w lewo) Select noise, ring, ext 0 (w lewo) Noise level 0 (w lewo) Ring mod level 0 (w lewo) External signal level 0 (w lewo) Type Arpeggiator Octave Area Other 24dB Shape LP Frequency 255 (w prawo) 0 (left) On off Latch off Rhythm 32 Note mode up Octaves 1 Key transpose 0 Octave 0 Mod 0 LFO 2 Filter Freq 0 LFO 1 Osc Pitch 10 Funkcje On-Key Mod Wh Aftertouch LFO Osc 2 Pitch 0 Filter Freq 10 LFO 1 to Osc Pitch 0 LFO 2 Speed 0 Key Sync LFO 1 off Key Sync LFO 2 on Speed/Sync LFO 1 speed Speed/Sync LFO 2 speed Slew LFO 1 0 Slew LFO 2 0 Oscillator Bend Amount 12 (okatawa w górę i w dół) Osc 1-2 Sync off Velocity Amp Env 0 Mod Env 0 VCA Limit 0 Arp Arp Swing 50 Global Classic Slope Osc Filter Mod Seq Retrig on MIDI Chan 1 Local on Tune 0 Input Gain 0 Ustawienia syntezatora zapamiętywane po wyłączeniu Resonance 0 (w lewo) 1 Wzmocnienie wejściowe Mod Env depth 0 (pozycja środkowa) 2 Strój ogólny LFO 2 depth 0 (pozycja środkowa) 3 Kanał MIDI Overdrive 0 (pozycja środkowa) Portamento Portamento time 0 (w lewo) LFOs LFO 1 speed 75 (7.9Hz) LFO 1 delay 0 (w lewo) LFO 2 speed 52 (3Hz) Envelope Effects 20 LFO 2 delay 0 (w lewo) LFO 1 wave tri LFO 2 wave tri LFO 1 Sync value off LFO 2 Sync value on Amp env attack 0 (w dół) Amp env decay 0 (w dół) Amp env sustain 127 (w górę) Amp env release 0 (w dół) Amp env triggering Multi Mod Env attack 0 (w dół) Mod Env decay 0 (w dół) Mod Env sustain 127 (w prawo) Mod Env release 0 (w dół) Mod Env triggering Multi Amp and Mod Env triggering Multi Distortion 0 (w lewo) Ustawienia syntezatora niezapamiętywane po wyłączeniu 1 Ustawienie Local. Domyślnie ON 2 Edytowana barwa (o ile nie została zachowana w pamięci presetów) 3 Bieżący numer barwy. Domyślny numer to zero Lista parametrów MIDI Sekcja LFOs Parametr CC / NRPN patch volume cc Nr kontrolera LFO 1 speed cc 18:50 0 do 255 Zakres LFO 1 delay cc 86 off, 1 do 127 LFO 2 speed cc 19:51 0 do 255 0 do 127 LFO 2 delay cc 87 off, 1 do 127 Master 7 patch inc prog change 0 do 127 LFO 1 wave cc 88 patch dec prog change 0 do 127 LFO 2 wave cc 89 LFO 1 Sync value NRPN 87 LFO 2 Sync value NRPN 91 Oscillator osc 1 fine cc 26:58 -100 do 100* (do 1 miejsca po przecinku, bez 0 dla liczb całk.) Envelope amp env attack cc 90 0 do 127 amp env decay cc 91 0 do 127 osc 1 range cc 70 16’,8’,4’,2’ (wartość MIDI 63, 64, 65, 66) amp env sustain cc 92 0 do 127 osc 1 coarse cc 27:59 -12. to 12. amp env release cc 93 0 do 127 osc 1 waveform NRPN 0:72 sinusoida, trójkąt, piła, impuls amp env triggering NRPN 0:73 1,2,3 osc 1 Mod Env depth cc 71 -63 do +63* osc 1 LFO 1 depth cc 28:60 -127 do 127* osc 1 Mod Env PW mod amount cc osc 1 LFO 2 PW mod amount osc 1 manual PW amount osc 2 fine cc cc cc 72 -63 do 63* 73 -90 do 90 (wartość MIDI 63 i 64 = 0%) 74 5. do 95. (wartość MIDI 64 = 50%) 29:61 -100 do 100* (do 1 miejsca po przecinku, bez 0 dla liczb całk.) osc 2 range cc 75 16’,8’,4’,2’ (wartość MIDI 63, 64, 65, 66) osc 2 coarse cc 30:62 -12. to 12* (do 1 miejsca po przecinku, bez 0 dla liczb całk.) osc 2 waveform NRPN 0:82 cc 76 -63 do +63* osc 2 LFO 1 depth cc 31:63 -127 do 127* osc 2 env 2 PW mod amount osc 2 LFO 2 PW mod amount cc cc osc 2 manual PW amount cc sub osc oct cc sub osc wave cc 77 -63 do +63* 78 -90 do 90 (wartość MIDI 63 i 64 = 0%) 79 5. do 94.3 (wartość MIDI 64 = 50%) 81 80 -2,-1 oktawa poniżej OSC 1 20:52 0 do 255 osc 2 level cc 21:53 0 do 255 sub osc level cc 22:54 0 do 255 noise level cc 23.55 0 do 255 ring mod level cc 24:56 0 do 255 external signal level cc 25:57 0 do 255 0 do 127 0 do 127 Mod Env sustain cc 104 0 do 127 Mod Env release cc 105 0 do 127 Mod Env triggering NRPN 0:105 1,2,3 Distortion cc 94 0 do 127 Osc Filter Mod cc 115 off, 1 do 127 on cc 108 latch cc 109 rhythm cc 119 note mode cc 118 octaves cc 111 Other pitch pitchbend mod cc 0 -8192 do 8191 64 0 do 127 sustain cc after touch aftertouch 0 do 127 LFO 2 Filter Freq NRPN LFO 1 Osc Pitch NRPN 0:70 -63 do +63 Osc 2 Pitch NRPN 0:78 -63 do +63 0 do 127 Mod Wh 0:71 Aftertouch Filter Freq NRPN 0:74 -63 do +63 LFO 1 to Osc Pitch NRPN 0:75 -63 do +63 LFO 2 Speed NRPN 0:76 off, 1 do 127 LFO Mixer cc 102 103 Arpeggiator sinus, impuls, kwadrat osc 1 level cc cc Effects sinusoida, trójkąt, piła, impuls osc 2 Mod Env depth Mod Env attack Mod Env decay Key Sync LFO 1 NRPN 0:89 OFF lub On Key Sync LFO 2 NRPN 0:93 OFF lub On Speed/Sync LFO 1 NRPN 0:87 Speed/Sync LFO 2 NRPN 0:91 Slew LFO 1 NRPN 0:86 Slew LFO 2 NRPN 0:90 Oscillator Bend Amount cc 107 1 do 12 Osc 1-2 Sync cc 110 OFF lub On Amp Env cc 112 Mod Env cc 113 Limit cc 95 Arp Swing cc 116 Seq Retrig NRPN 106 Velocity Filter Type cc 83 Classic, acid slope cc 106 12, 24 shape cc 84 LP, BP, HP frequency cc 16:48 0 do 255 resonance cc 82 0 do 127 Mod Env depth cc 85 -63 do +63* lfo 2 depth cc 17:49 -127 do 127* overdrive cc 114 0-127 portamento time cc 5 off, 1 do 127 VCA 0-127 Arp Portamento 21 AudioTech Biuro i Studio Odsłuchowe ul. Łagiewnicka 20 02-860 Warszawa tel.+48(22) 648-29-35 Fax +48(22) 648-29-35 wew. 21 www.audiotechpro.pl [email protected] 22