WYMOGI STAWIANE PRACOM DYPLOMOWYM (PROMOCYJNYM

WYMOGI STAWIANE PRACOM DYPLOMOWYM (PROMOCYJNYM

WYMOGI STAWIANE PRACOM DYPLOMOWYM (PROMOCYJNYM)
PRZYGOTOWYWANYM W WYŻSZEJ SZKOLE ZARZĄDZANIA
OCHRONĄ PRACY W KATOWICACH:
WYDZIAŁ HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNY,
ZAKŁAD NAUK PRAWNYCH I BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO.
Wstęp
Niniejsze opracowani stanowi zbiór zasad przygotowania, tworzenia i realizacji prac
promocyjnych (dyplomowych) i oprócz zapoznania się z niniejszym opracowaniem zaleca się
dyplomantom przestudiowanie publikacji takich jak:
 Majchrzak J., Mendel T., Metodyka pisania prac magisterskich i dyplomowych. Wyd.
AE, Poznań 2005.
 Pułło A., Prace magisterskie i licencjackie. Wskazówki dla studentów. Wyd.4
i nowsze. Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2006.
 Zenderowski R., Praca magisterska. Jak pisać i bronić: wskazówki metodologiczne.
CeDeWu.pl Wydawnictwa fachowe. Warszawa 2007/2008.
1. Wymogi ogólne
Praca dyplomowa (promocyjna) stanowi samodzielne opracowanie pisemne tematu
badawczego, nad realizacją którego sprawuje opiekę naukowa promotor. Jest ona
opracowaniem zgodnie z ustalonym przedmiotem, celem i zakresem tematycznym pracy.
Integralną częścią pracy może być model urządzenia, konstrukcja, program komputerowy,
opracowanie własne albo istotna modyfikacja. Pożądane jest odniesienie problemu do
praktyki.
Wyznaczanie tematu i tezy badawczej dotyczącej doskonalenia systemu
bezpieczeństwa wiąże się z rozpoznaniem i określeniem:
 obszaru badawczego,
 przedmiotu badań (lub modernizacji),
 przedmiotu działań modernizacyjnych,
 przedmiotu proponowanej zmiany,
 niedomagań dotyczących systemu i ich skutków,
 diagnozy poszczególnych zagrożeń bezpieczeństwa wewnętrznego,
 skutków poszczególnych zagrożeń bezpieczeństwa wewnętrznego,
 podstawowych przyczyn występowania niedomagań lub niedoborów,
 zakresu potrzeb działań modernizacyjnych,
 zakresu zmiany społecznej związanej z zagrożeniami bezpieczeństwa lub
bezpieczeństwem publicznym,
 oczekiwanych efektów modernizacji,
 proponowanych kierunków zmian lub strategii ich osiągania,
 odbiorców lub beneficjentów powstałych efektów,
 metod organizowania społeczności lokalnych wokół celu jakim jest bezpieczeństwo
wewnętrzne (publiczne),
 zakresu lub obszaru podejmowania działania (zadania) modernizacyjnego,
 ogólnej koncepcji realizacji wyznaczonego zadania modernizacyjnego lub zmiany
społecznej,
1
 podstawowych stymulacyjnych środków materialnych (rzeczowych, finansowych)
niezbędnych do prawidłowego działania i rozwoju systemu, co wpływa bezpośrednio
na wymogi merytoryczne,
 zarysu budżetu projektu zmian.
Praca dyplomowa powinna więc zawierać:
 wyraźne określenie problemu teoretycznego lub empirycznego,
 analizy zjawiska lub problemu,
 pogłębioną analizę problemu,
 narzędzia badania społecznego,
 odniesienie do narzędzi analitycznych,
 wnioski na podstawie przeprowadzonej analizy, odniesienie do literatury przedmiotu,
wcześniejszych badań w zakresie.
Co wpływa na kształtowanie umiejętności autora w zakresie:
 samodzielnego poszukiwania materiałów źródłowych,
 identyfikacji, analizowania i diagnozowania obserwowanych zjawisk,
 dostrzegania prawidłowości występujących w obrębie tych zjawisk,
 posługiwania się w trakcie przygotowywania pracy nabytą w czasie studiów wiedzą,
 prowadzenia logicznego toku myślenia,
 posługiwania się jasnym i zrozumiałym językiem.
2. Charakter pracy promocyjnej
Praca I stopnia nauczania (licencjacka) może mieć charakter:
 analizy wybranego obszaru badawczego,
 projektu w zakresie praktycznego rozwiązania problemu badawczego.
Licencjacką pracę dyplomową powinno charakteryzować:
 wykazanie umiejętności rozwiązywania problemów z danej dziedziny wiedzy,
wykorzystując nabyte umiejętności ogólne i specjalistyczne,
 wykazanie wiedzy i umiejętności w zakresie najnowszych osiągnięć danej dziedziny
nauki,
 ścisłe powiązanie wyników pracy z praktyką.
Praca II stopnia (magisterska) może mieć charakter:
 analizy badawczej wykrywającej nowe zależności i nowe zjawiska,
 projektu odnoszącego się do proponowanych nowych rozwiązań,
 systematyzujący w zakresie poglądów odnoszących się do bezpieczeństwa
wewnętrznego.
W zależności od charakteru, praca dyplomowa (promocyjna) powinna zawierać:
 moduł wprowadzający - teoretyczny, w którym następuje: wyjaśnienie wszelkich
pojęć, terminów i definicji związanych z tematem pracy, skali zjawiska, problemu,
statystyk ich obejmujących w wymiarze światowym, UE, Polski, województwa,
powiatu, gminy, jeżeli jest to możliwe wcześniejszych badań dotyczących zagadnienia
oraz analiza metod i technik badawczych wraz z omówieniem zasad, funkcji
i klasyfikacji składników (metodologia analiz teoretycznych i empirycznych),
 aspekt analityczno-badawczy obejmujący ogólną charakterystykę przedmiotu lub
obiektu badań, analizę zjawisk będących przedmiotem badań, wnioski i propozycje
zmian lub usprawnień oraz ocenę możliwości i warunków wdrożenia zmian,
2
3. Struktura i objętość pracy promocyjnej
Praca promocyjna zasadniczo winna składać się z trzech zasadniczych części:
- Część pierwsza - przygotowująca założenia pracy i jej proces badawczy, w którym
dyplomant wyjaśnia przedmiot, zakres i cel pracy oraz przyczyny jej podjęcia.
Objaśnia temat oraz jego rozumienie, przedstawia problem główny. Wprowadzenie
zamyka się omówieniem konstrukcji, uzasadniając w nim podział materiału
i informacje o zawartościach poszczególnych rozdziałów.
Kolejnym etapem powinno być omówienie źródeł, które mogą mieć różny charakter,
zarówno ze względu na rodzaj wykorzystywanych materiałów, jak i wymagania
stawiane tematowi, uzależnione od rodzaju pracy. Historia, skala, statystyka, badania
odnośnie zjawiska czy problemu społecznego lub zagrożeń.
Część metodologiczno-metodyczna łącząca część teoretyczną z empiryczną: pytania
badawcze i/lub hipoteza(y) i opis procesu badawczego. Pytania szczegółowe
wpływające na rozwiązanie problemu głównego.
 Część druga, które tworzą rozdziały gromadzące argumenty na rzecz przyjętej
hipotezy lub pytania badawczego. Ich kolejność zależy od obszerności
zgromadzonego materiału, a także od typu pracy i jej charakteru. Korzystnie jest
zgrupować materiał w nie więcej niż trzech do sześciu rozdziałach, nadając im tytuły,
a następnie dzieląc je na podrozdziały. Pod koniec każdego rozdziału można
sformułować wynikające z niego wnioski, co stanowi przejrzyste zamknięcie każdej
z części pracy i pomaga w wyprowadzeniu końcowych wniosków (zakończenia).
 Część trzecia - zakończenie, które musi zawierać odpowiedzi na postawione pytania
badawcze lub hipotezy, odnieść się do dotyczących nie rozstrzygniętych problemów
czy kwestii. Przy sporządzaniu ustaleń końcowych wskazane jest wykorzystanie
wniosków zamykających kolejne rozdziały (etapy postępowania badawczego).
Ważne jest zachowanie właściwych proporcji pomiędzy częściami pracy. Główna część pracy
powinny stanowić około 60% pracy. Objętość wstępu do pracy nie powinna przekraczać kilku
stron (do 3). Analiza literatury problemu (z punktu widzenia aktualnego stanu wiedzy) ok. 30
%, a pozostałe części oraz podsumowanie i wnioski końcowe ok. 10 % całości pracy.
Zależnie od specyfiki tematu, proporcje te mogą ulec elastycznej zmianie, jednak stosownie
do wskazówek promotora.
Praca promocyjna winna także zawierać: przypisy, bibliografię, materiały ilustracyjne,
aneksy oraz spis treści.
 Przypisy są podstawowym elementem tzw. aparatu krytycznego/naukowego. Służą
udokumentowaniu wywodów i wniosków sformułowanych w pracy (przypis
dokumentujący) bądź uzupełnieniu zasadniczych argumentacji i wywodów
komentarzem, cytatem źródłowym, dygresją (przypis uzupełniający). Wskazuje się
w nich, z jakiego źródła pochodzą cytowane w pracy informacje, poglądy i fragmenty
tekstów. Mogą one zawierać także krótkie omówienia kwestii spornych,
szczegółowych, dygresji, co pozwala zachować jednolity i wartki tok narracji
w tekście głównym. Przygotowuje się je w każdym rozdziale pracy i umieszcza na
dole każdej strony lub na końcu każdego rozdziału – co zależy od uzgodnień
z promotorem pracy. Ich numeracja powinna być ciągła w obrębie całej pracy
promocyjnej.
Format przywołanej literatury powinien być taki jak w bibliografii, przy czym należy
bezwzględnie podawać numer strony, na której przywołanie to się znajduje.
W stosunku do bibliografii w przypisach inicjał imienia lub imion autorów
umieszczany jest przed nazwiskiem zgodnie z zasadami pisowni polskiej. Promotorzy
3
szczegółowo poinformują, jak stosować skróty zgodnie z zasadami pisowni polskiej w przypadku powtórzeń cytowania tego samego dzieła (jeśli bezpośrednio i w ciągłym
kolejnym cytowaniu stosujemy polskie: Tamże, s. ..)
Przykłady przypisów:
1
Jedną z najnowszych i wielopłaszczyznowych pozycji tego typu jest praca Wartościowanie współczesnej
przestrzeni miejskiej, Red. M. Madurowicz, Warszawa 2010, integrująca podejścia różnych dyscyplin i
stanowisk.
1
K. Czekaj, Suma wszystkich strachów, O zmienności zagrożeń w społecznościach lokalnych województwa
śląskiego, [W]: Współczesny wymiar bezpieczeństwa w aspekcie zmienności zagrożeń. Ratownictwo 2011. Red.
M. Trombski, B. Kosowski. Wyd. WSZOP, Katowice 2012, s. 105.
1
B. Jałowiecki, Społeczne wytwarzanie przestrzeni, Wyd. Scholar, Warszawa 2010, s. 19-50.
1
A. Majer, Socjologia i przestrzeń miejska, PWN, Warszawa 2010, s. 17-74.
1
Tamże, s. 49.
1
M. Dymnicka, Przestrzeń publiczna a przemiany miasta, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2013, s. 50 –
89.
1
Szerzej zob. K. Czekaj, Socjologia szkoły chicagowskiej i jej recepcja w Polsce. Wyd. GWSH, Katowice 2007,
s. 271-306.
1
Cytat za W. Magiera, Czy media wychowują przestępców? [W]: Bezpieczeństwo lokalne. Społeczny kontekst
prewencji kryminalnej, Red.: J. Czapska, J. Widacki. PWN, Warszawa 2000, s. 208;
1
Tamże, s. 210 – 220;
1
Zob. K. Czekaj, Środki masowego przekazu a kształtowanie poczucia bezpieczeństwa w Katowicach w opiniach
mieszkańców, [W]: Zeszyt Naukowy Katedry Socjologii i Psychologii GWSH, nr 25. Red. J. Sztumski, Wyd.
GWSH, Katowice 2004.
1
K. C ze kaj , M. Za war t k a : Od wojewódzkiej strategii polityki społecznej w zakresie bezpieczeństwa
publicznego do strategii BEZPIECZNY ŚLĄSK. [W]: Zapobieganie wykluczeniu społecznemu. Red. Lucyna
Frąckiewicz, Wydawca: Akademia Ekonomiczna w Katowicach i Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej
Województwa Śląskiego, Katowice-Warszawa 2005.
1
M. Zió ł ko ws k i : Strategia rozwoju gminy. Istota, znaczenie i zadania. [W]: Strategia rozwoju miast.
Materiały konferencyjne. Poznań 1997; s. 3.
1
K. Czekaj, W cieniu zagrożenia terroryzmem w mieście, Bezpieczeństwo w Katowicach w opiniach
mieszkańców, [W]: Zeszyt Naukowy Katedry Socjologii i Psychologii. Red. J. Sztumski. Wyd. GWSH, Katowice
2003, s. 50.
 Bibliografia, powinna być zamieszczona w kolejności alfabetycznej nazwisk autorów.
Bibliografia nie jest dodatkowo numerowana ponieważ kluczem porządkującym jest
alfabet. Zawierać powinna kompletne dane bibliograficzne:
 w przypadku pozycji książkowych: nazwisko i pierwsza litera imienia autora
(autorów), tytuł pracy, wydawnictwo, miejsce i rok wydania,
 w przypadku czasopism: nazwisko i pierwsza litera imienia autora (autorów), tytuł
pracy, nazwa czasopisma, numer woluminu (rocznika), numer zeszytu, numer
pierwszej i ostatnie strony, rok wydania w nawiasie,
 akty prawne powinny być wymienione pod: Ustawa o…, Rozporządzenie…. A dalej
jaka, jakie (alfabet obowiązuje), według zasady ważności i chronologiczności,
 umieszczanie materiałów z Internetu wymaga uprzedniej akceptacji promotora, jest
dopuszczalne przy czym konieczne jest podanie portalu, dokładnej strony oraz autora
cytowanego materiału. Strony Internetowe wymienia się pod http…., podobnie jak
akty prawne.
 Materiały ilustracyjne stanowią rysunki, zdjęcia, wykresy, tabele, wzory, które
umieszcza się w tekście zaraz po przywołaniu do materiału ilustracyjnego.
Przywołanie ma charakter odsyłacza podanego w nawiasie okrągłym. W przypadku,
gdy objętość tych materiałów jest duża, aby nie utrudniać śledzenia wywodu
dyplomanta, wskazane jest umieszczanie części materiałów w aneksie do pracy
(załącznikach na końcu pracy), a tekst główny zaopatrzyć w przywołanie.
4
 Format rysunków. Każdy rysunek musi mieć przywołanie w tekście. Rysunki
wykonane technika komputerową należy wstawić do tekstu najlepiej jako ramkę
graficzną, pośrodku strony z podpisem bezpośrednio pod rysunkiem i jego źródłem.
Rysunki z cudzych prac należy podawać bez żadnych zmian i modyfikacji. Jeżeli autor
nie zgadza się z całością rysunku, może zaproponować własne rozwiązanie
podpisując, że jest to opracowanie własne na podstawie … i tu podać źródło. Rysunki
mogą być kolorowe. Numeracja narastająca (Rys. 1. .., Rys. 2. …, Rys. 3. …). Pod
rysunkiem umieszcza się źródło.
 Format zdjęć. Do zdjęć należy stosować te same zasady co dla rysunków, przy czym
skrót: Rys., zastępujemy skrótem: Foto/Zdjęcie. Numeracja narastająca (np. Foto. 1.
…, Foto. 2. …, Foto. 3. …). Pod zdjęciami umieszcza się źródło.
 Format wykresów. Do wykresów należy stosować te same zasady co dla rysunku, przy
czym skrót Rys., zastępujemy słowem Wykres. Numeracja narastająca (Wykres 1. …,
Wykres 2. …, Wykres 3. …). Gdy na jednym wykresie znajduje się kilka krzywych
lub kilka słupków, należy podać legendę i je pokolorować. Pod wykresami umieszcza
się źródło.
 Format tabel. Należy dobierać wielkość czcionki w poszczególnych kolumnach tak,
aby tabela była czytelna i przejrzysta, niezależnie od jej układu (pionowy, czy
poziomy). Tabele umieszcza się centralnie, numeruje się kolejnym numerem tabeli
(Tab. 1. …, Tab. 2. …, Tab. 3. …) nad tabelą. Pod tabelą umieszcza się źródło.
 Format wzorów. Wzory matematyczne powinny być napisane za pomocą edytora
równań i centralnie umieszczone na stronie. Pod wzorem należy podać legendę do
występujących oznaczeń literowych oraz ich miana, a obok (dosunięty do prawego
marginesu) umieścić w nawiasie okrągłym kolejny numer wzoru.
 Aneksy traktuje się jako załącznik do pracy jako ważne jej uzupełnienie. Umieszczamy
w nim fragmenty lub całe dokumenty trudno dostępne, a szczególnie ważne dla pracy.
Mogą to być odpisy, wywiady, ankiety, utwory literackie lub jej fragmenty istotne dla
dokumentowania pracy, kartoteki etc. Każdy aneks musi być opatrzony informacją
o dokumentach, źródłach, na podstawie których został sporządzony.
 Spis treści obejmuje wszystkie części pracy w kolejności, w jakiej zostały
uszeregowane. Podaje się w nim tytuły części, rozdziałów, podrozdziałów,
bibliografię, spis elementów uzupełniających (aneks). Spis rysunków, zdjęć,
wykresów, tabel, aneksów wraz z numeracją stron na których spis się znajduje
zamieszcza się na końcu pracy. W zależności od rodzaju spisu treści (dwudzielny,
trójdzielny) nie wszystkie szczegółowe podziały zamieszczamy w nim. Używamy
arabskiego alfabetu do numeracji rozdziałów i podrozdziałów. W spisie rysunków,
zdjęć, wykresów, tabel i aneksów należy umieścić: numer i tytuł oraz numer stron na
których się znajdują.
Optymalna objętość pracy promocyjnej powinna wahać się w granicach:
 50 do 70 stron dla pracy licencjackiej,
 70 do 120 stron dla pracy magisterskiej, znormalizowanego maszynopisu (ok. 1800
znaków na stronie, tj. 30 wierszy na stronie, po 60 znaków w wierszu.
4. Sposób pisania tekstu
Edycja tekstu pracy promocyjnej powinna odpowiadać:
 czcionka: Times New Roman, 12p, z wyjątkiem tekstu w przypisach i opisie źródeł
(10p),
 krój zwykły, kursywa dozwolona tylko w zwrotach obcojęzycznych, w przywołaniach
5










literaturowych, w spisie rysunków i tabel,
kolor czcionki wyłącznie czarny,
akapity wyjustowany, w szczególnych przypadkach dosunięty do lewego marginesu,
odstęp między wierszami 1,5 linii, przy czym w niektórych fragmentach tekstu można
odstęp między wierszami zmniejszyć do 1 linii, np. w dłuższym cytacie, w podpisie po
rysunkiem, w tekście tabeli i wewnątrz tabeli, w legendzie wzoru, w dolnych
przypisach, w bibliografii, wpisach rysunków, tabel i załączników,
początek akapitu powinien zaczynać się wcięciem ok. 1,5 cm,
marginesy ok. 2,5 cm, przy czym należy zwiększyć margines na oprawę o ok. 1 cm,
numeracja stron w stopce po prawej stronie, z wyłączeniem strony tytułowej, spisu
treści,
numeracja i rozmiar czcionki dla tytułów rozdziałów merytorycznych: 1. Tytuł
rozdziału Rozdział 1. - czcionka 16p, pogrubiona, 1.1. Tytuł podrozdziału drugiego
poziomu – czcionka 14p, pogrubiona, 1.1.1. Tytuł trzeciego poziomu – czcionka 12p,
pogrubiona,
wstęp, zakończenie, bibliografia, spisy: rysunków, tabel i załączników są
numerowane, inna jest numeracja aneksów (rzymska numeracja ANEKS I, II itd.),
spis treści powinien być umieszczony bezpośrednio po stronie tytułowej. W spisie
treści nie należy podawać nienumerowanych tytułów podrozdziałów,
zwracać uwagę na dwudzielny lub trójdzielny spis treści. Dla rozdziałów
i podrozdziałów numerowanych należy podać numer strony początkowej. Numer
strony musi być dosunięty do prawego marginesu.
5. Układ szczegółowy pracy promocyjnej
Układ pracy promocyjne powinien obejmować:
 znormalizowana strona tytułowa, która zawiera nazwę uczelni i katedry (zakładu),
nazwisko i imię autora, tytuł naukowy, stopień naukowy i tytuł zawodowy oraz
nazwisko i imię promotora, miejsce i rok wydania pracy, (zgodnie ze standardem
WSZOP),
 oświadczenie autora o faktycznym autorstwie pracy,
 spis treści z podaniem numeracji stron rozpoczynających każdą część, rozdziały i
podrozdziały,
 wprowadzenie,
 części, rozdziały i podrozdziały,
 zakończenie,
 bibliografia,
 spis tabel, rysunków, załączników,
 załączniki i aneksy.
Wszystkie dokumenty pomocnicze, które są niezbędne do zrozumienia treści pracy, powinny
znaleźć się w spisie załączników i aneksów, na końcu pracy. Takimi materiałami są np. kopie
danych katalogowych elementów i podzespołów, wydruki komputerowe (tabulogramy
programów, wyniki obliczeń symulacyjnych, itp.), elementy dokumentacji technicznej
urządzenia, mapy plany terenu i budynków, kopie druków firmowych, folderów, reklam,
ankiet, kwestionariuszy, itp. Każdy załącznik powinien być opisany (Załącznik 1. …,
Załącznik 2. …, Załącznik 3. …,). Można też używać ANEKS I, ANEKS II, itd.
6
6. Poprawność językowa tekstu
Od dyplomanta wymaga się nie tylko poprawnej zawartości merytorycznej
i metodologicznej, ale także szczególnej dbałości o językową i stylistyczną poprawność pracy
zgodnej ze specyfiką dyscypliny naukowej. Należy zatem unikać nie tylko błędów
ortograficznych, ale także interpunkcyjnych, fleksyjnych (niewłaściwej odmiany wyrazów),
frazeologicznych (pomocne jest korzystanie z Polskiego Słownika Frazeologicznego),
licznych powtórzeń użycia tego samego wyrazu (pomocne jest korzystanie ze Słownika
synonimów) a także kolokwializmów (czyli słów i zwrotów używanych w mowie potocznej).
Obowiązującą zasadą jest podawanie w pracy pełnych imion i nazwisk cytowanych autorów
(bez grzecznościowej formy „Pan”, „Pani”, „profesor”), przy pierwszym przywołaniu
w tekście pracy.
Przywołując je ponownie, można pozostać przy podaniu inicjału imienia i pełnym brzmieniu
nazwiska.
W pisowni dat przyjmuje się liczby arabskie dla (np.: 18.12.1917). Określenia dziesięcioleci
można podawać w rozwinięciu, np. lata sześćdziesiąte lub w formie skróconej, np. lata 60.
(kropka po liczbie jest konieczna, ponieważ pełni rolę końcówki fleksyjnej, w rodzaju „-go”,
„-ty” , „-ta” - np. sześćdziesiąta rocznica, lata sześćdziesiąte).
Przed ostatecznym wydrukiem należy poddać tekst wnikliwej lekturze korekcyjnej.
7. Uwagi końcowe i porządkowe.
Pracę przyjmuje promotor i podpisuje np. Pracę przyjąłem. Proponuję na recenzenta ………
(tytuł, stopień imię i nazwisko). Data.
Katowice 2013
7