ANATOMIA CZŁOWIEKA
Transkrypt
ANATOMIA CZŁOWIEKA
ANATOMIA CZŁOWIEKA REPETYTORIUM NA PODSTAWIE ANATOMII CZŁOWIEKA A. BOCHENKA ■ M. REICHERA PRZYGOTOWALI UZUPEŁNIAJĄC I REDAGUJĄC RYSZARD ALEKSANDROWICZ BOGDAN CISZEK KRZYSZTOF KRASUCKI & PZWL ANATOMIA CZŁOWIEKA REPETYTORIUM NA PODSTAWIE ANATOMII CZŁOWIEKA A. BOCHENKA M. REICHERA PRZYGOTOWALI UZUPEŁNIAJĄC I REDAGUJĄC RYSZARD ALEKSANDROWICZ BOGDAN CISZEK KRZYSZTOF KRASUCKI & PZWL SPIS TREŚCI 1. OSTEOLOGIA Anatomia jako nauka i jej stosunek do nauk pokrewnych ........................... Plan budowy ciała ludzkiego....................................................................... Układy narządów ................................................................................... Okolice ciała ............................................................................................ Osie i płaszczyzny ciała ......................................................................... Osteologia z artrologią..................................................................................... Wprowadzenie do osteologii....................................................................... K ręgosłup...................................................................................................... Połączenia kręgosłupa, połączenia kręgosłupa z czaszką, ogólna mechanika i czynność kręgosłupa ........................................................ Kościec klatki piersiowej............................................................................. Kości kończyny górnej ............................................................................... Obojczyk i łopatka ................................................................................. Kość ram ienna.......................................................................................... Kościec przedramienia .............................................................................. Kości ręki ................................................................................................ Połączenia w obrębie obręczy kończyny g ó rn ej........................................ Staw ram ienny.............................................................................................. Staw łokciow y.............................................................................................. Połączenia kości przedramienia................................................................... Połączenia w obrębie ręki ........................................................................... Obręcz kończyny dolnej ................................................................................ Kość udowa i rz e p k a ................................................................................... Kości g o le n i.................................................................................................. Kościec sto p y ................................................................................................ Staw biodrow y.............................................................................................. Staw kolanowy.............................................................................................. Połączenia kości goleni, stawy stopy ........................................................ Budowa ogólna czaszk i............................................................................... Kości części mózgowej czaszki ............................................................... Kości czaszki twarzowej........................................................................... Połączenia kości czaszki........................................................................... Doły i jamy czaszki ................................................................................. 13 15 16 18 24 26 26 30 34 39 45 45 49 51 55 59 60 62 64 66 71 77 80 84 90 91 94 99 105 121 132 134 2. MIOLOGIA Ogólna budowa m ięśni...................................................................................... Budowa makroskopowa m ięśn i................................................................... Naczynia i nerwy m ięśn i............................................................................. Narządy pomocnicze mięśni ....................................................................... Podział mięśni .............................................................................................. Mięśnie grzbietu................................................................................................ Mięśnie klatki piersiowej ................................................................................. 161 162 165 166 168 170 180 7 Mięśnie brzucha ................................................................................................ Mięśnie szyi ...................................................................................................... Mięśnie głowy .................................................................................................. Mięśnie kończyny g ó rn e j................................................................................. Mięśnie obręczy kończyny gó rn ej.............................................................. Mięśnie ram ien ia.......................................................................................... Mięśnie przedramienia................................................................................. Krótkie mięśnie ręki ................................................................................... Mięśnie kończyny dolnej ................................................................................. Mięśnie obręczy kończyny d o ln ej.............................................................. Mięśnie uda .................................................................................................. Mięśnie goleni .............................................................................................. Krótkie mięśnie stopy ................................................................................. 188 196 203 209 209 213 216 225 232 232 237 243 252 3. TRZEWA Układ traw ienny................................................................................................ Jama ustna .................................................................................................... Ogólna budowa jamy ustnej ................................................................... Z ę b y .......................................................................................................... Gruczoły jamy ustnej ............................................................................. Język i okolica podjęzykowa ................................................................. Podniebienie ............................................................................................ G ardło............................................................................................................ P rzeły k .......................................................................................................... Otrzewna ...................................................................................................... Żołądek.......................................................................................................... Jelito cienkie ................................................................................................ Jelito grube.................................................................................................... Wątroba ........................................................................................................ Drogi żółciowe zewnątrzwątrobowe.......................................................... Trzustka ........................................................................................................ Układ oddechowy.............................................................................................. Nos zewnętrzny i przedsionek nosa .......................................................... Jama nosowa ................................................................................................ K rtań.............................................................................................................. Tchawica i oskrzela głów ne.................... P łu ca............................................................................................................... Opłucna ........................................................................................................ Sródpiersie................................................................................................ Układ moczowo-płciowy ................................................................................. Narządy moczowe ........................................................................................ N erki.............................................................................................................. Drogi odprowadzające m o c z ....................................................................... M oczowód................................................................................................ Pęcherz m oczow y................................................................................... Narządy płciowe .......................................................................................... Narządy płciowe męskie i droga plemnika .......................................... Jądro .................................................................................................... Najądrze .............................................................................................. Nasieniowód........................................................................................ Pęcherzyki n asien n e........................................................................... Moszna i powrózek nasienny............................................................ 8 263 263 263 264 266 268 272 273 279 280 281 284 286 289 295 296 298 298 298 300 305 308 314 314 315 315 315 322 322 323 326 326 326 330 330 331 331 Prącie .................................................................................................. Cewka moczowa męska i jej gruczoły ............................................ Narządy płciowe żeńskie i droga j a j a .................................................... Jajnik.................................................................................................... Jajow ód................................................................................................ Macica ................................................................................................ Pochwa ................................................................................................ Cewka moczowa żeńska..................................................................... Narządy płciowe żeńskie zew nętrzne.................................................... Dno miednicy .......................................................................................... Układ wewnątrzwydzielniczy ......................................................................... G rasica.......................................................................................................... Gruczoł tarczow y.......................................................................................... Gruczoły przytarczyczne............................................................................. Nadnercza...................................................................................................... Ciałka przyzwojowe ................................................................................... Szyszynka i przysadka................................................................................. 333 335 337 338 341 342 344 345 346 346 352 353 354 355 355 357 357 4. UKŁAD NACZYNIOWY Wstęp ............................................................................................................... Krew i chłonka (lim fa)..................................................................................... Narządy budowy i rozkładu składnikówmorfotycznych krwi i chłonki . .. Szpik kostny.................................................................................................. Narządy chłonne .......................................................................................... Śledziona ...................................................................................................... Układ sercowo-naczyniowy............................................................................. S erce.............................................................................................................. Wiadomości ogólne o naczyniach krwionośnych .......................................... Układ naczyń tętniczych ................................................................................. Tętnice krążenia małego ............................................................................. Tętnice krążenia wielkiego ......................................................................... Tętnice głowy i szyi ................................................................................... Tętnice kończyny górnej ............................................................................. Tętnice tułowia ............................................................................................ Gałęzie aorty piersiowej i brzusznej...................................................... Tętnice kończyny dolnej i m iednicy.......................................................... Krążenie płodowe ............................................................................................ Układ naczyń żylnych ..................................................................................... Żyły krążenia małego ................................................................................. Żyły krążenia wielkiego ............................................................................. Żyły głowy i szyi ................................................................................... Żyły kończyny g ó rn ej............................................................................. Żyły klatki piersiowej i kręgosłupa ...................................................... Żyły kończyny dolnej ............................................................................. Żyły brzucha i m iednicy......................................................................... Układ naczyń chłonnych ................................................................................. Główne pnie chłonne................................................................................... Układ chłonny głowy i s z y i......................................................................... Układ chłonny kończyny górnej ................................................................. Układ chłonny klatki piersiowej ................................................................. Naczynia i węzły chłonne brzucha i m iednicy.......................................... Naczynia i węzły chłonne kończyny dolnej .............................................. 361 365 368 368 368 371 374 374 387 390 390 391 394 403 420 420 427 442 445 445 445 447 451 454 456 460 463 463 465 467 469 470 473 9 5. UKŁAD NERWOWY OŚRODKOWY Podstawowe p o ję cia.......................................................................................... Podział układu nerwowego ............................................................................. Ośrodki i drogi nerwowe ................................................................................. Rdzeń kręgow y.................................................................................................. M ózgow ie.......................................................................................................... Powierzchnia gómo-boczna mózgowia...................................................... Przekrój mózgowia w płaszczyźnie pośrodkowej..................................... Komory mózgowia ..................................................................................... Wymiary i masa m ózgow ia......................................................................... Podział ontogenetyczny m ózgow ia............................................................ Rdzeń przedłużony. M o st................................................................................. Móżdżek. Komora czw arta............................................................................... Sródmózgowie .................................................................................................. Międzymózgowie .............................................................................................. Kresomózgowie ................................................................................................ Główne drogi czuciowe i ruchowe ................................................................. Drogi somatosensoryczne ........................................................................... Droga wzrokowa .......................................................................................... Droga słuchow a............................................................................................ Droga sm akow a............................................................................................ Droga w ęchow a............................................................................................ Drogi rucho w e.............................................................................................. Naczynia ośrodkowego układu nerwowego.................................................... Naczynia rdzenia kręgowego....................................................................... Naczynia mózgowia..................................................................................... Opony rdzenia kręgowego i m ózgow ia.......................................................... 477 479 481 483 492 492 497 499 501 502 503 513 518 523 533 550 550 551 553 555 555 556 558 558 558 566 6. UKŁAD NERWOWY OBWODOWY Nerwy rdzeniowe .............................................................................................. Splot szyjny ...................................................................................................... Splot ramienny .................................................................................................. Nerwy długie splotu ramiennego ............................................................... Nerwy międzyżebrowe..................................................................................... Splot lędźwiowo-krzyżowy ............................................................................. Splot lędźwiowy................................................................................................ Gałęzie krótkie splotu lędźwiowego.......................................................... Gałęzie długie splotu lędźwiowego............................................................. Splot krzyżow y.................................................................................................. Gałęzie krótkie splotu krzyżow ego............................................................. Gałęzie długie splotu krzyżowego............................................................... Segmentalne unerwienie skóry tu ło w ia .......................................................... Segmentalne unerwienie skóry kończyn ........................................................ Nerwy czaszkowe.............................................................................................. Grupy nerwów czaszkowych....................................................................... Nerwy czaszkowe i nem y rdzeniowe........................................................ Położenie zwojów ........................................................................................ Nerwy końcow e............................................................................................ Nerwy narządów zmysłów ......................................................................... Nerwy węchowe (1)................................................................................. Nerw wzrokowy (II) ............................................................................... 10 576 579 583 586 598 601 603 603 603 611 611 612 628 631 634 634 635 636 637 639 639 639 Nerw przedsionkowo-ślimakowy (V III)................................................ Nerwy mięśni gałki ocznej ......................................................................... Nerw okoruchowy ( I I I ) ........................................................................... Nerw bloczkowy ( I V ) ............................................................................. Nerw odwodzący (V I)............................................................................. Nerwy łuków skrzelowych (gardłowych).................................................. Nerw trójdzielny ( V ) ............................................................................... Nerw twarzowy (VII) ............................................................................. Nerw językowo-gardłowy (IX )............................................................... Nerw błędny ( X ) ..................................................................................... Nerw dodatkowy ( X I ) ............................................................................. Nerw mięśni ję z y k a ..................................................................................... Nerw podjęzykowy (XII) ....................................................................... 641 642 643 644 644 644 646 655 658 660 664 664 664 7. UKŁAD NERWOWY AUTONOMICZNY Układ w spółczulny............................................................................................ Układ przywspółczulny ................................................................................... 666 669 8. POWŁOKA WSPÓLNA S k ó ra ................................................................................................................... Naskórek ...................................................................................................... Skóra właściwa ............................................................................................ Tkanka podskórna ....................................................................................... Gruczoły s k ó ry .................................................................................................. S utek............................................................................................................... Włosy ................................................................................................................. Paznokcie .......................................................................................................... 681 682 683 684 686 686 688 690 9. NARZĄDY ZMYSŁÓW Narządy czucia powierzchniowego ................................................................. Narządy czucia głębokiego ............................................................................. Narząd sm ak u .................................................................................................... Narząd pow onienia............................................................................................ Narząd przedsionkowo-ślimakowy ................................................................. Ucho zewnętrzne .......................................................................................... Ucho środkowe ............................................................................................ Ucho wewnętrzne ........................................................................................ Narząd wzroku .................................................................................................. Gałka oczna .................................................................................................. Ściana gałki ocznej ................................................................................. Błona zew nętrzna............................................................................... Błona środkowa ................................................................................. Błona wewnętrzna ............................................................................. Nex*w wzrokowy ...................................................................................... Zawartość gałki ocznej ........................................................................... Narządy dodatkowe oka ............................................................................. Mięśnie gałki ocznej ................................................................................... 692 693 694 695 697 697 698 706 713 713 713 714 718 720 723 725 727 731 Skorowidz........................................................................................................... 733 11