Kamica nerkowa – przyczyny, objawy, rodzaje, dieta oraz

Kamica nerkowa – przyczyny, objawy,
rodzaje, dieta oraz przykładowe
jadłospisy
Kamica nerkowa to wstydliwa i uciążliwa choroba, która dotyczy 5%
populacji. Choroba może ujawnić się w każdym wieku, jednak szczyt
zachorowań przypada na 20–30 rok życia. Powodowana jest przez wiele
czynników – zaczynając od zbyt małej ilości spożywanych płynów, poprzez
niewydolność nerek, liczne choroby metaboliczne, kończąc na złej diecie lub
wadach budowy anatomicznej osoby chorej. Kamienie występują na całej
długości układu moczowego, jednak najczęściej spotyka się je w nerkach.
Kamicę nerkową wykrywa się znacznie częściej w krajach uprzemysłowionych i
bogatych z powodu większego spożycia białka zwierzęcego. Ludzie prowadzący
intensywne życie nie przywiązują większej uwagi do spożywanych posiłków, często
jedzą również na mieście żywność typu fast food. Sprzyja to zwiększonemu spożyciu
sodu oraz zbyt małej ilości dziennie spożywanych płynów. Takie upodobania żywieniowe
sprzyjają zwiększonemu stężeniu w moczu wapnia oraz kwasu moczowego.
Równoczesne obniżenie stężenia cytrynianów w moczu powoduje z czasem
występowanie kamieni nerkowych.
Kamica nerkowa – przyczyny
zbyt duże stężenie wapnia, fosforanów, szczawianów, cystyny, kwasu
moczowego w moczu,
zbyt małe lub zbyt duże pH moczu,
niedobór związków krystalizujących mocz,
za mało płynów w diecie,
zakażenia układu moczowego,
genetyczne uwarunkowania,
różne choroby genetyczne,
wady anatomiczne układu moczowego.
Dodatkowymi czynnikami, które sprzyjają powstaniu kamieni nerkowych są
zastój moczu, odwodnienie organizmu, zmniejszenie objętości moczu przez
przyjmowane leki lub pourazowe wady układu moczowego.
Kamica nerkowa – objawy
silny ból nerek (okolice lędźwi)
kolka nerkowa
wodonercze
odmiedniczkowe zapalenie nerek
krew w moczu
duże parcie na mocz
Objawy kamicy nerkowej są jednakowe niezależnie od tego z jakim typem odkładających
się „kamieni” mamy do czynienia. Ze względu na skład odkładających się złogów
występują następujące rodzaje kamic nerkowych: szczawianowo-wapniowa,
fosforanowo-wapniowa, moczanowa, cystynowa, strutwitowa, ksantynowa.
fosforanowo-wapniowa, moczanowa, cystynowa, strutwitowa, ksantynowa.
Kamica moczanowa
Kamienie z kwasu moczowego to przypadłość najczęściej dotykająca osoby cierpiące na
hiperurycemię i dnę moczanową. Pierwsza z tych chorób polega na zwiększonym
stężeniu kwasu moczowego we krwi (tendencja stała), druga na odkładaniu
się kryształów kwasu moczowego w stawach i tkankach okostnych. Bywa
również, że na kamicę moczanową cierpią osoby nadużywające alkoholu. Przyczynia się
do tego także dieta bogatopurynowa. Złogi w tej kamicy tworzą się z kwasu
moczowego – końcowego produktu przemiany materii, który w normalnych warunkach
jest w stanie rozpuszczonym. Kamienie moczanowe powstają w moczu kwaśnym i zbyt
gęstym, pH sprzyjające ich powstawaniu wynosi 5,3.
Dieta w kamicy moczanowej
W kamicy moczanowej wskazane jest radykalne ograniczenie produktów bogatych w
związki purynowe, które zwiększają intensywność tworzenia się złogów moczanowych.
Należy ograniczyć więc produkty mięsne, podroby, grzyby oraz spożywać
niewielkie ilości białka dziennie. Unikanie tych produktów pozwoli zmniejszyć
stężenie kwasu moczowego w moczu. Zaleca się 40–50 g białka na dobę przy diecie
2000–2200kcal. Jest to ilość, która nie doprowadzi do niedożywienia, a jednocześnie nie
będzie obciążała nerek. Zalecane jest także spożycie płynów na poziomie
większym niż 2 l/dobę. Wskazana jest dieta mleczno-jarska, ponieważ produkty w
niej występujące mają działanie alkalizujące. Jest to niezwykle ważne, bowiem kamienie i
złogi moczanowe rozpuszczają się w środowisku zasadowym.
Produkty zabronione w kamicy moczanowej:
Podroby, wieprzowina, baranina, śledzie, sardynki, szprotki, kawior, czekolada,
kakao, mocna herbata, kawa naturalna , orzechy, rośliny strączkowe, rybne i
mięsne wywary.
Produkty, które można jeść w ilościach umiarkowanych:
Pozostałe gatunki ryb w ilościach 100-150g/dziennie, drób, produkty zbożowe.
Produkty zalecane w kamicy moczanowej:
Wody mineralne i duże ilości płynów, warzywa i owoce, cytryna – zwiększa
przemianę puryn, ziemniaki, mleko, sery twarogowe, miód i cukier.
Przykładowy jadłospis w kamicy moczanowej:
I Śniadanie:
herbatka malinowa, pieczywo mieszane niskobiałkowe, masło, pomidor, sałata, chudy
serek twarogowy
II Śniadanie:
bułka pszenna, dżem truskawkowy niskosłodzony, grejpfrut, woda mineralna o
wysokiej zawartości sodu
Obiad:
Zupa pomidorowa z ryżem, cielęcina pieczona w folii, surówka z marchwi i jabłka
Podwieczorek:
Banan, herbatka z brzozy z miodem
Kolacja:
Ziemniaczki na parze, jajko sadzone, sałata ze śmietaną.
Kamica szczawianowo-wapniowa
Powstaje gdy stężenie wapnia we krwi jest stale podwyższone. Najczęściej
spowodowane jest to upośledzonym wchłanianiem wapnia z jelita lub z cewek
nerkowych. Niekiedy w tego rodzaju kamicy występuje hiperkalcemia i hiperkalcuria.
Kamienie powstają ze wzmożoną intensywnością podczas nadmiernego
wydalania kwasu moczowego z nerek. Zaobserwowano, że szczawiany wydalane
są z moczem w zwiększonej ilości po podaniu witaminy D. Kamicy szczawianowej
sprzyja również dieta bogata w sód.
Dieta w kamicy szczawianowej
Przede wszystkim powinniśmy unikać produktów o dużej zawartości soli kuchennej.
Jeśli zwiększone jest wydalanie wapnia w moczu lub występują zaburzenia
tarczycy – powinniśmy jeść produkty o wysokiej zawartości wapnia, takie jak
nabiał i niektóre warzywa. Wskazana jest większa ilość tzw. inhibitorów krystalizacji
złogów, czyli magnezu, cytrynianów, fosforanów. Należy ograniczać spożycie białka
pochodzenia zwierzęcego, ponieważ obciąża to nerki. Suma płynów w tej diecie to
minimum 2 litry na dobę.
Kamica strutwitowa
Kamica strutwitowa (inaczej zwana również fosforanowo-magnezowo-amonowa) to
rodzaj kamicy występującej w przypadku mocno zasadowego moczu oraz stanu
zapalnego układu moczowego. Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym jej
rozwojowi są zakażenia bakteriami, które wytwarzają ureazę – enzym
rozkładający mocznik, są to między innymi mikroorganizmy z rodziny:
Proteus, Micrococcus, Cryptococcus, Thrichosporon. Złogi powstające w tym
rodzaju schorzenia zbudowane są z fosforanu amonowo-magnezowego przy słabym
zakwaszeniu moczu.
Dieta w kamicy strutwitowej
W diecie stosowanej w kamicy strutwitowej ogranicza się fosforany, których głównym
źródłem są sery dojrzewające, serki topione, mleko, jaja oraz ich żółtka, mięso i jego
przetwory, podroby, konserwy, produkty zbożowe gruboziarniste, suche nasiona
strączkowych, kakao, czekolada i orzechy. Bardzo ważne jest, aby przeprowadzać
regularną diagnostykę moczu. Jeśli badania wskazują na niskie stężenie cytrynianów
i magnezu, zaleca się zwiększenie spożywania cytrusów oraz warzyw bogatych w
magnez. Zalecenia dietetyczne w kamicy strutwitowej mówią o zwiększeniu ilości białka
do 80–90g na dobę, aby podnieść pH moczu, można również wprowadzać leki, które
zwiększają jego zakwaszenie. Odpowiednio dobrane napoje w kamicy strutwitowej
mogą stanowić jeden z filarów leczenia dietetycznego.
Przeciwwskazane są wody o wysokim stopniu zmineralizowania oraz wody
lecznicze – są one moczopędne – niestety w tym rodzaju kamicy nie
sprawdzają się. Odradza się również picie mocnej kawy i herbaty, słodzonych
napojów typu coca-cola – są one bogatym źródłem fosforanów. Nie poleca się także
spożywania alkoholu. Chorym na kamicę strutwitową zaleca się jednak picie dużej ilości
wody mineralnej przeznaczonej dla niemowląt oraz wód niskozmineralizowanych.
Herbata powinna być owocowa, można również pomyśleć o soku z żurawiny, który
wspomaga funkcjonowanie układu moczowyego.
Literatura:
M.Jarosz, Praktyczny podręcznik dietetyki, Wydawnictwo IŻŻ, Warszawa, 2010.
J.Gawęcki, Żywienie człowieka zdrowego i chorego, tom 2, PWN, Warszawa 2010.
W.Różański, Kamica Strutwitowa, Przegląd Urologiczny, 2/2010 (60)
Author: Klaudia Niemira
Link do artykułu: http://bonavita.pl/kamica-nerkowa-przyczyny-objawy-rodzaje-dietaoraz-przykladowe-jadlospisy