Adam Janiak Strona 1 z 4 2010-02-24 Zał. 1

Adam Janiak Strona 1 z 4 2010-02-24 Zał. 1

Zał. 1
Stanowisko Komitetu Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk
w sprawie zagrożenia globalnym ociepleniem
Strona 1 z 4
Adam Janiak
Od:
Data:
Do:
"pansudet" <[email protected]>
26 lutego 2009 16:57
"'Aleksander Posern-Zieliński'" <[email protected]>; "'Aleksander Welfe'" <[email protected]>;
"'Andrzej Rottermund ([email protected])'" <[email protected]>; "'Brzeziński Jerzy M.'" <[email protected]>; "'Edward Nęcka'"
<[email protected]>; "'Elżbieta Witkowska-Zaremba'" <[email protected]>; "'Ewa Łętowska'" <[email protected]>; "'Franciszek Grucza'"
<[email protected]>; "'M. Grudzewski Wiesław'" <[email protected]>; "'Grudzewski
Wiesław M.'" <[email protected]>; "'Grudzewski Wiesław M.'" <[email protected]>;
"'Olszewski Henryk'" <[email protected]>; "'Hubert Orłowski'" <[email protected]>; "'Strelau
Jan'" <[email protected]>; "'Janusz Reykowski'" <[email protected]>; "'Jecek Fisiak'"
<[email protected]>; "'Jerzy Kmita'" <[email protected]>; "'Szacki Jerzy'"
<[email protected]>; "'Juliusz Bardach'" <[email protected]>; "'Modzelewski Karol'"
<[email protected]>; "'Karol Myśliwiec'" <[email protected]>; "'Koźmiński Andrzej
K.'" <[email protected]>; "'Skubiszewski Krzysztof'" <[email protected]>; "'Leszek Nowak'"
<[email protected]>; "'Nowak Leszek'" <[email protected]>; "'Michał Głowiński'"
<[email protected]>; "'Głowiński Michał'" <[email protected]>; "'Piotr
Skubiszewski'" <[email protected]>; "'Piotr Sztompka'" <[email protected]>;
"'Sztompka Piotr'" <[email protected]>; "'Polański Kazimierz Cz.'"
<[email protected]>; "'Stanisław Filipowicz'" <[email protected]>; "'Stanisław Mossakowski'"
<[email protected]>; "'Mossakowski Stanisław'" <[email protected]>; "'Stanisław Tabaczyński'"
<[email protected]>; "'Tabaczyński Stanisław'" <[email protected]>; "'Stanisław Waltoś'"
<[email protected]>; "'Szacki Jerzy'" <[email protected]>; "'Wiesław Sadowski'"
<[email protected]>; "'Welfe Władysław'" <[email protected]>; "'Zbigniew
Kwieciński'" <[email protected]>; "'Zbigniew Radwański'" <[email protected]>;
"'Zdzisław L. Sadowski'" <[email protected]>; "'Adam Łomnicki'" <[email protected]>; "'Adam
Łomnicki'" <[email protected]>; "'Adam Urbanek'" <[email protected]>; "'Andrzej B.
Legocki'" <[email protected]>; "'Andrzej B. Legocki'" <[email protected]>; "'Andrzej B.
Legocki'" <[email protected]>; "'Andrzej Jerzmanowski'" <[email protected]>; "'Andrzej K.
Tarkowski'" <[email protected]>; "'Czesław Cierniewski'" <[email protected]>; "'Czesław
Cierniewski'" <[email protected]>; "'Duszyński Jerzy'" <[email protected]>;
"'Jacek Kuznicki'" <[email protected]>; "'Jacek Kuznicki'" <[email protected]>; "'Jacek
Oleksyn'" <[email protected]>; "'Jacek Oleksyn'" <[email protected]>; "'Jacek Otlewski'"
<[email protected]>; "'Jan Kozłowski'" <[email protected]>; "'Jan Kozłowski'"
<[email protected]>; "'January Weiner'" <[email protected]>; "'Jerzy Dzik'"
<[email protected]>; "'Jerzy Fabiszewski'" <[email protected]>; "'Katarzyna Turanu'"
<[email protected]>; "'Kazimierz Browicz'" <[email protected]>; "'Kazimierz Browicz'"
<[email protected]>; "'Kazimierz L. Wierzchowski'" <[email protected]>; "'Lech Wojtczak'"
<[email protected]>; "'Leszek Kaczmarek'" <[email protected]>; "'Leszek
Kaczmarek'" <[email protected]>; "'Leszek Kuznicki'" <[email protected]>; "'Maciej
Gliwicz'" <[email protected]>; "'Maciej Zylicz'" <[email protected]>; "'Maciej
Zylicz'" <[email protected]>; "'Malgorzata Kossut'" <[email protected]>; "'Maria
Olszewska'" <[email protected]>; "'Mariusz Jaskólski'" <[email protected]>; "'Piotr
Weglenski'" <[email protected]>; "'Romuald Z. Klekowski'" <[email protected]>;
"'Stanisław Rakusa-Suszczewski'" <[email protected]>; "'Stanisław Rakusa-Suszczewski'"
<[email protected]>; "'Szczepan Bilinski'" <[email protected]>; "'Tadeusz Bielicki'"
<[email protected]>; "'Tadeusz Chojnacki'" <[email protected]>; "'Wincenty
Kilarski'" <[email protected]>; "'Wincenty Kilarski'" <[email protected]>;
"'Wlodzimierz Krzyżosiak'" <[email protected]>; "'Zofia Kielan-Jaworowska'"
<[email protected]>; "'Adam Bielański'" <[email protected]>; "'Adam Hulanicki'"
<[email protected]>; "'Adam Sobiczewski'" <[email protected]>; "'Aleksander
Pełczyński'" <[email protected]>; "'Aleksander Wolszczan'" <[email protected]>; "'Andrzej
Białas'" <[email protected]>; "'Andrzej Białynicki-Birula'" <[email protected]>; "'Andrzej
Budzanowski'" <[email protected]>; "'Andrzej Hrynkiewicz'"
<[email protected]>; "'Andrzej K. Wróblewski'" <[email protected]>; "'Andrzej
Schinzel'" <[email protected]>; "'Andrzej Schinzel'" <[email protected]>; "'Andrzej
Staruszkiewicz'" <[email protected]>; "'Andrzej Staruszkiewicz'" <[email protected]>;
"'Andrzej Trautman'" <[email protected]>; "'Andrzej Udalski'"
<[email protected]>; "'Bogdan Baranowski'" <[email protected]>; "'Bogdan Baranowski'"
<[email protected]>; "'Bogdan Bojarski'" <[email protected]>; "'Bogdan Marciniec'"
<[email protected]>; "'Bogdan Marciniec'" <[email protected]>; "'Bogumił
Jeziorski'" <[email protected]>; "'Cyryl Latos-Grażyński'" <[email protected]>; "'Czesław
Bessaga'" <[email protected]>; "'Czesław Olech'" <[email protected]>; "'Czesław Olech'"
2010-02-24
Strona 2 z 4
<[email protected]>; "'Czesław Ryll-Nardzewski'" <[email protected]>; "'Henryk Iwaniec'"
<[email protected]>; "'Henryk Ratajczak'" <[email protected]>; "'Henryk
Szymczak'" <[email protected]>; "'Henryk Woźniakowski'" <[email protected]>;
"'Iwo Białynicki-Birula'" <[email protected]>; "'Jan Kisyński'" <[email protected]>; "'Jan
Kisyński'" <[email protected]>; "'Jan Michalski'" <[email protected]>;
"'Jan Rychlewski'" <[email protected]>; "'Jan Stankowski'" <[email protected]>;
"'Janusz Jurczak'" <[email protected]>; "'Janusz Lipkowski'" <[email protected]>;
"'Janusz Lipkowski'" <[email protected]>; "'Jerzy Haber'" <[email protected]>; "'Jerzy
Janik'" <[email protected]>; "'Jerzy Kaczorowski'" <[email protected]>; "'Jerzy
Kołodziejczak'" <[email protected]>; "'Jerzy Kroh'" <[email protected]>; "'Jerzy Kroh'"
<[email protected]>; "'Jerzy T. Wróbel'" <[email protected]>; "'Jerzy Zabczyk'"
<[email protected]>; "'Józef Siciak'" <[email protected]>; "'Józef Smak'"
<[email protected]>; "'Józef Szudy'" <[email protected]>; "'Kacper Zalewski'"
<[email protected]>; "'Kacper Zalewski'" <[email protected]>; "'Kazimierz
Łukaszewicz'" <[email protected]>; "'Kazimierz Łukaszewicz'" <[email protected]>;
"'Krzysztof Redlich'" <[email protected]>; "'Lucjan Sobczyk'" <[email protected]>;
"'Małgorzata Witko'" <[email protected]>; "'Marek C. Chmielewski'" <[email protected]>;
"'Marian Mikołajczyk'" <[email protected]>; "'Mieczysław Mąkosza'" <[email protected]>; "'Robert R. Gałązka'" <[email protected]>; "'Roman Micnas'"
<[email protected]>; "'Roman Micnas'" <[email protected]>; "'Ryszard Sosnowski'"
<[email protected]>; "'Stanisław Kwapień'" <[email protected]>; "'Stanisław L.
Woronowicz'" <[email protected]>; "'Stanisław Mrowec'" <[email protected]>;
"'Stanisław Pasynkiewicz'" <[email protected]>; "'Stanisław Penczek'"
<[email protected]>; "'Stefan Pokorski'" <[email protected]>; "'Tomasz Dietl'"
<[email protected]>; "'Tomasz Łuczak'" <[email protected]>; "'Wiesław Czyż'"
<[email protected]>; "'Wiesław Czyż'" <[email protected]>; "'Wiesław Pleśniak'"
<[email protected]>; "'Wojciech Dziembowski'" <[email protected]>; "'Wojciech J.
Stec'" <[email protected]>; "'Wojciech J. Stec'" <[email protected]>; "'Wojciech
Królikowski'" <[email protected]>; "'Wojciech Zielenkiewicz'" <[email protected]>; "'Zbigniew
Ciesielski'" <[email protected]>; "'Zbigniew Galus'" <[email protected]>;
"'Zbigniew Jedliński'" <[email protected]>; "'Zbigniew Jedliński'"
<[email protected]>; "'Zbigniew R. Grabowski'" <[email protected]>;
"'Zbigniew R. Grabowski'" <[email protected]>; "'Adam Janiak'" <[email protected]>;
"'Adolf Maciejny'" <[email protected]>; "'Andrzej Burghardt'" <[email protected]>; "'Andrzej
Nowicki'" <[email protected]>; "'Andrzej Rakowski'" <[email protected]>; "'Andrzej
Weryński'" <[email protected]>; "'Antoni Rogalski'" <[email protected]>; "'Czesław Cempel'"
<[email protected]>; "'Czesław Strumiłło'" <[email protected]>; "'Daniel. J.
Bem'" <[email protected]>; "'Daniel. J. Bem ([email protected])'"
<[email protected]>; "'Henryk Krawczyk'" <[email protected]>; "'Henryk
Krawczyk'" <[email protected]>; "'Jacek Błażewicz'" <[email protected]>;
"'Jacek Marecki'" <[email protected]>; "'Jan Kaczmarek'" <[email protected]>; "'Jan M.
Wójcicki'" <[email protected]>; "'Jan Szargut'" <[email protected]>; "'Jan Węglarz'"
<[email protected]>; "'Janusz Kacprzyk'" <[email protected]>; "'Jarosław
Mikielewicz'" <[email protected]>; "'Jerzy Klamka'" <[email protected]>; "'Jerzy Klamka'"
<[email protected]>; "'Jerzy Seidler'" <[email protected]>; "'Józef Korbicz'"
<[email protected]>; "'Józef Modelski'" <[email protected]>; "'Kazimierz
Sobczyk'" <[email protected]>; "'Krzysztof Malinowski'" <[email protected]>; "'Lech
Kobyliński [email protected].'" <"=?iso-8859-2?Q?
[email protected].?=">; "'Leon Łukaszewicz'" <[email protected]>;
"'Leszek Rutkowski'" <[email protected]>; "'Maciej Nałęcz'" <[email protected]>;
"'Maciej W. Grabski'" <[email protected]>; "'Marek Dietrich'" <[email protected]>;
"'Marek Dietrich'" <[email protected]>; "'Marian Kaźmierkowski'" <[email protected]>;
"'Michał Kleiber'" <[email protected]>; "'Mirosław Dąbrowski'" <[email protected]>;
"'Mirosław Dąbrowski'" <[email protected]>; "'Roman Kulikowski'"
<[email protected]>; "'Roman Kulikowski'" <[email protected]>; "'Roman Maniewski'"
<[email protected]>; "'Roman Pampuch'" <[email protected]>;
"'Roman Słowiński'" <[email protected]>; "'Romuald Będziński'"
<[email protected]>; "'Ryszard Pohorecki'" <[email protected]>; "'Ryszard
Tadeusiewicz'" <[email protected]>; "'Stefan Hahn'" <[email protected]>; "'Stefan
Węgrzyn'" <[email protected]>; "'Stefan Węgrzyn'" <[email protected]>; "'Tadeusz
Burczyński'" <[email protected]>; "'Tadeusz Burczyński'" <[email protected]>; "'Tadeusz Chmielniak'"
<[email protected]>; "'Tadeusz Kaczorek'" <[email protected]>; "'Tadeusz
Śliwiński'" <[email protected]>; "'Wiesław Woliński'" <[email protected]>; "'Wiesław Woliński'"
<[email protected]>; "'Witold Cęckiewicz'" <[email protected]>; "'Witold Gutkowski'"
<[email protected]>; "'Władysław Findeisen'" <[email protected]>;
2010-02-24
Strona 3 z 4
Dołącz:
Temat:
"'Władysław Włosiński'" <[email protected]>; "'Zbigniew Bojarski'" <[email protected]>; "'Zbigniew
Ciok'" <[email protected]>; "'Zbigniew Wesołowski'" <[email protected]>;
"'Zenon Mróz'" <[email protected]>; "'Zenon Waszczyszyn'" <[email protected]>; "'Zenon
Waszczyszyn'" <[email protected]>; "'Adam Zięcik'" <[email protected]>; "'Adolf
Horubała'" <[email protected]>; "'Andrzej Grzywacz'" <[email protected]>;
"'Andrzej J. Szujecki'" <[email protected]>; "'Antoni Rutkowski'" <[email protected]>; "'Franciszek
Tomczak'" <[email protected]>; "'Jan Franciszek Żmudziński'"
<[email protected]>; <[email protected]>; "'Janusz Haman'"
<[email protected]>; <[email protected]>; "'Jerzy Józefat Lipa'" <[email protected]>;
"'Jerzy Józefat Lipa'" <[email protected]>; "'Jerzy Ważny'" <[email protected]>; "'Jerzy Wilkin'"
<[email protected]>; "'Maciej Żurkowski'" <[email protected]>; "'Małgorzata Mańka'"
<[email protected]>; "'Marek Świtoński'" <[email protected]>; "'Marian Różycki'"
<[email protected]>; "'Marian Saniewski ([email protected])'"
<[email protected]>; "'Marian Truszczyński'" <[email protected]>; "'Rudolf
Michałek'" <[email protected]>; "'Ryszard Górecki'" <[email protected]>; "'Stefan
Malepszy'" <[email protected]>; "'Tadeusz Krzymowski'"
<[email protected]>; "'Teresa Żebrowska'" <[email protected]>; "'Teresa
Żebrowska'" <[email protected]>; "'Tomasz Brandyk'" <[email protected]>; "'Włodzimierz
Bednarski'" <[email protected]>; "'Wojciech Święcicki'" <[email protected]>; "'Zdzisław
Smorąg'" <[email protected]>; "'Zygmunt Pejsak'" <[email protected]>; "'Zygmunt
Reklewski'" <[email protected]>; "'Aleksander Koj'" <[email protected]>; "'Andrzej
Górski'" <[email protected]>; "'Andrzej Szczeklik'" <[email protected]>; "'Andrzej Trzebski'"
<[email protected]>; "'Bohdan Lewartowski'" <[email protected]>; "'E. Jerzy
Kościelak'" <[email protected]>; "'Edmund Przegaliński'" <[email protected]>;
"'Franciszek Kokot'" <[email protected]>; "'Irena Hausman-Petrusewicz'"
<[email protected]>; "'Jacek Zaremba'" <[email protected]>; "'Jan Albrecht'"
<[email protected]>; "'Jan Steffen'" <[email protected]>; "'Janusz Komender'"
<[email protected]>; "'Janusz Limon'" <[email protected]>; "'Jerzy Vetulani'"
<[email protected]>; "'Kazimierz Ostrowski'" <[email protected]>; "'Kornel Gibiński'"
<[email protected]>; "'Marek Krawczyk'" <[email protected]>; "'Marek
Zembala'" <[email protected]>; "'Mieczysław Chorąży'" <[email protected]>; "'Olgierd
Narkiewicz'" <[email protected]>; "'Roman Kaliszan'" <[email protected]>; "'Roman
Kaliszan'" <[email protected]>; "'Ryszard Jerzy Gryglewski'"
<[email protected]>; "'Sławomir Majewski'" <[email protected]>; "'Stanisław
Konturek'" <[email protected]>; "'Stefan Angielski'" <[email protected]>; "'Tadeusz
Popiela'" <[email protected]>; "'Tomasz Trojanowski'" <[email protected]>;
"'Wiesław Pawlik'" <[email protected]>; "'Witold Rużyłło'" <[email protected]>;
"'Włodzimierz Ptak'" <[email protected]>; "'Wojciech Kostowski'" <[email protected]>;
"'Herman Zbigniew'" <[email protected]>; "'Herman Zbigniew'"
<[email protected]>; "'Adam Kotarba'" <[email protected]>; "'Aleksander
Guterch'" <[email protected]>; "'Andrzej Hopfer'" <[email protected]>; "'Andrzej
Żelaźniewicz'" <[email protected]>; "'Bogdan Ney'" <[email protected]>; "'Bogdan Ney'"
<[email protected]>; "'Czesław Druet'" <[email protected]>; "'Henryk Bystroń'"
<[email protected]>; "'Jakub Siemek'" <[email protected]>; "'Jan Burchart'"
<[email protected]>; "'Jan Ryszard Kutek'" <[email protected]>; "'Jerzy Dera'"
<[email protected]>; "'Jerzy Jankowski'" <[email protected]>; "'Jerzy Znosko'" <[email protected]>;
<[email protected]>; "'Krzysztof Birkenmajer'" <[email protected]>; "'Krzysztof Edward
Haman'" <[email protected]>; "'Leszek Starkel'" <[email protected]>; "'Lubomir
Włodzimierz Baran'" <[email protected]>; "'Marek Grad'" <[email protected]>; "'Michał
Szulczewski)'" <[email protected]>; "'Piotr Korcelli'" <[email protected]>;
"'Piotr Kowalik'" <[email protected]>; "'Roman Ney'" <[email protected]>; "'Roman
Teisseyre'" <[email protected]>; "'Ryszard Bogdan Marcinowski'" <[email protected]>;
"'Ryszard Domański'" <[email protected]>; "'Ryszard Gradziński'" <[email protected]>; "'Stanisław Knothe'" <[email protected]>; "'Stanisław Massel'"
<[email protected]>; "'Wacław Trutwin'" <[email protected]>
2.Stanowisko KNG w sprawie zmian klimatu.pdf
Stanowisko Komitetu Nauk Geologicznych
Panie/ Panowie Profesorowie
Członkowie Polskiej Akademii Nauk
Szanowni Państwo,
Różnorodna działalność szybko rosnącej liczbowo ludzkości znalazła się na długiej liście czynników wpływających na obserwowane zmiany klimatu. Obecne ocieplenie klimatu oraz związana z nim groźba
2010-02-24
Strona 4 z 4
katastrofy humanitarnej i gospodarczej rodzą w wielu z nas imperatyw stawiania czoła tym zmianom. Musimy
pamiętać, że przeciwstawianie się ciągle nie w pełni poznanym procesom przyrodniczym, jakie zachodzą w
geosystemie, może przynieść jednak różne skutki, niekoniecznie zamierzone. Liczne kraje podejmują wysiłki
dla obniżenia poziomu antropogenicznej emisji dwutlenku węgla do atmosfery.
Choć realizacja „niskoemisyjnej strategii przemysłowej” jest bardzo pożądana, to wcale nie jest pewne, czy
wprowadzane ograniczenia ilości emitowanego CO2 odwrócą czy wydatnie zahamują obecny trend ociepleniowy. Problem jest znacznie bardziej złożony, a stężenie CO2 jest tylko jednym z zmiennych czynników
decydujących o zmianach klimatu, od paru miliardów lat stale na Ziemi zachodzących. W załączeniu
przesyłam dokument będący stanowiskiem Komitetu Nauk Geologicznych PAN w tej sprawie – tak bardzo
ważnej dla nas wszystkich.
Z wyrazami szacunku,
Przewodniczący
Komitetu Nauk Geologicznych PAN
Prof. dr Andrzej Żelaźniewicz
2010-02-24
KOMITET NAUK GEOLOGICZNYCH
POLSKIEJ AKADEMII NAUK
PODWALE 7 5, 50-44 9 WROCŁAW
tel.:71-3376 345, fax: 71-33 76342, e-mail: [email protected]
Stanowisko
Komitetu Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk
w sprawie zagrożenia globalnym ociepleniem
Obserwowane w ostatnich kilkunastu latach zmiany klimatu na Ziemi oraz częstsze
występowanie zjawisk ekstremalnych powoduje zaniepokojenie opinii publicznej, wyrażane w
środkach masowego przekazu pod hasłem globalnego ocieplenia. W skali międzynarodowej
pojawiają się propozycje kroków zaradczych formułowane przez polityków elit rządzących,
działający od 1988 roku Międzyrządowy Zespół do spraw Zmian Klimatu (IPCC) i organizacje
ekologiczne.
Włączając się w tę nadzwyczaj ważną dyskusję, Komitet Nauk Geologicznych PAN
pragnie zwrócić uwagę na 10 fundamentalnych aspektów tego problemu, nierozerwalnie
związanego z funkcjonowaniem geosystemu – skomplikowanej współzależności procesów
zachodzących w litosferze, hydrosferze, atmosferze i biosferze. Ich znajomość powinna leżeć u
podstaw racjonalnie i odpowiedzialnie podejmowanych decyzji ingerujących w geosystem.
1. Klimat Ziemi kształtowany jest przez wzajemne oddziaływanie jej powierzchni i atmosfery, które ogrzewane są przez promieniowanie słoneczne o cyklicznie zmiennym natężeniu.
Na klimat wpływa roczny obieg Ziemi wokół Słońca, termika i zmiany przepływu wód krążących
w oceanach, ruch mas powietrza, układ masywów górskich, a w perspektywie czasu geologicznego
także ich wypiętrzanie i erozja oraz zmiany w rozmieszczeniu kontynentów wskutek ich ciągłej
wędrówki.
2. Badania geologiczne dowodzą niezbicie, że stała zmienność jest podstawową cechą
klimatu Ziemi w całej jej historii, a zmiany zachodzą w nakładających się cyklach o różnej
długości – od kilkuset tysięcy do kilkunastu lat. Dłuższe cykle klimatyczne są wywoływane przez
czynniki pozaziemskie o astronomicznym charakterze i zmiany parametrów orbity Ziemi, a krótsze
– przez czynniki regionalne i lokalne. Nie wszystkie przyczyny zmian klimatu i zjawiska klimatotwórcze zostały jeszcze w pełni rozpoznane.
3. Choć w historii Ziemi dominował klimat znacznie cieplejszy od współczesnego,
wielokrotnie dochodziło do potężnych, globalnych ochłodzeń, których efektem był zawsze rozwój
rozległych zlodowaceń sięgających niekiedy do strefy podzwrotnikowej. Dlatego wiarygodne
prognozowanie zmian klimatu Ziemi, nie mówiąc o chęci im zapobiegania, kształtowania czy przeciwdziałania, musi brać pod uwagę wyniki badań jej przeszłości geologicznej – a więc czasu, gdy
ludzkości (i przemysłu!) nie było na naszej planecie.
4. Od dwunastu tysięcy lat Ziemia znajduje się w kolejnej fazie cyklicznego ocieplenia i
jest w pobliżu jego maksymalnego natężenia. W samym tylko czwartorzędzie, czyli w ciągu
ostatnich 2.5 mln lat, okresy ciepłe wielokrotnie przeplatały się ze zlodowaceniami, co dobrze już
zostało rozpoznane.
5. Obecnemu ociepleniu towarzyszy wzrost zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze: wśród nich dominuje para wodna, a w mniejszych ilościach występuje m.in. dwutlenek
węgla, metan, tlenki azotu i ozon. Tak działo się zawsze, bo jest to zjawisko nierozłącznie
związane z cyklicznym ocieplaniem i oziębianiem. Okresowy wzrost ilości gazów cieplarnianych
w atmosferze, niekiedy nawet do wartości kilkakrotnie większej w porównaniu ze stanem
obecnym, towarzyszył dawniejszym ociepleniom, również przed pojawieniem się człowieka na
Ziemi.
6. W ciągu ostatnich 400 tysięcy lat – jeszcze bez udziału człowieka – zawartość CO2 w
powietrzu, jak tego dowodzą rdzenie lodowe z Antarktydy, już 4-krotnie była podobna, a nawet
wyższa od wartości obecnej. Przy końcu ostatniego zlodowacenia(!), w ciągu kilkuset lat, średnia
roczna temperatura globu zmieniała się parokrotnie, w sumie wzrosła prawie o 10°C(!!) na półkuli
północnej – a więc były to zmiany nieporównanie bardziej drastyczne niż dziś obserwowane.
7. W ubiegłym tysiącleciu, po okresie ciepłym, z końcem XIII wieku, rozpoczął się okres
chłodny trwający do połowy XIX w., po czym znów nastało ocieplenie, w którym właśnie żyjemy.
Obserwowane dziś zjawiska, w szczególności przejściowy wzrost globalnej temperatury, wynikają
z naturalnego rytmu zmian klimatu. Ogrzewające się oceany mają mniejszą zdolność absorbowania
dwutlenku węgla, a zmniejszanie obszaru wieloletniej zmarzliny prowadzi do szybszego rozkładu
związków organicznych zawartych w gruncie i tym samym, do zwiększonej emisji gazów cieplarnianych. Od miliardów lat aktywność wulkaniczna Ziemi wzdłuż granic płyt litosfery, skryta
głównie pod powierzchnią oceanów, dostarcza stale do jej atmosfery CO2, choć z różną
intensywnością. W geosystemie gaz ten usuwany jest z atmosfery do biosfery i litosfery poprzez
proces fotosyntezy, wiązany w organizmach żywych – w tym w węglanowych skorupkach
organizmów morskich, a po ich obumarciu magazynowany w olbrzymich pokładach wapieni na
dnie mórz i oceanów; z kolei na lądzie jest wiązany w różnych osadach organicznych.
8. Szczegółowy monitoring parametrów klimatycznych prowadzony jest niewiele ponad
200 lat, dotyczy tylko części kontynentów, które stanowią zaledwie 28% globu. Część starszych
stacji pomiarowych założonych niegdyś na obrzeżach miast, wskutek postępującej urbanizacji,
znalazło się dziś w ich obrębie. Wpływa to, między innymi, na wzrost mierzonych wartości
temperatury. Badania ogromnych przestworzy oceanów zostały zapoczątkowane ledwie przed 40
laty. Tak krótkie okresy pomiarowe nie dają pewnych podstaw to tworzenia w pełni
wiarygodnych modeli zmian termicznych na powierzchni Ziemi, a ich poprawność jest trudna do
weryfikacji. Dlatego należy bezwzględnie zachować daleko idącą powściągliwość w przypisywaniu człowiekowi wyłącznej, czy choćby tylko dominującej, odpowiedzialności za zwiększoną
emisję gazów cieplarnianych, gdyż prawdziwość takiego twierdzenia nie została udowodniona.
9. Nie ulega wątpliwości, że w pewnej części wzrost ilości gazów cieplarnianych,
konkretnie CO2, jest związany z działalnością człowieka i dlatego wskazane jest podejmowanie
kroków dla ograniczenia tej ilości na zasadach zrównoważonego rozwoju, w pierwszym rzędzie zaprzestanie ekstensywnych wylesień, szczególnie w rejonach tropikalnych. Równie zasadne jest
podjęcie i prowadzenie właściwych działań adaptacyjnych, które będą łagodzić skutki obecnego
trendu ociepleniowego.
10. Doświadczenie badawcze w dziedzinie nauk o Ziemi mówi, że tłumaczenie zjawisk
przyrodniczych, oparte na jednostronnych obserwacjach, bez uwzględniania wielości czynników
decydujących o konkretnych procesach w geosystemie, prowadzi z reguły do nadmiernych
uproszczeń i błędnych wniosków. Błędne też mogą być decyzje polityków podejmowane o oparciu
o niekompletny zespół danych. W takich warunkach łatwo o – przystrojony poprawnością
polityczną – lobbing inspirowany przez kręgi zainteresowane na przykład sprzedażą szczególnie
kosztownych, tak zwanych ekologicznych, technologii energetycznych bądź składowaniem
(sekwestracją) CO2 w złożach już wyeksploatowanych. Z przyrodniczą rzeczywistością nie ma to
wiele wspólnego. Podejmowanie radykalnych i ogromnie kosztownych działań gospodarczych
zmierzających do ograniczenia emisji jedynie wybranych gazów cieplarnianych, w sytuacji braku
wielostronnej analizy zachodzących zmian klimatu, może doprowadzić do zupełnie innych
skutków niż oczekiwane.
Komitet Nauk Geologicznych PAN uważa za konieczne podjęcie wielodyscyplinowych
badań, opartych na wszechstronnym monitoringu i modelowaniu wpływu na klimat również innych
zmiennych czynników, nie tylko stężenia CO2. Jedynie takie podejście przybliży nas do pełnego
rozpoznania przyczyn zachodzących zmian klimatu.
Wrocław–Warszawa, 12 lutego 2009