Tomiałojć Ludwik

Komentarz prof. Ludwika Tomiałojcia do raportu
prof. dr hab. Zbigniewa Jaworowskiego pt. "Idzie
zimno"
Przesadzona kontra wobec ocieplenia klimatu
Wypowiedź moja jest polemiką z dezorientującym czytelników tekstem prof. Z.
Jaworowskiego „Idzie zimno" („Polityka", 15/2008).
Zacznę ją od słów w obronie Ala Gore'a, człowieka bez wątpienia oddanego sprawie dobra
ludzkości: wygłosił on ponad 1000 prelekcji ostrzegających świat i wskazujących drogi
wyjścia. W dobrej wierze. Tymczasem jego marcowy do nas przyjazd "liberalna" Polska
powitała nieŜyczliwie, wręcz nieuprzejmie: a) nie pokazując w publicznej TV jego filmu
nagrodzonego dwoma Oskarami (na Discovery był on pokazany raz, ponad rok temu i
tylko...po północy); b) nie publikując omówień jego pierwszej ksiąŜki, ani nie reklamując
ksiąŜkowej wersji obecnego filmu; c) a unikająca problematyki środowiskowej "Polityka"
uczyniła wyjątek i opublikowała... tyle Ŝe akurat nieobiektywny atak prof. Jaworowskiego.
Nie jest teŜ prawdą twierdzenie tegoŜ ostatniego, Ŝe Al Gore zaczął „właśnie" kampanię
(bo prowadzi ją z wielkim oddaniem przez ćwierć wieku), ani Ŝe jest ona tak bardzo
kosztowna. Bo jest tysiące razy tańsza, niŜ koszty uchylania się od hamowania emisji
gazów cieplarnianych. Tak to wygląda nasza „obiektywność" idąca na pasku
amerykańskich konserwatystów, a odcinająca się od socjaldemokratycznych ideałów Unii
Europejskiej. Tak długie są ręce prezydenta G.W. Busha?
W kwestii globalnego ocieplania się klimatu, podobnie jak prof. J., teŜ nie jestem
ekspertem-klimatologiem. Jednak jako uniwersytecki wykładowca od lat śledzę
informacje o zmianach środowiska i klimatu oraz propozycje gospodarczych temu
przeciwdziałań, czego dowodem mój referat podczas międzynarodowej konferencji
klimatycznej (Acta Univ. Wratisl, 2003). Ponadto, nasze światowe kongresy
przyrodników, np. ten z sierpnia 2006 w Hamburgu, wykazały w tysiącach referatów jak
ocieplenie klimatu juŜ obecnie zmieniło rozmieszczenie, wskaźniki rozrodu, wędrowność i
inne zwyczaje wielu gatunków zwierząt na kilku kontynentach. To są niezbite
przyrodnicze fakty opisane przez ludzi róŜnych zawodów i z róŜnych kontynentów. To
Ŝaden spisek.
Oczywiście nikt nie zna przyszłości na 100%, i w jej przewidywaniu nie trudno o błędy.
Trend ku ocieplaniu klimatu, potwierdzony tysiącami objawów dostrzegalnych przez
kaŜdego dłuŜej Ŝyjącego człowieka, moŜe się kiedyś zmienić, jeśli zadziała inny splot
czynników. Aby zasiać wątpliwości co do przyszłości, sformułowano jednak przesadnie
konkurencyjny scenariusz, przedstawiony nam przez prof. Z. Jaworowskiego. Mamy więc
dwie hipotezy, w istocie nie całkiem sprzeczne: jedna o narastającym ociepleniu
uznawanym na ogół za niezbity fakt, oraz druga o moŜliwym przyszłym ochłodzeniu.
Pierwsza jest oparta na olbrzymiej liczbie pomiarów opracowywanych przez 3700
uczonych z całego świata (IPCC), poparta autorytetem światowych czasopism SCIENCE i
NATURE oraz autorytetem Komitetu Pokojowej Nagrody Nobla. Tylko wg prof. J. redakcja
Nature nadal krytykuje IPCC, bo w rzeczywistości przed paroma miesiącami redaktor i
tego czasopisma uznał czwarty raport IPCC na przekonujący.
Wygląda na to, Ŝe pewna grupa ludzi, głównie nie klimatologów (jak prof. J., lekarz), za
wszelką cenę chce ZAPRZECZYĆ zachodzeniu ocieplenia klimatu. Powołali oni swój kontrzespół, którego raport mam nadzieję wkrótce zostanie oceniony przez prawdziwych
ekspertów. Aby jednak nie narastał w umysłach zamęt, wskaŜę czytelnikom, Ŝe
wyliczanie litanii lokalnych wyjątków, miejsc gdzie ocieplenie nie było dość wydatne, nie
podwaŜa wniosku globalnego, a kilka innych kontrargumentów to nieporozumienia lub
1
manipulacje.
Wiarygodność artykułu prof. Jaworowskiego jest wątpliwa, gdyŜ zawiera on kilka
bezkrytycznie zacytowanych punktów nieprawdziwych, chyba celowo zafałszowanych,
oraz oceny krzywdzące ludzi (nazywanie rozbieŜności raz błędami, a raz zafałszowaniami,
bez dania dowodu na to drugie).
1. Oba zacytowane wykresy są SFAŁSZOWANE: nie ma na nich wrysowanych w
prawidłowej skali danych z ostatnich 20-40 lat. Pominięcie tych najdokładniejszych
pomiarów, dających punkt odniesienia dla ocieplenia średniowiecznego, uniemoŜliwia
czytelnikom sprawdzenie słuszności wniosku o silniejszym niŜ obecnie ociepleniu
poprzednim. Badacze z IPCC twierdzą, Ŝe proporcje były dokładnie odwrotne.
Co więcej, oba wykresy narysowano odręcznie i z wyolbrzymieniem ocieplenia
średniowiecznego. Nie wiadomo od czego było teŜ „chłodniejsze" oziębienie w wiekach
nieco późniejszych, bo przecieŜ nie od epoki lodowej? Wg psychologii ewolucyjnej taka
stronniczość jest wprawdzie cechą wrodzoną ludzkich umysłów, o czym mówi stare
spostrzeŜenie „W cudzym oku widzi źdźbło, a w swoim nie widzi belki". Jednak uczonych
kształci się przecieŜ w obiektywizmie i potem wymaga się jego przestrzegania.
2. Zaraz poniŜej pierwszego z wykresów prof. J. twierdzi (odwrotnie niŜ IPCC), Ŝe zwykle
najpierw wzrasta temperatura, a dopiero potem (i w jej rezultacie) ilość CO2 w
atmosferze. Tymczasem jego wykres takiemu wnioskowi jednoznacznie zaprzecza! A
jeszcze dobitniej takiej moŜliwości zaprzecza dokładniejszy wykres IPCC, m.in., ten w
ksiąŜce A. Gore'a „Niewygodna prawda" (wyd. Soniadraga).
3. Wyjaśnijmy tu podstawy metodyki. KaŜdy pomiar ilości CO2 w atmosferze jest
wynikiem względnym, waŜnym w ramach danej metody. Jest prawdą, Ŝe inne metody
(np. dendrochronologia) dają nieco odmienne wyniki od lodowych, z nieznanych
powodów. Ale nie moŜna brać wyników lokalnych i z jednej metody, aby następnie
przeciwstawiać je wynikom globalnym z innej metody, jak to zdaje się czynić pierwszy z
wykresów. Wygląda mi on na manipulację.
4. Nikt nie neguje tego, Ŝe bywają miejsca na Ziemi, gdzie obecnie są akurat lata
chłodniejsze. Trendu globalnego to jednak nie podwaŜa. Jak dotąd nie udowodniono
bowiem utrzymywania się przez dziesięciolecia takich „zimnych studni" pośród
ocieplającej się atmosfery ziemskiej. Obserwujemy tylko płynną plamistość takich zmian.
Np. obszar Polski północnowschodniej przez sto lat (1890-1990) nie wykazywał
ocieplenia klimatu (Schönwiese i inni, 1993). Ale po dodaniu ostatnich 18 lat i on je
wykazuje, i to z wysoką istotnością statystyczną. Litania ochłodzeń jest więc listą zjawisk
lokalnych i krótkotrwałych, czyli bez większego znaczenia. Przeciwstawić jej moŜna by
jeszcze dłuŜszą listę przykładów... tyle Ŝe dokładnie przeciwnych. Pomieszano tu
myślenie uogólnione z jednostkowym.
5. Wielkie lub liczne wybuchy wulkanów mogą wpływać na klimat. Tak było np. w końcu
18 wieku po wielkiej erupcji na Islandii, tyle Ŝe wtedy w NW Europie... zamarzły setki
tysięcy ludzi i zwierząt (a nie ociepliło się, jak sugerują zwolennicy przewaŜnie
wulkanicznego pochodzenia gazów cieplarnianych). Nawet wtedy to zjawisko nie objęło
nie tylko globu, ale nawet całego kontynentu. A nowsze największe wybuchy wulkanów
(St Helen, Pinatubo i inne) tym bardziej nie dały trwałych globalnych zaburzeń klimatu
tylko regionalne i okresowe.
6. Cykle słoneczno-klimatyczne (11 letnie, oraz wieloletnie - 25 000 cykl Milankowičia) i
promieniowanie z kosmosu są klimatologom dobrze znane. I gdyby one się wyraźnie
pokrywały w czasie ze współczesną nam kierunkową zmianą temperatury, to dawno by to
zauwaŜono. Sugestie tego rodzaju ze strony duńskich badaczy nie zostały jednak
potwierdzone w wyliczeniach powtórzonych przez T. Sloana i A.W.Wolfendale'a (2008).
2
To co powyŜej nie znaczy jednak, Ŝe nie ma juŜ najmniejszych wątpliwości. Nikt tego nie
twierdzi. Uogólnienia nauki są jej tymczasowymi podsumowaniami potrzebnymi m.in. dla
praktyki. Na pewno w niektórych punktach szczegółowych są one nie dość ścisłe. Dlatego
nie wyklucza się, Ŝe z czasem dojdzie do jakiejś modyfikacji obecnego modelu W.S.
Broeckera (pokazuje on jak zmiany wywołane przez człowieka nakładają się na
klimatyczne cykle naturalne). Nauka nie jest stanem nieomylnej wiedzy (Biblią), lecz
nieustającym PROCESEM przybliŜania się do poznania prawdy. Ale przeciwdziałać
zagroŜeniom powinniśmy zanim jeszcze uzyskamy 100% pewności (to właśnie mówi
unijna zasada przezorności), bo potem moŜe być za późno.
Artykuł prof. J. zawiera teŜ z wielką pewnością siebie wypowiadane kontrowersyjne
przepowiednie ekonomiczne oraz oskarŜające uczonych oceny moralne.
1. Bezpodstawną jego prognozą jest twierdzenie, jakoby hamowanie emisji gazów
cieplarnianych zagraŜało gospodarce lub energetyce. Bo oto kraje UE od dziesięciu lat
realizujące ustalenia z Kioto, a zwłaszcza przodujące w tym Dania, Szwecja i Niemcy, nie
mają kryzysu gospodarczego. W przeciwieństwie do nie hamujących emisji gazów
cieplarnianych USA, a których gospodarka mimo tego zapada się w recesję. Zamiana
energetyki tradycyjnej na odnawialną, to nie klęska ekonomiczna lecz wielki krok
naprzód, m.in. wobec tworzenia nowych miejsc pracy i to w rejonach najwyŜszego
bezrobocia. Zrozumiano to takŜe w USA, bo sprzeciw administracji prez. Busha wobec
ustaleń z Kioto został juŜ odrzucony przez 16 stanów (z najpotęŜniejszą ekonomicznie
Kalifornią na czele) oraz przez 200 amerykańskich miast. CzyŜby i ci ludzie byli
„nawiedzonymi ekologami" straszącymi ociepleniem, i to za czyjeś pieniądze?
2. Nie przedstawiono dowodów na oskarŜenie, Ŝe raport IPCC jest fałszerstwem
światowego zespołu uczonych. To nie jest zespół ludzi ani głupich, ani cynicznych, choć
jak wszyscy zapewne niekiedy omylnych. Co więcej, wiadomo wszem i wobec, Ŝe
przecieŜ Ŝadne światowe lobby biznesowo-przemysłowe nie popiera "ekologów". Kto ich
miałby podkupywać łapówkami? Sam Bóg? Zaskakuje, Ŝe prof. J. nie chce wiedzieć o
tym, iŜ prawdziwi uczeni (a tacy jak sądzę dominują w IPCC) nie mają interesu w
okłamywaniu społeczeństw. To tylko „naukowe prostytutki" opłacane przez bogate
wielkoprzemysłowe lobbies, robią to na zamówienie. Odwracanie kota ogonem i
oskarŜanie badaczy (bez wskazania dowodów) o wysługiwanie się komuś, jest raczej
odwracaniem uwagi od grzechów swoich zwolenników.
3. Wreszcie nieprawdą jest, Ŝe energetyka jądrowa jest "najbezpieczniejszą, najtańszą i
najbardziej przyjazną środowisku". A juŜ na pewno nie w warunkach Polski, nie mającej
własnych zasobów: ani technologii, ani doświadczonych kadr, ani surowców, ani
niezaludnionych obszarów, ani pieniędzy (zagraniczne zadłuŜenie kraju przekroczyło
3000 dolarów na obywatela). Wg raportu K. Sovacoola (2008) aŜ 40% awarii w
światowej energetyce zdarzyło się w wytwarzających tylko 17% energii elektrowniach
jądrowych, których awaryjność potwierdziły ubiegłoroczne zdarzenia w Szwecji i na
Węgrzech, nie zapominając o chronicznych awariach w Temelinie.
Czasem myślę, Ŝe wbrew wszystkim przyjętym faktom i ocenom upierający się przy
swoim prof. Jaworowski jest współczesnym Herostratesem. Np. od 20 lat twierdzi uparcie
(Świat Nauki, 2005), jakoby w wyniku wypadku w Czarnobylu zmarło tylko 31 osób.
Przemilczając oszacowanie Międzynarodowego Stowarzyszenia Lekarzy do Spraw
Skutków Energii Atomowej liczby przedwcześnie zmarłych młodych likwidatorów (pilotów,
Ŝołnierzy i górników) na 24.000 do 40 000 osób, lub wspomniany raport o wypadkach w
światowej energetyce wymieniający ponad 4000 ofiar Czarnobyla. Dlatego bardziej ufam
anglosaskim lekarzom-woluntariuszom leczącym ofiary Czarnobyla na Białorusi i Ukrainie
(za dokumentem BBC "The Tears of Chernobyl"), niŜ członkowi Międzynarodowej Agencji
Atomowej, który w r. 1986 wmawiał nam, iŜ "więcej promieniowania dostajemy z
telewizora, niŜ z tamtej katastrofy".
3
Konserwatywne lobby nie mając mocnych argumentów, ale i z braku szacunku dla ludzi,
posługuje się w swoich jednostronnych monologach na temat energetyki jądrowej lub
ocieplenia klimatu insynuacjami pod adresem adwersarzy. Sieje nienawiść między
obywatelami zamiast podejmowania dwustronnych partnerskich rozmów nastawionych na
dochodzenie do prawdy oraz do sprecyzowania wywaŜonych rozwiązań. Cyniczną taktyką
takich interesownych ugrupowań, tak pronikotynowego, jak atomowego lub
antyociepleniowego, jest jak najdłuŜej zaprzeczać niewygodnym faktom, aby nie
zmieniając gospodarki na mniej destrukcyjną dla środowiska moŜliwie jak najdłuŜej nie
tracić wielkich zysków. Ten mechanizm został zdemaskowany w filmie A. Gore'a i we
wcześniejszej ksiąŜce prof. prof. P. & A. Ehrlichów (Zdrada nauki i rozumu, 1996).
Wyjaśniają oni na jak cynicznym podłoŜu pojawiła się konserwatywna kontrrewolucja w
dziedzinie ochrony środowiska, i jak nieuczciwych metod się chwyta. Przykładem jest np.
powoływanie na stanowiska w ochronie środowiska przeciwników idei ekologizmu (znamy
to i z USA i z Polski) lub tworzenie fałszywych organizacji "ekologicznych", dla zwalczania
prawdziwych, jak np. "Stowarzyszenia Ekologów na rzecz Energetyki Jądrowej", chyba
tylko tych wierzących w kłamstwo czarnobylskie o 31 ofiarach.
MoŜna mieć powaŜne wątpliwości, kto jest dziś bardziej "moralny": czy dąŜący do
maksymalizacji zysku konserwatywni chrześcijanie, chcący maksymalizować korzyści
choćby po trupach ludzi i przyrody, za cenę zniszczenia środowiska i narastającej
eksploatacji ludzi biednych, czy moŜe raczej ci nawołujący do zrównowaŜonej gospodarki,
do większej troski o biednych, o przyszłe pokolenia, o zwierzęta i przyrodę, czyli ludzie
centrowi i lewicowi róŜnych odcieni: alterglobaliści, zieloni, socjaldemokraci, socjaliści,
teologowie wyzwolenia. Ta druga grupa ludzi to prawdziwi następcy pierwszych
chrześcijan, a nie pierwsza.
Ludwik Tomiałojć, prof. zwycz. dr hab., Uniw. Wrocławski, zawodowy ekolog,
wykładowca podstaw ochrony przyrody i zasady rozwoju zrównowaŜonego, członek Rady
Krajowej Zielonych 2004.
Odpowiedź Prof. Ludwikowi Tomiałojciowi
Odpowiedzią na propagandowy film Al Gora jest dokumentalny film „The Great Global
Warming Swindle" - reŜyser Martin Durkin, wyprodukowany dla IV kanału brytyjskiej TV,
i przedstawiony do nagrody Broadcast Awards jako najlepszy film dokumentalny roku
2008
(http://video.google.pl/videoplay?docid=6609381536162671264&q=the+great+global+warming+swindle&ei=vsQwSIHNLoaW2Q
Kpu8WIBg).
Wątpię czy Al Gore jest tak „bez wątpienia oddany sprawie dobra ludzkości", jak twierdzi
Prof. Tomiałojć. Podejrzewam, Ŝe chodzi mu raczej o dobro swoje. Moje stwierdzenie, Ŝe
„właśnie zaczął wielką i kosztowną kampanię na rzecz walki z globalnym ociepleniem"
jest prawdziwe. Przed kilkoma tygodniami Gore wyasygnował 300 milionów dolarów na
trzyletnią akcję reklamowania „global warming". Jednocześnie zainwestował 683 miliony
dolarów w świetny interes: w subwencjonowane przez rząd „zielone" technologie, m.in. w
biopaliwa, odpowiedzialne za obecny kryzys Ŝywnościowy.
To nie jest tak, Ŝe mamy dwie hipotezy: jedna o ogrzewaniu klimatu a druga o
ochłodzeniu. Są trzy hipotezy. Pierwsza twierdzi, Ŝe obecne optimum klimatyczne jest
kolejną ciepłą fazą (interglacjałem) naturalnego cyklu zmian klimatu, trwającą juŜ około
11 400 lat, jednym z błogosławionych okresów ciepła jakie się w nim zdarzyły,
korzystnych dla biosfery, podobnym do wielu poprzednich. Druga twierdzi, Ŝe
obserwowane od 1975 r. ocieplenie jest spowodowane przez człowieka. Trzecia zaś mówi,
Ŝe ciepła faza skończy się niedługo wskutek malejącej aktywności Słońca i za około 30 lat
Ziemia znajdzie się w sytuacji podobnej jak w okresie minimum Maudera w latach 1645 -
4
1715, apogeum Małej Epoki Lodowej, kiedy liczba plam słonecznych wyniosła 50 zamiast
jak typowo 40 000 - 50 000. Wskazuje na to stan obecnego 24. cyklu słonecznego, który
zaczął się 11 grudnia 2007 i jak dotąd pokazała się jedna, krótko Ŝyjąca plama. Jednak
niektórzy klimatologowie i astronomowie, oceniając sytuację w skali geologicznej, sądzą,
Ŝe współczesny interglacjał powinien juŜ niedługo się skończyć i Ziemia wkroczyć w
nową, trwająca około 100 000 lat epokę lodową (Bryson, 1993; Hoyle and
Wickramasinghe, 2001). (Broecker, 1995) ocenił, Ŝe moŜe to nastąpić nawet w ciągu 50
do 150 lat.
W sprawie „3700 uczonych z całego świata" współpracujących z IPCC proponuję
wysłuchanie wypowiedzi prof. R.S. Lindzena, członka IPCC, dementującej tę liczbę w
cytowanym powyŜej filmie, lub porównać ją z liczbą 32 000 naukowców którzy złoŜyli swe
podpisy pod Petycja Oregońską, uznającą oceny IPCC za fałszywe.
Wydaje mi się, Ŝe cytowanie przez mnie krytycznych artykułów Nature z r. 1991 i 1994
nie wskazuje, jakobym twierdził, Ŝe „redakcja Nature nadal krytykuje IPCC".
NaleŜę do grupy naukowców (jestem profesorem nauk przyrodniczych) którzy nie wątpią,
Ŝe Ŝyjemy w okresie naturalnego ocieplenia klimatu, które rozpoczęło się przed istotnym
zwiększeniem przemysłowych emisji CO2, lecz którzy uwaŜają, Ŝe nie ma Ŝadnych
obserwacji potwierdzających wpływ tych emisji na klimat.
W sprawie dowodów na fałszowanie danych odsyłam do mojej odpowiedzi prof.
Hamanowi.
Prof. Tomiałojć odnosi się do dwóch wykresów w drukowanej wersji mojego artykułu,
określając je jako „sfałszowane".
Wykres pierwszy pochodzi z pracy (Beck, 2007), w której autor posłuŜył się swoją analizą
90 000 bezpośrednich chemicznych oznaczeń CO2 w atmosferze, wykonanych w Europie,
Ameryce i Azji w okresie 1812 - 1961. Wskazują one, Ŝe w ciągu ubiegłych 200 lat
poziom CO2 w powietrzu był w latach 1820, 1855 i 1940 znacznie wyŜszy niŜ obecnie. Te
chemiczne oznaczenia CO2, wykonane doskonałymi metodami, zostały przez
klimatologów odrzucone jako nie zgadzające się z hipotezą ogrzewania klimatu przez
człowieka. Beck przedstawił równieŜ na tym wykresie pośrednie oceny zawartości CO2 w
atmosferze przez pomiar CO2 w rdzeniach lodowych.
Te lodowcowe pomiary są znacznie niŜsze od pomiarów bezpośrednich w atmosferze i nie
wykazują Ŝadnej fluktuacji. W wielu publikacjach wykazałem, Ŝe lodowcowe pomiary CO2
są zaniŜone o 30 do 50% wskutek utraty tego gazu z inkluzji powietrza zawartych w
lodzie i Ŝe dlatego są złą podstawą do oceny zmian klimatu. Zostało to ostatnio
potwierdzone w pracy (Drake, 2008). I wreszcie trzecim elementem tego wykresu,
skomponowanego przez Becka, jest rekonstrukcja temperatury na Antarktydzie,
dokonana w pracy (Schneider et al., 2006) na podstawie analizy stabilnych izotopów
zawartych w lodzie zdeponowanym w latach 1800-1999, na 5 stacjach antarktycznych:
Law Dome, Siple Station, Dronning Maud Land, US ITASE 200-1 and US ITASE 200-5. Ja
nie zafałszowałem niczego. Beck oraz Schneider et al. rzetelnie przedstawili wyniki swych
prac. Tylko rysownik POLITYKI się pomylił: określił krzywą temperatury jako pochodząca
z Arktyki, zamiast (jak jest poprawnie w podpisie) z Antarktydy. Fałszerstwo, wg. Prof.
Tomiałojcia, ma polegać na nie przedstawieniu w tym wykresie danych z ostatnich 20 40 lat.
Krzywa temperatury mierzonej w lodzie sięga do ostatnich 9 lat, pomiary chemiczne CO2
w powietrzu zaprzestano robić w r. 1961, i dlatego na wykresie nie ma danych z lat
późniejszych. Z podobnych powodów lodowcowe oznaczenia CO2 nie sięgają późniejszych
lat. Wykres pierwszy wyraźnie pokazuje, Ŝe około roku 1830 temperatura na
Antarktydzie była niemal identyczna jak w latach 1990-tych, a poziom CO2 w atmosferze
5
fluktuował zgodnie z temperaturą, i był znacznie wyŜszy niŜ wskazują błędne oceny
lodowcowe. Te fakty całkowicie nie zgadzają się z hipotezą ogrzewania klimatu przez
człowieka. Czy dlatego koniecznie muszą być uznane za „sfałszowane"? A moŜe raczej
fałszywą jest hipoteza a nie fakty?
Wykres drugi pochodzący z pracy (Archibald, 2008) jest niemal dokładną kopią
powszechnie znanego klimatologom wykresu z pierwszego raportu IPCC z r. 1990, rys.
7.1, str. 202. Oryginalny wykres IPCC z r. 1990 przedstawia wielkie fluktuacje klimatu w
ciągu ostatniego miliona lat, 10 000 lat oraz ostatniego tysiąclecia, kończąc się około r.
1990. Jednak w raporcie IPCC z r. 2001 znikło zarówno Ocieplenie Średniowieczne, jak i
Mała Epoka Lodowa i pozostało jedynie Współczesne Ocieplenie, w postaci niesławnej,
zafałszowanej „krzywej hokejowej", demonstrującej gwałtowny wzrost temperatury w XX
wieku (patrz niŜej). „Krzywa hokejowa" stała się na kilka lat sztandarem IPCC, który
jednak „wyprowadzono" po druzgocącej krytyce kilku zespołów uczonych. Na omawianym
wykresie krzywa temperatury została przedłuŜona przez Archibalda do r. 2000, a więc
obejmuje poŜądane przez Prof. Tomiałojcia ostanie 20-40 lat.
Z wykresu jasno wynika, Ŝe określenia temperatur „zimniejsze" i „cieplejsze" odnoszą się
do średniej z okresu 760-2000. Na wykresie IPCC (1990) średniowieczne ocieplenie
oceniono na około 0.6oC powyŜej średniej, Archibald uwzględnił nowsze dane
wskazujące, Ŝe było ono około 2oC powyŜej średniej (CO2Science, 2008).
To, Ŝe najpierw zmienia się temperatura o dopiero potem poziom CO2 w powietrzu, co
wyraźnie wskazuje, Ŝe przyczyną zmiany jest temperatura a nie CO2, udowodniono w
wielu pracach analizujących rdzenie lodowe z okresu ubiegłych kilkuset tysięcy lat, np.
(Caillon et al., 2003; Fischer et al., 1999; Idso, 1988; Indermuhle et al., 2000; Monnin et
al., 2001; Mudelsee, 2001). W tym przypadku opóźnienie CO2 sięga kilkuset lat. W
krótszych okresach czasu (ostatnie ~200 lat) Beck stwierdził, Ŝe opóźnienie CO2 wobec
zmiany
temperatury
sięga
około
5
lat:
http://www.biokurs.de/treibhaus/180CO2_supp.htm.
„Krzywa hokejowa" ipcc (2001) wg. Mann et al., 1998, poprawiona przez (Mcintyre and
Mckitrick, 2003).
Prof. Tomiałojć myli się mówiąc o metodyce badań. Jest powszechną praktyką
porównywanie wyników badania CO2 w powietrzu róŜnymi metodami, a nawet łączenie
przez glacjologów ich zaniŜonych wyników z rdzeni lodowych w jedną gładką krzywą z
wynikami oznaczeń CO2 w atmosferze, prowadzonych na aktywnym, emitującym CO2
wulkanie Mauna Loa na Hawajach. W tym celu przyjęli oni fałszywe załoŜenie, Ŝe wiek
inkluzji powierza w rdzeniu lodowym z Siple na Antarktydzie jest o 83 lata młodszy od
wieku lodu. Jak powstała ta „hokejowa krzywa CO2" przedstawia powyŜszy rysunek (wg.
(Jaworowski, 2004). Glacjologowie znaleźli w lodzie zdeponowanym w r. 1890
koncentrację CO2 wynoszącą 328 ppmv, zamiast około 290 ppmv jak wymaga hipoteza
ogrzewania klimatu przez człowieka. PodwaŜało to najwaŜniejszy fundament tej hipotezy.
StęŜenie 328 ppmv wystąpiło w atmosferze 83 lata później, tj. w r. 1973, co jasno
wskazywało, Ŝe poziom CO2 był w XIX wieku podobny jak w XX. Ten powaŜny kłopot
rozwiązano prosto: arbitralnie, bez Ŝadnych podstaw eksperymentalnych, obniŜono wiek
powietrza dokładnie o 83 lata. Opisali to dokładnie w r. 1985 (Neftel et al., 1985). Przez
następne dwie dekady, zasada arbitralnego obniŜania wieku inkluzji gazowych w lodzie,
tak jak dyktowała to aktualna potrzeba, często nawet o tysiące lat, była powszechnie
uŜywana przez glacjologów, a krzywa z Siple stała się sztandarem w walce o uratowanie
Ziemi przed grzesznym człowiekiem i dwutlenkiem węgla, który z „gazu Ŝycia"
przemianowano na groźne skaŜenie.
6
Pisząc o krytyce duńskich badań nad wpływem promieni kosmicznych na ziemski klimat,
przeprowadzonej przez Sloana i Wolfendala, Prof. Tomiałojć prawdopodobnie nie czytał
Addendum w cyfrowej wersji mojego artykułu w POLITYCE, w którym omawiam te
sprawę. Zachęcam do przeczytania tego Addendum oraz mojej odpowiedzi Prof. K.
Hamanowi.
Twierdzenie Prof. Tomiałojcia, Ŝe „zimne studnie" są zjawiskami lokalnymi a nie
globalnymi i nie utrzymują się przez dziesięciolecia, nie jest zgodnie z fluktuacją
temperatury globalnej w XX wieku. Silne ochłodzenie obu Półkul wystąpiło w okresie
1900 - 1920, a potem 1946 - 1975 (IPCC, 1990). Natomiast globalne ocieplenie w latach
1910 - 1945 (+0.14oC), było większe i bardziej „strome" niŜ w latach 1976 - 2000
(+0,11oC) (IPCC, 2001).
Sadzę, Ŝe pozostałe uwagi Prof. Tomiałojcia nie dotyczą mojego artykułu.
Wszystkim Panom Profesorom dziękuję za poświecenie uwagi mojemu artykułowi. Sadzę,
Ŝe ta dyskusja pomoŜe czytelnikom POLITYKI wyrobić sobie racjonalną opinię o zmianach
klimatu.
Zbigniew Jaworowski
7