więcej - Jerzy Krukowski

2
TYTU¸ DZIA¸U
•
ROZWINI¢CIE
˚ucie z r´ki
Element ten stosowany jest w treningu konia, a tak˝e znajduje si´
w niektórych programach uje˝d˝eniowych. Wielu jeêdêców
jednak nie rozumie jego istoty i nie potrafi wykonaç go poprawnie.
O tym, jak wykonaç ˝ucie z r´ki i jakie korzyÊci niesie dla konia,
opowiada w kolejnym wyk∏adzie Jerzy Krukowski.

ucie z ręki jest, moim zdaniem,
rzy demonstrowali najprzeróniejsze wazachęcając w ten sposób wierzchowca do
bardzo wanym, wręcz nieodzowrianty ucia z ręki. Niemcy na przykład,
obnienia i wydłuenia szyi. Ustępujący
nym elementem w szkoleniu koklasycznie wykonują ten element z mocno
kontakt dawał koniowi uczucie uwolnienia
nia. Moemy je stosować w kadym choobnioną, lekko zaokragloną szyją konia.
się i swobody, dlatego chętnie to wykonydzie i kadym momencie treningu. NiestePoruszający się przy tym rytmicznie do
wał, a jeździec skrupulatnie ten fakt wykoty, wydaje się, e ten wszechstronny eleprzodu koń jest kontrolowany przez jeźdźrzystywał. Gdy koń napinał szyję i próboment szkolenia konia jest niedoceniany
ca. Francuzi sprawiają wraenie ,,wyluzował wyjść głową do góry, jeździec kontroloprzez jeźdźców. Siłę tego ćwiczenia powanych”, uywając ucia bardziej jakby
wał go, ponownie napinając kontakt i stwaznałem dopiero w latach 80., mieszkając
w formie zabawy, czasami trochę w kierunrzając mu tym samym dyskomfort. Koń
na Zachodzie. Zawsze gdy wyjedam,
ku nonszalancji. Chocia pamiętam, jak na
szybko rezygnował z tego zamiaru i wolał
zwłaszcza poza granice kraju, obserwuję
jednym z treningów, obserwując świeo
wrócić do długiej, niskiej szyi, która dawała
trenujących jeźdźców, bo jestem ciekawy,
upieczonego mistrza Europy Jeana-Lou Bimu komfort oraz swobodę poruszania się.
co oni robią, jak i dlaczego. Jeśli coś mnie
gota, który wykonywał to ćwiczenie, byłem
Jeździec zaś uzyskiwał w ten sposób konia,
zainteresuje, obserwuję to bacznie, a jeśli
pod wraeniem jego skupienia i skrupulatktóry z taką sylwetką, uwypuklając grzbiet,
nie rozumiem, to pytam. Gdy mam niedomiał większe moliwości poruszania się
syt wiedzy, to ją pogłębiam, a potem
w rozluźnieniu i równowadze.
sprawdzam, praktykując ją na koniach,
które trenuję. Następnie modyfikuję,
Decyduje jeêdziec
i tak – w zaleności od korzyści, jakie
to daje w treningu (w lepszym doNie chcę się trzymać adnej ramy,
To jeździec powinien decydować,
tarciu do koni) – staje się to mniej
tzn. nie uwaam, e forma tego
na ile jest w stanie wydłuyć
lub bardziej istotnym elementem
ćwiczenia u Francuzów jest lepsza
w moim szkoleniu. Zdając sobie
albo gorsza ni niemiecka. Nie choi obniyć szyję konia, bez utraty
sprawę z tego, jakie korzyści przydzi tu o opisywanie koniecznej forjakości chodu i wykonania ćwiczenia.
nosi ucie z ręki, nie rozumiem, dlamy, ale o oddziaływanie na konia
czego przez wielu polskich jeźdźców
i celowość tego ćwiczenia w połączeoraz trenerów jest ono niedostrzeone
niu z jazdą. ucie z ręki jest wanym
lub niedoceniane, a przez niektórych naelementem wspomagającym, ale wykowet wręcz krytykowane.
nywane nieprawidłowo moe przynieść
W latach 90. nastał nowy boom w tym
nosci. Unosząc lekko obie wodze, prowokowięcej szkody ni poytku. Wielu jeźdźkierunku. Na międzynarodowych zawował konia do oparcia się na wędzidle
ców obawia się, e jazda przy długiej nidach mona było obserwować rozpręająi w momencie kiedy ten zaczął to robić, jeźskiej szyi spowoduje, e koń zbyt mocno
cych konie jeźdźców z rónych krajów, któdziec powoli i spokojnie wydłuał wodze,
będzie się opierał na przodzie, nie angau-
TYTU¸ DZIA¸U
•
ROZWINI¢CIE
Pagórkowaty teren jest świetnym
miejscem na poprawę koordynacji
ruchowej, równowagi i umięśnienia
konia. Szczególnie jest pomocny podczas
ucia z ręki, które w tym przypadku
dodatkowo daje jeźdźcowi mołiwość
wyczuwania i kontrolowania konia o
rónej długości sylwetki.
Z lewej: ucie z ręki w stępie w pełnej
fazie wyciągnięcia;
poniej: ucie z ręki w galopie, z
odciąeniem zadu (półsiadem) w
początkowej fazie wyciągnięcia
Moja propozycja
jąc przy tym zadu, a tym samym nie nauczy się go podstawiać. Koń, obniając szyję, faktycznie przesuwa swoj środek ciękości bardziej na przód, co w efekcie moe
spowodować, e zrobi się „cięki na ręku”,
szukając tam oparcia dla zrównowaenia
się. Kroki jego stają się wtedy krótkie, ciękie i często nierytmiczne. Opisany efekt
nie wynika jednak z samego ćwiczenia,
tylko z jego błędnego wykonania. Aby
temu zapobiec, naley tempo kontrolować
półparadami, na które koń powinien reagować bez oporów, jednocześnie się równowaąc. Przy tym trzeba pilnować, aby
zad pozostawał nadal aktywny.
Nie kady koń jest w stanie wykonać to
ćwiczenie prawidłowo na całej długości
szyi. Jest to uzalenione od jego wyszkolenia, temperamentu i budowy. To jeździec
powinien mieć świadomość, na ile jest
w stanie wydłuyć i obniyć szyję konia,
bez utraty jakości chodu i wykonania ćwiczenia. Przy zbyt raptownym, niekontrolowanym uciu konie czasem nabierają
złych nawyków, takich jak wyszarpywanie wodzy lub bicie w wędzidło. Koń czuły, nagle pozbawiony kontaktu, moe się
czuć zagubiony, przestraszony i, przyśpieszając, zacząć uciekać. Mona to porównać do sytuacji, kiedy człowiek, schodząc
ucie z ręki jest to ćwiczenie,
w którym koń wydłua swoją ramę
(sylwetkę), na co jeździec pozwala
poprzez stopniowe wypuszczanie
wodzy. Ćwiczenie powinno odbywać
się powoli, z poddaną (rozluźnioną)
potylicą i spokojnie przeuwającą
(rozluźnioną) szczęką, gdy koń, ując
spokojnie wędzidło, delikatnie,
miękko i chętnie korzysta
z moliwości wydłuania i obniania
szyi. Jeździec kontroluje najmniejsze
usztywnienie i natychmiast je
koryguje, nie pozwalając na dalsze
wydłuanie szyi, a do momentu
uzyskania akceptacji. Jeśli koń
akceptuje ćwiczenie, mona pozwolić
na kolejune wydłuanie. Powinno się
to odbywać dosłownie
w centymetrach, a do pełnego
wydłuenia szyi. Przy tym naley
cały czas kontrolować i równowayć
konia, stosując półparady
i jednocześnie aktywizować zad.
Jerzy Krukowski
3
4
TYTU¸ DZIA¸U
•
ROZWINI¢CIE
ze schodów, zostaje popchnięty i w ten
sposób zmuszony do szybkiego przebierania nogami, aby nie upaść. Kady, kto
znalazł się w takiej sytuacji wie, jak nieprzyjemne jest to uczucie.
Zwracam na to uwagę, poniewa często zgłaszają się do mnie jeźdźcy, którzy
z rezygnowali z ćwiczenia ucia z ręki
z wyej wymienionych powodów. Dlatego postanowiłem poświęcić ten artykuł
wyłącznie temu zagadnieniu, eby zachęcić jeźdźców do poprawnego wykonania tego ćwiczenia i zrozumienia jego
idei, zamiast odrzucania go. Jest to dla
mnie tak wane, poniewa uwaam, e
dla wszystkich koni, a zwłaszcza młodych, ćwiczenie to jest fundamentem.
Koń, przy obnionej szyi i rozluźnionym
grzbiecie, ma moliwość uaktywnienia
i podstawienia zadu. Poprzez stałe stosowanie ucia z ręki wzmacniamy mięśnie
konia, równowaymy go, dajemy mu odpręenie w pracy; mona je stosować na
początku, w środku i na końcu jazdy.
Oczywiście, ucie z ręki nie załatwia
wszystkiego, ale bez niego koń jest ograniczony. Jeździec musi mieć moliwość
dysponowania sylwetką konia, który powinien chętnie się rozciągać i bez problemu skracać. ucie z ręki powoduje, e
koń poruszając się swobodnie pozostaje
elastyczny i w ten sposób uczy się uywać swojego ciała pod cięarem jeźdźca.
Dzięki temu jeździec take zaczyna dostrzegać te rónice. Ćwiczenie to uczy
równowagi ciała, ale równie stabilizuje
psychikę, doskonale relaksuje i rozluźnia. Prawidłowy trening to na przemian
spręenie (zebranie) i odpręenie (ucie
z ręki). Poddawanie konia wysiłkowi,
przez dłuszy czas bez odpręenia, moe
spowodować opór, znuenie, a przez to
doprowadzić do napięć i w konsekwencji
– przeciąeń, które doprowadzają nierzadko do długotrwałej kontuzji. Ostatecznie moe to równie doprowadzić do
wypadku, np. koń zmęczony stałym napięciem mięśni, jeśli zostaje podprowadzony zbyt blisko do przeszkody, nie zawsze jest w stanie dobrze ocenić sytuację
i moe nie móc wystarczająco szybko
podnieść nóg, aby uniknąć zderzenia
z przeszkodą. O konsekwencjach takiej
sytuacji nie trzeba się rozpisywać.
Swobodna szyja
Stosowanie ucia z ręki pozwala na
wszechstronny rozwój zarówno w treningu skokowym, jak i ujedeniowym. Kiedy koń ma swobodną szyję, jest w stanie
utrzymać równowagę nawet w najtrudniejszej sytuacji, bo do tego jej uywa.
Kady świadomy jeździec WKKW wie,
jak to jest wane i przydatne, zwłaszcza
w krytycznych sytuacjach na krosie, kiedy konie, które mają swobodę, czynią
cuda. I równie w tym pomaga stale ćwiczone i przypominane ucie z ręki, bo koń
się z tym oswaja i wie, e kiedy będzie mu
potrzebna swobodna szyja, to ją „otrzyma”. Podobnie podczas skoków umoliwia lepsze uywanie szyi (baskil), czyli
lepszą technikę skoku, a co za tym idzie
– zmniejsza napięcie podczas jego wykonania, mninimalizując ryzyko kontuzji.
Ćwiczenie to uczy i przyzwyczaja konia
do podstawienia zadu i złapania równowagi, ale w rozluźnieniu. Powinno być
podstawowym elementem szkolenia nie
tylko młodego, ale kadego konia. Kiedy
podczas treningu zaczynają się pojawiać
usztywnienia, to pomocne jest wracanie
do tego ćwiczenia. Im więcej stosujemy
zebrania, tym bardziej musimy pamiętać
o ciągłym wracaniu do odpręenia (ucia
z ręki)!
Jerzy Krukowski
zdjęcia: Krzysztof Skorupski
Zapraszamy na szkolenie, które odbędzie się w dniach 14-16.06 w stajni
Sarnówek (Rozajny Małe). Zachęcamy do udziału jeźdźców z końmi oraz
wolnych słuchaczy. Proponujemy unikalny system szkolenia par (koń-jeździec) polegający na połączeniu praktyki i nauki, doświadczenia trenerskiego i psychologii koni. Dzięki zintegrowaniu dwóch obszarów wiedzy, wzajemnie wspomagającej się i uzupełniającej, uzyskaliśmy nową metodę, która pozwala na szybkie i bezstresowe porozumienie jeźdźca z koniem, a tym
samym osiąganie zamierzonych celów.
TAKIEJ PARY JESZCZE NIE BYŁO
JERZY KRUKOWSKI – zawodnik, trener, praktyk, Mistrz i Wicemistrz Polski
WKKW, wieloletni reprezentant Kadry Narodowej
KRZYSZTOF SKORUPSKI – dr n.wet. specjalizujący się w problemach psychologii treningu koni, trener jeździectwa
WSPÓLNIE POSTANOWILI WPROWADZIĆ W CZYN INICJATYWĘ
ZWOLENNIKÓW SYMBIOZY POSTĘPU JEŹDZIECTWA Z DOBREM KONI
Szkolenie składa się z części praktycznej i teoretycznej – porusza następujące zagadnienia:
• dotarcie do potencjału konia poprzez wnikanie w jego przestrzeń psychiczną
• motywacja konia do współpracy z użyciem „nieinwazyjnych” metod bez
używania siły i patentów
• wejście z koniem w naturalną interakcję poprzez zrozumienie mechanizmów
funkcjonowania jego psychiki
• biologiczne podstawy procesu uczenia się koni
Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres:
e-mail: [email protected]
lub telefonicznie: Ewa Nowak tel. +48 604 274 866
więcej informacji na stronie www.stajnia-sarnowek.pl