pełny tekst

FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS
Folia Univ. Agric. Stetin. 2007, Agric., Aliment., Pisc., Zootech. 259 (4), 153–172
Ryszard PIKUŁA, Wioletta WERKOWSKA, Janusz BOBIK
CHARAKTERYSTYKA NAJCENNIEJSZYCH RODZIN
UŻYTKOWANYCH W STADNINIE KONI NOWIELICE W LATACH 1949–2004
CHARACTERISTIC THE MOST VALUABLE FEMALE
LINES OF MARES IN NOWIELCE STUD IN THE YEARS 1949–2004
Katedra Hodowli Koni, Akademia Rolnicza
ul. Doktora Judyma 24, 71-460 Szczecin
Abstract. The aim of this study was presentation the most valuable female lines of mares in
Nowielice Stud in the years 1949–2004. There were found 25 female lines of mares, 14 of them
are continued to this time. Mares with Gryf’s blood in pedigrees have founded 11 female lines
of mares. The most important fluence on breed in Nowielice Stud had mares witch represented
Harfa’s, Ognica’s and Olszanka’s line. The best sport result achived horses from Cytata’s,
Czubatka’s , Farsa’s, Harfa’s , Ognica’s, and Olszanka’s line.
Słowa kluczowe: hodowla koni, klacze hodowlane, konie sportowe, ogiery czołowe, rodziny
żeńskie.
Key words: horse breeding, mares breeding, sport horses, leading stallions, female lines.
WSTĘP
Pojawienie się w stadninie klaczy o wybitnych wartościach hodowlanych i użytkowych
stwarza możliwość powstania tzw. rodziny żeńskiej. Według Pruskiego (1967) znaczenie
rodów i rodzin jest bardzo istotne i jeżeli przekazują one swoje cenne walory potomstwu,
to należy je kultywować.
Nowicka-Posłuszna (2001) podkreśla fakt, że jednym z głównych zadań hodowców jest
dążenie do właściwego wykorzystania cennych i sprawdzonych prądów krwi w hodowli koni. Najcenniejsze są te rodziny, które przekazują potomstwu cechy użytkowości matczynej,
takie jak: płodność, mleczność i troskliwość macierzyńska. Ponadto rodziny te powinny się
charakteryzować dużą liczbą klaczy włączonych do stada matek i ogierów zakwalifikowanych do Zakładu Treningowego (ZT), jak również potomstwem, które odnosi sukcesy
w sporcie jeździeckim.
W pierwszym okresie istnienia SK Nowielice wyróżniło się kilka klaczy – tzw. gryfek –
założycielek cennych rodzin w stadninie, które są reprezentowane do chwili obecnej. Koń
zachodniopomorski – tzw. gryf był pochodnym koni ras hanowerskiej i wschodnio-pruskiej.
Reprezentował typ konia wszechstronnie użytkowego, nadającego się zarówno do pracy
pod siodłem, jak i do zaprzęgu. Charakteryzował się żywym temperamentem i łagodnym
charakterem (Waligóra 1985). Obok klaczy wielkopolskich, charakteryzujących się dużym
udziałem pełnej krwi angielskiej w rodowodach, klacze gryfki były materiałem wyjściowym
w procesie produkcji konia sportowego w Stadninie Koni Nowielice (Pikuła i in. 1997).
Celem niniejszej pracy była charakterystyka najcenniejszych rodzin żeńskich w Stadninie Koni Nowielice w latach 1949–2004.
154
R. Pikuła i in.
MATERIAŁ I METODY
Dane do pracy zostały zebrane na podstawie Dokumentacji hodowlanej Stadniny Koni
w Nowielicach (1949–2004), która została uzupełniona o informacje zawarte w Rejestrze
Polskich Koni Sportowych (Łojek 1995).
W pracy scharakteryzowano 14 najcenniejszych rodzin żeńskich, które są kontynuowane do chwili obecnej. Kolejność przedstawiania rodzin została uzależniona od liczby klaczy
zakwalifikowanych do hodowli. Dodatkowo podano średnie podstawowe wymiary zoometryczne (w cm): wysokość w kłębie, obwód klatki piersiowej i obwód nadpęcia, klaczy reprezentujących omawiane rodziny żeńskie i będących na etacie stada matek.
Ponadto przedstawiono najwybitniejsze przedstawicielki poszczególnych rodzin żeńskich, które były matkami licznego potomstwa zakwalifikowanego do hodowli, a także wyróżniającego się potomstwa w sporcie jeździeckim. W charakterystyce rodzin zostały również ujęte wałachy, które z powodzeniem były użytkowane sportowo.
Scharakteryzowane rodziny żeńskie, które są kontynuowane w stadninie do chwili obecnej,
zostały przedstawione w formie graficznej (rys. 1–14). Wymienione przedstawicielki rodzin, będące na etacie stada matek, zostały na rysunkach zaznaczone pogrubioną kursywą.
WYNIKI
Rodzina klaczy Ognica uszl., ur. 1943 (NU-NU)
Jest to najstarsza nowielicka rodzina żeńska, której założycielką była klacz Ognica
(rys.1). Spośród jej trzech córek do rozwoju i kontynuacji tej rodziny przyczyniła się Ognifa
(po Falkner II han.), urodzona w1955 roku, która była matką dwóch klaczy włączonych do
stada matek. Na wyróżnienie zasługuje jej córka, Orania (po Alek wlkp.), urodzona w 1958 roku,
która była matką ogiera Oran I wlkp. (po Priz xx), urodzonego w 1963 roku. Ogier ten został użyty
jako ogier czołowy w SK Kadyny (w 1963 roku) i Kroplewo (w latach 1968–1969) oraz w macierzystej stadninie (w latach1977–1978). Rodzina ta rozwinęła się dzięki sześciu córkom klaczy Ognista, która była matką czternastu źrebiąt. Ponadto jej dwóch synów zostało użytych
jako ogiery czołowe, tj. Ognifer sp. (po Feiertraum han.), urodzony w 1977 roku, który został nagrodzony brązowym medalem ZT i został użyty jako ogier czołowy w SK Kadyny
w 1980 roku oraz Ogień wlkp. (po Nikifon wlkp.), urodzony w 1976 roku, który został użyty
jako czołowy w macierzystej stadninie w 1980 roku. Z rodziny tej pochodzi także ogier Ofal
sp. (Feiertraum han.-Olimpia II po Polonez xx), urodzony w 1980 roku, który został użyty
jako ogier czołowy w SK Żołędnica (w latach 1991–1992) i Kadyny (w latach 1989–1990),
a także z dużym powodzeniem startował w konkursach skoków przez przeszkody w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej w barwach klubu „Hubal” z Łobza. Natomiast ogier
Opacz sp. (Polonez xx-Oferta po Feiertraum han.), urodzony w 1981 roku, został użyty jako
ogier czołowy (w latach 1985–1986) w macierzystej stadninie.
Godny uwagi jest fakt, że klacz Oberża wlkp. (Saturn han.-Ograna po Nikifon wlkp.),
urodzona w 1984 r., została nagrodzona złotym medalem na Krajowej Wystawie Zwierząt
Hodowlanych w Warszawie, w 1989 roku. Z rodziny tej pochodzi wiele koni sportowych.
OPRAWA (1969/70) wlkp.
po POLONEZ xx
ODYSEJA (1987) sp.
ORIOLA (1997) sp.
po DIDO han.
po CABROL hol.
OLIMPIA II (1972/73) sp.
po POLONEZ xx
OMELIA (1988/89) sp.
po KOSMOS xx
OGARA (1975) sp.
OPERA (1980) wlkp.
OKARYNA (1984/85) wlkp.
po GERWAZY wlkp.
po POLONEZ xx
po KOBRYŃ wlkp.
OKLANA (1992) wlkp.
OKLAMINA (1997)
sp.
po KLAN wlkp.
po CZAD sp.
OŻANNA (1993) sp.
OZALIA (1997) sp.
po CZAD sp.
po CABROL hol.
OSTA (1983) sp.
po SATURN han.
ORANIA (1958)
OGRANA (1975/76) sp.
OBMOWA (1988) sp.
OBRONA (1996) sp.
po NIKIFON wlkp.
po MORO sp.
po CABROL hol.
po ALEK wlkp.
OGNICA (1943) x pom.
OBERŻA (1984) wlkp.
OGNIFA (1955)
po FALKNER II
han.
po SATURN han.
OBIEKCJA (1990) sp.
OGNISTA (1961) wlkp.
po JAR CLUB xx
po EFEKT han.
OFICYNA (1991) sp.
po WINDWURF han.
OFERTA (1976/77) sp.
OŁAWA (1983/84) sp.
po FEIERTRAUM han.
po POLONEZ xx
OTTAWA (1997) sp.
po CZAD sp.
OGNIFKA (1978/79) sp.
po FEIERTRAUM han.
Rys. 1. Rodzina klaczy Ognica uszl., 1943 (NU-NU)
Fig. 1. Female line of Ognica uszl., 1943 (NU-NU)
OFELIA (1979) sp.
ODESSA (1986/87) sp.
OAZA (1993) sp.
po FEIERTRAUM han.
po DIDO han.
po GREGORY xo
OGNIKA (1980) sp.
OSKOMA (1989/90) sp.
po FEIERTRAUM han.
po KOSMOS xx
156
R. Pikuła i in.
Przykładowo ogier Odysej sp. (Windwurf han.-Odyseja po Dido han.), urodzony w 1992 roku,
był championem koni 6- i 7-letnich i starszych w ujeżdżeniu oraz złotym medalistą Mistrzostw Polski Seniorów tej konkurencji w 1999 i 2000 roku. Drugim wyróżniającym się koniem w tej konkurencji jest ogier Oleon sp. (Le Bon kwpn-Oficyna po Windwurf han.), urodzony w 1998 roku, który
zajął II miejsce w Mistrzostwach Młodych Koni, w kategorii koni 4-letnich, w 2002 roku oraz
III miejsce, w kategorii koni 5-letnich, w 2003 roku. W WKKW natomiast sukcesy odnosił wałach Omen sp. (Polonez xx-Ognika po Feietraum han), urodzony w 1985 roku, czego dowodem jest brązowy medal w Mistrzostwach Polski Seniorów w 1994 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949–2004).
Dorobek hodowlany tej rodziny to 40 klaczy włączonych do stada matek oraz 17 ogierów zakwalifikowanych do zakładu treningowego, spośród których 5 zostało użytych jako
ogiery czołowe. W 2004 roku rodzina ta miała sześć przedstawicielek w stadzie klaczy matek, o średnich wymiarach: 168,30–199,20–21,90 cm. Są to klacze: Obrona sp., Obiekcja sp,
Oklamina sp, Oriola sp., Ottawa sp., Osta sp.
Konie z tej rodziny charakteryzują się wszechstronnością w użytkowaniu oraz żywym
temperamentem (Opinia... 2004).
Rodzina klaczy Harfa, ur. 1957 (Varrug dole- Bajka NN). Hodowca: SHR Orłowo
Do szczególnych zasług zarówno w sporcie jeździeckim, jak i w hodowli tej niewątpliwie
najcenniejszej rodziny żeńskiej przyczyniła się klacz Harfa, będąca w typie „gryfa pomorskiego” (rys. 2). Jej potomstwo charakteryzowały: łagodny charakter, elegancki ruch, duża
łatwość przyswajania elementów treningu oraz bardzo dobre wykorzystanie paszy i silne
zdrowie (Bobik i in. 1982). Rodzina ta rozwinęła się dzięki jej pięciu córkom po ogierze Polonez xx, które pozytywnie sprawdziły się w sporcie jeździeckim. Brały one udział w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej, a następnie zostały włączone do stada matek. Na
szczególne wyróżnienie zasługują klacze: Hiszpania urodzona w 1969 roku oraz Harmonia
urodzona w 1971 roku i Hera II urodzona w 1973 roku. Hiszpania wielokrotnie uczestniczyła w Mistrzostwach Polski w skokach przez przeszkody (srebrny medal Mistrzostw Polski
Seniorów w 1977 roku) oraz w zawodach rangi CSI i CSIO. Swoją karierę zakończyła jako
uczestniczka zgrupowania przed olimpiadą w Moskwie (Bobik i in. 1982). Następnie została włączona do stada matek. Jej cztery córki zostały włączone do stada matek. Syn Hiszpanii, wałach Harpun (po Fordon xx), urodzony w 1986 roku, w1993 roku był brązowym
medalistą Mistrzostw Polski Seniorów w Skokach przez Przeszkody. Harmonia, startując
pod różnymi jeźdźcami, była 5-krotną medalistką Mistrzostw Polski w Skokach przez Przeszkody (złoty medal Mistrzostw Polski Juniorów w Skokach przez Przeszkody w 1978 roku)
i w WKKW (srebrny medal Mistrzostw Polski Seniorów w WKKW w 1979 roku i złoty medal
Mistrzostw Polski Seniorów w WKKW w 1983 roku). Uczestniczyła w zgrupowaniu przed
igrzyskami olimpijskimi w Moskwie, w 1980 roku (Bobik i in. 1982). Była matką dwóch klaczy włączonych do stada matek. Klacz Hera II startowała w zawodach rangi krajowej
i międzynarodowej w skokach przez przeszkody. Była też matką trzech klaczy włączonych do stada matek oraz dwóch ogierów zakwalifikowanych do zakładu treningowego.
Poza wyżej omówionymi końmi z rodziny tej pochodzi jeszcze wiele innych, znanych
i dobrych, koni sportowych.
.
HALA (1967)
po GRAF
HOLDYNA (1990) wlkp.
po PIKANT wlkp.
HOLANDA (1984) wlkp.
po DENDRYT xx
HATONKA (1993) sp.
po CZAD sp.
HOSTELLA (1994) sp.
po CZAD sp.
HISZPANIA (1969)
po POLONEZ xx
HELIANA (1998) sp.
po CABROL hol.
HUNGARIA (1987/88) sp.
po DIDO han.
HISZPANA (1991/92) sp.
po FETYSZ sp.
HARMONIJKA (1989) wlkp.
po PIKANT wlkp.
HRABIANKA (1990) wlkp.
po JAR CLUB xx
HARFA (1957) wlkp.
HRABINA (1996) wlkp.
po CEZAR wlkp.
HEBRA (1990/91) sp.
HARMONIA (1971)
po POLONEZ xx
po DAVIDOFF han.
HERA II (1972/73)
po POLONEZ xx
HARFIA (1973/74)
po POLONEZ xx
HARFIANKA (1978) sp.
po FEIERTRAUM han.
Rys. 2. Rodzina klaczy Harfa wlkp., 1957 (Varrug dole – Bajka NN). Hodowca: SHR Orłowo
HEBE (1985) wlkp.
po KOBRYŃ wlkp.
HELBA (1991/92) sp.
po CZAD sp.
HUERTA (1987/88) sp.
po DIDO han.
HEGARITA (1993) sp.
po FETYSZ sp.
HELLADA (1988/89) wlkp.
po KOSMOS xx
HANOI(2000)wlkp.
po QUIRINUS bwp.
HERMA (1988) sp.
po MORO sp.
HOSSA (1993/94) sp.
po KOSMOS xx
HOJARA (1990) sp.
po JAR CLUB xx
HOJNA (1997) sp.
po CZAD sp.
HARBIA (1995) wlkp.
HETMANKA (1999) sp.
po QUIRINUS bwp.
HANELA(2001)sp.
po LAVENDEL kwpn.
158
R. Pikuła i in.
Na szczególne wyróżnienie zasługują: klacz Harfia (Polonez xx-Harfa), urodzona
w 1973/1974 roku, która startowała w zawodach rangi ogólnopolskiej w WKKW, oraz wałach Herbarz sp. (Fordon xx-Harfiarka po Feiertraum han.), urodzony w 1987 roku. Herbarz zajął II miejsce w Mistrzostwach Polski Juniorów w WKKW w 1994 roku oraz wielokrotnie uczestniczył w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej w tej konkurencji
(m.in. zajął II miejsce w zawodach rangi CCI* Horovice w 1995 roku). Natomiast Holan
sp. (Fetysz sp. Holanda po Dendryt xx), urodzony w 1992 roku, był championem koni
4-letnich w WKKW w 1996 roku oraz zajął II miejsce w championacie dla koni 7-letnich
i starszych w tej konkurencji w 2001 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949–2004).
Dorobek hodowlany tej rodziny to 33 klacze włączone do stada matek oraz 14 ogierów
zakwalifikowanych do zakładu treningowego. W 2004 roku rodzina ta miała dziesięć przedstawicielek w stadzie matek, o średnich wymiarach: 166,75–191,20–21,70 cm. Jest to najliczniejsza i najcenniejsza rodzina żeńska w stadninie, która była reprezentowana przez
następujące klacze: Hanela, Hanoi wlkp., Harbia wlkp., Heliana sp., Hostella sp., Hrabina
wlkp., Hossa sp., Hojna sp., Hellada wlkp., Hetmanka sp.
Konie z tej rodziny charakteryzują się dobrym zdrowiem, łagodnym charakterem i bardzo dobrym ruchem. Są końmi wszechstronnie uzdolnionymi (Opinia... 2004).
Rodzina klaczy Olszanka x. pom., ur.1944 (NU-NU)
Rodzinę tę założyła klacz Olszanka (rys. 3). Do rozwoju tej rodziny przyczyniła się jedna
z jej dwóch córek Olfa (po Falkner han.), urodzona w 1958 roku, matka licznego potomstwa, z którego sześć klaczy zostało włączonych do stada matek. Najcenniejszą córką Olfy
była klacz Osieczna wlkp. (po Asumpt wlkp.), urodzona w 1964 roku, ponieważ była matką
sześciu klaczy włączonych do stada matek i trzech ogierów zakwalifikowanych do zakładu
treningowego, spośród których Omar wlkp. (po Farnik sp.), urodzony w 1983 roku, został
nagrodzony brązowym medalem ZT.
Z koni sportowych w konkurencji ujeżdżenia wyróżnił się wałach Opar wlkp. (po Ront wlkp.),
urodzony w 1971 roku. Zajął on I miejsce na Mistrzostwach Polski Juniorów w Ujeżdżeniu
w 1984 roku oraz II miejsce w Mistrzostwach Polski Seniorów w 1986 roku. Ponadto startował
w zawodach rangi międzynarodowej. Natomiast klacz Oracja wlkp. (po Oran I wlkp.), urodzona
w 1979 roku, wyróżniła się w konkursach skoków przez przeszkody (konkursy klasy C),
a Opora wlkp. (Polonez xx- Olena po Olgierd śl.), urodzona w 1975 roku, z dużym powodzeniem startowała w zawodach WKKW rangi krajowej i międzynarodowej. Obecnie w sporcie jeździeckim wyróżniają się następujące konie: w ujeżdżeniu sukcesy odnosi wałach
Bukiet Róż sp. (Cezar wlkp. Optyka po Dido han.), urodzony w 1995 roku, który był championem koni 6-letnich w tej konkurencji w 2001 roku, natomiast w skokach przez przeszkody
sukcesy odnoszą ogiery: Olivetto sp. (Cabrol hol.-Oliwka po Long Meadows xx), urodzony
w 1996 roku, który został użyty jako ogier czołowy w macierzystej stadninie w 2000 roku oraz
Odillo sp. (Cabrol hol.-Olcza po Czad sp.), urodzony w 1997 roku, który zajął II miejsce
w championacie w skokach przez przeszkody dla koni 4-letnich w 2001 roku oraz II miejsce
w Mistrzostwach Młodych Koni w tej konkurencji w 2002 roku; w 2003 roku zaś zajął on III miejsce w kategorii koni 6-letnich.
OSMOZA (1968) wlkp.
po LECH wlkp.
OLIMPIADA (1969) wlkp.
po LECH wlkp.
ORKA (1970) wlkp.
po RONT wlkp.
OSIECZNA (1964) wlkp.
po ASUMPT wlkp.
ORACJA (1979) wlkp.
po ORAN I wlkp.
OTARIA (1991) sp.
po WINDWURF han.
ODRA (1996/97) sp.
po DIDO han.
OMEGA (1980) sp.
po FEIERTRAUM han.
ODKOLA (1992) wlkp.
po KLAN wlkp.
OMARA (1990/91) sp.
po WINDWURF han.
OLSZANKA (1944) x pom.
OLFA (1958)
po FALKNER II han.
OSŁODA (1985) wlkp.
po NIFERAK sp.
OLENA (1967) wlkp.
po OLGIERD
OPORA (1975) wlkp.
po POLONEZ xx
ORBITA (1969) wlkp.
po OLGIERD
OSADA (1981) sp.
po SATURN han.
OPIEKA (1973) wlkp.
po POLONEZ xx
OSEŁKA (1982) sp.
po SATURN han.
OPTYKA (1988/89) sp.
po DIDO han.
Rys. 3. Rodzina klaczy Olszanka x.pom., ur. 1943 (NU-NU)
Fig. 3. Female line of Olszanka x.pom., b. 1943 (NU-NU)
ORNETA (1974) wlkp.
po NERYT xx
ORCHIDEA (1979)
po FEIERTRAUM han.
OLGINA (1975) wlkp.
po GERWAZY wlkp.
OLIWKA (1988/89) sp.
po LONG MEADOWS xx
OLCZA (1993) sp.
po CZAD sp.
OCZARA (1998) sp.
po LE BON kwpn.
160
R. Pikuła i in.
Rok później zajął II miejsce w kategorii koni 7-letnich. Ponadto startował w Mistrzostwach
Świata Młodych Koni w Zangershide w 2002 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni
Nowielice 1949–2004).
Dorobek hodowlany tej rodziny to 30 klaczy włączonych do stada matek oraz 18 ogierów
zakwalifikowanych do zakładu treningowego, spośród których jeden został użyty jako ogier
czołowy. W 2004 roku rodzina ta miała trzy przedstawicielki w stadzie klaczy matek – były to:
Oczara sp., Olcza sp., Oliwka sp., o średnich wymiarach: 168,50–197,00–21,75 cm.
Konie z tej rodziny cechują się dobrym ruchem i predyspozycjami do ujeżdżenia (Opinia... 2004).
Rodzina klaczy Niksa x pom., ur.1945 (NU-NU)
Rodzinę tę założyła klacz Niksa (rys. 4). Rozwinęła się dzięki jej córce – klaczy Nacja
(po Falkner II han), urodzonej w 1954 roku. Ponadto była matką ogiera Nikifon wlkp. (po
Falkner II han.), urodzonego w 1956 roku, który został użyty jako ogier czołowy (w latach
1975–1982) w macierzystej stadninie. Nacja była matką trzynastu źrebiąt. Do stada matek
zostały zakwalifikowane jej trzy córki, z których Negacja wlkp., urodzona w 1968 roku, oraz
Nipa wlkp., urodzona w 1969 roku (obie po Polonez xx), były cennymi matkami stadnym
i i przyczyniły się do rozwoju tej rodziny. Negacja była matką dwóch klaczy włączonych do
stada matek oraz pięciu ogierów zakwalifikowanych do zakładu treningowego. Natomiast
Nipa była matka trzech klaczy włączonych do stada matek i 5 ogierów zakwalifikowanych
do zakładu treningowego, spośród których Niferak sp. (po Feiertraum han.), urodzony
w 1979/1980 roku, został nagrodzony złotym medalem ZT i użyty jako ogier czołowy w SK
Posadowo w 1989 roku i w latach 1984–1988 w macierzystej stadninie. Na wyróżnienie
również zasługuje córka Nipy – klacz Nira sp. (po Saturn han.), urodzona w 1983 roku, która była matką dwóch klaczy włączonych do stada matek oraz dwóch ogierów zakwalifikowanych do zakładu treningowego, spośród których Nirkan sp. (po Fetysz sp.), urodzony
w 1992 roku, został nagrodzony srebrnym medalem ZT oraz użyty jako ogier czołowy
(w latach 1997–1999) w SK Kadyny. Z rodziny tej pochodzi wiele koni sportowych, z których wyróżniły się wałachy Nikpan wlkp. (Polonez- Nacja po Falkner II han) oraz Nazjans
wlkp. (Polonez xx-Nerfia po Feiertraum han.), urodzony w 1972 roku. Oba odnosiły sukcesy w skokach przez przeszkody. Obecnie znaczące sukcesy w sporcie jeździeckim odnosi
ogier Numizmat wlkp. (Fetysz sp.- Nerata po Polonez xx), urodzony w 1993 roku, który
z powodzeniem startuje skokach przez przeszkody, w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej. Natomiast w ujeżdżeniu wyróżniają się ogiery: Nissan sp. (Cabrol hol.-Nekanda
po Dido han.), urodzony w 1997 roku, który był championem koni 4- i 5-letnich w ujeżdżeniu w 2000 i 2001 roku, Noryt sp. (Cabrol hol.-Norma po Trachit xx), który był championem
koni 6-letnich w 2004 roku oraz Nabucco sp. (Czad sp.-Nella sp. po Windwurf han.), urodzony w 1993 roku, który również z powodzeniem startuje w tej konkurencji. Godny uwagi
jest fakt, że został championem ogierów na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych
w Warszawie w 2000 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949–2004).
Dorobek hodowlany tej rodziny to 22 klacze włączone do stada matek i 22 ogiery zakwalifikowane do zakładu treningowego, spośród których trzy zostały użyte jako ogiery czołowe.
NERFIA (1977) sp.
po FEIERTRAUM han.
NERKA (1972) sp.
po RONT wlkp.
NEGACJA (1968) wlkp.
po TUNY xx
NERPANA (1980)
po POLONEZ xx
NERATA (1982)
po POLONEZ xx
NIECKA (1990/91) sp.
po BELCANTO xo
NACJA (1954) wlkp.
po FAKNER II han.
NEPELA (1975) sp.
po POLONEZ xx
NICEA (1982/83) sp.
po SATURN han.
NICELA (1991/92) sp.
po FETYSZ sp.
NIKSA (1945) x pom.
NOTA (1966/67)
po LECH wlkp.
NIFARA (1978) sp.
po FEIERTRAUM han.
NIPA (1969) wlkp.
po POLONEZ xx
NEKANDA (1987/88) sp.
po DIDO han.
NIRACEA (1995) sp.
po CEZAR wlkp.
NIRWANA (1987) sp.
po DIDO han.
NIWACJA (1991) sp.
po WINDWURF han.
NIRA (1983) sp.
po SATURN han.
NORIDA (1988) sp.
po DIDO han.
NORMA (1994) sp.
po TRACHIT xx
NERETWA(2001)sp.
Rys. 4. Rodzina klaczy Niksa x.pom., ur. 1945 (NU-NU)
Fig. 4. Female line of Niksa x.pom., b. 1945 (NU-NU)
po NURYEW kwpn,
DEGRESJA (1974) wlkp.
po GERWAZY wlkp.
DUBELKA (1961) wlkp.
po EFEKT han.
DUMOSZNIA(1943) uszl.
DUBLANA (1957)
po BELIZAR wlkp.
DEPRESJA (1969) wlkp.
po POLONEZ xx
DESA (1980/81) sp.
po SATURN han.
DUBLANKA (1977)
po ALKAZAR wlkp.
DEFENSYWA (1985/86) sp.
po FORDON xx
DEFILADA (1978) sp.
po FEIERTRAUM han.
DALIDA (1989) sp.
po KOSMOS xx
DELIVARA (1992/93) sp.
po BOLIVAR xo
Rys. 5. Rodzina klaczy Dumosznia uszl., ur. 1943, (NU-NU)
Fig. 5. Female line of Dumosznia uszl., b. 1943, (NU-NU)
DROGERIA (1975) sp.
po GERWAZY wlkp.
DEWIZA (1985) sp.
po KOBRYŃ wlkp.
Charakterystyka najcenniejszych rodzin...
163
W 2004 roku rodzina ta miała cztery przedstawicielki w stadzie matek, o średnich wymiarach: 169,25–195,70–22,50 cm. Były to klacze: Neretwa sp., Niracea sp., Norida sp.,
Norma sp.
Konie z tej rodziny cechują się dobrym ruchem i charakterem oraz predyspozycjami do
ujeżdżenia (Opinia... 2004).
Rodzina klaczy Dumosznia uszl., ur. 1943 (NU-NU)
Jest to jedna z najstarszych nowielickich rodzin żeńskich (rys. 5). Rodzinę tę założyła
klacz Dumosznia. Istnieje ona dzięki córce klaczy Dumosznia-Dublana wlkp. (po Belizar
wlkp.), urodzonej w 1954 roku. Dublana była matką trzech klaczy włączonych do stada matek. Do rozwoju tej rodziny żeńskiej przyczyniła się Depresja wlkp. (Polonez xx-Dubelka po
Efekt han.), urodzona w 1969 roku. Jej trzy córki zostały włączone do stada matek, a trzy
ogiery zostały zakwalifikowane zakładu treningowego. Z rodziny tej pochodzi wiele koni
sportowych, takich jak wałach Drakon wlkp. (Neryt xx-Dubelka po Efekt han.), urodzony
w 1973 roku, który startował z powodzeniem w skokach przez przeszkody oraz w WKKW,
w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej. Na wyróżnienie zasługuje również klacz
Desa wlkp. (Saturn han.-Depresja po Polonez xx), urodzona w 1980/1981 roku, która została sprawdzona w konkurencji ujeżdżenia. Ponadto była przykładem modelowego konia
hanowerskiego o wymiarach: 172,00–200,00–22,00 cm. Charakteryzowała się harmonijną
budową, potężnym kalibrem i efektownym ruchem, zwłaszcza w kłusie (Pikuła i Bobik
1989). Wyróżniającymi i obiecującymi końmi w ujeżdżeniu są następujące wałachy: Debet
wlkp. (Trachit xx-Dewiza po Kobryń wlkp.), urodzony w 1994 roku, który zajął II miejsce
w championacie dla koni 4-letnich w 1998 roku oraz Dartus sp. (Quirinus bwp.-Danina po
Davidoff han.), urodzony w 2000 roku, który zajął III miejsce w championacie dla koni
4-letnich w 2004 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949–2004).
Z rodziny tej pochodzi ogier Donald sp. (Quimball bwp-Danina po Davidoff han), urodzony w 1997 roku, który został użyty jako ogier czołowy w SK Widzów w 2002 roku.
Dorobek hodowlany tej rodziny to 15 klaczy włączonych do stada matek oraz 7 ogierów
zakwalifikowanych do zakładu treningowego, spośród których jeden został użyty jako ogier
czołowy. W 2004 roku rodzina ta miała trzy przedstawicielki w stadzie matek, o średnich
wymiarach: 168,00–195,00–22,25 cm. Były to klacze: Danina sp., Doxana, Delivara sp.
Konie z tej rodziny cechują się dobrym ruchem oraz predyspozycjami do ujeżdżenia
(Opinia 2004).
Rodzina klaczy Aktorka wlkp., ur.1970 (Ront wlkp.-Aszantka wlkp. po Frezer wlkp.).
Hodowca: SK Pępowo
Rodzinę założyła klacz Aktorka (rys. 6), która była matka pięciu klaczy włączonych do stada matek. Rodzina ta rozwinęła się dzięki jej dwóm córkom, tj. klaczom Ankara wlkp. (po Polonez xx), urodzonej w 1984 roku, oraz Aria wlkp. (po Fordon xx), urodzonej w 1985 roku, która
była matką dwóch klaczy włączonych do stada matek. Z koni sportowych, pochodzących
z tej rodziny, na wyróżnienie zasługują: wałach Afronik wlkp. (Neryt xx-Aktorka po Ront wlkp.),
urodzony w 1975 roku, który startował w skokach przez przeszkody oraz klacz Aronia wlkp.
164
R. Pikuła i in.
(Trachit xx-Aria po Fordon xx), urodzona w 1991/1992 roku, która startowała w skokach
przez przeszkody oraz w WKKW.
AKONITA (1977) wlkp.
po NERYT xx
AKCJA (1982) wlkp.
po CZEREMIS sp.
AKONA (1979) wlkp.
po NERYT xx
AKTORKA (1970) wlkp.
AMANDA (1983) sp.
po FARNIK sp.
ANKARA (1984) wlkp.
po POLONEZ xx
ARIA (1985) sp.
po FORDON xx
ATLANTA (1999) sp.
po CABROL hol.
ARONIA (1991/92) sp.
po FETYSZ sp.
ARIETA (1995) sp.
po TRACHIT xx
ARIELLA (1999) sp.
po CANTANIS hol.
Rys. 6. Rodzina klaczy Aktorka wlkp., 1970 (Ront wlkp.-Aszantka wlkp. po Frezer wlkp.). Hodowca: SK Pępowo
Fig. 6. Female line of Aktorka wlkp., b. 1970 (Ront wlkp.-Aszantka wlkp. after Frezer wlkp.). Breeder: SK Pępowo
Klacze z tej rodziny zostały zaprezentowane na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie w 1994 roku. Były to: Antykwa sp. (Niferak sp.-Akonita po Neryt xx)
urodzona w 1985 roku, która otrzymała tytuł wicechampionki Wystawy oraz Arnika sp. (Niferak sp.-Akonita), urodzona w 1986 roku, która została wyróżniona I nagrodą (Lista koni
nagrodzonych... 1994).
Dorobek hodowlany tej rodziny to 13 klaczy włączonych do stada matek oraz 2 ogiery zakwalifikowane do zakładu treningowego. W 2004 roku miała dwie przedstawicielki w stadzie matek,
o średnich wymiarach: 165,00–190,00–21,75 cm. Były to klacze Arieta wlkp., Ariella sp.
Konie z tej rodziny charakteryzują się dobrym charakterem, ruchem oraz dużą dzielnością, lecz słabym zdrowiem; są uzdolnione skokowo, a klacze z tej rodziny są dobrymi matkami stadnymi (Opinia... 2004).
Rodzina klaczy Terapia wlkp., ur.1958 (Capo Gallo wlkp.-Theodora wlkp. po Thyras wlkp.).
Hodowca: SK Żołędnica
Rodzinę założyła klacz Terapia (rys. 7), która była matką trzech klaczy włączonych do stada matek, spośród których Terpentyna wlkp. (po Polonez xx), urodzona w 1969/1970 roku,
przyczyniła się do rozwoju tej rodziny. Jej córka, Terpennika wlkp. (po Nikifon wlkp.), urodzona w 1976 roku, była matką trzech klaczy włączonych do stada matek. W sporcie jeździeckim wyróżnił się wałach Turf wlkp. (Fresk wlkp.-Terpentyna po Polonez xx), urodzony
w 1979 roku, który z dużym powodzeniem startował w skokach przez przeszkody oraz
w WKKW, w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej (otrzymał srebrny medal w Mistrzostwach Polski Juniorów w Skokach przez Przeszkody, w zawodach halowych i otwartych w 1994 roku) – Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice (1949–2004).
TRIADA (1991) sp.
po DAVIDOFF han.
TERCJA (1981) sp.
po SATURN han
TRATWA (1992) sp.
po DAVIDOFF han.
TERPENTYNA (1969/70) wlkp.
po POLONEZ xx
TERAPIA (1958) wlkp.
TERPENNIKA (1976) wlkp.
po NIKIFON wlkp.
TARKA (1971)
po POLONEZ xx
TERPENA (1975)
po NERYT xx
TOPOLA (1988) wlkp.
po PIKANT wlkp.
TRACJA (1993) sp.
po CZAD sp.
TROJA (1983)
po DENDRYT xx
TARCZA (1993) sp.
po CZAD sp.
Rys. 7. Rodzina klaczy Terapia wlkp., ur. 1958 (Capo Gallo wlkp.-Theodora wlkp. po Thyras wlkp.). Hodowca: SK Żołednica
Fig. 7. Female line of Terapia wlkp., b. 1958 (Capo Gallo wlkp.-Theodora wlkp. after Thyras wlkp.). Breeder: SK Żołędnica
TRIPLA (1996) sp.
po CABROL hol.
166
R. Pikuła i in.
Klacz Triada sp. (Davidoff han.-Tercja po Saturn han,), urodzona w 1991 roku, została
championką Krajowej Wystawy Zwierząt Hodowlanych w Warszawie, w 1994 roku (Lista koni
nagrodzonych... 1994).
Dorobek hodowlany tej rodziny to 13 klaczy włączonych do stada matek oraz 5 ogierów
zakwalifikowanych do zakładu treningowego. W 2004 roku rodzina ta miała dwie przedstawicielki w stadzie matek, o średnich wymiarach:169,00–197,00–22,00 cm. Były to klacze
Tarcza sp. i Tracja sp.
Konie z tej rodziny nie wyróżniły się niczym szczególnym (Opinia... 2004).
Rodzina klaczy Imatra wlkp., ur.1969/70 (Lech wlkp.-Iliada wlkp. po Aquino xx).
Hodowca: SK Iwno
Rodzina założyła klacz Imatra (rys. 8), która była matką trzech klaczy włączonych do stada
matek, spośród których do rozwoju tej rodziny przyczyniła się Imona wlkp. (po Nikifon wlkp.),
urodzona w 1980/1981 roku. Jej dwie córki zostały włączone do stada matek – były to: Ikebana sp.
(po Niferak sp.), urodzona w 1987 roku, oraz Indira sp. (po Fetysz sp.), urodzona w 1993 roku.
Ikebana w 1993 roku zdobyła I nagrodę na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych
w Warszawie oraz III miejsce w championacie dla koni 5-letnich w skokach przez przeszkody. Indira jest koniem uzdolnionym skokowo. Z dużym powodzeniem startuje w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej. Reprezentuje nowoczesny typ konia sportowego.
Ponadto została championką klaczy na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie w 1998 roku. Imona była matką trzech ogierów włączonych do zakładu treningowego, spośród których Iman sp. (po Niferak sp.), urodzony w 1989 roku, został nagrodzony
srebrnym medalem ZT (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949–2004).
IGA (1973/74) sp.
po GERWAZY wlkp.
INTRA (1976/77) sp.
po NIKIFON wlkp.
INDA (1984) sp.
po FARNIK sp.
IKEBANA (1987) sp.
po NIFERAK sp.
IMATRA (1969/70) wlkp.
IMONA (1980/81) sp.
po NIKIFON wlkp.
IBARA (1982/83) sp.
po NIKIFON wlkp.
INCZARA (1996) sp.
po CZAD sp.
INDIRA (1993) sp.
po FETYSZ sp.
IBERA (1989) sp.
po DAVIDOFF han.
Rys. 8. Rodzina klaczy Imatra wlkp., ur. 1969/1970 (Lech wlkp.-Iliada wlkp. po Aquino xx). Hodowca: SK Iwno
Fig. 8. Female line of Imatra wlkp., b. 1969/1970 (Lech wlkp.-Iliada wlkp. after Aquino xx). Breeder: SK Iwno
Wyróżniającym się koniem w ujeżdżeniu jest ogier Imisław sp. (Bolivar xo-Inda po Farnik sp.), urodzony w 1993 roku, który zajął w 2000 roku III miejsce w championacie dla koni
6-letnich.
Charakterystyka najcenniejszych rodzin...
167
Dorobek hodowlany tej rodziny to 10 klaczy włączonych do stada matek oraz 7 ogierów
zakwalifikowanych do zakładu treningowego. W 2004 roku rodzina ta miała dwie przedstawicielki w stadzie matek, o średnich wymiarach: 171,50–202,50–22,00 cm. Były to klacze
Ikebana sp. i Indira sp.
Konie z tej rodziny są uzdolnione skokowo oraz cechują się dużą pobudliwością (Opinia... 2004).
Rodzina klaczy Farsa xo, ur. 1969 (Łoś xo-Farba xo po Equator xo).
Hodowca: SK Walewice
Rodzinę założyła klacz Farsa (rys. 9). Do rozwoju rodziny przyczyniła się jedna z jej
dwóch córek, która została zakwalifikowana o stada matek, tj. Fantazja xo (po Neryt xx),
urodzona w 1974 roku. Klacz ta była cenną matką hodowlaną pięciu klaczy zakwalifikowanych do stada matek, spośród których klacze Finezja xo, urodzona w 1982 roku, oraz Frakcja xo, urodzona w 1984 roku (obie po Polonez xx), odnosiły sukcesy w WKKW, startując
w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej.
FANAFARA (1979) wlkp.
po FRESK wlkp.
FARSA (1969) xo
FARSONA (1975) xo
po NERYT xx
FINEZJA (1982) xo
po POLONEZ xx
FANTAZJA (1974) xo
po NERYT xx
FRAKCJA (1984) xo
po POLONEZ xx
FELICJA(2000)sp.
po NIKO old.
FANTA (1990) sp.
po WINDWURF han.
FARINA (1997) sp.
po CZAD sp.
Rys. 9. Rodzina klaczy Farsa xo, ur. 1969 (Łoś xo-Farba xo po Equator xo). Hodowca: SK Walewice
Fig. 9. Female line of Farsa xo, b. 1969 (Łoś xo-Farba xo after Equator xo). Breeder: SK Walewice
Klacz Finezja brała udział w Mistrzostwach Europy Rolników w Wiesbaden w 1989 roku
oraz była brązową medalistką Mistrzostw Polski Seniorów w WKKW w 1990 roku. Ponadto
Fantazja była matką trzech ogierów włączonych do zakładu treningowego, spośród których
Fetysz sp.(po Dido han.), urodzony w 1985 roku, z powodzeniem startował w skokach
przez przeszkody, w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej, a następnie swoją karierę kontynuował w Niemczech. Został użyty jako ogier czołowy (w latach 1991–1993) w macierzystej stadninie. Drugi syn Fantazji, ogier Fandavid sp. (po Davidoff han.), urodzony
w 1992 roku, został użyty jako ogier czołowy (w latach 1996–1997) w SK Nowa Wioska. Na
wyróżnienie zasługuje także wałach Farnak sp. (po Niferak sp.), urodzony w 1988 roku, który
z powodzeniem startuje w konkursach WKKW we Włoszech (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949–2004).
168
R. Pikuła i in.
Warto dodać, że córka Fantazji, klacz Fanta sp. (po Windwurf han.), urodzona w 1990 roku,
została w 1994 roku wyróżniona I nagrodą na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych
w Warszawie (Lista koni nagrodzonych... 1994).
Dorobek hodowlany tej rodziny to 11 klaczy włączonych do stada matek oraz 7 ogierów
zakwalifikowanych do zakładu treningowego, spośród których dwa zostały użyte jako ogiery czołowe. W 2004 roku rodzina ta miała dwie przedstawicielki w stadzie matek, o średnich wymiarach: 164,50–193,50–21,25 cm. Były to klacze Farina sp. i Felicja sp.
Konie z tej rodziny cechują się dzielnością i wytrzymałością, a także wybujałym temperamentem (Opinia... 2004)
Rodzina klaczy Czerkieska wlkp., ur.1972/73 (Bard wlkp.-Czeladź wlkp. po Dekanter xx).
Hodowca: SK Plękity
Rodzinę założyła klacz Czerkieska (rys. 10), która była matką czterech klaczy włączonych do stada matek oraz trzech ogierów zakwalifikowanych do zakładu treningowego. Rodzina ta rozwinęła się dzięki jej dwóm córkom (obie po Nikifon wlkp) – były to Czesna wlkp.,
urodzona w 1976/1977 roku, oraz Czernica wlkp., urodzona w 1980/1981 roku. Na szczególne wyróżnienie zasługuje córka klaczy Czernica – klacz Czara sp. (po Czad sp.), urodzona w 1994 roku, która jest koniem uzdolnionym skokowo. Z dużym powodzeniem startuje w zawodach rangi krajowej i międzynarodowej. Dowodem na to jest tytuł championa
koni 6-letnich w 2000 roku. Została championką klaczy na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie w 2000 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice
1949–2004).
CZESNA (1976/77)
po NIKIFON wlkp.
CZERWINIA (1989) sp.
po WINDWURF han.
CZERNICA (1980/81) sp.
po NIKIFON wlkp.
CZARA (1994) sp.
po CZAD sp.
CZERKIESKA (1972/73) wlkp.
CZYTANKA (1988) sp.
po NIFERAK sp.
CZESANKA (1988/89) sp.
po NIFERAK sp.
Rys. 10. Rodzina klaczy Czerkieska wlkp., 1972/1973 (Bard wlkp.-Czeladź wlkp. po Dekanter xx). Hodowca: SK Plękity
Fig. 10. Female line of Czerkieska wlkp., b. 1972/1973 (Bard wlkp.-Czeladź wlkp. after Dekanter xx). Breeder:
SK Plękity
Dorobek hodowlany tej rodziny to 7 klaczy włączonych do stada matek oraz 6 ogierów
zakwalifikowanych do zakładu treningowego. W 2004 roku rodzina ta miała jedną przedstawicielkę w stadzie klaczy matek – była to klacz Czara.
Konie z tej rodziny cechują się uzdolnieniami skokowymi oraz dobrym charakterem
(Opinia... 2004)
Charakterystyka najcenniejszych rodzin...
169
Rodzina klaczy Czubatka xx, ur. 1969 (Aquino xx-Czata xx po Dar es Salam xx).
Hodowca: SK Kozienice
Rodzinę założyła klacz Czubatka (rys. 11). Jej dwie córki zostały włączone do stada
matek, z których Czubata sp. (po Feiertraum han.), urodzona w 1977 roku, przyczyniła się
do rozwoju tej rodziny, dając cenną matkę hodowlaną klacz Czastoria sp. (po Saturn han.),
urodzoną w 1981 roku. Ponadto była matką trzech ogierów włączonych do zakładu treningowego, spośród których na wyróżnienie zasługują Czandor sp. (po Dido han.), urodzony
w 1987 roku, który został nagrodzony złotym medalem ZT i był użyty jako ogier czołowy
(w latach 1991–1995, 1997–2001) w SK Bielin, oraz Czuwaj sp. (po Windwurf han.), urodzony w 1992 roku, który został nagrodzony złotym medalem ZT i który był użyty jako ogier
czołowy w SK Moszna w 1996 roku. Obecnie rodzina ta istnieje dzięki córkom klaczy Czastoria, która była bardzo cenną matką hodowlaną, ponieważ jej cztery córki zostały włączone do stada matek, a cztery ogiery zakwalifikowane do zakładu treningowego, spośród
których na szczególne wyróżnienie zasługują: Czako wlkp. (po Kobryń wlkp.), urodzony
w 1985 roku, uczestnik i medalista mistrzostw świata w zaprzęgach parokonnych w Gladstone w 1993 roku, oraz Czad sp. (po Dido han.), urodzony w 1987 roku, który został nagrodzony srebrnym medalem ZT i był użyty jako ogier czołowy (w latach 1991–2000
i w 2002 roku) w macierzystej stadninie; wybitny skoczek – złoty medalista Mistrzostw Polski Seniorów w Skokach przez Przeszkody w 1996 i 1998 roku oraz champion ogierów
w 1996 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949–2004). Został championem ogierów na Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie w 1998 roku (Lista koni nagrodzonych... 1994).
CZARUSIA (1987/88) sp.
po KOBRYŃ wlkp.
CZUBATKA (1969) xx
CZUBATA (1977) sp.
po FEIERTRAUM han.
CZUFINA (1979) sp.
po FEIERTRAUM han.
CZASTORIA (1981) sp.
po SATURN han.
CZANA (1989) sp.
po PIKANT wlkp.
CZASKOMA (1990) sp.
po KOSMOS xx
CZANDORA (1992) sp.
po WINDWURF han.
Rys. 11. Rodzina klaczy Czubatka xx, ur. 1968 (Aquino xx-Czata xx po Dar es Salam xx). Hodowca: SK Kozienice
Fig. 11. Female line of Czubatka xx, b. 1968 (Aquino xx-Czata xx after Dar es Salam xx). Breeder: SK Kozienice
Na wyróżnienie zasługuje także ogier Czatar sp. (po Bolivar xo), urodzony w 1993 roku,
który uczestniczył w championatach w trzech konkurencjach jeździeckich – zajął m.in.
III miejsce w championacie dla koni 4-letnich w skokach przez przeszkody.
Dorobek hodowlany tej rodziny to 8 klaczy włączonych do stada matek oraz 9 ogierów
zakwalifikowanych do zakładu treningowego, spośród których trzy zostały użyte jako ogiery
czołowe. W 2004 roku rodzina ta miała dwie przedstawicielki w stadzie matek, o średnich
wymiarach: 166,00–191,00–21,75 cm. Były to klacze Czandora sp. i Czaskoma sp.
Konie z tej rodziny cechują się uzdolnieniami skokowymi oraz dużą urodą (Opinia... 2004).
170
R. Pikuła i in.
Rodzina klaczy Cytata xx, ur.1968 (Jongleur xx-Cereza xx po Merry Minstrel xx).
Hodowca: SK Rzeczna
Rodzinę założyła klacz Cytata (rys. 12). Do rozwoju tej rodziny przyczyniła się jej córka
– klacz Cenzura wlkp. (po Feiertraum han.), urodzona w 1980 roku, ponieważ była matką
dwóch klaczy włączonych do stada matek, z których Cesja wlkp. (po Kobryń wlkp.), urodzona w 1985 roku, była matką dwóch klaczy włączonych do stada matek oraz dwóch
ogierów włączonych do zakładu treningowego. Z koni sportowych pochodzących z tej rodziny na szczególne wyróżnienie zasługuje ogier Czejen sp. (po Czad sp.), urodzony
w 1992 roku, champion koni 4-letnich w skokach przez przeszkody w 1996 roku, który
sprzedany do USA USA jest tam jednym z najbardziej uzdolnionych skokowo koni sportowych. Poza ogierem Czejen należy także wyróżnić takie ogiery, jak: Cyryl sp. (po Fetysz
sp.), urodzony w 1994 roku – uczestnik championatów w skokach przez przeszkody – m.in.
IV miejsce w 1999 roku oraz Celsius sp. (po Hajfong sp.), urodzony w 1996 roku, który zajął IV miejsce w championacie dla koni 5-letnich w WKKW w 2001 roku (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949–2004).
CENTINA (1994) sp.
po ORLY T bwp.
CYTATA (1968) xx
CENZURA (1980) sp.
po FEIERTRAUM han.
CESJA (1985) sp.
po KOBRYŃ wlkp.
CEDRA (1991) sp.
po DAVIDOFF han.
Rys. 12. Rodzina klaczy Cytata xx, ur. 1968 (Jongleur-Cereza po Merry Mminstrel). Hodowca: SK Rzeczna
Fig. 12. Female line of Cytata xx, b. 1968 (Jongleur xx-Cereza xx after Merry Minstrel xx). Breeder: SK Rzeczna
Dorobek hodowlany tej rodziny to 6 klaczy włączonych do stada matek oraz 6 ogierów
zakwalifikowanych do zakładu treningowego. W 2004 roku rodzina ta miała dwie przedstawicielki w stadzie matek, o średnich wymiarach:169,00–194,00–21,75 cm. Były to na klacze Celietta sp. i Centina sp.
Konie z tej rodziny cechują się uzdolnieniami skokowymi (Opinia... 2004).
Rodzina klaczy Cykata xx, ur.1967 (Aquino xx-Czata xx po Dar es Salam xx).
Hodowca: SK Rzeczna
Rodzinę założyła klacz Cykata (rys. 13), która była matką dwóch klaczy włączonych do stada matek, z których klacz Cytia sp. (po Feiertraum han.), urodzona w 1979/1980 roku, przyczyniła się do przedłużenia i rozwoju tej rodziny, bowiem jej dwie córki zostały włączone do
stada matek. Syn Cykaty – ogier Cyferus sp. (po Feiertraum han.), urodzony w 1977 roku, został nagrodzony srebrnym medalem ZT i został użyty jako ogier czołowy (w latach 1983–1987)
w SK Posadowo (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielce 1949–2004).
Dorobek hodowlany tej rodziny to 6 klaczy włączonych do stada matek oraz 3 ogiery zakwalifikowane do zakładu treningowego, spośród których jeden został użyty jako czołowy.
W 2004 roku rodzina ta miała trzy przedstawicielki w stadzie matek, o średnich wymiarach:
166,00–191,00–21,75 cm. Były to klacze Celina sp., Cyranka sp. i Cypryjka sp.
Konie z tej rodziny cechują się uzdolnieniami skokowymi oraz dobrym charakterem
(Opinia... 2004).
Charakterystyka najcenniejszych rodzin...
CYKATA (1967) xx
171
CYKONA (1975/76) sp.
po NIKIFON wlkp.
CYRANKA (1991) sp.
po CAVALLIERO sp.
CYTIA (1979/80) sp.
po FEIERTRAUM han.
CYPRYJKA (1997) sp.
po QUIMBALL bwp.
Rys. 13. Rodzina klaczy Cykata xx, ur. 1967 (Aquino xx-Czata xx po Dar es Salam xx). Hodowca: SK Kozienice
Fig. 13. Female line of Cykata XX, b. 1967 (Aquino xx-Czata xx after Dar es Salam xx). Breeder: SK Kozienice
Rodzina klaczy Saga xx, ur. 1968 (Priz xx-Saganka xx po Jongleur xx).
Hodowca: SK Rzeczna
Rodzinę założyła klacz Saga (rys. 14). Rodzina ta istnieje dzięki jej córce – klaczy Sakfa sp.
(po Feiertraum han.), urodzonej w 1977/1978 roku, która była matką trzech klaczy włączonych
do stada matek. Syn Sagi ogier – Self sp. (po Feiertraum han.), urodzony w 1977/1978 roku, został nagrodzony złotym medalem ZT oraz użyty jako ogier czołowy (w latach 1983–1985)
w SK Moszna (Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice 1949–2004).
SAMANTA (1987) sp.
po DIDO han.
SAGA (1968) xx
SAKFA (1977/78) sp.
po FEIERTRAUM han.
SALAMANKA (1990/91) sp.
po WINDWURF han.
SELENA (1996) sp.
po CABROL hal.
Rys. 14. Rodzina klaczy Saga xx, ur. 1968 (Priz xx-Saganka xx po Jongleur xx). Hodowca: SK Rzeczna
Fig. 14. Female line of Saga xx, b. 1968 (Priz xx-Saganka xx after Jongleur xx). Breeder: SK Rzeczna
Dorobek hodowlany tej rodziny to 6 klaczy włączonych do stada matek oraz 2 ogiery zakwalifikowane do zakładu treningowego, spośród których jeden został użyty jako ogier czołowy. W 2004 roku rodzina ta miała dwie przedstawicielki w stadzie matek, o średnich wymiarach: 170,50–201,00–22,25 cm. Były to klacze Samanta sp. i Selena sp.
Konie z tej rodziny cechują się uzdolnieniami skokowymi (Opinia... 2004).
WNIOSKI
1. Dokonując charakterystyki rodzin żeńskich, można stwierdzić, że hodowcy położyli nacisk na przedłużenie i rozwój najbardziej wartościowych i cennych rodzin żeńskich. Najcenniejsze są te rodziny, które przede wszystkim charakteryzują się dużą liczbą klaczy
włączonych do stada matek, ogierów zakwalifikowanych do zakładu treningowego oraz
potomstwem, które odnosi sukcesy w sporcie jeździeckim. Spośród 25 rodzin istniejących w stadninie 14 jest kontynuowanych do chwili obecnej. Na szczególne wyróżnienie
zasługują rodziny klaczy: Harfa, Ognica, Olszanka.
172
R. Pikuła i in.
2. Analizując strukturę rasową klaczy będących założycielkami rodzin żeńskich, można
stwierdzić, że najliczniejszą grupę (11 klaczy) stanowiły klacze z krwią „gryfa pomorskiego”. Świadczy to o tym, że klacze tej rasy stanowiły cenny materiał hodowlany.
Drugą co do wielkości grupę 7 klaczy stanowiły klacze rasy wielkopolskiej.
3. Najwięcej klaczy włączonych do stada matek pochodziło z rodzin klaczy: Ognica –
40 klaczy, Harfa – 33 klacze i Olszanka – 30 klaczy.
4. Najwięcej ogierów czołowych (5) reprezentowało rodzinę klaczy Ognica.
5. Najbardziej wartościowymi rodzinami pod względem liczby koni, wyróżniających się w sporcie jeździeckim, były rodziny klaczy: Cytata, Czubatka, Farsa, Harfa, Ognica i Olszanka.
PIŚMIENNICTWO
Bobik J., Pikuła R., Fedorski J. 1982. Nowielicka Jubilatka. Koń Pol. 4, 19–20.
Dokumentacja hodowlana Stadniny Koni Nowielice. 1949–2004.
Lista koni nagrodzonych na 10. Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie.
Koń Pol. 14 Dodatek, 1–2.
Łojek J. 1995. Rejestr Polskich Koni Sportowych w latach 1981–1992. PZHL, Warszawa.
Nowicka-Posłuszna A., Bzdak-Warych M. 2001. Struktura rodowodowa wybitnych koni urodzonych w SK Nowielice i Posadowo. Rocz. Nauk. Zootech. 12, 227–239.
Opinia ustna głównego specjalisty ds. hodowli koni mgr. inż. Janusza Bobika. 2004.
Pikuła R., Bobik J. 1989. 40 lat PSK Nowielice. Koń Pol. 4, 2–6.
Pikuła R., Gronet D., Tomaszewska-Guszkiewicz K. 1997. Analiza pracy hodowlanej prowadzonej w SK Nowielice w latach 1990–1995. Cz. I. Charakterystyka struktury stada matek
w zależności od ich modelu rodowodowego. Zesz. Nauk. AR Szczec., Ser. Zootechnika
35 (177), 147–154.
Pruski W. 1967. Przyczyny rozwoju lub upadku rodów męskich i rodzin żeńskich w hodowli
koni. Koń Pol. 1,1–4.
Waligóra A. 1985. Monografie przedsiębiorstw hodowli zarodowej Wielkopolski, ziemi lubuskiej, Pomorza Zachodniego w latach 1945–1984. PWRiL, Poznań.