Rozdział 6. Odkrywanie naszego prawdziwego seksualnego „ja.”

Rozdział 6. Odkrywanie naszego prawdziwego seksualnego „ja.”

Wendy Maltz
The Sexual Healing Journey - A Guide for Survivors of Sexual Abuse
Harper Perennial 1992, New York
(tøum. Robert TULO Wa kiewicz)
Rozdziaø 6.
Odkrywanie naszego prawdziwego seksualnego „ja.”
Wykorzystanie seksualne to co , co zostaøo nam zrobione.
Nie jest nami samymi.
- Euan Bear i Peter Dimock, Doro li molestowani w dzieci stwie
Pami tam, jak w wieku dziesi ciu lat drog do szkoøy i z powrotem pokonywaøam z
wyprostowan , przyci ni t do tuøowia r k , któr obci gaøam spódniczk w dóø. Uwa aøam, e jak
tylko ludzie zobacz moj bielizn , to poznaj , e co jest ze mn nie w porz dku. Tak wtedy
my laøam. To niezachwiane przekonanie o mojej seksualnej nieodpowiednio ci trzymaøo mnie przez
niemal caøe dzieci stwo. „Chøopcy nie b d mnie lubi , nie spodobam si nikomu, nikt nie zechce si
ze mn o eni ” – mówiøam sobie – „gdy co jest ze mn nie tak.” Baøam si komukolwiek mówi o
tych my lach, aby nie zosta wy mian lub nie usøysze potwierdzenia moich najgorszych podejrze .
Sk d pochodziøy te faøszywe, niszcz ce wyobra enia o moim seksualnym „ja”? Dlaczego
wierzyøam w nie przez tak wiele lat? Jako osoba dorosøa zaczynaj ca bada wøasn histori nadu y ,
mogøam znale ich pierwsze ródøo w wieku sze ciu lat, gdy pewien du o starszy kuzyn zacz ø
kierowa do mnie swoje zaloty i seksualnie sugestywne uwagi. Moje wspomnienia wykorzystania,
obecnie ju bardzo rozlegøe, wci sprawiaj , e krew odpøywa mi z gøowy i czuje impuls kopania i
odpychania od siebie. Z dzieci stwa pami tam chroniczne uczucie l ku przemieszane z podnieceniem
seksualnym. Pami tam jak bardzo czuøam si wyobcowana i winna, e te doznania sprawiaøy mi
nieraz przyjemno .
Molestowanie uksztaøtowaøo sposób, w jaki zacz øam my le o sobie jako istocie seksualnej.
Poniewa musiaøam przedwcze nie do wiadcza silnych odczu erotycznych, w sytuacjach
nas czonych l kiem i bez nikogo, kto pomógøby mi upora si z tymi prze yciami, doszøam w moim
dzieci cym umy le do wniosku, e to ze mn jest co nie w porz dku.
Wpøyw wykorzystania na seksualne postrzeganie siebie ofiar ró ni si zale nie od danej
osoby. U osób, które zd yøy rozwin pozytywny odbiór wøasnej seksualno ci przed doznaniem tej
traumy i które po niej dostaøy emocjonalne wsparcie i akceptacj , negatywne konsekwencje mog by
znacznie zredukowane. Inne ofiary jednak e, zapewne zdecydowana wi kszo , do wiadczaj bardzo
rozlegøych i trwaøych spustosze .
Wykorzystanie seksualne dotyka tego, w jaki sposób czujemy si potem ze swoj
atrakcyjno ci i erotyzmem. Wtr ca nas w negatywny stosunek do wøasnej pøci (bycia m czyzn lub
kobiet ) i/lub rodzi zam t co do wøasnej orientacji seksualnej (tego, czy jeste my heteroseksualni,
homoseksualni czy biseksualni).
Identyfikacja seksualna jest silnie i gø boko zwi zana z nasz ogóln to samo ci . Gdy
nadu ycia dotykaj naszego wizerunku siebie, dotykaj zarazem wszystkich innych aspektów
postrzegania wøasnej osoby. Dochodzimy do bø dnego wniosku, e jeste my li, bezwarto ciowi,
niezasøuguj cy czy ska eni. Ten upo ledzony obraz wøasnego „ja” zamyka nas w cyklu osamotnienia,
wstydu, izolowania si i rozpaczy. Im bardziej czujemy si bezwarto ciowi, tym bardziej odcinamy si
od innych. A im bardziej si izolujemy, tym bardziej czujemy si wybrakowani, zawstydzeni i søabi.
Wykorzystanie seksualne tøamsi nasze zaczynaj ce si dopiero formowa pozytywne
przekonania o sobie. Na przykøad w wyniku gwaøtu doznanego na randce nastolatka, która powoli
odkrywaøa swoj atrakcyjno i nabieraøa zaciekawienia seksualno ci , kompletnie zatraca te uczucia.
Podobnie, jak niszczy pozytywn to samo , wykorzystanie wzmacnia negatywne
przekonania o na temat wøasnej osoby, które w innym wypadku jednostka daøaby rad odrzuci .
Nastolatek mo e czu obaw , e oka e si seksualnie nieadekwatny, by ugruntowa si w tym
poczuciu gdy, uwiedziony przez starsz kobiet , nie osi ga przy niej erekcji.
Tego rodzaju negatywne uczucia doøuj nas, rani i zamykaj w autodestrukcyjnych wzorcach
neguj cych nasz to samo . Kiedy czujemy si niepewnie pod wzgl dem seksualnym, zaniedbujemy
trosk o siebie i øatwo wchodzimy w ryzykowne zachowania, gro ce zara eniem HIV lub
rewiktymizacj . I – ku naszej tragedii – mo emy przez lata by nieszcz liwi z powodu trudno ci
seksualnych, o których bø dnie my limy, e s wrodzone i nieodwracalne.
Negatywne my lenie na wøasny temat bywa zakorzenione tak gø boko i trwale, e mo emy w
ogóle nie zdawa sobie sprawy, i jest ono konsekwencj wczesnego wykorzystania seksualnego. Ta
godz ca w nas, bø dna postawa cz sto wygl da na prawdziw , gdy tymczasem postrzegamy siebie jak
w znieksztaøcaj cym i szpec cym zwierciadle.
W tym rozdziale b dziecie mogli uzyska wgl dy na temat tego, jak wykorzystanie wpøyn øo
na wasz seksualny obraz siebie. Chocia nauk nowych, zdrowszych postaw wobec seksu zacz li cie
na wcze niejszych stronach, teraz spojrzycie na swoje seksualne „ja” w lustrze niewykrzywionym
przez dawne nadu ycia.
Wgl dy i zmiany, do jakich was one skøoni , mog oznacza punkt zwrotny na drodze do
odzyskania zdrowia. Rozwijaj c pozytywny obraz swojego seksualnego „ja,” tworzycie fundament dla
wprowadzania zmian w swoje erotyczne zachowania i mo ecie zacz pokonywa problemy, wobec
których byli cie dot d bezsilni, odnajduj c rado w partnerskich do wiadczeniach intymnych.
PRZEKONANIA DOTYCZ CE OSOBISEJ WARTO CI
Prowadz c psychoterapi , sformuøowaøam trzy gøówne przekonania, do jakich ofiary
dochodz na swój temat. Wszystkie trzy s faøszywe i destrukcyjne. Zostaøy one szczegóøowo opisane
w Inwenturze skutków seksualnych w rozdziale trzecim. Wiara w którekolwiek z nich deprecjonuje nas
i umniejsza pod wzgl dem tak seksualnym, jak i ludzkim, karmi c nasz upo ledzony obraz siebie.
Owe bø dne wnioski lub faøszywe etykietki s nast puj ce:
1. Jestem kim z gruntu zøym.
2. Jestem obiektem seksualnym.
3. Jestem zniszczon rzecz .
Zacznijmy od przyjrzenia si tym faøszywym etykietkom i sprawdzenia, jak maj si one do
waszego my lenia.
Faøszywa etykietka nr 1: Jestem kim z gruntu zøym.
Wskutek wykorzystania ofiary czuj si w rodku zøe. Cz sto nosz w sobie pot ne pokøady
wstydu zwi zanego z wøasn seksualno ci i z uporem trzymaj si przekonania, e s
bezwarto ciowe, niezdolne do miøo ci, a nawet ska one zøem. Owa wiara w wewn trzne ska enie
powstaje wskutek zdarze , jakie miaøy miejsce (1): przed wykorzystaniem, (2): w trakcie nadu y , i
(3): po nich.
Byøam zøa (byøem zøy) jeszcze przed wykorzystaniem. Trzydziestopi cioletni Jack miaø
pi tna cie lat, gdy której niedzieli rodzice weszli do jego pokoju i znale li na po cieli lady nasienia.
Powinni wiedzie , e tak polucje nocne zwane mokrymi snami, jak i masturbacja, s normalnym
uj ciem dla energii seksualnej nastolatka. Rodzice Jack’a jednak upokorzyli go, zawstydzili i skarcili
za zwykle przejawy jego seksualno ci, wyrzucaj c mu: „Plugawisz nasz rodzin takimi
zachowaniami.” Od tej pory, ilekro Jack miaø wytrysk, czuø si zøy i brudny.
Rok pó niej Jack prze yø molestowanie seksualne przez s siada. Uraz ten umocniø ju
istniej c w nim wiar , e jest z gruntu zøy i nie panuje nad swoimi pop dami. Przekonanie to staøo si
motorem wp dzaj cym go w kompulsywn masturbacj i nap dzaj cym jej cykl, gdy ka dy
samogwaøt przynosiø nowe pokøady wstydu, a one w konsekwencji nowe akty masturbacji. W czasie
terapii mógø sobie u wiadomi , e jego uczucia seksualne nie s zøe, lecz s czym normalnym.
Poczuø, e to wykorzystanie, jakiego doznaø, byøo zøe i e oznaczaøo wstyd i brak kontroli u oprawcy, a
nie u niego.
Dwudziestosze cioletnia biseksualna Nicky pami ta, e gdy miaøa sze lat, matka ostro
skarciøa j i zawstydziøa zøapawszy na zabawie w doktora z równolatkiem. Gdy kilka miesi cy pó niej
Nicky zostaøa zgwaøcona przez wyrostka z s siedztwa, wywnioskowaøa o sobie, e oto znów okazaøa
si zøa. Ten jej faøszywy samo-os d wynikaø w du ej mierze z wcze niejszego skarcenia, które
spot gowaøo negatywny przekaz pó niejszego nadu ycia, i byø pomyøk w takim samym stopniu
zrozumiaø , co tragiczn . Dopiero po latach zacz øa rozumie , e jej zwykøa dzieci ca ciekawo
dotycz ca pøci byøa czym zdrowym i naturalnym i e nie miaøa nic wspólnego z pó niejszym
wykorzystaniem.
Wielu rodziców funduje dzieciom podobnie zøy przekaz, wtøaczaj c je w podobnie faøszywe
przekonanie na temat tego, kim s i jakie s . Aby wyzdrowie seksualnie, Nicky i Jack musz
zrozumie i poczu , e ich seksualno jest i od pocz tku byøa czym fundamentalnie dobrym.
Ofiary molestowania wyci gaj negatywne wnioski o sobie tak e z powodu swojej dzieci cej
potrzeby ciepøa, blisko ci i uwagi. Czterdziestoletnia Rochelle miaøa trzy latka, gdy wykorzystaø j
ojciec. Tego dnia, poniewa nie mogøa sama usn w czasie popoøudniowej drzemki, przyszøa do øó ka
ojca, by usn obok niego; ojciec skorzystaø z tej okazji i zacz ø j u ywa seksualnie. W swej maøej
gøówce Rochelle doszøa do wniosku, e to jej potrzeba blisko ci spowodowaøa wykorzystanie. Dopiero
po trzydziestu siedmiu latach zacz øa rozumie , e jej pragnienie utulenia do snu byøo naturalnym i
dobrym odruchem, a nie przyczyn nadu ycia seksualnego – mogøa poj , e to nie ona, ale jej ojciec
byø perwersyjny i zøy, wykorzystuj c dzieci c potrzeb blisko ci do molestowania córeczki.
Jestem zøa (zøy), poniewa napastnik tak powiedziaø. Wiele ofiar zaczyna wierzy w swoj
win i zøo, gdy sugeruj im to opresorzy seksualni: „Oj, niegrzeczny z ciebie chøopiec;” „No, niezøe z
ciebie zióøko;” „Uwiodøa mnie i zmusiøa do tego;” „Widz , e lubisz te rzeczy, co?” „Do tego si
tylko nadajesz.” Przekazy te gn bi nas pó niej nieraz przez caøe ycie. Przekazy oprawców s w
gøowie jak powracaj ce echo, staj c si ródøem spaczenia tego, jak widzimy siebie i wøasn warto .
W ko cu zapominamy sk d pochodzi ten gø boko zakorzeniony obraz siebie.
Napastnicy wypowiadaj tego rodzaju negatywne os dy z wielu powodów. Mog w ten
sposób osøania si przed odpowiedzialno ci za nadu ycia. Mog mówi ofiarom, e s zepsute i zøe,
aby zwi kszy poziom swojego podniecenia. Mog tak mówi , by utrudni im ujawnienie. Dziecko
mo e czu , e czyny oprawcy s zøe, on jednak tak silnie przerzuca win na nie, i nie mo e ono
ochroni si przed tymi jego projekcjami. Bo przecie chodzi o osoby starsze, silniejsze, sprytniejsze i
powa ane – cz sto o czøonków rodziny, od których zale y jego przetrwanie i których musi ono
szanowa .
„Chocia ‘na gøow ’ wiem, kto jest odpowiedzialny, wci czuj si winna za to wszystko, co
on mi zrobiø” – mówi jedna z wykorzystanych kobiet. Mimo, e nie ma to racjonalnie sensu, owo
wdrukowane w ofiar poczucie bycia zø i winn trzyma si jej psychiki bardzo mocno i tym trudniej
je wykorzeni , im wcze niej miaøy miejsce nadu ycia. Maøe dziecko nie mo e rozumie
mechanizmów zakøamanego my lenia oprawcy ani jego perwersyjnych fantazji godz cych w to, kim i
jakie ono naprawd jest.
Seksualni opresorzy cz sto wykorzystuj normaln dzieci c ciekowo pøci jako uøatwienie i
usprawiedliwienie dla dokonywania nadu y . Nas czaj c t ciekawo win i wstydem, przerzucaj
odpowiedzialno na ofiar . „Chciaøa przecie wiedzie , co tatu robi w nocy z mamusi , prawda?” –
wspomina jedna z kobiet søowa usøyszane od ojca zaraz po gwaøcie. Dzieci s z natury ciekawe wiata,
co obejmuje te potencjalne zagro enia, takie jak yletki, ogie czy narkotyki. Ciekawo ta nie jest
niczym zøym; przeciwnie, pomaga im w rozwoju. Zøem jest u ywanie jej jako tzw. cie ki dost pu i
jako køamliwego usprawiedliwiania nadu y . Bez wzgl du na okoliczno ci, adna ofiara nigdy nie jest
winna ani odpowiedzialna za doznane wykorzystanie.
Jestem zøa (zøy), bo miaøam (miaøem) z tego jak korzy . Ofiary cz sto dochodz do
wniosku, e s zøe, gdy z wykorzystaniem ø czyøy si jakie korzy ci – dostawaøy podarki, specjaln
uwag lub przyjemno wskutek stymulacji. Pewna kobieta molestowana przez ojca wspomina:
Podobaøo mu si , jak doprowadzaø mnie do orgazmów. Mógø wtedy my le , e jest
wspaniaøym kochankiem, zaspokajaj cym pragn c tego córeczk . Latami gn biøo mnie
potem straszne poczucie winy, e go nie powstrzymaøam.
Inna z ofiar, wykorzystywana przez brata, mówi o podobnym do wiadczeniu. Ostatecznie
potrafiøa dostrzec, jak jej negatywny obraz siebie z powodu reakcji ciaøa na dawne molestowanie
odbijaø si na jej relacji z m em:
Przypominam sobie momenty, gdy czuøam podniecenie seksualne wskutek molestowania.
Czuøam potem rozbicie, wstyd i odraz do samej siebie. Czuøam si strasznie zø
dziewczynk . Dzisiaj, gdy tylko pojawia si podniecenie seksualne z m em, zamra am si
do tego stopnia, e nie czuj adnej przyjemno ci z seksu.
Pewien m czyzna, któremu w dzieci stwie podobaøy si uczucia seksualne do matki niej,
jakie w nim rozbudziøa, nienawidziø si jednocze nie za swoje fantazje o seksie z ni : „Czuøem
potworny zam t. Bo dobrzy chøopcy nie chc si kocha z matkami. Poniewa ja tego chciaøem,
musiaøem by bardzo zøy” – wyznaje.
Je li czujesz, e przypadø ci jaki „zysk” z wykorzystania, pami taj, e nie jeste nikim zøym.
Twoje dzieci ce potrzeby byøy naturalne i zrozumiaøe. Napastnik za u ywaø ich, by ci omami .
Nagradzanie ofiar jest cz sto stosowan taktyk pedofilów. Wiedz oni, e wykorzystanie ø cz ce si z
odpowiedzi na t czy inn potrzeb ofiary, usidla j szczególnie skutecznie. Wiedz , e przyj cie
kieszonkowego, ciepøa, uwagi czy stymulacji budz cej fizyczn przyjemno , zniech ci j do
ujawnienia i otworzy na nast pne nadu ycia. Stosuj t taktyk z zimn krwi i wyrachowaniem.
Zwøaszcza dawanie fizycznej satysfakcji seksualnej tworzy pozory, e akt nie byø nadu yciem.
Pami taj, e bez wzgl du na okoliczno ci towarzysz ce danemu wykorzystaniu i uczucia
pojawiaj ce si jego w trakcie, nie ma i nie byøo w tobie adnej winy. Jeste z gruntu niewinn osob ,
a twoja seksualno jest z gruntu dobra.
Jestem kim zøym z powodu tego, co robiøem (robiøam) po wykorzystaniu. Cz sto czujemy si
wewn trznie li z powodu zachowa , jakie rozwin li my po seksualnym nadu yciu. Na przykøad,
jedna z ofiar kazirodztwa w dzieci stwie nienawidziøa siebie za ci gøe køamstwa:
W dzieci stwie czuøam si jak zaszczute zwierz w klatce. Stale musiaøam mie si na
baczno ci. Planuj c zawczasu, co powiem i jak si wykr c od kolejnego razu, nauczyøam si
zwodzi i køama . Nienawidz si za to podobie stwo do nich.
Tymczasem nie byøa to moralna skaza czy wada charakteru, ale obrona konieczna; køamstwo
pozwalaøo przetrwa .
Wiele ofiar przejawia ró ne kompulsje seksualne jako reakcj na doznane wykorzystanie.
Mog one przej w samodzielny, odr bny problem, jak na przykøad naøogowa masturbacja,
promiskuityzm, praktyki sadomasochistyczne, dewiacje czy chroniczna aktywno erotyczna.
Obracanie si w erotomanii sprawia, e ofiary czuj do siebie jeszcze wi ksz odraz , co dodatkowo
nap dza ich uzale niaj ce zachowania. Wiele ofiar przechodzi przez ci gi seksualnej autodestrukcji,
lgn c do ludzi, o których wiedz , e spotka je krzywda z ich strony, wchodz c w ryzykowne
zachowania seksualne, prostytuuj c si , czy u ywaj c alkoholu i/lub narkotyków by za mi rozs dek.
Niektóre wykorzystane osoby mog posun si do molestowania innych, w tym nawet dzieci.
Nierzadko prowadz podwójne ycie, romansuj c i potajemnie zdradzaj c swoich partnerów.
Zachowania seksualne tego rodzaju s próbami odreagowania dawnej traumy na zewn trz i
zwykle tworz nakr caj c si negatywn spiral . Poniewa po uruchomieniu ofiary si czuj si
winne, zawstydzone i zdegustowane sob , dochodz do wniosku, e byøy zøe od samego pocz tku,
jakby z urodzenia, co z kolei „dowodzi,” e zasøugiwaøy na pierwotne wykorzystanie. Tymczasem
kompulsywne „uruchomienia” s reperkusj dawnych nadu y , a nie wyrazem rzeczywistego
seksualnego „ja” danej osoby. Mog one nieraz by dokøadnym powieleniem wczesnych krzywd,
prób znieczulenia tego bólu lub rozpaczliwym woøaniem o pomoc.
Reaktywne praktyki seksualne i zwi zki mog przywoøywa silny wstyd i poczucie winy.
Pewien m czyzna, b d cy ofiar wielorakich nadu y seksualnych w dzieci stwie i gejem,
wspomina:
Moje do wiadczenia seksualne z wieku dorosøego wrzucaøy mnie w podobny sposób w rol
ofiary. Byøem upokarzany, poni any i gwaøcony dokøadnie tak samo jak w dzieci stwie.
Przechodziøem ci gi przypadkowego seksu z wieloma anonimowymi partnerami, co byøo
ogromnie niebezpieczne ze wzgl du na epidemi AIDS. Szukaøem seksu z obcymi, by ul y
mojemu bólowi i samotno ci. Tymczasem wstyd i poczucie winy z powodu wielkiej liczby
partnerów, jak i poczucie poni enia, utrzymywaøy mnie w przekonaniu, e jestem kim
kompletnie zøym i bezwarto ciowym.
Zaczynaj c rozumie , e ka de uruchomienie kompulsji seksualnej jest reperkusj dawnego
wykorzystania i prób odreagowania go na zewn trz, zaczynasz uwalnia si od chronicznego
poczucia ska enia i gorszo ci. Oto historia dwudziestopi cioletniej biseksualnej kobiety, która w
niemowl ctwie byøa molestowana przez ojca:
W wieku od siedmiu do pi tnastu lat miaøam seks z wieloma innymi dzie mi – chøopcami i
dziewczynkami – a tak e z dorosøymi, w tym z ksi dzem. Masturbowaøam si po kilka razy
dziennie. Wypróbowywaøam na sobie mnóstwo ró nych erotycznych praktyk. Czyniøam nawet
seksualne awanse mojej siostrze i przy paru okazjach w øó ku dotykaøam jej intymnych
miejsc. Wiedziaøam, e to co robi jest bardzo nie w porz dku. Wnioskowaøam jednak, e to
ze mn co musi by bardzo nie w porz dku, skoro wykraczam poza zwykle zachowania i
normy seksualne. Wiedziaøam, e mam problemy z seksem, ale my laøam o sobie, e
zasadniczo to ja jestem problemem – e jestem zøa z gruntu i od pocz tku.
Dopiero kilka lat temu przestaøam obwinia siebie i zobaczyøam, e moje kompulsywne
zachowania seksualne byøy wynikiem tego, co wcze niej zrobiø mi ojciec, a nie tego, kim
sama jestem pod spodem.
Rozwa aj c te przypadki, dobrze jest pami ta , e poczucie bycia zøym zawsze czemu
søu yøo i søu y do dzi . Cz sto stanowi ono sposób chronienia si przed prze ywaniem zdrady i
wøasnej bezsilno ci. Mo e stwarza zøudzenie posiadania kontroli nad zdarzeniami, nad którymi ofiara
nie panowaøa – iluzj , e zmieniaj c swoje zachowania mogøa ona zapobiec wykorzystaniu lub je
zmodyfikowa . Je li ofiara wierzy w swoje immanentne zøo, mo e unikn rozpaczy i bólu, gdy nie
musi przyznawa , jak bardzo byøa wtedy bezradna, podatna na zranienie, niekochana, zdradzona i
upokorzona przez innych.
Odkrycie, sk d pochodz twoje uczucia bycia kim zøym, mo e skontaktowa ci z mnóstwem
pogrzebanych uczu . Trzydziestoletni Tom pøakaø, opowiadaj c mi swoj histori :
Kiedy tato mnie molestowaø czuøem si strasznie zøym dzieciakiem. Stale mi powtarzaø, e
dzielimy si miøo ci poprzez te seksualne kontakty. Wierzyøem mu, mimo e mnie to bolaøo i
poni aøo. Uwa aøem, e to ja jestem winny i e to ze mn jest co nie w porz dku. W rodku
czuøem si zepsuty i wstr tny. Dzisiaj, kiedy odrzuciøem to przekonanie, zostaøem z
poczuciem bezsilno ci –z prawd , e nie miaøem adnego wpøywu na to, co si dziaøo i e tata
u ywaø mnie dla wøasnych dewiacyjnych gratyfikacji. Z prawd , e byøem dla niego zaledwie
zwykøym obiektem seksualnym. Dopadøo mnie poczucie potwornej pustki w rodku, wielkiej
czarnej dziury na dnie duszy. To byøo co takiego, jakbym w ogóle nie istniaø. Czy tam na dnie
rzeczywi cie nic nie ma, czy mo e kryje si moje prawdziwe „ja?”
Chocia po egnanie poczucia bycia kim zøym wi e si z bolesn prawd i emocjami, mo e
te nie ulg . Wiele ofiar mówi o zmianach, jakie powoduje to w ich yciu, jak poni sze søowa tej
kobiety:
Poniewa molestowanie byøo seksualne i byøo zøe, przywykøam, e uprawianie seksu b dzie
znaczyøo, i jestem zø istot . Teraz widz , e moje bycie seksualn nie ma nic wspólnego ze
zøem molestowania. Zacz øam cieszy si seksem dla siebie, zachowuj c poczucie, e jestem
dobra taka, jaka jestem.
Faøszywa etykieta nr 2: Jestem obiektem seksualnym.
Wykorzystuj cy seksualnie opresorzy traktuj ofiary jako seksualne obiekty. Gwaøciciele i inni
napastnicy cz sto mówi : „Ty jeste taka maøa seksualna rzecz.” Dotykaj ofiar bez najmniejszego
szacunku i wzgl du dla jej godno ci, praw i czøowiecze stwa, traktuj c j jak ruchomy manekin –
o ywion reprezentacj obiektów z ich seksualnych fantazji, które ma speøni .
Wykorzystane osoby cz sto zaczynaj w rezultacie postrzega siebie jako obiekty seksualne,
Mog czu , e straciøy swoj indywidualn to samo , e musz zaspokaja ka dego ch tnego czy
pozwala kontrolowa si innym. Wnioskuj c, e jest seksualnym obiektem, ofiara przejmuje
faøszywe i rani ce my lenie oprawcy, pozwalaj c by wpøywaøo ono wraz z wykorzystaniem na jej
dzisiejsze ycie seksualne i zwi zki. Zrozumienie, w jaki sposób poczucie bycia obiektem seksualnym
wi e si z wczesnym wykorzystaniem, pozwala uwolni si z tego my lenia i jego skutków.
Przyjrzyjmy si pewnym cz stym schematom, jakie sprawiaj , e ofiary czuj si obiektami
seksualnymi.
Straciøem(øam) moj indywidualn to samo . Wykorzystanie wtøacza ofiar w role
okradaj ce j z poczucia bycia odr bn jednostk , która posiada czucia, potrzeby i prawa. „Czuøam si
jak materac søu cy do potwierdzania „m sko ci” mojego starszego brata” – mówi kobieta, która w
dzieci stwie byøa wcze niej wykorzystywana przez dorosøego krewnego.
Wiktymizacja seksualna sprawia te , e niektóre ofiary czuj si obiektami seksualnymi
pozbawionymi pøci. Wyja nia to dwudziestodziewi cioletni Andy, zmagaj cy si z obrazem siebie
jako bezpøciowej istoty:
W wieku dziesi ciu lat søu yøem te jako podgl dacz podniecaj cy dodatkowo starszego brata,
gdy odbywaø stosunki z nasz siostr . Poniewa siostra po pewnym czasie zacz øa si
sprzeciwia , brat przerzuciø si na mnie i musiaøem mu j zast powa . W efekcie poczuøem
si na wiele lat nieistotnym zamiennikiem seksualnym, tworem bez wøasnej pøci i to samo ci.
Dwudziestopi cioletnia Shawna czuøa, e straciøa swoj to samo , gdy b d c molestowan
musiaøa zaprzeczy swoim uczuciom i potrzebom. Kiedy miaøa jedena cie lat, pi tnastoletni kuzyn
osaczyø j w rogu stodoøy i zmusiø do dania mu oralnego seksu. Prze ycie to wtr ciøo j w poczucie, e
bycie seksualn oznacza przekre lenie wøasnej egzystencji i praw. Shawna podzieliøa si tym na grupie
terapeutycznej:
Widz teraz, e caøe moje poczucie na temat tego, kim jestem seksualnie, zacz øo si od
wykorzystania. Do wiadczenie z kuzynem sprawiøo, e stale czuøam si brudna i
nieatrakcyjna. Czuøam si jak obiekt, jak jakie nieszcz cie, jak niewa ny przedmiot. Byøam
niewarta zauwa ania i niezdolna mie wøasne potrzeby – zwøaszcza gdy ø czyøy si z seksem.
Jak e mogøam o mieli si prosi o cokolwiek?!
U niektórych ofiar poczucie braku to samo ci mo e si ga ekstremum, jak u Tess, która jest
ofiar wielokrotnego molestowania, gwaøtów i sadystycznych tortur satanistycznej sekty:
Postrzegam siebie jako nie caøkiem czøowieka – jako jaki android o pewnych funkcjach, na
przykøad dostarczania seksu ka demu, kto zechce. Nie czuj si uprawniona do tak ludzkich
rzeczy, jak miøo , zwi zek czy maø e stwo.
Nawet je li spotkaøo ci tak strasznie nieludzkie traktowanie, nigdy nie jeste bez wøasnych
uczu , potrzeb i praw. Mo esz je odzyska zdrowiej c.
Søu do zaspokajania innych. W wyniku bycia traktowanymi jak obiekty, wiele osób buduje sw
to samo wokóø seksualnego zaspokajania partnera. Niektóre ofiary dosøownie yj tylko po to. „Bez
kogokolwiek przy sobie jestem nikim; moja najcenniejsza cecha to zdolno zdobywania i
zaspokajania m czyzn”– wyznaøa ofiara, która przez lata uprawiaøa prostytucj .
U niektórych osób rola zaspokajania innych jest pasywna. S gotowe na seks w ka dym
momencie, gdy partner zechce. U innych, dogadzanie seksualne ma form aktywn . Pewien
m czyzna nast puj co opisuje siebie w tej roli:
Miaøem wgran do gøowy ta m , która mówiøa mi, e jestem zøy i nic nie wart. Uzyskiwaøem
wi c wewn trzn tre i poczucie warto ci, b d c mechanicznym zaspokajaczem seksualnym.
„Leczyøem” seksualne problemy moich partnerek, doprowadzaj c je do orgazmów,
dogadzaj c im i dowarto ciowuj c erotycznie. Sabotowaøem przy tym wøasn satysfakcj .
Wøa ciwie, to ci gle na nowo czyniøem si ofiar .
Osoby b d ce seksualnymi zaspokajaczami wierz , e seks jest sposobem lub warunkiem
otrzymywania miøo ci. Id do øó ka dla zdobycia aprobaty i akceptacji. „Wierzyøam, e robi c na
randkach to, co chce chøopak, oka si w porz dku” – wspomina jedna z kobiet.
Zaspokajanie partnera mo e osi ga rozpaczliwe rozmiary. Wiele ofiar poluje na miøo
oferuj c si seksualnie innym, o czym mówi pewna osoba wykorzystana w dzieci stwie: „Jedynym
sposobem na poczucie si kochan jest dla mnie fizyczne oddanie si partnerowi. Je li mog da
komu naprawd dobry seks, pokocha mnie i zostanie ze mn .”
Ta grupa ofiar wierzy, e miar ich osobistej warto ci jest to, jak wiele osób je po da. To
przekonanie pcha je do prowokacyjnego ubierania si i uwodz cych zachowa . Wystawiaj swoje
ciaøo „na wabia,” by chwyta partnerów. Obiektyfikacja seksualna jest w takich przypadkach i tym, na
co ofiary s nara one, i tym, na co same si nara aj .
Osoby skøonne zaspokaja innych maj zazwyczaj du e trudno ci z pokochaniem samych
siebie. Uwa aj c si za erotyczne obiekty dla cudzej przyjemno ci, mog interpretowa prawdziw
miøo jako jeszcze jeden powód do seksu.
Je li czujesz, e twoja warto zale y od twoich dokona seksualnych, sprowadzasz si do
funkcji erotycznego obiektu i zaprzeczasz swojej caøej osobowo ci. Uwalniaj c si z tej roli, dajesz
sobie szans poczucia si kim kochanym za samo to, kim jeste , oddzielnie od seksu.
Inni z øatwo ci mnie kontroluj . Opresorzy seksualni zmuszaj lub wmanipulowuj swoje
ofiary w ulegøo , przez co musz one zachowywa si seksualnie nie maj c nad tym adnej kontroli
ani wøadzy. Mog one zacz uwa a siebie za seksualnych niewolników, jak cytowana ni ej kobieta:
Brat mi powtarzaø: „Robisz to, co ja chc aby robiøa, kiedy tego chc i tak, jak tego chc .”
Moje uczucia ani reakcje nie miaøy znaczenia, wi c nauczyøam si je odcina lub ignorowa
kompletnie. Byøam dla niego narz dziem do dowolnego u ycia, je li tylko miaø ochot .
W efekcie dawnego wykorzystania, dorosøe cz sto wierzymy, e nie mamy wpøywu na
przebieg naszych obecnych do wiadcze seksualnych. „Czuøam si jak dmuchana lalka, bez wøasnego
mózgu” – wyznaje jedna z kobiet gwaøconych w dzieci stwie. Poczucie bycia kontrolowan przez
kogo innego wkrada si tak e w relacje towarzyskie. Osoba wykorzystywana przez ojca mówi:
M czy ni z øatwo ci mog mnie kontrolowa . Zawsze, gdy znajd si w towarzystwie
faceta, zmieniam si w póøgøówka. Nie ma znaczenia, czy dany go my li o mnie seksualnie,
czy nie. Ja i tak nie czuj , abym miaøa jakikolwiek wpøyw na przebieg sytuacji; automatycznie
jestem jego.
Aby pokona owo poczucie braku kontroli, musisz stale przypomina sobie, e jednak masz
wybór. Ulegøo mogøa by przydatna – a nawet konieczna – w czasie molestowania lub gwaøtu. Ale
kontynuowanie jej obecnie odcina ci od zbudowania pozytywnego obrazu siebie i
satysfakcjonuj cego zwi zku.
Je li uwa asz si za obiekt seksualny, mo esz zmieni to zøudzenie. Nie jeste obiektem; jeste
u wi con dusz .
Faøszywa etykieta nr 3: Jestem zniszczon rzecz .
Wykorzystanie seksualne gø boko rani, fizycznie i psychicznie. Ofiara mo e doj do
wniosku, e w rezultacie jest zniszczon rzecz – e trauma skazuje j na trwaøe okaleczenie
seksualne, nieadekwatno lub podrz dno :
Czuj si jak po jakiej amputacji, taki fantom bez impulsów nerwowych. Jest tak, jakby
ø czno mi dzy sercem a miednic zostaøa u mnie zerwana. Kiedy skontaktowaøam si z tym
stanem rzeczy, poczuøam ogromny smutek, strat . Moje ciaøo wci sprowadza si do pustej,
martwej øupiny, zamykaj cej w sobie jedynie mózg.
Osoby po wykorzystaniu cz sto czuj , e s niechciane: „Nikt mnie nie zechce je li si dowie,
co mi zrobiono” – lub bezwarto ciowe: „Jestem gorsza (gorszy) od innych, gdy nie miaøam (miaøem)
normalnych do wiadcze .” S przekonane, e to co mog z siebie zaoferowa nie jest wystarczaj co
dobre. Poniewa w gø bi duszy trzymaj si pesymistycznych i ograniczaj cych przekona , trudno im
rozwin nowe, zdrowsze podej cie do seksu, zwi zków i blisko ci.
Aby wyzwoli si z poczucia zbezczeszczenia i podrz dno ci, musicie najpierw zrozumie , w
jaki sposób doszli cie do tego wniosku na swój temat. Podaj ni ej kilka podstawowych przekona ,
ka cych ofiarom wierzy w swoje rzekome zniszczenie.
Jestem wyzwiskami, jakie kierowaø do mnie oprawca. Napastnicy seksualni wdrukowuj w
swoje ofiary ró ne przekazy powoduj ce, e czuj si one potem gorsze, ska one czy uszkodzone.
Poprzez wykorzystywanie ofiary s poni ane i ujarzmiane. Wi kszo oprawców obsypuje je
pi tnuj cymi, wulgarnymi, lubie nymi okre leniami, które je rani , degraduj i podprz dkowuj .
Søowa takie jak: cipa, pizda, kutas, dupa, szmata, zdzira, kurwa, gnój, pedaø, rura, dziwka i wiele
innych klasyfikuj je jako osoby brudne, gøupie i do niczego. Wskutek wykorzystywania wiele z nich
zaczyna zgadza si z tymi okre leniami i wø cza je w swoj seksualn to samo .
Je li zinternalizowaøe okre lenia swojego napastnika, pami taj, e obrazuj one nie ciebie, ale
jego dewiacyjne, okrutne i seksualnie degraduj ce my lenie. Okre lenia te nie maj nic wspólnego z
twoj to samo ci ; s projekcj cech oprawcy, faøszywymi etykietkami, jakimi ci okleiø.
Jestem tym, co mi zrobiono. Ofiara øatwo myli to, co im robili napastnicy seksualni z tym, kim
same s . Mo emy my le : "Poniewa przydarzyøo mi si co zøego i ohydnego, musz by zøa i
ohydna." Takie rozumowanie jest nielogiczne i nieprawdziwe. èatwo to zauwa y na innych
przykøadach. Powiedzmy, e ochlapaø ci samochód, wje d aj c w kaøu przy chodniku. Lub
przykleiøo ci si psie gówno do buta. Czy te zdarzenia sprawiaj , e jeste wstr tna i zepsuta?
Wykorzystanie seksualne nie jest tob . Jest straszliwym czynem, który zraniø ci mentalnie, lecz nie
tob sam . Twoje jestestwo – uczucia, my li, troska, miøo – jest czym caøkiem odr bnym.
Z powodu wykorzystania nie jestem w peøni kobiet lub m czyzn . Osoby s seksualn
traum cz sto wierz w faøszywe, rani ce przekazy kulturowe mówi ce, e seks kala dziewczyn lub
zdominowanie pozbawia chøopca m sko ci. Te stereotypy obwiniaj i karz ofiar , umacniaj c mit, e
kobieta jest wøasno ci m czyzny i e m sko polega na seksualnych podbojach. Ka dy mo e
zosta zdominowany i wykorzystany. Ofiary w najmniejszym stopniu nie s odpowiedzialne za
doznane nadu ycia ani nie zasøuguj na pi tno spoøeczne z powodu tego, co im robili oprawcy.
Je li czujesz, e jeste kulturowo napi tnowany z powodu wykorzystania, pami taj, e
pogl dy spoøeczne, zwøaszcza na krzywdzenie søabszych i dzieci, s nieludzkie i okrutne. Je li
wierzysz w nie, ranisz siebie i dokarmiasz swoje wykorzystanie.
Nosz trwaøe okaleczenia fizyczne. Wykorzystanie seksualne zostawia nieraz fizyczne lady i
rany. Ofiary mog mie widoczne blizny czy choroby weneryczne, jakimi zarazili je oprawcy. U
kobiet te s niechciane ci e i wymuszone aborcje czy adopcje oraz bezpøodno nabyta w wyniku
choroby lub blizn wskutek wykorzystania.
Kiedy nadu ycia seksualne zostawiaj nieodwracalne uszkodzenia ciaøa, oznacza to dla ofiar
wiele dodatkowego cierpienia i strat. Rany i blizny s bolesne, gdy przypominaj stale o doznanej
traumie. Podobnie jak po katastrofach, kl skach ywioøowych i wypadkach, osoby poszkodowane
seksualnie musz znale drog powrotu do normalnych aktywno ci w yciu. Musz od aøowa
poniesione straty, nauczy radzi sobie z nimi i cieszy si yciem tak dalece jak to mo liwe przy
poniesionych szkodach.
Prowadziøam przed laty w regionalnym szpitalu warsztaty dyskusyjne o seksie i seksualno ci
dla pacjentów z uszkodzeniami rdzenia kr gowego, zwyrodnieniami stawów, rakiem, liszajem i
innymi ci kimi chorobami. Temat byø dla nich czym bardzo istotnym. Mimo tak powa nych
niedomogów wi kszo tych ludzi miaøa pozytywny obraz swojego seksualnego ja i cieszyøa si
udanym wspóø yciem. Ich pozytywna postawa zrobiøa na mnie wra enie i zaciekawiøam si , w jaki
sposób mogli oni zachowa afirmuj c to samo seksualn przy problemach, jakie oznaczaøy ich
choroby. Osoby te, okazaøo si , rozumiaøy erotyk i zachowania seksualne bardzo szeroko, jako wyraz
blisko ci emocjonalnej, czuøo ci w dotyku i dzielenia si sob . Mogøy cieszy si tymi zachowaniami
tak dalece, jak pozwalaøy im na to ich upo ledzone chorobami ciaøa. Byøy kreatywne w wyszukiwaniu
sposobów seksualnej ekspresji, zachowywaøy intymn wi z partnerem i czuøy w sobie peøni .
Je li jako ofiary doznali cie trwaøych uszkodze , mo e pomóc wam wiadomo , e seksualne
speønienie ma wi cej wspólnego z uczuciami miøo ci i zmysøowo ci , ni wygl dem sprawno ci
ró nych cz ci ciaøa. Bez wzgl du na stopie waszego okaleczenia mo ecie w tej sferze by
twórczymi, kochaj cymi i zmysøowymi jednostkami.
Nasza warto seksualna nie jest jakim balonem, który wleczemy za sob i w który inni mog
wbija szpilki czy niszczy . Nasza seksualna warto si ga tak gø boko, e nikt nie mo e jej nam
zabra , bez wzgl du na to, co mówi i robi.
PRZEKONANIA NA TEMAT PèCI I ORIENTACJI SEKSUALNEJ
Aby móc czu si dobrze pod wzgl dem seksualnym, musimy czu si dobrze z wøasn pøci –
z byciem kobiet lub m czyzn – a tak e z wøasn orientacj , bez wzgl du na to czy jeste my
heteroseksualni, homoseksualni czy biseksualni. Oba te obszary s dla osób wykorzystanych
szczególnie wra liwe, niejasne i kontrowersyjne.
Identyfikacja z wøasn pøci i orientacj seksualn to kompleks spraw wystarczaj co zøo ony i
bez nadu y w tle. Mo e ona by silnie zakøócana przez wiele czynników, ø cznie z biologi ,
wychowaniem, wczesnymi do wiadczeniami oraz osobistymi wyborami.
W tym rozdziale przyjrzymy si niektórym drogom, jakimi wykorzystanie seksualne
negatywnie zmienia uczucia ofiar zwi zane z wøasn pøci i orientacj . Poznaj c wpøyw wczesnych
nadu y , zaczniecie wyzwala si z powodowanych przez nie szkodliwych, m c cych przekona i
postaw.
Nie lubi mojej pøci. Z powodu wykorzystania, ofiary cz sto nienawidz swojej wrodzonej
m sko ci lub kobieco ci. Chøopiec molestowany przez ojca mo e my le : „Nie chc by m czyzn ,
je li tak to wygl da, jak u taty.” Dziewczynka molestowana przez ojca mo e doj do wniosku: „Nie
chc by kobiet , je li kobiety s w taki sposób traktowane w yciu.”
Cz
ofiar uwa a, e to ich pøe byøa przyczyn doznanych nadu y . Na przykøad,
dziewczyna mo e nienawidzi siebie za swoj kobieco , poniewa wykorzystanie miaøo miejsce w
czasie, gdy dostaøa okres lub zaczynaøy jej rosn piersi. Kto mo e nienawidzi siebie za stawanie si
m czyzn , gdy jego napastnik molestowaø tylko chøopców, a dziewczynki zostawaø w spokoju.
W wyniku wczesnych nadu y mogli cie wi c zwróci si przeciw samym sobie, odsuwaj c
od siebie atrybuty kojarzone z wøasn pøci . M czyzna mo e chronicznie unika zachowa
inicjuj cych i asertywnego wyra ania siebie. Kobieta mo e ukrywa swoje naturalne pi kno, unikaj c
podkre lania swojej atrakcyjno ci lub ekspresji emocjonalnej wra liwo ci. Odrzucenie swojej wøasnej
pøci mo e prowadzi do poczucia izolacji, wyobcowania i nienawi ci do siebie, jak w przypadku
cytowanego ni ej m czyzny:
Przez wiele lat mówiøem piskliwym, niemal kobiecym gøosem. W moim zachowaniu wida
byøo wiele kobiecych manier. Ludzie cz sto brali mnie za geja, cho jestem heteroseksualny.
Miaøem mieszane uczucia co do bycia m czyzn i nie akceptowaøem swojej m sko ci. W
ci gu ostatnich paru lat, kiedy rozszerzyøem moje poj cie na temat tego, co to znaczy by
m czyzn i kiedy zaakceptowaøem moj pøe , mój gøos obni yø si wyra nie.
Je li nale ysz do osób nieznosz cych swojej pøci, pami taj, e sprawcami nadu y
seksualnych s zarówno m czy ni jak i kobiety, oraz e doznaj ich osoby równie obojga pøci.
Jako ci mentalne, jakie wchodz wtedy w gr , jak dominacja i ulegøo lub kontrola i bezradno
stanowi o dynamice wykorzystania. To nie s jako ci wøa ciwe jednej lub drugiej pøci.
Bycie w zgodzie ze swoj pøci oznacza wiadomo wøasnych zalet jako m czyzny lub jako
kobiety. Otwórz sobie w tym celu dost p do peønego spektrum ludzkiej ekspresji, ø cznie z
pozytywnymi jako ciami przypisywanymi twojej pøci. Skøadaj si na nie: bezpo rednio ,
receptywno , odwaga, troska, prawdziwo , godno , siøa oraz podatno na zranienia. Odwróci si
plecami do swojej pøci to zaprzeczy pi knu i mocom, jakie posiadasz b d c tym, kim jeste .
Jestem inny od innych osób mojej pøci. Wykorzystanie seksualne mo e prowadzi nas do
poczucia, e mamy w sobie co , co odró nia nas od innych osób tej samej pøci.
Niekiedy wiktymizacja stanowi bezpo redni afront dla identyfikacji ofiary z jej pøci .
Pi dziesi ciopi cioletni Zack przez kilka dekad uwa aø, e nie jest tak m ski, jak rówie nicy. Od
bobasa babka z ciotk ubieraøy go na dziewczynk . Malowaøy mu paznokcie i robiøy trwaø ondulacj .
Przy okazji ubierania byø obmacywany przez nie i gøaskany w miejscach erogennych. Te nadu ycia
sprawiøy, e Zack szukaø stymulacji seksualnej w fantazjach o byciu feminizowanym. Wykorzystanie
okradøo go z wiedzy, jak to jest by maøym chøopcem, który nie chce wygl da jak dziewczynka. W
yciu dorosøym przebieranie si za kobiet pozwalaøo mu przez chwil poczu dawne pobudzenie,
„akceptacj ” i wra enie bycia kochanym, jakiego wtedy doznawaø. Z powodu transwestytyzmu i
masturbacji wspieranej widokiem kobiecej bielizny na sobie, Zack do dzi czuje si inny od
pozostaøych m czyzn.
Wykorzystanie seksualne nieraz wrzuca ofiary w role sprzeciwiaj ce si ogólnie
akceptowanym normom pøciowym. Wskutek molestowania przez starszego s siada heteroseksualny
Rick wyuczyø si ulegøo ci jeszcze w dzieci stwie. Obecnie trudno jest mu inicjowa intymne zwi zki
i kontakt fizyczny:
Mam dwadzie cia cztery lata i wci jestem prawiczkiem. Moje l ki przed seksem nie
pozwalaj mi na zainicjowanie kontaktu. Dziewczyny, z którymi si spotykaøem, odchodziøy
czuj c si le z tym, e nie jestem tak asertywny seksualnie, jak powinien by facet. Serce
mam bardzo kochliwe, ale my l , e odci øem od siebie moj seksualn cz . Ostatnio
miaøem sen. niøa mi si klatka, a jej drzwi otwieraøy si . W rodku byø tygrys. Wiedziaøem,
e oznacza on moj m sko . Wspaniaøy obraz mnie.
Wtøoczenie w ulegø rol niesie wykorzystanym m czyznom wiele innych konsekwencji. W
próbach kompensacji uczu seksualnego niedopasowania i bezsilno ci, wielu chøopców reprezentuje
karykatur m sko ci poprzez zachowania brutalne, postaw macho i odci cie si od swojej
wra liwo ci. Wdaj si w bójki, niszcz mienie, i nieraz gwaøc , aby udowodni , e nie s podatni na
zranienie b d kobiecy. Niestety, strategia ta utrudnia im pozytywn identyfikacj ze swoj pøci ,
prowadz c do ró nych agresywnych seksualnie i roszczeniowych zachowa , co uniemo liwia im
zdrow , intymn blisko w dorosøym yciu.
Tak e wykorzystane kobiety czuj si inne od pozostaøych, gdy staøy si w efekcie
nadaktywne i agresywne w sferze seksu. Zachowuj c si w sposób sprzeczny z tradycyjnymi e skimi
rolami, doznaj wielu nieporozumie i odrzuce i trudno im budowa bliskie, intymne zwi zki. Oto
sytuacja osoby molestowanej w dzieci stwie przez ojczyma:
Zawsze czuøam si inna od innych kobiet. Ju jako nastolatk bardziej kr ciø mnie seks od
m czyzn, z którymi chodziøam i stale parøam do niego. W maø e stwie te miaøam o wiele
wi ksze upodobanie do seksu od m a. Caøe ycie czuøam si zbyt m ska.
Dziewcz ta i kobiety równie mog zachowywa si szorstko i przebojowo, maskuj c tym
poczucie seksualnej podatno ci na zranienie pøyn ce z dawnego wykorzystania. Takie kompensuj ce
zachowania mog rodzi poczucie bycia inn ni pozostaøych. Dwudziestoczteroletnia Alice, lesbijka,
byøa w dzieci stwie wykorzystywana fizycznie przez ojca oraz zgwaøcona zbiorowo przez brata i jego
kumpli gdy miaøa dziesi lat. Wyst puj c w koszykarskiej reprezentacji college’u, staøa si
najsilniejszym i najbardziej agresywnym zawodnikiem na boisku. Rozpychaøa si pod tablicami tak
ostro, e mówiono na ni „kamikadze.” Zbieraøa na ciele coraz wi cej blizn, øamaøa palce, zdzieraøa
kolana, ale nigdy nie pøakaøa, nigdy nie okazywaøa bólu.
W dorosøym yciu seksualnym, Alice zastanawiaøa si , czemu potrafi c da satysfakcj swojej
partnerce, sama nie umie przyj seksualnej przyjemno ci. Czuøa si inna od innych dziewczyn.
Obecnie, zdrowiej c ze skutków dawnych nadu y , dostrzega, e mo e pokona te problemy dzi ki
akceptacji swojej wra liwej, mi kkiej strony, która jest dla niej oznak kobieco ci.
Je li zaliczasz si do osób, które czuj si inne od pozostaøych twojej pøci, mo esz dokøadnie
przeanalizowa , w jaki sposób wykorzystanie seksualne zmienia twój odbiór siebie. Nale ysz do
twojej pøci z urodzenia i nadu ycia nie s stanie tego zmieni . Twoja pøe nie jest czym , co musisz
udowadnia lub czemu zaprzecza . Jest ci biologicznie dana.
Chocia nale y docenia wag identyfikacji z wøasn pøci , nale y te pami ta , e do
zdrowego intymnego zwi zku potrzeba dwóch zdrowych osób dziel cych si sob . Oboje, niezale nie
od pøci, powinni cie umie inicjowa seksualne kontakty oraz dawa i przyjmowa erotyczn rozkosz.
Nie jestem pewien (pewna) mojej orientacji seksualnej. Wykorzystanie sprawia, e niekiedy
ofiary nie s pewne swojej prawdziwej orientacji seksualnej. Zastanawiamy si czy nadu ycia lub
nasza reakcje na nie, wpøyn øy na ukonstytuowanie si naszej obecnej orientacji – czy s one
pierwotn przyczyn tego, e jeste my gejem, lesbijk , osob biseksualn lub heteroseksualn .
Niepewno wøasnej orientacji wyst puje tak e u osób, które nie znajduj u siebie historii
wiktymizacji. Mimo mnóstwa bada , naukowcy wci spieraj si o znaczenie takich czynników, jak
geny, biologia, wychowanie, wpøywy spoøeczne itp., ale nie s wstanie wskaza adnej ostatecznej
przyczyny powoduj cej, e jeste my homoseksualni lub heteroseksualni. Kategorie te nie
wyodr bniaj si w sposób absolutny czy przeciwstawny; raczej s rozøo one wzdøu jednej osi. Tylko
cz
ludzi czuje si stuprocentowo na jednym z kra ców tego kontinuum. U niektórych osób
orientacja mo e z czasem ulega przesuni ciom, jak w przypadku kobiety, która po wielu latach
maø e stwa, wychowaniu dzieci i rozwodzie, zaanga owaøa si w lesbijski zwi zek.
Dla niektórych wykorzystanych osób sprawa ta jest dodatkowym obci eniem z powodu
uprzedze spoøecznych – homofobii, lub rzadziej, heterofobii. Dla cz ci ofiar pochodzenie ich
orientacji jest jedynie spraw ciekawo ci, inne mog d wiga w zwi zku z tym skrajnie silne l ki.
Nadu yty seksualnie m czyzna, który ulega kulturowym uprzedzeniom wobec mniejszo ci
seksualnych, mo e zamartwia si czy nie jest gejem. Niektóre ofiary stykaj si z podobnymi
uprzedzeniami wobec heteroseksualno ci. Wykorzystywana w dzieci stwie kobieta, która prowadzi
lesbijski styl ycia, mo e poczu si kompletnie rozbita, zaczynaj c podejrzewa , e w rzeczywisto ci
mo e by heteroseksualna.
Mimo, e wykorzystanie seksualne w dzieci stwie nie wydaje si bezpo rednio tworzy tej
lub innej orientacji, badania nad ofiarami wskazuj , e – przynajmniej w przypadku cz ci z nich –
wpøyw tych nadu y jest olbrzymi i zasadniczy. Co ciekawe, wpøyw wiktymizacji seksualnej na
orientacj ofiar mo e i w dwóch kierunkach. Mo e ona wspiera i wzmacnia lub przeszkadza i
hamowa rozwój danej orientacji. Ofiary w rezultacie mog zwróci si w stron swojej orientacji lub
przeciwko niej.
Niektóre osoby adoptuj orientacj seksualn wedøug roli, jak musiaøy peøni w trakcie
wykorzystania. Dziewczynka molestowana przez kuzynk mo e na przykøad uzna , e jest lesbijk i
prowadzi potem taki styl ycia, gdy dziewczynka molestowana przez kuzyna mo e tym mocniej
poczu si heteroseksualna. Taki mechanizm jest zrozumiaøy, gdy chodzi o pierwsze, i przedwczesne,
do wiadczenia i role seksualne.
Przyj cie seksualnej orientacji wedøug roli peønionej w czasie wiktymizacji nie b dzie
problemem, je li orientacja ofiary pozostaje w zgodzie z t rol . Je li dziewczyna wykorzystywana
przez kobiet ju wcze niej czuøa si lesbijk , adoptowanie tej roli nie b dzie wpøywaøo na zmian jej
orientacji. Lecz je li ofiara wcze niej identyfikowaøa si z inn orientacj , ni narzucana jej poprzez
nadu ycia, lub jej jeszcze u siebie nie zidentyfikowaøa, wykorzystanie mo e mie wpøyw zaburzaj cy i
niekiedy prowadzi do døugich lat nieszcz liwego ycia, jak w przypadku cytowanej kobiety:
Po wykorzystywaniu przez ojczyma doszøam do wniosku, e jestem heteroseksualna.
Przeszøam przez potworny dla mnie okres uprawiana seksu z m czyznami. Za ka dym razem
seks byø dla mnie bolesny i czuøam si na nowo zgwaøcona. To pewnie dlatego nie gustuj
teraz w facetach. Zaliczaøam ich, by udowodni sobie, e wszystko jest ze mn w porz dku i
móc wierzy , e jestem heteroseksualna.
W podobny sposób, niektórzy chøopcy wykorzystywani przez m czyzn adoptuj sobie
orientacj seksualn z roli, jak musieli wtedy peøni . Znany badacz naukowy w tej dziedzinie, David
Finkelhor, podaje, e chøopcy, którzy przed trzynastym rokiem ycia zostali wykorzystani seksualnie
przez starszych pøci m skiej, rozwijaj aktywno homoseksualn w dorosøym yciu czterokrotnie
cz ciej, ni ci, którzy nie mieli w dzieci stwie seksualnych kontaktów z m czyznami.1
Mechanizm adoptowania przez ofiar orientacji seksualnej wedøug roli peønionej w trakcie
molestowania mo e polega tak e na naklejeniu sobie takiej etykietki. Robert Johnson i Diane Shrier,
prowadz cy badania naukowe nad wykorzystywanymi chøopcami, pisz :
Chøopiec molestowany przez m czyzn mo e zakwalifikowa to do wiadczenie jako
homoseksualne i zacz bø dnie postrzega siebie jako geja, poniewa okazaø si seksualnie
atrakcyjny dla starszego m czyzny. Mo e si dzia tak zwøaszcza, gdy nie miaø szansy
upewni si wcze niej, e poci gaj go kobiety lub uwolni si od poczucia winy i l ku
zwi zanego z wykorzystaniem i swoj w nim rol . Nakleiwszy sobie etykietk geja, mo e
nast pnie wchodzi w sytuacje otwieraj ce go na aktywno homoseksualn .2
W podobny sposób wykorzystanie po linii heteroseksualnej mo e sprawi , e ofiara
homoseksualna bø dnie okre li swoj orientacj . Tak staøo si w przypadku cytowanej wy ej lesbijki,
która po wykorzystaniu przez ojczyma uznaøa si za osob heteroseksualn .
Wchodz c w proces samoetykietowania, ofiary mog zatraci zdolno odró niania zdrowych
zachowa erotycznych od krzywdz cych i nadu ywaj cych. Seks pojawiaj cy si jako skøadnik
nadu ycia jest nie tyle aktem homoseksualnym czy aktem heteroseksualnym, ile aktem wykorzystania
seksualnego. Wiele nadu y na chøopcach popeøniaj m czy ni, którzy s z gruntu heteroseksualni.
Wi kszo sprawców nadu y seksualnych na dzieciach stanowi pedofile, tzn. osoby, które czuj
poci g pøciowy do dzieci w ogóle, niekoniecznie do tylko do chøopców czy tylko do dziewczynek.
Musimy pami ta , e seks jest w tych aktach bardziej narz dziem okrucie stwa, poni enia i perwersji
oraz szkod , ni aktywno ci , na której mo na oprze trwaø orientacj .
Niektóre ofiary adoptuj orientacj wedøug swojej roli z wykorzystania, poniewa
do wiadczyøy wtedy podniecenia seksualnego, które w ich mniemaniu j potwierdza. To, e kto czuø
przyjemno fizyczn wskutek molestowania nie oznacza, e jest gejem czy lesbijk (gdy nadu ycie
byøo po linii homoseksualnej), b d osob heteroseksualn (gdy sprawc byøa osoba przeciwnej pøci).
Nasze ciaøa z natury reaguj na erotyczn stymulacj , niezale nie od pøci osoby, która jej dokonuje.
Wiktymizacja seksualna ksztaøtuje w nas pewne wzorce podniecania si , które z kolei mog
wpøywa na to, jak okre lamy swoj orientacj . Molestowanie pozostawia w nas konkretne, ywotne
obrazy mentalne ciaøa oprawcy, jego narz dów pøciowych i reakcji seksualnych zwi zanych ze
stymulacj i szczytowaniem. Pewien m czyzna molestowany w dzieci stwie przez kuzyna,
nast puj co opisuje swoj konsternacj dotycz c jego orientacji:
Do dzi mam wielki zam t je li chodzi o moj seksualno – szczególnie o to, czy jestem
gejem, czy nie. W rodku czuj si heteroseksualny, ale nienawidz mojej uporczywej obsesji
erotycznej na punkcie penisów.
1
David Finkelhor, The Abuse of Boys, w: Victimology: An International Journal 6 (1981): 81.
Robert Johnson i Diane Shrier, Past Sexual Vctimization by Females of Males in an Adolescent Clinic Population, w:
American Journal of Psychiatry 144, no. 5 (May 1987): 652.
2
Tego rodzaju mentalne obrazy i skojarzenia s raczej reperkusj traumy wykorzystania, ni
faktycznym wska nikiem orientacji seksualnej.
Obok zaadoptowania roli peønionej w wykorzystaniu, mo liwa jest te odwrotna reakcja:
wiele ofiar ma poczucie, e ich obecna orientacja uksztaøtowaøa si jako reakcja przeciwko dawnemu
nadu yciu. Na przykøad, dziewczyna molestowana przez ojca odwraca si od swojej
heteroseksualno ci, gdy relacje z m czyznami kojarz si jej z dawnym gwaøtem. M skie ciaøo, staje
si dla niej z tego powodu odpychaj ce i/lub wyzwala silne retrospekcje doznawanego wtedy bólu i
l ku. W okresie dojrzewania trzyma si wi c z dziewcz tami i w ród nich zaczyna szuka partnerek,
gdy odbiera je jako bezpieczniejsze i niekr puj ce. Z podobnego l ku przed negatywnymi
potraumatycznymi skojarzeniami lesbijka molestowana przez matk mo e przerzuci si na zwi zki z
m czyznami. Wykorzystanie seksualne mo e wywoøa u ofiar anty-m sk lub anty-kobiec reakcj ,
sprawiaj c, e trudno im nieraz odczu prawdziwy kierunek swojego po dania.
Wykorzystani m czy ni te nieraz reaguj przeciwko orientacji narzucanej przez role
peønione w czasie dawnej wiktymizacji. Homoseksualista zgwaøcony przez m czyzn mo e potem
czu si bezpieczniej w kontaktach z kobietami. Podobnie te , heteroseksualista wykorzystywany w
dzieci stwie przez kobiety mo e przekierowa swoj aktywno seksualn na m czyzn.
Sprawy te w praktyce komplikuj si jeszcze bardziej. Pewien m czyzna, który w
dzieci stwie byø u ywany seksualnie przez matk , a pó niej molestowany przez nastolatka, cierpiaø na
jeszcze gø bszy zam t odno nie tego, kim wøa ciwie jest. W obu tych nadu yciach zarówno
zaadoptowaø on swoj peønion rol jak i zwróciø si przeciwko niej. Jednak mimo tych
konfliktuj cych wpøywów udaøo mu si zachowa jego podstawow heteroseksualn orientacj :
W okresie dorastania moja seksualna postawa byøa postaw maøego chøopca zabiegaj cego o
miøo matczyn , której nigdy nie dostaø. Byøem bardzo pasywny w kontaktach i bardzo
baøem si kobiet. Czuøem si wobec nich tak, jak czasem czuøem si wobec matki – tak,
jakbym nie byø dorosøym facetem.
Po tym, jak wykorzystaø mnie starszy kolega, s siad, uznaøem przej ciowo, e musz by
gejem, poniewa podniecenie byøo czym przyjemnym. Szukaøem wi c dalszych takich
do wiadcze , cho m czy ni nie poci gali mnie emocjonalnie. Patrz c teraz z dystansu
widz , e ten gejowski okres byø dla mnie øatwiejszy ni konieczno mierzenia si z l kami
wobec kobiet, które mnie poci gaøy. Nawet pó niej, w maø e stwie, zdarzaøo mi si u ywa
fantazji gejowskich wspóø yj c z on . Byøy one automatyczn reakcj – obron przed
intymn blisko ci z partnerk . Od kiedy zrozumiaøem ich ródøo i cel, okazaøo si , e
potrzebuj ich coraz rzadziej i mniej.
Z powodu negatywnego wpøywu wiktymizacji seksualnej i stereotypów kulturowych, wiele
ofiar latami zmaga si z problemem swojej prawdziwej orientacji seksualnej. Cz sto dopiero wtedy,
gdy czuj si wystarczaj co zaakceptowane, bezpieczne, dojrzaøe i asertywne, mog rozwikøa ten
problem.
Je li nale ysz do osób kwestionuj cych swoj orientacj , pami taj, e jakakolwiek by byøa,
jest ona tak samo prawomocna jak inne. Staraj c si j okre li , mo esz wzi pod uwag nast puj ce
pytania:
 Jak odczuwaøe swoj orientacj seksualn przed wiktymizacj ?
 Czy czujesz, e zaadoptowaøe rol z wykorzystania lub zareagowaøe przeciw niej? Lub e
nie miaøo ono wpøywu?
 Obecnie, gdy ju dotarøe do swoich romantycznych uczu , po da , pragnienia intymnej
blisko ci, staøego zwi zku czy fantazji o peønym miøo ci akcie seksualnym, to jaka jest pøe
pojawiaj cej si w nich osoby?
Aby rozwin zdrow koncepcj swojego seksualnego ja, musisz wpierw poczu si
swobodnie ze swoj obecn orientacj seksualn . Mo esz nie umie odpowiedzie rozstrzygaj co na
pytanie, jaka ona jest. Je li usiøujesz wymóc na sobie styl ycia, który w twoim odczuciu nie pasuje do
obecnego ciebie, prawdopodobnie ci gniesz na siebie wiele cierpie . W powracaniu do seksualnego
zdrowia wa ne jest zaakceptowanie siebie prawdziwego i zdolno dzielenia si miøo ci i blisko ci z
drugim czøowiekiem.
WSKAZÓWKI DLA ROZWOJU WèASNEJ TO SAMO CI SEKSUALNEJ
Rozwini cie wøasnej to samo ci seksualnej wymaga wysiøku i czasu. Musimy nie tylko
ledzi i podwa a nasze faøszywe wnioski i negatywne przekonania o sobie pøyn ce z dawnych
nadu y , ale te wbudowywa w ich miejsce nowe, prawdziwe i zdrowe. Podaj ni ej troch sugestii,
co mo esz zrobi – je li masz gotowo – aby pokona skutki swojej wiktymizacji i zacz rozwija
pozytywn koncepcj siebie jako osoby seksualnej.
Oswajaj swoje wewn trzne dziecko
W ka dym z nas spoczywa na dnie niewinne, twórcze i ciekawe wiata dziecko. Owa
dzieci ca podatno na zranienie jest zasadnicz cz ci naszej osobowo ci, ale zostaøa ona dotkni ta
wykorzystaniem. Terapeuci, jak te osoby zdrowiej ce z nadu y , nazywaj t cz
„dzieckiem
wewn trznym.”3 Wiele z nich czuje, e ich wewn trzne dziecko nadal cierpi. Nawi zanie z nim
kontaktu pomaga nam odczu , uwolni i uzdrowi dawny ból oraz odzyska nasz wewn trzn ,
pierwotn dobro i bosko .
Jedna z dróg nawi zywania kontaktu z t nieskalan cz ci siebie polega na dawaniu sobie
emocjonalnego wsparcia i opieki, jakiej potrzebowali my w dzieci stwie – zwøaszcza po
wykorzystaniu – a jakiej nie otrzymali my. Pytaj wi c siebie: „Czego potrzebowaøem od rodziców,
opiekunów, przyjacióø i partnerów w czasie wiktymizacji i po niej? Mo e oczekiwaøe , e kto
wkroczy i ci obroni? Mo e czekaøe na utulenie i zapewnienie, e b dziesz chroniony przed
kolejnymi nadu yciami? Mo e potrzebowaøe uprawomocnienia swoich uczu i emocjonalnych
reakcji lub pomocy w zrozumieniu, co si naprawd staøo? Nawet je li od tych wydarze min øy
dziesi tki lat, mo esz zacz dawa swojemu dziecku wewn trznemu potrzebne mu wtedy
wysøuchanie, potwierdzenie uczu , bezpiecze stwo i wsparcie. Jedna z ofiar kazirodztwa ze strony
ojca nast puj co okre la swoje potrzeby:
Ta maøa dziewczynka we mnie wci potrzebuje ochrony, bezpiecze stwa i miøo ci.
Potrzebuje usøysze , e to nie byøa jej wina, e znajdowaøa si w sytuacji bez wyj cia i e nie
miaøa sposobu, by unikn tego strasznego poni enia.
Korzystaj c z dorosøej m dro ci i tego, co wiesz ju na temat nadu y seksualnych, mo esz
poø czy si ze swoim wewn trznym dzieckiem i powtarza sobie – jemu – wszystkie te rzeczy, jakie
potrzebujesz usøysze i wchøon . Stosowanie medytacji i afirmacji (zajrzyj do „Boksu”) pomo e
twojemu dziecku odrodzi si z doznanych krzywd.
AFIRMACJE LECZ CE MOJE DZIECKO WEWN TRZNE
W bezpiecznym i cichym miejscu, w stanie odpr enia, wyobra sobie, e dorosøy, jakim teraz jeste ,
siada obok i zaczyna ciepøo przemawia do dziecka, jakim byøe wtedy, gdy ci wykorzystywano:
 Nie jeste winien niczemu, co ci wtedy spotkaøo.
 Jeste czystym, warto ciowym i z gruntu dobrym dzieckiem.
 Niczym nie zasøu yøe na takie potraktowanie.
 Nie jeste zøy z powodu tego, co ci zrobiono.
 Twoje uczucia i reakcje na molestowanie byøy czym normalnym.
 Twoja energia seksualna jest dobra i nie ma nic wspólnego z nadu yciami.
 Jeste silnym i dzielnym chøopcem (siln i dzieln dziewczynk ).
 Mo esz mówi o tym i dzieli si swoim bólem z innymi, by odszedø.
 Nigdy wi cej ju nie musisz boryka si z tym sam.
B d wiadom i zapami tuj swoje reakcje na ka de z tych stwierdze . Które z nich øatwiej ci przyj ,
a które trudno? Mo esz powtarza ka de z nich wielokrotnie w czasie jednej sesji.
3
Wi cej potrzebnych ci informacji znajdziesz w ksi ce Charlesa Whitfielda: Healing the Child Within (zob: ródøa
pomocy na ko cu ksi ki
wiczenie to mo na przeksztaøci w taki sposób, aby twoje wewn trzne dziecko mogøo powtarza
ka de ze stwierdze , mówi c w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Na przykøad, gdy powiesz: „Nie
jeste winien niczemu, co ci wtedy spotkaøo,” twoje wewn trzne dziecko powtarza: „Nie jestem
winien (winna) temu, co mnie wtedy spotkaøo.” Spróbuj te tego wiczenia stoj c przed lustrem i
patrz c sobie w oczy. Mo e ono sta si twoj codzienn , lecz c medytacj .
Nawi zawszy kontakt z t cz ci siebie mo esz nauczy si odpowiada na dawne
niespeønione potrzeby, o jakich mówi jedna z ofiar:
Czuj , e nigdy nie miaøem prawdziwego dzieci stwa. Nigdy nie czuøem si niewinny i
beztroski, tak jak mogøy czu si inne dzieci. Omin øo mnie mnóstwo wesoøych zabaw, jak na
przykøad puszczanie baniek mydlanych czy latawców, bycie spontanicznym i twórczym.
Nigdzie nie czuøem si bezpiecznie. Nie mogøem potem odkrywa seksualno ci jako czego
nieska onego, dobrego i mojego ani te cieszy si ni .
Jako osoba dorosøa mo esz da sobie przyzwolenie na robienie pewnych rzeczy, jakimi nie
mogøe si cieszy w dzieci stwie. Co takiego straciøe , bo nie mogøe robi wtedy, a mo esz teraz?
Puszcza latawce, wysmarowa si szmink , przebiera si za ró ne postaci, piewa , malowa ,
ta czy , naprawia rowery? Uwalniaj c z siebie zablokowan przez wykorzystanie energi dziecka,
nawi zujesz kontakt ze swoj twórcz ciekawo ci i zdolno ci do zabawy – dwoma niezb dnymi
skøadnikami zdrowego ycia seksualnego.
Przyjmij filozofi nowej, czystej karty w yciu
Daj sobie now przyszøo i niech przeszøo b dzie przeszøo ci . Dalsze trzymanie si
dawnych wyobra e na swój temat jest niesprawiedliwe. Nie musisz czu si na zawsze zøamany czy
pot piony. Je li dawniej odbieraøe si jako obiekt seksualny, teraz ju nie musisz, bo wiesz jaki jeste
naprawd . Nie chodzi o puste frazesy typu „co byøo a nie jest nie pisze si w rejestr” czy polityk
grubej kreski. Mo esz u ywa swojej nowej wiadomo ci i rozeznania przeszøych nadu y w
konstruktywny sposób do wprowadzania zmian, krok po kroku.
Osobi cie wyznaj filozofi czystej karty w yciu. Oznacza to dla mnie, e ka dy dzie
przynosi nowe okazje, by si rozwija i stwarza siebie na nowo, nie pozwalaj c wci gn si z
powrotem w dawn pozycj ofiary. Mo esz sobie wyobrazi , e co noc cierana jest tablica twojego
ycia i rano zastajesz j czyst i otwart na zdarzenia dnia.
To, kim jeste zale y od tego, kim postanawiasz by . Nie jeste przyspawany do negatywnych
etykietek, jakimi okleiø ci napastnik ani do obrazu siebie, jaki miaøe wskutek wykorzystania.
Etykietki znikaj , gdy przestajesz wierzy w ich søuszno i dziaøa w sposób, jaki je wzmacnia. Kiedy
stoisz wytrwale po stronie nowej koncepcji siebie, w ko cu j sobie przyswajasz.
Odnajd swój gøos
Mówienie gøo no o swojej historii nadu y oraz stawanie przed innymi po stronie wøasnych
uczu i potrzeb, to wa na droga do wyzwolenia si z poczucia bycia obiektem. Potwierdzasz w ten
sposób prawo do swojej egzystencji. Potwierdzasz przed samym sob i innymi, e zasøugujesz na
szacunek. Wyra a siebie, to znaczy odnale swój gøos.
Linda, trzydziestosze cioletnia ofiara nadu y kultowych, odzyskaøa swój gøos na grupowej
sesji terapeutycznej. Na tydzie przed wi tem Halloween czøonkowie jej grupy zaproponowali
uczczenie tego dnia zapaleniem wiec na nast pnym spotkaniu. Linda wpadøa w panik . Posypaøy si
jej retrospekcje dawnych nadu y seksualnych zaznanych w satanistycznej sekcie, gdzie cz sto palono
wiece. Jak zwykle, Linda jednak siedziaøa cicho, zaczynaj c atakowa siebie za swoje „gøupie”
reakcje i niech do celebracji. Powtarzaøa sobie, e przecie uczestnicy nie zrobi jej nic zøego, wi c
nie powinna si ba . Czuøa si ze swoimi emocjami jak idiotka. Tymczasem jej wewn trzne dziecko
krzyczaøo: „Gdyby mnie cho raz posøuchaøa! Posøuchaj mnie teraz! Nie id tam, nie id !” Linda
doszøa do wniosku, e przeskoczy ten problem nie id c na najbli sze spotkanie grupy.
Co si jednak potoczyøo inaczej. Odwa yøa si przed ko cem spotkania powiedzie grupie,
jak si czuje. Ku jej zdziwieniu, uczestnicy okazali wiele zrozumienia i troski i postanowili
zrezygnowa z zaplanowanego rytuaøu. Po kolei, ka da osoba z grupy chwaliøa j za odwag
powiedzenia prawdy i asertywno . Linda chciaøa wszystkich przeprasza , s dz c, e popsuøa im
humor i plany. Krytykowaøa si w rodku za swoj „nadwra liwo .” Ale gdzie ponad tymi
uczuciami zdaøa sobie spraw , e jej reakcje maj sens. Poczuøa si dumna, e przemawiaj c
zawalczyøa o siebie. Pó niej, na terapii par, pochwaliøa si m owi swoim osi gni ciem, mówi c do
niego:
Mike, zrobiøam wtedy na grupie ogromny krok w seksualnym zdrowieniu. Aby móc zacz
czu si swobodnie z tob w øó ku, musz mówi ci czego potrzebuj i co mi odpowiada,
aby mógø wprowadza zmiany pod k tem moich uczu .
Nareszcie czuj , e zasøuguj na rado z seksu. To co , czego zaczynam chcie dla siebie.
Co strasznie elementarnego. Jak byøam maøa, nigdy nie wolno byøo mi czu ani o niczym
decydowa . Teraz mog . I chc . Zasøuguj , by cieszy si moj seksualno ci . Oboje
zasøugujemy na rado w tej sferze.
Po wysøuchaniu Lindy, Mike po raz pierwszy poczuø nadziej na odbudow ich seksualnej relacji.
Zmiany nie zdarzaj si jednak z dnia na dzie . W ci gu nast pnych kilku lat Linda powoli stawaøa si
coraz bardziej asertywna wobec swoich uczu i potrzeb w po yciu z m em. I Mike, i ona, zacz li
wspina si na caøkiem nowy dla nich poziom blisko ci.
Odnalezienie wøasnego gøosu pomaga pokonywa poczucie zdominowania i przymus
ulegøo ci nabyty wskutek nadu y . M czyzna, którego w dzieci stwie molestowaø ojciec, mówi:
W trudnych sytuacjach zawsze milkøem, wycofywaøem si i kuliøem ramiona. Albo robiøem
rzeczy odwracaj ce uwag od moich prawdziwych czu i problemu. Teraz, kiedy przemawiam
wøasnym gøosem i staj po swojej stronie, czuj , e istniej – e mam moc sprawcz oraz
wpøyw na sytuacj i innych ludzi. Czuj si z sob komfortowo i jak m czyzna.
W pokonywaniu skøonno ci do wycofywania si spoøecznego, asertywne stawanie po swojej
stronie pomogøo te Todd’owi. Dzi ki terapii zdaø on sobie spraw , e pod caøym jego samotnictwem
jest nami tnym i zmysøowym m czyzn . Wkrótce potem na najbli szej zabawie zacz ø prosi do
ta ca nieznajome kobiety:
Poczuøem niesøychane zaufanie do siebie, prosz c je na parkiet. Przyjaciele mówili mi
pó niej, e wida byøo w tym ta cu mnóstwo seksualnej energii wokóø mnie. To
do wiadczenie ma dla mnie co z dojrzewania, z inicjacji; zostaøem uznany i przyj ty jako
seksualna istota. Czuj si wdzi czny i ywy. ycie jest dla mnie cudown , tajemnicz spraw
i jestem jego cz ci . Nale do niego.
Naucz si by w swoim ciele
Jeste swoimi ciaøem. Dobra opieka nad nim, to dobra opieka nad sob samym. Rozwijanie
wøasnej to samo ci seksualnej polega równie na zachowywaniu fizycznego zdrowia i siø.
Wskutek wykorzystania cz sto tracimy poczucie, e nasze ciaøo nale y do nas. Odzyskanie
poczucia, e nasze ciaøo nale y do nas, ma fundamentalne znaczenie dla wyzdrowienia, gdy anuluje
faøszywy, potraumatyczny przekaz, e jeste my przedmiotem lub obiektem seksualnym. Opiekowanie
si wøasnym ciaøem zach ca nas do bycia w kontakcie ze wszystkim, co wydarza si nam na poziomie
fizycznym.
Wiele ofiar nie chce lub nie potrafi wytrzyma uczucia przebywania w swoim ciele.
Porzucaj c je – wychodz c z niego do pewnego stopnia – ofiary radz sobie z fizycznym i
emocjonalnym bólem zwi zanym z wiktymizacj . Na przykøad møoda osoba, by przetrwa gwaøt,
zmuszona byøa zablokowa doznania fizyczne i wiadomo swojego ciaøa, dystansuj c si mentalnie
zwøaszcza od jego genitalnych partii. Chocia strategia wychodzenia z siebie czy wyzbywania si
pewnych cz ci ciaøa pomogøa nam przetrwa nadu ycia, teraz przeszkadza wyzdrowie . Dalsze
odø czanie si fizyczne od siebie, odø cza prze ywanie seksualnej rado ci.
Nauka bycia na nowo w swoim ciele po wykorzystaniu to powolny, stopniowy proces. W
pocz tkach zdrowienia wiele ofiar ma trudno ci z samym patrzeniem na swoj nago i przegl daniem
si w lustrze. Pewna dziewczyna zostaøa uprowadzona, zgwaøcona i wytatuowana przez gang
motocyklowy. Nie sta jej byøo na zabiegi usuwania tatua y. Usun øa z mieszkania wszystkie lustra, a
w miejscach publicznych unikaøa spogl dania w szyby witryn, by nie widzie swojego odbicia.
Pomagaj c jej w pokonaniu l ku przed wøasnym widokiem, terapeuta poprosiø j , by pomy laøa o
przedmiocie, na który lubi patrze – o rzeczy, która jest dla niej przyjemna bezpieczna i koj ca.
Pomy laøa o br zowym misiu-pluszaku, jaki le aø u niej w pokoju. Terapeuta zasugerowaø nast pnie
wiczenie, by trzymaøa tego misia przy jakiej cz ci swego ciaøa, ogl daj c j w maøym lusterku.
Powtarzaj c i rozwijaj c t procedur , kobieta ta staøa si z czasem zdolna patrze na ka d cz
swojego ciaøa i bez l ku ogl da siebie caø , nago, w peønowymiarowym odbiciu.
Przegl danie si w lustrze mo e te ci pokaza id ce z wiekiem zmiany w ciele, pokazuj ce
jak wiele czasu min øo od dawnej wiktymizacji. Kiedy przychodzi do seksu, niektóre ofiary my l i
odczuwaj siebie tak, jakby wci byøy w tym samym wieku, tych samych rozmiarów i tego samego
ksztaøtu, co w chwili wykorzystania. Patrz c w lustro na swoj obecn posta zauwa ysz nieraz
kolosalne ró nice. (Ogromnie pomocne mog si okaza opisane w rozdziale dziesi tym wiczenia na
popraw wiadomo ci ciaøa i jego mentalnego obrazu.)
Pomaga te mo e graficzna inwentura twojego ciaøa i jego zranionych miejsc. Z Janice, któr
prowadziøam w terapii, odrysowaøy my na wielkim arkuszu rozøo onym na podøodze, obecny ksztaøt
jej ciaøa. Pocz tkowo obrys wygl daø do n dznie, zawieraj c tylko oczy, nos, usta i uszy; jego reszta
pozostawaøa pusta. Poprosiøam Janice, by zebraøa wszystko, co pami ta, e jej robiono w dzieci stwie
lub o czym „opowiada” jej ciaøo i aby, stawiaj c znak X na ka dym zranionym seksualnie,
emocjonalnie i fizycznie miejscu, opisaøa przy nim charakter danego nadu ycia. Obrys zacz ø si
wypeønia . Przy jednym X na udzie Janice pisaøa: „siniec po kopniaku od ojca;” przy innym X na
piersiach – „obmacywanie i drwiny z ich rozmiaru.” Gdy sko czyøa, na arkuszu byøo g sto od tre ci.
Janice powoli wyci gn øa r k i, dotykaj c rysunku, rozpøakaøa si . Widz c wszystkie krzywdy na raz,
zdaøa sobie spraw , jak wiele cierpienia niosøa w swym ciele i duszy. Cho byøo to dla niej bolesne
do wiadczenie, wiadomo , jak jej ono daøo, otworzyøa w ko cu drzwi ø cz ce jej umysø z ciaøem.
Tego rodzaju prace mog pomóc tak e innym ofiarom lepiej zidentyfikowa to, jak czuj si w
swoich ciaøach i z ka d ich cz ci . Stosuj c rysunek, lub cho by tylko my low wizualizacj siebie,
mo esz przeskanowa swoje ciaøo od stóp do gøów, zatrzymuj c si przy ka dej jego zranionej cz ci i
wielokrotnie zadaj c dwa pytania:
 Jak ja si czuj z t cz ci mojego ciaøa?
 Na ile dobrze si ni opiekuj i dbam o ni ?
Mo esz nagra lub zapisa swoje odpowiedzi, aby móc wróci do nich kiedy i oszacowa swój
post p.
Molestowana w dzieci stwie kobieta, która miaøa trudno ci w osi ganiu orgazmu,
u wiadomiøa sobie w ten sposób, jak wiele negatywnych uczu nosiøa do swojej øechtaczki. My laøa o
niej jak o „zbuntowanym, nieposøusznym czøonku, który j zdradziø, reaguj c podnieceniem w trakcie
wykorzystywania.” Chocia to odkrycie byøo dla niej wstrz saj ce, pozwoliøo jej pokona negatywne
uczucia do wøasnej øechtaczki i zacz do wiadcza seksualnej rozkoszy. Pomagaøo jej w tym równie
pisanie specjalnych afirmacji mówi cych, e jej øechtaczka byøa i jest dobr , niewinn cz ci ciaøa i
e nale y tylko do niej.
Niektóre osoby ucz si nawi zywa ø czno z „utraconymi” cz ciami siebie, prowadz c w
gøowie rozmowy ze swoj anatomi . Cho mog one brzmie dziwnie, udzielenie gøosu swoim
seksualnym cz ciom i wysøuchanie ich pomaga odkry , jak si z nimi czujemy w yciu.
Jill czuøa si zawsze bardzo rozbita po tym, gdy m , kochaj c si z ni , pie ciø jej piersi. Na
terapii wyznaøa: „Nienawidz mojego biustu. Gdybym mogøa, odci øabym go i wyrzuciøa precz!”
Terapeutka zasugerowaøa Jill wewn trzny dialog z wøasnymi piersiami. U ywaj c wyobra ni i daj c
im gøos, Jill odkryøa, e obwinia je o swoje wykorzystanie przez ojca, które nast piøo wtedy, gdy
zaczynaøy rosn . W imaginatywnej rozmowie wewn trznej, gdy jej piersi odpowiedziaøy, zam t
zacz ø si klarowa : to nie one, lecz jej ojciec byø sprawc wykorzystania. Jill dowiedziaøa si od nich,
e maj one zdolno dawania rozkoszy, je li tylko je zaakceptuje. Dialogi z nimi pozwoliøy jej
„przyø czy ” je do reszty ciaøa i poczu si lepiej z ich obecno ci .
Wiele ofiar, które decyduj si praktykowa tego rodzaju wiczenia, odkrywa, e prowadzi w
gøowie dialogi „oprawca – ofiara” z ró nymi seksualnymi cz ciami swojego ciaøa. Oto przykøad
rozmowy pewnego m czyzny mi dzy nim, a jego penisem:
M czyzna: Nie lubi ci . Jeste taki knypek. Do niczego si nie nadajesz. Nie obchodzi mnie
czy ty si jako czujesz. Jeste przedmiotem, który stale musz u ywa .
Jego Penis: Traktujesz mnie okropnie! Posøugujesz si mn i dotykasz mnie bez cienia uczu i
szacunku. To podøe. Ranisz mnie i nara asz na ró ne choroby. Wcale si o mnie nie troszczysz
– chcesz tylko abym ci zaspokajaø.
Czy nie brzmi to tak, jakby penis byø ofiar , a m czyzna jego opresorem? Nawet je li rozmowa
wydaje si kompletnie gøupia, mo e otworzy ci na siebie i poszerzy twoj samo wiadomo . Kiedy
odkryjesz, jak postrzegasz i traktujesz swoje ciaøo, mo esz sta si zdolny do lepszej opieki nad sob .
Penis: Mam do bycia zaworem dla twojej zøo ci, l ków i wstydu. Jestem wa n cz ci
twojego ciaøa. Jestem delikatny i zasøuguj na szacunek.
M czyzna: Trudno mi uzna ci za co mojego i uwierzy , e zasøugujesz na szacunek. Ale
domy lam si , e istotnie jeste delikatny i bardzo wa ny.
Odzyskiwanie ciaøa jako swojej wøasno ci polega tak e na podtrzymywaniu maksymalnie
dobrego stanu zdrowia. Mówi o tym stare powiedzenie, e ciaøo jest wi tyni duszy. Podstawy troski
o siebie obejmuj dobre od ywianie, unikanie alkoholu, narkotyków i innych trucizn, wypoczynek,
sen i regularny ruch. Mo esz te wzmacnia si poprzez dowiadywanie si wi cej o seksie, pøodno ci,
chorobach i opiece zdrowotnej.
Wzmacniaj c si fizycznie, mo esz poprawi swój wizerunek jako osoby zbyt søabej i
podatnej na zranienie. wiczenia fizyczne dodaj t yzny i uwalniaj napi cia psychiczne. Aby mie
poczucie wi kszego bezpiecze stwa i oparcia w sobie, wiele ofiar zapisuje si na sztuki walki i
samoobrony.
Bycie we wøasnym ciele jest podstaw dla zbudowania zdrowej to samo ci seksualnej. Mówi
o tym jedna ze zdrowiej cych osób:
Aby nawi za i utrzyma kontakt z ciaøem, poszøam na warsztaty pracy z ciaøem i zostaøam
tancerk . ycie i przebywanie w sobie daøo mi gø bsze poczucie bezpiecze stwa i pozwala
funkcjonowa lepiej, ni kiedykolwiek. Na tym wøa nie opiera si moje zdrowienie seksualne
– na zamieszkiwaniu siebie. Na obj ciu siebie w posiadanie.
Zbuduj poczucie wøasnych granic
Je li nie czujesz, e masz wystarczaj ce granice, to brak ci wa nego narz dzia
wzmacniaj cego twoj seksualn to samo . Wi kszo ludzi zaczyna czu dyskomfort, gdy kto
zbli y si do nich na mniej ni póø metra. Osoby, które chc unikn wtargni cia w swoj przestrze ,
odsuwaj si od intruza lub odpychaj go. Osoby wykorzystane jednak najcz ciej nie maj
wiadomo ci tej niewidzialnej kulturowej bariery. Z powodu pogwaøce , jakich kiedy doznawaøy,
zatraciøy poczucie swoich granic lub nigdy ich nie rozwin øy. Wyobra aj c sobie niewidzialn ba k
wokóø wøasnego ciaøa, mo esz zacz rozpoznawa i chroni swoj osobist przestrze . T zamkni t
powøok mo esz ustawia we wszystkich kierunkach w dowolnej, potrzebnej ci odlegøo ci od siebie.
Zaznaczaj swoje prawo do prywatno ci i egzekwuj je. Je li potrzebujesz przebiera si w
samotno ci, k pa si przy zamkni tych drzwiach lub nie by obejmowan przez partnera podczas
snu, masz prawo do tego. Wzmacniaj c swoje granice, wzmacniasz poczucie siebie jako niezale nej
osoby. Potem, kiedy uznasz, e chcesz wej w kontakt ze swoim partnerem, wejdziesz z poczuciem
wi kszej obecno ci, sprawczo ci i rado ci z tego, co wspólnie b dziecie robi .
Szukaj dobrych modeli wzorcowych
W rozwijaniu pozytywniejszego obrazu siebie jako istoty seksualnej mo e ci te pomóc
nawi zywanie znajomo ci z lud mi, którzy czuj si komfortowo i zdrowo w intymnej sferze
zwi zków i umiej si nimi cieszy . Osoby takie mog ci søu y jako wzorce dla modelowania ról
seksualnych. Zastanów si , kogo o tej samej pøci znasz w swoim otoczeniu, kogo podziwiasz i
szanujesz za to, jaki jest i jak dziaøa w tej sferze.
Ostatnio prosiøam moj grup o znalezienie wokóø siebie pozytywnych przykøadów
seksualnego zdrowia. Tylko poøowa uczestników natrafiøa w my lach na takie wzorcowe modele.
Wymieniane kobiety opisywano jako chroni ce siebie, asertywne i umiej ce cieszy si seksem.
Wymieniani m czy ni opisywani byli jako wra liwi emocjonalnie, asertywni i umiej cy cieszy si
seksem. Kiedy poprosiøam grup o podanie przykøadu jakiej znanej z telewizji pary, która zdrowo
funkcjonuje w sferze intymnej, cz
osób wymieniøa Claire i Cliffa Huxtable z The Cosby Show.
Opisywano t par jako zainteresowan sob seksualnie, nienaciskaj c na intymne kontakty i
umiej c cieszy si wzajemn blisko ci . Tobie te mo e pomóc odnalezienie takiego modelu
m czyzny lub kobiety.
Wiktymizacja seksualna nale y do przeszøo ci. Z jej skutkami uczysz si radzi sobie teraz.
Je li obwiniaøe si lub karaøe za doznane nadu ycia, nadszedø czas przeøama ten wzorzec.
Potrzebujesz przebaczy samemu sobie to, e dotkn øo ci wykorzystanie – oddzieli prawdziwego
siebie od tego, co byøo narzuconymi ci czynami i podj wysiøek zbudowania zdrowej to samo ci
seksualnej. Masz do niej bezdyskusyjne prawo. Kobieta, która w dzieci stwie zostaøa zgwaøcona przez
ojca, mówi po dwóch latach terapii i zdrowienia:
To takie dziwne i obce prze ycie, czu przyjemno i dum z mojej seksualno ci. Ale jest ono
czym naprawd wspaniaøym. Wiem teraz, e mój erotyzm jest czysty i pi kny.
___________________