Profilaktyka antynikotynowa

Profilaktyka antynikotynowa
W roku szkolnym 2009/ 2010 w przedszkolu w grupie dzieci 6 – letnich realizowany jest
program antynikotynowy „Czyste powietrze wokół nas”. Realizując program pamiętajmy o tym, że
znaczna część możliwości intelektualnych ludzi kształtuje się w pierwszych latach życia, a
umiejętności wyniesione z przedszkola procentują w szkole i w dorosłym życiu.
Palenie tytoniu jest nie tylko w naszym kraju zjawiskiem powszechnym. Papierosy są
jedynym legalnie sprzedawanym na całym świecie produktem, którego dym zawiera około 40
czynników rakotwórczych. Nowotwory złośliwe czy zawały serca spowodowane paleniem to
choroby, na które palacz sam siebie skazuje. 10 milionów palących Polaków to zwyczajni normalni
ludzie, którzy są uzależnieni. I niestety, ich uzależnienie od nikotyny prowadzi do zniewolenia
mózgu. Palenie papierosów, jak mówi profesor Zatoński, przypomina rosyjską ruletkę; nikt z
biorących udział w grze nie jest bezpieczny, zawsze ktoś musi zginąć... Jedyne pytania to:, kto i
kiedy? Wśród „przegrywających" młodych mężczyzn (30-50 lat), co drugi jest ofiarą palenia.
Działaniem najskuteczniejszym w dziedzinie profilaktyki antynikotynowej jest zapobieganie
paleniu papierosów.
W Polsce sytuacja w zakresie palenia papierosów i wynikających z tego konsekwencji jest
dramatyczna. Według szacunkowych danych, około 4 mln. polskich dzieci narażonych jest na
mimowolne wdychanie tytoniowego dymu (palenie bierne). Można sądzić, że codziennie około 500
dzieci sięga po swojego pierwszego papierosa, w ten sposób znaczna ich część wchodzi na drogę ku
regularnemu paleniu tytoniu w przyszłym, dorosłym życiu. Dlaczego dzieci sięgają po papierosa?
Ponieważ palą koledzy.
Wpływ rówieśników, presja wywierana na innych jest ogromna. Wpływ grupy może być
wtedy niebezpieczny, gdy dziecko nie potrafi odmówić, powiedzieć „nie palę" i nie czuć się głupio
z tego powodu.
Ponieważ czują się słabi i mało wartościowi.
Dziecko ma wrażenie, że paląc papierosa staje się dorosłym. Obraz palacza - osoby dojrzałej,
zadowolonej, pełnej humoru i fantazji, człowieka sukcesu - przedstawiają reklamy papierosów.
Któż z nas nie chciałby takim być? Jest to chwyt reklamowy.
Ponieważ palą rodzice lub starsze rodzeństwo.
Przykład jest zaraźliwy, zły przykład rodziców również.
Edukacja antynikotynowa staje się niezbędnym elementem wychowania społecznego. Socjalizacja
od podstaw, od najmłodszych lat, jest konieczna, zważywszy na szczególnie niekorzystne zjawisko
- biernego palenia. Dla dzieci w wieku przedszkolnym bierne palenie oznacza między innymi:
zmniejszoną gotowość szkolną,
zaburzenia rozwoju psychoruchowego,
zaburzenia zachowania dziecka,
zwiększoną częstość występowania przewlekłego zapalenia ucha środkowego i konieczność
interwencji chirurgicznej,
• zmniejszenie odporności immunologicznej organizmu.
•
•
•
•
Nie sprzyjają też walce z biernym paleniem nieprawidłowe, niekorzystne wzorce zachowań
społecznych. Bierne palenie rzadko postrzegane jest w kategoriach zagrożenia. Palenie przy
dzieciach jest prawie normą. W tym kontekście, szczególnie ważna jest realizacja wychowania
antynikotynowego dla grupy 5, 6 – latków wraz z rodzicami.
REALIZACJA PROGRAMU ANTYNIKOTYNOWEGO DLA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH
„CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS”
Instytuty Matki i Dziecka oraz Onkologii na zlecenie Ministerstwa Zdrowia opracowały 10
zaleceń strategicznych, które, uwzględnione w programach nauczania, pozwalają na osiągnięcie
pozytywnych rezultatów w zakresie wdrażania i kształtowania postaw dzieci i młodzieży wobec
palenia papierosów. W zaleceniach zwrócono uwagę na potrzebę realizacji programu
antynikotynowego na różnych poziomach edukacji, biorąc też pod uwagę najstarszą grupę
przedszkolaków. Program opracowany został przez zespól lekarzy, pedagogów, psychologów,
socjologa z Instytutu Matki i Dziecka, Centrum Onkologii w Warszawie oraz Uniwersytetu
Łódzkiego.
Założenia programu:
1. Program jest adresowany do dzieci przedszkolnych - najstarszej grupy przedszkolaków.
2. Stanowi kolejne ogniwo w cyklu programów antynikotynowych (istnieją dla szkoły
podstawowej).
3. Program ma charakter profilaktyczny, ale przede wszystkim ma na celu wykształcenie u
dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, w których inne osoby palą przy
nich papierosy.
Cele szczegółowe programu:
1. Umiejętności określania różnych źródeł dymu.
2. Umiejętności określania przyczyn wydobywania się różnych dymów, „wydobycie" dymu
papierosowego.
3. Uwrażliwienie dzieci na szkodliwość dymu papierosowego.
4. Uświadomienie skutków palenia papierosów.
5. Uwrażliwienie dzieci na miejsca, w których mogą być narażone na dym.
6. Radzenie sobie z innymi palącymi.
Strukturę programu stanowi pięć scenariuszy zajęć. Poszczególne zajęcia skoncentrowane są
na pobudzeniu oraz stymulowaniu różnych form aktywności dziecka i zabawy twórczej, grupowej,
konstrukcyjnej. Zajęcia mają charakter warsztatowy. Ta forma dostarcza dzieciom najwięcej okazji
do uczenia się przez doświadczenie. W pracy uwzględniono następujące aspekty pracy
warsztatowej: metody aktywizujące( wycieczka, burza mózgów, drama) praca w małych
grupach( aktywizowanie dzieci nieśmiałych, trening asertywności)wspierająca rola nauczyciela.
Literatura:
Program antynikotynowy dla dzieci w wieku przedszkolnym „Czyste powietrze wokół nas”.
Opracowała Elżbieta Łukomska