Sztuczki Pressbook

Sztuczki
Pressbook
Czołówka:
Reżyseria:
Andrzej Jakimowski
Scenariusz:
Andrzej Jakimowski
Produkcja:
Polska
Muzyka:
Tomasz Gąssowski
Czas trwania:
95 min.
Obsada:
Damian Ul jako Stefek
Ewelina Walendziak jako Elka, siostra Stefka
Tomasz Sapryk jako Ojciec Stefka i Elki
Rafał Guźniczak
jako Jerzy
Iwona Fornalczyk jako Matka Stefka i Elki
Joanna Liszowska jako Violka
Andrzej Golejewski jako Bezdomny z wózkiem
Grzegorz Stelmaszewski jako Turek
Opis filmu:
Rodzeństwo Stefka i Elkę wychowuje samotna matka. Kiedy starsza siostra stara się o lepszą
pracę w zagranicznej firmie, Stefek całe dnie spędza na zabawie na torach kolejowych.
Pewnego dnia widzi na peronie mężczyznę z teczką. Jest przekonany, że to ich ojciec, choć
nawet nie pamięta tego, który porzucił ich odchodząc do innej kobiety. Od tej pory chłopiec
zrobi wszystko, nawet przekupi los, byle tylko rodzice znów się spotkali.
Materiały dydaktyczne dla Nauczycieli
O PRODUKCJI:
Twórcy "Zmruż oczy" - najczęściej nagradzanego polskiego filmu ostatnich lat powracają
pełnym błyskotliwego humoru filmem o samochodach, kobietach i miłości. Jest to również
opowieść o tym, jak można rzucić wyzwanie losowi, oszukać go lub przekupić, a czasem nawet
zagrać vabank z przeznaczeniem. Inteligentne poczucie humoru, pozytywne wibracje i magia
zawarte w tym filmie sytuują go obok takich tytułów, jak: "Amelia", "Duża ryba" czy
"Jasminum". SZTUCZKI Andrzeja Jakimowskiego sprawiają, że łzy śmiechu mieszają się ze
łzami wzruszenia, a fantastyczne dialogi pamięta się długo po wyjściu z kina. Doskonałe,
skąpane w letnim słońcu zdjęcia Adama Bajerskiego oraz nastrojowa muzyka Tomasza
Gąssowskiego napełniają nas dobrą energią.
SZTUCZKI to nowy film Andrzeja Jakimowskiego - twórcy wielokrotnie nagradzanego
w kraju i za granicą komediodramatu "Zmruż oczy". Zrealizowany poza strukturami
państwowej kinematografii i bez wsparcia instytucji filmowych debiut Jakimowskiego był
filmowym wydarzeniem 2003 roku. Producentem filmu było nieznane wówczas Zjednoczenie
Artystów i Rzemieślników (Associated Artists & Artisans) - instytucja założona na gruncie
prawa handlowego, ale zarazem formacja artystyczna powołana do tworzenia sztuki filmowej.
"Zmruż oczy" otrzymało kilkadziesiąt nagród na festiwalach filmowych w Polsce i za granicą,
wygrywając między innymi festiwal w San Francisco 2004 (nagroda główna - SKYY PRIZE) i
w Soczi 2004 (nagroda główna - WHITE ROSE). Film zdobył uznanie krytyki filmowej
(wyróżnienie FIPRESCI na festiwalu w Mannheim-Heidelberg 2002, "Złota Taśma" Koła
Piśmiennictwa SFP (Polish section of FIPRESCI) za najlepszy polski film 2003 r.) Polska
Akademia Filmowa nagrodziła film pięcioma najwyższymi nagrodami przyznanymi w 2004
r. ORŁY za Najlepszy Film, Najlepszą Reżyserię, Najlepszy Scenariusz, Najlepszego Aktora
oraz nagroda publiczności. Jakimowskiemu udało się też podbić serca widzów ? otrzymał
nagrody publiczności na festiwalu w Kazimierzu i we Wrześni. "Zmruż oczy" to bardzo rzadki
w Polsce przykład kina łączącego wysokie walory artystyczne i uznanie krytyków z sukcesem
komercyjnym. Wiele wskazuje, że SZTUCZKI powtórzą ten sukces.
AKTORZY
TOMASZ SAPRYK (OJCIEC STEFKA i ELKI)
Absolwent PWST w Warszawie (1990), związany ze stołecznym Teatrem Powszechnym. Na
ekranie zadebiutował w 1988 roku, na scenie w 1990 – jako Tybalt w „Romeo i Julii"
w reżyserii Andrzeja Wajdy. Filmografia: 1988 – Crimen (serial tv), 1990 – Mów mi
Rockefeller, Życie za życie. Maksymilian Kolbe, 1991 – Odjazd (film kinowy i serial tv), 1992
– Aby do światu (serial tv), , Naprawdę krótki film o miłości, zabijaniu i jeszcze jednym
przykazaniu, 1993 – Łowca. Ostatnie starcie, Pora na czarownice, Uprowadzenie Agaty, 1994
– Szczur, 1995 – Nic śmiesznego, 1996 – Wirus, 1997 – 13 posterunek (serial tv), Kochaj i rób
co chcesz, Łóżko Wierszynina, Opowieści weekendowe (cykl tv), Złotopolscy (serial tv), 1998
– Miodowe lata (serial tv), 1999 – Badziewiakowie (serial tv), Ja, Malinowski (serial tv),
Operacja Koza, Policjanci (serial tv), Wszystkie pieniądze świata (serial tv), 2000 – To my,
Słoneczna włócznia (serial tv), 2001 – Tam, gdzie żyją Eskimosi, Stacja, Przeprowadzki
(serial tv), Poranek kojota, Pieniądze to nie wszystko, Marzenia do spełnienia (serial tv), 2002
– Kariera Nikosia Dyzmy, Superprodukcja, Sfora (serial tv), Król przedmieścia (serial tv),
Jest sprawa, E=mc2, Dzień świra, 2003 – Show, Szycie na gorąco (serial tv), Tygrysy Europy
(serial tv), Zostać miss 2 (serial tv), Kasia i Tomek (serial tv), Defekt (serial tv), Czego się boją
faceci, czyli Seks w mniejszym mieście (serial tv), 2004 – Wesele, Talki z resztą (serial tv),
Panienki (serial tv), Na dobre i na złe (serial tv), Kryminalni (serial tv), Camera Cafe (serial
tv), 2005 – Zakręcone (serial tv), Wiedźmy (serial tv), Przybyli ułani (tv), Plebania (serial tv),
Materiały dydaktyczne dla Nauczycieli
Lawstorant,. Kochankowie z Marony, Egzamin z życia (serial tv), Co słonko widziało, 2006 –
Wszyscy jesteśmy Chrystusami, Miłość w przejściu podziemnym (tv), Palimpsest, Niania
(serial tv), Job, czyli ostatnia żywa komórka, Fala zbrodni (serial tv), Dylematu 5 (serial tv),
Apetyt na miłość (serial tv), 2007 – Faceci do wzięcia (serial tv), Ryś, Sztuczki.
JOANNA LISZOWSKA (Violka)
Aktorka, piosenkarka i modelka. Absolwentka PWST w Krakowie (2001). Debiutowała na
scenie Teatru Wielkiego – Opery Narodowej rolą Anny I w „Siedmiu grzechach głównych"
Kurta Weila w inscenizacji Janusza Wiśniewskiego. Ale o jej karierze zadecydowała nagroda
na przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu w 2001 i kilku innych festiwalach
muzycznych. Występowała w stołecznych teatrach „Buffo", „Komedia" i „Ateneum", a także
w Starym Teatrze i „STU" w Krakowie, od 2006 bierze udział w międzynarodowym
przedsięwzięciu „Wichry". Na ekranie zadebiutowała w 2002 roku, ale właściwą popularność
przyniósł jej występ w widowiskach „Taniec z gwiazdami" (2005) i „Jak oni śpiewają" (2007).
Filmografia 2002 – Kasia i Tomek (serial tv), 2002 – Na dobre i na złe (serial tv), Szpital na
perypetiach (serial tv), 2003 – M jak miłość (serial tv), Miodowe lata (serial tv), Psie serce
(serial tv), 2004 – Czwarta władza (serial tv), Długi weekend (tv), 2005 – Kryminalni (serial
tv), Lawstorant, Legenda, 2005 – Na dobre i na złe (serial tv), 2006 – Kto nigdy nie żył…,
Miłość w przejściu podziemnym (tv), U fryzjera (serial tv), 2007 – Sztuczki.
MARZENA SZTUKA (Matka Violki)
Aktorka teatralna i filmowa. W latach 1987-89 suflerka w Teatrze im. Aleksandra Fredry
w Gnieźnie, w latach 1989-2000 występowała w Teatrze Dramatycznym w Legnicy, w 1991
złożyła aktorski egzamin eksternistyczny. Sławę przyniosła jej rola w serialu „Świat według
Kiepskich", gdzie gra Halinę, żonę Ferdynanda. Wystąpiła także w pierwszej edycji programu
„Jak oni śpiewają?". Filmografia: 1997 – Charakter, 1999-2007 – Świat według Kiepskich,
2004 – Fala zbrodni (serial tv), 2007 – Sztuczki.
O TWÓRCACH
ANDRZEJ JAKIMOWSKI (Scenariusz, reżyseria)
Absolwent filozofii na Uniwersytecie Warszawskim oraz reżyserii na Wydziale Radia
i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jest twórcą krótkich filmów fabularnych
i dokumentalnych: 1991 – Pogłos (fab., I nagroda na MFF „Jazz Film Salon, 1991), 1994 –
Miasto cieni (dok., Nagroda Główna na MFF i Programów Etnicznych „At Home"
w Krakowie, 1998), 1997 – Dzyń, dzyń… (dok.), 1998 – Wilcza 32 (dok., Grand Prix Małego
Przeglądu Form Dokumentalnych w Szczecinie, 1999). Współzałożyciel Zjednoczenia
Artystów Rzemieślników i spółki z o.o., gdzie zrealizował swój debiut fabularny „Zmruż oczy"
(2002/3). Film przyniósł mu liczne nagrody i wyróżnienia w kraju i za granicą, m.in.
wyróżnienie FIPRESCI na MFF w Mannheim 2002, Złoty Debiut Cierlickiego Lata
Filmowego, Srebrne Grono LLF w Łagowie, nagrodę publiczności na Lecie Filmowym
w Kazimierzu n. Wisłą, Nagrodę Specjalną Jury, nagrody za scenariusz i reżyserię na FPFF w
Gdyni, Nagrodę Specjalną Jury KSF „Młodzi i Film" w Koszalinie, nagrodę dziennikarzy na
Festiwalu „Prowincjonalnia" we Wrześni 2003, Syrenkę Warszawską Koła Krytyki Filmowej
SDP, Złotą Taśmę Koła Piśmiennictwa SFP, Złotą Kaczkę czytelników miesięcznika „Film",
Orła – Polską Nagrodę Filmową za scenariusz , reżyserię i film roku oraz najlepszy film w
ocenie publiczności, Nagrodę Główną SKYY PRIZE na MFF w San Francisco oraz Grand Prix
WHITE ROSE na MFF w Soczi 2004. Jakimowski jest też laureatem Paszportu „Polityki"
(2004) w kategorii filmu. Następne filmy fabularne: 2005 – Torba w „Solidarność,
Solidarność…", 2007 - Sztuczki.
Materiały dydaktyczne dla Nauczycieli
TOMASZ GĄSSOWSKI (Muzyka)
Na początku lat 90. lider jazzowej grupy In Spector. Jako autor ścieżki dźwiękowej
zadebiutował w 1991, komponując muzykę do filmu „Pogłos" Andrzeja Jakimowskiego. Jest
także kompozytorem muzyki do licznych reklam oraz filmów „Love Gamestation" (2000),
„Zmruż oczy" (2002/3), „Torba" (w „Solidarność, Solidarność…", 2005), „Sztuczki" (2007).
W 2004 roku w na Biennale w Wenecji wystawiono instalację „Bridgeing Lines" Antoniego
Malinowskiego z muzyką Tomasza Gąssowskiego.
RECENZJA:
Powrót taty
autor: Michał Burszta 25 października 2007
Okazuje się, że gdy tylko polskie kino nie próbuje się nadymać, brać się za "bardzo doniosłe
tematy" realizowane na rzekomo społeczne zamówienie – wypada bardzo przyzwoicie.
Andrzej Jakimowski dowodzi raz jeszcze, że jest jednym z najciekawszych przedstawicieli
kina autorskiego.
Kiedy przeczytałem, że akcja "Sztuczek" dzieje się w Wałbrzychu, pomyślałem, że Jakimowski
wyczuł koniunkturę. Jak wiadomo, ostatnimi czasy akcja żadnego szanującego się polskiego
filmu nie może dziać się poza Śląskiem. A jednak zaskoczenie – pozornie opatrzone w kinie
plenery, w ujęciu kamery Adama Bajerskiego jawią się jak nie z tego świata.
Ale od początku. Jakimowski triumfował parę lat temu filmem "Zmruż oczy". Po okresie
siermiężnych ekranizacji szkolnych lektur, prosty film o warszawskim nauczycielu, który
postanawia porzucić miejskie życie i zostać stróżem na prowincji, ujmował
bezpretensjonalnością i prostotą pomysłu. Okazało się, że siedzący i rozmyślający gdzieś
w polu Zbigniew Zamachowski może utrzymać uwagę widza nie gorzej, niż sceny bitewne (he
he) "Ogniem i mieczem". Jakimowski przypomniał prostą prawdę, że nie ma kina bez postaci.
W miejsce patriotycznych kukieł, zaproponował żywego człowieka. I wygrał.
Ten sam pomysł zastosował pięć lat później w "Sztuczkach". Opowiedział historię rodzeństwa
– Stefka (Damian Ul) oraz Elki (Ewelina Walendziak). Pozornie zwyczajni mają jednak
szczególne hobby. Wierzą, że wszystkim co dzieje się na tym świecie można potajemnie
sterować, zaklinać nieprzychylny los. Za pomocą tytułowych "sztuczek" (np. rzucanie monet
na tory) próbują odzyskać ojca (Tomasz Sapryk), który zniknął wiele lat temu. Tak się
szczęśliwie składa, że ten pojawia się w mieście.
O kinie Jakimowskiego pisze się, że jest baśniowe. Ma szczególną zdolność znajdowania
magii tam, gdzie inni znajdują tylko smutek i upokorzenie. Tak było z rzeczywistością
popegeerowską w "Zmruż oczy", tak jest z Wałbrzychem w najnowszym filmie. Na próżno
szukać tu stereotypowych biedaszybów, czy śląskiej beznadziei, w której tak lubują się polscy
filmowcy. Ale to rzeczywistość odmieniona nie przez czary, czy skłonną do przesadnej
estetyzacji wyobraźnię twórcy. Miejsca nabierają klimatu dzięki wyrazistym bohaterom, w
"Sztuczkach" oglądamy świat oczami małoletniego Stefka, to jego spojrzenie czyni ten świat
magicznym. Jakimowski konsekwentnie trzyma się indywidualnego punktu widzenia, nie
tracąc jednak z oczu całości. Śląsk nie jest tu idyllą – jest biednie, przaśnie, pachnie gorzałą i
zwietrzałym piwem. Ale wyobraźnia chłopca potrafi stworzyć z tych mało "delikatesowych"
elementów swoją własną opowieść.
Materiały dydaktyczne dla Nauczycieli
Podobnie robił kiedyś w kinie Andrzej Barański ("Nad rzeką, której nie ma" ), podobnie
w literaturze Jerzy Pilch (sceny z Violką graną przez Joannę Liszowską mogłyby pochodzić
z jego powieści "Tysiąc spokojnych miast"). I podobnie jak wymienieni twórcy, Jakimowski
unika sentymentalizmu. Nie będzie tak pięknie jakby się chciało, dla jednego marzenia trzeba
będzie poświęcić inne. Los bywa łaskawy bardzo okazyjnie.
"Sztuczki" nagrodzono już na festiwalach w Gdyni i Wenecji (a ostatnio w Mannheim),
okazuje się, że to właśnie małe narracje zyskują nam światowe uznanie. Warto się nad tym
zastanowić zanim zabierzemy się za kolejną martyrologiczną produkcję. Polskie kino bez
przesadnych sztuczek, ma się jak widać, całkiem nieźle.
http://www.filmweb.pl/reviews/Powr%C3%B3t+taty-4999
Na podstawie materiałów:
http://www.filmweb.pl/Sztuczki/pressbook
http://stopklatka.pl/filmy/-/17008968,sztuczki
Materiały dydaktyczne dla Nauczycieli