o sarnie słów kilka - Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur

PARK KRAJOBRAZOWY PUSZCZY ROMINCKIEJ
Żytkiejmy, ul. Szkolna 1, 19-504 Dubeninki
tel./fax. (87) 615 97 27
e-mail: [email protected]
strona internetowa: www.pkwim.pl
____________________________________________________________________________________
O sarnie słów kilka...
Materiał edukacyjny do konkursu „Sarna – mieszkanka pól i lasów”
Najmniejsze jeleniowate
Sarny zasiedlają kompleksy leśne, a także tereny otwarte – łąki, pola uprawne. Są najmniejszym
przedstawicielem rodziny jeleniowatych w Polsce. Ich masa wynosi około 15–22 kg, a wysokość
w kłębie około 75 cm. Sarny żyją od 12 do 14 lat.
Na głowie parostki
Cechą charakterystyczną kozłów - samców sarny jest poroże, zwane parostkami. Dorasta ono do
25-30 cm długości. U dorosłych kozłów ma zazwyczaj trzy odnogi. Poroże zrzucane jest jesienią.
Do kwietnia nowe poroże rośnie w scypule, czyli w omszonej osłonce naskórka. Wiosną kozły
wycierają parostki ze scypułu trąc nimi o korę drzew.
Roślinożerne
Sarny żerują zazwyczaj w czasie dnia, szczególnie rano i wieczorem. Żywią się trawami, ziołami,
liśćmi, grzybami i owocami leśnymi. Rzadko korzystają z wodopojów. By pokryć zapotrzebowanie
na wodę wystarcza im rosa i zawarta w roślinach wilgoć, a zimą gałązki drzew iglastych.
Ucieczka
Żerujące sarny co chwilę unoszą głowę, by obserwować otoczenie. W razie zagrożenia uciekają, a ich
biała sierść na pośladkach (tzw. lustro) jest sygnałem dla innych saren, w którym kierunku należy
biec. Podczas ucieczki wystraszone kozły wydają dźwięki typu „bee-bee”. Są one podobne do
odgłosu psa, dlatego mówi się, że sarny szczekają.
Zimowe zgromadzenia
Jesienią sarny zmieniają sierść z rudej na siwobrązową. W czasie zimy
gromadzą się w mieszane stada, zwane rudlami. W lesie są one
mniejsze, na polach dużo liczniejsze. W tym trudnym okresie dokarmia
się sarny zbożami, sianokiszonką, kukurydzą. Po zimie sarny rozchodzą
się na swoje terytoria. Samce zajmują wówczas nowe ostoje, które
zaznaczają swym zapachem pocierając raciczkami o ziemię.
Nakrapiane koźlęta
Koniec lipca i początek sierpnia to okres rui u saren. Wówczas często dochodzi do walk miedzy
kozłami. Młode przychodzą na świat na przełomie maja i czerwca następnego roku. Zazwyczaj koza
rodzi jedno lub dwa koźlęta z charakterystycznymi jasnymi cętkami na sierści. Kozy opiekują się
swoim potomstwem przez rok, a czasem dłużej. Nawet gdy mają już kolejne młode, często są przy
nich jeszcze ubiegłoroczne koźlaki.
Nie dotykajmy
Na sarny polują drapieżniki, głównie wilki i rysie. Dużym zagrożeniem są wałęsające się psy.
Na ataki szczególnie narażone są młode. Dlatego jedną ze strategii obronnych saren jest brak
zapachu u koźląt. Dzięki temu drapieżnik nie jest w stanie wyczuć, gdzie ono przebywa. Dodatkowo
kozy pozostawiają swoje młode w odosobnionych miejscach. Matka przebywa w pobliżu,
a do miejsca ukrycia koźląt podchodzi tylko na czas karmienia. Dlatego, gdy znajdziemy w lesie
lub na łące samotne koźlę pod żadnym pozorem nie należy go dotykać, ani zabierać ze sobą. Jego
mama na pewno jest w pobliżu.