POSIEDZENIE ŚWIATOWEJ RADY BURSZTYNU, 22–23 MAJA

Transkrypt

Posiedzenie Światowej Rady Bursztynu, 22–23 maja 2009, Nowy Ratusz w Gdańsku
Session of the World Amber Council, 22–23 May 2009, City Council in Gdansk
Program posiedzenia
Programme OF THE SESSION
Posiedzenie Światowej Rady Bursztynu, 22-23 maja 2009 r.
Program
Session of the World Amber Council, 22-23 May 2009
Programme
Piątek, 22 maja, Gdańsk, Nowy Ratusz
Friday, 22 May, Gdańsk, City Council
9.00-14.00 Posiedzenie Rady
1. Przywitanie uczestników. Informacje organizacyjne.
2. Sprawozdanie z działań w okresie od marca 2008 do
kwietnia 2009 r. Dyskusja. Przyjęcie protokołu z ostatniego posiedzenia Rady.
3. Aktualności bursztynowe
– Złoża bursztynu – Wolfgang Weitschat
– Właściwości fizyczne i chemiczne bursztynu – Norbert Vávra
– Inkluzje – Wiesław Krzemiński
– Targi – Ewa Rachoń
– Bursztyn i moda – Mariusz Gliwiński
– Niedostateczne wydobycie bursztynu w legalnych kopalniach – zagrożenie dla rozwoju artystycznego bursztynnictwa – Wiesław Gierłowski
4. Aktualności bursztynowe regionalne
– Litwa – Kazimieras Mizgiris
– Niemcy – Wolfgang Weitschat
– Polska – Barbara Kosmowska-Ceranowicz
– Rosja – Aleksandr Krylov
– Obwód Kaliningradzki– Zoya Kostyashova
– Ukraina – Olena Belichenko
– Gdańsk – Robert Pytlos
5. Sprawy bieżące i wolne wnioski.
6. Zamknięcie obrad.
15.00-18.00 Seminarium otwarte
„Metody konserwacji zabytkowych wyrobów i dzieł
sztuki z bursztynu”
1. Katarzyna Kwiatkowska – Sposoby konserwacji
zabytków bursztynowych pozyskiwanych metodą
archeologiczną.
2. Aleksandr Krylov – Konserwacje i rekonstrukcje dzieł
artystycznego bursztynnictwa.
3. Aleksandr Zhuravlov – Specyfika gruntownej konser
wacji dzieł bursztynowych z XVII i XIII w.
4. Wiesław Gierłowski – Zasada minimum ingerencji
w substancję zabytkową a problem trwałości i estetyki
zabytków.
Sobota, 23 maja 2009 r.
10.00 – 16.00. Zabytki sztuki w Malborskiej Kolekcji Bursztynu. Wycieczka do Muzeum Zamkowego w Malborku.
9.00-14.00 Session of the Council
1. Opening. General inquires.
2. Report of the board on the Council activity from
March 2008 to April 2009. Discussion. Acceptance of
the minutes of the 2008 Session.
3. Amber news
– Amber deposits – Wolfgang Weitschat
– Physical and chemical properties of amber – Norbert Vávra
– Inclusions – Wiesław Krzemiński
– Fairs – Ewa Rachoń
– Amber and mode – Mariusz Gliwiński
– The insufficient extraction of raw amber from legal mines.
A threat to the development of amber art – Wiesław
Gierłowski
4. Regional amber news
– Germany – Wolfgang Weitschat
– Lithuania – Kazimieras Mizgiris
– Poland – Barbara Kosmowska-Ceranowicz
– Russia – Alexandr Krylov
– Kaliningrad Region – Zoya Kostyashova
– Ukraine – Olena Belichenko
– Gdańsk – Robert Pytlos
5. Current affairs. Any other business.
6. Closing of the Session.
15.00-18.00 Seminar open to the public
“Methods of the conservation of amber historical
artefacts and works of art”
1. Katarzyna Kwiatkowska – Methods of conserving
historical amber artefacts originating from
archaeological excavations
2. Alexandr Krylov – Konserwacje i rekonstrukcje dzieł
artystycznego bursztynnictwa.
3. Alexandr Zhuravlov – Conservation and reconstruction
of amber artefacts
4. Wiesław Gierłowski – The principle of minimal intervention in historical components versus the problem
of the durability and aesthetic qualities of historical
artefacts.
Saturday, 23 May 2009
10.00 – 16.00. Historical artefacts in the Malbork Amber
Collection. Trip to the Malbork Castle Museum.
Szanowni Miłośnicy Bursztynu,
Dear Amber Lovers,
Przyjęta przez Radę Miasta Strategia Rozwoju Gdańska do
2015 roku przewiduje jako jeden z celów strategicznych
„wzmacnianie roli Gdańska jako Światowej Stolicy Bursztynu”. Od kilku lat konsekwentnie ugruntowujemy pozycję
miasta w tej dziedzinie, m.in. poprzez popularyzację wiedzy
o bursztynie i rozwijanie badań na ten temat.
The Gdańsk Development Strategy until 2015 adopted by
the City Council includes “enhancing Gdańsk’s role as the
World Capital of Amber” among its strategic goals. For several
years now, we have consistently been consolidating the city’s
standing in this regard by such efforts as popularising knowledge about amber and developing amber research.
Dlatego z inicjatywy Prezydenta Miasta Gdańska powołano w 2006 roku Światową Radę Bursztynu, w której pracach
uczestniczy kilkunastu specjalistów z całego świata, zajmujących się badaniem bursztynu, jego historii, właściwości i złóż.
Przy wsparciu władz miasta powstało także Muzeum Bursztynu i co roku z budżetu miejskiego przeznacza się znaczące środki finansowe na poszerzanie kolekcji dawnej i współczesnej biżuterii z bursztynem oraz okazów naturalnych
i bursztynowych inkluzji. Władze Gdańska wspierają również koła wiedzy o bursztynie, bursztynowe lekcje, warsztaty i gry terenowe dla dzieci i młodzieży oraz patronują
konkursowi „Szkoła na bursztynowym szlaku”.
That was precisely the reason for my initiative to establish
the World Amber Council in 2006, which now gathers over
a dozen specialists from throughout the world – experts who
deal with amber research, its history, properties and deposits.
The support of the city authorities has also lead to the founding of the Amber Museum; each year the city budget allocates significant funds to enlarge the Museum’s collection of
antique and contemporary amber art, as well as its collection
of natural amber nuggets and amber inclusions. The authorities of Gdańsk also support amber science clubs, amber
lessons, workshops and outdoor games for kids and young
people and hold honorary auspices over the School on the
Amber Road competition.
Cieszę się, że tegoroczna sesja Światowej Rady Bursztynu
odbywa się podczas Święta Miasta. Po raz pierwszy mieszkańcy i goście Gdańska będą mogli uczestniczyć w otwartym seminarium, podczas którego światowej sławy eksperci
przybliżą zagadnienia związane z konserwacją zabytkowych
wyrobów i dzieł sztuki z bursztynu. Posiedzeniu Światowej
Rady Bursztynu będzie towarzyszyć publikacja zawierająca
streszczenia wystąpień członków Rady, które wskazują na
wiele ciekawych wydarzeń naukowych, kulturalnych i gospodarczych, powiązanych z bursztynem w Gdańsku i na
świecie.
Jestem przekonany, że publikacja poszerzy ogólną wiedzę
na temat „złota Północy” i przyczyni się do promocji
Gdańska – Światowej Stolicy Bursztynu.
Paweł Adamowicz
Prezydent Miasta Gdańska
I am happy that this year’s meeting of the World Amber
Council will take place during Gdańsk City Day. For the first
time the people of Gdańsk and its visitors will be able to take
part in an open seminar, where experts of worldwide renown
will explain issues related to the conservation of historical
amber artefacts and works of art. The session of the World
Amber Council will be accompanied by a publication with
the abstracts of the addresses of the WAC members, which
highlight many intriguing scientific, cultural and economic
events related to amber throughout the world, in Europe and
in Gdańsk.
I am convinced that by reading these materials we will
broaden our general knowledge about the Gold of the North
and help to promote Gdańsk – the World Capital of Amber.
Paweł Adamowicz
Mayor of the City of Gdańsk
SPIS TREŚCI/TABLE OF CONTENTS
WSTĘP
3
INTRODUC TION
4 Członkowie Światowej Rady Bursztynu/Members of the World Amber Council
5 Światowa Rada Bursztynu/World amber Council
Aktualności bursztynowe/Amber news
6 Złoża bursztynu/Amber deposits – Wolfgang Weitschat
10 Właściwości fizyczne i chemiczne bursztynu/Physical and chemical properties of amber – Norbert Vávra
12 Inkluzje – stan badań i nowe możliwości/Inclusions – current state of research and new possibilities –
Wiesław Krzemiński
14 Miedzynarodowe targi bursztynu oraz targi jubilerskie/International amber and jewellery fairs – Ewa Rachoń
18 Wzornictwo, moda i sztuka/Design, fashion and art – Mariusz Gliwiński
20 Niedostateczne wydobycie bursztynu w legalnych kopalniach. Zagrożenia dla rozwoju artystycznego bursztynnictwa/The insufficient extraction of raw amber from legal mines. A threat to the development of amber
art – Wiesław Gierłowski
Aktualności bursztynowe regionALNE/Regional amber news
22 Bursztyn ponownie ceniony na Litwie/Amber – precious again in Lithuania – Kazimieras Mizgiris
24 Aktualności bursztynowe z Polski/Amber news from Poland – Barbara Kosmowska-Ceranowicz
27 Aktualności bursztynowe z Rosji/Amber news from Russia – Aleksandr Krylov
29 Stan obecny przemysłu bursztynowego w Obwodzie Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej/Current state of
the industry in the Kaliningrad Region of Russian Federation – Zoya Kostyashowa
32 Aktualności bursztynowe z Ukrainy/Amber news from Ukraine – Olena Belichenko
34 Realizacja projektu „Gdańsk – Światową Stolica Bursztynu” w latach 2008–2009/The Implementation of the
“Gdańsk World Capital of Amber” Project in 2008–2009 – Robert Pytlos
SeminariUM/Seminar
38 Sposoby konserwacji zabytków bursztynowych pozyskiwanych metodą archeologiczną/Methods of conserving
historical amber artefacts originating from archaeological excavations – Katarzyna Kwiatkowska
40 Konserwacja i rekonstrukcje dzieł artystycznego bursztynnictwa/Conservation and reconstruction of amber
artefacts – Aleksandr Krylov
41 Specyfika gruntownej konserwacji dzieł bursztynowych z XVII i XVII wieku, znacznie zniszczonych i zwietrzałych
powierzchniowo/The specificity of through conservation of amber artefacts from the 17th and 18th century
which are seriously damaged and weathered on the surface – Aleksandr Zhuravlov
42 Zasada minimum ingerencji w substancję zabytkową a problem trwałości i estetyki zabytków/ The Principle of
minimal intervention in historical components versus the problem of the durability and aesthetic qualities of
historical artefacts – Wiesław Gierłowski
Szanowni Państwo,
Dear Readers,
Światowa Rada Bursztynu powołana w 2006 roku w Gdańsku z inicjatywy Pawła Adamowicza, Prezydenta Miasta
Gdańska, spotyka się raz w roku. Zwykle posiedzenia mają
charakter konferencji, podczas której poruszane są aktualne problemy branży bursztynowej w skali świata, krajów
i regionów. W tym roku będziemy omawiać światowe
i regionalne aktualności bursztynowe obejmujące głównie
lata 2007–2009, które dotyczą geologii (nowe złoża, wydobycie), osiągnięć naukowych (fizyka, chemia, paleontologia, konferencje, kongresy), sztuki (muzealnictwo,
moda, wzornictwo, konserwacja) oraz zagadnień gospodarczych (targi, podaż surowca, kondycja branży bursztynowej, promocja). Podczas obrad uprzywilejowaną pozycję zajmuje problematyka dotycząca bursztynu bałtyckiego, pochodzącego z rejonu Zatoki Gdańskiej oraz rozwoju
bursztynnictwa w Gdańsku i w regionie pomorskim.
Established in Gdańsk in 2006, upon the initiative of
Mayor of Gdańsk Paweł Adamowicz, the World Amber
Council meets once a year. Usually, the WAC’s sessions
have the form of a conference where the current affairs
of the amber industry are discussed on the global, national and regional scale. This year we will discuss global
and regional amber news covering chiefly the period
from 2007 to 2009, concerning geology (new deposits,
extraction), scientific achievements (physics, chemistry,
palaeontology, conferences, congresses), art (museums,
fashion, design, conservation) and economic issues (fairs,
raw amber supply, the condition of the amber industry,
promotion). Issues concerning Baltic amber, which comes
from the area of the Bay of Gdańsk and the development
of the amber industry in Gdańsk and the Pomeranian
region will have a privileged position during the sessions.
Tegoroczna sesja Światowej Rady Bursztynu odbywa się
podczas Święta Miasta Gdańska. Korzystając z okazji, że
na zebranie Rady przybywają światowej sławy eksperci,
po raz pierwszy proponujemy otwarte dla mieszkańców
i gości miasta seminarium. Jego tematyka dotyczy zagadnień związanych z konserwacją zabytkowych wyrobów
i dzieł sztuki z bursztynu.
This year’s session of the World Amber Council will take
place during Gdańsk City Day. Seizing the opportunity
that presents itself when world-class experts come to
the World Amber Council session, we will hold a seminar
open to the public for the first time. It will focus on issues
related to the conservation of historical artefacts and
items of amber art.
Trwały ślad po majowych obradach Światowej Rady Bursztynu w 2009 roku to ilustrowane materiały zawierające
streszczenia wystąpień, które wskazują jak złożony jest
świat „bursztynowy” i jak wiele ciekawych wydarzeń
naukowych, kulturalnych i gospodarczych ma związek
z bursztynem w Świecie, Europie i Gdańsku. Wyrażamy
nadzieję, że publikowanie materiałów z posiedzeń Rady
stanie się tradycją i że będą one służyły bursztynnikom
i promocji bursztynu bałtyckiego w Polsce i na świecie.
The May 2009 sessions of the World Amber Council will
leave a lasting trace in an illustrated publication with abstracts of the addresses delivered at the sessions to show
how complex the amber world is and how many intriguing scientific, cultural and economic events are related to
amber throughout the world, in Europe and in Gdańsk.
We believe that the publication of the papers from the
World Amber Council meetings will become a tradition
as they will serve to promote Baltic amber in Poland
and abroad.
Przewodniczący Światowej Rady Bursztynu,
prof. dr hab. Ryszard Szadziewski
Sekretarz Światowej Rady Bursztynu
Robert Pytlos
World Amber Council Chairman,
Prof. Ryszard Szadziewski
World Amber Council Secretary
CZŁONKOWIE R ADY
4
MEMBERS OF THE COUNCIL
Olena Belichenko
Państwowe Centrum Gemmologiczne w Kijowie (Ukraina)
Olena Belichenko
State Gemmological Centre in Kiev (Ukraine)
Ulf Erichson
Niemieckie Muzeum Bursztynu w Ribnitz-Damgarten
(Niemcy)
Ulf Erichson
German Amber Museum in Ribnitz-Damgarten (Germany)
Wiesław Gierłowski
Międzynarodowe Stowarzyszenie Bursztynników,
Bursztynnik Stulecia (Polska)
Mariusz Gliwiński
Międzynarodowe Stowarzyszenie Bursztynników (Polska)
International Amber Association
Amber Personality of the Century (Poland)
prof. Barbara Kosmowska-Ceranowicz
Museum of the Earth at the Polish Academy of Sciences
(PAN) in Warsaw, Amber Personality of the Century
(Poland)
Zoya Kostyashova
Muzeum Bursztynu w Kaliningradzie (Rosja)
Zoya Kostyashova
Amber Museum in Kaliningrad (Russia)
dr Adam Koperkiewicz
Muzeum Historyczne Miasta Gdańska
Dr Adam Koperkiewicz
Gdańsk History Museum
dr Aleksandr Krylov
Pracownia Konserwacji Bursztynowej Komnaty w Carskim
Siole (Rosja)
Dr Aleksandr Krylov
Conservatory Workshop of the Amber Room in Tsarskoye
Selo (Russia)
prof. Wiesław Krzemiński
Muzeum Przyrodnicze w Krakowie (Polska)
prof. Wiesław Krzemiński
Natural History Museum in Cracow (Poland)
Kazimieras Mizgiris
fundator galerii w Wilnie i Nidzie (Litwa), Bursztynnik
Roku
Kazimieras Mizgiris
founder of galleries in Vilnius and Nida (Lithuania)
Amber Personality of the Year
Ewa Rachoń
Targi Bursztynu Amberif w Gdańsku (Polska), Bursztynnik
Roku
Ewa Rachoń
Amberif Fair in Gdańsk, Amber Personality of the Year
dr Wolfgang Weitschat,
Uniwerystet w Hamburgu (Niemcy)
dr Norbert Vávra
Uniwersytet w Wiedniu (Austria)
dr Alicja Zobel
Uniwersytet w Trent (Kanada)
Aleksandr Zhuravlov
Pracownia Konserwacji Bursztynowej Komnaty w Carskim
Siole (Rosja)
prof. Ryszard Szadziewski
University of Gdańsk (Poland)
Dr Wolfgang Weitschat,
University of Hamburg (Germany)
Dr Norbert Vávra
University of Vienna (Austria)
Dr Alicja Zobel
Trent University (Canada)
Aleksandr Zhuravlov
Conservatory Workshop of the Amber Room in Tsarskoye
Selo (Russia)
5
WORLD AMBER COUNCIL
„Nawiązując do odległych tradycji handlu bursztynowym surowcem, po który już od czasów prehistorycznych sięgały cywilizacje krajów południa, i do tradycji
gdańskiego bursztynnictwa rozwijającego się od neolitu poprzez wczesne średniowiecze, aby zalśnić blaskiem w XVI i XVII wieku – Światowa Rada Bursztynu
została dziś powołana przez zjednoczenie środowisk
związanych z bursztynem” – czytamy w akcie założycielskim Światowej Rady Bursztynu w Gdańsku.
“Referring to the ancient traditions of trade in raw amber, which has been sought after by the civilisations of
the countries of the south ever since prehistoric times,
and to the tradition of Gdańsk amber craft which has
been developing since the Neolithic Age through the
early Middle Ages, to glisten in its full glow in the 16th
and 17th centuries, the World Amber Council has been
founded today by the uniting of the amber-related
communities,” reads the Founding Act of the World
Amber Council in Gdańsk.
28 czerwca 2006 roku w salach gdańskiego Domu
Uphagena powołano pod przewodnictwem Prezydenta
Miasta Gdańska Światową Radę Bursztynu. Organizacja
zajmuje się zagadnieniami związanymi z szeroko pojętym
obrotem surowca bursztynowego i wyrobów jubilerskich z bursztynem na całym świecie oraz promuje jego
naturalne piękno i właściwości. Do jej zadań należy, m.in.
opiniowanie i przygotowywanie projektów dotyczących
bursztynu i bursztynnictwa, a także opiniowanie strategii
rozwoju projektu „Gdańsk Światową Stolicą Bursztynu”
i działań naukowych, kulturalnych, edukacyjnych i gospodarczych dotyczących bursztynu. Rada składa się
z 16 specjalistów z Polski, Austrii, Kanady, Litwy, Niemiec,
Rosji i Ukrainy.
On 28 June 2006, in the halls of the Uphagen House in
Gdańsk, the World Amber Council was established upon
the initiative of the Mayor of Gdańsk. The organisation
addresses issues related to the broadly understood trade
in raw amber and amber jewellery all over the world and
serves to promote amber’s natural beauty and properties. The Council’s objectives include providing opinions
on and developing projects concerning amber and the
amber industry, providing opinions on the development
strategy for the Gdańsk – The World Capital of Amber
project, as well as performing scientific, cultural, educational and economic activities concerning amber. The
Council includes 16 specialists from Poland, Austria,
Canada, Lithuania, Germany, Russia and Ukraine.
Prezydium Rady
The Council’s executive committee
Obecnie Światowej Rady Bursztynu jest prof. Ryszard
Szadziewski, kierownik Katedry Zoologii Bezkręgowców Wydziału Biologii, Uniwersytetu Gdańskiego.
Wybrano także trójkę wiceprzewodniczących: prof.
Barbarę Kosmowską-Ceranowicz z Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk, obecnego kuratora Bursztynowej
Komnaty dr Aleksandra Kryłowa i geologa z Uniwersytetu
w Hamburgu, dr Wolfganga Weitschata.
Prof. Ryszard Szadziewski, head of the Department of
Invertebrate Zoology at the Faculty of Biology of the
University of Gdańsk, is the current Chairman of the
World Amber Council. There are also three Deputy Chairpersons: Prof. Barbara Kosmowska-Ceranowicz of the
Museum of the Earth at the Polish Academy of Sciences
(PAN), Dr Alexander Krylov – the current curator of the
Amber Room and Dr Wolfgang Weitschat – geologist
from the University of Hamburg.
Mariusz Gliwiński
International Amber Association (Poland)
prof. Barbara Kosmowska-Ceranowicz
Muzeum Ziemi PAN w Warszawie, Bursztynnik Stulecia
(Polska)
prof. Ryszard Szadziewski
Uniwersytet Gdański (Polska)
Światowa Rada Bursztynu
AK TUALNOŚCI BURSZT YNOWE
6
Amber ne ws
Złoża bursztynu
Amber deposits
Wolfgang Weitschat
Wolfgang Weitschat
Największe europejskie złoże bursztynu z osadów
kredowych?
Largest amber deposit in the cretaceous in Europe?
W hiszpańskiej prowincji Kantabria nieopodal jaskiń El
Soplao, w odległości ok. 3 km od Rábago, dwie panie
geolog odkryły złoże bursztynu w zboczu położonym na
skraju nowobudowanej drogi. Miało to miejsce w lutym
2008 r. Już pod koniec lipca 2008 r. odkrycie to podano
do wiadomości publicznej i zachwalano jako najważniejsze i największe złoże bursztynu w Europie. Ekspertów od początku najbardziej zadziwiała różnorodność
kolorów bursztynu i obfitość inkluzji. Inkluzje zawarte
w tym złożu przewyższają wszystkie dotychczasowe
znaleziska. Jak dotąd bursztynonośna warstwa w pobliżu
Rábago wydała muchówki, osy, pająki oraz rzadko występujący bursztyn błękitny, który ocenia się jako najstarszy na świecie.
W międzyczasie opublikowano kolejne szczegóły tego
odkrycia. Znaleziony bursztyn pochodzi z kredy, tzn.
jego wiek liczy 110 milionów lat. Złoża takie są niezwykle
rzadkie, szczególnie jeśli zawierają inkluzje zwierzęce
i roślinne. Nagromadzenia bursztynu z epoki gadów
(jaszczurek) Sauria znane są na Bliskim Wschodzie (Liban,
Jordania), w zachodniej Francji, południowej Anglii
i Birmie (Myanmarze). W Hiszpanii złoża z tego okresu
znajdują się w Peñacerrada-Moraza (w słynnym stanowisku Alava) oraz w Sant Just (Teruel). W większości tak
starych złóż dobrze zachowane inkluzje są rzadkością.
Zdaniem rzeczoznawców hiszpańskich złoże El Soplao
jest największym i najbogatszym w skamieliny kredowym nagromadzeniem tego typu.
Za bursztynonośne drzewo uznaje się tu iglastą araukarię
(Araucaria). Często znajdowane są liście rodzaju Frenelopsis, jak również charakterystyczne odciski ich unerwienia.
In the Spanish province Cantabria, near the caves of El
Soplao, ca. 3 km distance from Rábago, two lady geologists discovered the amber deposit in the slope at the
side of a new built road. This was in February 2008. Only
at the end of July, 2008 this new discovery was revealed
to the public and praised as the most important and
largest amber deposit in Europe. From the beginning,
the variety of colours and the abundance of inclusions
was what surprised the experts most. The inclusions of
this amber deposit are said to surpass everything known
so far. Up to now the layer near Rábago has yielded
midges, wasps, spiders, and the scarce blue amber which
is thought to be the oldest in the world.
In the meantime more details have been published.
The amber originates from Cretaceous time, i.e. its age
is 110 million years. Such deposits are very rare, particularly those with insect and plant inclusions. Amber sites
from sauriers’ time are known in the Near East (Lebanon,
Jordan), the west of France, South England, Myanmar.
In Spain, deposits of this age are to be found in Peńacerrada-Moraza (the famous Alava amber site) and Sant
Just (Teruel). Well preserved inclusions are scarce in most
of these old deposits. In the opinion of Spanish experts
the El Soplao deposit is the largest and most fossil rich
of its kind from the Cretaceous.
The amber producing tree is said to be a coniferous tree,
an Araucaria. Leaves from the genus Frenelopsis are frequently found, also imprints of their typical veins.
According to the experts the deposit is of some extent
which is rather unusual for this kind of deposits. Up to
now an amber bearing layer of 25 m length and one
Według ekspertów badane złoże jest rozległe w sposób
dość niezwykły, jak na ten typ nagromadzeń. Jak dotąd
odkryto warstwę bursztynonośną o długości 25 m i grubości 1 m. Wygląda jednak na to, że jest to tylko czubek
góry lodowej. Dalszymi pracami wydobywczymi kierują
dwie odkrywczynie, dr Idoia Rosales i dr María Najarro
z hiszpańskiego Instytutu Geologii i Górnictwa (IGME).
Biorą w nich udział trzej naukowcy specjalizujący się
w bursztynie hiszpańskim. Prace badawcze są częścią
krajowego projektu wspieranego finansowo przez hiszpańskie Ministerstwo Nauki i Badań, z udziałem naukowców z Hiszpanii, Francji, Włoch i USA. Wszyscy oni należą
do grupy multidyscyplinarnej, która będzie badać i opisywać znaleziska z El Soplao.
Naukowcy ci zakładają, że niezwykła obfitość i jakość
inkluzji w bursztynie z El Soplao powiększy liczbę nowoodkrytych rodzajów i gatunków oraz pozwoli uzyskać
bardziej szczegółowe dane o paleoekologii lasów okresu
kredowego. W kredzie zróżnicowanie i rozprzestrzenienie
owadów zapylających zbiegło się z wystąpieniem pierwszych roślin okrytonasiennych – jest to kolejny fakt, który
podnosi znaczenie tego złoża i daje nadzieję na dalsze
interesujące wyniki oraz nową wiedzę (na temat ewolucji).
7
Amber ne ws
metre thickness has been discovered. This is said to be
only the “peak of the iceberg”. Under the lead of the two
discoverers, Dr. Idoia Rosales and Dr. María Najarro of
the Spanish Institute of Geology and Mining (IGME), the
excavations are being continued. Three scientists specialized in Spanish amber take part in them. It is meanwhile
part of a national project with financial support from
the Ministry of Science and Research, in which Spanish,
French, Italian, and American scientists participate. All of
them belong to a multi-discipline group that is going to
study and describe the finds of El Soplao.
The scientist assume that the unusual abundance and
the quality of the amber inclusions of El Soplao will
increase the number of discoveries of new genera and
species and more detailed information regarding the
palaeoecology of the Cretaceous forests will be obtained.
In the Cretaceous the diversification and dispersion of
pollen-collecting insects coincided with the appearance
of the first angiosperms – one more fact that enhances
the importance of this deposit and gives hope for further
interesting results and more knowledge (of the evolution).
Bursztyn z El Soplao, fot. W. Weitschat
Amber from El Soplao
Odkrycie bursztynu w Australii
Tekst: częściowo autorstwa Dana Bickela (Denisia, 2009).
Do niedawna w Australii nie znano złóż bursztynu, poza
niewielkimi ilościami związanymi z pokładami węgla
z trzeciorzędu w stanie Wiktoria. Jednak od roku 2003
bryłki bursztynu znajdowano wzdłuż linii przypływu na
wschodnim wybrzeżu Zatoki Temple (od strony Morza
Koralowego). Obszar ten to niedostępna głusza, do której
dotrzeć można tylko łodzią, co może wyjaśniać fakt jej
dość późnego odkrycia.
8
Amber ne ws
Australian amber discovery
Co-written by Dan Bickel
Until recently, Australia was not known to have amber
deposits, apart from small amounts associated with
Tertiary coal in the state of Victoria. However, since 2003
pieces of amber have been found along the high tide
mark on the eastern or Coral Sea shoreline of Temple Bay.
This area is remote wild country and can only readily be
reached by boat, which may account for its rather late
discovery.
When fisherman Dale Wicks and his partner Beth Norris went for evening walks on the remote coast of Cape
York Peninsula in far north Queensland, they became
intrigued by large chunks of strange-looking rock in
the beaches. Luckily they decided to send a specimen
away for scientific analysis, with astonishing results. The
couple had stumbled across an ancient treasure on the
sand, the first amber to be discovered in Australia. Many
of the pieces, some as large as footballs, contained well
preserved flies, beetles, spiders, flowers, fungi, moss, fern
spores, pollen and even water and air bubbles from
a distant past, perhaps as much as 50 million years ago.
Hank Gothelp, a palaeontologist at the University of NSW,
who has been studying the amber, considered it to be
one of the most significant finds in Australia because
of the volumes of information the specimens contain.
Bursztyn australijski
Australian amber
Gdy rybak Dale Wicks i jego partnerka Beth Norris przechadzali się wieczorami po odległym wybrzeżu Półwyspu
Jork na północnym skraju stanu Queensland, zaintrygowały ich leżące na plaży duże bryły skalne o dziwnym
wyglądzie. Na szczęście postanowili przesłać próbki
naukowcom do analizy, która przyniosła zdumiewające
wyniki. Okazało się, że natknęli się oni na piasku na
skarb sprzed wieków – bursztyn odkryty po raz pierwszy
w Australii. Wiele brył (niektóre nawet wielkości piłki
nożnej) zawierało dobrze zachowane muchy, chrząszcze,
pająki, kwiaty, grzyby, mchy, zarodniki paprotników,
pyłki, a nawet wodę i pęcherzyki powietrza z odległej
przeszłości, być może aż sprzed 50 milionów lat. Hank
Gothelp, paleontolog z Uniwersytetu Nowej Południowej
Walii (UNSW), który badał znaleziony bursztyn, uznał go
za jedno z najbardziej znaczących znalezisk w Australii
z powodu ilości informacji zawartych w okazach.
W roku 2007 zorganizowano wyprawę naukową w celu
poszukiwania źródła bursztynu, czyli głównego złoża
lądowego, z którego bryły te odłączyły się w wyniku
erozji i zostały zmyte do morza, zanim ostatecznie trafiły
na jego brzeg. Poszukiwania tam nie są łatwe, gdyż jest
to niesłychanie odludna część Queensland.
Zebrano setki bryłek o średnicy od kilku milimetrów do
niemal 20 cm, w kolorach od żółtego, do nieprzezroczystego ciemnego brązu i ciemnej czerwieni. Colchester i in.
(2006) poddał próbki kopalnej żywicy z Półwyspu Jork
standardowym badaniom mineralogicznym, m.in. spektrofotometrii w podczerwieni FTIR oraz chromatografii
gazowej i spektrometrii masowej. Badania wykazały, że
znaleziono okazy i kopalu i prawdziwej żywicy bursztynowej. Pokazały także, że żywice z Półwyspu Jork są
w dużym stopniu podobne do bursztynu bałtyckiego
i gumy kauri (kopalu), ale też dostatecznie różne w mniejszych detalach, dzięki czemu zachowują wyróżniające
je cechy szczególne.
Amber ne ws
also is derived from an Agathis species, of which there
are four extant species in Queensland.
Some 300 arthropod inclusions have been found so far in
Cape York amber. These include ants, spiders, wasps, beetles, flies, termites, mites, and other taxa. As well, there is
abundant plant material, including pollen and blossom
fragments.
The geological source of the amber has not been discovered. However, amber pieces are possibly washed
Wciąż jeszcze nie określono botanicznego pochodzenia
bursztynu z Półwyspu Jork Jednak podobieństwo jego
mineralogicznych wyróżników do cech szczególnych
kopalu kauri z Nowej Zelandii wskazuje, że również on
pochodzi od gatunku Agathis, z którego w Queensland
przetrwały cztery gatunki.
During 2007 a scientific expedition was to look for the
source of the amber, the main deposit on land from
which the chunks have been eroded and washed into the
sea before ending up on the shore. The search will not be
easy as it is incredibly remote in this part of Queensland.
W bursztynie z Półwyspu Jork znaleziono dotychczas
około 300 inkluzji stawonogów, m.in. mrówki, pająki,
osy, chrząszcze, muchy, termity, roztocza i inne taksony.
Ponadto występuje w nim bogaty materiał roślinny,
w tym pyłek i fragmenty kwiatostanów.
Hundreds of pieces have been collected ranging from
a few millimetres to almost 20 cm in diameter, and with
colours from yellow to opaque deep brown and dark red.
Colchester et. al. (2006) subjected samples of the fossilized Cape York resin to standard mineralogical testing,
including FTIR and gas-chromatography mass spectrometry. Specimen were found to represent both, copal
and true amber resin. They also showed the Cape York
resins to be broadly similar to Baltic amber and Kauri
gum (copal) but sufficiently different in finer details to
have their own distinctive signature.
Nie odkryto jeszcze geologicznego źródła opisywanego
tu bursztynu. Być może jednak bryłki bursztynu spływają na wybrzeże z biegiem potoków podczas deszczy
monsunowych, a następnie są redeponowane i/lub
przenoszone wzdłuż brzegu przez prądy morskie.
Dlatego też bursztyn z Półwyspu Jork dołączył do bursztynu bałtyckiego jako drugi ważny przypadek, w którym większość bryłek znaleziono na plażach w morskiej
kidzinie. W pasie plażowym bursztyn z Półwyspu Jork
występuje razem z pumeksem. Fakt ten może wskazywać, że żywica ta nie pochodzi z lądu stałego, lecz została
przyniesiona przez prądy oceaniczne z odległego kraju.
Dlatego trudno będzie znaleźć geologiczne źródło bursztynu z Półwyspu Jork.
The botanical origin of the Cape York amber is yet to be
determined. However, the similarity of its mineralogical
signature to that of New Zealand kauri copal suggests it
9
Bursztyn australijski
Australian amber
down creeks to the coast during monsoonal rains, and
then redeposited and/or carried alongshore by currents.
Therefore, Cape York amber joins Baltic amber as being
the second major occurrence where most pieces have
been found on flotsam on beaches. Along the strandline
the Cape York amber occurs together with pumice. This
fact could possibly indicate that the amber does not
come from the mainland, but was transported by ocean
currents from a far away country. Thus, it will be difficult
to find the geological source of the Cape York amber.
10
Amber ne ws
11
Amber ne ws
1991). The present state of knowledge in respect to amber chemistry has been recently summarized by VáVRA
(2009).
Fizyczne i chemiczne właściwości
bursztynu
Physical and Chemical Properties of
Amber
Norbert Vávra
Norbert Vávra
Badania chemiczne nad żywicami kopalnymi rozpoczęły się co najmniej wraz z wyodrębnieniem z bursztynu
w roku 1546 kwasu bursztynowego – prawdopodobnie
w postaci bezwodnika – przez słynnego „ojca mineralogii” AGRIKOLĘ (1494–1555). Badania bursztynu są w isto
cie ściśle powiązane z historią chemii organicznej oraz
rozwojem stosowanych w niej rozmaitych technik analitycznych W czasie kilku ostatnich dziesięcioleciach duże
grono autorów wniosło szeroki zasób szczegółowej wiedzy o chemii żywic kopalnych: w ten sposób opisano
związki o wysokiej masie cząsteczkowej (‘HMM’ – „polimerowy szkielet bursztynów”) oraz o niskiej masie cząsteczkowej (‘LMM’) dla różnych rodzajów bursztynu.
Współczesne badania chemiczne nad żywicami kopalnymi zaowocowały również wprowadzeniem klasyfikacji
chemicznej bursztynu i substancji pokrewnych, opublikowanej pierwotnie przez ANDERSONA i in. (1992).
Badania bursztynu przeprowadza się zazwyczaj z jednego z poniższych powodów:
1. Określenie indywidualnej odmiany mineralogicznej
danej żywicy
2. Identyfikacja imitacji – podróbek i/lub falsyfikatów
3. Określenie możliwych źródeł roślinnych („drzewa
bursztynonośne”)
4. Pochodzenie (archeologicznych) próbek bursztynu.
Do wszystkich tych różnych aspektów rosnąca liczba
autorów (np. Beck, Sawkiewicz, Kosmowska-Ceranowicz)
stosuje spektroskopię w podczerwieni, którą wprowadził
Hummel (1958). Identyfikację rozmaitych związków o niskiej masie cząsteczkowej umożliwiło zastosowanie chromatografii gazowo-cieczowej/spektroskopii masowej –
czyli metody wprowadzonej do chemicznych badań nad
bursztynem w Polsce przez Urbańskiego i in. (1976).
Do identyfikacji indywidualnych odmian mineralogicznych bursztynu oraz potencjalnych tworzyw sztucznych
Chemical studies of fossil resins started at least with the
isolation of succinic acid – probably in the form of its
anhydride – from amber in 1546 by Agricola (1494–1555),
the famous ‘father of mineralogy’. Studies of amber are
in fact closely related to the history of organic chemistry
and the development of its various analytical techniques.
A considerable amount of detailed knowledge about the
chemistry of fossil resins has been yielded by a considerable number of authors within the last few decades: the
high-molecular-mass compounds (‘HMM’ – the ‘polymer
backbone of ambers’), as well as the low-molecular-mass
compounds (‘LMM’) have thus been described for various types of ambers. Modern chemical studies of fossil
resins have also resulted in the introduction of a chemical classification of ambers and related substances as first
published by Anderson & al. (1992). Amber studies are
usually performed for one of the following reasons:
1. Identification of single mineral species of ambers
2. Identification of imitations – fakes and/or forgeries
3. Determination of possible botanical sources
(the ‘amber trees’)
4. Provenance of (archaeological) amber samples.
For all these four different aspects infrared spectroscopy
has been applied by a steadily increasing number of
authors (e.g. Beck, Savkevich, Kosmowska-Ceranowicz)
after having first been introduced by Hummel (1958). The
identification of various low-molecular-mass compounds
has become possible by means of the application of gas
liquid chromatography/mass spectroscopy – a method
introduced into amber chemistry in Poland by Urbański
& al. (1976). For the identification of single mineral species of amber as well as for the identification of possible
plastic material used in the production of imitation of
ambers pyrolysis gas chromatography has been applied
with good success (e.g. HECK, 1999; SHEDRINSKY & al.,
Georg Bauer (Georgius Agricola),
zwany ojcem mineralogii, swoje
bogato ilustrowane dzieło o górnictwie, rudach i minerałach, hutnictwie oraz obróbce metali ukończył
w 1550 roku w Chemnitz w Saksonii.
Georg Bauer (Georgius Agricola),
known as the father of mineralogy,
completed his lavishly illustrated
book on mining, ores and minerals,
metallurgy and metalworking in
1550 in Chemnitz, Saxony.
stosowanych w produkcji imitacji bursztynu z powodzeniem stosuje się pirolityczną chromatografię gazową (np.
Heck, 1999; Shredinsky i in., 1991). Obecny stan wiedzy
dotyczącej chemicznej budowy bursztynu podsumował
ostatnio Vavrá (2009).
Niemniej jednak biorąc pod uwagę wszystkie szczegółowe wyniki uzyskane jak dotąd wciąż jest jeszcze wiele
do zrobienia: wiele rzadkich odmian bursztynu jest wciąż
jeszcze właściwie nie przebadanych. Bardzo potrzebny
jest również atlas widm w podczerwieni różnych odmian
bursztynu i pokrewnych minerałów organicznych; należy
zebrać w kompendium właściwości i dane chromatograficzne możliwie największej liczby rodzajów bursztynu
oraz udostępnić ich charakterystykę fizyczną (np. temperaturę topnienia, współczynnik załamania światła).
Tak obszerne badania można skutecznie przeprowadzić
jedynie na bazie szerokiej współpracy z naszymi koleżankami i kolegami z Polski. Jednym z głównym celów tej
współpracy winno być stworzenie aktualnej listy funkcjonujących i niefunkcjonujących/prawidłowych i nieprawidłowych nazw żywic fosylnych i subfosylnych oraz substancji pokrewnych. Badania takie powinny także obejmować ważne rodzaje kopali („żywice od młodych do
subfosylnych”).
W nowoczesnych badaniach właściwości chemicznych
i fizycznych bursztynu bezwzględną koniecznością jest
stosowanie dość kosztownego wyposażenia laboratoryjnego; w przyszłych badaniach planujemy jednak
uwzględnić także krytyczną ocenę różnych mniej kosztownych metod pochodzących z chemii „klasycznej”
w nadziei, że będziemy wreszcie w stanie zalecić taki
czy inny prosty test jako metodę rozróżniającą między
różnymi subfosylnymi i kopalnymi odmianami bursztynu.
Realizing all the detailed results achieved so far, there
remains nevertheless still much to be done: many of the
different rare species of amber are still largely understudied in fact. An atlas of infrared spectra for different
species of amber and related organic minerals is badly
needed too; chromatographical characterizations and
data for as many as possible types of amber should be
summarized and physical characteristics (e.g.: melting
point, refractive index) given.
Such extensive studies can be performed with good
success only on the basis of a broad cooperation with
colleagues from Poland. One of the main goals of such
a cooperation should be the establishment of an updated list of valid and invalid names of fossil and subfossil
amber minerals and related substances. Such studies
should also include important types of copals (‘recent
to subfossil resins’).
For any modern study of chemical and physical characteristics of amber the application of rather expensive
laboratory equipment is an utmost necessity; in future
studies we plan to include however also a critical evaluation of different more inexpensive methods of ‘classical’
chemistry hoping to be able finally to recommend the
one or the other simple test as a method of discrimination between different species of subfossil and fossil
amber species.
References:
ANDERSON, K. B., WINANS, R. E., BOTTO, R., E. (1992): The nature and fate
of natural resins in the geosphere – II. Identification, classification and
nomenclature of resinites. – Organic Geochemistry, 18: 829–841.
HECK, G. (1999): Py-GC-Analysen zur Unterscheidung von Bernstein.
– Berliner Beiträge zur Archäometrie, 16: 211–240.
HUMMEL, D. (1958): Kunststoff-, Lack- und Gummi-Analyse. Chemische
und Infrarotspektroskopische Methoden. 2 vol. – 409 p., München, Carl
Hanser Verlag.
SHEDRINSKY, A. M., GRIMALDI, D., WAMPLER, T. P., & BAER, N. S. (1991):
Amber and Copal: pyrolysis gas chromatographyc (PyGC) studies of provenance. – Wiener Berichte über Naturwissenschaft in der Kunst.
– 6/7/8: 37–58.
URBAŃSKI, T., GLINKA, T., & WESOŁOWSKA, E. (1976): On Chemical Composition of Baltic Amber. – Bulletin de l’Academie Polonaise des Sciences,
Série des sciences chimiques, 24 (8): 625 – 629.
VÁVRA, N. (2009): The Chemistry of Amber – Facts, Findings and Opinions. –
Annalen des Naturhistorischen Museums Wien, 111 A: 445–474.
12
Amber ne ws
Inkluzje – stan badań i nowe
możliwości
Inclusions – current state of
research and new possibilities
W okresie powojennym powoli zaczęło powracać zainteresowanie badaniami nad bursztynem bałtyckim. Gromadzone od nowa kolekcje inkluzji z bursztynu bałtyckiego
w muzeach i w prywatnych rękach umożliwiły na nowo
podjęcie poważnych badań naukowych.
The post-World War II period saw a gradual comeback of
interest in research on Baltic amber. Museum and private
collections of amber inclusions which were re-accumulated from scratch made it possible to take up serious
scientific research once again.
Szczególnym impulsem do badań faun kopalnych, w tym
inkluzji w bursztynie bałtyckim, było spopularyzowanie
metod kladystycznych do badań nad filogenezą świata
żywego oraz odkrycie wielu żywic kopalnych z inkluzjami, z różnych okresów geologicznych od dolnej kredy aż
do bardzo młodych kopali. Bursztyn bałtycki liczący ok.
40 mln lat dzięki ogromnej ilości inkluzji stanowi doskonałą, pośrednią bazę do badań nad ewolucją i pokrewieństwami w wielu grupach bezkręgowców od początku kredy do faun współczesnych. Dzięki intensyfikacji
poszukiwań i coraz szerszej rzeszy badaczy znających
faunę współczesną i kopalną udało się dokonać wielu
znaczących odkryć. Opisano nowy rząd owadów (Mantophasmatodea), wiele nieznanych nauce rodzin, rodzajów i gatunków w bardzo wielu grupach bezkręgowców.
Udowodniono powiązania fauny bursztynu bałtyckiego
z faunami tropików i subtropików oraz odmienność fauny współczesnej od eoceńskiej na poziomie gatunkowym
(brak wspólnych gatunków).
A special impulse to stimulate fossil fauna research, including research on inclusions in Baltic amber, was the popularisation of cladistic methods of research on the phylogeny of the living world, as well as the discovery of many
fossil resins with inclusions from various geological periods from the Lower Cretaceous all the way to very young
copal. Due to the vast number of inclusions it contains,
Baltic amber, which is ca. 40 million years old, is an excellent indirect base for research on evolution and relationships among many groups of invertebrates from the early
Cretaceous to contemporary fauna. Many important discoveries were made thanks to the intensification of surveys
and the ever-growing number of researchers who study
contemporary and fossil fauna. A new order of insects
(Mantophasmatodea) has been described, as well as many
families, orders and species in very many groups of invertebrates which were unknown to science before. Evidence
was found for the relationship of Baltic amber fauna with
the fauna of tropical and subtropical areas, as well as for
the dissimilarity of contemporary fauna and its Eocene
counterpart at the species level (no common species).
Pomimo dotychczas nieudanych prób uzyskania DNA
ze zwierząt zawartych w kopalnych żywicach wydaje się
niemal pewnym, że rozwój metod badawczych i nowych
technik molekularnych w niedługim czasie umożliwi
dostęp do tego nieprawdopodobnego bogactwa genetycznego. Jeżeli do tego dojdzie to kolekcje i badania
nad inkluzjami uzyskają nową, trudną do przecenienia
wartość.
In spite of the as yet unsuccessful attempts to obtain DNA
from animals entrapped in fossil resins, it seems almost
a certainty that the development of research methods
and new molecular techniques will soon provide us with
access to this incredible wealth of genetic data. If and
when this happens, both inclusion collections and research
will take on a new value which cannot be overestimated.
13
Amber ne ws
Inkluzja owada w bursztynie bałtyckim
(Fot. E. Sontag)
Insect inclusion in Baltic amber
(Photo: E. Sontag)
Inkluzja modliszarki gdańskiej (Mantohelea gedanica),
nazwanej na cześć miasta Gdańska (Fot. W. Giłka)
Inclusion of the species Mantohelea gedanica which was named
for the city of Gdańsk (Photo: W. Giłka)
14
Amber ne ws
Międzynarodowe targi bursztynu
oraz targi jubilerskie
International amber and jewellery
fairs
Ewa Rachoń
Ewa Rachoń
Bursztyn bałtycki jest w środowisku złotniczym traktowany jako kamień niszowy, którego głównym walorem
jest tradycja kulturowa. Uroda i legendarne właściwości
bursztynu przez wiele lat zapomniane i pielęgnowane
jedynie przez nielicznych, od kilkunastu lat wracają
powoli do świadomości, tak jubilerów jak i użytkowników
biżuterii. Bursztyn pojawia się na kilku specjalistycznych
imprezach targowych organizowanych głównie z myślą
o wytwórcach biżuterii dekorowanej bursztynem, jak
również na wielu targach jubilerskich w Polsce i na
świecie. Aktualny kalendarz targów oraz relacje z ich
przebiegu dostępne są na portalu internetowym
www.amber.com.pl
In jewellery circles, amber is treated as a niche gemstone,
whose main asset is its cultural tradition. Amber’s beauty
and legendary properties had been forgotten for many
years and cherished by only a select few; for over a dozen
years now amber has been slowly making a comeback to
the awareness of both jewellers and jewellery wearers.
Amber appears at several specialist exhibition events
organised mainly with amber jewellery manufacturers
in mind, as well as at many jewellery fairs in Poland and
throughout the world. An up-to-date calendar of exhibition events and reports from them are available at
www.amber.com.pl.
Targi bursztynu
Amber fairs
Amberif – Międzynarodowe Targi Bursztynu, Biżuterii
i Kamieni Jubilerskich organizowane od 1994 r. w marcu
w Gdańsku, są najstarszą i największą specjalistyczną
imprezą dedykowaną bursztynowi. Spośród 460 wystawców, około 260 firm to wytwórnie biżuterii bursztynowej głównie z Polski, ale także z Litwy, Rosji i sporadycznie z Ukrainy czy innych krajów. Targi te stanowią
ważne miejsce spotkań wytwórców, artystów, naukowców i kolekcjonerów z handlowcami z ponad 44 krajów.
Imprezie towarzyszą konkursy, seminaria i pokazy mody
często wyznaczające trendy i kierunki rozwoju całej
branży.
Amberif – the International Fair of Amber, Jewellery and
Gemstones has been held since 1994, every March in
Gdańsk, Poland, and is the oldest and biggest specialist
event dedicated to amber. From among 460 exhibitors,
some 260 companies are amber jewellery manufacturers chiefly from Poland, but also from Lithuania, Russia
and sometimes from Ukraine and other countries. The
fair is an important meeting place for manufacturers,
artists, scientists and collectors with trade visitors from
more than 44 countries. The event is accompanied by
competitions, seminars and fashion shows which often
set the trends and development directions for the entire
industry.
Ambermart – Międzynarodowe Targi Bursztynu organizowane we wrześniu w Gdańsku są imprezą gromadzącą
około 130 wystawców, w tym 110 firm bursztynniczych
z Polski i Litwy. Są imprezą komplementarną do Amberifu, skoncentrowaną na dostawach uzupełniających ofertę
Ambermart – International Amber Fair, held in September in Gdańsk, Poland, is an event which gathers some
130 exhibitors, including 110 amber companies from
Poland and Lithuania. It is a complementary event to Amberif, focusing on supplementary deliveries prior to the
15
Amber ne ws
Nagrodę Główną Prezydenta Gdańska w konkursie
Amberif Design Award 2009 zdobyła Monika Reptowska z Bytowa
The Main Prize in the Amberif Design Award 2009 competition, sponsored by the
Mayor of the City of Gdańsk went to Monika Reptowska of Bytów, Poland
przed grudniowym szczytem sezonu. Odwiedza je około
1000 handlowców z ponad 30 krajów.
December high season. It has a footfall of ca. 1000 trade
visitors from over 30 countries.
Amber Trip to targi specjalistyczne organizowane kilka
dni przed Amberifem w Wilnie na Litwie, zgromadziły
105 wystawców w tym około 77 firm bursztynniczych
z Litwy, Polski, Rosji, Estonii i Łotwy. Wśród imprez towarzyszących są pokazy mody, konkurs artystyczny i wykłady specjalistów z zakresu historii sztuki.
Amber Trip is a specialist fair held in Vilnius, Lithuania,
several days before Amberif; it gathered 105 exhibitors
including 77 amber companies from Lithuania, Poland,
Russia, Estonia and Latvia. Its accompanying events include fashion shows, an art competition and lectures by
art history specialists.
Jantar Bałtiki – targi organizowane w kwietniu w Kaliningradzie – w tym roku po raz 10-ty. Uczestniczyło
w nich 18 firm i 25 artystów z Twórczego Związku Artystów Rosji. Główną przeszkodą w rozwoju tej imprezy
wydają się wewnętrzne przepisy utrudniające i ograniczające wymianę handlową nawet na terytorium Rosji.
Yantar Baltiki – held in April in Kaliningrad, Russia, this
year had its 10th edition. It was participated in by 18
companies and 25 artists from the Russia’s Creative Association of Artists. The main obstacle in the development
of this event seems to be Russia’s internal regulations
which hinder and limit trade even within Russia itself.
16
Amber ne ws
Ambar International Expo – festiwal bursztynu meksykańskiego organizowany w lipcu na ulicach San Cristobal
w Chiapas, Meksyk, w formule jarmarkowej, promują lokalne rzemiosło. Uczestniczy w nim około 60 wytwórców.
Ambar International Expo – festival of Mexican amber
held in July in the streets of San Cristobal in Chiapas,
Mexico, in the form of a town fair promoting local craft.
About 60 manufacturers take part.
Targi jubilerskie
Jewellery fairs
Złoto Srebro Czas – Targi Biżuterii i Zegarków organizowane są w Warszawie w październiku goszcząc 245 firm
złotniczych, w tym 23 pracowni bursztynniczych z Polski
oraz liczną grupę projektantów stosujących bursztyn
w swoich wyrobach. Są nastawione głównie na rynek
Gold Silver Time – Jewellery and Watch Fair held in October in Warsaw, Poland, recently played host to 245 jewellery companies, including 23 amber studios from Poland
and a large number of designers who use amber in their
works. The Fair’s main focus is the domestic market and
it has a footfall of 5,000 persons. GST is often visited by
noted personalities and by representatives of authorities
important to the industry.
Jubinale – held in Cracow, Poland, was organised for the
first time last year and played host to 119 exhibitors, including ca. 50 amber companies from Poland and 2 from
Lithuania. The fair had 1253 trade visitors. It would be difficult to assess the event’s potential after its first edition.
JOGS Gem and Jewelery Show takes place in February at
the Tucson Expo Center concurrently with a number of
jewellery and mineralogical fairs in Tucson, AZ, USA. This
year, the Amber Pavilion featured 21 amber companies 17 from Poland, 2 from the US and 2 from Lithuania.
Inhorgenta Europe is the second most important jewellery fair in Europe, with particular focus on good design.
It is held in late February. This year it attracted 30 companies from Poland, including 14 amber companies, and
6 from Lithuania.
Stoisko Międzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynników
na targach JCK w Las Vegas
International Amber Association booth at JCK
in Las Vegas
wewnętrzny i odwiedzane przez 5 tys. osób. Pojawiają się
tu chętnie osobistości z życia publicznego, jak też przedstawiciele istotnych dla branży urzędów.
Jubinale – targi w Krakowie, zorganizowane w ubiegłym
roku po raz pierwszy, gościły 119 wystawców, w tym
około 50 firm bursztynniczych z Polski i 2 litewskie.
Odwiedziło je 1253 handlowców. Trudno jest oceniać
potencjał tej imprezy po pierwszej edycji.
JCK Show in Las Vegas takes place at the end of May and
the beginning of June and is the leading jewellery show
in the USA. Several American wholesalers exhibit there
with 5–6 companies from Poland in a group co-ordinated
by the International Amber Association. Amber set in
gold, which sporadically appears in the collection of Italian companies, is very expensive.
Basel World is the leading jewellery and watch event in
the world, held at the beginning of April or on the last
days of March. Unfortunately, amber companies cannot
afford to participate in this fair. Amber’s ambassador in
Basel is Cool Design, a Swiss company run by Ryszard
Kulczyński, who expertly showcases amber jewellery
from various regions throughout the world, chiefly made
of Baltic amber.
JOGS Gem and Jewelery Show odbywa się w lutym
w Tucson Expo Center równolegle z szeregiem targów
jubilersko-mineralogicznych w Tucson, USA. W pawilonie
bursztynowym wystąpiło w tym roku 21 firm bursztynniczych – 17 z Polski, 2 amerykańskie i 2 litewskie.
Inhorgenta Europe to drugie co do ważności targi jubilerskie w Europie, z silnym akcentem na dobre wzornictwo. Odbywają się pod koniec lutego. Uczestniczyło
w nich w tym roku 30 firm z Polski, w tym 14 bursztynniczych oraz 6 z Litwy.
17
Amber ne ws
The Pomeranian Development Agency, acting on behalf
of the Pomeranian Region’s Marshal’s Office, has been
allocating funds from the European Regional Development Fund. They are allocated toward development and
innovation in micro, small and medium sized enterprises
within the Pomorskie Voivodship’s Regional Operational
Programme. The Agency supports the enterprises’ export
activity by subsidising their participation in fairs and
exhibitions. This year the qualification procedure was
successfully passed by 11 companies which obtained
a total sum of PLN 786,000. The above programme covers the years 2007–2013 and the funds allocated to
JCK Show w Las Vegas odbywają się na przełomie maja
i czerwca, są wiodącą imprezą jubilerską w USA. Prezentuje się tam kilku hurtowników amerykańskich oraz
5–6 firm z Polski w grupie koordynowanej przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Bursztynników. Oprawiany
w złoto bursztyn sporadycznie pojawiający się w kolekcjach włoskich firm jest bardzo drogi.
Basel World to wiodąca na świecie impreza zegarmistrzowsko-jubilerska, organizowana na początku kwietnia
lub ostatnich dniach marca. Niestety firm bursztynniczych nie stać na uczestnictwo w tych targach. Ambasadorem bursztynu w Bazylei można określić Cool Design,
szwajcarską firmę prowadzoną przez Ryszarda Kulczyńskiego, który z wielkim znawstwem prezentuje biżuterię
wykonaną z bursztynu z różnych regionów świata, w tym
głównie z bursztynu bałtyckiego.
Agencja Rozwoju Pomorza działająca w imieniu Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego rozdziela
środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Są one skierowane na rozwój i innowacje w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach w ramach RPO WP.
Wspiera ich aktywność proeksportową poprzez dofinansowanie uczestnictwa w imprezach targowych i wystawienniczych. W tym roku procedurę kwalifikacyjną
przeszło 11 firm pozyskując z konkursów łączną kwotę
786 tys. PLN. Omawiany powyżej program obejmuje lata
2007–2013, a przeznaczone na jego realizację środki
wynoszą ponad 185 mln €. Warto więc zapoznać się
z trybem postępowania, gdyż następne wnioski można
składać już od 9 lipca 2009 r. W trudnym czasie recesji,
kiedy wielu producentów ogranicza produkcję i zatrudnienie jest to niezwykle skuteczna forma pomocy.
Marek Mikicki zdobył najważniejsze laury podczas targów
Amberif 2009: Nagrodę Ministra Gospodarki i I Nagrodę
w konkursie „Bursztynowe Rzemiosło” za pracę „Dwa serca”
Marek Mikicki won the biggest prizes at Amberif 2009:
The Award of the Minister of the Economy and 1st Prize
in the Amber Handicraft Competition for his Two Hearts
engagement ring
its implementation amount to over €185,000,000. It is
therefore well worth learning the procedure, as the next
applications can be filed as soon as on 9 July 2009. In
these difficult times of economic recession, when many
manufacturers limit their production and employment,
this is a very effective form of aid.
18
Amber ne ws
Wzornictwo, moda i sztuka
DESIGN, Amber and Fashion
Mariusz Gliwiński
Mariusz Gliwiński
Udział bursztynu w modzie ogranicza się w zasadzie
wyłącznie do lokalnego rynku polskiego. W ostatnich
latach, m.in. dzięki większej obecności polskich firm na
rynkach światowych, wzornictwo biżuterii z bursztynem
uległo wzbogaceniu i nabiera międzynarodowego
wymiaru. Mimo to, bursztyn wciąż jest pomijany podczas światowych pokazów mody i w prestiżowych
magazynach o modzie.
Amber’s presence in fashion limited practically only to
the local Polish market. In recent years, amber jewellery
design has become much more diverse and has taken on
an international quality; this is due, among other reasons,
to the greater presence of Polish companies in the global
market. Nevertheless, amber is still passed over at world
fashion shows and in prestigious fashion magazines.
Bursztyn zyskuje powoli coraz wyższą pozycję na światowym rynku jubilerskim. Na to ma znaczący wpływ ma:
– wykorzystanie nowych materiałów jubilerskich jako
uzupełnienie biżuterii z bursztynem.
– Gale mody „bursztynowej” z udziałem znanych projek
tantów, np. Eva Minge, Teresa Rosati, Barbara Westwood oraz międzynarodowe konkursy wzornicze, np.
Amberif Design Award.
W ostatnich latach dokonała się zmiana podejścia ze
zdobniczego na „designerski” i konceptualne traktowanie
bursztynu. Dobrze to zjawisko ilustrują kolejne pokazy
kolekcji Ambermody w latach 1999–2009. Bursztyn
z pamiątki znad morza czy staromodnej „biżuterii babci”
powoli staje się nowoczesnym elementem mody jubilerskiej.
19
Amber ne ws
Amber is slowly gaining more and more esteem in the
world fashion market. This is largely due to:
– the use of new jewellery materials which complement
amber jewellery.
– the Amber and Fashion Gala, with such celebrated
designers as Eva Minge, Teresa Rosati, Barbara Westwood, and international design competitions, e.g.
Amberif Design Award.
In recent years there has been a change of attitude from
the ornamental to a designer approach, where amber
is treated conceptually. This trend is well illustrated by
Ambermoda collection shows between 1999 and 2009.
Where once it was a souvenir from the seacoast or an
old-fashioned piece of jewellery that grandma used to
wear, amber is now gradually becoming a contemporary
component of jewellery fashion.
Bursztyn, rzemienie, len – kolekcja Ambermoda z roku 1999...
Amber, leather straps and flax: the Ambermoda collection of 1999...
... i kolekcja 2009: bursztyn, brylanty, złoto i jedwab
...and the 2009 collection: amber, diamonds, gold and silk
20
Amber ne ws
nowym spółki (Wikwol, Pajurio Gintaras i Tairus) zaopatrujące rynek europejski, otrzymują surowiec drobny
w cenie od 18 do 72 € za kilogram, przydatny jedynie
do ozdoby taniej biżuterii. Wydobycie oficjalne spadło
z 800 ton w połowie lat 1990. do 250 ton ostatnio.
NIEDOSTATECZNE WYDOBYCIE
BURSZTYNU W LEGALNYCH KOPALNIACH
– ZAGROŻENIE DLA ROZWOJU
ARTYSTYCZNEGO BURSZTYNNICTWA
W czasach nowożytnych, kiedy artystyczne bursztynnictwo osiągnęło najwyższą rangę w hierarchii społecznej,
największe znaczenie miała rzeźba figuralna, aż w końcu
XVII wieku dała impuls wielorakim technikom artystycznej obróbki bursztynu. Dzięki temu powstały warunki do
zaistnienia artystycznego bursztynnictwa jako cenionej
i charakterystycznej dla owego czasu dziedziny sztuki.
Nowożytne dzieła bursztynowe powstawały na zamówienie suwerennych władców, jako dyplomatyczne dary,
lub na rzecz innych zleceniodawców z najwyższych
warstw społecznych. Były to z reguły wielkie obiekty
o skomplikowanej konstrukcji i wymyślnych technikach
realizacyjnych, niemających nic wspólnego z biżuterią,
a nawet z szeroko pojętym złotnictwem. Surowe przepisy
cechowe zakazywały łączenia bursztynu z metalami
szlachetnymi, nawet wtedy gdy mogłoby to ulepszyć
konstrukcję i korzystnie wpłynąć na wygląd dzieł.
Zapewnienie artystom-bursztynnikom zaopatrzenia
w odpowiedniej klasy bursztyn było w centrum uwagi
władz Prus Książęcych i wielkich miast – Gdańska
i Królewca.
Dziś, kiedy znane zasoby bursztynu i możliwości techniczne jego wydobycia powiększyły się wielokrotnie, władze polityczne trzech krajów dysponujących lwią częścią
zasobów: Rosji, Polski i Ukrainy utrudniają dostęp do złóż
i monopolizują obrót wydobytym surowcem.
Przepisy eksportowe w Rosji spowodowały, iż kapitalny
surowiec w cenie 1.300–1500 € za kilogram trafia prawie
w całości do Hong-Kongu, Tajwanu i Japonii, a związane
z państwowym Kaliningradzkim Kombinatem Burszty-
THE INSUFFICIENT EXTRACTION OF AMBER
FROM LEGAL MINES – A THREAT TO THE
DEVELOPMENT OF AMBER ART
Monopol wydobywczy i handlowy na Ukrainie ma
państwo, ale używa go nieudolnie o czym świadczy liczba 3 ton średnio wydobywanych legalnie. Wydobycie
nielegalne i przemyt (głównie do Polski) są co najmniej
10 razy większe.
21
Amber ne ws
fine-grain raw amber at €18 to 72 per kilogram, suitable
for use only in cheap jewellery. Officially, extraction has
dropped from 800 tonnes in the mid-1990s to 250 tonnes
recently.
The monopoly for amber extraction and trade in the
Ukraine belongs to the state. However, the state is inept
in managing it, which is reflected by the average of 3
tonnes of legitimately extracted material. The illegal
extraction and smuggling (mainly to Poland) is at least
10 times greater.
In the modern era, when artistic amber handicraft
reached the highest prestige in society, figurative sculpture was of the greatest importance, which in the late
17th century lead to the development of diverse techniques of artistic amber working. This in turn provided
the conditions for the development of amber handicraft
as a valued art form which was typical of the times. Modern-era amber pieces were commissioned by sovereigns
as diplomatic gifts or were crafted for other employers
from the highest echelons of society. These pieces were
usually very large objects with complex structures made
with the use of sophisticated techniques, which had
nothing to do with jewellery, or even with broadly-understood goldsmithing. Strict guild regulations banned
the combination of amber with precious metals, even
if this were to enhance the structure of the works and
improve their appearance. Providing amber artists with
the right quality amber was very much in the centre of
attention of the authorities of Ducal Prussia and the
great cities of Gdańsk and Königsberg.
Today, when the known amber resources and the technological capabilities of amber extraction have grown
manifold, the political authorities of the three countries
with the lion’s share of the resources: Russia, Poland and
Ukraine, are hindering access to the deposits and monopolising the trade of the extracted raw material.
Export regulations in Russia have led to high quality
raw amber being sold almost exclusively to Hong-Kong,
Taiwan and Japan at €1,300–1,500 per kilogram, while
the companies associated with the state-owned Kaliningrad Amber Industrial Complex (Wikwol, Pajurio Gintaras
and Tairus) which supply the European market, receive
Bieda szyby na Sambii koło portu lotniczego w Kaliningradzie
“Poor man’s shafts” in Sambia near Kaliningrad Airport
Szyb z widoczną niebieską ziemią na płytkim złożu Muromskim
Shaft with visible blue earth in the shallow Muromskoye Deposit
W Polsce dysponującej zasobami szacowanymi przez
Państwowy Instytut Geologiczny na 902.000 ton wydobywa się ilości śladowe.
In Poland, which according to the State Geological Institute, has resources estimated at 902,000 tonnes, only
trace amounts are extracted.
Niedostateczne zaopatrzenie poza społeczną deprecjacją
branży z piedestału sztuki dworskiej do popularnego
pamiątkarstwa powoduje wymierne skutki gospodarcze:
– ułatwia rozkradanie najlepszej części urobku przez
pracowników kopalń (łatwy zbyt skradzionego urobku)
– powoduje masowe nielegalne wydobycie (Sambia,
Wołyń, Delta Wisły), które przy uniknięciu wymogów
ochrony środowiska, opłat za korzystanie ze złóż i podatków jest zabójczą konkurencją dla legalnych kopalń
– zniechęca do inwestowania w wydobycie i przetwórstwo ze względu na nieuniknione powiązania ze światem
przestępczym i zagrożenia nierentownością przez działanie „szarej strefy”
– rozwija różne formy działalności przemytniczej od
mrówkowej (Kaliningrad – Pomorze, Wołyń – Lubelszczyzna) do mafijnej w wielkiej skali na Daleki Wschód
i do USA ułatwia wprowadzenie na rynek falsyfikatów
z kopali i żywic syntetycznych.
Apart from the social depreciation of the industry from
a courtly art form to mass souvenir production, the insufficient supply has led to measurable economic consequences:
– makes it easy for mine workers to steal the best quality output (it is easy to sell the stolen amber)
– leads to mass illegal extraction (in Sambia, Volyhn, the
Vistula River Delta), which given the avoidance of environmental protection requirements, lease fees and taxes makes for lethal competition for legitimate mines
– discourages investment in amber extraction and working due to the unavoidable involvement with the crime
world and the threat of unprofitability due to the activity of the “grey economy” develops various forms of
smuggling: from the individual practices (Kalinigrad
– Pomerania, Wolyhn – Lublin Region) to mafia-organised mass smuggling to the Far East and the USA makes
it easier to market copal and synthetic resin forgeries.
AKTUALNOŚCI BURSZTYNOWE regionALNE
22
REGIONAL Amber ne ws
Session of the World Amber Council, 22-23 May 2009
Programme
Posiedzenie Światowej Rady Bursztynu, 22-23 maja 2009 r.
Program
Friday, 22 May
Piątek 22 maja 2009 r
9.00-13.00. Session of the Council
9.00-13.00. Posiedzenie Rady.
1. Opening. General inquires.
2. Report of the board on the Council activity from March 2008
to April 2009. Discussion. Acceptance of the minutes of the 2008
Session.
Bursztyn
– Ponownie
ceniony
3.
Amber news (2007-2009)
(each presentation
about 5 min; 1
page
of written text in the materials of the 2009 Session)
na Litwie
- Geology, deposits – Wolfgang Weitschat
- Museums, collections – Ulf Erichson
Kazimieras
Mizgiris
- Fairs – Ewa Rachoń
- Design, fashion and art – Mariusz Gliwiński
Zakładając
przywrócić
- Physical andmuzeum
chemicalmieliśmy
propertiesszlachetny
of amber –cel:
Norbert
Vavra
bursztynowi
należne
mu
miejsce
w
litewskim
jubilerstwie
- Inclusions – Wiesław Krzemiński
artystycznym
aby –stał
sięZobel
on tak cenny jak perły i bry- Amber on the tak,
internet
Alicja
lanty,
bycaused
intrygował
Litwy i raw
całego
świata.
- Threats
by themieszkańców
insufficient extraction
amber
from
Wierzę,
że
udało
nam
się
ten
cel
osiągnąć.
legal mines – Wiesław Gierłowski
4. Regional amber news (2007-2009) (each presentation about 5
Przez
15written
lat założyliśmy
w Nidzie
min; 1 okres
page of
text in the galerie
materialsi muzea
of the 2009
Session)
i- Wilnie.
Warto
przy tym
wspomnieć, że przed nimi istGermany
– Wolfgang
Weitschat
niało
tylko
jedno muzeum
bursztynu w Palandze. Nasza
- Russia
– Alexandr
Krylov
pierwsza
galeria
bursztynowa
- Lithuania – Kazimieras Mizgiris została otwarta w Nidzie
w
1991 r.–W
1993Belichenko
r. otworzyliśmy pierwsze muzeum bur- Ukraine
Olena
sztynu
muzea chcieliśmy dać wszys- Polandw– Nidzie.
Barbara Zakładając
Kosmowska-Ceranowicz
tkim
wyjątkową
okazję,
żeby
dowiedzieć się czym bursz- Gdańsk City Office – Robert Pytlos
tyn
jest i jak
wiele
barw;
aby przybliżyć go naszym
5. Current
affairs.
Anyma
other
business.
gościom
6. Closing pod
of thekażdym
Session.względem: naukowym, historycz-
1. Przywitanie uczestników. Informacje organizacyjne.
2. Sprawozdanie z działań w okresie od marca 2008 do kwietnia
2009 r. Dyskusja. Przyjęcie protokołu z ostatniego posiedzenia
Rady.
– bursztynowe
Precious
again (prezentacja
in Lithuania
3.Amber
Aktualności
(2007-2009)
ok. 5 min; 1
str. maszynopisu w materiałach Zebrania 2009)
- Geologia,
złoża –Mizgiris
Wolfgang Weitschat
Kazimieras
- Muzealnictwo, kolekcje – Ulf Erichson
- Targi – Ewa Rachoń
In foundingmoda
the museum
pursued
a noble objective:
- Wzornictwo,
i sztuka –we
Mariusz
Gliwiński
to bring amber
backi chemiczne
to professional
jewellery
art of
Li- Właściwości
fizyczne
bursztynu
– Norbert
Vavra
thuania,
to
make
it
as
valuable
as
a
pearl
or
diamond,
- Inkluzje – Wiesław Krzemiński
to make wit internecie
interesting
for the
people of Lithuania and to
- Bursztyn
– Alicja
Zobel
people from
all around niedostatecznym
a world. I believewydobyciem
we achieved
- Zagrożenia
powodowane
burszthiswgoal.
tynu
legalnych kopalniach – Wiesław Gierłowski
4. Aktualności bursztynowe regionalne (prezentacja ok. 5 min; 1
Over
a 15 yearwperiod
we have
established
str.
maszynopisu
materiałach
Posiedzenia
2009)galleries and
museums
in Nida Weitschat
and Vilnius. It is very important to men- Niemcy
– Wolfgang
tion that
before Krylov
there was only one amber museum in
- Rosja
– Aleksandr
Palanga.
Our
first
amber gallery opened in Nida in 1991.
- Litwa – Kazimieras Mizgiris
In 1993–we
opened
the first amber museum in Nida.
- Ukraina
Olena
Belichenko
Establishing
ourKosmowska-Ceranowicz
museums we wanted to give everyone
- Polska
– Barbara
a unique
opportunity
find out
what amber is, how
- Urząd
Miejski
w Gdańskuto
– Robert
Pytlos
colours
townioski.
explain every aspect of amber: the
5.many
Sprawy
bieżąceiti has;
wolne
side,
but also show our visitors amber’s historic
6.scientific
Zamknięcie
obrad.
nym i sakralnym. Nieco później, w 1997 r, powstał w Nidzie Dom Artystów.
Artyści nie tylko z Litwy, lecz również
13.00-15.00.
Lunch break.
z Polski, Holandii, Estonii, Islandii, Finlandii, Ukrainy
i Francji, mieli
okazję
wykonywać
w nim
swojeofprace.
15.00-19.00.
Seminar
open
to the public:
Methods
the conserByły
też wystawy
vationtam
of amber
historicalartystów
artefactsmetaloplastyków
and works of art i rzeźbiarzy, jak również sympozja dla nauczycieli i studentów
1.
Katarzyna
Kwiatkowska
– Conservation
artefacts
made by
Wydziału
Rzeźby
Wileńskiej
Akademii of
Sztuk
Pięknych
primitive
societies.
i innych uczelni.
2. Alexsandr Krylov – The Problems related to maintaining the
stylistic
and colour
range
of modern-era
artefacts
based
Po
rokufeatures
otworzyliśmy
kolejną
galerię
i muzeum
bursztynu
onWilnie.
the experience
in the
the Amber Room.
w
Rozwinęło
sięreconstruction
tam aktywneofśrodowisko
artysty3.
Alexandr
Zhuravlov –wystawy
The Pros and
cons of thorough
conservaczne,
organizowano
i konkursy,
w tym konkurs
tion of modern-era
artefacts topór”.
with their
dismantling,
repair,
filling
„Wzniósł
się bursztynowy
Następnie
galeria
zorgain details and
replacement
binder.
nizowała
dalsze
konkursyofartystyczne,
m.in. „Bryłka bursz4. Wiesław
Gierłowski.
– The Principle
of minimal
intervention
in
tynu”
i „Bursztyn
we wnętrzach”,
wystawę
„Inkluzja
– okno
historical
components
problem
of theJonas
durability
and
na przeszłość”
i inne.versus
Znanithe
litewscy
artyści
Balchuaesthetic
qualities
of historical
artefacts.honorowe trzecie miejnas
i Vaidilute
Vidugiryte
otrzymali
sce w konkursie w Niemczech w 1999 r. W 2006 r. Sigitas
Saturday,
May 2009
Virpilaitis23
zdobył
nagrodę główną na II Międzynarodowej
Wystawie Bursztynnictwa Artystycznego w Ribtnitz-Dam10.00
– 16.00.
Historical Inni
artefacts
in the
Malbork
Collecgarten
w Niemczech.
słynni
jubilerzy
np.Amber
Eimantas
tion.
Trip to the
Malbork
CastleAlgirdas
Museum.Mikutis, Azhuolas
Ludavicius,
Birute
Stulgaite,
Vaitukaitis również brali udział w naszych wystawach.
and sacral side. Some time later, in 1997, the House of
Artists wasPrzerwa
built in Nida. Artists not only from Lithuania,
13.00-15.00.
but also from Poland, the Netherlands, Estonia, Iceland,
15.00-19.00
Seminarium
pt. Metody
konserwacji
Finland, Ukraine
and otwarte
France got
an opportunity
to zawork
bytkowych
wyrobów
i dziełexhibitions
sztuki z bursztynu
there. Also,
there were
of metalwork artists
and sculptors, as well as symposiums held for teachers
Wiosną 2004 r. dołączyliśmy do Programu Rozwoju Rzemiosł Artystycznych zainicjowanego przez Gminę Miasta
Wilno. Zgodnie z programem założono Centrum Sztuki
Bursztynu Bałtyckiego. Jednym z jego celów jest prezentacja obróbki bursztynu. Organizujemy lekcje obróbki
dla uczniów i gości z różnych miast Litwy i całego świata.
Pokazujemy ten pradawny fach na targach w Wilnie.
W Centrum organizujemy wystawy artystów. Wykłady
i seminaria prowadzone są przez znanych litewskich naukowców i uczonych (np. Rektora Uniwersytetu Wileńskiego Adomasa Butrimasa czy etnolog Graziny Kadzyte).
Organizuje się tu szereg projektów o tematyce bursztynowej. Sukces odniosły tutejsze wystawy np. „Bursztyn
dominikański” czy „Bursztyn na świecie”. Obie zorganizowano we współpracy z Niemieckim Instytutem Paleontologii. Później otwarto kolejną galerię „Kryziu kalnas” –
Góra Krzyży. Goście mogą tu dowiedzieć się o fenomenie
Góry Krzyży i lepiej pojąć katolicką mentalność Litwinów.
Możliwość zaznajamiania wszystkich z bursztynem jest
dla nas niezwykle ważna. Bardzo jesteśmy radzi gościć
tysiące turystów z Francji, Belgii, Wielkiej Brytanii, USA,
Rosji, Włoch, Hiszpanii, Polski, Kanady, Izraela, Japonii
i wielu innych państwa. Uważamy jednak, że konieczne
jest również promowanie bursztynu bałtyckiego w innych krajach. W tym celu prezentowaliśmy wystawy bursztynu w Rejkjawiku (Islandia); Ottawie (Kanada); Chicago
(USA); oraz w Muzeum Vittoriano w Rzymie. Nasze bogate doświadczenie i wysoka jakość umożliwiają nam oferowanie usług nawet Królowej Belgii, Cesarzowi Japoniii
i wielu innym głowom państw.
W zeszłym roku zawarliśmy nasze doświadczenia w nowej książce pt. „Tajemniczy świat bursztynu” oraz w filmie
„Bursztyn Bałtycki” na DVD. Intensywna działalność pozwala nam rozpowszechniać piękno bursztynu na całym
świecie.
1.and
Katarzyna
Kwiatkowska
– Konserwacja
wyrobów społeczeństw
students
of the Department
of Sculpture
at Vilnius
pierwotnych.
Academy of Fine Arts and others.
2. Aleksandr Krylov – Problemy zachowania cech stylowych
i gamy
dzieł
nowożytnych
tle doświadczeń
przy
After barwnej
a year we
opened
anothernaamber
gallery museum
rekonstrukcji
Bursztynowej
Komnaty.
in Vilnius. An
active artistic
scene started there, exhibi3.tions
Aleksandr
Zhuravlov – Zalety
i wady
gruntownej
konserwacji
and competitions
were
organised,
including
a comdzieł
nowożytnych
przy
zastosowaniu
demontażu
obiektów,
petition called The Amber Ax is Raised. Later the gallery
naprawie
i uzupełnieniu
detali oraz wymianie
spoiwa.
organised
other art competitions
including
A Piece of
4.Amber
Wiesławand
Gierłowski.
minimum
ingerencji
w
Amber –inZasada
Interior,
the exhibition
Inclusion
–
substancję
zabytkową
problem
trwałości
i estetyki
zabytków.
Window to
the Pastaand
others.
Well-known
Lithuanian
artists Jonas Balchunas and Vaidilute Vidugiryte were
Sobota,
23 maja
2009 r.third place in a German competition
awarded
honorary
in 1999. In 2006, Sigitas Virpilaitis won the main prize at
10.00
Zabytki sztuki
w Malborskiej
Kolekcji Bursztynu.
International
Amber
Artwork Exhibition
in Ribnitzthe 2–nd16.00.
Wycieczka
do
Muzeum
Zamkowego
w
Malborku.
Damgarten, Germany. Other celebrated jewellers such as
Eimantas Ludavichus, Birute Stulgaite, Algirdas Mikutis,
Azhuolas Vaitukaitis have participated in our exhibitions.
Kazimieras Mizgiris prezentuje bursztyn cesarzowej Japonii
Kazimieras Mizgiris presents amber to the Empress of Japan
23
In spring 2004, we joined the Program on Developing Artistic Handicrafts initiated by the Municipality of Vilnius.
In accordance with the programme, the Art Centre of Baltic Amber was set up. One of the objects of Art Centre of
Baltic Amber is to present the processing of amber. We
organise amber processing lessons for students and visitors from different towns of Lithuania and all the world.
We show this old profession at fairs in Vilnius. In this centre we organise artist exhibitions. Lectures, seminars are
read by well known Lithuanian scientists and academics
(such as Vilnius University Rector Adomas Butrimas and
ethnologist Grazina Kadzyte). Various projects about amber are organised here. Such exhibitions as Dominican
Amber and World Amber were a success here. Both were
organised in partnership with the Germany Palaeontology Institute. Another gallery, The Cross Mountain, was
opened later. Its visitors can learn more about the phenomenon of Cross Mountain and get a better understanding of the Catholic mentality of the Lithuanian people.
It is of great importance for us to show amber to everyone, we are very pleased that every year we have thousands of tourists from France, Belgium, Great Britain,
USA, Russia, Italy, Spain, Poland, Canada, Israel, Japan
and many other countries. But we think it is very essential to present Baltic amber in other countries as well. To
this end we had amber exhibitions in Reykjavik, Iceland;
Ottawa, Canada; Chicago, USA; and at the Vittoriano Museum in Rome, Italy.Our rich experience and high quality
let us offer our service even to the Queen of Belgium, the
Emperor of Japan and many other heads of state.
Last year we put our experience to our new book called
The Mysterious Amber World and the film Baltic Amber
on DVD. Our intense activity lets us spread the beauty of
amber all around the world.
24
dawczy pt. „Rozpoznanie geologiczno-złożowych warunków występowania bursztynu w Polsce”, jest dobrym
zwiastunem przerwania stagnacji w poszukiwaniu surowca, która przez pewien czas miała miejsce.
Aktualności bursztynowe z Polski
Amber news from Poland
Barbara Kosmowska-Ceranowicz
Barbara Kosmowska-Ceranowicz
W ostatnich kilku latach w Polsce miała miejsce wyraźna
intensyfikacja działań związanych z istotnymi zagadnieniami dotyczącymi bursztynnictwa i bursztynologii.
Złożyła się na nią zarówno kontynuacja prowadzonych
od lat badań i jej popularyzacji, przypadające w 2008
roku ważne jubileusze, liczne wystawy bursztynu organizowane przez muzea, aktywność stowarzyszeń, szczególnie Międzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynników,
jak i działania w zakresie rozwoju rynku i poszukiwań
surowca.
Over the last few years, Poland has seen a clear intensification of efforts related to important issues concerning
both the amber business and amber science. This is due
to the continuation and popularisation of research that
has been going on for years, important anniversaries that
took place in 2008, numerous amber exhibitions organised by museums, the activity of societies, especially the
International Amber Association, as well as efforts aiming
to develop both the market and raw amber prospecting.
Badania bursztynu prowadzone są w wielu ośrodkach,
przede wszystkim w Warszawie, gdzie dotyczą złóż, żywic
kopalnych, inkluzji roślinnych i zwierzęcych, a także konserwacji dla potrzeb archeologii i muzealnictwa, w Gdańsku – inkluzji zwierzęcych, identyfikacji bursztynu, imitacji oraz konserwacji, w Krakowie – inkluzji zwierzęcych,
w Katowicach – inkluzji zwierzęcych i właściwości bursztynu. Ostatnio do grona wymienionych miast, choć jeszcze bez wyraźnego kierunku specjalizacji, dołącza Elbląg
– między innymi współorganizator „Mistrzostw Świata
w Poławianiu Bursztynu”. Piśmiennictwo polskie dotyczące bursztynu (aktualnie w opracowaniu Działu Bursztynu
MZ PAN) wykazuje z roku na rok wzrastającą liczbę publikacji.
Amber research is conducted in many centres, primarily
in Warsaw, where it is dedicated to deposits, fossil resins,
botanical and zoological inclusions, as well as to conservation for the purposes of archaeology and museums,
Gdańsk – with focus on zoological inclusions, amber
identification, amber imitations and conservation, Cracow – which deals with zoological inclusions, Katowice –
zoological inclusions and amber properties. Recently the
above cities have been joined by Elbląg and although it
has yet to have a clear speciality, its activities include
the organisation of the World Amber Fishing Championships. The number of Polish scientific papers on amber
(currently under compilation at the Amber Department
at the Museum of the Earth of the Polish Academy of
Sciences (PAN) is growing year by year.
W roku 2008 dla Ministerstwa Środowiska powstało
opracowanie o perspektywach wykorzystania polskich
zasobów bursztynu pt. „Prognozy zasobowe bursztynu
w Polsce”. Stało się ono podstawą zwołanej w lutym
2009 roku przez podsekretarza stanu w Ministerstwie
Środowiska, Głównego Geologa Kraju dr. Henryka Jacka
Jezierskiego wspólnej narady praktyków gospodarki
bursztynem i badaczy złóż w celu omówienia możliwości
uniezależnienia się od wyłącznych dostaw surowca
z zagranicy. Aktualnie rozpoczynający się projekt ba-
In 2008, a study was compiled for the Polish Ministry of
the Environment on the prospects of utilising Poland’s
amber resources entitled Forecasts of Amber Resources
in Poland. It became the basis for a joint council of amber
businesspeople and amber deposit researchers to discuss
the possibilities of becoming independent from exclusive supplies of raw amber from abroad; the council was
called in February 2009 by Dr. Henryk Jacek Jezierski, Undersecretary of State at the Ministry of the Environment,
and Poland’s Chief Geologist. The research project on the
25
Identification of the Geological and Deposit Conditions
of Amber Localities in Poland, which has recently begun,
is a good harbinger for the breaking of the stagnation
in raw amber prospecting, which has been the case for
some time.
In 2008, we have had anniversary conferences, which
as always showcased the crop of research and often
brought interesting syntheses as well. The 60th anniversary of the Polish Academy of Sciences’ (PAN) Museum of
the Earth in Warsaw was commemorated with a volume
of The Works of the Museum of the Earth dedicated to
amber research (49, 2008, 142 pages). The 10th anniversary of the University of Gdańsk’s Museum of Amber Inclusions was celebrated with a two-day (5–6 December
2008) scientific conference on The Role of Gdańsk in Amber Inclusion Research and a Special Issue of Bursztynisko
(31, 2008, 72 pages). The conference was also part of the
annual series of meetings: the Symposium of the Fossil
Insect Section of the Polish Entomological Society (PTE)
and the 23rd Meeting of Amber Researchers at the Museum of the Earth. The papers of the 15th Seminar at the
Gdańsk Amberif Fair (15 March 2008) on Organic Inclusions and the Discoveries of Amber and other European
Fossil Resins were, as always, published in the Amberif
2008 booklet. (Museum of the Earth/Scientific Conferences / Abstracts 25, 2008, 36 pages). The results of the
seminars held at the Fair were finally edited and thanks
to our partnership with the Gdańsk International Fair Co.
(MTG) will be published in the second volume of Amber –
Views, Opinions. The 50th anniversary of jewellery design
at the Academy of Fine Arts and Design in Łódź was highlighted by the publication of the Złote Kreacje (Gold Creations) exhibition catalogue (2008, 126 pages).
10-lecie Muzeum Inkluzji w Bursztynie Uniwersytetu Gdańskiego,
uczczono konferencją naukową „Rola Gdańska w badaniach inkluzji bursztynowych” i wydaniem numeru specjalnego Bursztyniska
The 10th anniversary of the University of Gdańsk’s Museum of Amber Inclusions was celebrated with scientific conference on
The Role of Gdańsk in Amber Inclusion Research and a Special Issue
of Bursztynisko
W 2008 roku odbyły się konferencje jubileuszowe, które
jak zwykle ukazały plon badań, a nierzadko przyniosły
ciekawe ich syntezy. 60-lecie Muzeum Ziemi PAN w Warszawie uczczone zostało tomem Prac Muzeum Ziemi poświęconym badaniom nad bursztynem (49, 2008, ss.142).
10-lecie Muzeum Inkluzji w Bursztynie Uniwersytetu
Gdańskiego, uczczono dwudniową (5–6.12.2008) konferencją naukową „Rola Gdańska w badaniach inkluzji bur-
The last two years have seen impressive European Amber
Celebration in Wieluń organised by the Museum of the
Wieluń Region, the Polish Amber Road Association and
the local authorities lead by the Deputy Starost. The
event was substantially supported with two seminars.
We have also seen valuable individual initiatives, such as
G. Gierłowska’s largest collection of amber imitations in
the world, which for years has been the touchstone for
the Amber Laboratory’s work. It has become a discussion
forum for the researchers of amber’s properties, without
which the Gdańsk Fair would be practically unimaginable. Similarly, the palaeontological stand run by the Museum of Amber Inclusions, which attracts entomologists
from both Poland and abroad, has become a fixture in
sztynowych” i wydanie Numeru Specjalnego Bursztyniska
(31, 2008, ss. 72). Konferencja ta wpisała się jednocześnie
w cykl dorocznych spotkań: Sympozjum Sekcji Owadów
Kopalnych PTE i XXIII Spotkania Badaczy Bursztynu w Muzeum Ziemi. 15. Seminarium prowadzone w ramach targów gdańskich Amberf 2008 (15.03.2008) „Inkluzje organiczne oraz znaleziska bursztynu i innych żywic kopalnych
Europy” opublikowane zostało tradycyjnie w zeszycie
Amberif 2008. (Muzeum Ziemi/Konferencje Naukowe/
Streszczenia Referatów 25, 2008, ss.36). Dorobek seminariów, prowadzonych na targach został już ostatecznie
zredagowany i dzięki współpracy z MTG będzie ponownie opublikowany w drugim tomie „Bursztyn poglądy
opinie”. 50-lecie sztuki projektowania biżuterii w ASP
w Łodzi Akademia Sztuk Pięknych zaakcentowała publikacją katalogu wystawy „Złote kreacje” (2008, 126 ss.).
26
Aktywność ostatnich lat coraz bardziej staje się znacząca
nie tylko dla rozwoju bursztynnictwa w Polsce, ale i coraz
bardziej propagowanej w Polsce „bursztynowej turystyki”.
Rośnie też (choć wolno) świadomość, nawiązująca do
tradycji sprzed setek lat. Zaczynamy rozumieć, że „Ripa
succini” (Mierzeja Wiślana i bliskie obszary południowego
brzegu Bałtyku) to nadal ważny rejon złóż i nagromadzeń
coraz bardziej cenionego bursztynu, który w Polsce
występuje w tak znacznych ilościach, jak żaden inny
kamień ozdobny.
27
the Amberif landscape. For several years now, the Museum, just as the Museum of the Earth’s Amber Department, has also been a regular at the Warsaw Gold Silver
Time Fair as part of the Museums at the Fair series, in
the form of monographic amber exhibitions.
W ostatnich dwóch latach odbyły się imponujące bogactwem wystroju, a jednocześnie merytorycznie poparte
dwoma seminariami, jak i wystawami bursztynu Europejskie Święta Bursztynu w Wieluniu organizowane przez
Muzeum Ziemi Wieluńskiej i Stowarzyszenie Polski Szlak
Bursztynowy oraz władze lokalne na czele z wicestarostą.
Cenne są również indywidualne inicjatywy, jak choćby
największa kolekcja G. Gierłowskiej imitacji bursztynu,
która stanowi od lat podstawę Laboratorium Bursztynu.
Stało się ono forum dyskusji badaczy właściwości bursztynu, bez którego już trudno wyobrazić sobie targi
gdańskie. Podobnie w krajobraz „Amberifu” wpisało się
stoisko paleontologiczne organizowane przez Muzeum
Inkluzji w Bursztynie, skupiające entomologów z kraju
i zagranicy. Muzeum to, jak i Dział Bursztynu MZ są także
od kilku lat stałymi bywalcami Warszawskich targów
Złoto Srebro Czas, w ramach cyklu „Muzea na targach”,
w formie monotematycznych wystaw bursztynu.
Piętnaste seminarium prowadzone w ramach gdańskich targów
Amberif 2008 „Inkluzje organiczne oraz znaleziska bursztynu
i innych żywic kopalnych Europy” zostało opublikowane
tradycyjnie w zeszycie.
The papers of the 15th Seminar at the Gdańsk Amberif Fair on Organic Inclusionsand the Discoveries of Amber and other European
Fossil Resins were, as always, published in the Amberif 2008 booklet
The activities of recent years have become more and
more important not only for the development of the
amber industry in Poland, but also for its increased promotion of “amber tourism.” We have also seen a rise
(albeit slow) in the awareness of a tradition going back
hundreds of years ago. We are beginning to understand
that the Ripa succini (the Vistula Sandbar and the neighbouring areas on the southern Baltic coast) remains an
important deposit and accumulation area for more and
more valuable amber, which is more abundant in Poland
than any other jewellery stone.
Aktualności bursztynowe z Rosji
Amber news from Russia
Aleksandr Krylov
Alexandr Krylov
Wśród rosyjskich wydarzeń bursztynowych roku 2008
przede wszystkim należy wymienić projekt firmy AMBER
HOUSE pod nazwą „Słońce w prezencie”. Jest to pierwszy
w Rosji projekt biznesowy realizowany w celach wyłącznie charytatywnych. Firma Amber House zebrała i zaprezentowała obiekty wykonane z bursztynu przez najlepszych mistrzów bursztynnictwa w Rosji. Wszystkie te
przedmioty są luksusowe, a niektóre wręcz unikalne.
Zebrane dzieła sztuki zaprezentowano w katalogu oraz
w Galerii Amber House mieszczącej się w Sankt Petersburgu przy Newskim Prospekcie, gdzie można je podziwiać i nabywać.
Among the “amber” events in Russia 2008 first of all one
should mention AMBER HOUSE company project “Sun as
a Present”. “Sun as a Present” is the first business project
in Russia aimed at charity exceptionally. The Company
collected and presented amber items made by the best
amber masters in Russia. All of these items are exclusive,
some of them – unique. These artworks are presented in
the catalogue and at the Gallery ”Amber House” in SaintPetersburg on Nevskiy prospect, where one can admire
and buy them.
Zamiarem firmy było osiągnięcie kilku celów: z jednej
strony zaznajomienie szerokiego odbiorcy z bursztynowymi wyrobami najwyższej jakości, popularyzacja i rozwój bursztynnictwa, a z drugiej strony pomoc w sprzedaży wykonanych przez bursztynników dzieł. Głównym
jednak efektem jest przekazanie całego zysku ze sprzedaży na opiekę zdrowotną nad dziećmi z chorobami
nowotworowymi.
Ma to niezwykłą symbolikę, że bursztyn jako kamień
magiczny od starożytności ceniony także za właściwości
lecznicze jest źródłem nie tylko przyjemności estetycznej
swojego właściciela, lecz również praktycznej korzyści –
realnej ulgi dla dzieci z poważnymi schorzeniami. Oczywiście dość trudno jest realizować projekty charytatywne
w czasach kryzysu finansowego, ale firma AMBER HOUSE
kontynuuje swoje działania i mam głęboką nadzieję, że
odniesie sukces.
Rok 2008 obfitował w wystawy. Muzeum Bursztynu
w Kaliningradzie zaprezentowało szereg bardzo interesujących ekspozycji; były to: „60-lecie Kombinatu Bursztynowego”; „Złoto Bałtyku” (ze zbiorów muzealnych)
The Company tried to reach few targets: from one side,
to acquaint people with the first-class amber items, popularizing and developing amber art, from the other side,
to help masters in selling their artworks. But the main
point is that all profit from product sale is forwarded to
medical care for children with cancer diseases.
It is very symbolic that the amber, this magic stone which
is valued also for its healing power since ancient time
brings not only an esthetic pleasure to its owner, but
also practically beneficial – workable relief to seriously ill
children. Of course, it is rather difficult to develop charity
projects in time of financial crisis, but AMBER HOUSE
keeps on his activity and I do hope it will be successful.
2008 was rich with exhibitions. Kaliningrad Amber museum presented a number of very interesting exhibitions:
“60th anniversary of Amber industrial complex”; “Baltic
gold” (from museum funds) – in Tsaritsino museum
(Moscow), State art museum (Kazan’, Tatarstan); “Amber
spring” – exhibition from the collection of Kaliningrad
amber companies; personal exhibition “Worlds of Andrey
Kavetsky”; “Union of Earth and Water” – from the collection of Armory Museum (Moscow); “Sun stone” – in the
Museum of applied art and design (Riga, Latvia); pres-
– w muzeum w Carycynie (Moskwa), Państwowym Muzeum Sztuki w Kazaniu w Tatarstanie; „Bursztynowa Wiosna” – wystawa z kolekcji kaliningradzkich firm bursztynniczych, autorska wystawa „Światy Andrieja Kaweckiego”;
„Związek Ziemi i Wody” – z kolekcji moskiewskiej Izby
Zbrojnej; “Słoneczny kamień” – w Muzeum Sztuki Użytkowej i Projektowania (Ryga, Łotwa); wystawa przeglądowa
najlepszych bursztynników kaliningradzkich „Bursztynowa Plaża Rosji” w Cannes (Francja), i in. – w łącznej liczbie 19.
Miały również miejsce dwie autorskie wystawy Aleksandra Kryłowa: w paryskim Luwrze oraz w Państwowym
Muzeum Sztuki Użytkowej w Moskwie. Opublikował on
również obszerny album pt. „Bursztyn Aleksandra Kryłowa”. Albumem zainteresowały się liczne księgarnie i wydawnictwa. Należy zwrócić uwagę na to, że w ostatnich
latach nie pojawiły się praktycznie żadne nowe publikacje. Jedyne takie wydawnictwo poświęcone jest rekonstrukcji Bursztynowej Komnaty. Taka sytuacja wpływa
niekorzystnie na rozwój bursztynnictwa, a także daje
bardzo nikłe pojęcie o tym, czym naprawdę są dzieła
sztuki bursztynowej. Należy włożyć zdecydowanie więcej
wysiłku w tym kierunku. Spółka Carskosielskaja Jantarnaja Masterskaja (Carskosielska Pracownia Bursztynowa)
zorganizowała dwie wystawy dzieł wykonanych przez
mistrzów z pracowni: w Muzeum Sztuki w Akwizgranie
w Niemczech oraz „Bursztynowe ikony” we włoskim Bari.
Wśród najważniejszych prac wymienić można wielki
obraz „Rosja” autorstwa A. Żurawlewa (240 x 120 cm,
będący największym dziełem wykonanym z bursztynu
w ciągu ostatnich 250 lat od czasów Bursztynowej Komnaty) oraz bursztynową ikonę „Zbawca nie rękami uczyniony” (105 х 85 сm) wykonaną przez A. Kryłowa dla
głównej cerkwi w Woroneżu.
Niestety w ostatnim okresie nie odbyły się w Rosji żadne
imprezy naukowe.
28
entation exhibition of Kaliningrad best amber masters
“Amber beach of Russia” in Cannes (France) and others
– 19 all in all.
Two personal exhibitions of Alexander Krylov took place:
in Louvre (Paris) and in the State Museum of Applied
art (Moscow). He also published volumetric album “Alexander Krylov amber”. A number of bookshops and publishing houses showed interest in this album. We should
pay attention to the fact that practically no new publications were presented during the last years. The only edition one can find is devoted to the revival of the Amber
Room. This deteriorates the developing of the amber
art while giving very rough idea of what it really is. This
direction must be worked on much harder. “Zsarskoselskaya yantarnaya masterskaya” held two exhibitions – artworks made by the masters of the workshop, in the Art
museum (Aachen, Germany) and “Amber icons” in Bari
(Italy).
Among the most significant artworks one can mention
big amber picture “Russia” made by A. Zhuravlew (240 x
120 cm, the largest amber item after the Amber Room
since the last 250 years) and the amber icon “the Saviour
not made by hands” (105 х 85 сm) by A. Krylov for the
main cathedral in Voronezh.
To one’s regret there were no scientific events in Russia
during last time.
Stan obecny przemysłu
bursztynowego w Obwodzie
Kaliningradzkim
Current state of the amber industry
in the Kaliningrad region of
the Russian Federation
Zoya Kostyashova
Zoya Kostyashova
Struktura branży bursztynowej
Structure of amber branch
Na początku 2009 r. w Obwodzie było zarejestrowanych
370 firm i przedsiębiorców indywidualnych zajmujących
się produkcją i sprzedażą wyrobów bursztynowych.
Wśród nich dla 150–160 produkcja wyrobów była głównym nurtem działalności. Liczbę osób związanych z branżą bursztynową eksperci administracji Obwodu określają
na 20 tys. Jednak według ocen ekspertów niezależnych
w biznesie bursztynowym regionu obecnie działa nie
więcej niż 200 firm i przedsiębiorców, a ogólna liczba
zatrudnionych nie przekracza 3 tys. osób. Największe
firmy branży zostały połączone w trzy stowarzyszenia
zawodowe: Bursztynowy Sojusz (24 firmy), Bursztynowy
Alians (15), Stowarzyszenie Rzemiosł Ludowych (4). One
próbują negocjować warunki dostaw surowca z Kombinatu oraz koordynować działania wobec władz regionalnych. Kaliningradzki Kombinat Bursztynu pracuje
w składzie dwu spółek akcyjnych (z 100% kapitałem
państwowym) – kopalni oraz produkcji jubilerskiej (343
i 208 pracowników w 2007 r.). W chwili wprowadzenia
w Kombinacie zarządu zewnętrznego w 2003 r. liczba
zatrudnionych wynosiła 1350 osób.
370 firms and individual businessmen who make and
sell amber goods were registered in the region in the
beginning of 2009. Amber jewelry manufacturing is the
primary activity for 150–160 of them. The officials of the
regional government estimate the number of the workers involved in the amber industry at 20,000 persons.
However, in the opinion of independent experts there
are in fact no more than 200 operating firms and no more
than 3,000 persons employed in the region’s amber business today. The large firms are incorporated in three public organizations: the Amber Union (24 firms), the Amber
Alliance (15) and the Association of Homecrafts (4). They
try to coordinate their requirements and actions towards
both the supplier of raw material (the Factory), and to
the regional authorities. The Kaliningrad Amber Factory
consists of two joint-stock companies (100% property of
the state) – an open-cast mine and jeweller manufacture
(343 and 208 employees in 2007; whereas during the moment of introduction of external management in 2003,
the Factory employed 1,350 persons).
Wydobycie bursztynu
Kaliningradzkie Muzeum Bursztynu zaprezentowało w 2008 roku szereg
ciekawych ekspozycji, m.in. wystawę “Światy Andrieja Kaweckiego”
In 2008 the Kaliningrad Amber Museum presented several intriguing
exhibitions, including The Worlds of Andriei Kavetski
29
Kombinat Bursztynu wydobył w 2007 r. – 287,5 ton bursztynu. W 2008 r. wydobyto 333 tony, a eksploatację zakończono 29. listopada. W bieżącym roku kopalnia zaczęła
pracować 17. kwietnia, a wydobycie prowadzi się w północnej i środkowej części złóż. Według planu prac górniczych w 2009 r. przewiduje się wydobycie 350 ton bursztynu.
Trwa nielegalne wydobywanie bursztynu w rejonie Zie-
Extraction of amber
In 2008 the Kaliningrad Amber Factory extracted 333
tons of amber (in 2007 – 287.5 tons), and operation of
mine ended on November 29th. This year extraction
began on April 17th and is conducted in northern and
central parts of the deposit. According to the mining plan
for 2009, 350 tons of amber are to be extracted.
Illegal extraction of amber goes on in the Zelenogradsk
area. In October 2008 the officials of the Federal Security
lenogradskim. W październiku 2008 r. blisko osiedla Biezymianka funkcjonariusze Federalnej Służby Bezpieczeństwa przerwali działalność dwóch małych kopalni wykopanych przy pomocy ciężkiego sprzętu. W dalszym ciągu
trwa zbiór bursztynu w miejscu zrzucania odpadów kopalnianych do morza; w pobliżu osiedla Siniawino osoby
prywatne wypłukują bursztyn z gleby. Ilość nielegalnie
pozyskanego bursztynu jest nieznaczna.
Handel surowcem i wyrobami bursztynowymi
Od 10. października 2008 r. Kombinat prowadzi sprzedaż
surowca zgodnie z nowym regulaminem. Dla spółek filialnych oraz dużych dealerów kupujących surowiec na
sumę co najmniej 550000 € rocznie udziela się 20%
zniżki. Wszyscy pozostali nabywcy za bursztyn wysokiej
jakości (drugiej i trzeciej klasy) są zobowiązani kupować
bursztyn drobnych frakcji (czwartej i piątej klasy). W razie
odmowy zakupu «okruszyn» stosuje się dodatkowy narzut 20% do hurtowej ceny za duże frakcje. W ten sposób
dla podstawowej części producentów kaliningradzkich,
którzy zakupują zwykle nie więcej niż 100 kg bursztynu
miesięcznie, rynkowa cena surowca jest wyższa o 40%
wyżej niż dla związanych z Kombinatem struktur komercyjnych. Plany rządu Obwodu aby utworzyć giełdę bursztynową nie zostały zrealizowane.
Ceny hurtowe na surowiec bursztynowy ostatni raz
istotnie podniosły się wiosną 2008 r., przeciętnie o 40%.
Ceny sprzedaży na rynku zagranicznym, zgodnie z oświadczeniem służby prasowej Kombinatu, są o 10% wyższe od krajowych. Ale biorąc pod uwagę odliczenie zwrotu podatku o wartość dodaną i 20% zniżki dystrybutorom
hurtowym, to okazuje się iż jego cena jest istotnie niższa
od wewnętrznych krajowych, tworząc nierówne warunki
konkurencji dla producentów kaliningradzkich. Zalecenie
rządu regionalnego z czerwca 2008 r. o sprzedaży przez
Kombinat przedsiębiorstwom miejscowym co najmniej
20% surowca nie jest przestrzegane. W związku z tym
12. października 2008 r. gubernator G. Boos wystąpił
z propozycją wprowadzenia przez rząd w Moskwie cła
eksportowego na bursztyn surowy w wysokości 25%.
Zgodnie z obliczeniami ekspertów rządu Obwodu w 2007
r. w sumie sprzedano surowca i wyrobów bursztynowych
na około 1,1 mld rubli (30 mln € zgodnie z ówczesnym
kursem). W 2008 r. sprzedaż wzrosła o 30%. W pierwszym
kwartale 2009 r. sprzedaż wyrobów spadła o 20–30%,
a wg samych producentów – o 30–40%. Na razie nie ma
danych o sprzedaży surowca w tym okresie.
30
Service stopped the operation of two self-made mines,
dug by a dredge, near the settlement Bezymyanka. Gathering of amber also still takes place in the area where the
pulp from the open-cast mine is dumped to the sea; in
area of the settlement Sinyavino private persons extract
amber, washing away the soil with pumps. The volume of
illegally extracted amber is insignificant.
Trade in raw material and amber goods
Since October 10th, 2008 the Factory has been selling raw
amber according to the new rules: affiliated companies
and large dealers (which buy more than € 0.55 million
worth of raw material a year) receive a discount of up
to 20%. All other entities, upon the purchase of amber
of large fractions (2nd and 3rd class), are obliged to buy
simultaneously amber of small fractions (4th and 5th class).
For those who refuse to purchase “crumbs”, an additional
premium of up to 20 % is charged in addition to the
wholesale price for large fractions. Therefore, the market
price of the raw material is approximately 40 % higher
for the majority of the Kaliningrad manufacturers, who
usually buy no more than 100 kg of amber a month, than
for the commercial entities connected with the Factory.
The plans of the regional government to create an Amber
commodity exchange were not realized.
The last time wholesale prices for amber rose significantly was in the spring of 2008 (40% on average) and since
then they have not changed. The export prices, according to a release from the Factory’s press service, are only
10% higher than domestic prices. However, in view of VAT
refund and the 20% discount for wholesale distributors,
the export prices are significantly lower than those for
domestic purchasers. This has led to unequal conditions
for the Kaliningrad manufacturers. The recommendation
by the regional government that the Factory should sell
at least 20% of its raw material to local enterprises, issued
in June 2008, has not been carried out. As a result, on
October 12th, 2008 Governor G. Boos put forward a motion that the central government in Moscow establish an
export duty on raw amber at the rate of 25%.
According to the regional government, in 2007 the sale
of raw amber and amber goods totaled 1.1 billion rubles
(€30 million at the exchange rate of the time); in 2008
sales grew by 30%. In the first quarter of 2009 the sale
of amber goods decreased by 20–30%, and according
to the estimates of the manufacturers this figure was as
Przepisy celne
Przy dostawach towaru z kaliningradzkiej enklawy
do Rosji granicę przekracza się dwa razy, więc trzeba
wypełniać deklaracje na wywóz i przywóz. Przy tym prawodawstwo rosyjskie bardzo silne kontroluje handel
metalami szlachetnymi, w tym srebra, i wyrobów z ich
wykorzystaniem. Deklaracje celne trzeba wypełniać także
na przywóz detali kompletujących, nawet na nici i klej.
Paradoksalnie, lecz wyroby gotowe łatwiej wywieźć
za granicę, niż na terytorium Rosji.
Natalja Lapinus. Komplet «Inkluz», 2008 r.
Natalja Lapinus. Inclusion jewellery set, 2008, Photo: Natalja Lapinus.
31
high as 30-40%. There is as yet no data on the sale of raw
material during this period.
Customs regulations
When goods are sent from Kaliningrad the enclave to
Russia, the border is crossed twice. Hence, it is necessary
to make out declarations for export and import. Moreover, Russian law has very rigid restrictions for the trade
of precious metals, including silver and silver products.
Customs declarations also have to be made out for the
import of accessories, even for thread and glue. It is
a paradox that finished products are easier to export
abroad than to the territory of Russia.
32
Aktualności bursztynowe z Ukrainy
(2007–2009)
Amber news from Ukraine
(2007–2009)
0lena Belichenko
0lena Belichenko
W maju 2007 r. Międzynarodowa Fundacja Charytatywna
Rodzina Ukraińska przy wsparciu państwa oraz instytucji
badawczych i komercyjnych zainicjowała Narodowy
Projekt Promocyjny Ukraiński Świat Bursztynu. Celem
projektu jest propagowanie bursztynu ukraińskiego,
inicjowanie i wspieranie badań, wydarzeń kulturalnych
i edukacyjnych oraz formułowanie i wyrażanie interesów
branży bursztynniczej.
In May 2007 the International Charity Fund Ukrainian
Family with the support of state, research and commercial institutions founded the National Image Project
Ukrainian World of Amber. The aim of the project is
the propagation of the Ukrainian amber, initiation and
support of research, cultural and educational events,
forming and expression of the amber industry interests.
W ramach projektu miało miejsce szereg wydarzeń
badawczych i praktycznych: Pierwsza Międzynarodowa
Konferencja Naukowo-Praktyczna Ukraiński Świat Bursztynu (Kijów, 18–19 października 2007 r.) oraz Druga Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Praktyczna Ukraiński Świat Bursztynu (Kijów, 16–17 października, 2008 r.),
które odbyły się pod patronatem ukraińskiej Państwowej
Akademii Nauk, Międzynarodowej Fundacji Charytatywnej Rodzina Ukraińska, ukraińskiego Ministerstwa Ochrony Środowiska, ukraińskiego Ministerstwa Finansów,
administracji rządowej Rejonu Równe oraz Ukraińskiego
Związku Geologów.
W konferencjach tych wzięło udział ponad 100 badaczy
i specjalistów, którzy omówili szeroki zakres zagadnień
oraz problemów teoretycznych i praktycznych związanych z wszelkimi aspektami branży bursztynniczej na
Ukrainie, w Polsce, Rosji i na Białorusi. Poruszono główne
kwestie obejmujące badania geologiczne, perspektywy
poszukiwawcze oraz prognozowanie zasobów bursztynowych, historię badań i stosowania bursztynu na
Ukrainie i na świecie, dzieła sztuki, zabytki archeologiczne, aspekty badań nad bursztynem w muzeach, uwa-
Several research and practical events took place within
the project: the First International Research and Practical Conference Ukrainian World of Amber (Kyiv, October
18–19, 2007) and the Second International Research
and Practical Conference Ukrainian World of Amber
(Kyiv, October 16–17, 2008) were held under the authority of the National Academy of Sciences of Ukraine, the
International Charity Fund Ukrainian Family, the Ministry
for Environmental Protection of Ukraine, the Ministry of
Finance of Ukraine, the Rivne Region State Administration and the Union of Geologists of Ukraine.
More than 100 researchers and specialists took part in
those conferences to discuss a wide range of theoretical
and applied issues and problems in all aspects of amber
industry in Ukraine, Poland, Russia and Byelorussia. The
main guidelines were the geological research, exploration prospects and projected amber estimating, history
of research and assimilation of amber in Ukraine and in
the world, works of art, archaeological artifacts, aspects
of museum amber research, legislation on amber mining
and use, properties of amber, its classification, use in
industry, agriculture, medicine, etc.
runkowania prawne dotyczące wydobycia i przetwarzania bursztynu, właściwości bursztynu, jego klasyfikację,
wykorzystanie w przemyśle, rolnictwie, medycynie, etc.
Przedstawiciele administracji rządowej Rejonu Równe,
ukraińskiej Państwowej Akademii Nauk, ukraińskiego
Ministerstwa Ochrony Środowiska, ukraińskiego Ministerstwa Finansów, ukraińskiego Urzędu Bezpieczeństwa
oraz Komitetu Badawczego Projektu Ukraiński Świat
Bursztynu wzięli udział w pracach Okrągłego Stołu ds.
„Możliwości wydobycia bursztynu oraz legalizacji obrotu bursztynem na Ukrainie” w celu zbadania współczesnych uwarunkowań wydobycia bursztynu na Ukrainie
oraz koordynacji działań mających na celu zapobieganie
łamaniu prawa w sferze wydobycia, produkcji, przetwarzania i obrotu bursztynem na Ukrainie. Podjęto decyzję
o powołaniu Międzywydziałowej Grupy Roboczej z członkami – przedstawicielami ministerstw oraz organizacji
pozarządowej – Ukraińskiej Rady Bursztynu w celu zainicjowania zmian legislacyjnych w kwestiach wydobycia, produkcji oraz handlu bursztynem, jak też kontroli
działalności Międzywydziałowej Grupy Roboczej.
Ostatnie dziesięciolecie stało pod znakiem znaczącej
intensyfikacji badań nad bursztynonośnymi obszarami
na terytorium Ukrainy oraz jej najbardziej obiecującej
części północno-zachodniej. Firma Piwniczgeologija
(PółnocnaGeologia) opracowała program poszukiwań
geologicznych na lata 2008–2010 mających na celu
zwiększenie wstępnej bazy surowca bursztynowego
w granicach zachodniej części bursztynonośnego basenu Prypeci. Wstępna analiza geologiczna i ekonomiczna
dot. zasadności wykorzystania na skalę przemysłową
i dalszych badań nad złożem bursztynowym Włodzimierzec w rejonie Równe miała miejsce w latach 2007–
2008. Rezerwy bursztynowe oraz prognozowane zasoby
w obrębie kopalni odkrywkowych wynoszą 59.144 kg
ze średnią wydobycia 27,62 g/mł. Zgodnie z międzynarodowym kodem liczbowym rezerwy bursztynu
złoża Włodzimierzec odpowiadają prawdopodobnym
wstępnym rezerwom poszukiwawczym Klasy 122. Rejon
ten ma możliwości powiększenia rezerwy bursztynu
o znaczeniu przemysłowym w kierunku północnowschodnim od złoża Włodzimierzec w granicach działki
Kanonycze. Uzyskane wyniki umożliwiają powiększenie
na Ukrainie wstępnej bazy złóż bursztynowych o znaczeniu przemysłowym.
33
The representatives of the Rivne Region State Administration, the National Academy of Sciences of Ukraine,
the Ministry for Environmental Protection of Ukraine,
the Ministry of Finance of Ukraine, the Security Service
of Ukraine, the Research Committee of the Ukrainian
World of Amber Project participated in the work of the
Round Table “Prospects of amber mining and legalization
of amber circulation in Ukraine” to research the modern
condition of prospects of amber mining in Ukraine and
coordinate activities concerning prevention of violation
of law in the spheres of mining, production, use and
circulation of amber in Ukraine. They made a decision
to organize the Interdepartmental Work Group with
members-representatives of ministries and establish
a non-governmental body – the Ukrainian Amber Council to initiate introduction of legislation changes in the
spheres of mining, production and trade of amber and
also control the activity of the Interdepartmental Work
Group.
The last decade has been marked with the considerable
intensification of amber-bearing research of the territory
of Ukraine and the most perspective north-western part
of it. The Pivnichgeologiia (NorthGeology) Company
developed the geological prospecting program for the
years 2008–2010 with the aim to increase the amber
rough base in the limits of the western part of the Prypiat’ amber-bearing basin. The preliminary geological
and economic estimating of the reasonability of the
commercial development and further research of the
Volodymyrets Shidny amber deposit in Rivne region was
held during 2007–2008. The amber reserves and perspective resources in outlines of the open pit is 59144 kg
with the average amber content of 27.62 g/mł. According
to the international figure code the amber reserves of
the Volodymyrets Shidny deposit apply to the probable
preliminary prospecting reserves of Class 122. The region
has perspectives to increase the amber reserves of commercial significance towards the north-east from the
Volodymyrets Shidny deposit in the limits of the Kanonychi plot. The obtained results enable to expand the rough
base of the amber deposits of commercial significance
in Ukraine.
Realizacja projektu „Gdańsk –
Światową Stolicą Bursztynu”
w latach 2008–2009
Robert Pytlos
Od kilku lat władze miasta konsekwentnie umacniają
pozycję Gdańska jako Światowej Stolicy Bursztynu. Po
kilkudziesięciu latach oczekiwań w 2008 roku udało
się na mocy zarządzenia Prezydenta Miasta Gdańska
uruchomić legalne rozpoznanie złóż bursztynu na terenach gminnych, a tym samym zachęcić przedstawicieli
innych samorządów do dzierżawy bursztynodajnych
terenów oraz uświadomić środowiskom geologów z całej
Polski potrzebę zmian w prawie, ułatwiających legalne
poszukiwanie i wydobycie bursztynu.
Wsparcie targów Amberif
Nie byłoby stolicy bursztynu bez rozwoju największych na świecie targów bursztynu Amberif. Dlatego
co roku Prezydent Gdańska funduje główną nagrodę
w międzynarodowym konkursie wzorniczym Amberif
Design Award. W 2009 roku Biuro Prezydenta ds. Promocji Miasta współorganizowało Galę Mody i Bursztynu,
którą poprowadził znany polski aktor Mirosław Baka
i wyreżyserowali Alicja Gruca i Robert Florczak, znani
trójmiejscy performerzy. Przy okazji targów zorganizowano także wizytę studyjną „Gdańsk – Światową Stolicą
Bursztynu” dla 10 dziennikarzy z Francji i Stanów Zjednoczonych. Efektem tego przedsięwzięcia było kilka
publikacji w popularnych francuskich pismach turystycznych i dziennikach regionalnych oraz na łamach
portali kobiecych, a jedna z uczestniczek – Francoise
Prerier przygotowuje cztery prezentacje na temat
właściwości bursztynu i europejskiego szlaku bursztynowego w ramach 46 targów minerałów, które odbędą
się w dniach 25–28 czerwca 2009 roku w Saint-Marie aux
Mines we Francji.
34
The Implementation of the “Gdańsk –
The World Capital of Amber” Project
by the city authorities in 2008–2009
Robert Pytlos
For several years now the city authorities have been
consistently enhancing Gdańsk’s standing as the World
Capital of Amber. After several decades of anticipation, a
decree by the Mayor of the City of Gdańsk led in 2008 to
the commencement of legitimate prospecting for amber
deposits on city-owned land, which in turn encouraged
other local governments to lease amber-bearing land
and make geologists from all over Poland aware of the
need to change the law in order to facilitate legal amber
prospecting and extraction.
The support for the Amberif Fair
There would be no World Capital of Amber without the
development of Amberif, the largest amber trade fair
in the world. This is why each year the Mayor of Gdańsk
sponsors the main prize in the international Amberif
Design Award competition. In 2009, the Mayor’s Bureau of City Promotion co-organised the Amber and
Fashion Gala which was hosted by well-known Polish
actor Mirosław Baka and directed by Alicja Gruca and
Robert Florczak, well-known performance artists from
the Tri-City. During the Fair, the bureau also organised a
“Gdańsk – the World Capital of Amber” study tour for 10
journalists from France and the United States. These efforts resulted in several articles in French tourist magazines, regional newspapers and on ladies’ web-sites. One
of the study tour participants, Ms Francoise Prerier, will
hold four presentations on amber’s properties and the
European Amber Route at the 46th Mineral Fair which
will take place from 25 to 28 2009 in Saint – Marie aux
Mines, France.
35
Muzeum Bursztynu w Gdańsku
The Amber Museum in Gdańsk
Od trzech lat w Gdańsku przy wsparciu z kasy miejskiej
prężnie rozwija się Muzeum Bursztynu. W 2009 roku władze miasta, wspólnie z muzeum oraz Związkiem Miast
i Gmin Morskich zorganizują nowoczesną, multimedialną
wystawę „Gdańsk – Światową Stolicą Bursztynu”, której
premiera odbędzie się w dniach 2–10 października w Ratuszu Miasta Brema. Następnie wystawa zostanie zaprezentowana w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej na Ołowiance podczas Zjazdu Stowarzyszenia Senatów Europy
w dniach 22–24 października. Wystawa jest przenośną
ekspozycją, prezentującą na 100 fotografiach zbiory muzeum oraz biżuterię i naturalne okazy bursztynu z kolekcji gdańskich bursztynników. Ekspozycję uzupełniają
multimedialne stacje edukacyjne, dzięki którym można
odbyć wirtualną wycieczkę po gdańskim muzeum oraz
promocyjna ulotka w kilku wersjach językowych. Realizacja wystawy nie byłaby możliwa bez wsparcia finansowego firmy SAUR NEPTUN Gdańsk.
The Amber Museum in Gdańsk has been dynamically
developing for three years now thanks to support from
the City Treasury. In 2009, the city authorities, together
with the museum team and the Union of Maritime Cities
and Communes will organise a cutting-edge multimedia
exhibition called Gdańsk – The World Capital of Amber,
which will premiere 2–10 October at the Town Hall in
Bremen, Germany. Next, the exhibition will be shown at
the Gdańsk Philharmonic Hall on Ołowianka Island during the Meeting of the Association of European Senates,
22–24 October. The exhibition is portable and its 100
photographs present the Amber Museum’s collection
and jewellery and natural amber specimens from the
collections of Gdańsk amber jewellers. The exhibition
is complemented by multimedia educational consoles
which provide a virtual tour of the Gdańsk museum and
a promotional flyer in several language versions. The
exhibition could not have been developed without the
financial support of the SAUR NEPTUN Gdańsk company.
Promocja oryginalnego wzornictwa biżuterii
z bursztynem
Jednym z podstawowych założeń projektu „Gdańsk –
Światową Stolicą Bursztynu” jest promocja prestiżowej
marki biżuterii z bursztynem. Historia budowania znanych światowych marek jubilerskich uczy, że można ten
cel osiągnąć przede wszystkim stawiając na oryginalne
wzornictwo i kunszt złotniczy. Dlatego co roku Prezydent
Miast Gdańska funduje główną nagrodę w międzynarodowym konkursie wzorniczym Amberif Design Award .
Władze miasta organizują konkurs na gdańskie prezenty
dyplomatyczne z bursztynem, wspierają działalność Pracowni Biżuterii na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku
Władze miasta w maju 2009 roku zorganizowały
międzynarodowe warsztaty bursztynnicze
In May 2009, the city authorities organised
an international amber working workshop
Promotion of unique amber jewellery design
One of the primary goals of the Gdańsk – The World Capital of Amber project is to promote the prestige of amber
jewellery. The history of the building of well-known
global jewellery brands teaches us that this goal can be
achieved chiefly by putting emphasis on original design
and jewellery mastery. This is why each year the Mayor
of the City of Gdańsk sponsors the main prize in the international Amberif Design Award competition. The city
authorities organise a competition for Gdańsk diplomatic
gifts with amber, support both the work of the Jewellery
Studio at the Academy of Fine Arts in Gdańsk and publications which showcase contemporary art jewellery, e.g.
the Top Amber coffee table book and the Time for Amber,
Time for Silver and Our Amber catalogues, while celebrities who visit the city receive amber jewellery from the
studios of renowned art jewellery designers. In May 2009,
in collaboration with the Gallery of Art in Legnica and
the KIGB Polish Chamber of Amber Commerce, the city
authorities organised an international amber workshop
in Gdańsk with 5 talented jewellery designers from Australia, the Netherlands, Germany and Russia.
Popularisation of knowledge about amber
The Mayor of Gdańsk has advisory bodies in the World
Amber Council and the consultation team of The Gdańsk
Amber Delta business cluster. This May, on Gdańsk City
Day, together with the Union of Maritime Cities and
i wydawnictwa prezentujące nowoczesną biżuterię artystyczną, np. album „Top Amber”, katalogi „Czas bursztynu,
Czas srebra” i „Nasz bursztyn”, a znane osoby odwiedzające Gdańsk otrzymują ozdoby z bursztynem, pochodzące
z renomowanych pracowni projektantów biżuterii artystycznej. W maju 2009 roku miasto wspólnie z Galerią
Sztuki w Legnicy oraz Krajową Izbę Gospodarczą Bursztynu zorganizowało w Gdańsku międzynarodowe warsztaty bursztynnicze, w których wzięło udział 5 utalentowanych projektantów biżuterii z Australii, Holandii,
Niemiec i Rosji.
Popularyzacja wiedzy o bursztynie
Przy Prezydencie Miasta Gdańska działa Światowa Rada
Bursztynu oraz zespół konsultacyjny klastra Gdańska
Delta Bursztynu. W maju tego roku w ramach Święta
Miasta wspólnie ze Związkiem Miast i Gmin Morskich
oraz Pomorską Regionalną Organizacją Turystyczną
zorganizowano I Forum Miast Szlaku Bursztynowego oraz
posiedzenie Światowej Rady Bursztynu, któremu będzie
towarzyszyć otwarte dla publiczności seminarium.
Władze miasta Gdańska popularyzują wiedzę o bursztynie, wspierając finansowo i organizacyjnie:
– wystawy, np. „Nasz Bursztyn”, zorganizowaną przez
Stowarzyszenie Twórców Form Złotniczych,
– publikacje, np. Rola Gdańska w badaniu inkluzji
bursztynowych,
– lekcje o bursztynie, harcerskie gry terenowe „Gdańsk –
Światową Radą Bursztynu” oraz konkurs „Szkoła na
bursztynowym szlaku”.
Norma na bursztyn i certyfikacja
Od kilkunastu miesięcy władze miasta wspólnie ze środowiskiem skupionym wokół Krajowej Izby Gospodarczej
Bursztynu kontynuowały prace konsultacyjne związane
z tzw. kartą nowego tematu: norma na bursztyn, zgłoszoną
przez Izbę przy współpracy z koordynatorem ds. bursztynu w Polskim Komitecie Normalizacji (PKN) i Europejskim
Komitecie Normalizacji. W maju 2009 roku Jolanta Kochańska, wiceprezes PKN poinformowała władze miasta Gdańska, że wyżej wymienione konsultacje zostały zakończone
pomyślnie i Zbigniew Strzelczyk, prezes Izby jako osoba
zgłaszająca kartę nowego tematu, może przystąpić do
formowania zespołu roboczego, który zajmie się opracowywaniem normy na bursztyn. Władze miasta zleciły
także rekomendowanym przez PKN specjalistom przygotowanie pełnej dokumentacji i procedur niezbędnych
do powstania w Gdańsku jednostki certyfikującej bursztyn i firmy produkujące bursztynową biżuterię.
36
Communes and the Pomeranian Regional Tourist Organisation, we are organising the 1st Forum of the Cities of
the Amber Route and the meeting of the World Amber
Council, which will be accompanied by a seminar open to
the public.
The Gdańsk city authorities popularise knowledge about
amber through the financial and logistics support of:
– exhibitions, e.g. Our Amber, organised by the Gold
smithing Artists’ Association (STFZ),
– publications, e.g. The Role of Gdańsk in amber
inclusion research,
– amber lessons, Gdańsk – The World Amber Council
scouting field games and the School on the Amber
Route competition.
SEMINARIUM
37
SEMINARIUM: Metody konserwacji zabytkowych wyrobów
i dzieł sztuki z bursztynu
SEMINAR: Methods of the conservation of amber historical
artefacts and works of art
Amber standard and certification
For over a year, the city authorities, together with the
community associated by the Polish Chamber of Amber
Commerce, continued their consultation efforts related
to an amber standard put forward by the Polish Chamber
of Amber Commerce in collaboration with the Co-ordinator for Amber Issues for consultation at the Polish Committee for Standardisation (PKN) and the European Committee for Standardisation. In May 2009, Vice President
of PKN Jolanta Kochańska informed the authorities of
Gdańsk that the above consultations had been successfully completed and that Zbigniew Strzelczyk, President
of the Chamber, as the person who officially put forward
the Proposal for a New Project can begin to form a work
group which will develop a standard for amber. The city
authorities have also commissioned specialists recommended by PKN to prepare the complete documentation
and procedures necessary to establish in Gdańsk a body
which would certify amber and amber jewellery
companies.
Najcenniejszy eksponat Muzeum Bursztynu – kabinet, sygnowany „Danzig/28. Julius/Ao 1724/Johan George-/Zernebach”.
(W tym okresie nie sygnowano dzieł i kabinet jest jednym z kilku na świecie, na których widnieje nazwisko twórcy)
The most valuable exhibit at the Amber Museum: a cabinet signed “Danzig/28. Julius/Ao 1724/Johan George-/Zernebach”.
(At the time amber works of art went unsigned and this cabinet is one of the few examples, with the artist’s signature)
SEMINAR
SEMINARIUM
38
SEMINAR
39
SEMINARIUM
wiele problemów. W sytuacji, kiedy bardzo zły stan znalezionych okazów wyklucza nawet wydobycie i oczyszczenie z osadu, archeolodzy mogą jedynie zaznaczyć,
że znaleziono bursztyn. W takiej sytuacji konserwator
powinien zaradzić.
Sposoby konserwacji zabytków
bursztynowych pozyskiwanych
metodą archeologiczną
Methods of conserving historical
amber artefacts originating from
archaeological excavations
Katarzyna Kwiatkowska
Muzeum Ziemi PAN, Warszawa
Katarzyna Kwiatkowska
Museum of the Earth, PAN, Warsaw
Bursztyn bałtycki – sukcynit wykorzystywany jest przez
człowieka od około 15 tys. lat przed Chr., a wyroby z tego
surowca w kolorze słońca, ognia lub złota są piękne, ale
nietrwałe. Czynniki zewnętrzne, a szczególnie w przypadku odkryć archeologicznych: długotrwałe zaleganie
w ziemi na niewielkich głębokościach, ponad poziomem
wód gruntowych powodują procesy wietrzenia. W związku z powyższym wiele zabytków wymaga natychmiastowej interwencji konserwatorskiej. Proces konserwacji
przebiega w kolejnych etapach takich samych dla wszystkich przedmiotów bursztynowych:
– Czyszczenie – usunięcie zanieczyszczeń pokrywających
przedmiot lub jego fragment.
– Impregnacja – nasączanie preparatami powodującymi
konsolidację spękanej struktury.
– Klejenie – scalanie fragmentów uszkodzonych.
– Uzupełnianie ubytków – stosowane w celu odtworzenia
pełnego wyglądu przedmiotu.
– Prace wykończeniowe – pokrycie powierzchni substancją zabezpieczającą przed wpływem czynników
zewnętrznych.
Baltic amber aka succinite, has been used by humankind
since ca. 15,000 years BCE, with sun-, fire- or gold-coloured amber artefacts being beautiful, but impermanent.
External factors, especially in the case of archaeological
finds: long-term deposition in the ground at shallow
depths, above the level of ground water, lead to weathering processes. For this reason many historical artefacts
require immediate conservation intervention.
The conservation process takes place in stages which
are the same for all amber objects:
– Cleaning – removal of dirt which covers the object or
its fragment.
– Impregnation – saturation with preparations which
result in the consolidation of a cracked structure.
– Gluing – joining damaged fragments together.
– Filling in missing fragments – in order to recreate the
full appearance of the object.
– Finishing works – covering the object’s surface with
a substance which protects it from the impact of external factors.
Stan zachowania artefaktu warunkuje przebieg postępowania. Konserwacja przedmiotów bursztynowych
w stosunkowo dobrym stanie ograniczona jest do oczyszczenia powierzchni podczas eksploracji i dokładnego
umycia już w pracowni. Następnym krokiem jest zabezpieczenie powierzchni i zapewnienie przedmiotom bursztynowym odpowiednich warunków przechowywania.
Częściej jednak znajdowane artefakty są w złym lub bardzo złym stanie. W takiej sytuacji wydobycie ich nastręcza
The degree to which an artefact is preserved determines
the course of action. Conservation of amber objects
which are in relatively good condition is limited to the
cleaning of their surface on site and the careful washing
in the laboratory. The next step is to secure the surface
and provide the amber objects with appropriate storage
conditions.
However, it is more often the case that archaeological
artefacts are in poor or very poor condition. In such cases
their excavation causes many problems. In cases when
Przegląd metod używanych do konsewacji zabytków
archeologicznych, oparty na literaturze, uzmysławia
potrzebę zastosowania czynności zabezpieczających
bursztyn w terenie. W wielu sytuacjach jest to jedyna
możliwość zachowania pierwotnego wyglądu. Pozwoli
to na znacznie poszerzenie dalszych (laboratoryjnych)
prac nad pełnym opisem i interpretacją zabytków.
A
Bursztynowa zawieszka czworokątna, Opatowice, pow. Radziejów
A – stan przed konserwacją, B – stan po konserwacji
Amber pedndant, Opatowice, Radziejów county Condition before (A)
and after conservation (B)
SEMINAR
the very poor condition of the specimens rules out even
their excavation and cleaning the sediment off them,
archaeologists can only specify that amber was found.
A conservator should be consulted in such cases.
A review of the methods used to conserve archaeological artefacts, based on specialist literature, makes it clear
that conservation procedures which preserve amber
artefacts on site need to be used. In many cases, this is
the only way to preserve their original appearance. This
will enable a significant broadening of further work (in
the laboratory) on the full description and interpretation
of the artefacts.
B
SEMINARIUM
40
SEMINAR
Konserwacje i rekonstrukcje dzieł
artystycznego bursztynnictwa
Conservation and reconstruction
of amber artefacts
Aleksandr Krylov
Alexandr Krylov
1. Analogie w elementach dekoracji Bursztynowej Komnaty i Gabinetu Dębowego Piotra I w Peterhofie.
2. Obiekty niemieckich rzemiosł metalowych w Ermitażu
i ich ornamentacja: rozety i inne elementy dekoracyjne.
3. Przedmioty sztuki dekoracyjnej XVI i XVII wieku z kości,
pochodzące z warsztatów europejskich, jako podstawa
rozwiązań stylistycznych w obiektach z bursztynu.
4. Grafiki z XVIII w. jako źródło przedstawień w dekoracji
Bursztynowej Komnaty.
5. Konserwacja bursztynowych kolekcji Pałacu Katarzyny
I w Carskim Siole i Ermitażu. Decydujący etap w przygotowaniach do rekonstrukcji Bursztynowej Komnaty.
6. Bezpośrednie związki ażurowej rzeźby w szkatule
Gottfrieda Turau w dekoracją ścian.
7. Kolorystyka zrekonstruowanej Bursztynowej Komnaty
jako kwintesencja twórczego wykorzystania doświadczeń przy konserwacji dużych obiektów ruchomych.
8. Rekonstrukcja zaginionych obiektów z przedwojennej
kolekcji w Królewcu – nowy etap doświadczeń w poznawaniu dziedzictwa kulturowego.
1. Analogies in elements of the decor of the Amber Room
and the Oak Study Room of Peter I in Peterhof.
2. German metalwork pieces at the Hermitage and their
ornamentation: rosettes and other decorative elements.
3. Ornamental art pieces from the 16th and 17th centuries
made of ivory in European workshops as a basis for
stylistic solutions in amber artefacts.
4. 18th century prints as a source for the images in the
Amber Room’s decor.
5. The conservation of the amber collections at Catherine’s Palace in Tsarskoye Selo and the Hermitage. The
decisive stage in the preparations for the reconstruction of the Amber Room.
6. The direct relationship between the openwork sculp
tures in the coffer by Gottfried Turau and the decor of
the walls.
7. The colour scheme of the reconstructed Amber Room
as a quintessence of the creative use of experience in
the conservation of large moveable objects.
8. The reconstruction of the lost items from the preWorld War II Königsberg collection – a new stage in
the experience of learning about cultural heritage.
Zrekonstruowana rama barokowa ze ściany
północnej Bursztynowej Komnaty
Reconstructed baroque frame from the North Wall of the Amber Room
SEMINARIUM
Specyfika gruntownej konserwacji
dzieł bursztynowych z XVII i XIII wIEKU
uległym znacznym zniszczeniom
i zwietrzałym powierzchniowo
Aleksandr Zhuravlov
1. Krótki przegląd problematyki związanej z konserwacją
skomplikowanych zabytków bursztynowych pochodzących z XVII i XVIII wieku.
2. Wyjątkowe trudności z naprawą znacznych szkód
powstałych w toku magazynowania i ekspozycji dzieł
oraz wskutek uszkodzeń w trakcie przemieszczeń.
3. Problem znalezienia metod rekonstrukcji utraconych
elementów dzieł w oparciu o przesłanki naukowe.
4. Kwestia granic interwencji konserwatorskie w integralność dzieła.
5. Charakterystyka jakości i odpowiedniości do zadań
konserwatorskich niektórych materiałów, a w szczególności spoiw: mastyksu woskowo-kalafoniowego,
żywic, kleju kostnego i rybnego, a także współczesnych żywic termoplastycznych i termoutwardzalnych.
6. Opis i próba systematyki połączeń konstrukcyjnych
bursztynowych elementów: fugi, szpunty, sztyfty,
czopy i konstrukcje metalowe.
7. Lista instytucji, które uczestniczyły w przygotowaniu
naukowych podstaw do realizacji zadania rekonstrukcji
Bursztynowej Komnaty.
41
SEMINAR
The specificity of thorough
conservation of amber artefacts from
the 17th and 18th centURY which are seriously damaged and weathered on the
surface
Alexandr Zhuravlov
1. A short review of the issues involved in the conserva
tion of complex amber artefacts from the 17th and 18th
centuries.
2. The unique difficulties related to the repair of significant damage inflicted by the storage and exhibition
of artefacts and due to damage caused during their
transportation.
3. The problem of finding methods for the reconstruction
of lost features of artefacts using scientific premises.
4. The issue of the limits of conservator intervention ver
sus the integrity of the artefact.
5. A profile of the quality and appropriateness of certain
materials, especially binders, for conservation purposes: wax and rosin gum mastic, resins, bone and
fish glue, as well as contemporary thermoplastic and
thermohardening resins.
6. A description and an attempt at systematising the
structural joints of amber elements: grouts, tongue
and groove, pins pegs, mortise and tenon, and metal
structures.
7. A list of institutions which took part in developing the
scientific bases needed to carry out the reconstruction
of the Amber Room.
Szkatuła Gottfrieda Turaua wykonana w Gdańsku r. 1705
Coffer by Gottfried Turau made in Gdańsk in 1705
SEMINARIUM
42
SEMINAR
SEMINARIUM
43
SEMINAR
Pogodzenie celu trwałości i efektownego wyglądu obiektów, według oryginalnego zamysłu autora, z zasadą minimum ingerencji w materię dzieł jest zadaniem bardzo
trudnym. Omówię je na przykładzie trzech najbardziej
znaczących prac konserwatorskich odnoszących się do
dzieł nowożytnych, zrealizowanych w odstępie 30 lat
przez różnych polskich konserwatorów.
Zasada minimum ingerencji
w substancję zabytkową a problem
trwałości i estetyki zabytków
Karta Ateńska (1931) i Karta Wenecka (1964), które
sformułowały zasadnicze przesłanki ochrony zabytków
przeszłości w ich rzeczywistym diachronicznym nawarstwieniu, bez jakichkolwiek nowych uzupełnień dopuszczały tylko zabiegi przywracające trwałość i użyteczność,
bez ulepszeń i upiększeń w duchu współczesnym.
Zawarta w roku 1972 w Paryżu – Międzynarodowa konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa
kulturalnego i naturalnego stała się prawem zobowiązującym państwa do respektowania zasad wcześniej
ustalonych w „Kartach”. Następna konwencja „Lozańska”
z roku 1990 uchwalona została nie w oparciu o przesłanki
ochrony środowiska kulturowego, lecz o prawa człowieka. Chodzi tu o prawa dawno zmarłych twórców do nienaruszalności ich dzieł.
Te zasady merytoryczne, potwierdzone prawem międzynarodowym, ze szczególną starannością są respektowane
przy planowaniu i przebiegu prac konserwatorskich przy
nielicznych w Polsce zabytkach rzeźby i sztuki dekoracyjnej w bursztynie z okresu nowożytnego. Dzieła z tej kategorii w większości pozostają w dwóch kolekcjach muzealnych:
– Muzeum Zamkowego w Malborku, podległego Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 25 obiektów
– Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, oddział Muzeum Bursztynu – 20 obiektów.
Dodatkowo powstają zadania konserwatorskie związane
z wypożyczaniem zabytków zagranicznych na określony
czas w zamian za doprowadzenie ich do stanu umożliwiającego trwałą ekspozycję na wystawach.
The Principle of minimum
intervention in historical artefacts
versus the problem of their
durability and appearance
The Athens Charter of 1931 and the Venice Charter of
1964, which formulated the basic premises of the preservation of historical monuments in their actual diachronic
accumulation without any new additions, only allowed
treatment which would restore durability and usability,
without modern improvements or embellishments.
The international convention on the preservation of
the world cultural and natural heritage signed in Paris
in 1972 became a law which obliged states to respect
the principles determined earlier in these Charters.
The following Lausanne Convention of 1990 was passed
not on the premises of the protection of the cultural environment but on the premise of human rights, namely
the rights of the long-deceased artists to the sanctity
of their work.
These substantive principles, confirmed by international
law, are respected with special diligence in the planning and carrying out of conservation work on the few
modern-era artefacts of amber sculpture and decorative
art in Poland. These works are mostly kept in two museum collection:
– The Castle Museum in Malbork, under the Ministry of
Culture and National Heritage – 25 pieces
– The Amber Museum branch of the Gdańsk History
Museum – 20 pieces.
Additionally, conservation assignments appear when
artefacts are lent from abroad for a limited period of time
in return for bringing them to a condition which would
make their permanent exhibiting possible.
Najwcześniejszy przykład z lat 1967–9 to wielki kabinet
króla Augusta II Sasa ze zbiorów Grünes Gewölbe. Następne to konserwacja w latach 1990. wspaniałej szkatuły
Christopha Mauchera (konserwowanej już dwukrotnie
po zakupie ) i ołtarza ze zbiorów Muzeum Zamkowego
w Malborku. Wszędzie wystąpiły problemy wytrzymałości
konstrukcji, odnowienia różnorodnych detali, uzupełnienia brakujących elementów w tym fragmentów rzeźb
figuralnych, problemy scalenia barwnego i kompozycyjnego i wyboru spoiw – mocnych lecz odwracalnych.
W szkatule Mauchera pozostał do rozwiązania problem
zachowania lub też odrzucenia elementów dodanych
w trakcie konserwacji XIX-wiecznych.
Wszystkie obiekty wybrane przeze mnie jako przykłady
dostępne są dla widza w aktualnych ekspozycjach Drezna
i Malborka.
Szkatuła Mauchera ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Malborku
Coffer by Christof Maucher from the collection of the Castle Museum
in Malbork, fot. G. Gierłowska
Ołtarzyk bursztynowy i szkatuła Mauchera ze zbiorów
Muzeum Zamkowego w Malborku
Amber altar and coffer by Christof Maucher from the collection
of the Castle Museum in Malbork, fot. G. Gierłowska
Reconciling the goals of the artefacts’ durability and
attractive appearance, according to the artist’s original
concept, with the principle of minimum intervention
into the matter of the works, is a very difficult task. I will
discuss it on the example of the three most important
modern-era artefact conservation assignments carried
out over 30 years by various Polish conservators.
The earliest example from 1967–69 is the grand cabinet
of King Augustus II the Strong from the Grünes Gewölbe
collection. The next examples include the conservation
of the magnificent coffer by Christoph Maucher (which
had already been conserved twice after its purchase)
and the altar from the collection of the Castle Museum
in Malbork performed in the 1990s. Each time there were
problems with the durability of the structure, renovation
of diverse details, filling in missing elements including
fragments of figurative sculptures; problems related to
colour and compositional blending and the choice of
binders – strong, but reversible. In Maucher’s coffer there
is still the problem of preserving or removing elements
added during 19th century conservation work.
All the objects I have selected as examples are available
for viewing as part of the current exhibitions in Dresden
and Malbork.
44
Wydawca/Publisher:
Biuro Prezydenta ds. Promocji Miasta, Urząd Miejski w Gdańsku
Mayor’s Office for City Promotion, City Hall of Gdańsk
ul. Nowe Ogrody 8/12, 80- 803 Gdańsk,
e-mail: [email protected], www.gdansk.pl
Redakcja/Editors: , Robert Pytlos, Ryszard Szadziewski,
Anna Zbierska, Grażyna Adamska
Koncepcja graficzna i skład/design and layout:
Małgorzata Gliwińska-Radwańska
Tłumaczenie/Translation: Piotr Łuba, Dorota Górak-Łuba
fot. Muzeum Bursztynu/Amber Museum, Gdańsk

POSIEDZENIE ŚWIATOWEJ RADY BURSZTYNU, 22–23 MAJA

Transkrypt

Podobne dokumenty

PP52 zmiana formatu.indd

Bursztynowe przemiany A mber M etamorphoses

plik pdf 2MB - Międzynarodowe Stowarzyszenie Bursztynników

V. POSIEDZENIE ŚWIATOWEJ RADY BURSZTYNU

Wypadek - Pojezierze

MSN - program edukacyjny - Instytut Historii Sztuki UW