Pandemia XXI wieku

Pandemia
XXI wieku
Pierwsze doniesienia na temat zarażenia wirusem A/H1N1v
obiegły świat w marcu 2009 roku. Od 6 miesięcy jesteśmy
świadkami ekspansji choroby i narastania globalnej paniki.
W maju tego roku wirus dotarł do Polski, a 11 czerwca Światowa Organizacja Zdrowia WHO ogłosiła 6 fazę pandemii grypy.
Jak wynika z komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego
z dnia 24.08.2009 do tego momentu łącznie we wszystkich
krajach potwierdzono 253 169 przypadki zarażenia wirusem,
w tym 2 572 zgony. Na terenie Polski odnotowano 153 przypad-
Jersey z 1976 roku, kiedy został zainfekowany cały oddział
wojskowy. W ciągu ostatnich 3 lat tylko 12 osób zachorowało
na tę odmianę grypy, na szczęście bez większych powikłań.
Niepokojące stało się jednak spostrzeżenie, że chorobą można
zarazić się nie tylko od świni, ale także od chorującego człowieka. Dało to podstawę podejrzeniom, że doszło do kolejnej
mutacji wirusa na skutek wymieszania się materiału genetycznego o różnym pochodzeniu. Jak wykazali naukowcy, nowy
szczep składał się z genomów wirusów grypy ludzkiej, ptasiej
i świńskiej. Pierwszy jego atak nastąpił w Meksyku, gdzie już w kwietniu 2009 roku ogłoszono epidemię,
a w maju zamknięto szkoły i odwołano zgromadzenia publiczne. Kolejne
zachorowania pojawiały się w USA
i Kanadzie, a także w Europie: Hiszpanii, Francji i Wielkiej Brytanii. Gdy
wirus rozprzestrzenił się na 74 krajów, Światowa Organizacja Zdrowia
zwiększyła alert z piątego poziomu
na szósty, najwyższy. Oznaczało to,
że świat wszedł w okres pierwszej
w XXI wieku pandemii.
Polska przez jakiś czas pozostawała
poza zasięgiem choroby. Po raz pierwszy lekarze wykryli wirus A/H1N1v
w maju u 58-letniej mieszkanki Podkarpacia po 5 dniach od jej powrotu ze
ków zachorowań, w tym żaden nie był
śmiertelny. W obliczu tych liczb niepokój dużej części społeczeństwa co do
choroby zwanej potocznie „świńską
grypą” wydaje się uzasadniony. Opinie na temat dalszego jej rozwoju są
jednak podzielone.
Wirus A/H1N1v nie jest nowym odkryciem naukowym. Po raz pierwszy
został on wyizolowany z organizmu
świni w 1930 roku. Atakuje on układ
oddechowy zwierzęcia i powoduje
liczne zachorowania, które rzadko
mają poważny przebieg lub prowadzą
do śmierci. Do pierwszego kwartału
2009 roku odnotowano sporadyczne
przypadki zakażenia wirusem ludzi,
do których doszło na skutek bezpośredniego kontaktu ze świniami. Do
najbardziej poważnych z nich należy
przypadek śmierci żołnierza z New
2
Homeopatia 3(15)2009
Spór o nazwę
Pojawienie się nazwy „świńska grypa” wzbudziło sprzeciw środowisk opiniujących zdrową żywność oraz producentów wieprzowiny. Jak słusznie argumentowali, wirus tej choroby składa się z genomów wirusa grypy ludzkiej, ptasiej
i świńskiej. Ponadto spożywanie wieprzowego mięsa nie przyczynia się do
rozprzestrzeniania choroby. Ze względu na miejsce odnotowania pierwszych
przypadków zarażenia tym wirusem, padła więc propozycja nazwy „grypa meksykańska” lub „grypa północnoamerykańska”. Pojawił się też pomysł nazwania
choroby „nową grypą”. Światowa Organizacja Zdrowia WHO, jak też większość
mediów publicznych, obstawała za utrzymaniem określenia „świńska grypa”. W końcu jednak ogłosiła oficjalną nazwę, która brzmiała „grypa A/H1N1”
(ang. H1N1 influenza). Nazwa ta jednak jest nieścisła, gdyż do grupy wirusów
A/ H1N1 należą również wirusy grypy sezonowej i wirusy sławnej „hiszpanki”.
Aby doprecyzować o który rodzaj grypy chodzi w czerwcu 2009 organizacje
międzynarodowe wprowadziły określenie „grypa A/H1N1v”, w którym skrót „v”
oznacza wariant grypy. W mediach, jak też w powszechnym użyciu, choroba
nim wywołana jest nadal potocznie nazywana „świńską grypą”.
Stanów Zjednoczonych. Kolejne
zachorowania, a także komunikat
Pandemia
o światowej pandemii nie wzbudziły jednak nadmiernego niepokoju
Pandemia to termin odnoszący się nie tylko świńskiej grypy, ale do różnorodw naszym kraju. Spokojnie na nowe
nych chorób zakaźnych. Stosuje się go na określenie epidemii o rozległych
doniesienia zareagowali polscy lekaobszarach, np. kontynentu, kontynentów lub całego świata. Najczęściej bezporze. Jak wynika z sondażu przeprośrednią przyczyną pandemii jest pojawienie się nowej mutacji wirusa, na które
wadzonego przez medyczny portal
populacja ludzka nie wytworzył jeszcze odpowiedniej odporności. Wirus taki
Konsylium24.pl, 62,5% z nich zdeklacechuje wysoka zaraźliwość (również w okresie inkubacji) i szybkość rozprzerowało, że nie ma większych obaw
strzenia się, a jednocześnie niska śmiertelność.
co do wybuchu epidemii świńskiej
Przykłady pandemii grypy:
grypy na terenie kraju. Uzasadniano
¯Q\cZKRS]dZKXUK#"p##\pYUWVXYPSK\ĸWSO\^OVXcMRdK]SŸQQVYLKVXc
to specyficznymi warunkami epide¯Q\cZKKdTK^cMUK#!\pYUWVXYPSK\ĸWSO\^OVXcMRdK]SŸQQVYLKVXc
miologicznymi Meksyku (rozległe
¯Q\cZK2YXQ5YXQ# "\pYUWVXYPSK\ĸWSO\^OVXcMRdK]SŸQQVYLKVXc
slumsy, brak opieki medycznej, niski poziom higieny), których Polska
w niczym nie przypomina. Wirus
A/H1N1v zaatakował jednak także kraje rozwinięte m.in. Niem- się wirusem świńskiej grypy.
cy, Portugalię i Holandię i zmobilizował ich władze do działania. Choć do mutacji wirusa A/H1N1v doszło w organizmie świni,
Trwającą przez ostatnie pół roku medialną atmosferę strachu nie można zarazić się nim w wyniku spożywania wieprzonapędza dodatkowo zbliżający się sezon grypowy, podczas wego mięsa. Prawidłowo przygotowana i poddana obróbce
którego system odpornościowy człowieka jest szczególnie termicznej (gotowanie, smażenie, pieczenie) wieprzowina nie
narażony na wirusy grypy. Światowa Organizacja Zdrowia nie stanowi dla ludzkiego organizmu zagrożenia. Do infekcji może
ma sprecyzowanego zdania co do dalszego przebiegu pande- natomiast dojść przez bliski kontakt z chorym zwierzęciem lub
mii, nie wyklucza jednak jej poważnych konsekwencji. Wynika człowiekiem. Choroba rozprzestrzenia się tak samo jak grypa
to stąd, że wirusy mogą nadal mutować i stawać się bardziej sezonowa drogą kropelkową. Oznacza to, że wirus A/H1N1v
niebezpieczne. Z uwagi na niepewną sytuację wiele z krajów roznosi się podczas mówienia, kaszlu czy kichania. Może on
europejskich rozważało ostatnio przesunięcie daty rozpoczę- być aktywny przez kilka minut poza żywym organizmem na
cia roku szkolnego i wzmożenie akcji szczepień. Polskie dzieci takich materiałach jak chusteczki, tkanina, klamki, biurka czy
poszły jednak do szkoły w normalnym terminie, a jedyną formą inne przedmioty publicznego użytku. Wśród działań profilakprzeciwdziałania wystąpieniu epidemii jest akcja informacyjna. tycznych przed epidemią świńskiej grypy wymienia się najczęTrafią do nich ulotki z komunikatem jak zapobiegać zarażeniu ściej proste czynności sanitarnohigieniczne, takie jak:
¯NYU¤KNXOSMdŸ]^]dOWcMSON¤YXS
¯_XSUKXSOUYX^KU^_dZYaSO\dMRXSKWSU^á\OWYQ¤c
mieć styczność z materiałem zakaźnym
¯_XSUKXSOUYX^KU^_dY]YLdK\KŕYX
¯YQ\KXSMdOXSONY^cUKXSK_]^XY]KSYMd_
¯_ŕcaKXSOTONXY\KdYacMRMR_]^OMdOURSQSOXSMdXcMR
i natychmiastowe ich wyrzucanie
¯_XSUKXSOZ\dOLcaKXSKadK^¤YMdYXcMRZYWSO]dMdOXSKMR
¯MdŸ]^OaSO^\dOXSOZYWSO]dMdOĥ
¯_ŕcaKXSO]ZOMTKVXcMRWK]OUXK^aK\dZ\dOdZO\]YXOV
medyczny lub osoby narażone na kontakt z chorymi
Objawy towarzyszące świńskiej grypie również przypominają klasyczną odmianę tej choroby. Należą do nich: wysoka
gorączka, bóle głowy, bóle mięśniowe, brak apetytu, kaszel,
ból gardła, dreszcze, a u niektórych osób także katar i problemy żołądkowo-jelitowe. W przypadku dzieci należy zwrócić
szczególną uwagę w razie wystąpienia objawów przyśpieszonego oddechu lub innych problemów z oddychaniem, wysypki
i nagłego osłabienia. Na zarażenie wirusem są szczególnie narażone osoby cierpiące na inne choroby przewlekłe oraz – jak
wykazały ostatnie doniesienia naukowe z Centrum Kontroli
i Prewencji Chorób w Atlancie – prawdopodobnie osoby otyłe.
Ostatnia z tych grup jest obarczona większym ryzykiem stanów zapalnych i upośledzenia funkcjonowania układu odpornościowego. W chwili obecnej w Polsce nie ma obowiązku hospitalizacji pacjentów cierpiących na świńską grypę. Zgodnie
z nowymi wytycznymi resortu zdrowia można ją przechodzić
Homeopatia 3(15)2009
3
we własnym domu i pod opieką lekarza pierwszego kontaktu.
Do niego należy decyzja o trybie leczenia oraz podawanych
preparatach. W razie wątpliwości potencjalni chorzy mają do
dyspozycji infolinię Głównego Inspektoratu Sanitarnego, za
pośrednictwem której konsultanci udzielają odpowiednich
informacji.
Nie wypracowano do chwili
obecnej jednoznacznego zalecenia dotyczącego zastosowania leków przeciwwirusowych
w terapii, ani tradycyjnych leków
przeciwgrypowych. Przyczyną
tego jest brak wystarczających
danych oraz odkrycia nowych
wariantów wirusa A/H1N1v,
które miały ostatnio miejsce
w Hong Kongu, New Jersey,
Katalonii i Sapporo. Okazały
się one oporne na preparaty,
które dotychczas uważano za
skuteczne w zwalczaniu świńskiej grypy. Podobnie rzecz się
ma ze szczepionkami. Oficjalny komunikat w tej sprawie
donosi, że szczepionka na klasyczną postać grypy może, ale
nie musi zapobiegać zarażeniu
wirusem AH1N1. Z kolei szczepionka pandemiczna nadal
znajduje się na etapie badań
klinicznych. Proces ten stara
się przyśpieszyć Światowa Organizacja Zdrowia, co jednak
nie może odbywać się kosztem bezpieczeństwa preparatu,
a także jego niezweryfikowanej jak dotychczas skuteczności. Wirus A/H1N1v natomiast
mimo niskiej zjadliwości i jak
dotychczas stosunkowo niedużego zagrożenia dla życia
człowieka, rozprzestrzenia się
szybciej niż szczepy odpowiedzialne za poprzednie pandemie grypy. Niepokojąca może być
zatem skala jego zasięgu, jak również duża liczba związanych
z nim nierozstrzygniętych pytań. W sferze spekulacji pozostaje obecnie nawet słuszność szumu medialnego wywołanego
wokół tego zjawiska.
Numery infolinii udzielającej informacji
na temat A/H1N1v:
(22) 54 21 412 – czynny całodobowo
(22) 54 21 413 – czynny od 8:00 do 16:00
(22) 54 21 414 – czynny od 8:00 do 16:00
4
Homeopatia 3(15)2009