spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci
Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości
SPIS TREŚCI
Wstęp do wydania polskiego:
August Kubizek (1888-1956) i jego wspomnienia
- (Marek Kornat) .................................................. 7
Przedmowa wydawcy niemieckiego ....................... 31
Uwagi do wydania czwartego ................................ 33
Decyzja i uzasadnienie .......................................... 35
Część 1: MŁODZIEŃCZA PRZYJAŹŃ W LINZU
Pierwsze spotkanie ................................................. 41
Dziwna przyjaźń .................................................... 52
Portret młodego Hitlera .......................................... 64
Wizerunek matki ................................................... 85
Wspomnienia o ojcu .............................................. 101
Rozliczenie ze szkołą ............................................. 118
Stefanie .................................................................. 133
Oczarowanie Ryszardem Wagnerem ...................... 152
Młody nacjonalista ................................................. 171
Rysować, malować, budować ................................ 187
WIZJa ..................................................................... 215
Książki historyczne, wydawnictwo:
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci
Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości
Część 11: NASZE ŻYCIE W WIEDNIU
Adolf wyjeżdża do Wiednia ................................... 229
Śmierć matki .......................................................... 257
"Jedź ze mną, Gustl" .............................................. 273
Stumpergasse 29 .................................................... 290
Cesarskie miasto .................................................... 310
Samokształcenie i lektury ....................................... 331
W Operze Wiedeńskiej .......................................... 347
Adolf komponuje operę ......................................... 360
Mobilna orkiestra symfoniczna Rzeszy ................... 373
Nieprzyjemne wezwanie ........................................ 388
Adolf i kobiety ....................................................... 404
W parlamencie ...................................................... 423
Nagły i niespodziewany koniec przyjaźni ............... 443
POSŁOWIE ............................................................ 467
Książki historyczne, wydawnictwo:
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci
Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości
Wstęp
do wydania polskiego
August Kubizek (1888-1956)
i jego wspomnienia
Olbrzymia literatura dotycząca życia i biografii poli­
tycznej Adolfa Hitlera liczy już dziesiątki tysięcy pozycjil.
Jeden z czołowych specjalistów przedmiotu, Werner Ma­
ser, pisał w roku 1971, że życie wodza III Rzeszy możemy
"odtworzyć krok po kroku". Po blisko trzydziestu latach
polemicznie zareagowała na to inna badaczka, Marlis
Steinert, pisząc w roku 1999, że konstatacja ta jest jednak
przedwczesna 2•
Stwierdzenie Steinert o tyle ma swoje uzasadnienie,
że w ostatnich latach coraz większą uwagę kieruje się
na młodość Hitlera, obejmującą austriackie lata życia
' Hasło "Adolf Hitler" wywołuje 6 640 000 pojawień w Internecie (nazwi­
sko Józef Stalin - aż 8 860 000). Pelniejszą bibliografię prac poświęconych
twórcy narodowego socjalizmu zestawilian Kershaw w swej trzytomowej bio­
grafii wodza III Rzeszy, która na razie zdaje się być "ostatnim słowem" histo­
riografii.
1 M. Steinert, Hitler, Wrocław 2001, s. l O.
7
Książki historyczne, wydawnictwo:
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci
Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości
(1889-1913). Wystarczy w tym miejscu wspomnieć waż­
ną i dobrze przyjętą książkę austriackiej badaczki, pro­
fesor historii na Uniwersytecie Wiedeńskim Brigitte Ha­
mann, Hitlers Wien. Lehrsjahre eines Diktators 3• Na tym
zaś polu historyk natrafia na bardzo niewiele wiarygod­
nych źródeł. Do lat oświetlających poglądy i dążenia Hit­
lera z doby Republiki Weimarskiej (1919-1933) powstało
trochę relacji jego współpracowników 4 • Do wczesnego
okresu życia przyszłego wodza III Rzeszy - czy też ra­
czej jego biografii sprzed roku 1914 - mamy bardzo mało
relacji wspomnieniowych, jak i w ogóle jakichkolwiek
świadectw.
Tak się złożyło, że właściwie jedynym z nich jest pa­
Augusta Kubizka. Był on bliskim przyjacielem Hit­
lera z lat młodości. W swym pamiętniku, który niniejszym
kierujemy do rąk czytelnika, pisał: "W latach od 1904 do
1908 żyłem jako jedyny przyjaciel u boku Adolfa Hitlera,
najpierw w Linzu, a potem w Wiedniu, gdzie mieszkaliśmy
wspólnie w jednym pokoju". Już tylko z tego powodu czło­
wiek, który jest autorem niniejszych wspomnień, zajmuje
istotne miejsce w studiach nad biografią wodza III Rzeszy.
Jego relacji nie wolno więc przeoczyć. Właściwie każdy
z biografów twórcy i wodza narodowego socjalizmu za­
trzymuje się nad nią i sięga do zawartych tam wiadomości
i naświetleń, co nie oznacza oczywiście, że robi to bezkry­
tycznie.
miętnik
Książki historyczne, wydawnictwo:
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci
Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości
Kim był August Kubizek? To pierwsze pytanie, które za­
pewne postawi sobie czytelnik jego pamiętnika. Co o nim
wiadomo? Spróbujmy więc zatrzymać się nad jego biogra­
tlą w oparciu o te dane, którymi dysponuje dotychczasowa
historiografia.
Urodził się 3 sierpnia 1888 roku w Linzu jako jedyny
syn Michaela i Marii, gdyż trzy siostry zmarły w dzieciń­
stwie. Był więc o rok starszy od Hitlera, który- jak wiado­
mo- przyszedł na świat 20 kwietnia 1989 roku. Pochodził
i wzrastał w rodzinie należącej do austriackiej klasy śred­
niej o korzeniach czeskich 5•
Pozostaje niejasność co do daty spotkania Hitlera. Ku­
bizek pisze, że spotkał go w roku 1904, około Wszyst­
kich Świętych, czyli przed 1 listopada. Ale wygląda na
to, że informacja ta nie jest ścisła. Werner Maser twier­
dził, że nastąpiło to albo w czerwcu 1905, albo około
Wszystkich Świętych w tym samym roku 6 • jesień 1905
roku jest w każdym razie najbardziej prawdopodobna.
Nastąpiło to w operze w Linzu 7 • Połączył ich obydwu
podziw dla muzyki Richarda Wagnera, w której odnaj­
dywali artystyczny szczyt, ulegając jej patosowi i uwo­
dzicielskiej mocy, jak powie Joachim Fest 8 • Pragnienie
Hitlera, aby była "możliwie najbogatsza inscenizacja",
1 K.O. Bracher, Adolf Hitler, Bern-MOnchen-Wien 1964, s. 8.
• W. Maser, Hitler i Stalin. Fałszerstwo, wymysł, prawda, tłum. B. Giblak,
Wrocław etc. 201 O, s. 111.
' l. Kershaw, Hitler 1889-1936. Hybris, przedm. M. Zmierczak, Poznań
2010, s. 17.
8 J. Fest, Hitler, t. 1: Droga do władzy, tłum. D. Kucharska, B. Szymańska,
W. Jeżewski, Warszawa 1995, s. 31 (wyd. niemieckie: Hitler. Eine Biographie,
Frankfurt/M.-Berlin 1973). Zwłaszcza opera Rienzi, die letzte der Tribunen napisana w latach 1838-1840 (Wagner był twórcą również libretta) pociągała
wyobratnię młodego Hitlera.
9
Książki historyczne, wydawnictwo:
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci
Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości
zapamięta
jego przyjaciel 9 • Młody Kubizek powziął
myśl o karierze muzycznej. Był żywo zachęcany do tego
przez Hitlera. Wymagało to przeniesienia się do Wiednia
i poszukiwania tam szczęścia na drodze starań o wyż­
sze wykształcenie w tej dziedzinie. Ostatecznie to Hitler
przekonał ojca Kubizka, by pozwolił mu opuścić rodzin­
ny dom i w wieku osiemnastu lat wstąpić w stołecznej
metropolii do konserwatorium.
W Wiedniu Hitler i Kubizekdzielili wynajmowane miesz­
kanie przy ulicy Stumpergasse 29/2 w VII dzielnicy miasta,
w okresie między lutym a lipcem 1908 roku. Przyszły wódz
III Rzeszy określał swego przyjaciela zdrobniale: "Gustl".
"Dziwną koegzystencją" nazwał tę znajomość Kershaw 10 •
Hitler był człowiekiem władczym i usiłującym dominować.
Kubizek zaś "naiwny i ulegający wpływom" 11 • jak ujmie to
Joachim Fest, "podziwiając go bezkrytycznie, służył mu za
pierwsze audytorium" 12 • Werner Maser uzna zaś Kubizka
za "pierwszego naiwnego wielbiciela Hitlera" 13 •
Na lata 1907-1908 przypadają starania Hitlera o przy­
jęcie do wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych [Kunstaka­
demie]. W październiku 1907 roku po raz pierwszy odrzu­
cono jego podanie. W październiku następnego roku stało
się tak samo po raz drugi. Otrzymał decyzję, wskazującą
na "niezdatność" jego malarstwa 14 • "Nie mówiąc matce
prawdy, [Hitler) pozostał w Wiedniu, tak jakby nic się nie
stało i kontynuował to, co pompatycznie nazywamy »stu• W. Maser, Ado/t Hitler, Legenda, mit, rzeczywistość, tłum. E. Zigler-Brodnicka, Warszawa 1998, s. 61.
10 1. Kershaw, Hitler 1889-1936, s. 38.
11 Tamie, s. 36.
12 1. Fest, Hitler, t. 1: Droga do władzy, tłum. D. Kucharska, B. Szymańska,
W. Jeżewski, Warszawa 1995, s. 31.
11 W. Maser, Ado/i Hitler, Legenda, mit, rzeczywistość, tłum. E. Zigłer-Brod­
nicka, Warszawa 1998, s. 61.
" Zalecono mu studiować architekturę (zob. A. Bullock, Hitler i Stalin. Ży­
woty równoległe, przekl. M. Lipska, Warszawa 1994, t. l. s. 20l.
10
Książki historyczne, wydawnictwo:
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci
Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości
diami«, czyli gorączkową, ale równie jak w Linzu bezce­
lową działalność"- pisał Alan Bullock 15 • Fakty te ukrył też
Hitler przed swym przyjacielem.
Odrzucony jako kandydat do Kunstakademie otrzymał
poradę, by podjął studia na Wydziale Architektury. Nie
było to wszakże możliwe. Nieco wcześniej Hitler, zapisa­
ny do Realschule w Steyr we wrześniu 1904, w roku 1905
powtórzył egzamin końcowy. Ze szkoły w Linz został wy­
rzucony. Nie miał ukończonej szkoły średniej -nie mógł
podjąć studiów w zakresie architektury 16 •
Hitler przybył do Wiednia wiosną 1906- miał siedem­
naście lat. Po śmierci ojca (1903) wspierany był przez mat­
kę i otrzymywał środki od państwa z tytułu sieroctwa. Za­
czął malować 17 • Silnie przeżył zgon matki w grudniu 1907
roku, w czym wielu upatruje jeden z przełomowych mo­
mentów jego życia 18 •
"Gustl łatwo ulegał wpływom"- pisał Kershaw, charak­
teryzując wzajemne relacje dwóch młodych wkraczają­
cych w dorosły wiek mężczyzn w wiedeńskiej metropolii.
Wskazywał też na pewne przeciwieństwo ich charak­
terów, które pozwalało, że się wzajemnie uzupełniały.
"Adolf nie poddawał się niczyjemu autorytetowi. Gustl
był ustępliwy, pozbawiony silnej woli, usłużny, Adolf do­
minował, decydował, kierował. Gustl nie przejmował się
byle czym, właściwie niczego zbyt mocno nie przeżywał,
Adolf wszystko. (... ) Ze względu na swoje rzemieślnicze
pochodzenie uczęszczał do niższej szkoły niż młody Hit­
ler i czując się zarówno z powodu pochodzenia, jak i wy­
kształcenia kimś gorszym, pełen był podziwu dla Adol­
fa. Obojętne, czy Adolf wygłaszał oracje o niedostatkach
' 1 A. Bullock, Hitler i Stalin, t. l, s. 21-22.
•• A. Bullock, Hitler i Stalin, t. l, s. 21 .
17 W grudniu 1907 zmarła
mu matka.
•• Hitler liczył wówczas osiemnaście lat.
11
Książki historyczne, wydawnictwo:
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.