prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji
Transkrypt
prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji
P PR RO OG GN NO OZZA AO OD DD DZZIIA AŁŁY YW WA AN NIIA AN NA AŚ ŚR RO OD DO OW WIIS SK KO O A AK KTTU UA ALLIIZZA AC CJJII P PR RO OG GR RA AM MU U O OC CH HR RO ON NY YŚ ŚR RO OD DO OW WIIS SK KA A D DLLA AP PO OW WIIA ATTU UK KO ON NIIŃ ŃS SK KIIE EG GO O N NA A LLA ATTA A 22000088--22001122 Marzec 2008 2 ul.Daleka 33, 60 – 124 Poznań tel. (+48 61) 65 58 100 fax: (+48 61)65 58 101 www.abrys.pl e – mail: [email protected] P PR RO OG GN NO OZZA AO OD DD DZZIIA AŁŁY YW WA AN NIIA AN NA AŚ ŚR RO OD DO OW WIIS SK KO O A AK KTTU UA ALLIIZZA AC CJJII P PR RO OG GR RA AM MU U O OC CH HR RO ON NY YŚ ŚR RO OD DO OW WIIS SK KA A D DLLA AP PO OW WIIA ATTU UK KO ON NIIŃ ŃS SK KIIE EG GO O N NA A LLA ATTA A 22000088--22001122 Zespół autorski: mgr Joanna Witkowska mgr Igor Szymkowiak Ewelina Sergiel mgr inż. Magdalena Przybyła 3 4 1. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU NA ŚRODOWISKO................................................. 6 1.1. 1.2. 1.3. 2. PODSTAWA PRAWNA I CEL OPRACOWANIA PROGNOZY ............................................................................ 6 ZAWARTOŚĆ PROJEKTU PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU KONIŃSKIEGO ................... 6 POWIĄZANIA PROJEKTU POŚPK Z INNYMI DOKUMENTAMI ...................................................................... 7 ANALIZA STANU ŚRODOWISKA NA TERENIE POWIATU KONIŃSKIEGO ............................... 8 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 2.9. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU .................................................................................................. 8 ZASOBY PRZYRODY .................................................................................................................................. 8 STAN GLEB ............................................................................................................................................... 9 OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH ....................................................................................................... 9 ZASOBY WÓD POWIERZCHNIOWYCH ....................................................................................................... 10 OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH .......................................................................................... 10 OCENA JAKOŚCI POWIETRZA .................................................................................................................. 10 HAŁAS I PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ............................................................................. 11 GOSPODARKA ODPADAMI ....................................................................................................................... 11 3. PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA NA TERENIE POWIATU KONIŃSKIEGO ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU POŚPK ................................................................................................... 11 4. IDENTYFIKACJA I OCENA POTENCJALNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO I ZABYTKI ZADAŃ UJĘTYCH W PROJEKCIE POŚPK .............................................................................. 14 4.1. 4.2. 4.3. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO .......................................................................................... 14 OCHRONA GLEB I POWIERZCHNI ZIEMI ................................................................................................... 15 OCHRONA ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH WRAZ Z POPRAWA ICH JAKOŚCI ORAZ OCHRONA PRZED POWODZIĄ .............................................................................................................................. 16 4.4. ZMNIEJSZENIE WODO-, ENERGIO-, MATERIAŁOCHŁONNOŚCI ORAZ WYKORZYSTANIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ................................................................................................................................................. 17 4.5. POPRAWA STANU POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO................................................................................ 18 4.6. ZAPOBIEGANIE POWAŻNYM AWARIOM ................................................................................................... 20 4.7. OCHRONA PRZED HAŁASEM.................................................................................................................... 21 4.8. OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM ......................................................... 22 5. ODDZIAŁYWANIA TRANSGRANICZNE ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ PROJEKTU POŚPK .. 23 6. ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJA PRZYRODNICZA UJEMNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO ............................................................................................................ 23 7. ANALIZA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO ROZWIĄZAŃ ZAPROPONOWANYCH W PROJEKCIE POŚPK ......................................................................................................................................... 24 8. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU POŚPK........................................................................................................................................... 24 9. METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU POŚPK .................................... 25 10. WNIOSKI KOŃCOWE.......................................................................................................................... 25 11. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ............................................................ 26 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego 1. Prognoza oddziaływania Programu na środowisko 1.1. Podstawa prawna i cel opracowania Prognozy Art. 40 ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 nr 25 poz. 150) nakłada na organy administracji opracowujące projekty polityk, strategii, planów lub programów obowiązek przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji tych dokumentów. Związane jest to z przeniesieniem do prawodawstwa polskiego postanowień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 roku w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko. Zawartość Prognozy wynika z art. 41 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. Celem przeprowadzenia niniejszej Prognozy było: • ocena stopnia i sposobu uwzględnienia zagadnień ochrony środowiska we wszystkich częściach Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego, • ocena potencjalnych skutków środowiskowych wdrażania zapisów POŚ, • przygotowanie wytycznych, które pozwolą na udoskonalenie końcowej wersji POŚ Zgodnie z art. 14 ust. ustawy Prawo ochrony środowiska powiatowe programy ochrony środowiska określają w szczególności: • cele ekologiczne, • priorytety ekologiczne, • poziomy celów długoterminowych, • rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, • środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. 1.2. Zawartość projektu Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Zgodnie z art. 14 ust. ustawy Prawo ochrony środowiska powiatowe programy ochrony środowiska określają w szczególności: • cele ekologiczne, • priorytety ekologiczne, • kierunki działań, • rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, • środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Głównym celem ekologicznym, jakim kieruje się Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego (POŚPK) jest zasada zrównoważonego rozwoju umożliwiająca harmonizację rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych. Przyjęty w Programie Ochrony Środowiska dla Województwa Wielkopolskiego, jak również w Strategii rozwoju województwa cel długoterminowy programu brzmi: Minimalizacja wpływu na środowisko oraz eliminacja ryzyka dla zdrowia ludzi w miejscach największego oddziaływania na środowisko w skali województwa, w tzw. "gorących punktach" (hot spots). POŚPK również kieruje się powyżej założonym celem. W Programie dla Powiatu oprócz celu głównego w trzech obszarach działań przyjęto średniookresowe cele pośrednie dotyczące poszczególnych komponentów środowiska. Do każdego z celów przyporządkowane zostały kierunki działań zmierzające do osiągnięcia postawionych celów. Dla osiągnięcia wyznaczonych celów wskazano działania oraz zadania prowadzące do ich realizacji. 6 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Minimalizacja wpływu na środowisko oraz eliminacja ryzyka dla zdrowia ludzi w miejscach największego oddziaływania na środowisko w skali województwa, w tzw. "gorących punktach" (hot spots). Tabela 1 Obszary działań i przyjęte cele średniookresowe Cel Obszar działań Cele pośrednie, średniookresowe podstawowy • Zahamowanie strat różnorodności biologicznej na poziomie wewnątrzgatunkowym • (genetycznym), gatunkowym i ponadgatunkowym (ekosystemów i krajobrazu) • Rozwijanie trwale zrównoważonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. Ochrona • Ograniczenie negatywnego oddziaływania procesów dziedzictwa gospodarczych na środowisko glebowe i wzrost przyrodniczego powierzchni terenów przekazywanych do rekultywacji. • Zmniejszenie oraz racjonalizacja bieżącego zapotrzebowania na kopaliny i wodę, a także zwiększenie skuteczności ochrony istniejących zasobów kopalin i wód podziemnych, przed ich ilościową i jakościową degradacją. • Wzrost efektywności wykorzystania surowców, w tym zasobów wodnych w gospodarce • Zwiększenie efektywności energetycznej gospodarki • Zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów u źródła, a także zmniejszenie ich negatywnego Zrównoważone oddziaływania na środowisko wykorzystania • Wspieranie budowy nowych odnawialnych źródeł materiałów, energii, w celu osiągnięcia w roku 2010 co najmniej wody i energii. 7,5% energii z OZE • Dalsze zwiększenie udziału biopaliw w odniesieniu do paliw używanych w transporcie. • Efektywna ochrona przed powodzią i suszą. • Zwiększenie naturalnej retencji wód oraz zmniejszenia zagrożenia powodziowego. • Osiągnięcie dobrego stanu krajowych wód powierzchniowych i podziemnych. • Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza, • Spełnienie standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa, Środowisko i • Redukcja emisji z obiektów energetycznego spalania. zdrowie. • Zmniejszanie ryzyka wystąpienia poważnej awarii Dalsza poprawa przemysłowej przez nadzór nad wszystkimi jakości instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami takiej środowiska i awarii oraz ograniczenie skutków poważnych awarii bezpieczeństwa w odniesieniu do ludzi, środowiska oraz wartości ekologicznego materialnych. • Zmniejszenie zagrożenia mieszkańców Polski ponadnormatywnym hałasem, zwłaszcza emitowanym przez środki transportu • Ochrona mieszkańców Polski przed nadmiernym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych, 1.3. Powiązania projektu POŚPK z innymi dokumentami Prognozę oddziaływania projektu POŚPK wykonano z wykorzystaniem następujących materiałów sporządzonych na poziomie krajowym, wojewódzkim i powiatowym. 7 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego • • • • • • • • Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006, z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 Program ochrony środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2002-2010 Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 r. Prognoza oddziaływania na środowisko strategii rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 r. Raport o stanie środowiska w województwie wielkopolskim (lata 2004-2006) WIOŚ Strategia rozwoju powiatu konińskiego Program ochrony środowiska dla Powiatu Konińskiego na lata 2004-2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008–2012 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego na lata 2004-2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008–2012 Priorytety i działania wyznaczone w projekcie POŚPK realizują cele środowiskowe ujęte w dokumentach strategicznych w zakresie ochrony środowiska zarówno na szczeblu krajowym, wojewódzkim jak i powiatowym. 2. Analiza stanu środowiska na terenie powiatu konińskiego 2.1. Ogólna charakterystyka powiatu Powiat Koniński leży we wschodniej części województwa wielkopolskiego. Sąsiaduje z pięcioma powiatami województwa wielkopolskiego (pow. pow. słupecki, pleszewski, kaliski, turecki i kolski) oraz z trzema powiatami w województwie kujawsko-pomorskim (pow. pow. radziejowski, inowrocławski i mogileński). Przez teren powiatu i przez miasto Konin przebiegają ze wschodu na zachód; • droga międzynarodowa E30 wraz z odcinkiem autostrady A-2 • magistrala kolejowa Berlin – Warszawa - Brześć. Powiat koniński składa się z 14 gmin. Pięć z nich to gminy miejsko-wiejskie – Golina, Kleczew, Rychwał, Sompolno i Ślesin. Pozostałe dziewięć to gminy wiejskie – Grodziec, Kazimierz Biskupi, Kramsk, Krzymów, Rzgów, Skulsk, Stare Miasto, Wierzbinek i Wilczyn. Należy do największych pod względem obszaru i powierzchni powiatów w województwie, zajmuje on łącznie powierzchnię 1.578,7 km2. Powiat w 2006 r. zamieszkiwało 124 715 osób. Powiat koniński leży w obrębie Niziny Wielkopolskiej, w centralnej części rozpościera się szeroka dolina Warty. Na północ i południe od niej, wznoszą się zróżnicowane obszary wysoczyzn, na północy dodatkowo urozmaicone przez 23 jeziora polodowcowe. Najbardziej znane są jeziora: Pątnowskie, Gosławskie, Ślesińskie, Licheńskie, Wąsowskie, rzeka Warta oraz Kanał Ślesiński łączący Wartę przez Jezioro Gopło z Notecią. Geologicznie teren powiatu leży w obrębie Niecki Łódzkiej należącej do Antyklinorium Kujawsko-Pomorskiego. Obszar ten cechuje wspólne zaleganie trzeciorzędu i kredy. Teren powiatu konińskiego zgodnie z hydrogeologicznym podziałem kraju znajduje się w makroregionie zachodnim Niżu Polskiego – regionie wielkopolskim. Można tu wyróżnić 3 piętra wodonośne: czwartorzędowe, trzeciorzędowe i kredowe. Na części powiatu znajdują się dwa zbiorniki Turek-Konin-Koło i Pradolina zaliczane do Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Wielkopolsce. Ich szacunkowe zasoby eksploatacyjne ocenia się odpowiednio na 240 i 465 tys. m3/d. Umiarkowany klimat powiatu z łagodnymi zimami cechuje niski roczny poziom opadów atmosferycznych, duża ich intensywność w krótkim okresie oraz niskie temperatury w okresie wczesnowiosennym. Średnio w ciągu roku występuje ok. 50 dni słonecznych i ok. 130 pochmurnych. Średnia temperatura powietrze waha się w granicach +8oC. Przeciętny okres zalegania pokrywy śnieżnej wynosi od 38 do 60 dni. 2.2. Zasoby przyrody Powiat charakteryzuje się stosunkowo dużą powierzchnią obszarów objętych ochroną prawną. Według GUS ogółem zajmują one obszar 58690 ha, co stanowi 37% powierzchni powiatu, przy średniej województwa 31,2%, a dla całego kraju 32,5%. Na terenie powiatu znajdują się: • 6 rezerwatów przyrody, Rezerwat przyrody "Mielno", Rezerwat przyrody "Bieniszew", Rezerwat przyrody "Sokółki", Rezerwat przyrody "Pustelnik", Rezerwat przyrody "Złota Góra", „Nadgoplański Park Tysiąclecia”. 8 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego • 2 parki krajobrazowe (Powidzki Park Krajobrazowy, Nadwarciański Park Krajobrazowy), • 4 obszary chronionego krajobrazu: Powidzko-Bieniszewski, Goplańsko-Kujawski, Złotogórski, Pyzderski; • 60 pomników przyrody, Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz.U. z 2004r. nr 229 poz.2313) wyznaczone zostały obszary specjalnej ochrony OSO, z których na obszarze powiatu konińskiego znajdują się: • Ostoja Nadgoplańska obejmująca obszar 10039,5 ha, z czego na terenie powiatu konińskiego: gm. Skulsk (3164 ha) i gm. Wierzbinek (246,4 ha), • Dolina Środkowej Warty obejmująca obszar 57104,4 ha, z czego na terenie powiatu konińskiego: gm. Golina (3.571,3 ha), gm. Kramsk 9.903,3 ha), gm. Krzymów (2.521,8 ha), gm. Rzgów (3.077,0 ha), gm. Stare Miasto (790,2 ha), gm. Sompolno (76,2 ha). Na terenie powiatu lasy zajmują 25150,7 ha, co stanowi zaledwie ok. 16 % powierzchni powiatu, dla porównania lesistość województwa wynosi 25,3%, natomiast całego kraju 28,3%. 2.3. Stan gleb Gleby powiatu konińskiego charakteryzują się średnią klasą bonitacyjną. Brak gleb najlepszych klas I-II. Gleby klas III-IV stanowią 46% powierzchni, natomiast klas V-VI – 53% powierzchni. Gleby użytkowane rolniczo zajmują 70,3 % powierzchni gleb powiatu. Według oceny przydatności rolniczej są to gleby głównie kompleksów żytnich (żytniego bardzo dobrego, dobrego, średniego, słabego). Stanowią one w ogólnej powierzchni gruntów ornych 86 %. Zaledwie 4% gruntów ornych posiada gleby kompleksów pszennych (1–3), pozostałe 10 % to gleby kompleksów zbożowo pastewnych. Warunki mechaniczne i chemiczne gleby są niekorzystne dla prowadzenia intensywnej produkcji rolniczej i wymagają zwiększonych nakładów na polepszanie tych właściwości. Analiza udziału tych gleb w poszczególnych gminach wskazuje na konieczność podejmowania decyzji o stopniowym ich wyłączeniu z produkcji rolniczej i przeznaczeniu na inne – pozarolnicze cele, np. zalesianie. Okresowo wykonywane są badania skażenia gleb metalami ciężkimi, siarką siarczanową i mikroelementami. Wyniki tych badań wykorzystywane są do określenia, jakie zagrożenie dla produkcji rolnej zdrowej żywności stanowi poziom zawartości pierwiastków śladowych i metali ciężkich. Z przeprowadzonych badań można stwierdzić, że wszystkie wyniki mieszczą się w dopuszczalnych normach. Nie stwierdzono większych przekroczeń. Nieznacznie podwyższone, ale w granicach normy są wyniki badań poziomu cynku w gminie Kazimierz Biskupi oraz Rzgów. W gminie Wilczyn zanotowano najwyższą zawartość kadmu, natomiast w gminie Skulsk najwyższy poziom miedzi. Na terenie powiatu znajdują się bogate złoża węgla brunatnego będące podstawowym surowcem mineralnym wydobywanym na skalę przemysłową. Eksploatacja węgla brunatnego wymaga czasowego zajmowania terenów dotychczas użytkowanych rolniczo, leśnie bądź też o innym sposobie wykorzystania. W wyniku prac pogórniczych zajmowane tereny ulegają przekształceniu tzn. zniszczona zostaje występująca na nich szata roślinna, warstwa glebowa oraz cała istniejąca infrastruktura. Ponadto powoduje trwałe i okresowe zmiany stosunków wodnych na powierzchni i w górotworze oraz przeobrażenie istniejącego krajobrazu. 2.4. Ocena jakości wód podziemnych Na jakość wód podziemnych na terenie powiatu wpływ mają istniejące tu uwarunkowania oraz formy prowadzonej działalności. Odnosi się to szczególnie do odkrywkowego wydobycia węgla brunatnego, prowadzonej działalności gospodarczej oraz intensywność rolnictwa. Na znacznym obszarze powiatu znajdują się zasoby wodne zaliczane do obszarów wysokiej ochrony (OWO) wód podziemnych. Zasoby te nie obejmują terenów gmin; Kazimierz Biskupi, Kleczew, Wilczyn i Skulsk. W regionalnej sieci pomiarowej znajdują się 4 punkty i 1 punkt w krajowej sieci pomiarowej. W stosunku do roku 2004 w jednym punkcie (w gminie Wierzbinek) w 2006 r. stwierdzono poprawę jakości wód podziemnych z IV na III klasę, natomiast w pozostałych punktach monitoringu od 2004 r. notuje się te same wyniki ( III klasa - gm. Golina, IV klasa – gm. Sompolno, gm. Kramsk). Ujmowana woda z uwagi na wysokie zawartości żelaza a często także i manganu wymaga uzdatniania. 9 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Ujmowane wody w większości zaspokajają potrzeby mieszkańców. Niekiedy jakość tych wód budzi zastrzeżenia mieszkańców. 2.5. Zasoby wód powierzchniowych Obszar powiatu konińskiego należy do zlewni rzeki Warty i Noteci. Na jego terenie istnieje stosunkowo gęsta sieć rzeczna. Największym ciekiem wodnym jest rzeka Warta, która przepływa przez tereny gmin; Krzymów i Kramsk (na granicy gmin), Stare Miasto, Rzgów i Golinę. Drugim co do wielkości ciekiem wodnym na terenie powiatu jest rzeka Noteć przepływająca przez tereny gmin Wierzbinek, Sompolno, i Skulsk. Pozostałymi występującymi tu ciekami wodnymi, są dopływy Warty: Topiec (gmina Krzymów), Powa (gmina Stare Miasto), Czarna Struga (gmina Grodziec). Pozostałymi ciekami wodnymi na terenie powiatu są: Struga Ostrowiecka (nazywana potocznie Strugą Biskupią) i Struga Kleczewska. 2.6. Ocena jakości wód powierzchniowych Rzeka Warta Ocena jakości wód rzeki Warty przeprowadzona metodą stężeń charakterystycznych dała wynik wód o niezadowalającej jakości. Jednak w porównaniu z latami ubiegłymi stan wód poprawił się. Z wykonanych badań wynika, że w roku 2005 jakość wód rzeki Warty w punkcie powyżej Konina (wodowskaz Koło) i w punkcie poniżej w Sławsku zanotowano odpowiedni III i IV klasę. Rzeka Noteć w odcinku górnym tj w powiecie konińskim odpowiada III klasie jakości, określane są jako wody zadowalającej jakości. W porównaniu z latami ubiegłymi nastąpiła poprawa stanu jakości wód. Rzeka Powa. Powa płynie na zachodnim skraju zlewni Warty i stanowi jej lewobrzeżny dopływ. Płynie przez tereny podmokłe (torfowe), wśród łąk, lasów i terenów rolniczych. W jej dolinie są liczne stawy. Uchodzi do niej wiele rowów melioracyjnych. Badania przeprowadzone przez Delegaturę WIOŚ W Koninie w 2005 r. wykazały, że jakość wód rz. Powy odpowiadają III klasie, wody zadowalającej jakości. Również uległy poprawie. W innych większych rzekach z terenu powiatu (Czarna Struga i Struga Biskupia) jakość wód w 2005 r. również uległa poprawie w porównaniu z latami ubiegłymi. Głównymi źródłami zanieczyszczeń wód wpływającej do Strugi Biskupiej i dalej do Jeziora Gosławskiego są wody kopalniane, ścieki z oczyszczalni w Kazimierzu Biskupim i w Lubomyśle. Badania przeprowadzone przez WIOŚ w 2005 r. wykazały, że jakość wód w Kanale Ślesińskim uległa pogorszeniu, natomiast w Kanale Grójeckim i Kanale Topiec wody zakwalifikowano do III klasy. W roku 2004 badania stanu czystości wód jezior na obszarze województwa wielkopolskiego objęły jezioro Mąkolno, które zakwalifikowano do II klasy czystości, natomiast w 2005 r.: Jezioro Skulskie i Jezioro Skulska Wieś, które zakwalifikowano do III klasy. Badania monitoringu wód jezior wykazały poprawę stanu jakości wód w stosunku do badań przeprowadzonych w latach wcześniejszych. 2.7. Ocena jakości powietrza Na terenie powiatu konińskiego znajduje się około 500 istotnych źródeł emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza. Są to źródła zanieczyszczeń energetycznych pochodzących ze spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych oraz źródła „technologiczne” w zakładach produkcyjnych. Największa emisja dwutlenku siarki (89,45 % emisji ze wszystkich źródeł w województwie wielkopolskim), tlenków azotu (72,61 %), dwutlenku węgla (80,47 %) i pyłów ze spalania paliw (42,69 %) pochodzi z Zespołu Elektrowni Pątnów – Adamów - Konin − największego producenta energii elektrycznej w Wielkopolsce. Zespół Elektrociepłowni Poznańskich S.A. emituje 5,35 % dwutlenku siarki, 10,34 % dwutlenku węgla i 6,8 % pyłów ze spalania paliw. Główne źródła tlenków węgla stanowią Kopalnia Węgla Brunatnego „Konin” S.A. w Kleczewie (25,18 %) oraz Aluminium Konin − Impexmetal S.A. (27,72 %). Aluminium Konin jest również emitentem 96,85 % pierwiastków niemetalicznych i ich związków, co stanowi 290 Mg/rok. Badania depozycji zanieczyszczeń na powierzchnię ziemi prowadzone były w 2004 r. na posterunkach Bystrzyca i Wietrzelin gm. Ślesin. Porównując wyniki można stwierdzić, że zmniejszyła się depozycja SO4 i Cu. Pozostałe wskaźniki oscylowały na podobnym poziomie lub wykazywały wartości podwyższone NO3, Pb, Zn. 10 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego W wyniku oceny jakości powietrza powiatu konińskiego został zakwalifikowany do klasy wynikowej A, co oznacza, że na rozpatrywanym terenie nie są przekraczane wartości dopuszczalne z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń dla następujących zanieczyszczeń: SO2, NO2, PM10, Pb, C6H6, CO, O3 oraz NOx. Wynikowe klasy strefy określane są dla poszczególnych zanieczyszczeń powietrza z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia (SO2, NO2, pył zawieszony PM10, Pb, CO, benzen i O3), oraz ochrony roślin (SO2, NOX, O3). 2.8. Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne Źródłem hałasu komunikacyjnego w powiecie konińskim i w samym Koninie jest sieć ulic i dróg przelotowych, z których najważniejszą jest trasa Warszawa – Poznań. Klimat akustyczny jest obniżony również wzdłuż innych tras komunikacyjnych (Inowrocław Konin – Kalisz oraz Konin – Turek - Łódź). Mimo, że wymienione powyżej drogi charakteryzują się znacznym natężeniem ruchu ich uciążliwość akustyczna nie jest zbyt duża. Wynika to z faktu, że przebiegają one przez tereny rolnicze o małej gęstości zaludnienia. Jest to powodem, że nie są na tym obszarze prowadzone badania natężenia hałasu. Ewentualne przekroczenia natężenia hałasu występują tylko w sąsiadującym z drogami pasie terenu. Pewną uciążliwość stwarza też odcinek linii kolejowej E-20 Poznań- Warszawa, uciążliwość tą odczuwają jedynie mieszkańcy budynków położonych w bliskiej odległości od trasy kolejowej. Wyniki monitoringu hałasu komunikacyjnego przeprowadzonego w m. Brzeźno, przy ul. Konińskiej 29, gdzie zanotowano znaczne przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla pory dziennej. Nie przeprowadzono badań w porze nocnej. Największym źródłem hałasu przemysłowego może być eksploatacja złóż węgla brunatnego. Hałas towarzyszący pracy koparek nie jest zbyt odczuwalny dla otoczenia w związku z dużym zagłębieniem i odizolowaniem odkrywek. Źródłem hałasu są jednak taśmociągi przesyłowe pomiędzy miejscami odkrywek i zwałowisk. Źródłem promieniowania elektromagnetycznego w powiecie są nadajniki stacji bazowych telefonii komórkowych analogowych i cyfrowych pracujące w paśmie 900MHz i 1 800MHz. Elektroenergetyczne linie napowietrzne (EELN) o napięciu 220 kV i 110 kV znajdują się na terenie powiatu w pasie Konin - Turek. Między innymi z tego rejonu zasilane są Poznań i północne rejony kraju. EELN to urządzenia napowietrzne przeznaczone do przesyłania energii elektrycznej, składające się z; przewodów, izolatorów, konstrukcji wsporczych osprzętu. 2.9. Gospodarka odpadami Problematyka odpadów przedstawiona została w Planie gospodarki odpadami dla powiatu konińskiego, który stanowi integralną część POŚPK. 3. Problemy ochrony środowiska na terenie powiatu konińskiego istotne z punktu widzenia projektu POŚPK Zasoby przyrody Z uwagi na brak przepisów wykonawczych wynikających z art. 11 ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2001 Nr 3 poz.21) rozporządzenie Nr 26 Wojewody Konińskiego z dnia 30 października 1997r. w sprawie uznania za użytki ekologiczne (Dz. Urz. Wojewody Konińskiego Nr 27/97 poz.133) straciło moc z dniem 2 sierpnia 2001r. Powiat koniński ma większą powierzchnię obszarów objętych ochrona prawną niż średnia dla województwa bo aż 37% powierzchni. Wiele z tych obszarów, w tym obszary sieci Natura 2000, nie mają zatwierdzonych planów ochrony, które są niezbędne, aby utrzymać je w niezmienionym stanie. Nie wszystkie cenne obszary zostały objęte ochroną, co umożliwiłoby zachowanie ich walorów. Odnosi się to m.in. do obszarów zgłoszonych do objęcia siecią Natura 2000. Wciąż nieuregulowana jest sytuacjach co do ich statutu: • Pojezierze Gnieźnieńskie, • Puszcza Bieniszewska zgłoszona przez Polskę do Komisji Europejskiej, której największym zagrożeniem jest zmiana sposobu użytkowania terenu, zanieczyszczenie powietrza wynikające z bezpośredniego sąsiedztwa kopalni odkrywkowych węgla brunatnego i osadników popiołów elektrowni oraz podgrzanych wód Jeziora Gosławickiego, zmiana poziomu wód gruntowych, zmiana sposobu użytkowania. • Ostoja Nadwarciańska - zagrożenia na terenie ostoi można podzielić na dwie grupy: wewnętrzne - lokalne oraz zewnętrzne - powstające poza ostoją i oddziałujące na rozległe tereny. Zagrożenia powstające w obrębie ostoi są 11 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego różnorodne, mają wszakże zazwyczaj mniejsze znaczenie. Zalicza się tutaj nielegalne wycinki drzew i krzewów, "dzikie" wysypiska śmieci i żwirownie, zrzuty ścieków, postępującą zabudowę mieszkaniową, kłusownictwo oraz niewłaściwą gospodarkę leśną. Do drugiej kategorii zaliczyć należy zanieczyszczenie powietrza, a szczególnie zanieczyszczenie wody w rzekach (obecnie w granicach ostoi wody Warty są pozaklasowe) istnieją jednak oznaki poprawy). Barierą ekologiczną powiatu konińskiego jest niewątpliwie wydobycie węgla brunatnego metodą odkrywkową, która narusza i na trwałe zmienia walory krajobrazowe. Eksploatacja metodą odkrywkową powoduje obniżenie zwierciadła wód podziemnych, co przyczynia się do wysychania starych i cennych drzewostanów. Problemem związanym z ochroną różnorodności przyrodniczej jest silna antropopresja na tereny cenne przyrodniczo. Związane jest to z zajmowaniem tych terenów pod zabudowę mieszkaniową, letniskową, jak również lokowanie terenów przemysłowych. Brak planów zagospodarowania przestrzennego powoduje ze brak jest trwałej strategii w ochronie cennych obszarów, skutkuje to licznymi przypadkami przeznaczana tych terenów na inne cele. Zagrożenie stanowią także elementy infrastruktury technicznej i komunikacyjnej przecinające tereny cenne przyrodniczo. Infrastruktura taka w szczególności drogi stanowią barierę dla przemieszczających się zwierząt, zagrożenie dla ich życia lub powodują zmianę ich tras migracyjnych. Zwiększająca się presja turystyczna na tereny cenne przyrodnicze jest także dużym zagrożeniem. Nadmierna penetracja wiąże się z bezpośrednim niszczeniem cennych gatunków roślin, płoszeniem zwierząt, zwiększonym hałasem, zaśmiecaniem i tworzeniem nielegalnych wysypisk śmieci. Na obszarze Powidzkiego Parku Krajobrazowego stwierdzono występowanie 149 gatunków roślin naczyniowych prawnie chronionych oraz umieszczonych na "czerwonych listach" gatunków ginących i zagrożonych w skali kraju, bądź w regionie Wielkopolski. Zagrożenie dla tych rzadkich gatunków stanowią głównie ośrodki wypoczynkowe zlokalizowane głównie przy jeziorach. Dominującym gatunkiem w lasach powiatu jest sosna pospolita stanowiąca ok. 75% zasobów leśnych, co wpływa na obniżenie odporności i duże zagrożenie dla ich zdrowotności. Degradacja gleb i powierzchni ziemi Gleby użytkowane rolniczo stanowią w powiecie ponad 70%, co wskazuje na ekstensywnie prowadzoną gospodarkę rolną. Jednak nie sprzyjają temu warunki i chemiczne gleby, które można określić jako niekorzystne, dlatego wymagają zwiększonych nakładów na polepszanie tych właściwości. Niemal 50% gleb powiatu wykazuje odczyn kwaśny lub bardzo kwaśny. Nadmierne zakwaszenie gleb powoduje zwiększone wypłukiwanie pierwiastków i związków chemicznych, które dostają się do wód podziemnych i powierzchniowych. Zmniejszona jest dostępność tych pierwiastków dla roślin, co negatywnie wpływa na wielkości i jakość plonów. Przy niskim odczynie gleb w łańcuchu troficzny włączone zostają metale ciężkie, ponieważ stają się one łatwiej dostępne dla roślin. Niski stopień lesistości powiatu powoduje zagrożenie erozją. Największe zagrożenie dla gleb i powierzchni ziemi stanowią bogate złoża węgla brunatnego będące podstawowym surowcem mineralnym wydobywanym na skalę przemysłową. Eksploatacja złóż węgla brunatnego prowadzona jest przez KWB „Konin” S.A. na łącznym obszarze 2432 ha. W wyniku prac pogórniczych zajmowane tereny ulegają przekształceniu tzn. zniszczona zostaje występująca na nich szata roślinna, warstwa glebowa oraz cała istniejąca infrastruktura. Ponadto powoduje trwałe i okresowe zmiany stosunków wodnych na powierzchni i w górotworze oraz przeobrażenie istniejącego krajobrazu. Po wydobyciu węgla tereny pogórnicze na bieżąco poddawane są zabiegom rekultywacyjnym. W wyniku prowadzonej rekultywacji tereny pogórnicze w przyszłości, o ile zajdzie potrzeba, będą mogły być wykorzystywane w taki sposób, jak przed podjęciem na tym terenie wydobywania węgla brunatnego. Rekultywacja terenów pogórniczych odbywa się głównie w kierunku wodnym, ale również i leśnym i rolnym. Niektóre tereny wykorzystywane są w celach rekreacyjno-sportowych. Zrekultywowane tereny mogą podnieść atrakcyjność turystyczną terenów, na których się znajdują. W 2005r. KWB „Konin” zakończyła rekultywację wyrobiska Kazimierz Południe, które zrekultywowano w kierunku wodnym; w trakcie rekultywacji jest wyrobisko końcowe Odkrywki „Pątnów”, które zagospodarowane jest jako składowisko popiołów z Elektrowni „Pątnów” oraz zbiornik wodny. Na 2020 r. zaplanowano zrekultywowanie odkrywki Jóźwin, w planach jest budowa: toru motocrossowego, stoku narciarskiego (obsypanie góry) jak również pole golfowe. 12 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Znaczne zasolenie gleb spowodowane przez stosowanie dużych ilości chlorku sodu i chlorku wapnia do zimowego utrzymania dróg powoduje obumieranie przydrożnych drzew i krzewów. Zagrożenia wód podziemnych i powierzchniowych Obniżenie zwierciadła wód podziemnych dla umożliwienia robót górniczych powoduje powstanie wokół odkrywek leja depresyjnego, których zasięg zależy od warunków hydrogeologicznych. W obrębie leja depresyjnego może występować zanik wody w studniach gospodarskich. Głównym problemem regionu konińskiego jest stałe obniżanie (już od lat 90-tych) zwierciadła wody jezior Budzisławskiego, Wilczyńskiego, Suszewskiego i Kownackiego. Niezaprzeczalny jest fakt zbliżania się do obszaru występowania jezior odkrywek KWB „Konin": odkrywki Kazimierz Północ, a zawłaszcza odkrywki Jóżwin IIB. Wody powierzchniowe i podziemne w rejonie odkrywek podlegają wpływom czynników naturalnych i antropogenicznych. Przez czynniki naturalne rozumiane jest bezpośrednie i pośrednie oddziaływanie warunków i procesów meteorologicznych na wody podziemne i powierzchniowe. Czynniki antropogeniczne to wszelkie pobory wód powierzchniowych i podziemnych, a w szczególności odwadnianie odkrywek oraz pobór wody w ujęciach, a także zmiany środowiska geologicznego w wyniku działalności górniczej kopalni. Głównymi źródłami zanieczyszczeń wód wpływającej do Strugi Biskupiej i dalej do Jeziora Gosławskiego są ścieki z oczyszczalni w Kazimierzu Biskupim i w Lubomyśle. Istotnym problemem jest również zanieczyszczenie gleb środkami chemicznymi i nawozami sztucznymi, które wypłukiwane przez deszcz są przyczyną zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych. Jakość wód podziemnych w 60% punktów pomiarowych charakteryzowały się zadowalającą jakością, natomiast w 40% - wody były niezadowalającej jakości, podobnie sytuacja przedstawia się w stosunku do wód powierzchniowych - ponad 60% to wody zadowalającej i dobrej jakości. Jakość wód powierzchniowych płynących jak i stojących niezadowalającej jakości zanotowano w około 30% punktów pomiarowych. Na niezadowalający stan wód w ogromnym stopniu ma wpływ niski stopień skanalizowania powiatu, który wynosi zaledwie 23,3%, przy zwodociągowaniu 96%. Przepływająca przez powiat rzeka Warta stwarzać może zagrożenie powodziowe. Główną przyczyną powodzi są roztopy wiosenne, rzadziej obfite opady letnie. Zagrożenie powodziowe stwarzać może również rzeka Powa. Skuteczna ochrona przeciwpowodziowa wymaga wprowadzania obiektów budowlanych na teren zlewni. Mienie mieszkańców i infrastrukturę skutecznie zabezpieczają wały przeciwpowodziowe, Kanał Ulgi, a od 1986 r. - również zbiornik Jeziorsko. Na terenie gminy Stare Miasto zrealizowano na rzece Powie zbiornik „Stare Miasto”. Osobnym problemem jest ucieczka wody z Warty na odcinku pomiędzy Koninem, a Pyzdrami, co ma związek z budową geologiczną tego terenu. Otóż w okolicach Konina warstwa kredowa zalega zaledwie 5 m poniżej dna doliny i przykryta jest piaskami rzecznymi (L. Kozacki, 1972 r). W dnie Pradoliny prawie na całej przestrzeni obserwuje się brak osadów czwarto-, a także trzeciorzędowych, a tym samym brak osadów nieprzepuszczalnych: glin morenowych i iłów plioceńskich, które zatrzymywałyby infiltrujące wody z koryta Warty. W tej sytuacji woda z koryta rzeki infiltruje w piaski wyścielające Pradolinę; jedynym poziomem nieprzepuszczalnym jest, opadająca ku zachodowi, powierzchnia kredowa. Dopiero w pobliżu Pyzdr, w podłożu Pradoliny występuje wyżej położony poziom nieprzepuszczalny, który stanowią iły plioceńskie. Powietrze atmosferyczne W stosunku do roku 2003 minimalnie o 0,1% zmniejszyła się ogólna emisja zanieczyszczeń pyłowych w tym emisja zanieczyszczeń pyłowych pochodzących ze spalania paliw. Minimalnie wzrosła jednak emisja zanieczyszczeń pyłowych ze źródeł nie zorganizowanych. W stosunku do roku 2003 emisja zanieczyszczeń gazowych w 2006 r. zmniejszyła się o 8,5%. Do spadku zanieczyszczeń przyczyniła się zmniejszona emisja ze źródeł nie zorganizowanych. Zmniejszyła się emisja NO, CO2, jednak zanotowano wzrost zanieczyszczeń SO2, CO. (dane GUS). Największa emisja dwutlenku siarki, tlenków azotu, dwutlenku węgla i pyłów ze spalania paliw pochodzi z Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin − największego producenta energii elektrycznej w Wielkopolsce. Główne źródła tlenku węgla stanowią Kopalnia Węgla Brunatnego „Konin” S.A. w Kleczewie oraz Aluminium Konin − Impexmetal S.A., które jest również emitentem pierwiastków niemetalicznych i ich związków. (dane WIOŚ) Do istotnych czynników mających wpływ na jakość powietrza atmosferycznego należy ruch drogowy. W latach 2004-2006 nastąpił wzrost liczby pojazdów samochodowych na drogach powiatu konińskiego, co jest spowodowane dużym importem używanych samochód z zagranicy. Dużą rolę odgrywa tranzyt, zwłaszcza na trasie Świecko -Terespol. 13 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Hałas Na terenie powiatu konińskiego zwiększa się powierzchnia stref, na których klimat akustyczny nie odpowiada standardom. Poziom hałasu rośnie głównie ze względu na wzrost natężenia ruchu drogowego, rozwój sieci dróg oraz ich wkraczaniem na nowe tereny. Największą uciążliwością hałasową charakteryzują się drogi krajowe, ponieważ są to szlaki tranzytowe. Mniej odczuwalny jest problem hałasu przemysłowego, związany z eksploatacją złóż węgla brunatnego, który zamyka się w miejscu jego powstawania, czyli w zagłębieniu odkrywkowym. Źródłem hałasu są jednak taśmociągi przesyłowe pomiędzy miejscami odkrywek i zwałowisk. 4. Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko i zabytki zadań ujętych w projekcie POŚPK Ocenie możliwych oddziaływań na środowisko poddano zadania własne Powiatu, inwestycyjne jak i pozainwestycyjne ujęte do realizacji w ramach poszczególnych celów w POŚPK. Próbę oceny i identyfikacji znaczących oddziaływań na środowisko poszczególnych zadań dokonano w tabelach w tzw. macierzach skutków środowiskowych, które są syntetycznym zestawieniem możliwych pozytywnych, negatywnych, bezpośrednich, pośrednich, krótkoterminowych, długoterminowych oddziaływań tych zadań. W Prognozie przyjęto jedynie zidentyfikowane typy skutków środowiskowych oraz oceniono ich wpływ na poszczególne element środowiska z uwzględnieniem także wpływu na zdrowie ludzi oraz dziedzictwo kulturowe w tym zabytki. 4.1. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Zadania zaplanowane do realizacji w związku z ochroną przyrody mają na celu zwiększenie bioróżnorodności oraz ochronę siedlisk, walorów przyrodniczych i krajobrazowych powiatu. Przedsięwzięcia te pozwolą na ograniczenie niszczenia walorów przyrodniczo-krajobrazowych, fragmentacji ekosystemów i utraty bioróżnorodności, co obecnie wiąże się z rozwojem sieci transportowej, przemysłu, intesyfikacją rolnictwa i przeznaczaniem terenów na cele mieszkaniowe. Opracowanie długofalowego programu promocji i wykorzystania walorów turystycznych powiatu spowoduje podniesienia atrakcyjności turystycznej powiatu, pozwoli przygotować obszary atrakcyjne turystyczne pod względem infrastruktury, nie dopuszczając tym samym do nadmiernej zniszczenia terenów cennych przyrodniczo. Współudział w organizacji ponadregionalnych wydarzeń turystycznych, ekologicznych, sportowych i kulturalnych pozytywnie wpłynie na stan świadomości ekologicznej mieszkańców, poprawi zachowania mieszkańców w zakresie dbałości o środowisko. Nasadzenia drzew wzdłuż dróg stwarzają lepsze warunki migracji organizmów żywych, zwiększają procesy fotosyntezy, pochłaniają zanieczyszczenia powietrza oraz tłumią hałas. Mogą jednak negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo użytkowników dróg. Wycinka drzew z poboczy dróg powinna następować tylko w uzasadnionych przypadkach. Brak nasadzeń drzew pozytywnie wpływa na bezpieczeństwo ruchu na drogach, jednak ma większe konsekwencje dla środowiska przyrodniczego: pogarsza estetykę krajobrazu, obniża różnorodność gatunkową, przerywa ciągi ekologiczne. Istotnym zagadnieniem jest ustanawianie obszarów NATURA 2000. Celem utworzenia obszarów zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone. Projektowane obszary należy traktować w taki sam sposób jak obszary ustanowione ochroną. Szczególna rolę w ochronie różnorodności biologicznej spełniają lasy, ponieważ pomimo znaczących przekształceń nadal zachowują duży stopień naturalności, cechują się znacznym zróżnicowaniem siedlisk i są ostoją wielu gatunków roślin i zwierząt, a także stanowią ważne ogniwo spajające inne ekosystemy i znacząco wpływają na ich stan. Ze względu na bardzo niską lesistość powiatu konińskiego szczególne znaczenie mają wszystkie działania, które powodują zwiększenie lesistości, poprawiają stan zdrowotny oraz przywracają właściwą strukturę drzewostanu. Działanie te korzystnie wpływają także na takie elementy środowiska jak powietrze, zasoby wodne czy glebowe, pośrednio na zdrowie ludzi, ponieważ lasy pełnią wiele funkcji w środowisku. Potencjalny wpływ na poszczególne elementy środowiska realizowanych zadań przedstawiono w poniższej tabeli: 14 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Wody Powietrze i klimat Dziedzictwo kulturowe Zdrowie ludzi + + + 0 + 0 0 0 0 0 + + + + + + 0 +/- - - - - - +/0 + + + + + + + + + + + + + + + + + + Powierzchnia ziemi i gleba Zadanie Przyroda i krajobraz Cel przedsięwzięcia Tabela 2 Potencjalne oddziaływania na środowisko zaproponowanych zadań PRZYRODA Opracowanie długofalowego programu promocji i wykorzystania walorów turystycznych powiatu Współudział w organizacji ponadregionalnych wydarzeń turystycznych, ekologicznych, sportowych i kulturalnych Nasadzenia drzew w pasie dróg powiatowych Wycinka drzew z pobocza drogi w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu Planowane obszary NATURA 2000, tzw. Specjalne Obszary Ochrony SOO: - Puszcza Bieniszewska - Ostoja Nadwarciańska, - Pojezierze Gnieźnieńskie Działania na rzecz rozwoju gospodarczego jako elementu rozwoju zrównoważone go Działania na rzecz rozwoju gospodarczego jako elementu rozwoju zrównoważone go Zwiększenie bioróżnorodnoś ci Poprawa bezpieczeństw a ruchu Objęcie ochroną wszystkich wartościowych obszarów i obiektów LASY Wzmocnienie kontroli gospodarki leśnej na obszarach nowych nasadzeń i w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa. Powstrzymanie postępującej degradacji lasów prywatnych Aktualizacja operatów urządzenia lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa Zwiększanie udziału obszarów leśnych + oddziaływanie pozytywne - oddziaływanie negatywne 0 brak oddziaływania 4.2. Ochrona gleb i powierzchni ziemi Degradację gleb powodują m.in. złe wykorzystywanie nawozów i środków ochrony roślin czy niewłaściwie zabiegi agrotechniczne. Ponadto w powiecie konińskim prowadzona eksploatacja węgla brunatnego powoduje istotne zmiany w strukturze gleby oraz w krajobrazie. Działanie pierwsze pozwoli zewidencjonować takie obszary i opracować programy ich rekultywacji. Realizowane działania, będą służyć prawidłowemu zagospodarowaniu terenów zdegradowanych. Rekultywacja terenów zdegradowanych pozwala przywrócić teren do produkcji rolniczej, leśnej czy na cele rekreacyjne. Zalesianie użytków niskich klas bonitacyjnych, które nie nadają się do dalszych upraw rolniczych wpłynie korzystnie na gleby i zachowanie różnorodności biologicznej, ponieważ stanowią one ostoje i ułatwiają migrację wielu organizmów, które w nieróżnorodnym krajobrazie rolniczym nie mogły by bytować. Stanowią cenny element krajobrazowy i biotyczny. Działania rekultywacyjne powinny być prowadzone w kierunku najbardziej optymalnym dla środowiska. 15 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Powierzchnia ziemi i gleba Wody Powietrze i klimat Dziedzictwo kulturowe Zdrowie ludzi Zadanie + + + 0 0 0 + + + + 0/+ + Przyroda i krajobraz Cel przedsięwzięcia Tabela 3 Potencjalne oddziaływania na środowisko zaproponowanych zadań GLEBY Tworzenie i aktualizacja rejestru gruntów zdegradowanych oraz opracowanie programu ich rekultywacji. Kontynuacja zalesień nieużytków i gleb najniższych klas bonitacyjnych Ochrona wód, renaturalizacja Przekształcani e gleb najniższych klas bonitacyjnych + oddziaływanie pozytywne - oddziaływanie negatywne 0 brak oddziaływania 4.3. Ochrona zasobów wód podziemnych i powierzchniowych wraz z poprawą ich jakości oraz ochrona przed powodzią Celem Polityki ekologicznej państwa jest zmniejszenie zapotrzebowania na wodę i ograniczenie ładunków odprowadzanych do odbiorników zanieczyszczeń. W ramach działań w zakresie wód podziemnych realizowane są zadania, które mają doprowadzić do racjonalnego gospodarowania cennymi zasobami wód podziemnych zwłaszcza w przemyśle, nie włączając w to przemysłu spożywczego. Z przyjętych limitów krajowych wynika cel, dotyczący zmniejszenia w perspektywie do roku 2010 wodochłonności produkcji przemysłowej o 50% w porównaniu z rokiem 1990 oraz zmniejszenia zużycia wody w sektorze komunalnym. Największe znaczenie dla realizacji tego celu mają działania podejmowane przez poszczególne zakłady produkcyjne, a także jednostki funkcjonujące w sektorze komunalnym. Ustanowienie stref ochronnych wokół ujęć służy zabezpieczeniu przed pogarszaniem jakości ujmowanej wody (zwłaszcza wód podziemnych) oraz nadmierną ich eksploatacją. Podniesienie efektywności ochrony wód podziemnych ma na celu odcięcie dopływu ścieków do otwartych cieków naturalnych, zwłaszcza rzek: Warty, Noteci, Kanału Grójeckiego, Kanału Ślesińskiego, Powy, Czarnej Strugi, Kanału Topiec, Strugi Biskupiej oraz licznych jezior z terenu powiatu konińskiego. Zadania polegające na rozbudowie sieci kanalizacyjnej przyczynią się do poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych. Dzięki temu przedsięwzięciu znacznie poprawią się warunki życia mieszkańców. Na etapie budowy może spowodować pewne oddziaływanie na powierzchnię ziemi poprzez tymczasowe ograniczenia w użytkowaniu terenu. Generalnie realizacja tych zadań i inwestycji spowoduje jednak pozytywny wpływ na środowisko m.in. poprzez zmniejszenie ilości odprowadzanych do środowiska ścieków nieoczyszczonych ze źródeł komunalnych i przemysłowych oraz ograniczenie spływu zanieczyszczeń obszarowych. Głównym problemem regionu konińskiego jest stałe obniżanie (już od lat 90-tych) zwierciadła wody jezior Budzisławskiego, Wilczyńskiego, Suszewskiego i Kownackiego. Niezbędne jest dalsze prowadzenie monitoringu oraz prac badawczych i technicznych na rzecz ochrony tych jezior realizowane przez samorządy (Marszalek Województwa Wielkopolskiego, Starostwa Słupeckie i Konińskie oraz samorządy gminy), które przyczynią się do zahamowania dalszego obniżania się poziomu wód. Współudział Powiatu w stworzeniu systemu ochrony przed powodzią przyczyni się do zmniejszenia deficytu wody oraz ograniczenia występowania powodzi. Urządzenia przeciwpowodziowe podnoszą bezpieczeństwo mieszkańców oraz ich dobytku w razie wezbrań wód. Prace budowlane i modernizacyjne urządzeń mogą prowadzić do zmian w krajobrazie i w środowisku przyrodniczym. W poniższej tabeli wskazano możliwe oddziaływania poszczególnych zadań: 16 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Wody Powietrze i klimat Dziedzictwo kulturowe Zdrowie ludzi 0 + + 0 0 + 0 + + 0 0 0 0 0 + 0 0 0 Powierzchnia ziemi i gleba Zadanie Przyroda i krajobraz Cel przedsięwzięcia Tabela 4 Potencjalne oddziaływania na środowisko zaproponowanych zadań WODY PODZIEMNE Racjonalizacja gospodarowania wodą podziemną pod kątem minimalnego korzystania z niej przez przemysł z wyłączeniem rolno-spożywczego Podniesienie efektywności ochrony wód podziemnych, a w szczególności Głównych Zbiorników Wód Podziemnych przed ich degradacją zarówno jakościową jak też nadmierną eksploatacją przez ustanawianie stref ochronnych ujęć i zbiorników wód podziemnych Przestrzeganie w wydawanych pozwoleniach wodno-prawnych opracowania dokumentacji umożliwiającej określenie potrzeby wyznaczania terenu ochrony pośredniej Ograniczenie korzystania z wód podziemnych przez przemysł Ochrona wód podziemnych Ochrona wód podziemnych OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH Budowa przyłączy kanalizacyjnych do budynków Monitoring, prace badawcze i techniczne na rzecz ochrony jezior na terenie powiatu Uregulowanie gospodarki wodno ściekowej Kontrola stanu czystości wód 0 -/+ + 0 + + + 0 + 0 0 + +/- 0/+/- + + OCHRONA PRZED POWODZIĄ Współudział w stworzeniu systemów ochrony przeciwpowodziowej Ochrona przed powodzią +/- +/- + oddziaływanie pozytywne - oddziaływanie negatywne 0 brak oddziaływania 4.4. Zmniejszenie wodo-, energio-, materiałochłonności oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Zmniejszenie zużycia wody, materiałów i energii oraz wykorzystywanie surowców wtórnych jest najbardziej racjonalnym podejściem w dziedzinie poprawy ekonomiki produkcji. Z jednej strony zmniejsza się presja na środowisko, a z drugiej mniejsze są opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska, mniejsze koszty energii i surowców stosowanych w produkcji. Realizacja powyższego celu ekologicznego zależy przede wszystkim od działań podejmowanych przez przemysł i energetykę zawodową, a także przez sferę komunalną. W celu usprawnienia wydajności systemów grzewczych w obiektach, oraz zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza ze starych pieców należy przeprowadzać działania polegające na stosowaniu dociepleń budynków, wymianie stolarki okiennej oraz modernizacji systemów grzewczych. Niewątpliwie wpłynie to na poprawę stanu powietrza atmosferycznego, mniejsze zużycie energii, a co za tym idzie ograniczenie zużycia zasobów naturalnych środowiska. Promowanie wśród mieszkańców powiatu energię ze źródeł odnawialnych w dalszej perspektywie czasu przyczyni się do zmniejszenia wykorzystania nieodnawialnych zasobów środowiska i zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i gleb. Pozwoli również na zwiększenie 17 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Zgodnie z polityką energetyczną państwa do 2020 roku 20 proc. energii pierwotnej będzie uzyskiwane ze źródeł odnawialnych. Aby sprostać wymaganiom unijnym, polski rząd założył, że do 2010 roku udział energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii pierwotnej wzrośnie w Polsce do 7,5 proc. Zdrowie ludzi ZMNIEJSZENIE WODO-, ENERGO-, MATRIAŁOCHŁONNOŚCI Zmiana, na ekologiczny, nośnika 0 0 0 + energii, ograniczenie jej zużycia Termomodernizacja budynków Ograniczenie zużycia energii, 0 0 0 + ochrona powietrza Edukacja ekologiczna w Ograniczenie zakresie racjonalnego zużycia energii, wykorzystania wody, energii, wody i + + + + selektywnej zbiórki odpadów. wytwarzania odpadów ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Promowanie wśród Podniesienie mieszkańców powiatu świadomości +/+/+/+ korzystania z energii ze źródeł ekologicznej odnawialnych mieszkańców Dziedzictwo kulturowe Powietrze i klimat Wody Powierzchnia ziemi i gleba Przyroda i krajobraz Zadanie Cel przedsięwzięcia Tabela 5 Potencjalne oddziaływania na środowisko zaproponowanych zadań + + + + + + 0 + Modernizacja systemów ogrzewania w budynkach + oddziaływanie pozytywne - oddziaływanie negatywne 0 brak oddziaływania 4.5. Poprawa stanu powietrza atmosferycznego Zadania zaproponowane w niniejszej części mają na celu poprawę jakości powietrza na terenie powiatu. Przedsięwzięcia w tym zakresie mają prowadzić do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery m.in. poprzez eliminację wykorzystania paliw konwencjonalnych w kotłowniach lokalnych i gospodarstwach domowych, na rzecz rozwoju sieci gazowej. Działania takie pozwolą na wyeliminowanie zagrożenia dla zdrowia ludzi i ograniczą niszczenie fasad budynków w tym także zabytkowych, co związane jest z zanieczyszczeniem powietrza. Wykorzystanie gazu ziemnego jest korzystnym dla środowiska działaniem, ponieważ przy jego spalaniu nie powstają odpady oraz ograniczona jest emisja zanieczyszczeń gazowych. Szczególne znaczenie ma rozbudowa sieci gazowej w miastach gdzie w ten sposób ogranicza się emisję szkodliwych gazów z indywidualnych palenisk domowych. Gaz pozwala także na osiągnięcie większej sprawności urządzeń energetycznych i na lepsze dopasowanie podaży energii do chwilowego zapotrzebowania. Inwestycje zmierzające w tym kierunku mogą ingerować w środowisko wodno-gruntowe na etapie budowy nowych linii. Te oddziaływania mogą mieć charakter przejściowy. Celem rozwoju sieci monitoringu jakości powietrza przez udział gmin i powiatu konińskiego będzie rejestracja danych o wielkości stężeń zanieczyszczeń powietrza, które są podstawą długotrwałych działań prowadzących do zmniejszenia zanieczyszczeń atmosfery. W przypadku wystąpienia stężeń przekraczających wartości dopuszczalne stanowi sygnał o zagrożeniu i umożliwia szybką reakcję na zaistniałą sytuację. Zgodnie z przyjętym przez radę Ministrów Krajowym programem usuwania azbestu Polska zobowiązana jest usunąć wszystkie stosowane w budownictwie wyroby azbestowe do 2032 r. Azbest znajduje się głównie w postaci pokryć dachowych i elewacji. Przedsięwzięcie to ma na celu eliminację negatywnych skutków powodowanych przez włókna azbestowe wywołujące u ludzi choroby płuc. Niezwykle ważne jest prawidłowe przeprowadzenie demontażu wyrobów 18 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego azbestowych, ponieważ właśnie podczas takich prac dochodzi do największego pylenia azbestu. Prace powinny być przeprowadzane przez specjalistyczne firmy, które przeprowadza demontaż zgodnie z procedurami. W trakcie realizacji przedsięwzięcia dojdzie do negatywnego oddziaływania na środowisko, jednak przez prawidłową realizację można zmniejszyć jego skutki. Uszkodzenia mechaniczne pokrycia cementowo-azbestowego powodują zapylenie powietrza bardzo drobnymi włóknami, które wdychane przyklejają się do płuc wywołując ciężkie choroby. Jedyną obecnie praktykowana metodą unieszkodliwiania azbestu jest jego składowania w specjalnie do tego przygotowanych kwaterach na składowiskach odpadów. Zważając na ogromną ilość wyrobów liczoną w milionach metrów należy przygotować wiele kwater do jego składowania, co spowoduje zmiany w ukształtowaniu powierzchni terenu oraz negatywnie wpłynie na stan estetyczny krajobrazu. Powiat koniński od 2007 r. realizuje zadania związane z usuwaniem wyrobów azbestowych polegające na dofinansowaniu przedsięwzięcia z PFOŚiGW, zgodnie z Programem usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu powiatu konińskiego na lata 2007-2012. Do inwestycji o najbardziej znaczącym negatywnym oddziaływaniu na środowisko należą drogi. Zidentyfikowano znaczące oddziaływania dróg o charakterze lokalnym zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji, związane z zaburzeniem stosunków wodnych (melioracja, budowa systemów odwadniających), przekształceniami powierzchni ziemi, degradacją krajobrazu oraz hałasem. Emisja substancji z silników pojazdów jest znaczna i oddziałuje na stan czystości powietrza szczególnie w najbliższym otoczeniu dróg, jednak ich wpływ maleje wraz z odległością. Oprócz tego, zarówno podczas budowy jak i eksploatacji, istnieje wysokie ryzyko znacznej fragmentacji przestrzeni, czego jednym z elementów może być przerwanie szlaków migracyjnych zwierząt. Fragmentacja przestrzeni przyrodniczej wiąże się także z niekorzystnymi skutkami m. in. dla ochrony siedlisk i gatunków, ochrony lasów i gospodarki wodnej. Na etapie samej eksploatacji dróg przewiduje się wystąpienie zmian mikroklimatu, degradację krajobrazu oraz emisję zanieczyszczeń do atmosfery (spaliny samochodowe, ścieranie nawierzchni itp.) Ponadto w bezpośrednim sąsiedztwie drogi mogą wystąpić zmiany w ekosystemach co jest spowodowane zanieczyszczeniami gleb i wód. Gdzie głównym źródłem zanieczyszczeń są spływy z drogi substancji chemicznych stosowanych przy ich utrzymaniu, ścieki wytwarzane w obiektach obsługi pasażerów, wycieki z pojazdów, a także wytwarzane odpady (remonty dróg, ale też ich eksploatacja, np. zmiotki z oczyszczania ulic, odpady z koszy przy miejscach postojowych lecz także „dzikie śmietniki” oraz odpady powstałe w wyniku zdarzeń losowych, w tym wypadków i kolizji drogowych). Zajęcie terenów, zmiany zagospodarowania, fragmentacja ekosystemów i większych kompleksów przyrodniczych oraz wylesienia są także związane z rozbudową i modernizacją infrastruktury transportowej. Poprawa parametrów istniejących tras komunikacyjnych spowoduje wzrost natężenia ruchu, któremu towarzyszy wzrost emisji spalin i hałasu. Skala bezpośredniego oddziaływania na środowisko inwestycji drogowych jest na ogół lokalna, ograniczona do pasa przyległego terenu; jednak poprowadzenie nowej drogi przez obszary niezurbanizowane może mieć skutki o szerszym zasięgu (np. zakłócenie swobody migracji dzikich zwierząt, niszczenie obszarów cennych przyrodniczo). Zasięg oddziaływania pośredniego inwestycji drogowych może być większy: nową, lub w istotnym stopniu zmodernizowana droga może stanowić argument przy wyborze lokalizacji innej inwestycji. Rozwój powiązań transportowych sprzyjać będzie rozrastaniu się terenów zurbanizowanych, a także zwiększonej presji na tereny przyrodniczo cenne w związku z łatwiejszą dostępnością do nich. Z drugiej jednak strony infrastruktura drogowa (dostępność komunikacyjna) podnosi atrakcyjność gospodarczą regionu, co przekłada się na tworzenie nowych miejsc pracy. Poprawa infrastruktury transportowej powoduje poprawę płynności ruchu, przyspieszenie przejazdów, co wiąże się także ze zmniejszeniem emisji spalin i oszczędnością w zużyciu paliw. Rozwój infrastruktury transportowej ma także wpływ na dziedzictwo kulturowe w tym zabytki. Z jednej strony wyprowadzenie transportu poza centra miast korzystnie wpływa na budynki, ponieważ ograniczona zostaje emisja zanieczyszczeń do powietrza oraz hałas. Z drugiej strony nowe drogi na nowych obszarach mogą powodować zmiany krajobrazu kulturowego poprzez wyburzenia czy zmiany w istniejącym układzie urbanistycznym. W poniższej tabeli wskazano potencjalne oddziaływania na środowisko poszczególnych zadań. 19 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Wody Powietrze i klimat Dziedzictwo kulturowe Zdrowie ludzi + 0/- 0 + + + 0 + 0 + + + 0 0 0 + + + + + 0 + + + + +/- 0 +/- + + +/- +/- +/- + + + Powierzchnia ziemi i gleba Zadanie Przyroda i krajobraz Cel przedsięwzięcia Tabela 6 Potencjalne oddziaływania na środowisko zaproponowanych zadań OCHRONA POWIETRZA Wsparcie przedsięwzięć mających na celu rozwój sieci gazowej na terenie powiatu Modernizacja systemów ogrzewania w budynkach Termomodernizacja obiektów Rozwój sieci monitoringu jakości powietrza przez udział gminy i powiatu w monitoringu regionalnym Wsparcie przedsięwzięć dotyczących usuwania azbestu z obiektów i instalacji budowlanych Przebudowa dróg powiatowych Zmniejszenie spalania paliw stałych Zmniejszenie zanieczyszcze nia powietrza Zmniejszenie zużycia energii Kontrola stanu jakości powietrza Wymiana pokryć dachowych azbestowych Poprawa komfortu i bezpieczeństw a ruchu + oddziaływanie pozytywne - oddziaływanie negatywne 0 brak oddziaływania 4.6. Zapobieganie poważnym awariom Najbardziej skutecznym i właściwym sposobem przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym jest zapobieganie możliwości ich wystąpienia. Wszelkie działania mające na celu ograniczanie i zwalczanie skutków zagrożeń naturalnych oraz przeciwdziałanie skutkom poważnych awarii przemysłowych, wypadkom związanym z przewozem substancji niebezpiecznych są bardzo korzystne dla środowiska i zdrowia człowieka. Wdrażanie systemów ratowniczo-gaśniczych, doposażenie jednostek we właściwy sprzęt pozwala na stworzenie jednolitego i spójnego układu podmiotów ratowniczych, tak aby można było podjąć skuteczne działania ratownicze w sytuacjach zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska. Plany operacyjno-ratownicze powinny też opracowywać zakłady o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii, ponieważ w razie wystąpienia awarii pozwalają one na zminimalizowanie negatywnych oddziaływań na środowisko i zdrowie ludzi. Jednym z kierunków działań, mających na celu ograniczenie ryzyka wypadku przy transporcie substancji niebezpiecznych jest właściwa organizacja ich przewozu i dobór trasy oraz pory przejazdu. Wyprowadzenie tej kategorii ruchu poza obszar zabudowy dzięki budowie nowych obwodnic służy poprawie bezpieczeństwa. Służy jej również dbałość o stan dróg, którymi odbywa się transport substancji o dużym potencjale zagrożenia, o prawidłowe ich oznakowanie, utrzymanie w zimie itp. Możliwe oddziaływania na środowisko zadań ujęto w poniższej tabeli: Wody Powietrze i klimat Dziedzictwo kulturowe Zdrowie ludzi Powierzchnia ziemi i gleba Przyroda i krajobraz Zadanie Cel przedsięwzięcia Tabela 7 Potencjalne oddziaływania na środowisko zaproponowanych zadań 0 0 0 0 POWAŻNE AWARIE Rozwijanie i aktualizacja informacji o zakładach o zwiększonym i dużym ryzyku Ochrona przed poważnymi awariami 0 0 20 Przyroda i krajobraz Powierzchnia ziemi i gleba Wody Powietrze i klimat Dziedzictwo kulturowe Zdrowie ludzi Cel przedsięwzięcia Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego 0 0 0 0 0 0 Ochrona przed awariami 0 0 0 0 0 0 Edukacja społeczności lokalnej 0 0 0 0 0/+ 0/+ Zapobieganie poważnym awariom +/- +/- +/- +/- +/- +/- Zadanie wystąpienia poważnej awarii Badanie przyczyn powstawania oraz sposobów likwidacji skutków poważnych awarii dla środowiska z okresowym sporządzaniem raportów na ten temat Doposażenie w sprzęt ratownictwa ekologicznego formacji Straży Pożarnej Edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia Wyznaczenie i utrzymanie w dobrym stanie technicznym tras transportu substancji niebezpiecznych. Ochrona przed poważnymi awariami + oddziaływanie pozytywne - oddziaływanie negatywne 0 brak oddziaływania 4.7. Ochrona przed hałasem Na terenie powiatu głównym problemem nie jest hałas ze źródeł przemysłowych, ale hałas komunikacyjny co wiąże się ze stałym wzrostem natężenia ruchu i rozwojem sieci transportowej. Zaproponowane zadania mają na celu ograniczenie emisji hałasu komunikacyjnego i jego negatywnego oddziaływania na człowieka oraz budynki w tym zabytki. W tym kontekście należy wskazać, że wszelkiego rodzaju inwestycje zwiększające płynność ruchu, zwłaszcza na obszarach zwartej zabudowy, a także wyprowadzające ruch tranzytowy zwłaszcza z centrów miast przyczyniają do istotnego zmniejszenia ryzyka zdrowotnego powodowanego przez hałas. Korzystne jest to także dla budynków, ponieważ zmniejszają się drgania i wibracje, które mogą powodować ich uszkodzenie. Takie inwestycje powodują jednak negatywne oddziaływanie na środowisko, co szczegółowo zostało opisane w części dotyczącej ochrony powietrza. Ograniczenie emisji hałasu komunikacyjnego można uzyskać poprzez poprawę stanu nawierzchni drogi, a także poprawę płynności ruchu uzyskaną poprzez zabiegi jak: poszerzenie drogi, wydzielenie pasów do skrętu w rejonie skrzyżowań, budowa zatok w rejonie przystanków komunikacji, budowa przestrzeni parkingowych i inne działania o podobnym charakterze. Jednak korzystne efekty w tym zakresie mogą być jednocześnie niwelowane, jeżeli wzrostowi płynności ruchu towarzyszy jednoczesny wzrost jego natężenia. Szczególne znaczenie mają także działania, które prowadzą do zidentyfikowania i zinwentaryzowania terenów, na których występują przekroczenia dopuszczalnych wartości hałasu, ponieważ dzięki temu można prowadzić efektywne działania ograniczającego jego skutki np. poprzez nasadzenia i odnowienia zieleni ochronnej, budowę ekranów akustycznych, wymianę okien na dźwiękoszczelne, modernizację dróg i torowisk. Uświadamianie mieszkańców powiatu konińskiego w zakresie ochrony przed hałasem przyczyni się do podjęcia różnorodnych działań, jakie mogą być podejmowane na rzecz zmniejszenia hałasu lub ograniczenia jego uciążliwości i szkodliwości. Możliwe oddziaływania zaproponowanych do wykonania zadań w tym obszarze wskazano w poniższej tabeli. 21 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Wody Powietrze i klimat Dziedzictwo kulturowe Zdrowie ludzi +/- +/- + + + + + + + + + +/- 0 0 0 + 0 + Powierzchnia ziemi i gleba Zadanie Przyroda i krajobraz Cel przedsięwzięcia Tabela 8 Potencjalne oddziaływania na środowisko zaproponowanych zadań OCHRONA PRZED HAŁASEM Realizacja zadań modernizacyjnych na drogach powiatowych w oparciu o uprzednio opracowany program i harmonogram prac Prowadzenie nasadzeń i odnowy zieleni ochronnej przy drogach powiatowych w oparciu o przyjęty uprzednio program Opracowanie i realizacja programów edukacyjnych uświadamiających problemy ochrony przed hałasem Ograniczenie emisji hałasu Ograniczenie emisji hałasu Podniesienie świadomości ekologicznej + oddziaływanie pozytywne - oddziaływanie negatywne 0 brak oddziaływania 4.8. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Zaproponowane zadania w zakresie ograniczania promieniowania elektromagnetycznego będą współrealizowane przez Powiat wspólnie z innymi jednostkami organizacyjnymi. Zagrożenie promieniowaniem elektromagnetycznym występuje przede wszystkim w bezpośrednim otoczeniu jego źródła, takie jak stacje elektroenergetyczne, linie elektroenergetyczne, stacje telefonii komórkowej, stacje radiowo-telewizyjne, stacje radiolakacji i radionawigacji. Dlatego aby ograniczać negatywne oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego na ludzi i środowisko konieczne jest prowadzenie monitoringu jego natężenia, a także zidentyfikowanie obszarów narażenia na to promieniowanie. Ze względu na występowanie tego promieniowania konieczne jest więc wyznaczanie obszarów bez zabudowy i uwzględnianie takich obszarów, i wynikających z tego ograniczeń, w planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach lokalizacyjnych. W ramach tego priorytetu realizowane będą zadania, które umożliwią ograniczenie narażenia organizmów na promieniowanie elektromagnetyczne. Zdrowie ludzi + 0 - 0 0 Wzrost bezpieczeństwa +/- +/- 0 -/+ + +/0 Przyroda i krajobraz Powietrze i klimat +/- Wody Element systemu zarządzania środowiskiem Zadanie Powierzchnia ziemi i gleba Dziedzictwo kulturowe Cel przedsięwzięcia Tabela 9 Potencjalne oddziaływania na środowisko zaproponowanych zadań OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM ELEKTROAGNETYCZNYM Współpraca ze służbami kontrolno-pomiarowymi obiektów emitujących pola elektromagnetyczne. Modernizacja istniejących sieci elektroenergetycznych stacji transformatorowych + oddziaływanie pozytywne - oddziaływanie negatywne 0 brak oddziaływania 22 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego 5. Oddziaływania transgraniczne związane z realizacją projektu POŚPK Powiat Koniński nie jest położony w obszarze przygranicznym, zatem nie można mówić o transgranicznym oddziaływaniu w rozumieniu Konwencji z Espoo. Nieuniknione jest jednak oddziaływanie obciążające środowisko sąsiadujących z nim powiatów. Oddziaływanie to dotyczyć będzie głównie emisji zanieczyszczeń powietrza oraz wpływu na jakość płynących wód powierzchniowych. Odnośnie oddziaływania na wody powierzchniowe największy udział maja rzeki Warta i Powa niosące zanieczyszczenia związane ze ściekami komunalnymi oraz spływem powierzchniowym z powierzchni rolnych. Na sąsiadujące z powiatem konińskim tereny oddziałuje również prowadzona eksploatacja węgla brunatnego prowadząca do obniżania się poziomu wód podziemnych oraz „ucieczki” wód z jezior i tworzenie leja depresji na terenach przyległych do odkrywek. Wiele obszarów objętych ochrona prawną, w tym również obszary NATURA 2000 występuje w sąsiedztwie innych powiatów, w przypadku obszaru Ostoja Nadgoplańska – powiaty: inowrocławski, mogileński, radziejowski (woj. kujawsko-pomorskie), słupecki i średzki (woj. Wielkopolskie). Obszar Dolina Środkowej Warty obejmuje powiaty: wrzesiński, jarociński, kolski, turecki, dlatego realizacja konkretnych działań w ramach tych zadań niezbędne będzie podejmowanie wspólnych działań mających na celu zachowanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych. 6. Zapobieganie, ograniczanie lub kompensacja przyrodnicza ujemnych oddziaływań na środowisko Według Ustawy Prawo ochrony środowiska kompensacja przyrodnicza to zespół działań prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowanie walorów krajobrazowych. Kompensacja przyrodnicza zawsze powinna być poprzedzona dokładną analizą wszystkich możliwych wariantów wykonania przedsięwzięcia i wybraniem spośród nich rozwiązania najbardziej korzystnego dla środowiska, a także określeniem działań minimalizujących negatywny wpływ przedsięwzięcia na środowisko. Prowadzenie działalności gospodarczej w strefie Natura 2000 jest możliwe. Konieczne jest jedynie przestrzeganie norm prawnych, regulujących działania na tym terenie. Inwestor musi wziąć pod uwagę ewentualne zwiększone koszty inwestycji, konieczność działań kompensacyjnych na rzecz środowiska oraz możliwość ograniczenia czasowego prac ze względu na okresy ochronne. Obostrzenia te nie stanowią bariery dla działalności gospodarczej. Nakładają jednak na inwestora pewne obowiązki. Przykładem kompensacji przyrodniczej jest rekultywacja terenów zdegradowanych przez wydobycie kopalin i nieprawidłowe składowanie odpadów. Propozycje rozwiązań proponowanych w projekcie POŚPK prowadzące do łagodzenia i kompensacji przyrodniczej negatywnych wpływów na środowisko: • Budowa, modernizacja dróg - Negatywne oddziaływanie tych inwestycji na środowisko można ograniczyć do racjonalnego poziomu poprzez dobrze przemyślany wybór lokalizacji, ponieważ skala wywoływanych przez nie przekształceń środowiska zależeć będzie w znacznym stopniu od lokalnych uwarunkowań. W czasie realizacji inwestycji prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany warunków siedliskowych; - stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych; - dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu zwierząt, - maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu. Należy uwzględnić również takie aspekty jak: stworzenie możliwości użytkowania dróg przez transport publiczny (autobusy PKS), zwiększenie uwagi na wzrost płynności i bezpieczeństwa ruchu, stworzenie możliwości bezpiecznego poruszania się obok dróg przez rowerzystów i pieszych, stworzenie alternatywnego wyboru środków transportu zarówno pasażerskich jak i towarowych, stosowanie zakrzewień wzdłuż dróg, szczególnie w kontakcie z obszarami rolniczymi i osadniczymi. • Budowa przyłączy kanalizacyjnych, gazowych – negatywne oddziaływanie na środowisko występuje na etapie budowy, do ogólnych działań ograniczających oddziaływanie na środowisko: w czasie realizacji inwestycji prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany warunków siedliskowych; 23 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego • • Przy realizacji koncepcji budowy zbiorników małej retencji należy tak planować zakres prac budowlanych, aby w możliwie najwyższym stopniu zapewnić ochronę gleb, siedlisk, naturalnego ukształtowania terenu i stosunków wodnych. W celu zmniejszenia negatywnego wpływu budowli hydrotechnicznych na ciągłość cieków należy zaprojektować przepławki dla ryb. Dla eliminacji ujemnych dla środowiska skutków piętrzenia wody w zbiorniku retencyjnym, należy na etapie opracowywania koncepcji jego budowy, przewidzieć wykonanie systemów regulujących stosunki wodne na obszarach przyległych. Aby zapobiec eutrofizacji zbiornika należy w obrębie zlewni zbiornika zapewnić budowę kanalizacji i oczyszczalni ścieków oraz tworzyć strefy buforowe co ograniczy spływ substancji biogennych z pól. Realizacja infrastruktury transportu drogowego nie może zagrażać trwałości układów przyrodniczych i ciągłości funkcjonowania środowiska przyrodniczego. Składowanie odpadów komunalnych i utylizacja odpadów na składowiskach o znaczeniu ponadlokalnym. Sprzyjanie ograniczaniu materiałochłonności produkcji i konsumpcji; wprowadzanie opłat produktowych i opakowaniowych, systemów zwrotu i powtórnego użytkowania opakowań; finansowe instrumenty zniechęcające do stosowania opakowań i toreb jednorazowych; prace innowacyjne przedłużające użytkową część życia produktów; stosowanie wkładu materiałowego do produktów w maksymalnym stopniu podlegającego odzyskowi i powtórnemu użyciu; wprowadzanie energooszczędnych rozwiązań do produkcji i gospodarki komunalnej; wielokrotne użycie jak największej ilości materiałów; składowanie tylko odpadów całkowicie nieprzetwarzalnych; likwidacja składowisk nielegalnych i nieodpowiadających przepisom o ochronie środowiska i odpadach; harmonijne wkomponowywanie składowisk odpadów w krajobraz, zagospodarowywanie zielenią składowisk i stref ich ograniczonego użytkowania; wskazanie konkretnych rejonów lokalizacji składowisk i stref przez nie obsługiwanych (np. zespołów gmin). 7. Analiza rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w projekcie POŚPK Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach POŚPK ma pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. Ponadto dokument jest na wysokim stopniu ogólności i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań. Skutki środowiskowe podejmowanych działań silnie zależą od lokalnej chłonności środowiska lub od występowania w rejonie realizacji przedsięwzięcia tzw. obszarów wrażliwych dlatego przy budowie nowych dróg, oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniania wody, urządzeń wykorzystujących odnawialne źródła energii, zbiorników retencyjnych należy rozważać warianty alternatywne tak aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie negatywnie oddziaływać na środowisko. Jako warianty alternatywne przedsięwzięcia można rozważać: warianty lokalizacji, warianty konstrukcyjne i technologiczne, warianty organizacyjne czy wariant niezrealizowania inwestycji tzw. wariant „0”. Wariant „0” nie oznacza, że nic się nie zmieni, ponieważ brak realizacji inwestycji może także powodować konsekwencje środowiskowe. 8. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu POŚPK Wszystkie działania zaproponowane do realizacji w ramach Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego mają z założenia na celu poprawę stanu środowiska na terenie powiatu i tym samym pozytywnie wpływać będą na zdrowie człowieka. W związku z rozwojem gospodarczym powiatu, wzrostem poziomu konsumpcji, zwiększającą się presją na obszary cenne przyrodniczo i niezurbanizowane, zwiększeniem zapotrzebowania na surowce brak realizacji zapisów Programu prowadzić będzie do znaczącego pogorszenia wszystkich elementów środowiska. W przypadku braku realizacji zapisów Programu istnieje zagrożenie zmiany stanu środowiska: • utrata różnorodności ekologicznej i cennych przyrodniczo terenów, • degradacja walorów krajobrazu, • postępująca degradacja gleb i utrata ich dla rolnictwa, • zwiększone zagrożenie suszą glebową, • zwiększenie zanieczyszczenia chemicznego gleb użytkowanych rolniczo, • pogorszenie jakości wód powierzchniowych i podziemnych w związku ze zwiększonym wytwarzaniem ścieków, 24 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego • • • • zmniejszanie się zasobów wodnych, zagrożenie powodziowe, pogorszenie jakości powietrza szczególnie w miastach, zwiększającą się liczba mieszkańców narażonych na ponadnormatywne natężenie hałasu, • zwiększającą się liczba mieszkańców narażonych na promieniowane elektromagnetyczne, • wzrost zużycia surowców, wody i nadmierna eksploatacja kopalin, • pogorszenie jakości życia mieszkańców, W przypadku gdy POŚ nie zostanie wdrożony negatywne trendy będą się pogłębiać, a zanieczyszczenie środowiska wzrastać. Realizacja Programu jest więc konieczna. 9. Metody analizy realizacji postanowień projektu POŚPK Zgodnie z ustawą prawo ochrony środowiska ocena realizacji Programu dokonywana będzie co dwa lata w postaci sporządzanych raportów. Dla prawidłowej oceny realizacji Programu należy przyjąć uporządkowany system mierników jego efektywności. Mierniki te podzielić można na trzy zasadnicze grupy: • mierniki ekonomiczne, • ekologiczne, • społeczne (świadomości społecznej). Mierniki ekonomiczne związane są z procesem finansowania inwestycji ochrony środowiska przy założeniu, że punktem odniesienia są określone efekty ekologiczne. Należą do nich łączny i jednostkowy koszt uzyskania efektu ekologicznego oraz koszty uzyskania efektu w okresie eksploatacji, a także trwałość efektu w określonym czasie. W grupie mierników ekologicznych znajdą się mierniki określające stan środowiska, stopień zmian w nim zachodzących oraz mierniki określające skutki zdrowotne dla populacji. • jakość wód powierzchniowych i podziemnych, • długość sieci kanalizacyjnej, • ilość odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok, • powierzchnia terenów objętych ochroną prawną, • poziom stężeń zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, • poziom hałasu w środowisku, • nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska. Mierniki społeczne to: • udział społeczeństwa w działaniach związanych z ochroną środowiska, • stopień uspołecznienia procesów decyzyjnych (ilość i rodzaje interwencji społecznej), • ilość i zróżnicowanie sposobów informacji i edukacji środowiskowej (akcje, kampanie, udział mediów lokalnych, zaangażowanie różnych grup/społeczności), • ilość działań prawnych (procesów) odszkodowawczych związanych ze zniszczeniami środowiska. Decyzja o przyjęciu liczby i rodzajach wskaźników jest decyzją ustalającą określony system oceny przyjętej polityki ochrony środowiska w powiecie. Oprócz ich doboru konieczne jest ustalenie sposobu ich agregacji, a następnie interpretacji. 10. Wnioski końcowe Prognoza oddziaływania na środowisko wykonana dla Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego na lata 2008-2012 nie wskazała na występowanie znaczących zagrożeń dla środowiska w wydzielonych kategoriach interwencji. Stwierdza się, iż przyjęcie do realizacji na etapie planowania konkretnych przedsięwzięć rozwiązań, zapobiegających i ograniczających oddziaływanie na środowisko, wyeliminuje, bądź ograniczy ewentualne konflikty środowiskowe. W rozdziale 4 szczegółowo określono interakcje między poszczególnymi elementami środowiska a planowanymi działaniami POŚPK. Natomiast w rozdziale 6. opisano, na czym polegać powinno zapobieganie, ograniczanie lub kompensacja przyrodnicza oddziaływań KPOŚK. 25 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Program ze swej natury jest dokumentem ogólnym, planistycznym nie stanowi prawa miejscowego, a część jego zapisów ma charakter indykatywny, powyższe uwagi są wytyczną nie tylko dla POŚKP, ale także dla opracowań niższego rzędu dla programów gminnych. W związku z tym rekomenduje się, by w programie sformułować ogólne zasady realizacji poszczególnych działań, zgodne w wymogami środowiskowymi, w dokumentach szczegółowych, wymagania środowiskowe dla poszczególnych rodzajów projektów, dla systemów ich oceny i wyboru, dla monitorowania i zarządzania środowiskowymi efektami realizacji programu. Analiza macierzy wpływu realizacji zadań POŚPK pozwoliła wskazać na zasadniczą grupę działań o potencjalnym znaczącym oddziaływaniu na środowisko. Pozytywne oddziaływania POŚPK na środowisko zdecydowanie przeważają nad negatywnymi. Potencjalne negatywne krótkoterminowe oddziaływania na zasoby środowiska mogą być związane z fazą realizacji inwestycji: • Budowa przyłączy kanalizacyjnych, • Rozwój sieci gazowej na terenie powiatu, • Usuwanie azbestu z obiektów i instalacji budowlanych, • Przebudowa dróg powiatowych, • Wyznaczenie i utrzymanie w dobrym stanie technicznym tras transportu substancji niebezpiecznych, • Modernizacja istniejących sieci elektroenergetycznych stacji transformatorowych Jako ewentualne długoterminowe oddziaływania zidentyfikowano m.in.: • Wycinka drzew z pobocza drogi w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu (przerwanie ciągów ekologicznych) • Tworzenie systemów ochrony przeciwpowodziowej (nieodwracalne zmiany w krajobrazie, zmiany reżimu wodnego i stosunków wodnych, przerwanie szlaków migracji), • Korzystanie ze źródeł energii odnawialnej (energia wiatrowa - zmiany w krajobrazie, energia wodna - przerwanie ciągów biocenotycznych, przerwanie szlaków migracji) • Budowa i przebudowa dróg powiatowych (pogorszenie jakości powietrza, przerwanie szlaków migracji, zmiany w krajobrazie, likwidacja cennych biotopów) • Modernizacja istniejących sieci elektroenergetycznych stacji transformatorowych (zmiany w krajobrazie, wycinka lasów i zadrzewień spowoduje przerwanie ciągów migracji organizmów, • Przerzut wód kopalnianych w celu zasilania jezior Budzisławskiego i Wilczyńskiego, Przeciwwagą do przedsięwzięć stricte budowlanych są działania związane z wydawaniem decyzji środowiskowych, pozwoleń na budowę itp. Na etapie administracyjnym powinna zostać opracowana niezbędna dokumentacja stwierdzająca słuszność planowanej inwestycji i potencjalne oddziaływanie jej na środowisko. Dla większości przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w Programie bezpośrednie oddziaływanie na środowisko będzie lokalne i krótkotrwałe. Oddziaływania te mogą być także znacznie ograniczone poprzez wybór odpowiedniej lokalizacji, właściwą realizację oraz użytkowanie inwestycji. W przypadku realizacji zaplanowanych inwestycji na trenach cennych przyrodniczo, należy szczegółowo rozważyć wszystkie oddziaływania. Realizacja żadnego z proponowanych priorytetów nie pociągnie za sobą transgranicznego oddziaływania. Szczegółowa analiza oddziaływań na środowisko poszczególnych inwestycji możliwa będzie na etapie wydawania decyzji środowiskowej. Zaniechanie realizacji zaplanowanych zadań prowadzić będzie do pogorszenia stanu środowiska i pogorszenia jakości życia mieszkańców. Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich działań POŚPK pozwala na stwierdzenie, że generalnie ich realizacja spowoduje poprawę jakości środowiska, zachowanie różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, a także wpłynie na ograniczanie zużywania zasobów środowiskowych. 11. Streszczenie w języku niespecjalistycznym Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2008.25.150) nakłada na organy administracji opracowujące projekty polityk, strategii, planów lub programów obowiązek przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji tych dokumentów. 26 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego Związane jest to z przeniesieniem do prawodawstwa polskiego postanowień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 roku w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko. POŚPK również kieruje się powyżej założonym celem. W Programie dla Powiatu oprócz celu głównego wskazano trzy obszary działań: • Ochrona dziedzictwa przyrodniczego • Zrównoważone wykorzystania materiałów, wody i energii. • Środowisko i zdrowie. Dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego Przyjęto średniookresowe cele pośrednie dotyczące poszczególnych komponentów środowiska. Do każdego z celów przyporządkowane zostały kierunki działań zmierzające do osiągnięcia postawionych celów. Dla osiągnięcia wyznaczonych celów wskazano działania oraz zadania prowadzące do ich realizacji. Wszystkie zaproponowane kierunki działań zgodne są z opracowaniem wyższego szczebla z Programem ochrony środowiska dla województwa wielkopolskiego. Ocena stanu środowiska na terenie powiatu konińskiego pozwoliła wskazać następujące problemy ochrony środowiska: • niski stopień zalesienia powiatu • duże obszary zdegradowane prowadzoną eksploatacją węgla brunatnego • stałe obniżanie zwierciadła wody jezior Budzisławskiego, Wilczyńskiego, Suszewskiego i Kownackiego • zanieczyszczenie wód powierzchniowych • duża antroporesja na tereny cenne przyrodniczo, • zbyt niski stopień skanalizowania powiatu, • duża emisja niska z gospodarstw domowych • zły stan techniczny dróg powiatowych • przekroczone normy natężenia hałasu na terenach zurbanizowanych i wzdłuż dróg Wskazane problemy środowiskowe na terenie województwa znajdują rozwiązanie w ramach zaproponowanych w projekcie POŚPK zadań do realizacji. W Prognozie przeanalizowano możliwy wpływ wskazanych do realizacji w POŚPK zadań na następujące elementy: przyroda i krajobraz, powierzchnia ziemi i gleba, wody, powietrze i klimat, dziedzictwo kulturowe, zdrowie ludzi. Określono czy oddziaływanie to może mieć kierunek negatywny, pozytywny czy obojętny na poszczególne elementy. Przy tak przeprowadzonej ocenie możliwe było generalne określenie potencjalnych niekorzystnych skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań. Ponadto oceny tej dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko w fazie eksploatacji, zakładając, że uciążliwości występujące w fazie budowy z reguły mają charakter przejściowy. Analiza wpływu realizacji zadań POŚPK pozwoliła wskazać na zasadniczą grupę działań o potencjalnym znaczącym oddziaływaniu na środowisko. Pozytywne oddziaływania POŚPK na środowisko zdecydowanie przeważają nad negatywnymi. Potencjalne negatywne krótkoterminowe oddziaływania na zasoby środowiska mogą być związane z fazą realizacji inwestycji: • Budowa przyłączy kanalizacyjnych do obiektów • Rozwój sieci gazowej na terenie powiatu, • Usuwanie azbestu z obiektów i instalacji budowlanych, • Przebudowa dróg powiatowych, • Wyznaczenie i utrzymanie w dobrym stanie technicznym tras transportu substancji niebezpiecznych, • Modernizacja istniejących sieci elektroenergetycznych stacji transformatorowych Jako ewentualne długoterminowe oddziaływania zidentyfikowano m.in.: • Przerzut wód kopalnianych w celu zasilania wód jezior Budzisławskiego i Wilczyńskiego, • Wycinka drzew z pobocza drogi w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu (przerwanie ciągów ekologicznych), • Tworzenie systemów ochrony przeciwpowodziowej (nieodwracalne zmiany w krajobrazie, zmiany reżimu wodnego i stosunków wodnych, przerwanie szlaków migracji), • Korzystanie ze źródeł energii odnawialnej (energia wiatrowa - zmiany w krajobrazie, energia wodna - przerwanie ciągów biocenotycznych, przerwanie szlaków migracji) 27 Prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego • Budowa i przebudowa dróg powiatowych (pogorszenie jakości powietrza, przerwanie szlaków migracji, zmiany w krajobrazie, likwidacja cennych biotopów), • Modernizacja istniejących sieci elektroenergetycznych stacji transformatorowych (zmiany w krajobrazie, wycinka lasów i zadrzewień spowoduje przerwanie ciągów migracji organizmów). Realizacja żadnego z proponowanych działań nie pociągnie za sobą transgranicznego oddziaływania na środowisko. Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach POŚPK ma pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. W przypadku inwestycji, których oddziaływanie na środowisko może być negatywne należy rozważać warianty alternatywne tak aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie niekorzystnie oddziaływać na środowisko. W przypadku, gdy POŚPK nie zostanie wdrożony prowadzić to będzie do pogłębiania się problemów w zakresie ochrony środowiska, co negatywnie wpływać będzie na zdrowie mieszkańców. Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich założonych kierunków działań w POŚPK pozwala na stwierdzenie, że generalnie ich realizacja spowoduje poprawę jakości środowiska, zachowanie różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, a także wpłynie na ograniczanie zużywania zasobów środowiskowych. 28