THINK - 03 - Gerega - Rachunek zyskow i strat

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT W PRAWIE BILANSOWYM I W REGULACJACH
MIĘDZYNARODOWYCH
Aleksandra Gerega
Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Zarządzania
Koło naukowe: AUDYTOR
Streszczenie
W artykule zwrócono uwagę na procedurę ustalania wyniku finansowego określonego w ustawie
o rachunkowości i Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej. Przedstawiono
ujęcie czynników określających kształtowanie się wyniku finansowego - przychodów i kosztów
w tychże rozpatrywanych regulacjach z zakresu rachunkowości. Wskazano też na podobieństwa
i różnice w ujmowaniu wyniku finansowego w aktualnie obowiązujących aktach prawnych krajowych
i międzynarodowych.
1.
Wprowadzenie
Rachunek zysków i strat to porównanie przychodów osiągniętych z różnych tytułów w danym okresie
z kosztami ponoszonymi z tych tytułów.
Wynik finansowy to informacja o rentowności i dokonaniach jednostki gospodarczej w ujęciu
pieniężnym w ciągu okresu, mierzonych w kategoriach memoriałowych.
Ponieważ informacje dotyczące kształtowania wyniku finansowego zawarte są w Ustawie
o Rachunkowości, Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej oraz
Międzynarodowych Standardach Rachunkowości celem referatu jest ukazanie podobieństw i różnic
w ujmowaniu elementów kształtujących wynik finansowy w regulacjach krajowych
i międzynarodowych z zakresu rachunkowości.
www.think.wsiz.rzeszow.pl, ISSN 2082-1107, Nr 1 (2) 2010, s. 15-24
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym i regulacjach międzynarodowych
2.
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym
Zgodnie z Ustawą o Rachunkowości1 ustala się wynik finansowy w sposób „drabinkowy”, wykazując
oddzielnie przychody i koszty, zyski i straty nadzwyczajne.
Zgodnie z art42. ust1. UoR na rachunek zysków i strat składają się:
• wynik działalności operacyjnej, w tym z tytułu pozostałych przychodów i kosztów
operacyjnych,
• wynik operacji finansowych,
• wynik operacji nadzwyczajnych,
• obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego, którego
podatnikiem jest jednostka i płatności z nim zrównanych.
W ramach zasad polityki rachunkowości przedsiębiorstwo może wybrać rachunek zysków i strat
w wariancie porównawczym lub kalkulacyjnym.
MSR 12 wprowadza wymóg dokonania wyboru metody w oparciu o kryterium rzetelniejszej
prezentacji wyników działalności jednostki. 3
Wynik działalności operacyjnej stanowi różnicę między przychodami netto ze sprzedaży, a wartością
sprzedanych produktów. 4
Wynik operacji finansowych stanowi różnicę między przychodami finansowymi, kosztami
finansowymi.5
Wynik operacji nadzwyczajnych stanowi różnicę między zyskami nadzwyczajnymi, a stratami
nadzwyczajnymi.
2.1 Pojęcie przychodów
Przychody ujmuje się w rachunku zysków i strat, jeżeli nastąpiło zwiększenie przyszłych korzyści
ekonomicznych związanych ze zwiększeniem stanu składnika aktywów lub zmniejszenia stanu
zobowiązań, których wielkość można wiarygodnie ustalić.
Do przychodów zaliczamy również zyski, czyli nadwyżkę przychodów nad kosztami ich osiągnięcia,
które prezentowane są w rachunku zysków i strat. Wyróżniamy wśród nich między innymi: zysk ze
1
Skrót UoR –Ustawa o Rachunkowości
Skrót MSR – Międzynarodowe Standardy Racunkowości
3
E. Walińska, Międzynarodwe Standardy Rachunkowości. Ogólne zasady pomiariu i prezenatcji pozycji bilansu
i rachunku wyników, s.211, Oficyna a Wolters Kluwer business, Kraków 2007
4
Ustawa z dnia 29 wrzesnia 1994r. o Rachunkowości Tekst jednolity.Dz.U. 2002, nr 76, poz. 694 z późn. zm.,
art. 42.2
5
Ustawa z dnia 29 wrzesnia 1994r. …,op.cit.,art. 42.3
2
16
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym i regulacjach międzynarodowych
zbycia niefinansowanych aktywów trwałych oraz zysk ze zbycia inwestycji. Wykazuje się je w wartości
netto po pomniejszeniu o odpowiednie koszty.6
Dodatkowo mogą wystąpić przychody netto z realizacji kontraktów długoterminowych: z umów
o okresie realizacji powyżej 6 miesięcy.
Przychody z wykonania nie zakończonej jeszcze usługi, z uwzględnieniem usługi budowlanej, objętej
umową o okresie realizacji dłuższym niż 6 miesięcy, którą wykonano na dzień bilansowy w znacznym
stopniu ustala się proporcjonalnie do stopnia zaawansowania usługi.
Stopień zaawansowania kontraktu długoterminowego określa ustawa. Do jego pomiaru służą
następujące metody:
• liczba przepracowanych godzin bezpośrednich wykonania usługi,
• na podstawie obmiaru wykonanych prac.
Na ostateczny przychód z kontraktu składają się:
• pierwotna kwota przychodu, która została przewidziana w kontrakcie,
• dodatkowe kwoty, które spowodowane są ze zmianą przewidywanego pierwotnie zakresu
prac lub poziomu cen,
• dodatkowe kwoty wynikające z premii za spełnienie danych wymagań (jakościowych lub
dotyczących terminów wykonania kontraktu),
• inne roszczenia wobec zleceniodawców. 7
2.2 Pojęcie kosztów
Koszty są kategorią występującą w rachunku zysków i strat i tu nabierają szczególnego znaczenia, ale
również dotyczą wielu obszarów działalności człowieka. W szerokim znaczeniu pod pojęciem kosztów
rozumie się utratę jednej wartości dla osiągnięcia drugiej. Taka ogólna definicja kosztu wymaga
każdorazowo wskazania:
• osób lub grup społecznych narażonych na utratę wartości,
• rodzaju (charakteru) wartości traconych,
• zasad wyceny tych wartości,
• zakresu kosztów ponoszonych na obiekt,
• obiektu, którego koszty liczymy,
• zakresu zdarzeń odwzorowanych przez koszty,
• celu pomiaru kosztów,
• czasu, w którym nastąpi lub nastąpiła utrata wartości,
• efektu osiągniętego dzięki ponoszeniu kosztów.
Do momentu nowelizacji Ustawy o Rachunkowości w prawie bilansowym brakowało definicji kosztów
i były one na ogół określane jako celowe, uzasadnione użycie zasobów dające efekt użyteczny.
6
A. Dyduch Ujęcie wybranych elementów rachunku zysków i strat w prawie bilansowym i międzynarodowych
regulacjach z zakresu rachunkowości, Zarządzanie przedsiębiorstwem – teoria i praktyka, XI międzynarodowa
konferencja naukowa : Kraków, 27–29 listopada 2008 : materiały konferencyjne
7
A. Dyduch Ujęcie ….,op.cit.
17
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym i regulacjach międzynarodowych
Zaliczano do nich pewne elementy niebędące wynikiem zużycia żadnego zasobu (czynnika), ale na
mocy obowiązujących przepisów prawnych traktowano je jako koszty.
Zgodnie ze znowelizowaną Ustawą o Rachunkowości przez koszty i straty rozumie się
uprawdopodobnione w okresie sprawozdawczym spadki korzyści ekonomicznych o wiarygodnie
określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększania wartości rezerw
i zobowiązań, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub wzrostu jego niedoboru
w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.
2.3 Ujęcie kosztów w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości
Zgodnie z MSR - Założenia koncepcyjne sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych przez
koszty rozumie się zmniejszenie korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie
rozchodu lub spadku wartości aktywów lub powstania zobowiązań powodujące zmniejszenie kapitału
własnego z wyjątkiem podziału kapitału na rzecz właścicieli. W założeniach koncepcyjnych definicja
kosztów obejmuje zarówno straty, jak i te koszty, które powstają w wyniku podstawowej działalności
gospodarczej jednostki.8
W MSR 1 - Prezentacja sprawozdań finansowych podano informacje , które należy przedstawić
w rachunku zysków i strat.
W rachunku zysków i strat szczegółowość ujęcia kosztów może być różna. Jest ona zdeterminowana
rodzajem informacji, których potrzebuje użytkownik oraz wariantu sporządzanego rachunku zysków
i strat. Ujęcie kosztów w rachunku zysków i strat uzależnione jest również od tego, czy jednostka
będzie kontynuować działalność w dającej się przewidzieć przyszłości, czy zamierza zaniechać
kontynuowania działalności. W przypadku decyzji o zaniechaniu kontynuacji działalności koszty z tym
związane należy wykazać oddzielnie od kosztów działalności kontynuowanej.
Zgodnie z MSR 1 jednostka powinna przedstawić w rachunku zysków i strat koszty w układzie
rodzajowym lub kalkulacyjnym. Pozycje kosztów dzieli się dodatkowo w celu wyodrębnienia tych
elementów składających się na wynik finansowy, które różnią pod względem stabilności, wpływu na
uzyskanie zysków lub poniesienie strat oraz przewidywalność.
W UoR używane jest pojęcie kosztów obsługi zobowiązań, natomiast brakuje precyzyjnej definicji
kosztów finansowych. UoR nakłada także na jednostkę obowiązek opracowania polityki bilansowej,
która zawiera m.in. zasady wyceny aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego oraz
ujmowania i wyceny tych składników bilansowych odnośnie, których pozostawione jest jedno prawo
wyboru.
W UoR do strat nadzwyczajnych zalicza się straty powstające na skutek zdarzeń trudnych do
przewidzenia, poza operacyjną działalnością jednostki i niezwiązaną z ogólnym ryzykiem jej
prowadzenia.
8
A. Dyduch Koszty w rachunku zysków i strat według prawa bilansowego i międzynarodowych standardów
rachunkowości [w] Koszty w zarządzaniu przedsiębiorstwem : standardy międzynarodowe /pod red. nauk.
Marii Nowickiej-Skowron ; Kraków : AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, 2006. - S. 135–
145.- Bibliogr. s. 144–145, Streszcz., Summ.
18
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym i regulacjach międzynarodowych
3.
Rachunek zysków i strat w międzynarodowych standardach sprawozdawczości finansowej
Wszystkie przychody i koszty przyporządkowane są do działalności normalnej.
Według MSSF nie wyodrębnia się w rachunku zysków i strat pozycji nadzwyczajnych, czyli zysków
i strat nadzwyczajnych.
Przychody i koszty w ramach działalności normalnej sklasyfikowano na dwie grupy:
• przychody i koszty działalności kontynuowanej,
• przychody i koszty działalności niekontynuowanej.
Na podstawie MSSF, jeżeli podmiot nie zamierza kontynuować działalności, ma obowiązek
wyodrębnienia przychodów, kosztów oraz wyniku na działalności normalnej i zaniechanej.
Zgodnie z MSF 1 – dotyczącym sporządzania sprawozdań finansowych, nie podano szczegółowo
rachunku zysków i strat, lecz pozycje, które powinien on zawierać. Wymagane jest ujawnienie:
przychodów, kosztów finansowych, zysków lub strat w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych
przedsięwzięć rozliczonych metodą praw własności, zysków lub strata netto zaniechanej działalności,
obciążeń podatkowych i zysku lub straty netto. W zależności od wyboru wariantu jednostka
gospodarcza może przedstawić określone pozycje albo w rachunku zysków i strat albo
w dodatkowych informacjach to tego sprawozdania.9
3.1 Pojęcie przychodów
W MSR 18 przychód to wpływ korzyści ekonomicznych brutto z tytułu normalnej działalności
przedsiębiorstwa wówczas, gdy następuje wzrost kapitału własnego inną drogą niż przez zwiększenie
wkładów udziałowców. Do przychodów należą otrzymane lub należne wpływy korzyści
ekonomicznych brutto na rachunek własny jednostki gospodarczej.
Kwotę przychodów oblicza się według wartości godziwej opłat otrzymanych lub należnych.
Zgodnie z MSF 18 przychody mogą powstać w wyniku:
• sprzedaży dóbr (produktów, towarów),
• świadczenia usług,
• użytkowanie przez inne podmioty gospodarcze aktywów przedsiębiorstwa, które przynoszą
odsetki i dywidendy.
Przychody ze sprzedaży dóbr należy zawrzeć w rachunku zysków i strat, jeżeli spełnione zostały
następujące warunki:
• przedsiębiorstwo przekazało nabywcy ryzyko i korzyści z tytułu posiadania praw własności,
• przedsiębiorstwo zaprzestało zarządzania produktami i towarami w stopniu, w którym
zazwyczaj sprawuje tę funkcję, ani też nie sprawuje nad nimi efektywnej kontroli.
9
A. Dyduch Ujęcie …, op.cit.
E. Walińska, Międzynarodwe… op.cit… , s. 213
10
19
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym i regulacjach międzynarodowych
•
•
•
kwotę przychodów można obliczyć w sposób wiarygodny,
istnieje prawdopodobieństwo, że przedsiębiorstwo odniesie dalsze korzyści w związku z
transakcją,
koszty przyszłe oraz już poniesione można obliczyć w wiarygodny sposób. 10
Przedmiotem transakcji sprzedaży może być również świadczenie usług. W przypadku usług
realizowanych w momencie ich świadczenia zasady uznawania są identyczne z zasadami uznawania
transakcji sprzedaży produktów. Jeżeli rezultat transakcji dotyczącej świadczenia usług można
oszacować w wiarygodny sposób – przychody z transakcji należy ująć odnośnie do stopnia
zaawansowania realizacji transakcji na dzień bilansowy. Ujęcie takie nazywane jest metodą
procentowego zaawansowania, w której zawiera się przychody w okresach świadczenia usług. Jeżeli
nie można oszacować łącznej kwoty za świadczoną usługę, przychody uznaje się do wysokości
poniesionych kosztów, które jednostka zamierza odzyskać w przyszłości. Przychody z tytułu
użytkowania przez inne podmioty aktywów jednostki gospodarczej, które przynoszą odsetki,
tantiemy i dywidendy ujmuje się w rachunku zysków i strat jeśli zostaną spełnione następujące
zasady:
• odsetki ujmowane są sukcesywnie wraz z upływem czasu, biorąc pod uwagę efektywną
rentowność osiągniętą z tytułu użytkowania aktywów,
• tantiemy należy ujmować w oparciu o zasadę memoriału zgodnie z istotą stosowanej umowy,
• dywidendy uznawane są wówczas, gdy ustalone zostały prawa udziałowców do ich
otrzymania.
Efektywna rentowność aktywów to stopa procentowa konieczna do zdyskontowania przyszłych
wpływów środków pieniężnych. Przychody z odsetek ustala się z uwzględnieniem amortyzacji
dyskonta, premii oraz innych różnic między początkową wartością bilansową dłużnego papieru
wartościowego, a jego wartością w terminie płatności. W sytuacji, gdy niezapłacone odsetki narosły
o okresie przed nabyciem oprocentowanej inwestycji, a następne wpływy dotyczą odsetek
związanych z okresami po jej nabyciu ujmuje się jako przychody. Sposób powstawania tantiemów jest
zgodny z warunkami stosowanych umów i ujmuje się je zazwyczaj w oparciu o tę podstawę.
Przychody ujmuje się wówczas, gdy uzyskanie przez jednostkę korzyści ekonomicznych dotyczących
przeprowadzonej transakcji jest wiarygodne. W przypadku niepewności ściągania należnej kwoty,
która już została zaliczona do przychodów, niewłaściwą kwotę ujmuje się jako koszty, nie zaś jako
korektę pierwotnej kwoty.
W MSF 18 zostały uwzględnione ogólne zasady obliczania wartości przychodów oraz kryteria na
podstawie, których możemy zaliczyć dana transakcję jako generującą przychody.
3.2 Pojęcie kosztów
Zgodnie z MSF przez koszty należy rozumieć zmniejszenie korzyści ekonomicznych w ciągu roku
obrotowego w formie rozchodu lub spadku wartości aktywów lub powstania zobowiązań, które
powodują zmniejszenie kapitału własnego z wyjątkiem podziału na rzecz właścicieli. Do kosztów
zalicza się również straty oraz koszty powstające w wyniku podstawowej działalności
20
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym i regulacjach międzynarodowych
przedsiębiorstwa m.in.: koszty własne sprzedaży, wynagrodzenia i amortyzację – są to różne kryteria
kosztów, więc nie można wymieniać ich obok siebie. Zwykle przybierają one formę spadku wartości
aktywów lub rozchodu, takich jak środki pieniężne i ich ekwiwalenty, zapasy i rzeczowe aktywa
trwałe.
Czynnikiem o istotnym znaczeniu generującym koszty jest zużycie materiałów w odniesieniu, do
którego obowiązują zasady zawarte w MSF 2. Zgodnie z tym standardem zużycie materiałów może
być wyceniane według nabycia lub kosztu wytworzenia.
Na cenę nabycia lub wytworzenia powinny składać się wszystkie koszty zakupu, koszty wytworzenia
oraz inne koszty poniesione w trakcie doprowadzenia materiałów do ich aktualnego miejsca i stanu.
Koszt wytworzenia zawiera koszty bezpośrednie wytworzenia oraz rozliczane koszty pośrednie –
zmienne i stałe.
W standardzie MSF2 zawarte są także zasady dokonywania odpisów aktualizujących wartość
materiałów do ich niższej ceny sprzedaży netto. Cena sprzedaży netto to szacowana cena, która jest
pomniejszona o szacowane koszty przygotowania do sprzedaży oraz szacowane koszty, które są
bezpośrednio związane z transakcją sprzedaży.
Kolejnym ważnym elementem w strukturze kosztów jest amortyzacja. Została ona ujęta w dwóch
standardach MSF 16 Rzeczowe aktywa trwałe i MSF 38 wartości niematerialne i prawne. Standardy te
obejmują majątek podlegający amortyzacji. Według MSF 16 amortyzacji podlegają rzeczowe składniki
aktywów trwałych. Ich wartość powinno się rozkładać w sposób systematyczny na cały okres
użytkowania. Odpisy amortyzacyjne za każdy okres należy ujmować jak koszt danego okresu, biorąc
pod uwagę następujące czynniki:
• oczekiwane wykorzystanie składnika aktywów oceniane na podstawie oczekiwanej zdolności
produkcyjnej składnika aktywów lub wielkości produkcji,
• oczekiwane zużycie fizyczne, które zależne jest od ilości zmian pracy środka trwałego,
remontów i konserwacji,
• technologiczną utratę przydatności, która jest następstwem zmian lub udoskonaleń produkcji
lub ze zmian popytu na dany produkt,
• prawne lub inne ograniczenia użytkowania składnika aktywów.
Odpisy amortyzacyjne przeważnie mają charakter kosztowy w rachunku zysków i strat, lecz nie
zawsze są w nim uwzględniane, ale ujęte w cenę nabycia lub koszt wytworzenia innego składnika
aktywów i uwzględnienie w jego wartości bilansowej.
MSR 38 Wartości niematerialne i prawne, zalecane jest, aby podlegająca amortyzacji wartość
składnika wartości niematerialnych i prawnych została rozłożona w czasie równomiernie z jego
eksploatacją. Przy ustalaniu stawek amortyzacyjnych powinno się stosować metodę liniową. Należy
ujmować je za każdy okres w ciężar rachunków zysków i strat.
Dodatkowym kosztem rachunku zysków i strat są wynagrodzenia. Pracodawcy poza
wynagrodzeniami oferują pracownikom również inne świadczenia, w trakcie trwania pracy oraz po jej
zakończeniu. Według MSF 19 do świadczeń pracowniczych zaliczyć możemy:
• krótkoterminowe świadczenia pracownicze,
• inne długoterminowe świadczenia pracownicze,
• świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy,
• kapitałowe świadczenia pracownicze.
21
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym i regulacjach międzynarodowych
Następnym elementem zawartym w rachunku zysków i strat są koszty finansowe. Nie zostały one
zdefiniowane ani w UoR ani MSR. W MSR 23 Koszty finansowania zewnętrznego, przez które należy
rozumieć odsetki oraz inne koszty poniesione przez jednostkę gospodarczą w związku z pożyczeniem
środków pieniężnych. Zgodnie z MSF 23 koszty finansowania zewnętrznego należy ujmować
w okresie, w którym je poniesiono. Zawarto w nim również rozwiązania alternatywne: koszty
finansowania zewnętrznego, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub
wytworzeniu składnika aktywów, włącza się do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego składnika
aktywów, jeśli w przyszłości przyniosą one jednostce gospodarczej korzyści ekonomiczne.
Kolejnym elementem również uwzględnianym w rachunku zysków i strat są skutki zdarzeń
niepowtarzających się w sposób ciągły, które określa się jako straty. W MSF 8 Zysk lub strata netto
roku obrotowego. Straty stanowią zmniejszenie korzyści ekonomicznych i nie różnią się od innych
kosztów. Zaliczyć do nich można: straty wywołane klęskami żywiołowymi, a także powstałe z tytułu
zbycia aktywów trwałych. Definicja kosztów obejmuje również straty niezrealizowane np. powstałe
w wyniku wzrostu kursów wymiany walut obcych w odniesieniu do kredytów zaciągniętych przez
jednostkę w tej walucie.
4.
Wnioski:
Uregulowania odnośnie kształtowania wyniku finansowego są bardzo liczne. Zawarte są m.in.
w regulacjach krajowych jak również standardach międzynarodowych.
Struktura oraz treść elementów kształtujących rachunek zysków i strat w Ustawie o Rachunkowości
i w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości finansowej wykazują podobieństwa i różnic.
22
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym i regulacjach międzynarodowych
Tabela 1. Różnice i podobieństwa u ustalaniu wyniku finansowego w prawie bilansowym i MSSF
Wyszczególnienie
Nazwa sprawozdania
informująca o dokonaniach
finansowych jednostki
Warianty przedstawiania
rachunku zysków i strat
Prawo bilansowe
MSSF
Rachunek zysków i strat
Rachunek zysków i strat
Porównawczy i kalkulacyjny
Porównawczy i kalkulacyjny
Wynik działalności
Wynik działalności operacyjnej
Wynik operacji:
- finansowych
- nadzwyczajnych
Wynik działalności normalnej:
- kontynuowanej
- niekontynuowanej
Definicja przychodów
Przychody ujmuje się w
wartości netto tzn. bez podatku
VAT
Przychody ujmuje się w wartości brutto tzn.
zawarta jest w niej kwota należna innym
podmiotom tj.:
- podatek VAT
- podatek akcyzowy
Definicja kosztów
Uprawdopodobnienie
zmniejszenia w danym okresie
sprawozdawczym
korzyści ekonomicznych, czego
skutkiem jest zmniejszenie
kapitału własnego
Zmniejszenie w danym okresie
sprawozdawczym korzyści ekonomicznych,
czego skutkiem jest zmniejszenie kapitału
własnego
Przychody ze sprzedaży:
- produktów
Rodzaje przychodów z
Przychody ze sprzedaży:
- towarów
działalności podstawowej
- produktów
Przychody z tytułu:
wyszczególnione w
- materiałów
- świadczenia usług
rachunku zysków i strat
- towarów
- użytkowania przez inne podmioty aktywów
jednostki
Źródło: A. Dyduch: Ujęcie wybranych elementów rachunku zysków i strat w prawie bilansowym
i międzynarodowych standardach rachunkowości, Zarządzanie przedsiębiorstwem – teoria i praktyka, XI
międzynarodowa konferencja naukowa : Kraków, 27–29 listopada 2008 : materiały konferencyjne
Można zauważyć znaczne różnice w ustalaniu wyniku finansowego w prawie bilansowym i MSSF.
Po pierwsze w ujmowaniu wyniku działalności: wg prawa bilansowego należy ujmować wyniki
działalności operacyjnej, a w zawiązku z tym wynik działalności finansowych i nadzwyczajnych. Wg
MSSF należy ujmować wynik działalności normalnej niekontynuowanej.
Kolejną różnicę można dostrzec w ujęciu przychodów i kosztów. W UoR przychody ujmuje się w
wartości netto, natomiast w MSSF w wartości brutto. Koszty w prawie bilansowym jak
i Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej MSSF prowadzą zmniejszenia
kapitału własnego. Jednak przez koszty w prawie bilansowym należy rozumieć jako
uprawdopodobnione (a więc prognozowane, przewidywane, szacowane) zmniejszenia, natomiast w
MSSF określane są one w danej jednostce czasu – w określonym okresie sprawozdawczym.
Różnice można także dostrzec także w rodzaju osiąganych przychodów z działalności podstawowej.
23
Rachunek zysków i strat w prawie bilansowym i regulacjach międzynarodowych
Źródłem uzyskania przychodów w prawie bilansowy jest sprzedaż, z kolei MSSF rozszerzają tę
kategorię dodatkowo o: świadczenie usług oraz użytkowanie przez inne podmioty aktywów jednostki.
Ze względu na coraz większy przepływ kapitału pomiędzy krajami i korporacjami należy dążyć do
zuniformizowania treści, które kształtują wynik finansowy, jak również rachunku zysków i strat. Dzięki
ujednoliceniu niewątpliwie zwiększyła by się porównywalność rachunku zysków i strat między
krajami.
5. Literatura:
1. Dyduch A. Ujęcie wybranych elementów rachunku zysków i strat w prawie bilansowym
i międzynarodowych standardach rachunkowości, Zarządzanie przedsiębiorstwem – teoria
i praktyka , XI międzynarodowa konferencja naukowa : Kraków, 27–29 listopada 2008 :
materiały konferencyjne
2. Dyduch A. Koszty w rachunku zysków i strat według prawa bilansowego i międzynarodowych
standardów
rachunkowości
[w]
Koszty
w zarządzaniu
przedsiębiorstwem:
standardy
międzynarodowe /pod red. nauk. Marii Nowickiej-Skowron ; Kraków : AGH Uczelniane
Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, 2006. - S. 135–145.- Bibliogr. s. 144–145, Streszcz.,
Summ
3. Kuzikiewicz T. Zarządcze aspekty rachunkowości, Polskie wydawnictwo Ekonomiczne,
Warszawa 2003
4. Nowak E. Rachunek wyników, Difin, Warszawa 2004
5. Walińska E. Międzynarodowe Standardy Rachunkowości. Ogólne zasady pomiaru i prezentacji
pozycji bilansu i rachunku wyników,Oficyna a Wolters Kluwer business, Kraków 2007
6. Winiarska K. Rachunkowość zaawansowana, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006
7. Winiarska K. Ustawa o Rachunkowości, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2002
8. Ustawa z dnia 29 września 1994r. Tekst jednolity. Ustawa o Rachunkowości Dz.U. 2002, nr 76,
poz. 694 z późn. zm.
24