Alergiach na artykuły spożywcze

06 – Co warto wiedzieć o alergiach na artykuły spożywcze?
Spis treści
Czym są alergeny artykułów spożywczych? ............................................................................... 1
Co właściwie wiadomo o alergenach artykułów spożywczych? ................................................ 2
Grupy alergenów ........................................................................................................................ 4
Częste czynniki wywołujące alergie ........................................................................................... 4
Rzadkie czynniki wywołujące alergie ......................................................................................... 4
Czym są alergeny artykułów spożywczych?
Czy Ty też miewasz dolegliwości, jeśli spożyjesz określone potrawy lub napoje lub zetkniesz
się z nimi? Czy tymi dolegliwościami są mdłości, skurcze jelit i biegunka? A może wysypka lub
duszności? Być może cierpisz na alergię na artykuły spożywcze. Nie jesteś sam. Lekarze
szacują, że 1-5% ludności ma alergię na artykuły spożywcze.
Początkiem dolegliwości jest kontakt z substancją wywołującą alergię. Może ona być
wchłonięta do ciała np. przez błony śluzowe jamy ustnej lub przewód żołądkowo-jelitowy.
Układ odpornościowy każdego człowieka reaguje na tych „intruzów“ i chce ich
unieszkodliwić, ponieważ mogą to być także niebezpieczne czynniki chorobotwórcze. Jednak
układ odpornościowy alergika – pobudzony przez obcą, samą w sobie nieszkodliwą
substancję – omyłkowo produkuje dużą ilość określonej substancji (immunoglobuliny E),
która ostatecznie jest odpowiedzialna za dolegliwości alergiczne.
Nie wszystko, co wywołuje dolegliwości, jest prawdziwą alergią na artykuły spożywcze. Np.
zepsute produkty spożywcze mogą wywoływać podobne objawy jak w przypadku alergii.
Lekarze rozróżniają też tak zwaną reakcję nietolerancji lub pseudoalergię, w przypadku
których układ odpornościowy nie jest zaangażowany, od prawdziwej alergii. Częstymi
czynnikami wywołującymi są dodatki do żywności takie jak kwas benzoesowy lub salicylany.
Zawarte w niektórych produktach spożywczych, naturalne „aminy biogenne” również mogą
bezpośrednio oddziaływać za pośrednictwem układu odpornościowego na określone
komórki oraz wywoływać te same objawy, co w przypadku prawdziwej alergii. Aminy
biogenne są zawarte przede wszystkim w ekstrakcie drożdżowym, rybach (zwłaszcza w
tuńczyku), żółtym serze i kiszonej kapuście.
1 (6)
Co właściwie wiadomo o alergenach artykułów spożywczych?
Reakcja alergiczna jest najczęściej wywoływana jedzeniem lub piciem określonego artykułu
spożywczego. Pojawiają się mrowienie w ustach i gardle, obrzęk błony śluzowej, a nawet
duszności. Nawet po spożyciu żelek lub piwa mogą wystąpić reakcje alergiczne, na szczęście
są one dość rzadkie.
Niektóre artykuły spożywcze mogą być też wdychane i w ten sposób wywoływać reakcję
alergiczną. Tak jest np. w przypadku mąki, czosnku i zmielonych przypraw. Podczas obierania
ziemniaków ich alergeny dostają się do powietrza i mogą w ten sposób wywołać
dolegliwości. Czasami objawy występują również poprzez dotykanie produktów
spożywczych.
Jabłka i gruszki należą do rodziny różowatych. Naukowcy udowodnili, że z powodu swojego
pokrewieństwa obydwa owoce zawierają podobne białka, które mogą wywoływać alergie.
Takie grupy alergenów występują jednak nie tylko między artykułami spożywczymi, lecz
często także między artykułami spożywczymi i pyłkami. Z powodu tej aktywności krzyżowej
osoby z alergią na pyłki brzozy często nie tolerują jabłek, a osoby z alergią na bylicę pospolitą
selera. Tabela przedstawiona na końcu broszury przedstawia najważniejsze grupy alergenów.
Dolegliwości nie zawszą muszą wystąpić, jeśli jesz coś, na co masz alergię. Aby wywołać
objawy, konieczne są czasem dodatkowe czynniki. Należą do nich np. wysiłek fizyczny lub
spożywanie alkoholu.
Niekiedy bardzo trudno jest ustalić, jaki artykuł spożywczy powoduje reakcje alergiczne.
Alergię mogą wywoływać także pleśnie zawarte w artykułach spożywczych. Pleśnie albo
występują „w sposób naturalny” w takich produktach spożywczych jak wino, piwo, ocet lub
żółty ser. Mogą występować również na nie całkiem świeżych produktach spożywczych i nie
zawsze są widoczne. Określone substancje pozyskiwane z pleśni, tak zwane enzymy, są
również w sposób sztuczny dodawane do niektórych produktów spożywczych.
Nikiel także jest postrzegany przez lekarzy jako czynnik wywołujący alergię. W przyrodzie
występuje w wielu produktach spożywczych, głównie w owocach orzesznika jadalnego,
kakao w proszku, soi i czarnej herbacie. Naczynia kuchenne ze stali również zawierają nikiel,
który podczas gotowania może przedostawać się do potraw. Osobom z alergią na nikiel
zaleca się więc unikanie naczyń kuchennych z metalu oraz używanie naczyń szklanych lub
glinianych.
2 (6)
Aby ustalić, czy Twoje dolegliwości są wywoływane przez alergię na artykuły spożywcze,
powinieneś zgłosić się do doświadczonego alergologa (możliwe, że to on wręczył Ci niniejszą
broszurę). Możesz pomóc swojemu lekarzowi w tej pracy detektywistycznej. Dokładnie
obserwuj, co poprzedzało dolegliwości kilka godzin wstecz. Może przypomnisz sobie o
nietypowych substancjach, np. barwionych słodyczach, konkretnym napoju lub zapachach w
obcym mieszkaniu?
Twój lekarz szczegółowo wypyta Cię o historię choroby: czy np. w rodzinie występują częste
alergie lub czy masz alergię na pyłki.
Twój lekarz może dodatkowo przeprowadzić różne testy, aby ustalić jeden lub kilka
alergenów. Prawdopodobnie umieści roztwory zawierające alergeny na przedramieniu lub
plecach i stwierdzi, jaki alergen prowadzi do powstania bąbla lub zaczerwienienia na skórze.
Może również wykonać badanie krwi, aby ustalić, czy wytworzyłeś przeciwciała przeciwko
określonym alergenom.
Być może lekarz zaleci Ci dietę eliminacyjną. Oznacza to, że przez kilka dni zrezygnujesz ze
wszystkich artykułów spożywczych, które często wywołują alergie. Taka dieta może składać
się z jednego gatunku ryby, ryżu, jednego gotowanego warzywa, jednego gatunku owocu i
margaryny. Jeśli dzięki tej diecie dolegliwości ulegną poprawie, codziennie lub co dwa dni
można uzupełniać jadłospis jednym artykułem spożywczym, aż do odnalezienia czynnika
wywołującego alergię.
Leczenie alergii na artykuły spożywcze
Najlepszą terapią jest unikanie artykułów spożywczych wywołujących alergię. Czasem może
to być bardzo trudne, ponieważ istnieje bardzo wiele ukrytych substancji. Orzechy i soję
można np. często znaleźć w słodyczach lub pieczywie, seler w proszku w daniach gotowych i
mieszankach ziół, a białko kurze w wermucie, np. Campari. Dlatego w miarę możliwości
stosuj te artykuły spożywcze, których skład jest Ci znany.
W przypadku produktów spożywczych takich jak jabłka, zboże, seler, soja, marchew lub
ziemniaki potencjał alergiczny może być zniszczony przez podgrzanie (pieczenie lub
gotowanie), w zależności od tego, na jaki składnik produktu spożywczego reagujesz. Niestety
nic to nie daje w przypadku orzechów i przypraw.
W przypadku jabłek istnieją różnice między poszczególnymi gatunkami: stare gatunki:
boskop lub gloster są lepiej tolerowane niż golden delicious lub granny smith. Suszone zioła
są lepiej tolerowane niż świeże.
3 (6)
Grupy alergenów
Brzoza
olcha, leszczyna, orzech laskowy
jabłko, morela, wiśnia
brzoskwinia, truskawka i in.
Trawy
zboża, mąki zbożowe
groch, orzechy ziemne, soja
Bylica
przyprawy
seler, ziarna słonecznika
piołun, arnika
karczoch, rumianek
mniszek, słonecznik i in.
Częste czynniki wywołujące alergie









Mleko
Kurze jaja
Mięso, ryby
Ziarna, mąka razowa, produkty razowe
Seler, surowe ziemniaki
Rośliny strączkowe, surowy pomidor, surowa papryka
Surowe owoce ziarnkowe i pestkowe
Orzech laskowy, orzech włoski
Świeże zioła i przyprawy
Rzadkie czynniki wywołujące alergie





Gatunki białej mąki, chrupkie pieczywo
Sałatki, gotowane: papryka, ziemniaki, szparagi
Owoce jagodowe, banan
Orzech kokosowy
Suszone zioła, gałka muszkatołowa
Życzymy szybkiego powrotu do zdrowia!
4 (6)
HAL Allergy Group
J.H. Oortweg 15-17
2333 CH Leiden
The Netherlands
Tel: +31-88-1959 000
Fax: +31-88-1959 001
Email: [email protected]
Internet: www.hal-allergy.com
HAL Allergy Sp. z o.o.
Ul. Rumiana 65
02-956 Warsaw
Poland
Tel: +48-22-8581614
Fax: +48-22-8581615
Email: [email protected]
Internet: www.hal-allergy.pl
5 (6)