V. Roczny plan pracy

Transkrypt

www.wsip.com.pl
V. Roczny plan pracy
Zakres podstawowy (P): 4 godziny tygodniowo, zakres rozszerzony (R): 5 godzin tygodniowo.
Uwaga! W tabeli zastosowano skróty: KiL – podręcznik Barwy epok. Kultura i literatura; NoJ – podręcznik Barwy epok. Nauka o języku. Treści nauczania i tytuły wchodzące w zakres kształcenia rozszerzonego oznaczono literą R, pojęcia wprowadzane w kształceniu rozszerzonym – gwiazdką (*).
Tematyka
[bloki tematyczne]
O znaku
i komunikacji
językowej
W świecie
kultury masowej,
reklamy i Internetu
Materiał
Sprawności odbioru tekstów kultury.
Wiedza o kulturze i literaturze
Co to jest znak (NoJ, s. 5–8).
Co to jest znak językowy (NoJ,
s. 8–10).
Funkcje tekstów językowych
(NoJ, s. 10–14).
Kultura masowa
(KiL, s. 258 – 259).
D o d a t k o w o:
J. Sowa Klątwa Gaussa,
w: „Znak” 2004, nr 353.
Materiały przyniesione przez
uczniów.
Sprawności komunikacyjne.
Wiedza o języku
Definiowanie pojęcia znaku
i klasyfikacja znaków.
Cechy znaku językowego.
Język jako system znaków.
Funkcje tekstów językowych.
Pojęcia: semiotyka, znak naturalny i konwencjonalny.
Cechy kultury masowej.
Geneza i funkcjonowanie kultury
masowej.
Rola mediów i reklamy w kształtowaniu, propagowaniu i upowszechnianiu kultury masowej.
Wskazywanie przykładów zjawisk
kultury masowej i ich analiza.
Pojęcia: kultura masowa, kultura
popularna, popkultura, kicz.
1–2
Dyskusja.
37
53
Liczba
godzin
Ten numer „Znaku” nosi tytuł Nowy wspaniały świat popkultury i zawiera więcej artykułów na temat kultury popularnej.
1
38
Tematyka
[bloki tematyczne]
Wiedza o języku
Językowe laboratorium reklamy
(NoJ, s. 113–118).
O. Toscani Reklama – uśmiechnięte ścierwo (fragm.),
(NoJ, s. 113–114).
Reklama jako tekst kultury masowej.
Udział reklamy w zmianie obyczajów
językowych i pozajęzykowych, oddziaływanie na świadomość i system
wartości (odwołanie do utylitarnych,
użytkowych, hedonistycznych i witalnych). Upodmiotowienie rzeczy.
Analiza funkcji i sposobu oddziaływania reklamy. Pojęcie: reklama
społeczna.
Analiza tekstów reklamowych:
leksyka i gramatyka w służbie
perswazji.
Wartościowanie w reklamie, zmiany znaczenia słów.
Łamanie tabu językowego.
Slogan reklamowy i jego funkcje.
W Sieci, czyli o języku w Internecie (NoJ, s. 118–123).
Dostęp do informacji i ich przetwarzanie.
Biblioteka i Internet – podobieństwa
i różnice.
Pojęcie: cyberprzestrzeń.
Sposoby komunikowania się przez
Internet. Charakterystyka sytuacji
komunikacyjnej.
Język w Internecie – cechy.
Pojęcie: hipertekst.
Materiał
Liczba
godzin
1
1
DW U D Z I E S T O L E C I E M I Ę D Z Y WO J E N N E
[Polskość jako
sytuacja]
„Zrzucam
z ramion płaszcz
Konrada”
Nowa Europa, nowa Polska:
Czas końca, czas początku.
Pokolenie Polską nagrodzone
(KiL, s. 13–16).
A. Słonimski Czarna wiosna
(fragm.), (KiL, s. 50).
J. Lechoń Herostrates
(fragm.), (KiL, s. 49),
Wskazywanie wzorców zachowań
patriotycznych.
Patriotyzm wczoraj i dziś – dyskusja.
Odzyskanie niepodległości – łączenie wiedzy historycznej z wiadomościami o literaturze i kulturze.
Pytania o rolę literatury w wolnej Polsce – określanie stanowiska młodych.
Mini-referaty.
Dyskusja (posługiwanie się argumentacją logiczną, emocjonalną
i rzeczową).
Retoryka patriotyczna.
2
www.wsip.com.pl
[Polskość jako
sytuacja]
Pytania młodych
o Polskę
54
39
55
Mochnacki, Pani Słowacka
(KiL, s. 131– 136)54.
Konteksty:
Z. Najder Kto potrzebuje
patriotyzmu? (fragm.),
(KiL, s. 167–168).
D o d a t kowo :
M. Porębski Polskość
jako sytuacja (fragm.)55.
Polemika z tradycją romantyczną
i fascynacja romantyzmem – analiza i interpretacja wierszy.
Rozpoznawanie aluzji literackich
i kulturowych, wskazywanie ich
funkcji.
S. Żeromski Przedwiośnie
– cały utwór.
S. Żeromski „Przedwiośnie”.
Konteksty, problemy, pytania
(Kil, s. 162–168).
Konteksty:
• W. Kossak Cud nad Wisłą
(KiL, s. 163);
• W. Skoczylas Józef Piłsudski
(KiL, s. 164).
Dojrzewanie Cezarego, portret psychologiczny i intelektualny głównego bohatera – dzieje wewnętrzne
i koleje życia (topos wędrówki).
Uroda życia a ideał społecznej służby. Etos inteligenta.
Mity i rzeczywistość, pytania
o Polskę.
Omawianie znaczenia Przedwiośnia
– wskazywanie kontekstów, w jakich
powstawał utwór.
Przedwiośnie – powieść realistyczna i polityczna, społeczna i psychologiczna, interwencyjna, rozrachunkowa, powieść edukacyjna.
Proponuję wybrać do pogłębionej interpretacji Mochnackiego lub Panią Słowacką.
M. Porębski Polskość jako sytuacja, Kraków 2002, zwłaszcza strony 10–11.
Rekonstrukcja i komentowanie
poglądów politycznych bohaterów powieści.
Wypowiedzi wartościujące
i oceniające.
Analiza stylu narracji (zróżnicowanie w poszczególnych
częściach).
3
40
Tematyka
[bloki tematyczne]
[Polskość jako
sytuacja]
Zniewolenie
polskością
Myśli różne
o wiośnie
56
Materiał
Wiedza o języku
W. Gombrowicz Trans-Atlantyk
(fragm.), (KiL, s. 379–381)56.
(KiL, s. 381–384).
(R) Lektura całego utworu.
K o n t e k s t y:
S. Chwin Gombrowicz i Forma
polska (fragm.), (NoJ, s. 61).
Polska Forma – nawyki, stereotypy,
wzorce zbiorowej świadomości.
Metafora ojczyzny-synczyzny.
(R) Spór z romantyzmem. Sarmatyzm jako formacja kulturowa.
Nawiązania międzytekstowe,
m.in. do Pana Tadeusza i Wesela.
Język jako bohater powieści
(język nieprzezroczysty).
(R) Badanie języka narracji
i języka bohaterów powieści
(konstrukcje składniowe,
słownictwo, fleksja).
(R) Cechy gawędy sarmackiej,
analiza zabiegów stylizacyjnych
i wskazanie ich funkcji.
Frazesy patriotyczne.
J. Tuwim Wiosna (Dytyramb),
(KiL, s. 119–121).
L. Staff Wiosna (KiL, s. 116).
K. Wierzyński Gdzie nie
posieją mnie, J. Iwaszkiewicz
Włóczęga (KiL, s. 117).
Motyw wiosny (KiL, s. 117–118).
K o n t e k s t y:
• S. Botticelli Primavera
(Wiosna), (KiL, s. 116);
• W. Weiss Wiosna (1898);
• Vlastimil Hofman Wiosna
(1918);
Odczytywanie i interpretowanie motywu wiosny – ustalanie różnych
znaczeń i obszarów funkcjonowania.
Analiza i interpretacja wierszy.
J. Tuwim – witalizm, biologizm,
inspiracje naturalistyczne, protest
i kontestacja, poetyka ekspresjonizmu.
L. Staff – świadectwo poetyckiego
odrodzenia.
Pojęcie: dytyramb.
Kolokwializmy, brutalizmy, wulgaryzmy w poezji.
Funkcja ekspresywna tekstu.
Liczba
godzin
1P
2–3 R
1–2
Inspirującą propozycję czytania na lekcji fragmentu Trans-Atlantyku przedstawiła Bogumiła Kaniewska w artykule Oswajanie Gombrowicza,
„Polonistyka” 2002, nr 6.
www.wsip.com.pl
• W. Wojtkiewicz Podmuchy
wiosenne (1905)57.
D o d a t k o w o:
• Mickiewicz Pan Tadeusz
(Ks. XI, w. 1–78);
• S. Wyspiański, Noc listopadowa (fragm.) Pożegnanie
Demeter i Kory;
• J. Podsiadło * * * [był maj].
[Awangarda]
W galerii sztuki
awangardowej –
ucieczka od
realizmu
[Awangarda]
Poezja
kubistyczna
Narodziny awangardy.
(KiL, s. 30–32).
Futuryzm, Fowizm, Dadaizm,
Kubizm, Nadrealizm, Abstrakcjonizm (KiL, s. 33–41).
K o n t e k s t y:
Obrazy zamieszczone w podręczniku.
Okoliczności i powody narodzin
sztuki awangardowej.
Krótka charakterystyka poszczególnych kierunków.
„Czytanie” sztuki awangardowej
– prowokacja w sztuce, postulat nowości i odkrywczości, eksperymentatorstwo.
Pojęcia: awangarda, futuryzm, dadaizm, nadrealizm, kubizm, abstrakcjonizm.
Opis obrazu.
Komentarze, opinie.
Referowanie założeń programowych.
Pisownia i odmiana nazwisk
obcych.
G. Apollinaire Strefa (fragm.),
Młody żołnierz lub Prześliczna
rudowłosa (KiL, s. 64–74).
K o n t e k s t y:
• R. Delaunay Pole Marsowe
– Czerwona wieża Eiffla
(KiL, s. 66);
Eksperymenty w poezji.
Analiza i interpretacja wiersza(y).
Zasady poetyki: struktura nieciągła,
symultaneizm, tok asocjacyjny.
Poematy typograficzne – Kaligramy.
(R) Cechy i tematy poezji
Apollinaire’a.
Prozaizacja poezji (problemy
wersyfikacji, stylu, kolokwializacja składni).
Układ graficzny wierszy.
2
1P
2R
41
57
Reprodukcje np. w: Koniec wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890–1914. Katalog wystawy przygotowany pod kier. E. Charazińskiej,
Ł. Kossowskiego, Warszawa 1996.
42
Tematyka
[bloki tematyczne]
[Awangarda]
Futuryści –
krzykliwa
kontestacja
58
Materiał
• K. Posadecki Miasto, Młyn
życia, kolaż (KiL, s. 71);
• (R) J. Hartwig W hołdzie
Apollinaire’owi (KiL, s. 74);
• (R) Eksperymenty graficzne
w poezji. Poezja konkretna
(NoJ, s. 86–89).
D o d a t k o w o:
G. de Chirico Portret Guillaume’a Apollinaire’a (1914)58.
Pojęcia: ideogramy-kaligramy, *carmina figurata, *poezja konkretna.
Grupa futurystów
(KiL, s. 53–54).
B. Jasieński But w butonierce
(KiL s. 53).
T. Czyżewski Hymn do maszyny mego ciała (KiL s. 54).
K o n t e k s t y:
U. Boccioni Wizja symultaniczna (KiL, s. 54).
D o d a t k o w o:
• T. Czyżewski Mechaniczny
ogród;
• S. Młodożeniec XX wiek.
Omówienie stosunku futurystów
do tradycji.
Określanie cech i tematów poezji
(kontestacja i funkcja ludyczna).
Interpretacja wierszy Czyżewskiego.
Pojęcia: symultanizm,
asocjacjonizm.
Reprodukcja tego obrazu w: „Wielcy Malarze” nr 133.
Wiedza o języku
Liczba
godzin
Stosunek do języka, tzw. słowa
na wolności.
Foniczna i graficzna forma tekstów.
Normy ortograficzne: historyczna, morfologiczna, konwencjonalna.
1
www.wsip.com.pl
[Awangarda]
Poezja – akcja
międzysłowna
Konteksty
filozoficzne
i społeczne59
59
Awangarda Krakowska,
T. Peiper Punkt wyjścia
i Metafora teraźniejszości
(fragm.), (KiL, s. 50–52).
J. Przyboś Gmachy, Z Tatr
(KiL, s. 151–156).
Postacie wiersza (KiL, s. 156).
D o d a t k o w o:
• T. Peiper Układ rozkwitania;
• T. Przyboś Notre-Dame.
Postulaty Awangardy Krakowskiej
– nowa koncepcja poety i poezji
(zwłaszcza: antyrealizm, pseudonimowanie uczuć).
Czytanie ze zrozumieniem wypowiedzi programowych.
Analiza i interpretacja wierszy
Przybosia.
Linia Przybosia – poeta konstruktor, robotnik słowa, poezja jako akcja międzysłowna, rola metafory.
Pojęcia: elipsa, wiersz wolny, konstruktywizm, metafora odległa.
Analiza leksykalna, frazeologiczna i składniowa wierszy
Przybosia. Przeciw wielosłowiu
w poezji – precyzja języka poetyckiego, kondensacja.
Wyjaśnianie postulatów artystycznych awangardy: najmniej
słów, „rozbijanie tworzydeł”.
Psychoanaliza – psychologia
nieświadomości Zygmunta
Freuda (KiL, s. 26–27).
Filozofia kultury. Teoria
archetypów Carla Gustawa
Junga. Ernst Cassirer
Esej o człowieku (fragm.),
(KiL, s. 27–29).
K o n t e k s ty:
• S. Dali Metamorfoza
Narcyza (KiL, s. 27);
• G. Klimt Nadzieja (KiL, s. 29).
Zapoznanie się z założeniami psychoanalizy i psychologii głębi.
Człowiek jako „zwierzę symboliczne” – omówienie tezy Cassirera.
Porównywanie koncepcji Junga
i Cassirera.
„Czytanie obrazów” G. Klimta
i S. Dali w odwołaniu do koncepcji
psychologicznych i filozoficznych.
Pojęcia: psychoanaliza, teoria
archetypów, psychologia głębi.
Notowanie.
Definiowanie pojęć.
Referowanie.
2
1
43
Materiały przewidziane na tę lekcję można wykorzystać podczas innych zajęć, np. fragment tekstu Cassirera przy okazji omawiania motywu wiosny,
informacje dotyczące psychoanalizy – podczas opracowywania Cudzoziemki.
44
Tematyka
[bloki tematyczne]
[Proza – tradycja
i nowatorstwo]
Trwanie
i przemijanie –
Noce i dnie
M. Dąbrowskiej
[Proza – tradycja
i nowatorstwo]
Podróż w głąb
czasu – dzieło
Prousta
Wiedza o języku
M. Dąbrowska Noce i dnie
(fragm.), (KiL, s. 174–175).
(KiL, s. 176–180).
Lektura pierwszego tomu dla
chętnych.
Scenariusze (NoJ, s. 159–165).
Analiza i interpretacja fragmentu
– problematyka egzystencjalna.
Bogumił i Barbara – stosunek
do życia, dwa typy psychiki.
Wskazanie kręgów interpretacji
całego utworu: księga domu
polskiego; pytanie o uniwersalia.
Tradycja realizmu w prozie
XX wieku.
Język literatury i język filmu.
Pojęcia: powieść-rzeka, saga rodzinna.
Przezroczysty styl narracji.
Tworzenie scenariuszy i scenopisów na podstawie fragmentu
zamieszczonego w podręczniku.
Pojęcia: scenariusz, scenopis.
M. Proust W poszukiwaniu
straconego czasu (fragm.),
(KiL, s. 75–90).
K o n t e k s t y:
Nowa powieść (KiL, s 32).
Czas jako bohater powieści
i zagadnienie filozoficzne.
Analiza planów czasowych.
Kreacja narratora. Badanie sposobu
prowadzenia narracji: montaż
asocjacyjny, rytm skojarzeń
i reminiscencji, subiektywizm.
Rola refleksji.
Bergsonizm.
Powieść Prousta – studium
psychologiczno-obyczajowe.
Nowa formuła powieści.
Eksperymenty powieściowe
na początku wieku.
Wypowiedzi interpretujące.
Materiał
Liczba
godzin
1–2
1–2
www.wsip.com.pl
[Proza – tradycja
i nowatorstwo]
Cudzoziemka.
Portret
psychologiczny
Portret kobiety
w poezji Marii
PawlikowskiejJasnorzewskiej
Osobny świat
poezji Leśmiana
45
Charakterystyka głównej bohaterki:
dążenie do samorealizacji
i poczucie wyobcowania.
Analiza kompozycji powieści,
konstrukcja czasu: czas akcji i czas
fabularny (inwersja czasowa, czas
wewnętrzny), narracja personalna.
Rola muzyki.
Powieść psychologiczna. Odniesienia do teorii psychoanalizy.
Tworzenie planów.
Mowa pozornie zależna.
M. Pawlikowska-Jasnorzewska,
wybór wierszy (KiL, s. 142–
– 146).
K o n t e k s t y:
• M. Pawlikowska-Jasnorzewska Autoportret (KiL, s. 145);
• E. Demarczyk Pocałunki.
D o d a t k o w o:
wybrany wiersz A. Świrszczyńskiej, np. Siwowłosa Ofelia.
Poezja Jasnorzewskiej: cechy
i tematy (w tym: bohaterka
liryczna, konkret w poezji,
depatetyzacja).
Interpretacja wierszy.
Liryka miłosna.
Miniatura poetycka.
Rola puent, paradoksów.
Ekonomia środków językowych.
Język poezji miłosnej.
B. Leśmian *** [W malinowym chruśniaku], Pan Błyszczyński, Pszczoły, Szczęście
(KiL, s. 104 –112).
K o n t e k s t y:
Utwory Leśmiana w wykonaniu E. Demarczyk,
M. Grechuty, M. Umer.
Tematy i cechy poezji Leśmiana (akt
kreacji, byt i nicość, natura, zaświaty).
Motyw ogrodu. Odwołania
do mitów miłości funkcjonujących
w literaturze i kulturze.
Symbolizm w poezji Leśmiana.
(R) Konteksty filozoficzne poezji
Leśmiana (bergsonizm).
Charakterystyka języka i stylu
Leśmiana.
Funkcje neologizmów i neosemantyzmów.
M. Kuncewiczowa Cudzoziemka – cały utwór.
M. Kuncewiczowa „Cudzoziemka”. Konteksty, problemy,
pytania (KiL, s. 181–185).
2–3 R
1
2
46
Tematyka
[bloki tematyczne]
[Proza – tradycja
i nowatorstwo]
Materiał
Wiedza o języku
Z. Nałkowska Granica – cały
utwór.
Z. Nałkowska „Granica”.
(KiL, s. 168–173).
K o n t e k s t y:
Z. Herbert Pan Cogito
obserwuje w lustrze swoją
twarz (KiL, s. 170–171).
Badanie związków między bohaterami – zagadnienie relacji międzyludzkich i ról społecznych.
Odtworzenie przebiegu kariery Zenona Ziembiewicza – rozziew między uczynkami a samooceną. Zagadnienie odpowiedzialności moralnej.
Postacie kobiece i ich charakterystyka. Motyw starości.
Wskazywanie schematów fabularnych
i ich deprecjacji. Badanie konstrukcji
utworu (epilogiczność): płaszczyzna
narracji i płaszczyzna zdarzeń.
Tematyka psychologiczna, filozoficzna i społeczna. Interpretacja tytułów
– pierwotnego: Schematy i ostatecznego: Granica.
Pojęcie: imponderabilia.
Językowy obraz świata.
Omawianie cech stylu: wysoki
stopień zintelektualizowania
– słownictwo abstrakcyjne,
specjalistyczne, sentencjonalność itd.
Mowa pozornie zależna
i jej funkcje.
Sąd nad Justyną lub Zenonem
– mowy oskarżycielskie
i obronne.
Naśladując, śmiesząc, ośmieszając – od parodii do persyflażu (NoJ, s. 45–48).
Pasztet literacki, czyli pastisz
(NoJ, s. 51–54).
Cytat i zamiana w parafrazie
i trawestacji (NoJ, s. 55–61).
Parodia jako zjawisko intertekstualne.
Rozpoznawanie zabiegów parodystycznych i określanie ich
funkcji.
Charakterystyka parodii jako
rodzaju stylizacji.
Pojęcia: parodia, persyflaż, pastisz, parafraza i trawestacja.
Granica
Tekst wobec
tekstu
Liczba
godzin
3
2
www.wsip.com.pl
[Proza – tradycja
i nowatorstwo]
Wymykanie się
Formie –
Ferdydurke
Mapa poezji
dwudziestolecia –
między tradycją
a awangardą
W. Gombrowicz Ferdydurke
– cały utwór60.
W. Gombrowicz „Ferdydurke”.
(KiL, s. 191–197).
Wymiary groteski
(NoJ, s. 62–65).
Problematyka Formy, opozycja dojrzałość–niedojrzałość. Zagadnienie
gry międzyludzkiej (Gęba).
Motyw wędrówki – groteskowa
wędrówka w poszukiwaniu własnej
tożsamości. Narrator-bohater –
konstrukcja postaci.
Nowatorska propozycja powieściowa
– inna formuła odbioru (Ferdydurke
a powieść realistyczna).
Pojęcia: groteska, kompozycja otwarta.
Analiza języka narratora
i postaci.
Język bohaterem powieści
– styl nieprzezroczysty.
Poetyka absurdu i paradoksu,
żywioł parodii.
J. Kwiatkowski, Rozkwit poezji
(KiL, s. 206–207).
Grupy literackie w Polsce.
Programy i manifesty artystyczne, czasopisma literackie (KiL,
s. 47–59).
Wybór wierszy, np.: L. Staff
Ars poetica (KiL, s. 112–113),
J. Tuwim Słowisień, Do prostego człowieka (KiL, s. 122),
K. Wierzyński Jestem jak
szampan (KiL, s. 50),
K.I. Gałczyński Serwus
Madonna (KiL, s. 149–150),
J. Czechowicz Na wsi (KiL,
s. 157),
J. Przyboś Świt (KiL, s. 153).
Powtórzenie i zebranie wiadomości
o poezji dwudziestolecia międzywojennego (zróżnicowanie, grupy
poetyckie, czasopisma literackie).
Cechy poezji Skamandrytów,
Awangardy Krakowskiej, Drugiej
Awangardy. Jasne i ciemne
dziesięciolecie.
Funkcje i styl manifestów
artystycznych.
Kolokwializmy w poezji.
Funkcja poetycka języka.
3
2
47
60
W Informatorze maturalnym od 2005 roku znajduje się informacja, że w zakresie podstawowym obowiązują rozdziały: II, III, VI, VII, VIII, IX, X,
XII, XIV. Proponujemy jednak lekturę całości utworu.
48
Tematyka
[bloki tematyczne]
Mityzacja
rzeczywistości –
opowiadania
B. Schulza
„Sytuacja kafkowska” – Proces
61
Wiedza o języku
B. Schulz Sklepy cynamonowe
(wybrane opowiadania, np.
Sklepy cynamonowe, Ulica
Krokodyli, Nawiedzenie)61.
(R) – szerszy wybór opowiadań.
(KiL s. 186–191).
K o n t e k s t y:
• B. Schulz Eksposé o „Sklepach cynamonowych”
(KiL, s. 186–187);
• B. Schulz Scena na ulicy
z autoportretem (KiL, s. 187);
• G.G. Marquez Sto lat samotności (fragm.),
(KiL, s. 190–191).
Dojrzewanie na pograniczu dwóch
epok i światów. Interpretacja
opowiadań.
Przywołanie kontekstów biograficznych, autobiografizm opowiadań.
(R) Kreacyjny, mitotwórczy i sensualistyczny charakter prozy Schulza.
Fantastyka i groteska.
Motyw labiryntu, domu i Księgi.
Wizja Boga.
Pojęcia: oniryzm, proza poetycka.
Analiza językowa tekstu: słownictwo (bogactwo, ekscentryczność, obce słowa); skomplikowana składnia, zmetaforyzowanie
języka. Stylistyka i obrazowanie.
F. Kafka Proces – cały utwór.
F. Kafka „Proces”. Konteksty,
problemy, pytania (KiL,
s. 91–97).
K o n t e k s t y:
Bycie, lęk, nicość – filozofia
Martina Heideggera
(KiL, s. 23–25).
Samotność jednostki – kafkowska
koncepcja losu. Niejasna wina. Różne możliwości interpretacji powieści.
Analiza sposobu kreowania świata,
bohatera i prowadzenia narracji
(tożsamość czasu narracji i czasu
wydarzeń, perspektywa poznawcza
bohatera).
Motyw labiryntu.
Powieść-parabola.
Wieloznaczność słowa „proces”.
Materiał
Liczba
godzin
2P
3R
Niektóre programy języka polskiego w gimnazjum proponują omawianie wybranego opowiadania Schulza.
2–3 R
www.wsip.com.pl
[Katastrofizm]
T.S. Eliot Jałowa ziemia
(fragm.), (KiL, s. 60–64).
Rozbicie świata –
przesyt i zmierzch
[Katastrofizm]
Kryzys kultury
[Katastrofizm]
Poemat o upadku cywilizacji –
interpretacja fragmentów utworu.
Odszukiwanie motywów i wątków
literackich.
Aluzyjność i polifoniczność. Poezja
kultury – dialog z tradycją.
1
Wielki kryzys, rozczarowania
i niepokoje (KiL, s. 16 –19).
Zmierzch Zachodu – katastrofizm Oswalda Spenglera
(KiL, s. 21–23).
K.I. Gałczyński, Koniec świata, (fragm.), (KiL, s. 147–149).
J. Tuwim Bal w operze
(fragm.) (KiL, s. 122–126).
Cz. Miłosz Roki (KiL,
s. 56–57).
K o n t e k s t y:
Kadr z filmu Metropolis Fritza
Langa (1926) – wizja miasta
przyszłości (KiL, s. 22).
Wskazywanie źródeł nastrojów
katastroficznych – czynniki
społeczne, polityczne, kulturowe.
Poglądy Spenglera – analiza
i komentarze. Wyjaśnienie pojęcia:
kultura faustyczna.
Interpretacja wiersza Miłosza
– motywy katastroficzne.
Pojęcia: katastrofizm, kultura,
cywilizacja, poemat satyryczny.
Funkcjonowanie słów „kultura”
i „cywilizacja” w języku polskim
oraz w języku niemieckim.
Głosowa interpretacja utworów
Tuwima i Gałczyńskiego.
Fonetyczne środki stylistyczne.
J. Czechowicz ballada z tamtej
strony (KiL, s. 58),
modlitwa żałobna, żal (KiL,
s. 158–160).
Poetycki świat Czechowicza.
Interpretacja wierszy – Arkadia i katastrofa, symboliczna wizyjność, obsesja śmierci, oniryzm, elegijność.
„Nieśpiewna muzyczność”
wierszy Czechowicza – analiza
tekstów (instrumentacja
głoskowa, powtórzenia).
1–2
1
49
50
Tematyka
[bloki tematyczne]
Materiał
Zagłada Arkadii –
poetyckie
wizjonerstwo
Czechowicza
K o n t e k s t y:
• W. Hasior Ostatni zachód
słońca (KiL, s. 157)
• S.I. Witkiewicz, Kompozycja
(KiL, s. 159).
[Katastrofizm]
Szewcy
Mistrz
i Małgorzata
Wiedza o języku
Liczba
godzin
Konsekwencje rezygnacji
z interpunkcji.
S.I. Witkiewicz Szewcy – cały
utwór.
S.I. Witkiewicz „Szewcy”.
Konteksty. Problemy. Pytania
(KiL, s. 198–203).
K o n t e k s t y:
• Kres naszego świata
(KiL, s. 223);
• Ruch awangardowy w teatrze
(KiL, s. 42–44);
• Świat groteski
(KiL, s. 203–204);
• Nazwy osobowe w tekście artystycznym (NoJ, s. 90–92).
Poznanie poglądów filozoficznych
i estetycznych Witkacego: Tajemnica Istnienia i Teoria Czystej Formy.
Teoria dramatu.
Analiza i interpretacja dramatu.
Szewcy – groteskowy kształt katastroficznej wizji historii i kultury.
Cechy dramaturgii S.I. Witkiewicza.
Charakterystyka języka
bohaterów dramatów.
Wynalazczość językowa
Witkacego: nazwiska bohaterów,
neologizmy. Rozpoznawanie
rodzajów stylizacji.
M. Bułhakow Mistrz i Małgorzata – cały utwór.
M. Bułhakow „Mistrz i Małgorzata”. Problemy, konteksty,
Wyznaczenie tropów interpretacji.
Charakterystyka życia w Moskwie
– rzeczywistość państwa totalitarnego.
Zagadnienie dzieła i twórcy.
Sporządzanie planu wydarzeń.
Dyskusja.
3R
3–4 R
www.wsip.com.pl
Motyw faustowski. Pytania o dobro
i zło, Boga i szatana.
Analiza budowy dzieła: dwa plany,
kompozycja otwarta, powieść w powieści. Fantastyka i groteska.
Sztuka pisania
eseju
Wobec zjawisk
kulturowych
i społecznych
dwudziestolecia
Esej znaczy szkic
(NoJ, s. 148–158).
Sąd nad epoką
(KiL, s. 204–210).
S. Żeromski Snobizm i postęp
(fragm.), (KiL, s. 208).
J. Ortega y Gasset Bunt mas
(fragm.), (KiL, s. 208–209).
Historia gatunku. Znani eseiści.
Ocena dorobku artystycznego i ideowego dwudziestolecia.
Czytanie ze zrozumieniem tekstów
esejów.
Cechy eseju. Warsztaty pisania.
Cytowanie i parafrazowanie opinii. Komentarze.
Referowanie.
Polemika.
Esej.
1
L I T E R AT U R A W S P Ó Ł C Z E S N A
Apokalipsa
spełniona
Apokalipsa spełniona
(KiL, s. 223–224).
O wolność jednostki
(KiL, s. 224–225).
„Inter arma non silent Musae”
(KiL, s. 225–226).
K.K. Baczyński Historia
(KiL, s. 286–287).
51
Apokalipsa spełniona (los zbiorowości i losy jednostek).
Łączenie wiadomości z historii
i literatury – literatura (losy
twórców).
Kultura jako pamięć zbiorowości
(utrwalanie i przechowywanie
mitów, postaw itd.).
Analiza i interpretacja wiersza.
Wskazywanie toposów, kontekstów
kulturowych i literackich.
Katastrofizm historiozoficzny.
Pojęcia: apokalipsa spełniona,
kultura walcząca.
Selekcja informacji.
Notowanie – wyciągi,
komentarze.
Analiza języka wiersza, elementy
patetycznej retoryki.
1
52
Tematyka
[bloki tematyczne]
[Apokalipsa
spełniona]
„Czy my karty
iliady?” –
pokolenie
Kolumbów
[Apokalipsa
spełniona]
„Krok jeszcze
przejdziem w mit”
– poezja
Baczyńskiego
Wiedza o języku
K.K. Baczyński Pokolenie
(KiL, s. 285–286).
T. Różewicz Zostawcie nas
(KiL, s. 297).
T. Borowski Pieśń (fragm.),
(KiL, s. 291).
K o n t e k s t y:
• Wydarzenia – pokolenia. Pokolenie literackie. Pokolenie
wojenne (KiL, s. 219–220);
• K.K. Baczyński Pokolenie
(rys.), (KiL, s. 285);
• A. Flis, K. Olejnik Generacja XXL (fragm.),
(KiL, s. 294).
Katastrofizm generacyjny i historiozoficzny. Tragizm pokolenia
Kolumbów.
Analiza i interpretacja porównawcza wierszy. Funkcja podmiotu
zbiorowego.
Rozważania o wspólnocie
pokoleniowej.
Pojęcia: pokolenie literackie,
pokolenie Kolumbów.
Formułowanie wypowiedzi
w imieniu własnego pokolenia.
Wskazywanie i omawianie
środków ekspresji w utworze
Baczyńskiego.
Głosowa interpretacja wiersza
Różewicza (prośba czy żądanie?, określanie intencji
wypowiedzi).
K.K. Baczyński Wyroki,
Miłość, Ten czas
*** [Niebo złote Ci otworzę]
(KiL, s. 287–293).
Wskazywanie słów-kluczy, obrazów
i motywów powtarzających się
w poezji Baczyńskiego. Interpretacja
wierszy. Arkadia i Apokalipsa, Eros
i Thanatos.
Poezja miłosna.
Związki z romantyzmem.
Konteksty biograficzne – legenda
największego poety straconego
pokolenia.
Środki stylistyczne. Analiza składniowa i semantyczna.
Materiał
Liczba
godzin
1–2
1
www.wsip.com.pl
Literackie
świadectwa
Holocaustu
[Doświadczenie
totalitaryzmu]
Kamienny świat
53
H. Krall Zdążyć przed Panem
Bogiem – cały utwór.
K. Moczarski Rozmowy
z katem (KiL, s. 409–411).
K o n t e k s t y:
B. Linke El mole rachomim
(KiL, s. 410).
Kaci–ofiary–świadkowie – literackie
świadectwa i analizy Holocaustu.
Temat zagłady – zachowanie człowieka w sytuacjach granicznych,
wizerunek zbrodniarza.
Literatura faktu (dokumentu). Cechy
reportażu.
Cz. Miłosz Campo di Fiori
(KiL, s. 309–311).
A. Słonimski Elegia miasteczek
żydowskich (KiL, s. 130).
K o n t e k s t y:
M. Chagall Skrzypek (KiL,
s. 130).
Wątki i tematy żydowskie w literaturze. Zagłada świata i kultury
żydowskiej. Samotność ginących
– interpretacja wiersza Miłosza
jako manifestu poetyckiego.
Pojęcie: elegia.
T. Borowski Pożegnanie z Marią, U nas w Auschwitzu, Proszę państwa do gazu, Bitwa
pod Grunwaldem;
(R) Ludzie, którzy szli,
Dzień na Harmenzach.
T. Borowski „Opowiadania”.
(KiL, s. 367–373).
K o n t e k s t y:
• Milczenie, cierpienie czy ryk
(KiL, s. 224);
• Behawioryzm, czyli nie ma
świadomości (KiL, s. 25);
• B. Linke Balet z cyklu Kamienie krzyczą (KiL, s. 371).
Zwyczajna apokalipsa – życie
w obozie i poza obozem.
Odtwarzanie mechanizmów życia
obozowego – totalitaryzm
(zacieranie się granicy między
katem a ofiarą). Charakterystyka
człowieka zlagrowanego –
uprzedmiotowienie.
Konstrukcja narratora. Opis
behawioralny i jego funkcje.
(R) Borowski – moralista
czy nihilista? – dyskusje wokół
„Kamiennego świata”.
Pojęcie: behawioryzm.
2
1
Język narracji jako środek
charakterystyki człowieka
zlagrowanego.
Gwara obozowa.
2P
3R
54
Tematyka
[bloki tematyczne]
Materiał
Wiedza o języku
Liczba
godzin
D o d a t k o w o:
• Cz. Miłosz Dziecię Europy
(część 1);
• (R) Cz. Miłosz Zniewolony
umysł (fragm.)62.
[Doświadczenie
totalitaryzmu]
Zetknięcie się
dwudziestoletniego
człowieka
z totalitaryzmem
XX wieku
62
G. Herling-Grudziński Inny
świat – cały utwór.
G. Herling-Grudziński „Inny
świat”. Konteksty, problemy,
K o n t e k s t y:
J. Błoński Zimno i głód
(fragm.), (KiL, s. 378).
Dokument cywilizacji więziennej
i analiza systemu państwa
totalitarnego.
Porządek dokumentalistyczny,
autobiograficzny, symboliczny
w utworze.
Portrety więźniów łagrów, próby
ocalenia człowieczeństwa w świecie odwróconego Dekalogu.
Wyjaśnianie roli odwołań
literackich.
Dwudzielna budowa utworu,
hybrydyczność gatunkowa (m.in.
esej, mikronowele biograficzne).
Konstrukcja postaci narratora
(uczestnik, świadek i kronikarz).
(R) Podobieństwa i różnice w prozie obozowej Borowskiego i Grudzińskiego – analiza porównawcza.
Pojęcia: literatura łagrowa, stalinizm.
Rozdział (lub jego fragmenty) Beta – czyli nieszczęśliwy kochanek.
Analiza opisów życia w łagrze.
Słownictwo łagrowe.
Streszczenie.
Dyskusja.
2–3
www.wsip.com.pl
[Doświadczenie
totalitaryzmu]
Nie jesteśmy
zabezpieczeni
przed
powtórzeniem się
totalitarnych
potworności
[Doświadczenie
totalitaryzmu]
H. Arendt Korzenie totalitaryzmu (KiL, s. 247–248).
E. Fromm Ucieczka od wolności (KiL, s. 243–244).
G. Orwell Folwark zwierzęcy
(fragm.), (KiL, s. 276–277).
Czytanie ze zrozumieniem tekstów
filozoficznych.
Omawianie mechanizmów powstawania państw totalitarnych, wyjaśnianie,
na czym polega ucieczka od wolności i wskazywanie jej przyczyn. Zagadnienie banalności zła.
Interpretacja fragmentu Folwarku
zwierzęcego. Satyryczno-groteskowa
alegoria.
Pojęcia: totalitaryzm, antyutopia.
Sporządzanie notatek, wypisów,
wyciągów, konspektu wypowiedzi.
Etymologia i funkcjonowanie pojęcia: totalitaryzm.
Rozmowa.
G. Orwell Rok 1984 – cały
utwór.
G. Orwell „Rok 1984”.
(KiL, s. 272–276).
Formułowanie szczegółowych
problemów interpretacyjnych
(np.: zasady organizacji państwa
i sprawowania władzy, rola ideologii, inwigilacja, indoktrynacja itd.).
Rok 1984 – powieść polityczna
i antyutopia.
Droga od utopii do antyutopii.
Pojęcia: manipulacja, indoktrynacja,
demagogia, uniformizacja.
Dyskusje o totalitaryzmie.
Nowomowa i jej funkcjonowanie.
Mówienie i pisanie nowomową
(NoJ, s. 103–108).
P. Śpiewak Polityka jako fatum
(KiL, s. 274).
Język a rzeczywistość.
Badanie mechanizmów funkcjonowania nowomowy.
Cechy i cele nowomowy.
Analiza przemówień.
Tabu językowe, slogany. Zjawisko ubożenia języka. Szablony
językowe.
Sposoby argumentacji, słownictwo.
Świat Wielkiego
Brata
[Doświadczenie
totalitaryzmu]
Nowomowa
1
2R
1
55
56
Tematyka
[bloki tematyczne]
Poezja po
Oświęcimiu
[Twórcy wobec
rzeczywistości]
Kraj i emigracja
Wiedza o języku
Rolls-roysem do jaskini, Poezja
po Oświęcimiu, Milczenie,
cierpienie czy ryk
(KiL, s. 224–225).
T. Różewicz Ocalony, Drzewo
(KiL, s. 295–298), Niejasny
wiersz (fragm.), Nożyk profesora (fragm.), (KiL, s. 301–303).
K o n t e k s t y:
• A. Zagajewski Spróbuj opiewać okaleczony świat
(KiL, s. 305);
• (R) L. Staff Podwaliny
(KiL, s. 116);
• A. Wróblewski Rozstrzelanie VIII (KiL, s. 296);
• B. Linke Głowa z niebieskimi włosami (KiL, s. 298).
Doświadczenie wojny w poezji Różewicza: porażenie wojną i zdradą kultury, bunt przeciw metaforze, uproszczenie wiersza, „poetyka ściśniętego
gardła”.
Interpretacja i interpretacja porównawcza wierszy.
Liryka wyznania, wątek metatematyczny w wierszach Różewicza.
Rola cytatów i odwołań.
(R) Śmierć poezji i triumf poezji
– paradoksy twórczości Różewicza.
(R) Staff i Różewicz.
Charakterystyka języka poetyckiego Różewicza.
Wersyfikacja u Różewicza
– podporządkowanie kształtu
graficznego treści.
Ograniczenie znaków interpunkcyjnych.
„Byliśmy zahipnotyzowani”.
Pochwała doktryny
(KiL, s. 231–233). Pokolenie
pryszczatych. Pokolenie 56
(KiL, s. 220–221). Socrealizm
– sztuka fałszywa
(KiL, s. 252–254).
Określenie cech i tematów sztuki socrealizmu. Postawy wobec doktryny.
Realizm socjalistyczny w literaturze
Od odmowy akceptacji określonej
ideologii do sporu o wartości –
interpretacja wiersza Herberta.
Estetyka i etyka.
Mini-referaty.
Wypowiedzi informujące i wartościujące.
Pojęcie: tautologia.
Materiał
Liczba
godzin
1–2 P
2R
2
www.wsip.com.pl
57
63
64
W kraju i na emigracji. Misja
Giedroycia (KiL, s. 226–229).
„Walka o oddech”. Czas odwilży (KiL, s. 234–236).
Z. Herbert Potęga smaku
(KiL, s. 233–234).
Cz. Miłosz Poeta
(KiL, s. 312–313).
W. Fangor Postacie
(KiL, s. 253)63.
Odzyskiwanie głosu, debiuty 56 roku. Literatura na emigracji – paryska „Kultura”.
Zagadnienie niezależności sztuki
i jej politycznego zaangażowania.
Pojęcia: powieść produkcyjna, panegiryk, emigracja wewnętrzna i zewnętrzna, pokolenie pryszczatych,
pokolenie 56.
Analiza i interpretacja opowiadań
Mrożka – sposób demaskacji manipulacji językowej.
Język na wolności
i język na uwięzi
Manipulacja językowa
(NoJ, s. 97–103).
Język polityki i propagandy
(NoJ, s. 109–113).
S. Mrożek Słoń
(NoJ, s. 99–102).
D o d a t k o w o:
M. Głowiński Nowomowa po
polsku (fragm.)64.
Niejednoznaczność
słów i wypowiedzi
Wieloznaczność „z natury”
– polisemia i homonimia
(NoJ, s. 15–18).
Niejednoznaczność zamierzona
(NoJ, s. 25–29).
Niejednoznaczność mimo woli
(NoJ, s. 30–35).
Wyznaczniki manipulacji. Odkrywanie mechanizmów manipulacji – analiza tekstów propagandowych i reklamowych.
Cechy języka polityki i języka
propagandy.
Manipulacja a perswazja.
Wyrazy polisemiczne i homonimy.
Zjawisko niejednoznaczności wypowiedzi – jego przyczyny i konsekwencje.
Niejednoznaczność zamierzona
i niezamierzona – analiza przykładów.
Nieco informacji o sztuce socrealizmu można zebrać w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, www.muzeumkozlowka.lublin.pl.
M Głowiński Nowomowa po polsku, Warszawa 1990. Np. fragment rozdziału Figura wroga (O propagandzie marcowej), s. 65–66.
1–2
1
58
Tematyka
[bloki tematyczne]
Egzystencjalizm
w filozofii
i literaturze
Wiedza o języku
Egzystencjalizm – człowiek wobec nicości (KiL, s. 23–25).
Człowiek skazany na wolność
– egzystencjalizm
(KiL, s. 244–246).
A. Camus Mit Syzyfa (fragm.),
(KiL, s. 246–247).
Założenia egzystencjalizmu jako
kierunku filozoficznego (poglądy
M. Heideggera, J.P. Sartre’a).
Egzystencjalizm w literaturze.
Czytanie ze zrozumieniem eseju filozoficznego Mit Syzyfa.
Syzyf jako bohater egzystencjalistów.
Pojęcia: byt w sobie, byt dla siebie,
egzystencja, esencja.
Referowanie poglądów filozoficznych.
Definiowanie pojęć.
A. Camus Dżuma – cały utwór.
A. Camus „Dżuma”. Konteksty,
problemy, pytania (KiL,
s. 267–271).
A. Camus Człowiek zbuntowany
(fragm.), (KiL, s. 270).
K o n t e k s t y:
• A. Böcklin Plaga
(KiL, s. 268);
• E. Bryll Albertowi Camus
(KiL, s. 271).
D o d a t k o w o:
(R) S. Kierkegaard Bojaźń
i drżenie (fragm. z rozdz. Nastrój i końcowe akapity rozdz.
Tymczasowa ekspektoracja).
Egzystencjalizm w literaturze.
Charakterystyka bohaterów, stosunek
do zarazy, postawy wobec cierpienia.
Humanizm heroiczny.
Problem wiary – analiza drugiego
kazania księdza Paneloux.
Dżuma jako metafora. Powieść-parabola.
Pojęcie: porte-parole.
Wypowiedzi oceniające.
Streszczanie i cytowanie.
Dyskusja.
Materiał
Liczba
godzin
1
2–3
www.wsip.com.pl
Wątki
religijne
i metafizyczne
we współczesnej
poezji
Odmiany
dwudziestowiecznego
klasycyzmu
59
J. Twardowski Wigilia, Mrówko
ważko, biedronko, Oda do rozpaczy, Litania do uśmiechu
(KiL, s. 341–344).
(R) Paradoksy (NoJ, s. 39–44).
Franciszkanizm. Wiara malutka.
Poezja religijna.
Koncept.
Paradoks.
Skrzydlate słowa: „uczmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą”.
Z. Herbert Tomasz (KiL, s. 348).
S. Barańczak Widokówka z tego
świata (KiL, s. 363–364).
T. Różewicz Cierń
(KiL, s. 298–300).
K o n t e k s t y:
• Carravaggio Niewierny
Tomasz (KiL, s. 348);
• „myślę o bogu/który się nie
śmiał” (KiL, s. 308);
• Teksty zaproponowane przez
uczniów.
Wobec milczenia Boga, wiara i niewiara – interpretacja wierszy.
Pojęcia: apokryf, ekfraza.
Pojęcia: ateista, agnostyk,
ortodoksja.
L. Staff Wysokie drzewa
(KiL, s. 113).
Z. Herbert Dlaczego klasycy
(KiL, s. 321–322).
R. Przybylski Klasycyzm, czyli
prawdziwy koniec Królestwa
Polskiego (KiL, s. 330–331).
K o n t e k s t y:
• J. Iwaszkiewicz Pies horacjański;
• Z. Herbert Próba rozwiązania mitologii.
Interpretacja wierszy. Odmiany
dwudziestowiecznego klasycyzmu.
Ideały estetyczne, postawa światopoglądowa, stosunek do tradycji,
styl literacki.
Poeci kultury.
(R) Klasycyzm dwudziestowieczny
a awangarda.
1
1–2 R
1–2
Ustalanie znaczenia pojęć:
klasyk, klasycyzm, klasyczny.
Rozmowa.
1–2
60
Tematyka
[bloki tematyczne]
Antyestetyzm
[Dramat i teatr]
Wizyta starszej
pani
65
Materiał
Wiedza o języku
Piękno, brzydota, prawda. Zjawisko turpizmu (KiL, s. 236).
J. Przyboś Oda do turpistów
(KiL, s. 236–237).
S. Grochowiak Do pani, Czyści
(KiL, s. 238).
(R) D o d a t k o w o:
• A. Bursa Szczury;
• S. Grochowiak Płonąca żyrafa;
• S. Dali Płonąca żyrafa;
• Malarstwo F. Bacona65.
Przyczyny i istota sporu o turpizm.
Rozpoznawanie zjawiska turpizmu
w literaturze i sztukach plastycznych.
(R) Turpizm a ekspresjonizm –
estetyka krzyku (emfaza, hiperbolizacja, kontrast). Zjawisko antyestetyzmu w sztuce XX wieku.
Pojęcia: turpizm, antyestetyzm.
Polemika – cechy.
F. Dürrenmatt Wizyta starszej
pani (fragm.),
(KiL, s. 278–284).
(R) – obowiązuje całość utworu.
Mieszkańcy Gülen jako miniatura
współczesnego społeczeństwa – interpretacja dramatu.
Sensacyjna fabuła wprowadzająca filozoficzną i psychologiczną tematykę.
Tragizm i komizm.
Klownada – opis postaci Klary Zachanassian i jej świty. Postać groteskowa.
Groteska w dramacie i teatrze.
Debata.
Liczba
godzin
1P
2R
1P
2R
Reprodukcje obrazów Bacona można znaleźć w 112 numerze pisma „Wielcy Malarze”, reprodukcja Płonącej żyrafy S. Dali w numerze 99.
www.wsip.com.pl
[Dramat i teatr]
„To jest teatr na
miarę naszych
wielkich czasów”
– Kartoteka
[Dramat i teatr]
Tango
61
Przedmiot
w poezji
(na przykładzie)
T. Różewicz Kartoteka – cały
utwór.
T. Różewicz „Kartoteka”.
(KiL, s. 397– 400).
(R) Kartoteka rozrzucona –
dla chętnych.
K o n t e k s t y:
• Dramat współczesny a tradycja teatru (KiL, s. 400);
• T. Dorst Orędzie na 42 Międzynarodowy Dzień Teatru
(KiL, s. 261);
• T. Kantor Ambalaż – przedmioty, postacie (KiL, s. 398).
Współczesny moralitet i wewnętrzny teatr jaźni.
Bohater, akcja, czas (sceniczny i fabularny), przestrzeń w dramacie Różewicza.
Stosunek do tradycji teatralnych
i dramaturgicznych.
Kartoteka jako kolaż.
(R) Kartoteka rozrzucona – bełkot
wchłaniany jako sens.
Pojęcie: dramat otwarty.
Analiza dialogów („dialogi
pozorne”, funkcja cytatów
z gazet, ze słowników, frazesów,
wyliczeń), zjawisko dezintegracji
języka, zmniejszenie możliwości
porozumiewania się.
S. Mrożek Tango – cały dramat.
S. Mrożek „Tango”. Konteksty,
problemy, pytania
(KiL, s. 403–406).
Teatr absurdu (KiL, s. 405).
K o n t e k s t y:
Dążenie do jedności teatru
i życia. Teatr Tadeusza Kantora
i Teatr Jerzego Grotowskiego
(KiL, s. 259–261).
Konflikty międzypokoleniowe. Rola
i forma buntu.
Artur i Edek – charakterystyka postaci.
Portret rodziny i portret Polaków.
Groteska i tragizm.
Gra z tradycją – odwołania do
innych utworów.
Metaforyczny i paraboliczny sens
tekstu.
Pojęcia: dramat absurdu, teatr absurdu.
Streszczenie.
Recenzja.
M. Białoszewski Szare eminencje zachwytu, Podłogo, błogosław! (KiL, s. 350–351).
Niezwykłość codzienności, fascynacja rzeczą – interpretacja wierszy.
Przedmiot jako zadanie poznawcze,
uwznioślenie rzeczy.
Analiza językowa wierszy,
foniczne środki stylistyczne.
Funkcja patetycznych apostrof.
2P
3R
3
1P
1–2 R
62
Tematyka
[bloki tematyczne]
Wiedza o języku
Liczba
godzin
1
K o n t e k s t y:
• J. Gris Gitara na stole (KiL,
s. 350).
• A. Kanoldt Martwa natura
(KiL, s. 351).
• Pop-art (KiL, s. 255).
(R) D o d a t k o w o:
• M. Białoszewski Studium
klucza;
• R. Magritte Dwie tajemnice66;
• T. Kantor Ambalaż – przedmioty, postacie (KiL, s. 398).
Kontekst biograficzny.
Pojęcie: *reizm.
(R) Nobilitacja przedmiotu w sztuce
współczesnej67.
Miron
Białoszewski
„Którędy wyjść ze
słowa”
M. Białoszewski Mironczarnia,
Funkcje (NoJ, s. 71–72); Tłumaczenie się z twórczości, Niedopisanie, Pociągola, wywód
jestem’u (KiL, s. 351–352).
Gdy w grę wchodzi zabawa
językiem (NoJ, s. 70–75).
Białoszewski o tworzeniu, o sobie
i o świecie – interpretacja wierszy.
Przyczyny nieufności wobec języka, wiersze metatematyczne.
Osobny świat poezji Białoszewskiego.
Pojęcie: poezja lingwistyczna.
Zabawy językiem i słowem:
kalambur, anagram, paronomazja, kontaminacja.
Opis eksperymentów Białoszewskiego ze słowem: neologizmy,
kontaminacje, rozbijanie słów,
słowa niekompletne itd.
[Poezja
lingwistyczna]
S. Barańczak Co jest grane,
Daję ci słowo, że nie ma mowy
(NoJ, s. 82, 84).
Poezja Nowej Fali – obnażanie nadużyć języka, pisanie o języku. Zjawisko deleksykalizacji związków frazeologicznych w poezji Barańczaka.
Typy innowacji frazeologicznych.
Funkcjonowanie zjawiska w języku potocznym.
[Poezja
lingwistyczna]
66
Materiał
1–2
Reprodukcja np. w: „Wielcy Malarze” nr 123, 125.
O przedmiotach w poezji i w sztuce, por. np. S. Bortnowski Przedmiot w poezji (Gałczyński, Grochowiak, Białoszewski) oraz Przedmiot w sztuce
XX wieku (od Duchampa do Hasiora), w: tegoż Zdziwienia polonistyczne, czyli o sztuce na lekcjach polskiego, Warszawa 2003.
67
www.wsip.com.pl
Język w stanie
oskarżenia
[Twórcy wobec
rzeczywistości]
Literacki obraz
PRL-u
[Twórcy wobec
rzeczywistości]
63
Wiersz-legenda
D. Pawelec Czytając Barańczaka (NoJ, s. 80–81).
Innowacje w związkach frazeologicznych (NoJ, s. 75–79).
Gra związkami frazeologicznymi w poezji (NoJ, s. 80–86).
K o n t e k s t y:
Nowa Fala (pokolenie 68, pokolenie 70) (KiL, s. 221–222).
Konteksty powstania wierszy.
Interpretacja utworów.
Badanie innowacji frazeologicznych w poezji Barańczaka.
Porządek składniowy a porządek
wersyfikacyjny.
Kontaminacje.
Język publicystyki, polszczyzna
potoczna i urzędowa jako źródło
inspiracji poetyckiej.
T. Konwicki Mała apokalipsa
(fragm.), (KiL, s. 387–390).
(KiL, s. 391–392).
K o n t e k s t y:
• Z i poza cenzurą. Dwa obiegi literackie.
(KiL, s. 229–231).
• Mała stabilizacja. Stan oblężenia (KiL, s. 239–241).
• A. Kamieńska Polska Pieta
(KiL, s. 240–241).
• W. Hasior Chleb polski
(KiL, s. 240).
Rzeczywistość peerelowska i jej groteskowa deformacja w powieści Konwickiego. Wskazywanie cech utopii
negatywnej.
Wyjaśnienie tytułu – motyw apokalipsy w literaturze i sztuce.
Zagadnienie wolności słowa.
Cenzura, funkcjonowanie drugiego
obiegu wydawniczego.
Analiza stylu powieści.
Dyskusja.
Z. Herbert Przesłanie Pana
Cogito (KiL, s. 324–325).
Konteksty, problemy, pytania:
Przesłanie Pana Cogito
(KiL, s. 327–330).
Dawanie świadectwa, postawa wyprostowana i heroiczna wierność.
Wiersz-symbol.
Interpretacja wiersza z uwzględnieniem kontekstów macierzystych.
Uniwersalny wymiar utworu.
Funkcje oksymoronów.
Cechy języka poezji Herberta.
Dyskusja.
2
1
64
Tematyka
[bloki tematyczne]
Materiał
Język wierszy Herberta – łatwy
czy trudny? (KiL, s. 330).
Tragizm losu: ontologiczny i etyczny. Rozpoznawanie i wyjaśnianie
odwołań kulturowych.
Liryka roli. Pan Cogito jako bohater wierszy Herberta. Cechy poezji
Herberta.
W szkole świata –
poezja Wisławy
Szymborskiej
W. Szymborska Dwie małpy
Brueghla, Nic darowane,
Recenzja z nienapisanego
wiersza, Negatyw (KiL,
s. 331–341).
K o n t e k s t y:
• P. Brueghel (Starszy) Dwie
małpy (KiL, s. 332);
• Z. Beksiński Pejzaż (KiL,
s. 334).
Tematy i wątki poezji Szymborskiej.
W szkole świata – poetyckie i filozoficzne spojrzenie na człowieka.
Rozpoznawanie kontekstów filozoficznych i kulturowych w tekstach
Szymborskiej.
Ironia.
Cechy poetyki Szymborskiej.
Poeta i poezja we
współczesnym
świecie: Miłosz
i Różewicz
Cz. Miłosz Co było wielkie,
Po (KiL, s. 313–314),
Ale książki (KiL, s. 420).
(KiL, s. 317–319).
„Jak jest zrobiony wiersz Miłosza” (KiL, s. 318–319).
Antynomie Miłosza.
Tematy i wątki poezji Miłosza. Filozoficzne i kulturowe konteksty.
Miłosz – świadek XX wieku.
Cechy języka i wiersza.
Wiedza o języku
Liczba
godzin
Rola kolokwializmów, składni
i słownictwa mowy potocznej.
Poetycka zabawa słowem.
Wypowiedzi interpretujące.
1–2
1
www.wsip.com.pl
D o d a t k o w o:
Cz. Miłosz Uczciwe opisanie
samego siebie nad szklanką
whisky na lotnisku dajmy
na to w Minneapolis.
Fantastyka
naukowa –
powieściowe wizje
przyszłości
T. Różewicz * * * [Wygaśnięcie
Absolutu] (KiL, s. 419–420),
W świetle lamp filujących
(KiL, s 300–301),
Bajka (KiL, s. 303–304).
Tematy i cechy poezji Różewicza.
Poetycka diagnoza współczesności.
Różewicz a Miłosz.
S. Lem Kongres futurologiczny
– cały utwór.
S. Lem „Kongres futurologiczny”. Konteksty, problemy,
pytania (KiL, s. 393 – 396).
Kongres jako proroctwo – opowieść
o świecie idealnym i świecie koszmaru: utopia i antyutopia w jednym.
Wizja rozwoju cywilizacji.
Konstrukcja świata przedstawionego.
Cykliczny, nawrotowy charakter
opowieści. Osamotnienie jednostek
zamkniętych w fikcyjnych światach.
Wątki filozoficzne utworu.
Cechy literatury science fiction.
Języki świata (NoJ, s. 129 –134).
Języki świata
1
Neologizmy i neosemantyzmy
w utworze Lema, ich rola
i funkcje.
Filozoficzne zainteresowanie
językiem i jego systemem.
Dyskusja.
Esej.
65
Wspólnoty i rodziny językowe.
Typologie języków i kryteria podziałów. Rozwój języków etnicznych, tendencje unifikacyjne.
Charakterystyka polszczyzny: rodowód, cechy fonetyczne i morfologiczne.
3R
1R
66
Tematyka
[bloki tematyczne]
Postmodernizm
Materiał
Postmodernizm, czyli próba
diagnozy czasów najnowszych
(KiL, s. 248–250).
Kryzys tradycyjnej literatury
(KiL, s. 241).
Od awangardy do postmodernizmu (KiL, s. 257–258)68.
Wyjaśnianie pojęć: postmodernizm
i ponowoczesność, modernizm
i nowoczesność.
Tendencje w filozofii, literaturze
i sztuce postmodernistycznej.
Wskazywanie i rozpoznawanie
cech literatury i sztuki postmodernistycznej.
(R) Postmodernizm a modernizm.
Pojęcia: ponowoczesność i postmodernizm, zjawiska kulturowe.
Wciąż w rozwoju
(NoJ, s. 124–128).
Współczesna
polszczyzna
68
Ten rozdział można włączyć także do lekcji poświęconych awangardzie.
Wiedza o języku
Liczba
godzin
Referowanie.
Notowanie.
Konspekty wypowiedzi.
1P
2R
Tendencje rozwojowe polszczyzny
(ujednolicanie języka, ekonomizacja środków językowych, dążenie
do ścisłości i precyzji, uzupełnianie systemu językowego).
Analiza tekstów.
1

V. Roczny plan pracy

Transkrypt

Podobne dokumenty

prezentacja - Laboratorium Humanistyki Współczesnej

Generuj PDF

pontony i łodzie motorowe

Liceum klasa III poziom rozszerzony

Spis treści do numeru

Przedziwne światy