Walka o śliwy

sady
40
Walka o śliwy
Tak, jak inne drzewa pestkowe,
śliwy wymagają ochrony przed
szkodnikami i chorobami, by
osiągnąć dobry jakościowo,
wysoki plon. W okresie wegetacji wykonujemy kilka do kilkunastu zabiegów ochrony
roślin.
Do najgroźniejszych szkodników
śliw należą mszyce, przędziorki,
misecznik śliwowy, owocnice i owocówka. Choroby, które należy zwalczać na plantacjach śliw to brunatna
zgnilizna drzew pestkowych, torbiel
śliw, szarka (inaczej wirus ospowatości śliwy), srebrzystość liści drzew
pestkowych, rak bakteryjny drzew
pestkowych i dziurkowatość liści
drzew pestkowych.
„ Mszyce
Mszyce (Aphidodea) z rodziny Mszycowate to jedne z najgroźniejszych
szkodników śliw, wysysają soki z najmłodszych pędów, liści, pąków są
wektorami wirusa ospowatości śliwy.
Drzewa śliw są zasiedlanie przez kilka gatunków mszyc, takie jak mszyca
chmielowa, mszyca śliwowo-kocankowa i mszyca śliwowo-trzcinowa,
która występuje najliczniej.
„ Mszyca chmielowa
Phorodon humuli
Bezskrzydłe dzieworódki są jasnozielone, żółtozielone lub różowe. Mają długie syfony (ok. jednej
czwartej długości ciała). Mszyce
długości ok. 2,5 mm. Formy uskrzydlone mają głowę i tułów czarne
z ciemnym przebarwieniem na odwłoku. Jaja są czarne, długości ok.
0,4 mm.
„ Mszyca śliwowo-trzcinowa
(Hyalopterus pruni)
Bezskrzydłe dzieworódki są barwy zielonej, obficie pokryte białym
woskiem. Ich ciało jest wydłużone
długości 1,5-2,9 mm. Syfony krótsze od ogonka. Formy uskrzydlone
mszyc mają głowę i tułów brązowe,
odwłok zielony, który pokryty jest
woskową wydzieliną. Długość ciała
wynosi 1,5-2,6mm. Jaja na początku po złożeniu mają barwę kremową lub żółto-zieloną, po kilku
dniach ciemnieją, stają się czarne.
„ Mszyca śliwowo-kocankowa
(Brachycaudus helihrysi)
Bezskrzydłe dzieworódki są zielone,
o długości 1-1,8 mm. Uskrzydlone
mszyce mają głowę i tułów czarne,
odwłok zielony, z dużym ciemnym
przebarwieniem na stronie grzbietowej.
Długość ciała wynosi 1-2 mm.
Jaja mszyc są czarne, błyszczące,
owalne.
„ Misecznik śliwowy
Mszyca śliwowo-trzcinowa
09/2015 twój doradca ROLNICZY RYNEK
(Parthenolecanium corni)
Szkodnik atakuje przede wszystkim śliwy, ale także jabłoń, agrest,
porzeczki, winorośl, dereń. Najbardziej szkodliwe są larwy, które
żerują na młodych pędach. Wysysają soki powodując zamieranie tkanki. Na wydzielinach larw
rozwijają się grzyby sadzakowe
utrudniające asymilację. Pędy
przestają rosnąć, zasychają.
Samica misecznika jest bezskrzydła i beznoga. Ciało samic jest
stwardniałe, wypukłe, brązowej
barwy w formie tarczki. Samiec
posiada jedną parę błoniastych
skrzydeł barwy białej i trzy pary
oczu. Jego ciało, długości 2,4 mm
jest barwy jasnobrązowej ze złotymi żyłkami. Jajo misecznika śliwowego jest białe, owalne.
Larwa I stadium ma barwę zielonkawobiałą, później brązowieją.
Wiosną następuje zróżnicowanie
na larwy samicze i samcze. Larwy samic są okrągło owalne, larwy
samców bardziej wydłużone.
„ Owocnica żółtoroga
(Hoplocampa minuta)
i owocnica jasna
(Hoplocampa flava)
Owad dorosły owocnicy żółtorogiej ma czarną barwę ciała, nogi
żółte. Ciało długości 4-5 mm.
Owocnica jasna ma długość 5-6
mm, i jest żółto-pomarańczowa.
sady
41
Tabela 1. Mszyce – lustracje, próg zagrożenia i zwalczanie
lustracje, próg zagrożenia
Przed kwitnieniem i po kwitnieniu (kwiecień-lipiec), co 2 tygodnie przeglądać 50 drzew w poszukiwaniu kolonii mszyc.
Próg zagrożenia to 1 drzewo z koloniami mszyc.
zwalczanie
1.
2.
3.
Usuwać pędy z koloniami mszyc oraz wilki i odrosty korzeniowe.
Biologiczne: utrzymywanie dogodnych warunków dla rozwoju populacji drapieżców (skorki, biedronkowate, bzygowate,
złotookowate, dziubałkowate oraz parazytoidów.)
Chemiczne: Calypso 480 SC, Decis Mega 50 EW, Mospilan 20 SP, Karate Zeon 050 SC, Pirimor 500 WG, Wojownik 050 CS.
Tabela 2. Misecznik śliwowy – lustracje, próg zagrożenia i zwalczanie
lustracje, próg zagrożenia
Okres nabrzmiewania pąków.
Na 20 losowo wybranych drzewach przejrzeć po 5 gałęzi długości 30 cm (dolna strona) na obecność larw misecznika.
Próg zagrożenia 30 larw na 1 odcinek gałęzi długości 30 cm.
zwalczanie
1.
2.
Pasożyty i drapieżce, ptaki ograniczają jego liczebność.
Chemiczne: Zwalczanie wiosną w fazie pękania pąków lub na początku zielonego pąka kwiatowego, Catane 800 EC,
Promanal 60 EC.
Tabela 3. Owocnice – lustracje, próg zagrożenia i zwalczanie
lustracje, próg zagrożenia
Biały pąk kwiatowy do końca kwitnienia. Białe pułapki lepowe do odłowu owadów dorosłych, sprawdzać co 2-3 dni.
Próg zagrożenia 80 owadów dorosłych odłowionych na 1 pułapkę do końca kwitnienia śliwy.
zwalczanie
1.
2.
3.
Liczebność owocnic ograniczają pasożyty larw oraz grzyby owadobójcze, które porażają poczwarki w glebie.
Dużą pomocą w ustalaniu potrzeby i terminu zwalczania szkodnika są białe pułapki lepowe.
Chemicznie: Zabieg zwalczający pod koniec opadania płatków kwiatowych, Calypso 480 SC, Mospilan 20 SP
Więc jest nieco większa od owocnicy żółtorogiej. Jaja są owalne,
nerkowate, na początku jasnozielone, później biało-szkliste. Larwa jest biaława, z zielonkawym
odcieniem, z głową brązową, z 10
parami nóg.
Uszkodzone zawiązki owoców
opadają.
Poczwarka jest biaława, w brązowym kokonie o długości 5-6mm.
Samice składają jaja na 1-3 dni
przed kwitnieniem śliw, do działek kielicha, pod ich skórkę.
„ Owocówka śliwkóweczka
(Laspeyresia funebrana)
Motyle o rozpiętości skrzydeł
12-14 mm. Przednie skrzydła są
szarobrązowe z marmurkowatym
wzorem. Okrągłe, lekko owalne jaja
o średnicy około 0,7 mm, na początku po złożeniu są przezroczyste,
później stają się matowe, aż do woskowożółtych. Gąsienice po wylęgu
Larwa owocnicy żółtorogiej
Motyl owocówki śliwkóweczki
są białe z czarną głową, później stają
się mocno różowe z ciemnobrązową
głową. Drążą korytarze wewnątrz
owoców i zanieczyszczają wyjedzone korytarze ciemnymi odchodami.
Jasnobrązowe poczwarki osiągają
długość 0,5-0,6 mm.
„ Pordzewiacz śliwowy
(Vasates fockeui)
Atakuje śliwy i inne rośliny z rodzaju Prunus (wiśnie, czereśnie).
Najsilniej atakowane są odmiany
Węgierka Zwykła i Stanley, a także
Herman, Oneida, Węgierka Dąbrowicka. Ciało samicy jest wrzecionowate, w kolorze słomkowożółtym,
długości 0,17 mm. Samce długości
0,14 mm. Jaja okrągłe, spłaszczone,
poduszkowate, maleńkie. Młodsze stadia rozwojowe są podobne
do osobników dorosłych, ale mniejsze. Brązowe samice zimują w pąkach liściowych pod zewnętrznymi
łuskami.
Na wiosnę widoczne są żółtobrązowe plamki na skórce pędów. Latem
09/2015 twój doradca ROLNICZY RYNEK
sady
42
Tabela 4. Owocówka śliwkóweczka – lustracje, próg zagrożenia i zwalczanie
lustracje, próg zagrożenia
Początek czerwca i co 1-2 tygodnie do końca sierpnia. Pułapki feromonowe zawiesić w sadzie w pierwszej połowie maja.
Przejrzeć z 20 drzew po 20 zawiązków (400), sprawdzanie pułapek co 2-3 dni.
Próg zagrożenia 1-2 świeże jaja lub wgryzy w próbie 100 owoców. Kilkanaście i więcej motyli odłowionych w pułapki w ciągu kilku kolejnych
dni. Zabiegi należy wykonać w okresie licznych wylotów motyli i składania jaj.
zwalczanie
1.
2.
Chemiczne: Calypso 480 SC, Dimilin 480 SC, Karate Zeon 050 CS, Mospilan 20 SP, Runner 240 SC, Wojownik 050 CS.
Usuwanie z sąsiedztwa sadów śliwowych tarniny i ałyczy.
Tabela 5. Pordzewiacz śliwowy – lustracje, próg zagrożenia i zwalczanie
lustracje, próg zagrożenia
Okres bezlistny. Z 20 losowo wybranych drzew pobrać po jednym pędzie i policzyć zimujące samice. Na pędach jednorocznych przejrzeć
pąki, na starszych – również fałdy i spękania.
Próg zagrożenia 10 osobników na 1 pąk lub 20 osobników na 10 cm bieżących pędu.
Od połowy maja do połowy lipca. Co 14 dni pobrać z 20 drzew po 10 liści i przejrzeć pod binokularem powierzchnię 1 cm2 każdego liścia.
Próg zagrożenia 5-20 osobników na 1 cm2 liścia.
zwalczanie/zapobieganie
1.
2.
3.
4.
Zakładać sad ze zdrowego materiału szkółkarskiego.
Uważnie oglądać zrazy i podkładki używane do reprodukcji.
Wprowadzać do sadu naturalnych wrogów- szpeciele, czyli drapieżne roztocza z rodziny Dobroczynkowatych.
Chemicznie: przeprowadza się najczęściej w fazie zielonego pąka oraz po kwitnieniu śliwy. Envidor 240 SC, Ortus 05 SC, Vege
240 SC.
Tabela 6. Przędziorki – lustracje, próg zagrożenia i zwalczanie
lustracje, próg zagrożenia
Okres bezlistny. Z 40 drzew przejrzeć po jednej 2-3 letniej gałęzi na obecność zimowych jaj przędziorka owocowca.
Próg zagrożenia skala 5-stopniowa, 0-1 nie zwalczać przed kwitnieniem, 2 wykonać lustrację w fazie różowego pąka, 3-4 niezbędny zabieg
przed kwitnieniem (dotyczy tylko przędziorka owocowca).
Biały pąk, koniec kwitnienia do końca czerwca. Co 10-14 dni przejrzeć z 40 losowo wybranych drzew po 5 liści (200).
Próg zagrożenia średnio 3 i więcej form ruchomych przędziorków na 1 liść.
Lipec i dalszy okres. Co 10-14 dni przejrzeć z 40 losowo wybranych drzew po 5 liści (200).
Próg zagrożenia średnio 7 i więcej form ruchomych przędziorków na liść.
zwalczanie
1.
2.
Biologiczne: Wprowadzanie na plantacji, w sadzie drapieżnych roztoczy z rodziny dobroczynkowatych, drapieżne pluskwiaki
z rodziny dziubałkowatych i tasznikowatych, chrząszcze m.in. skulik przędziorkowiec.
Chemiczne: stosowanie akarycydów, Ortus 05 SC.
w wyniku żerowania szpecieli następuje odbarwienie blaszki liściowej (widoczna marmurkowatość,
a później srebrzenie liści).
„ Przędziorek owocowiec
(Panonychus ulmi)
i przędziorek chmielowiec
(Tetranychus urticae)
Przędziorki to roztocza (Acaridida)
należące do rodziny przędziorkowatych (Tetranychidae). Szkodniki znane na całym świecie m.in.
w Ameryce, Azji i Europie. Żeruje
na roślinach uprawnych należących
do ponad 300 gatunków, w tym
na śliwie. Dorosłe przędziorki i larwy żerując nakłuwają tkankę liścia i wysysają zawartość komórek.
Na górnej stronie opanowanych
przez nie liści pojawiają się jasnożółte plamy. Samica przędziorka
owocowca ma ciało owalne, długości 0,36 mm, koloru czerwono-brunatnego, które jest pokryte długimi
szczecinami. Samiec zaś jest mniejszy, długości 0,26 mm, ciało ma
kształt wydłużonego rombu.
Samica przędziorka chmielowca ma
ciało owalne, długości 0,4-0,6 mm,
na początku bezbarwne, później
09/2015 twój doradca ROLNICZY RYNEK
przybiera kolor zielonkawy lub zielonkawo-żółtawy. Po bokach ciała
widoczne są dwie charakterystyczne
ciemne plamy. Samiec przędziorka
chmielowca ma ciało w kształcie
rombu i jest nieco mniejszy, długości 0,26-0,4 mm. Z reguły jaśniejszy od samicy, zielonkawo-żółtawy,
z lekko widocznymi plamami.
„ Zwójka różóweczka
(Archips rosanus)
Motyl z rodziny zwójkowatych
(Tortricidae). Rozpiętość skrzydeł
u samców wynosi 16-19 mm, u samic 19-24 mm. Skrzydła przednie
sady
43
Tabela 7. Zwójka różóweczka – lustracje, próg zagrożenia i zwalczanie
lustracje, próg zagrożenia
–
zwalczanie
1.
2.
Biologiczne: Kruszynek (Trichogramma spp.) pasożyt jaj zwójkówki, parazytoidy z rodziny gąsienicznikowatych (Ichneumonidae)
oraz męczelkowatych (Braconidae), muchówki z rodziny rączycowatych.
Chemiczne: zabieg przeciwko gąsienicom należy przeprowadzić w okresie wylęgania się szkodnika (w fazie różowego pąka
jabłoni). Calypso 480 SC, Catane 800 EC, Decis Mega 50 EW, Dimilin 480 SC, Envidor 240 SC, Mospilan 20 SP.
Tabela 8. Namiotnik śliwowy – lustracje, próg zagrożenia i zwalczanie
lustracje, próg zagrożenia
Namiotnik jabłoniowy, dla prognozowania długoterminowego liczy się tarczki na 1 m bieżących gałązek. Próg zagrożenia wynosi 1-2 tarczki
na 2 m gałęzi zimą, a 4-5 porażonych pąków wiosną.
zwalczanie
1.
Chemicznie: Opryskiwać na początku występowania gąsienic w okresie minowania liści. Karate Zeon 050 CS, Wojownik 050 CS.
u samców mają kolor jasnobrązowy
do purpurowo-brązowego z ciemniejszym rysunkiem. Samice mają
natomiast oliwkowe i oliwkowo-brunatne, z niewyraźnym rysunkiem. Jaja płaskie, szarozielone,
składane w dużych złożach. Gąsienice zielone, długości do 22 mm,
ciemniejsze od góry, jaśniejsze zaś
od dołu.
Młode gąsienice są barwy żółtozielonej, z czarną błyszczącą głową. Żerują w luźno spędzonych ze
szczytowych liści pędu kokonach,
w liściach zwiniętych w rurkę. Wyjadają też pąki kwiatowe i niszczą
kwiaty. Często uszkadzają zawiązki
owoców. Poczwarki długości 7,512,5 mm na początku zielonawe,
później ciemnobrązowe.
„ Namiotnik śliwowy
(Hyponomeuta irrorelus L.)
Motyl z rodziny namiotnikowatych
(Hyponomeutidae). Szkodnik występuje na śliwie, ałyczy i tarninie.
Dużą liczebność namiotnika śliwowego zauważa się w tych samych
latach co i namiotnika jabłoniowego. Motyle posiadają śnieżnobiałe
skrzydła pierwszej pary z rzędami
czarnych kropek i dobrze widoczną strzępiną na brzegu. Gąsienice
są kremowe lub szarożółte, z czarną głową, z tarczką odwłokową,
z dwoma rzędami czarnych plamek
na grzbiecie. Przędą luźne namioty.
Poczwarka koloru ciemnożółtego,
w kokonie. Wisząca oddzielnie,
nie w pakietach tak, jak namiotnik
jabłoniowy. Jaja kształtu owalnego,
lekko wypukłe, składane w złoża.
Gąsienice minują liście.
Ważne jest, aby przed założeniem
sadu zwalczać szkodniki glebowe,
takie jak pędraki czy drutowce.
Podgryzają one korzenie i powodują osłabienie, stopniowe więdnięcie
i zamieranie drzew w nowo sadzonych sadach.
Źródła tekstowe i internetowe:
1. Boczek J. Nauka o szkodnikach roślin
uprawnych. Wyd. SGGW, Warszawa 2001.
2. Wiech K. szkodniki drzew owocowych.
Plantpress 2008. Str.105-119.
3. Metodyka Integrowanej Ochrony Śliwy
dla Doradców.
4. Zalecenia ochrony roślin na lata 2014/15,
Warzywa ,Sady, IORPiB
Edyta Rzeźnik DODR we Wrocławiu
Fot. Wikimedia, DODR we Wroclawiu