Marchew - Home.pl

Marchew - warzywo młodości
Marchew – cała prawda
Daucus carota – tak brzmi łacińska nazwa korzeniowego warzywa, dość powszechnego na
naszych stołach. Marchew znali już starożytni Grecy i Rzymianie. Przepadał za nią król Karol
Wielki. Aż trudno uwierzyć, że w swej pierwotnej, dzikiej postaci była koloru białego. Dziś
marchewkowe pola uprawia się w pełnej gamie kolorów – od bieli przez żółcie, czerwienie,
po ciemny fiolet. Pomarańczowa wersję wyhodowali w XV-XVII w. Holendrzy, a nadający
jej barwę karoten wyizolowano z marchwi niespełna półtora wieku temu. W klasyfikacji
urzędowej Unii Europejskiej uznawana jest za warzywo wszędzie- poza Portugalią. Tam za
przyczyną wielkiej popularności narodowego specjału – czyli dżemu marchwiowego, zalicza
się ja do owoców.
Witaminy
Korzeń marchwi poza karotenoidami (czyli prowitaminą A), alfa, beta, gamma, zawiera
dodatkowo 4-10 proc. Cukrów (m.in. glukozę i sacharozę), białko, olejek lotny, witaminy B1,
B2, B6 i C, E, H, K, PP a także minerały takie jak: wapń, żelazo, miedź, fosfor i pektyny. Jest
niskokaloryczna – 100 g marchwi to około 33-36 kcal.
Prawdziwy zabójca…
Marchew zapobiega degradacji i starzeniu się organizmu. Jest pełna antyutleniaczy
zwalczających wolne rodniki odpowiedzialne za niszczenie białek i szkodliwe ingerencje w
strukturę komórek,. Najważniejsze procesy odnawiania zachodzą w błonie śluzowej jelit,
gdzie roślinny beta-karoten przetwarza się w niezbędny dla człowieka retinol (inną formę
witaminy A). Nie ma możliwości przedawkowania witaminy A w marchewkowym beta
karotenie. Organizm przekształca tylko taką jego ilość, jaka jest mu w danym momencie
potrzebna
Według Waltera Willett`a profesora w katedrze Epidemiologii i Żywienia Uniwersytetu
Harvarda, jedna marchewka dziennie obniża poziom złego cholesterolu tak, że zmniejsza
ryzyko zawału o 30 procent, a udaru mózgu o 70 procent. Pozwala także utrzymać w ryzach
rosnące ciśnienie i przeciwdziała cukrzycy. Beta- karoten przyswajany z tej samej marchewki
1
obniża przynajmniej o połowę podatność na nowotwory. Szczególnie układu trawiennego,
oddechowego i krwionośnego. Blokuje związki silnie rakotwórcze, pochodzącego z dymu
tytoniowego i ze spalin samochodowych – benzopirenu. Chroni nas układ odpornościowy,
działa przeciwbakteryjnie, reguluje pracę przewodu pokarmowego, posiada też właściwości
rozkurczowe oraz chroni przed robakami.
Marchewka jest niezbędna przy profilaktyce kurzej ślepoty również powodowanej przez
wolne rodniki. Pierwszym niepokojącym objawem tej groźnej choroby jest dłuższy niż 7
sekund czas, który upływa od zgaszenia światła do widzenia w ciemności. Świadczy o
niedoborze witaminy A. Marchew zalecana jest także osobom pracującym przy komputerze.
Medycyna ludowa uznawała ją za afrodyzjak i to wcale nie z powodu jej fallicznego kształtu.
Tajemnica, jak się okazało, tkwi w witaminach E i C, selenie oraz retinolu, który ma
korzystny wpływ na wytwarzanie plemników i regulację menstruacji.
Marchew jest obecna w różnych kosmetykach – olejkach, emulsjach i kremach
przeznaczonych głównie dla suchej, łuszczącej się i dojrzałej skóry, oraz kosmetykach
dosłonecznych. Stosowany w ich produkcji olej z marchewki posiada właściwości napinające,
kojące i przyspieszające podział komórek i zapobiega pogłębianiu się zmarszczek. Tonizuje i
chroni naszą skórę przed promieniowaniem UV. Dbający o urodę i sylwetkę zawdzięczają jej
jędrne ciało i delikatnie brzoskwiniową karnację skóry.
Niestety, marchew jak wszystkie warzywa korzeniowe łatwo chłonie toksyny z powietrza czy
gleby. Najlepiej kupować marchew lub soki z upraw ekologicznych. Każdy produkt,
określony jako ekologiczny, powinien posiadać certyfikat wydawany na jeden rok zgodnie z
normami UE i posiadać etykietę z adresem producenta i numerem certyfikatu. Pamiętajmy, że
górna część marchewki zawsze obcinamy, zwłaszcza gdy jest zielona – pod wpływem światła
słonecznego, mogła się tam wytworzyć substancja toksyczna – solanina. Jedzenie marchwi
kilogramami czy picie litrami soków marchwiowych, może przebarwić skórę, a nawet
doprowadzić do tak zwanej żółtaczki marchwiowej – nieszkodliwej, ale nieestetycznej.
Najwięcej składników odżywczych znajduje się tuz pod skórą marchwi. Dlatego najlepiej
marchwi nie obierać, tylko starannie wyszorować szczoteczką pod bieżącą wodą. Jeśli jednak
zdecydujemy się ja obrać, to jak najcieniej i wyłącznie nożem ze stali nierdzewnej, by nie
zniszczyć witamin. Po obraniu powinno się przepłukać marchew wodą, by zmyć takie
2
zanieczyszczenia, jak resztki ziemi, jaja pasożytów, grzybów czy środków ochrony roślin.
Prze pokrojeniem czy starciem dobrze ją polać wrzątkiem.
Jeśli gotować, to najlepiej na parze, ponieważ gotowanie w wodzie zabija część witamin, a
minerały przechodzą do wody, którą najczęściej wylewamy. Marchewkę możemy także dusić
i używać do kuszenia, solanek i jako dodatku do sałatek i przetworów, a nawet ciast. Istnieje
na to mnóstwo przepisów. Najzdrowsze są surówki i soki ze świeżej marchwi z dodatkiem
kilku kropel cytryny (by nie czerniała), w następnej kolejności jednodniowe soki pozbawione
konserwantów, a w ostatniej pasteryzowane.
Na postawie: „Samo zdrowie” – Barbara Czajkowska
Marchew w leczeniu
Korzenie marchwi, dzięki bogactwu witamin, mogą być z dobrym skutkiem stosowane w
leczeniu niedoborów tych witamin, a przede wszystkim niedoborów witaminy A, gdyż
zawierają prowitaminę A, która w wątrobie człowieka ulega przekształceniu do postaci
biologicznie aktywnej. Włączenie marchwi do diety likwiduje objawy niedoboru witaminy A,
z których najczęściej występuje niedowidzenie zmierzchowe - zła, opóźniona adaptacja do
ciemności, ?gęsia skórka" - czyli nadmiernie szorstka skóra na kolanach, łokciach, ramionach
i podudziach. U kobiet z niedoborem witaminy A występują zaburzenia miesiączkowania i
płodności, a u dzieci zahamowanie wzrostu. Witamina A ma działanie ochronne, zapobiega
bowiem występowaniu nowotworów układu oddechowego, zwłaszcza u ludzi narażonych na
czynniki rakotwórcze - właściwość ta została potwierdzona doświadczalnie na zwierzętach.
Witamina A odpowiada za stan nabłonka dróg oddechowych, wytwarzanie śluzu i
oczyszczanie się oskrzeli.
Medycyna ludowa polecała sok z marchwi z miodem lub tartą gotowaną marchew na mleku
jako lek na przeziębienie.
Aby w prosty sposób rozpoznać niedobory witaminy A, trzeba w pomieszczeniu, w którym
zgasiliśmy światło, mierzyć czas, jaki upłynie do momentu, aż zaczniemy widzieć w
ciemności. Jeśli czas ten przekracza 7-8 sekund wskazuje na niedobory witaminy A, jeśli
ponad 10 sekund, oznacza że niedobory są znaczne i wówczas należy zwrócić się do lekarza.
Marchew jest dobrym lekiem przy cukrzycy, zwłaszcza w postaciach wczesnych i u ludzi
młodych.
Sok z marchwi ze względu na dużą zawartość soli potasu i innych minerałów może
uzupełniać braki tych związków, co jest szczególnie ważne u ludzi długo leczonych lekami
moczopędnymi i ludzi cierpiących na bolesne skurcze łydek. Sok ten może również być
używany do płukania ust i gardła przy zapaleniach lub służyć do okładów na rany, ropnie.
Medycyna ludowa uważa, że sok z marchwi może wzmacniać popęd płciowy.
3
Ponadto związki siarki zawarte w korzeniu marchwi pobudzają wzrost bakterii regulujących
florę układu pokarmowego. Marchew jest dobrym lekiem przy zaparciach, a marchwianka
stosowana jest na biegunki u dzieci. Korzeń marchwi może być wykorzystany w leczeniu
zapaleń jelit. Marchew ma także właściwości przeciwrobacze i może być pomocna w walce z
glistami i owsikami. Szczególnie korzystnie marchew działa na przewód pokarmowy ludzi w
wieku podeszłym, poprawia pracę jelit i znosi zaparcia. Dzięki zawartości pektyn i innych
związków ma także działanie przeciwmiażdżycowe, obniża poziom cholesterolu i tłuszczów
we krwi, celuloza zawarta w korzeniu marchwi sprzyja wydalaniu cholesterolu z organizmu.
Flawonoidy zawarte w marchwi działają przeciwskurczowo na naczynia, w tym także na
naczynia wieńcowe, może więc marchew być wykorzystana w leczeniu choroby wieńcowej i
stwardnienia tętnic.
Marchew może także być używana na maseczki kosmetyczne.
Składniki bioaktywne i odżywcze
Wartość energetyczna 100 g marchwi wynosi ok. 33-35 kcal. Zawiera blisko 90% wody, a ze
składników odżywczych: około 7% węglowodanów, 1% białek, 0,2% tłuszczów i około 1%
celulozy.
Składniki mineralne stanowią przeciętnie około 1%, z czego 28 mg potasu, 45 mg sodu, 35
mg wapnia, 31 mg fosforu, 24 mg siarki, 21 mg magnezu, 0,7 mg żelaza, 0,3 mg manganu,
0,05 mg miedzi, 0,1 mg cynku, 0,002 kobaltu. Z witamin marchew najwięcej zawiera
karotenu, czyli prowitaminy A. Oprócz niej zawiera również witaminy B1 i B2 (0,06 mg), B6,
C (6-10 mg), E, H, K, PP (0,05 mg).
Odmiany ciemnopomarańczowe zawierają około 8,1 mg karotenu, a marchew żółtawa – pięć
razy mniej. Zawiera także, kwas foliowy, inozytol, kwas jabłkowy flawonoidy, związki
siarkowe, kumaryny, związki o działaniu insulinopodobnym, alkaloidy oraz pektyny.
Zastosowanie w medycynie
Korzeń ma właściwości przeciwpasożytnicze, przeciwcukrzycowe, rozkurczowe, obniża
poziom cholesterolu we krwi, reguluje trawienie. Jest źródłem witamin i soli mineralnych.
Zwiększa odporność i elastyczność skóry oraz błon śluzowych. Owoc działa moczopędnie,
wiatropędnie, rozkurczowo na naczynia wieńcowe serca.
Korzeń marchwi stosuje się w zaburzeniach trawiennych u niemowląt i dzieci, w
niedożywieniu, niedokrwistości, stanach zapalnych skóry, zaburzeniach przemiany materii,
stanach zapalnych dróg moczowych, przeciwko owsikom i glistom, w początkach cukrzycy i
4
miażdżycy. Wyciągi z owoców marchwi zaleca się pomocniczo w chorobie wieńcowej.
Zastosowanie w kosmetyce
Na szczególną uwagę zasługuje wysoka zawartość karotenu, korzystnie wpływającego na
nasz wzrok, wzmacniającego odporność naszego organizmu i korzystnie wpływającego na
stan i koloryt naszej skóry, co ma duże znaczenie zwłaszcza latem, gdy się opalamy. Olejek
otrzymany z nasion używany jest w przemyśle perfumeryjnym. Wyciągi z marchwi są
składnikiem kremów, płynów do pielęgnacji twarzy oraz kremów ochronnych do opalania.
WWW.nutrivitality.pl
WWW.ochoroba.pl
WWW.doz.pl
5