Rząd: piłokształtne Rząd: orleniokształtne

Transkrypt

30 Piłokształtnei orleniokształtne
Rząd: piłokształtne
(Pristiformes)
Rząd piłokształtnych skupia zaledwie sześć znanych dziś nauce gatunków. Wszystkie znajdują się na Czerwonej Liście zwierząt zagrożonych wyginięciem i to w kategorii o największym stopniu zagrożenia (CR).
Rodzina: piłowate (Pristidae)
Ryby-piły zamieszkują głównie Ocean Atlantycki oraz
wybrzeża Oceanii. Większość z nich to tzw. ryby dwuśrodowiskowe mogące egzystować zarówno w wodzie
morskiej jak i słonawej, a nawet zupełnie słodkiej. Dlatego z upodobaniem bytują w obfitujących w pożywienie ujściach rzek, zaś niektóre wpływają głęboko w ich
koryta zapędzając się nawet kilkaset kilometrów w głąb
lądu (np. w Amazonce). Sporadycznie bywają pielęgnowane w dużych akwariach publicznych.
Pristis microdon
1
< 500 (700) cm
>10000l
22–28°C
> 10°dGH
6,0–9,0
Pochodzenie: ryba dwuśrodowiskowa. Zamieszkuje
zarówno ciepłe strefy wszystkich trzech oceanów jak
i duże rzeki, które do nich wpadają. Preferuje płytkie,
muliste wody: zatoki, delty rzeczne, rozlewiska.
Zbiornik: ryby-piły wymagają bardzo obszernych
zbiorników z piaszczystym dnem i czystą, dobrze filtro-
waną wodą. Można pielęgnować je zarówno w akwariach słodkowodnych jak i morskich.
Charakterystyka:gatunek drapieżny, należy pielęgnować go pojedynczo w towarzystwie innych dużych ryb.
Opis:ciało wydłużone, nieco wrzecionowate i charakterystycznie, lekko spłaszczone z dwiema płetwami
grzbietowymi oraz dużymi i szerokimi płetwami piersiowymi. Głowa płaska, zakończona pyskiem przechodzącym w długie nawet na ponad metr, wąskie,
kościane rostrum przypominające piłę ze sterczącymi
po obu stronach licznymi płaskimi zębami. Oczy osadzone są na wierzchu głowy – tuż obok nich znajdują się
narządy zwane tryskawkami, służące rybie do usuwania
nadmiaru soli z organizmu. O bliskim pokrewieństwie
z rekinami przypomina imponujące uzębienie szerokiej, znajdującej się na spodzie ciała paszczy: zawiera
ona szereg bardzo ostrych zębów przystosowanych do
chwytania i rozdrabniania żywej zdobyczy.
Pokarm:ryby, skorupiaki, mięczaki chwytane lub wygrzebywane w okolicy dna. W zdobywaniu pokarmu
pomaga rybie długie, zębate rostrum idealnie nadające się do rycia w podłożu.
Rozmnażanie:gatunek jajożyworodny – po zapłodnieniu wewnętrznym samica rodzi żywe, w pełni ukształtowane młode (wydalając jednocześnie przerwaną przed
chwilą otoczkę jajową). Nie rozmnaża się w niewoli.
Uwagi: ryby-piły z gatunku Pristis microdon, bywają
niekiedy eksponowane w dużych publicznych akwariach, oceanariach i ogrodach zoologicznych. Obficie
karmione mogą osiągać w niewoli nawet 5 metrów długości. Ze względu na swe rozmiary oraz rzadkość występowania praktycznie nie nadają się do domowych
akwariów. Są poławiane dla smacznego mięsa i płetw
stanowiących przysmak w wielu kuchniach świata.
Wykorzystywana bywa także ich skóra oraz chrząstka.
Charakterystyczne rostrum jest sprzedawane jako oryginalna pamiątka turystyczna,. Wszystko to sprawiło, że
ryby-piły należą obecnie do gatunków skrajnie zagrożonych wyginięciem.
1
2
Rząd: orleniokształtne
(Myliobatiformes)
Rząd ten skupia osiem rodzin ryb o charakterystycznym, płaskim pokroju ciała. W ogromnej większości są to gatunki morskie lub słonawowodne. Wyjątek stanowi rodzina Potamotrygonidae, do której należą wyłącznie płaszczki słodkowodne.
Rodzina: Potamotrygonidae
(informacje ogólne)
Skupia płaszczki słodkowodne żyjące w dorzeczach
Amazonki i innych rzek Ameryki Południowej. Znanych
jest ok. 25 gatunków, ale wraz z kolejnymi odkryciami,
systematyka tej grupy ryb ulega znacznym zmianom.
Płaszczki słodkowodne są podzielone na trzy rodzaje.
Rodzaj Potamotrygon – najliczniejszy w gatunki – skupia tzw. płaszczki wielkookie, o charakterystycznych
oczach wystających ponad powierzchnię ciała. Do
rodzaju Plesiotrygon należą płaszczki długoogonowe
o drobnych oczach. Wreszcie monotypowy jak na razie rodzaj Paratrygon został utworzony dla płaszczek
drobnookich o krótkich ogonach. Wszystkie płaszczki
słodkowodne nadają się do pielęgnacji w akwariach,
wymagają jednak dużych i specyficznie urządzonych
zbiorników oraz sporego doświadczenia hodowcy,
szczególnie w kwestii ich żywienia.
Zbiornik:o możliwie dużej powierzchni dna i wysokości słupa wody nie przekraczającej 50 cm. Silne oświetlenie, wydajna filtracja. Podłoże z grubego piasku, zaś
w przypadku dużych ryb również ze żwiru. Dekoracje
w postaci dużych i masywnych korzeni oraz otoczaków
dobrze zabezpieczone przed przesuwaniem (płaszczki, zwłaszcza większe, są wyjątkowo silne). Rośliny będą
niszczone, ew. można posadzić duże i odporne okazy
w doniczkach ustawionych w rogach zbiornika i obłożonych ciężkimi kamieniami. Akwarium należy przykryć lub wyposażyć w wysoką opaskę chroniącą ryby
przed możliwością wyskakiwania. Uwaga! płaszczki są
bardzo wrażliwe na poparzenie, więc grzałka musi być
zabezpieczona przed dostępem do niej ryb.
Charakterystyka:ryby drapieżne, najlepiej pielęgnować je w oddzielnym akwarium lub w towarzystwie innych dużych ryb. Nie zaleca się łączenia płaszczek z dużymi zbrojnikami, a zwłaszcza z tzw. „drewnojadami”,
które – przysysając się – sporadycznie mogą powodować uszkodzenia delikatnego ciała tych ryb.
Pokarm: podstawę pożywienia powinny stanowić
żywe ryby, duże dżdżownice, skorupiaki (krewetki,
kryl i gammarus w formie mrożonek), kawałki chudego mięsa, filety rybne. Osobniki młode chętnie zjadają
również żywą lub mrożoną ochotkę i rureczniki. Przy
zakupie płaszczki najlepiej dokładnie wypytać sprzedawcę czym była karmiona. Świeżo zakupione ryby
pochodzące z odłowu mogą przez wiele dni odmawiać
przyjmowania pokarmu. Po zaaklimatyzowaniu się stają się jednak bardzo żarłoczne. Wymagają karmienia
nawet kilka razy dziennie.
Rozmnażanie:ryby te są żyworodne, tj. po zapłodnieniu wewnętrznym samica rodzi żywe, w pełni ukształtowane młode. Samca łatwo rozpoznać po dobrze
widocznych narządach kopulacyjnych znajdujących się
symetrycznie u nasady ogona. W jednym miocie rodzi
się zwykle od 2 do 7 młodych. Po urodzeniu mają do
kilkunastu centymetrów długości (wraz z ogonem).
Początkowo należy karmić je żywymi lub mrożonymi
drobnymi larwami muchówek i w miarę wzrostu ryb
wprowadzać grubsze pokarmy.
Uwagi: większość płaszczek słodkowodnych posiada
w połowie długości ogona ostry kolec lub kolce jadowe.
Ewentualne ukłucie bywa bardzo bolesne i może stanowić nawet zagrożenie dla życia!!! Pierwszą pomocą
w przypadku ukłucia jest wyjęcie kolca z rany (jeśli w niej
pozostał), spowodowanie jak najbardziej obfitego krwawienia poprzez wyciśnięcie rany (nawet, jeśli zabieg
ten jest bardzo bolesny) i wymoczenie miejsca ukłucia
w możliwie gorącej wodzie (toksyny płaszczek mają budowę białkową i – pod wpływem wysokiej temperatury –
ulegają dezaktywacji). Następnie należy założyć na ranę
opatrunek i BEZWZGLĘDNIE udać się do szpitala.
Płaszczka rzeczna
2
(Potamotrygon motoro)
< 40 (50) cm
>600l
25–28°C
< 18°dGH
6,0–6,5
Pochodzenie: zamieszkuje północną część Ameryki
Południowej.
Opis:górna strona ciała ma barwę beżową do jasnobrunatnej. Na tym tle umieszczone są koncentrycznie
okrągłe plamy o ciemnobrunatnej obwódce i żółtawym lub pomarańczowym środku. Najmniejsze plamy
znajdują się na krawędzi ciała tworząc pierwszy pierścień. W jego wnętrzu znajduje się kolejny pierścień
większych plam. Plamy w centralnej części grzbietu
rozmieszczone są mniej regularnie. Wyróżnia się wiele
odmian barwnych tego gatunku. Ponadto nawet pomiędzy poszczególnymi osobnikami danej odmiany
występuje stosunkowo duże zróżnicowanie ubarwienia
i rysunku na ciele. Spodnia strona jest brudnobiała z widocznymi otworami: gębowym i skrzelowymi. Samce
posiadają w wewnętrznych kącikach płetw brzusznych
dobrze widoczne wyrostki płciowe. U samic płetwy te
są łagodnie zaokrąglone.
Uwagi:bardzo okazała i ciekawie ubarwiona płaszczka, a przy tym stosunkowo niedroga – sprawia to, że jest
najczęściej spotykanym w handlu gatunkiem z rodziny
Potamotrygonidae. Stosunkowo prosta w pielęgnacji
i w wyżywieniu. W niewoli mnoży się regularnie.
Potamotrygon orbignyi
3
< 35 cm
>500l
25–28°C
< 18°dGH
6,0–6,5
Pochodzenie: zamieszkuje Amazonkę, Orinoko oraz
rzeki Surinamu, Gujany i Gujany Francuskiej.
Opis:ciało niemal idealnie okrągłe z dość krótkim ogonem wyposażonym w kolec (kolce) jadowy. Wierzch
ciemnobrunatny z licznymi, dużymi, nieco jaśniejszymi
plamami o nieregularnych kształtach, niekiedy zlewającymi się ze sobą. Znane są liczne odmiany barwne
różniące się odcieniem i intensywnością ubarwienia
oraz szczegółami rysunku na grzbiecie (sprzedawane
zwykle jako P. reticulata „Red”, „Black”, „White” itp.).
Dymorfizm płciowy jest dobrze widoczny – u samców
w kącikach płetw brzusznych występują wyraźne, duże
wyrostki kopulacyjne.
Uwagi:ryby te były i nadal są oferowane w handlu pod
starą nazwą Potamotrygon reticulatus. Jeden z najła-
twiejszych w pielęgnacji gatunków płaszczek słodkowodnych polecany dla początkujących miłośników tych
ryb. Z racji na stosunkowo niewielkie rozmiary parę ryb
tego gatunku można pielęgnować już w 500-litrowym,
płaskim akwarium. Wyżywienie nie przysparza większych trudności: ryby na ogół z łatwością akceptują
mrożonki (stynka), a niektóre osobniki uczą się nawet
przyjmowania pokarmów suchych. Stosunkowo łatwo
rozmnaża się w niewoli (jeden z najczęściej rozmnażanych gatunków).
3
Potamotrygon hystrix
4
< 50 (70) cm
>800l
25–28°C
< 18°dGH
6,0–7,0
Pochodzenie:zamieszkuje wody rozległych obszarów
Ameryki Południowej od Brazylii i Peru aż po Argentynę.
Opis: ciało niemal koliste w zarysie z niezbyt długim
ogonem opatrzonym dużym kolcem (lub kolcami) jadowym. Tułów jest dość silnie wysklepiony, masywny
z dużymi, wysoko wystającymi oczami. Ubarwienie
bywa dosyć zmienne, generalnie jednak składa się na
nie kombinacja nieregularnych plam, smug, pierścieni
i innych wzorów w różnych odcieniach brązu, żółci i szarości tworzących skomplikowany i zawiły deseń.
Uwagi: najstarszy naukowo opisany gatunek z rodziny Potamotrygonidae (już w 1834 r.). Płaszczka ta jest
ubarwiona mniej atrakcyjnie od P. motoro i dlatego
bywa rzadziej sprowadzana do Europy. Stosunkowo
odporny gatunek, wytrzymały i łatwo adaptujący się
do warunków akwariowych – polecany dla początkujących miłośników hodowli płaszczek słodkowodnych.
Dobrze mnoży się w niewoli.
5
4
Potamotrygon brachyura
5
< 90 cm
>1000l
24–28°C
< 18°dGH
6,0–6,5
Pochodzenie: zamieszkuje wody Paragwaju, Parany,
brazylijskiej rzeki Cuiabá oraz Urugwaju.
Opis: odznacza się wyjątkowo stałym jak na znaną
z tworzenia licznych wariantów kolorystycznych rodzinę Potamotrygonidae ubarwieniem nie tworząc lokalnych odmian barwnych. Na ciemnym tle występują jednolite, nieduże, miodowobrązowe plamy. Gatunek ten
jest bardzo łatwy do rozpoznania po relatywnie małych
(jak na tzw. płaszczkę wielkooką) oczach oraz ogonie
wyraźnie krótszym od średnicy ciała ryby.
Potamotrygon leopoldi
6
< 40 cm
>600l
25–28°C
< 18°dGH
6,0–6,5
Pochodzenie:wschodnia część Brazylii – dorzecze Rio
Xingu (ryby występują wyłącznie w rzekach Rio Xingu
i Rio Fresco).
Opis: grzbiet ciemnobrunatny, niemal czarny usiany
dość dużymi, okrągłymi plamkami barwy bladożółtej
do białawej. Spód ciała jest pozbawiony tych plamek,
jednak ciemno znaczony. Gatunkiem bardzo podobnym
jest Potamotrygon henlei pochodząca z dorzecza Rio
Tocantins (zamieszkuje wody rzek Tocantins i Araguaia).
6
Kup teraz na www.procreo.pl
56 Pristiformesiorleniokształtne
Oranda – odmiana „Czerwony kapturek” 83
Suihogon (pyzatka) 84
82 Ryukin („welon”)
81
Oranda 85
98 Kąsaczokształtne
lub przefiltrowanej przez filtr odwróconej osmozy).
Warto też wzbogacić ją w garbniki. Oświetlenie powinno być stosunkowo słabe. Do tak przygotowanego
zbiornika wpuszczamy parę młodych ryb. Najlepiej,
aby same dobrały się one ze stada. Do tarła dochodzi zwykle późnym wieczorem lub nad ranem. Samica składa 100-200 niewielkich jaj. W tym momencie
tarlaki należy odłowić i zaciemnić zbiornik. Narybek
wylęga się po jednej dobie, ale dopiero po dalszych
5-6 dniach zaczyna aktywnie pływać w poszukiwaniu
pokarmu. Należy wtedy stopniowo rozjaśnić akwarium
i zacząć podawać mu żywe pierwotniaki pochodzące
z domowej hodowli lub uzyskane z dostępnych w sklepach zoologicznych preparatów instant. Po około
7-10 dniach do diety maluchów można dołączyć świeżo
wyklute larwy solowca. W zbiorniku trzeba utrzymywać
stabilne warunki, bowiem młode są bardzo wrażliwe
na wahania parametrów wody. Młode neony, obficie
karmione ich ulubionym najdrobniejszym żywym pokarmem, rosną stosunkowo szybko i już w wieku około
jednego miesiąca uzyskują ubarwienie właściwe dla
dorosłych osobników.
Neon czerwony
239, 240
(Paracheirodon axelrodi)
< 5 cm
>60l
23–25°C
2-8°dGH
6,0–6,5
Pochodzenie:pochodzi z niewielkich, leśnych zbiorników dorzecza Rio Negro.
Opis: ciało wydłużone i bocznie spłaszczone. Płetwy
bezbarwne. Grzbiet ma barwę oliwkowobrązową gwarantującą doskonały kamuflaż w ciemnych, leśnych
wodach. Brzuch jest jasny, srebrzystobiały. Świecący,
zielononiebieski pas zaczyna się od oka, a kończy na
płetwie tłuszczowej, zaś czerwona wstęga biegnie już
od pyska, aż do nasady płetwy ogonowej. Rozpoznanie
płci jest stosunkowo trudne i wymaga pewnej wprawy –
samce są nieco smuklejsze od samic.
Rozmnażanie:należy przygotować niewielki, zdezynfekowany zbiornik z podłożem z dobrze przemytego
piasku lub żwiru, obsadzony kilkoma delikatnymi roślinami (dobrze sprawdza się kłębek wypłukanego mchu
jawajskiego). Woda powinna być idealnie czysta, o temperaturze 23-24ºC i pH 6,2-6,8. Najlepiej, jeżeli twardość wody utrzymuje się na poziomie 1-2ºdGH (należy
użyć wody destylowanej lub przefiltrowanej przez filtr
odwróconej osmozy). Warto też wzbogacić ją w garbniki. Oświetlenie powinno być stosunkowo słabe. Do tak
przygotowanego zbiornika wpuszczamy parę młodych
ryb. Najlepiej aby same dobrały się ze stada. Należy
uzbroić się w cierpliwość, bowiem przystępują one do
tarła z reguły dopiero po 5-6 dniach od wpuszczenia
do kotnika. Tarło przebiega w pobliżu roślin wodnych.
Samica składa jednorazowo do 600 sztuk ikry. Po odłowieniu tarlaków zbiornik należy zaciemnić. Młode wylęgają się zwykle po 24-36 godzinach. Żerować zaczynają
dopiero po tygodniu. Należy podawać im pierwotniaki,
a potem świeżo wyklute larwy solowca.
Zbiornik,charakterystykai pokarm: jak neon Innesa.
Neon błękitny
241
(Paracheirodon simulans)
< 3,5 cm
>40l
23–27°C
2-8°dGH
5,0–6,5
Pochodzenie: występuje na terenie Wenezueli, Kolumbii i Brazylii w górnym odcinku Orinoko i Rio Negro.
Opis:przypomina neona czerwonego, ale lśniący pasek na jego boku jest nieco bardziej niebieski. Czerwona dolna smuga jest znacznie mniej wyraźna i w okolicach brzucha bywa niemal niewidoczna. Samce są
nieco mniejsze i smuklejsze od samic.
Rozmnażanie: akwarium hodowlane należy przygotować podobnie jak w przypadku neona czerwonego. Wypełniająca je woda powinna mieć parametry
zbliżone do optymalnych (26ºC, pH 5,5, 3ºdGH). Ikra
jest składana o zmierzchu. Młode wylęgają się po 24
godzinach zaś po 4-5 dniach zaczynają żerować. Narybek jest wrażliwy na jakość wody. Początkowo należy
podawać mu pierwotniaki, później – świeżo wyklute
larwy solowca.
Zbiornik,charakterystykai pokarm: jak neon Innesa.
Czerwonogłówka
242
(Petitella georgiae)
< 5 cm
>60l
23–28°C
5-12°dGH
6,0–7,0
Pochodzenie: zamieszkuje niewielkie strumienie
w okolicach miasta Iquitos w Peru oraz rzekę Rio Branca.
Zbiornik: na jego dnie powinna znaleźć się warstwa
drobnego, możliwie ciemnego żwiru oraz korzenie
i kawałki drewna. Należy zainstalować grzałkę z precyzyjnym termostatem oraz delikatnie, ale wydajnie
pracujący filtr koniecznie z wkładem biologicznym.
Akwarium powinno być częściowo gęsto zarośnięte
z pozostawioną niewielką przestrzenią do pływania.
Wskazane jest filtrowanie wody przez torf. Co najmniej
raz, a jeszcze lepiej dwa razy w tygodniu trzeba dokonywać nieznacznych (10-15%) podmian wody.
Charakterystyka: gatunek ten dobrze nadaje się do
akwarium ogólnego, zwłaszcza z innymi małymi kąsaczami, południowoamerykańskimi pielęgniczkami,
pstrążenicami, kiryskami, a nawet dyskowcami. Zawsze
należy trzymać go w grupach liczących co najmniej po
6-7, a jeszcze lepiej po kilkanaście sztuk.
Opis: ciało ubarwione jest jednolicie szarobrunatnie
z jaśniejszym, przeświecającym srebrno przez powłoki
brzuszne pęcherzem pławnym. Głowa, a w szczególności jej wierzch, jest barwy krwistoczerwonej, intensywnej zwłaszcza w okolicach oczu i otworów nosowych. Całość sprawia wrażenie jakby ryba uderzyła się
o szybę i obficie krwawiła z nosa. Płetwy, poza ogonową, są bezbarwne. Ta ostatnia pyszni się naprzemiennie ułożonymi białymi i czarnymi poziomymi paskami.
Zazwyczaj występują trzy czarne i cztery białe smugi
– dwie pośrodku i dwie na krawędziach płetwy. Centralny czarny pas przebiegający wzdłuż linii kręgosłupa
jest wyraźnie przedłużony i sięga klinowato aż do środkowej części ciała ryby. Dymorfizm płciowy zaznacza
się bardzo słabo, a jego dostrzeżenie wymaga sporej
wprawy i doświadczenia obserwatora – u samców granice między pasami na płetwie ogonowej są ostrzejsze,
zaś czerń i biel bardziej wyraziste.
Pokarm:niemal każdy rodzaj drobnego pokarmu zarówno żywego, mrożonego, jak i suchego. Godne polecenia są mrożone oczliki i rozwielitki, a także wodzień
i czarna larwa komara. Dietę taką należy uzupełniać,
stosując wysokiej jakości pokarmy płatkowane lub
w postaci drobnego granulatu.
Rozmnażanie:mnoży się w miękkiej (pon. 4ºdGH) wodzie o temperaturze 25-28ºC i lekko kwaśnym odczynie (pH 6,0-6,5). Para ryb składa ikrę na dnie zbiornika
lub wśród roślin o delikatnych liściach. Po tarle dorosłe
ryby należy odłowić, mogą bowiem zjadać jaja. Młode
wylęgają się po 36 godzinach, zaś po 4 dniach rozpoczynają pływanie w poszukiwaniu pokarmu. Są bardzo
małe, dlatego początkowo należy karmić je wyłącznie
pierwotniakami lub, w ich braku, pokarmami w płynie,
stopniowo przechodząc na świeżo wylęgnięte larwy
solowca i inny drobny plankton.
Promieniak białopłetwy
243
(Prionobrama filigera)
< 6 cm
>80l
22–26°C
4-18°dGH
5,7–7,5
Pochodzenie: Ameryka Południowa – zamieszkuje
rzeki i strumienie od południowej części Brazylii po Argentynę.
Zbiornik: szczelnie przykryty, z wydajną filtracją zapewniającą idealną czystość wody. Po bokach i z tyłu
częściowo zarośnięty, najlepiej miękkolistnymi roślinami (wywłóczniki, limnofile, kabomby), ale także ludwigiami czy nadwódkami sięgającymi do lustra wody.
Nie zaszkodzi również obecność kilku roślin pływających, najlepiej paru „poduch” wgłębki lub okazów
o długich, zwieszających się korzeniach, takich jak np.
różdżyce.
Charakterystyka:ryba stadna, łagodna i towarzyska –
należy pielęgnować ją w grupach składających się z co
najmniej 6 osobników. Na towarzyszy dla tego gatunku
nadają się praktycznie dowolne, nieagresywne, małe
i średniej wielkości ryby o podobnych wymaganiach.
Opis:cechą wyróżniającą tego gatunku jest posiadanie srebrzystego, lekko transparentnego ciała o bocznie spłaszczonym, lancetowatym zarysie opatrzonego dwoma charakterystycznymi ozdobami. Pierwszą
z nich jest czerwonawo ubarwiona płetwa ogonowa
i jej nasada. Drugi znak szczególny opisywanego kąsacza to lekko wydłużone i biało zabarwione pierwsze
promienie płetw piersiowych, brzusznych i – zwłaszcza
– płetwy odbytowej. To właśnie tej cesze zawdzięcza on
swoje polskojęzyczne miano. Wzdłuż linii nabocznej
ciągną się dwa słabo widoczne, połyskujące paski: górny - lekko różowy, zaś dolny – niebieskawy. Występuje
widoczny, choć raczej subtelny dymorfizm płciowy –
dojrzałe samce posiadają nieco dłuższą płetwę grzbietową, zaś na płetwie odbytowej, tuż za wspomnianym
wydłużonym i białym pierwszym promieniem, ciągnie
się wąski, czarny pasek.
Pokarm:zjada praktycznie wszystkie drobne pokarmy
suche, mrożone i żywe, począwszy od płatków i granulek, po plankton, larwy owadów i rureczniki. Specjaliści zalecają jedynie podawanie przynajmniej dwa razy
w tygodniu mrożonego solowca, który zdaje się dobrze
wpływać na kondycję tych ryb.
Rozmnażanie: ryby te najlepiej wycierać w grupach
młodych, dobrze odżywionych osobników, umieszczonych w co najmniej 50-litrowym akwarium z licznymi
roślinami pływającymi (np. wgłębką). Woda powinna
być cieplejsza niż w zbiorniku ogólnym (26-30ºC) i najlepiej miękka oraz lekko kwaśna. Każda z samic składa
porcjami nawet do 300 drobnych jaj. Nie są one kleiste
i bezwładnie opadają na dno. Aby tarlaki ich nie pożerały, można zainstalować nad nim ruszt ikrowy wykonany np. z drobnooczkowej siatki plastikowej lub wyłożyć powierzchnię dna dużymi, okrągłymi kamykami
albo szklanymi kulkami, pomiędzy którymi jaja będą
niedostępne dla rodziców. Po zakończonym tarle dorosłe ryby odławiamy. Larwy wykluwają się z ikry bardzo szybko, bo już po 14-15 godzinach. Po dalszych 3-4
dniach zaczynają żerować, przyjmując od razu najdrobniejsze, świeżo wyklute żywe larwy solowca.
Prystelka barwna
244
(Pristella maxillaris)
< 5 cm
>60l
22–28°C
5-15°dGH
6,0–7,5
Pochodzenie:występuje w wodach Wenezueli, Gujany i Brazylii.
Zbiornik:wyposażony w delikatnie, ale skutecznie pracujący filtr, grzałkę oraz niezbyt silne oświetlenie. Podłoże powinien stanowić drobny, ciemny żwir. W charakterze elementów dekoracyjnych warto zastosować
korzenie, kawałki drewna, niewielkie fragmenty węgla
kamiennego i lignity. Dekoracje należy pogrupować
w taki sposób, aby między nimi powstały dogodne kryjówki pozwalające w razie potrzeby znaleźć rybom bezpieczne schronienie. Zbiornik powinien być miejscami
gęsto zarośnięty, z pozostawioną wolną przestrzenią
do pływania.
Charakterystyka: należy do ryb zgodnych, towarzyskich. Zaleca się hodować gromadkę co najmniej kilku,
a jeszcze lepiej kilkunastu osobników chętnie w towarzystwie innych, spokrewnionych gatunków.
Opis:ciało kształtem przypomina nieco kroplę wody.
Jest silnie bocznie spłaszczone, wysokie i półprzezroczyste. Poprzez skórę doskonale widać srebrny
pęcherz pławny oraz kręgosłup. Boki są srebrnoszare
z żółtawym odcieniem. Płetwa ogonowa ma odcień
czerwonawy. Bodaj największą ozdobą tych ryb są płetwy grzbietowa i odbytowa. Na każdej z nich znajdują
się po trzy plamki: w kolejności od ciała: jasnożółta,
smoliście czarna oraz biała. Nadają im one wesoły, figlarny wygląd i powodują, że są doskonale widoczne
w akwarium nawet w przytłumionym świetle. Samce różnią się od samic smuklejszymi kształtami oraz
żywszymi, bardziej jaskrawymi barwami. W akwariach
uzyskano również złotą (ksantoryczną) odmianę tego
gatunku.
Pokarm: zjadają praktycznie każdy pokarm dostosowany wielkością do ich drobnych pyszczków (żywy
i mrożony plankton, niewielkie larwy muchówek, suche
płatki).
Rozmnażanie:należy przygotować mały (ok. 20 l) dobrze umyty, ustawiony w półcieniu zbiornik (zaleca się
jego wstępne odkażenie np. błękitem metylenowym
lub trypaflawiną). Podłoże nie jest konieczne - na dnie
wystarczy ułożyć duży kłębek mchu jawajskiego lub
ewentualnie innych delikatnych, drobnolistnych roślin.
Woda powinna być dość miękka (na pewno poniżej
10ºdGH), lekko kwaśna (pH 6,0-6,5) o temperaturze
26-28ºC. Zasadniczo istnieją trzy szkoły: pierwsza zaleca wpuszczenie do kotnika jednej samicy i dwóch
samców, druga – odwrotnie, zaś trzecia – dobranej
pary. Ikra jest składana wśród roślin. Od jednej samicy
można uzyskać 300-500 jaj. Bezpośrednio po zakończeniu tarła dorosłe ryby odławiamy. Młode wylęgają
się po 24-48 godzinach (przypuszczalnie zależy to od
temperatury i składu chemicznego wody). Są stosunkowo małe. Przez pierwsze 3-4 dni korzystają z zapasów
zgromadzonych w woreczkach żółtkowych, po czym
zaczynają pływać w poszukiwaniu pokarmu. Ich wyżywienie w pierwszych dniach jest dość problematyczne:
najlepiej podawać im żywe pierwotniaki zaś, w ich braku, pokarmy dla narybku w płynie.
239
240
241
242
243
244
Hokejówka amazońska
245, 246
(Thayeria boehlkei)
< 6 cm
>80l
22–28°C
5-12°dGH
6,0–7,0
Pochodzenie: Ameryka Południowa – zasiedla górną
część biegu Amazonki w Peru i Brazylii oraz rzekę Rio
Araguaia.
Zbiornik:szczelnie przykryty i dość silnie oświetlony.
Zaleca się zainstalowanie wydajnego filtra (ryby lubią
lekki ruch wody). Dodatkowo warto zainstalować napowietrzacz. Rodzaj podłoża nie ma dla ryb większego
245
246
134 Sumokształtne
jące się jaśniejsze paski. Występuje ledwie zauważalny
dymorfizm płciowy – samce są nieco smuklejsze od
swych partnerek.
Pokarm:należy do ryb wszystkożernych, w akwarium
zjada żywe i martwe ryby, filety rybne, surowe, chude mięso pokrojone na niewielkie kawałki. Nie gardzi
dżdżownicami, rurecznikami, żywymi i mrożonymi larwami muchówek. Jako dodatek, a nawet pokarm podstawowy, nadają się również tabletki i grubsze granulki
(np. takie dla dużych pielęgnic). Najwłaściwszą porą
karmienia jest późny wieczór.
Rozmnażanie: sporadycznie możliwe w akwarium.
Złoża żółtozielonych, kleistych jaj są składane bezpośrednio na podłożu. Rodzice opiekują się ikrą, strzegą
jej przed drapieżnikami i wachlują płetwami w celu zapewnienia lepszego natlenienia. Obficie karmiony narybek rośnie bardzo szybko.
Uwagi: promienie płetw piersiowych tych sumów
przekształcone są w ostre kolce łączące się z gruczołami produkującymi silnie toksyczną substancję. Przypadkowe ukłucie może mieć przykre konsekwencje
zdrowotne w postaci trudno gojących się i bardzo bolesnych ran, zaś u osób wrażliwych zagrażać nawet ich
życiu! Jad ten stosowany jest w chińskiej medycynie
ludowej. Z powodu dużych zdolności przystosowawczych tych sumów oraz jadowitości w niektórych stanach USA ich posiadanie jest zakazane.
Rodzina: Ictaluridae
Do rodziny tej należy ponad 50 gatunków sumów
zamieszkujących Amerykę Północną od Kanady po
Gwatemalę. Niektóre z nich zostały zawleczone lub celowo introdukowane w innych częściach świata, w tym
w Europie. W wodach Polski spotkać można sumika
karłowatego. Ryba ta bywa też sporadycznie pielęgnowana w przydomowych stawach ozdobnych, a nawet
w akwariach.
Sumik karłowaty
373
(Ameiurus nebulosus)
< 25 (55) cm
>400l
18–26°C
10-20°dGH
6,5–7,5
Pochodzenie: gatunek północnoamerykański. Zamieszkuje rzeki wpadające do Atlantyku od Nowej
Szkocji (Kanada) po Alabamę (USA). Spotykany również
w Wielkich Amerykańskich Jeziorach oraz dorzeczu
Missisipi od Quebecku po Luizjanę. Introdukowany do
wielu krajów azjatyckich i europejskich (jako atrakcyjna
z wędkarskiego punktu widzenia ryba). Szybko okazało
się jednak, że – choć w obcych dla siebie wodach czuje
się doskonale – osiąga w nich dużo mniejsze gabaryty niż w swym środowisku naturalnym i stanowi tylko
uciążliwy chwast rybi w dodatku groźny dla ikry i narybku gatunków rodzimych. Pierwsze sumiki karłowate trafiły na ziemie polskie w 1885 r. i błyskawicznie rozprzestrzeniły się na rozległych obszarach. W chwili obecnej
gatunek ten tworzy w naszych wodach stabilne i liczne
populacje i – mimo zwalczania – jego całkowite wyeliminowanie jest już praktycznie niemożliwe.
Zbiornik:szczelnie przykryty, niezbyt mocno oświetlony, z wydajną filtracją. Wskazane piaszczyste podłoże
i liczne dekoracje z korzeni, kawałków drewna i otoczaków zapewniające mnogość kryjówek. Można posadzić
duże, mocne rośliny, wskazana jest również obecność
roślin pływających. Konieczne regularne podmiany
wody.
Charakterystyka: typowy nocny drapieżnik. Jest
w stanie połknąć rybę o długości połowy własnego
ciała. Najlepiej pielęgnować pojedynczy okaz w towarzystwie innych ryb zbyt dużych do skonsumowania.
Opis: ciało walcowate, z krótką, okrągłą głową opatrzoną dużym pyskiem z 3 parami wąsów, Boki i grzbiet
szarobrunatne do niemal czarnych, brzuch nieco jaśniejszy. Samice w okresie rozrodczym (wiosna) można
rozpoznać po bardziej wydatnych brzuchach.
Pokarm: preferuje pokarmy żywe i mrożone (larwy
owadów, rureczniki, doniczkowce, dżdżownice, mięso
małży, krewetki, kryl, gammarus, małe ryby), ale – po
przyzwyczajeniu – zjada również suche płatki, granulki
i tabletki. Wartościowym pokarmem może być mrożona ikra ryb (chętnie zjada ikrę w naturze).
Rozmnażanie:nie rozmnaża się w akwarium.
Uwagi: wśród wędkarzy ryba ta bywa zwana „byczkiem”. Jest wybitnie odporna na brak tlenu w wodzie.
Rodzina: zbrojnikowate (Loricariidae)
Rodzina ta skupia wyjątkowo oryginalne ryby pochodzące z północnej części Ameryki Południowej,
nazywane często zbiorczo przez akwarystów niezbyt
poprawnie „glonojadami” (w rzeczywistości tylko nieliczne z nich żywią się glonami). Nietypowe kształty,
specyficzny, unikalny sposób żerowania oraz frapujący
tryb życia sprawiają, że trudno przejść obok nich obojętnie. Rodzina ta jest niezwykle liczna w gatunki. Do
tej pory opisano ich ok. 850, ale specjaliści uważają,
że w trudno dostępnych wodach Amazonii może ich
żyć nawet dwa razy tyle. Ewenementem, szczególnie
jaskrawym w XXI wieku, jest stosunkowo niewielki stopień poznania tych ryb – jak dotąd zaledwie ok. połowy
znanych zbrojników zostało naukowo opisanych i otrzymało oficjalne, łacińskie nazwy gatunkowe. Pozostałe
zaklasyfikowano jedynie do rodzajów, a nawet podrodzin. Aby rozwiązać ten problem redakcja niemieckiego czasopisma Die Aquarien- und Terrarien-Zeitschrift
(w skrócie DATZ) zaproponowała w 1988 r. zdawałoby
się doskonałe rozwiązanie: kolejnym pojawiającym się
w handlu gatunkom zaczęto nadawać symbol „L” (od
Loricariidae) wraz z kolejną cyfrą, np. L001, L002, L003
itd. Obecnie numeracja ta przekroczyła już 650. Niestety, symbole te przyznawano dość lekką ręką i rychło
okazało się, że numeracja ta zaczęła obfitować w liczne synonimy, tj. jeden i ten sam gatunek był opisywany przez więcej niż jeden L-numer. Dodatkowo wiele
zamętu narobiło inne niemieckie czasopismo – Das
Aquarium – które, w cztery lata później, zaproponowało własną numerację oznaczaną literami LDA (od łacińskiej nazwy rodziny i pierwszych liter nazwy periodyku).
Opisano w niej sporo gatunków dodatkowo gmatwając
i tak już pogmatwaną kwestię nazewnictwa zbrojników.
Jakby tego było mało w handlu funkcjonują dodatkowo
zwyczajowe nazwy nadawne przez eksporterów i dystrybutorów tych ryb. Wszystko to sprawia, że prawidłowe oznaczenie danego zbrojnika tylko na podstawie
nazwy handlowej często bywa bardzo trudne.
Acanthicus adonis
374
< 100 cm
>3000l
22–27°C
5-12°dGH
6,5–7,5
Pochodzenie:zamieszkuje dorzecze Amazonki na pograniczu Brazylii i Peru. Preferuje odcinki rzek o ciemnej, wolno płynącej, zasobnej w substancje humusowe
wodzie.
Zbiornik:jak największy. Na jego dnie powinien znajdować się gruby żwir. Jako elementów dekoracyjnych
należy użyć dużych korzeni i kawałów drewna, otoczaków oraz płaskich kamieni. Rośliny łatwo mogą
zostać uszkodzone, dlatego kwalifikują się jedynie
duże i odporne gatunki takie jak anubiasy, zwartka
aponogetonolistna czy krynia tajska. Najlepiej sadzić
je w doniczkach, zaś ich podstawy obkładać kamieniami. W akwarium niezbędny jest bardzo wydajny filtr
z wkładem biologicznym (tak duże ryby produkują wiele metabolitów), wskazany jest też napowietrzacz oraz
pompa turbinowa powodująca lekki nurt wody. Aby
utrzymać wodę w niezbędnej czystości konieczne są
regularne, cotygodniowe podmiany w ilości ok. 30%
zwartości zbiornika.
Charakterystyka:mimo dużych rozmiarów „adonisy”
są na ogół spokojne i tolerancyjne wobec innych gatunków ryb, w tym także innych zbrojników. Większość
dnia spędzają nieruchomo, przyssane do kawałków
drewna, które pracowicie ogryzają lub ukryte między
korzeniami i kamieniami.
Opis:ciało jest stosunkowo masywne w części brzusznej, niezbyt wysokie, z łagodnie zaokrągloną głową
i stopniowo zwężającym się ku nasadzie płetwy ogonowej tułowiem. Skrajne promienie tej ostatniej są
silnie wydłużone w rezultacie czego przypomina ona
proporzec. Ciało ryby pokrywa charakterystyczny,
bardzo mocny pancerz z drobnych płytek tworzących
coś na kształt rycerskiej zbroi. Gdy przyjrzymy się jej
z bliska odkryjemy, że jest fantastycznie wyrzeźbiona
z szeregami ostrych niczym brzytwy kolców zbiegającymi się na głowie. Silnie kolczaste są też potężne,
pierwsze promienie płetw piersiowych. „Zbroja” ta
ma barwę ciemnobrunatną, niemal czarną z pięknymi,
jasnymi kropkami. Ich barwa oraz ilość i rozmieszczenie jest bardzo zmienne (przypuszczalnie zależy od
lokalnej populacji z której pochodzi dany okaz). U niektórych osobników są one niemal białe, u innych żółtawe, jeszcze u innych wreszcie różowawe do niemal
czerwonych. Na głowie jest ich zwykle niewiele – najgęściej kropkowane są grzbiet i ogon oraz zdobiące je
płetwy. Szczególnie efektownie i barwnie wyglądają
osobniki młode – kilkunastocentymetrowe. Z wiekiem,
niestety, kropki na ogół blakną, a niekiedy nawet częściowo zanikają (to przypuszczalnie również zależy od
pochodzenia ryby). Dymorfizm płciowy staje się wyraźny dopiero u dojrzałych „adonisów” – samce są zwykle
większe, mocniej „opancerzone”, mają szersze głowy,
zaś pierwsze promienie ich płetw piersiowych pokrywają się gęstymi i ostrymi kolcami. U samic „oręż” ten
jest mniej imponujący, ponadto są one nieco „tęższe”
i mniej smukłe od samców.
Pokarm:ryby wszystkożerne z przewagą pokarmu roślinnego. Chętnie zjadają suche pokarmy w tabletkach,
sałatę, ogórki, cukinię, groszek, marchew, parzone
płatki owsiane. Nie gardzą też dodatkiem pokarmów
pochodzenia zwierzęcego takich jak mrożone larwy
wodzienia, kryl czy mięso krewetek.
Rozmnażanie: zanotowano już przypadki rozmnożenia „adonisów” w niewoli jednak wyłącznie w wyjątkowo dużych, trudnych do zapewnienia w domowych
warunkach akwariach.
Uwagi: gatunkiem podobnym jest sporadycznie importowany do Europy Acanthicus hystrix.
Zbrojnik niebieski
375-379
(Ancistrus sp.)
< 13 cm
>120l
22–26°C
5-16°dGH
6,0–7,5
Pochodzenie:jego przodkowie pochodzą z wód Gujany i dorzecza Amazonki (przypuszczalnie jest to krzyżówka hodowlana kilku różnych gatunków z rodzaju
Ancistrus nie mająca odpowiednika w naturze).
Zbiornik: szczelnie przykryty i niezbyt jasno oświetlony. Dno powinno być możliwie ciemne i obfitować
w kryjówki wśród korzeni i kamieni. W zbiorniku należy
umieścić kilka kryjówek w postaci skorup orzechów kokosowych lub ceramicznych rurek. Akwarium powinno
być, przynajmniej częściowo, obficie zarośnięte. Wskazana jest również obecność roślin pływających. Ryba
o dużych zdolnościach adaptacyjnych, zwłaszcza co do
parametrów wody.
Charakterystyka: są wyjątkowo spokojnymi i nieskomplikowanymi w chowie i hodowli rybami nadającymi się do niemal każdego rodzaju akwarium ogólnego.
Agresywne wobec siebie mogą być jedynie dorosłe
samce, a wobec innych ryb – rodzice strzegący ikry. Na
ogół nie niszczą roślin.
Opis:ma typowe dla większości zbrojników brzusznie
spłaszczone ciało z wypukłym grzbietem i dwiema
płetwami grzbietowymi. Płetwy piersiowe są mocne,
dobrze rozwinięte i wydłużone – umożliwiają rybie charakterystyczne „chodzenie” po dnie. Płetwa ogonowa
jest trójkątna. Ciało ma barwę od jasnobrunatnej do
niemal czarnej z licznymi ciemniejszymi i jaśniejszymi
punktami. Wyhodowano również ksantoryczną, złotą
odmianę tej ryby o jasnych oczach oraz formę welonową o silnie wydłużonych płetwach (w tym również
ksantoryczną). U dorosłych osobników występuje
wyraźnie widoczny dymorfizm płciowy – samce o długości 5-6 cm mają już „zarost” w postaci gęstych wyrostków w kształcie litery „Y” widocznych na przedniej
części głowy.
Pokarm: ryby te są typowymi roślinożercami sporadycznie uzupełniającymi swój jadłospis pokarmami
zwierzęcymi, ale wykazują bardzo szerokie właściwości przystosowawcze również w zakresie żywienia.
Niemniej ich dieta powinna składać się głównie z produktów roślinnych: surowych i gotowanych warzyw
(sałata, szpinak, kalafior, brokuł, ogórek, dynia, cukinia, melon), mrożonek roślinnych (groszek, szpinak)
oraz suchych pokarmów najlepiej w formie tabletek
roślinnych z dużą zawartością spiruliny. Sporadycznie raz lub dwa razy w tygodniu można podać lekkostrawny pokarm zwierzęcy taki jak mrożony wodzień,
plankton, gammarus lub kryl. W akwarium z tymi rybami nie może zabraknąć też drewna, które jest powoli
zjadane.
Rozmnażanie: jako jedne z nielicznych zbrojników
doskonale mnożą się w akwariach. Kluczem do sukcesu jest dobór pary hodowlanej. Do tarła najczęściej
dochodzi w grocie, pod korzeniem lub w innej kryjówce. Samica składa zwykle ok. 100 jaj. Ikra i młode
są troskliwie strzeżone. Wylęg następuje po 5 dniach,
po 3-4 kolejnych narybek zaczyna żerować. Wymaga
obfitości glonów i dokarmiania sałatą lub szpinakiem.
Często zdarza się, że w bogato obsadzonym zbiorniku zbrojniki te rozmnażają się samorzutnie i zaskoczony akwarysta niespodziewanie odkrywa na szybach
młodziutkie osobniki. Komercyjnie rozmnaża się te
ryby umieszczając w niewielkich akwariach „haremy”
złożone z jednego samca i 2-3 samic. W hodowlach
masowych, aby przyspieszyć „produkcję” idzie się nawet dalej – ikrę z poszczególnych akwariów zbiera się
i przekazuje „pod opiekę” jednemu samcowi, tak, aby
pozostałe ryby jak najszybciej przystąpiły ponownie
do tarła. Prawidłowo żywione młode rosną stosunkowo szybko w ciągu kilku miesięcy osiągając dojrzałość
płciową.
Uwagi:idealna ryba dla początkujących. Jest bardzo
wytrzymała, co jednak nie oznacza, że można o nią
nie dbać! Podobnie jak każdemu innemu mieszkańcowi akwarium należy zapewnić jej optymalne warunki
w zbiorniku oraz odpowiednio dobrany pokarm!
373
375
374
376
378
377
379
180 Karpieńcokształtne
Zbiornik, charakterystyka i pokarm: jak szczupieńczyk pręgowany.
Rodzina: karpieńcowate
(Cyprinodontidae)
Do rodziny tej należy ok. 140 gatunków ryb jajorodnych zamieszkujących wody słodkie i słonawe, a – wyjątkowo – także morskie, od południowej części USA po
północne obszary Ameryki Południowej, a także północną Afrykę i tereny śródziemnomorskie. Niektórzy
jej przedstawiciele bywają sporadycznie pielęgnowani
w akwariach. W Polsce stosunkowo najczęściej w handlu pojawia się jordanelka florydzka, stanowiąca bardzo popularny gatunek akwariowy w USA, polecany
zwłaszcza początkującym akwarystom.
Jordanelka florydzka
552, 553
(Jordanella floridae)
< 6 cm
>60l
18–24°C
5-20°dGH
6,0–7,5
Pochodzenie: zamieszkuje dorzecza rzek St. Johns
i Ochlocknee na południu Florydy. Jest spotykana również w tamtejszych stawach, sadzawkach, rowach melioracyjnych i na bagnach. Poza tym występuje także na
meksykańskim Półwyspie Jukatan oraz została introdukowana do wód Karoliny Południowej i Georgii.
Zbiornik: ponieważ w diecie tego gatunku ważną rolę
odgrywają glony zaleca się jasne oświetlenie akwarium
lub nawet ustawienie go w nasłonecznionym miejscu.
Trzeba zapewnić umiarkowaną filtrację, ciemne podłoże i obfitość kryjówek. Zbiornik powinien być częściowo gęsto zarośnięty, wskazana jest również obecność
roślin pływających. W okresie od maja do września
ryby te można z powodzeniem pielęgnować również
na zewnątrz w przydomowych oczkach wodnych.
Charakterystyka: gatunek względnie łagodny względem innych ryb, jedynie samce w okresie zalotów bywają dość zadziorne wobec siebie, jednak ich utarczki
nie są groźne.
Opis: ciało dość masywne, wysokie, bocznie spłaszczone, barwy oliwokowożółtawej z połyskującymi łuskami.
W połowie ciała widoczna dość duża, czarna plama.
Boki i płetwy samców pokryte są rzędami czerwonych
punkcików. Samice bywają znacznie mniej barwne.
Pokarm: gatunek wszystkożerny, z upodobaniem zjada pokarmy suche, mrożone i żywe. Znaczny udział
w jego diecie powinny stanowić karmy roślinne (płatki
ze spiruliną, sałata, szpinak, a zwłaszcza glony z których
pracowicie oczyszcza akwarium).
Rozmnażanie: ryba jajorodna. Do rozrodu należy
przygotować niewielkie, gęsto zarośnięte akwarium
tarliskowe z ciemnym podłożem i licznymi kryjówkami.
Powierzchnię zbiornika należy pokryć roślinami pływającymi. Woda powinna mieć temperaturę 23-25°C.
W akwarium tarliskowym najlepiej umieścić samca
w towarzystwie dwóch samic. Tarło poprzedzone jest
dość burzliwymi zalotami i może trwać nawet kilka
dni. W tym czasie każda samica składa łącznie do 350
dość dużych jaj. Po tarle ryby należy odłowić i obniżyć
poziom wody do ok. 15 cm (co prawda zdarza się, że
samiec opiekuje się ikrą, a nawet narybkiem, ale w warunkach akwariowych może być to ryzykowne). Młode wykluwają się po 4-10 dniach. Gdy zaczną pływać
(2-3 dni później) należy podawać im początkowo pokarmy dla narybku w płynie oraz pierwotniaki, a po ok.
4-5 dniach świeżo wyklute larwy solowca. Młode rosną
szybko, ale nierównomiernie, dlatego należy je segregować pod względem wielkości, aby w akwarium nie
doszło do aktów kanibalizmu.
Rodzina: żyworódkowate (Goodeidae)
Do rodziny żyworódkowatych należy 55 gatunków
niewielkich ryb zamieszkujących południe Stanów
Zjednoczonych oraz Meksyk. Zgodnie z nazwą charakteryzują się one żyworodnością – po zapłodnieniu
wewnętrznym samica rodzi od kilku do kilkudziesięciu
dość dużych młodych. Embriony oraz nowo narodzone
młode posiadają zazwyczaj trofotenia – kosmki łączące je z organizmem matki i pełniące funkcję pępowiny.
Niektórzy przedstawiciele tej rodziny bywają chętnie
pielęgnowani w akwariach. Do najpopularniejszych zaliczają się m.in. ameka wspaniała oraz ksenoteka.
Ameka wspaniała
554
(Ameca splendens)
< 8 cm 12 cm
>120l 24–30°C
5-20°dGH
6,5–7,5
Pochodzenie: gatunek ten całkowicie wyginął już
w naturze – dawniej zamieszkiwał wody Meksyku.
Zbiornik: niezbyt jasno oświetlony, z bardzo intensywną filtracją. Na dnie gruby żwir oraz dekoracje z korzeni
i kawałów drewna. Zbiornik przynajmniej częściowo
gęsto zarośnięty odpornymi na podgryzanie roślinami. Wskazana obecność roślin pływających, zwłaszcza
o długich, zwisających korzeniach (np. pistie, różdżyce).
Konieczne regularne podmiany wody.
Charakterystyka: ryba łagodna i towarzyska, najlepiej
hodować ją w towarzystwie innych nieagresywnych
podobnej wielkości gatunków. Unikać należy jedynie
łączenia jej z rybami o długich płetwach które okazjonalnie może obgryzać.
Opis: duża, masywna ryba o wysokim ciele. Boki barwy oliwkowej pokryte mnóstwem połyskujących srebrzyście łusek. Samice wyraźnie większe od samców.
Ponadto u samców na płetwie ogonowej widnieją półksiężycowate, czarne i żółte pręgi.
Pokarm: konieczna przewaga pokarmu roślinnego
(spirulina, sałata, płatki owsiane), wskazany dodatek
karmy „zwierzęcej” w postaci pokarmów suchych, mrożonego planktonu, larw wodzienia itp.
Rozmnażanie: ryby typowo żyworodne, występuje
zapłodnienie wewnętrzne, ciąża trwa ok. 2 miesięcy.
Wielkość i liczebność młodych zależy od menu samicy.
Jeśli była karmiona pokarmami zwierzęcymi rodzi się
ich kilkadziesiąt, ale stosunkowo drobnych (do 1 cm),
zaś przy przewadze karmy roślinnej narybek bywa
mniej liczny (10-15 szt.), ale dużo większy (1,5 cm). Dorosłe ryby mogą zjadać młode, dlatego należy je od
nich oddzielić.
Ataeniobius toweri
555
< 7,5 cm
>80l
24–26°C
10-25°dGH
7,0–7,5
Pochodzenie: Lago de Creda w Meksyku
Zbiornik: szczelnie przykryty, umiarkowanie oświetlony (lub silnie, ale z roślinami pływającymi na powierzchni), wyposażony w bardzo wydajny filtr. Wskazane podłoże z grubego piasku, na dnie suche liście i korzenie
oraz kawałki drewna zapewniające dużą ilość kryjówek.
Zbiornik częściowo zarośnięty, z pozostawioną dość
znaczną przestrzenią do swobodnego pływania. Konieczne regularne, dość znaczne podmiany wody.
Charakterystyka: ryba łagodna i towarzyska, ale płochliwa. Najlepiej pielęgnować ją w grupach w zbiorniku gatunkowym lub z niewielkimi, łagodnymi rybami
o podobnych wymaganiach.
Opis: ciało smukłe, wydłużone, szarawe z ciemniejszymi znaczeniami. Samce różnią się od samic posiadaniem błękitnych płetw (zwłaszcza płetwy ogonowej)
i łusek o niebieskawym odcieniu.
Pokarm: gatunek wszystkożerny z przewagą pokarmu
roślinnego. W akwarium należy podawać mu dobrej
jakości płatki i drobne granulki zawierające spirulinę
i glony. Uzupełniająco należy karmić ryby mrożonym
planktonem (oczlik, rozwielitka, solowiec, lasonogi).
Ryby czyszczają również zbiornik z porastających go
glonów.
Rozmnażanie: gatunek żyworodny, ale uznawany za
jeden z najprymitywniejszych pod względem ewolucyjnym w obrębie rodziny żyworódkowatych – nie występują trofotenia stanowiące łącznik embrionów z ciałem matki (pełniące funkcję pępowiny). Ciąża trwa ok.
60 dni. Samica rodzi od 5 do 15 młodych. Należy podawać im roztarte i rozbełtane w wodzie płatki roślinne
oraz – uzupełniająco – drobny żywy plankton (larwy solowca). Młode rosną stosunkowo szybko i w wieku 6-7
miesięcy uzyskują dojrzałość płciową.
Characodon audax
556
< 5 cm 6,5 cm
>80l 22–25°C
10-20°dGH
7,0–7,5
Pochodzenie: bystro płynące krystalicznie czyste strumienie na Wyżynie Durango w Meksyku
Zbiornik: jasno oświetlony, bardzo intensywnie filtrowany i napowietrzany (wskazany silny ruch wody). Na
dnie piasek lub żwir i dekoracje z kamieni. Zbiornik częściowo dobrze zarośnięty. Kluczem do sukcesu hodowlanego są częste, regularne, znaczne podmiany wody,
nawet do 30% dwa razy w tygodniu.
Charakterystyka: ryba szybko pływająca i bardzo
zręczna, nadaje się do akwarium ogólnego, z łatwością rywalizuje o pokarm nawet z większymi od siebie
współmieszkańcami. Samce toczą niekiedy widowiskowe walki, jednak najczęściej wychodzą z nich bez
szwanku.
Opis: dość masywne ryby o nietypowym jak na żyworódki kształcie. Płetwa grzbietowa przesunięta ku
tyłowi. Boki srebrzyste, pięknie mieniące się różnymi
kolorami. Samce znacznie barwniejsze i smuklejsze od
samic.
Pokarm: jako podstawa wskazany pokarm żywy lub
mrożony (larwy muchówek, grubszy plankton), w ramach uzupełnienia diety można podawać suche płatki,
zaleca się również dodatek pokarmu roślinnego.
Rozmnażanie: ryba żyworodna, ciąża trwa ok. 45-50 dni.
Brzuch samicy w tym czasie bardzo się powiększa. Młodych jest zwykle niewiele (15-40 szt.), ale mają stosunkowo duże rozmiary (do 13 mm długości). Rosną bardzo powoli – wielkość dorosłych ryb osiągają dopiero po roku.
Chapalichthys pardalis
557
< 6 cm 7 cm
>80l 18–24°C
15-25°dGH
7,2–8,0
Pochodzenie: zamieszkuje wody stanu Michoacán
w południowo-zachodnim Meksyku.
Zbiornik: niezbyt jasno oświetlony, z wydajną, ale
spokojną filtracją nie powodującą nadmiernego ruchu wody. Ryby te najlepiej prezentują się na ciemnym
podłożu. Lubią akwaria gęsto zarośnięte z roślinami
pływającymi zasłaniającymi część powierzchni wody.
Charakterystyka: gatunek łagodny i towarzyski, można łączyć go z innymi mieszkańcami akwarium o podobnych wymaganiach. Należy trzymać gromadkę ryb
składającą się z co najmniej 6-8 osobników.
Opis: ciało szarobrunatne z ciemniejszymi znaczeniami wzdłuż linii kręgosłupa i w części ogonowej. Samce
mają płetwę odbytową przekształconą w gonopodium
oraz żółto obrzeżoną płetwę ogonową. Nieco większe
od nich samice są masywniejsze w części brzusznej.
Pokarm: pokarmy suche, żywe lub mrożone, wskazany
dość znaczny udział karm roślinnych. Ryby zjadają również glony. Ich przysmakiem są larwy owadów.
Rozmnażanie: stymulację do rozrodu stanowi obfite
karmienie ryb żywymi lub mrożonymi larwami owadów. Samica rodzi niewiele młodych (zazwyczaj jest ich
do 12 sztuk), ale za to stosunkowo dużych, o długości
ok. 15 mm. Jeżeli zbiornik jest gęsto zarośnięty roślinami można je pozostawić razem z rodzicami. W przeciwnym razie lepiej odłowić młode do oddzielnego
zbiornika podchowowego. Można je od razu karmić
rozdrobnionymi pokarmami płatkowanymi oraz mrożonymi oczlikami. Młode rosną stosunkowo powoli.
553
552
Ilyodon whitei
559
< 6 cm 7 cm
>80l 20–26°C
10-20°dGH
7,0–8,0
Pochodzenie: zamieszkuje wody stanów Michoacán
i Morelos w południowo-zachodnim Meksyku.
Zbiornik: dość jasno oświetlony, z wydajną filtracją.
Podłoże z piasku lub żwiru, dekoracje z otoczaków i kawałków drewna. Akwarium częściowo zarośnięte, zaleca się też umieszczenie w nim kilku roślin pływających.
Konieczne regularne podmiany wody.
Charakterystyka: ryba zgodna i towarzyska, teoretycznie dobrze nadaje się do akwarium ogólnego.
Z drugiej jednak strony, ze względu na rzadkość występowania i status zagrożenia tego gatunku, dla uzyskania optymalnych rezultatów hodowlanych zaleca
się przeznaczenie dla niego oddzielnego akwarium
gatunkowego. Rybę te należy pielęgnować w grupie,
najlepiej z lekką przewagą samic.
Opis: ciało wygrzbiecone, bocznie spłaszczone z wachlarzowatą płetwą ogonową i cofniętą ku tyłowi płetwą grzbietową. Grzbiet ciemny, boki srebrzyste z zielonkawym połyskiem. Wzdłuż linii bocznej biegnie
dość szeroka, ciemna smuga. Nieco mniejsze samce
łatwo odróżnić od samic po obecności narządu kopulacyjnego (andropodium) powstałego z przekształconej
płetwy odbytowej oraz po ogólnie bardziej jaskrawym,
wyrazistszym ubarwieniu.
Pokarm: gatunek wszystkożerny, w naturze żywi się
głównie glonami i larwami owadów. W akwarium chętnie zjada pokarmy żywe i mrożone, a nawet pokarmy
suche. W jego diecie należy zapewnić dość znaczny
udział składników roślinnych (np. płatki z dużą zawartością spiruliny).
Rozmnażanie: gatunek żyworodny. Po zapłodnieniu
wewnętrznym samice rodzą co dwa miesiące od 15 do
40 młodych o długości ok. 1 cm. Rodzice nie zjadają
młodych i można pielęgnować je wraz z nimi w akwarium gatunkowym. Narybek należy często karmić
żywymi larwami solowca, a nawet sproszkowanymi
pokarmami suchymi. Dojrzałość płciową młode ryby
uzyskują w wieku 4-5 miesięcy.
Uwagi: gatunek rzadko spotykany w akwariach, krytycznie zagrożony wyginięciem w środowisku naturalnym.
554
555
556
557
Ilyodon xantusi
558
< 7 cm 9 cm
>100l 24–27°C
10-20°dGH
7,0–8,0
Pochodzenie: Meksyk. Zamieszkuje głównie rzeki Rio
Colima i Jalisco.
Opis: kształtem przypomina Ilyodon whitei jest jednak
od niego nieco większy. Ciało szarooliwkowe, wzdłuż
boków ciągnie się szeroki pas złożony z mniejszych lub
większych ciemniejszych plamek. Samce można od558
559
244 Okoniokształtne
Thorichthys ellioti
767, 778
< 15 cm
>240l
24–28°C
8-16°dGH
7,0–8,5
Pochodzenie: dorzecze meksykańskiej rzeki Papaloapán.
Opis: ciało szarobrunatne z wyraźnym, fioletowym
połyskiem. Na tym tle na bokach biegną pionowe, nie
zawsze dobrze widoczne pręgi. Gardło, brzuch i dolna część boków są czerwonawe. Całe ciało usiane jest
lazurowymi plamkami. Taki sam kolor mają biegnące
wzdłuż promieni płetw wąskie linie. Samce są większe,
masywniejsze i bardziej kolorowe od samic oraz mają
wyraźnie wydłużone płetwy grzbietowe i odbytowe.
Samice mają wyraźnie widoczną czarną plamę na płetwie grzbietowej.
Zbiornik,charakterystyka,pokarmi rozmnażanie:
jak pielęgnica Meeka. Zaleca się, aby podłoże w akwarium było wykonane z miękkiego piasku. Samica składa
od 100 do 300 jaj.
PIELĘGNICE Z AMERYKI POŁUDNIOWEJ
W wodach Ameryki Południowej żyje bardzo wiele
gatunków ryb pielęgnicowatych o niezmiernie zróżnicowanym wyglądzie i rozmiarach. Do najbardziej popularnych wśród akwarystów należą skalary, dyskowce, drobne pielęgniczki z rodzajów Apistogramma,
Dicrossus, Laetacara, Mikrogeophagus i Nannacara,
a także akary, ziemiojady, pielęgnice skośnopręgie itp.
Część z nich (np. niektóre pielęgniczki, skalary), dobrze nadaje się do zbiorników ogólnych, inne zaleca
się pielęgnować tylko ze starannie dobranymi współmieszkańcami lub wręcz w oddzielnych zbiornikach
gatunkowych.
Akara żółta
769
(Aequidens metae)
< 15 (20) cm
>400l
24–30°C
5-12°dGH
5,0–6,5
Pochodzenie: zamieszkuje endemicznie rzekę Rio
Meta (dorzecze Orinoko) w Kolumbii.
Zbiornik: dokładnie przykryty, dość jasno oświetlony z wydajnym filtrem i napowietrzaniem. Wskazane
podłoże z ciemnego piasku lub żwiru. Jako dekoracje
najlepiej zastosować płaskie kamienie oraz korzenie
i kawałki drewna. Ryby nie niszczą roślin, więc zbiornik
może być gęsto zarośnięty. Konieczne obfite podmiany wody w ilości ok. 30% tygodniowo.
Charakterystyka: pielęgnice te są stosunkowo łagodne – można pielęgnować je wspólnie z niewielkimi
rybami, takimi jak kąsaczowate czy kiryski w zbiorniku
ogólnym. Występuje natomiast silna agresja wewnątrzgatunkowa. Zaleca się ich hodowlę w dobranych parach.
Opis: ciało bocznie spłaszczone, niezbyt wysokie,
z łagodnie zaokrągloną głową. Boki intensywnie żółte z ciemniejszymi, pionowymi, miodowymi pasami.
Płetwy żółtawe z jasnoniebieskimi plamkami. Dymorfizm płciowy zaznacza się słabo – samce są nieco
większe od samic, zaś na ich płetwach grzbietowych
i odbytowych znajduje się więcej błękitnych plamek.
Samice, zwłaszcza przed tarłem, są nieco masywniejsze.
Pokarm:wszelkie pokarmy pochodzenia zwierzęcego
– żywe, mrożone i suche.
Rozmnażanie:regularnie mnoży się w akwarium. Ryby
uzyskują dojrzałość płciową przy długości ok. 8 cm.
Stymulację do tarła stanowi obfita podmiana wody połączona z podniesieniem jej temperatury i obniżeniem
twardości ogólnej. Samica składa ikrę (zwykle ok. 200300 szt.) na wyczyszczonym uprzednio płaskim kamieniu. Larwy wylęgają się po ok. 3 dobach i są przenoszone przez rodziców do dołka wykopanego w podłożu.
Narybek zaczyna żerować po 6-9 dniach. Jest stosunkowo drobny dlatego początkowo najlepiej podawać
mu pierwotniaki, zaś po kilku dniach świeżo wyklute
larwy solowca.
Aequidens tetramerus
770
< 16 (25) cm
>350l
22–30°C
5-10°dGH
5,0–7,0
Pochodzenie:gatunek szeroko rozsiedlony – zamieszkuje dorzecze Amazonki w Peru, Kolumbii, Ekwadorze,
Brazylii i Boliwii. Jest spotykany również w rzekach Rio
Tocantins i Parnaiba oraz w wodach Gujany Francuskiej
i Surinamu, a także w dorzeczu Orinoko na obszarze
Kolumbii i Wenezueli.
Zbiornik:dokładnie przykryty, niezbyt silnie oświetlony, z wydajną filtracją i napowietrzaniem. Jako podłoże najlepiej sprawdza się gruby piasek. Zamiast roślin
w akwarium najlepiej umieścić plątaninę korzeni i kawałków drewna. Nie powinno zabraknąć w nim również
kilku płaskich kamieni. Powierzchnię podłoża można
wyłożyć warstwą suchych liści. Do wody zalecany jest
dodatek garbników. Konieczne są regularne, dość
znaczne podmiany wody.
Charakterystyka: ryby umiarkowanie agresywne
względem pozostałych mieszkańców akwarium – można pielęgnować je wspólnie z innymi dużymi pielęgnicami. Występuje natomiast bardzo silna agresja wewnątrzgatunkowa – zaleca się trzymać je w dobranych
parach.
Opis:ciało bocznie spłaszczone, dość wysokie. Dolna
część głowy i gardło purpurowoczerwone. Boki szarooliwkowe z zielonkawym połyskiem. Na tym tle widnieją nieregularnie rozmieszczone, ciemne plamy. Płetwy
są niebieskawe z żółtym połyskiem. Dymorfizm płciowy zaznacza się stosunkowo słabo – samce są nieco
większe od samic.
Pokarmi rozmnażanie:jak akara żółta. Pewnym problemem jest dobór zgodnej pary ryb – najlepiej aby
wybrały się same z grupy młodych osobników. W czasie tarła pielęgnice te przyjmują piękne ubarwienie
godowe. Wyrośnięta samica może złożyć do 1000 jaj.
Akara błękitna
771
(Andinoacara pulcher)
< 15 (20) cm
>240l
20–28°C
5-20°dGH
6,5–7,5
Pochodzenie: zamieszkuje wody Trynidadu, Panamy,
północnej Wenezueli i Kolumbii.
Zbiornik:niezbyt silne oświetlony, wyposażony w bardzo wydajny filtr oraz grzałkę. Wystrój powinny stanowić: podłoże z grubego piasku lub drobnego żwiru,
płaskie kamienie i skały, korzenie oraz wytrzymałe, silnie ukorzeniające się rośliny takie jak nurzaniec olbrzymi, żabienice, strzałki czy większe zwartki. Ryby wprawdzie ich nie zjadają, ale uwielbiają kopać w podłożu co
mniejszym i delikatniejszym roślinom z pewnością nie
wyszłoby na zdrowie. Wskazana jest również obecność
dużych roślin pływających. Woda musi być regularnie
odświeżana bowiem ryby produkują duże ilości metabolitów.
Charakterystyka:gatunek stosunkowo łagodny i nie
sprawiający większych problemów socjalnych. Ryby
te można pielęgnować w parach, haremach (jeden
samiec plus 2-3 samice), zaś w większych zbiornikach
nawet w grupach. Bezproblemowo można łączyć
je z innymi łagodnymi, dużymi pielęgnicami, oraz
z mniejszymi rybami w tym nawet drobnymi kąsaczami, zwłaszcza jeśli akary przebywały razem z nimi od
wczesnej młodości.
Opis: odznacza się bocznie spłaszczonym, szarawym
ciałem o oliwkowozielonkawym odcieniu. Na bokach
widoczne są liczne, jasnoniebieskie, błyszczące kropki i plamki. Występuje również od 5 do 8 pionowych,
czerniawych pasów. Płetwa grzbietowa jest czerwono
obrzeżona, również płetwa ogonowa ma barwę czerwonawą. Dymorfizm płciowy jest dość słabo widoczny
– samce są nieco większe, barwniejsze oraz mają zazwyczaj wydłużone ostatnie promienie płetw grzbietowej
i odbytowej. W skrajnych przypadkach zachodzą one
aż na płetwę ogonową.
Pokarm:akceptują praktycznie każdy rodzaj pokarmu.
Chętnie zjadane są zarówno suche płatki i granulki jak
i mrożonki oraz żywe pokarmy. Podstawę jadłospisu
powinny stanowić składniki pochodzenia zwierzęcego, takie jak larwy owadów, rureczniki, doniczkowce,
dżdżownice oraz skrobane serce wołowe. Nie wolno
zapominać o dodatkach roślinnych takich jak np. dobrej jakości płatki zawierające spirulinę. Ryby wymagają obfitego i częstego karmienia.
Rozmnażanie:aby uzyskać przychówek akar konieczne jest posiadanie dobranej pary. Najlepiej aby ryby
same wybrały się spośród większej grupy osobników.
Parę taką należy umieścić w oddzielnym, nawet 60-litrowym akwarium. Woda powinna mieć temperaturę 26-28ºC i być bardzo czysta. Ryby zwykle bardzo
szybko przystępują do tarła zapamiętale czyszcząc
pyszczkami płaski kamień lub szeroki liść. Po widowiskowych zalotach samca samica składa na nim zwykle ok. 200 jaj (wg niektórych źródeł czasem może
być ich nawet 1000). Opiekują się nimi oboje rodzice
i są w tym czasie nad wyraz agresywni. Zwykle po ok.
3 dniach wylęgają się larwy pieczołowicie przenoszone przez rodziców do wykopanych w pobliżu dołków.
Po 4-6 dniach maluchy resorbują zawartość woreczków żółtkowych i zaczynają pływać w poszukiwaniu
pożywienia. Należy podawać im początkowo pierwotniaki, a później świeżo wyklute larwy solowca i nicienie „mikro”. Gdy maluchy zaczną bezproblemowo
przyjmować pokarm rodziców najlepiej jest ostrożnie
odłowić. W sprzyjających warunkach za kilka tygodni
ponownie przystąpią do tarła. Młode ryby rosną stosunkowo szybko i osiągają dojrzałość płciową z chwilą
gdy ich długość przekroczy 7-8 cm.
Akara
pomarańczowopłetwa
772
(Andinoacara rivulatus)
< 20 cm
>500l
20–24°C
5-20°dGH
6,5–7,5
Pochodzenie: północno-zachodnia część Ameryki
Południowej, gdzie zamieszkuje gęsto zarośnięte rzeki
i rozlewiska wzdłuż wybrzeża Pacyfiku od Rio Esmeraldas w Ekwadorze po Rio Tumbes w Peru.
Zbiornik: dość jasno oświetlony, z bardzo wydajną
filtracją biologiczną i napowietrzaniem. Zalecane podłoże z grubego żwiru. Gatunek ten, niestety, na ogół
niszczy i wykopuje rośliny, dlatego zaleca się umieszczenie w zbiorniku wyłącznie dużych okazów pływających, takich jak wyrośnięte różdżyce. Ewentualnie,
można próbować wprowadzać mocne rośliny (większe
zwartki, krynia tajlandzka, nurzaniec olbrzymi) posadzone w zagrzebanych w podłożu i obłożonych płaskimi kamieniami doniczkach. Jako podłoże najlepszy jest
drobny żwir, który ryby namiętnie przekopują. Poza tym
w akwarium trzeba stworzyć możliwie dużo obszernych
kryjówek umieszczając w nim fragmenty drewna i korzeni. Konieczne są regularne, obfite podmiany wody.
Charakterystyka:pielęgnica ta cieszy się wśród wielu
akwarystów mianem gatunku stosunkowo agresywnego. W rzeczywistości jednak, pielęgnowana w odpowiednio urządzonym zbiorniku i starannie dobranym
towarzystwie, jest rybą dosyć łagodną. W każdym razie
najlepszym rozwiązaniem jest pielęgnacja dobranej
pary ryb. Można łączyć ją m.in. z innymi gatunkami dużych pielęgnic (np. Meeka, miodowymi) oraz z większymi sumami.
Opis:odznacza się wyjątkowo pięknym ubarwieniem:
na zielononiebieskich bokach znajdują się rzędy równomiernie rozmieszczonych fioletowych, opalizujących plamek oraz – dodatkowo – duża czarna plama
pośrodku tułowia. Na płetwach widoczne są jaskrawe,
niebieskie plamki. Szczególną ozdobą ryby jest wydłużona płetwa grzbietowa oraz łopatkowata płetwa
ogonowa obwiedzione szerokimi, jaskrawopomarańczowymi pasami. Od pyska rozchodzą się wokoło wąskie, zygzakowate błękitne linie. Dymorfizm płciowy
zaznacza się stosunkowo wyraźnie, zwłaszcza wśród
starszych ryb. Samce są większe, bardziej kolorowe,
zaś na ich czołach pojawiają się sukcesywnie się powiększające guzy tłuszczowe. Samice z kolei odznaczają się nieco ciemniejszym i mniej kontrastowym
ubarwieniem.
Pokarm: akary pomarańczowopłetwe są rybami bardzo żarłocznymi. Preferują pokarm pochodzenia zwierzęcego, a zwłaszcza mrożonki (larwy owadów, kryl,
krewetki, małże) i żywe bezkręgowce (dżdżownice, rureczniki, doniczkowce), jak również chude mięso (serce
i wątroba wołowa). Bez problemu zjadają także wszelkie pokarmy suche.
Rozmnażanie: chcąc rozmnożyć ten gatunek należy
pozostawić w zbiorniku dobraną parę ryb odławiając
wszystkich innych jego mieszkańców lub przenieść ją
do oddzielnego akwarium tarliskowego. W zbiorniku
trzeba umieścić kilka płaskich kamieni na których składana jest ikra. Przed tarłem ryby jeszcze intensywniej
przekopują podłoże drążąc w nim głębokie doły, wzrasta też ich agresja względem wszystkiego co znajduje
się w ich otoczeniu (są nawet w stanie atakować przez
szybę zbliżającego się do zbiornika opiekuna). Oboje
rodzice dokładnie czyszczą wybrany kamień i samica
składa na nim do kilkuset sztuk żółtej ikry. W przypadku młodych ryb dość często zdarza się, że w trakcie ich
pierwszego tarła jest ona zjadana. Larwy wylęgają się
po ok. 24 godzinach i są przenoszone do zagłębienia
w podłożu. Aktywne żerowanie narybek rozpoczyna
zwykle po 5 dniach. Należy podawać mu świeżo wyklute larwy solowca, a – w ostateczności – suche pokarmy dla narybku. Maluchy rosną bardzo szybko. Po ok.
tygodniu należy oddzielić je od rodziców. Dojrzałość
płciową osiągają przy długości ok. 12 cm.
767
768
769
770
771
772
773, 774
(Apistogramma agassizii)
< 8 cm 5 cm
>120l 23–29°C
2-8°dGH
6,0-6,5
Pochodzenie: zamieszkuje południowe dopływy
Amazonki na terenie Brazylii.
Zbiornik:dokładnie przykryty, wyposażony w niezbyt
silne lub umiarkowane oświetlenie oraz filtr i grzałkę.
Jako podłoże najlepszy jest gruby piasek przykryty
warstwą suchych dębowych lub bukowych liści. Dekoracje powinny stanowić liczne korzenie, kawałki
drewna i lignity. Wskazane jest umieszczenie w akwarium kryjówek wykonanych ze skorup orzechów kokosowych. Zbiornik może być, choć nie musi, częściowo
zarośnięty roślinami (w środowisku naturalnym tych
Pielęgniczka Agassiza
773
774
851 Dyskowiec – grupa B (Brown)
Dyskowiec – grupa C (Blue) 852
857 Dyskowiec – grupa H (Pattern fine)
853 Dyskowiec – grupa G (Red)
Dyskowiec – grupa G (Pattern fine) 858
Dyskowiec – grupa I (Pattern coarse) 860
Dyskowiec – grupa E (Turquise striped) 854
859 Dyskowiec – grupa I (Pattern coarse)
855 Dyskowiec – grupa F (Solid blue)
Dyskowiec – grupa D (Green) 856
861 Dyskowiec – grupa J (Spotted)
Dyskowiec – grupa K (Open) 862
Kup teraz
na www.procreo.pl
Metriaclima estherae
908
(syn. Maylandia estherae)
< 15 cm 12 cm
>240l 24–27°C
16-30°dGH
8,0-8,5
Pochodzenie: zamieszkuje jezioro Malawi wzdłuż
wschodniego wybrzeża w okolicach pogranicza Mozambiku i Tanzanii. Zasiedla biotop skalisty. Jest przedstawicielem grupy „mbuna”. Znanych jest bardzo wiele
wariantów barwnych z których najpowszechniej dostępny w handlu to „red red”.
Zbiornik: minimum 120x40x50 cm. Piaszczyste podłoże, spora ilość skał. Zalecana silna cyrkulacja wody.
Pozostałe warunki – patrz: „Informacje ogólne” str. 272.
Charakterystyka:ryba generalnie średnio agresywna
i terytorialna, choć zdarzają się samce zdecydowanie
agresywne. W mniejszych zbiornikach najlepiej pielęgnować ją w układzie haremowym (jeden samiec plus
kilka samic), zaś w większych w grupie z przewagą liczebną samic. „Wielosamcowość” oraz pielęgnację
z innymi gatunkami zaleca się w zbiorniku o długości
co najmniej 150 cm. Zalecane propozycje łączenia:
Metriaclima sp. „zebra chilumba”, Iodotropheus sprengerae, Pseudotropheus sp. „acei”, Pseudotropheus saulosi.
Opis:w naturze dorosłe samce są niebieskie z wyraźnymi atrapami jajowymi na płetwie odbytowej oraz
podobnymi żółtymi plamkami w tylnej części płetwy
grzbietowej. Samice są pomarańczowożółte. Samce
najpopularniejszej w handlu odmiany „red-red” również są intensywnie pomarańczowożółte, bardzo podobne do samic (odróżnić można je po słabo widocznych atrapach jajowych na żółtej płetwie odbytowej).
Forma OB posiada niebieskawe płetwy i liczne ciemne
„ciapki” na pomarańczowym tle.
Pokarm:jak Metriaclima callanois.
Rozmnażanie:samica składa 20-35 jaj, które nosi w pysku przez ok. 21 dni. Młodym można podawać świeżo
wyklute larwy solowca, a nawet roztarte na drobny pył
pokarmy suche.
Metriaclima greshakei
909
(syn. Maylandia greshakei)
< 15 cm 11 cm
>240l 24–27°C
16-30°dGH
8,0-8,5
Pochodzenie:występuje w okolicach Makakola w południowo-wschodniej odnodze jeziora Malawi. Zamieszkuje biotop skalisty. Jest przedstawicielem grupy
„mbuna”.
Charakterystyka: gatunek terytorialny i dość agresywny. Najlepiej pielęgnować jednego samca w towarzystwie kilku samic. Zalecane propozycje łączenia:
Metriaclima sp. „elongatus chewere”, Iodotropheus
sprengerae, Pseudotropheus sp. „acei”, Pseudotropheus saulosi.
Opis:samce są intensywnie niebieskie i nie zawsze wyraźnie widocznymi pionowymi ciemniejszymi pręgami
na ciele. W zależności od odmiany płetwa grzbietowa
i ogonowa mogą być mniej lub bardziej żółte. Na płetwie odbytowej widoczne są wyraźne atrapy jajowe.
Samice są brunatne z ciemniejszymi pionowymi pręgami na bokach lub żółtobrunatne z żółtymi płetwami
grzbietową i ogonową.
Zbiornik,pokarmi rozmnażanie:jak Metriaclima estherae.
Metriaclima lombardoi
910, 911
(syn. Maylandia lombardoi)
< 15 cm 12 cm
>375l 24–27°C
16-30°dGH
8,0-8,5
Pochodzenie: zamieszkuje endemicznie okolice wyspy Mbenji na jeziorze Malawi. Gatunek ten został introdukowany w okolicach wyspy Namalenje. Zasiedla
strefę przejściową między biotopem piaszczystym
a skalistym. Jest przedstawicielem grupy „mbuna”.
Zbiornik:minimum 150x50x50 cm. Piaszczyste podłoże, niewielka ilość skał. Pozostałe warunki – patrz: „Informacje ogólne” str. 272.
Charakterystyka:ryba zdecydowanie agresywna i terytorialna. Najlepszym rozwiązaniem jest pielęgnacja
pojedynczego samca w towarzystwie kilku samic. Próby z „wielosamcowością” można podjąć w akwarium
o długości min. 200 cm. Zalecane propozycje łączenia:
Metriaclima sp. „zebra chilumba”, Pseudotropheus crabro, Pseudotropheus sp. „acei” .
Opis:odwrotnie niż u wielu innych gatunków z jeziora
Malawi w przypadku tej pielęgnicy dorosłe samce są
żółte, a samice niebieskie. Samce posiadają na bokach
nie zawsze dobrze widoczne szarawe, pionowe pasy.
Na płetwie odbytowej widnieje pojedyncza atrapa jajowa. Płetwa grzbietowa może być lekko niebieskawa.
Na ciemnoniebieskich bokach samic znajdują się pionowe, czarne pasy.
Pokarm: w naturze żywi się głównie glonami, peryfitonem i planktonem. W akwarium należy podawać dobrej jakości suche pokarmy z dużą zawartością spiruliny
i glonów oraz mrożone larwy wodzienia i czarnego komara, solowca, lasonogi i kryla.
Rozmnażanie: samica składa do 40 jaj, które nosi
w pysku przez ok. 3 tygodnie. Uwolniony narybek ma
ok. 13 mm długości. Należy karmić go żywymi larwami
solowca, a po kilku dniach roztartymi na pył suchymi
pokarmami i mrożonym oczlikiem. Obficie karmione
młode po miesiącu osiągają 2,5 cm długości. Samce
zaczynają przebarwiać się na żółto przy długości ok.
4 cm, zaś barwy właściwe dla osobników dorosłych
uzyskują przy długości ok. 6 cm, co następuje zwykle
w wieku ok. 8 miesięcy.
Metriaclima pyrsonotos
912
(syn. Maylandia pyrsonotos)
< 12 cm 10 cm
>200l 24–27°C
16-30°dGH
8,0-8,5
Pochodzenie:zamieszkuje wody jeziora Malawi w okolicach Nakantenga, Nkhudzi, Chimwalani Reef, Makanjila Point, Mphanga Rocks i wyspy Kanchedza. Zasiedla
biotop skalisty. Jest przedstawicielem grupy „mbuna”.
Zbiornik:minimum 100x40x50 cm. Piaszczyste podłoże, dość duża ilość skał. Zalecana silna cyrkulacja wody.
Charakterystyka:ryba zdecydowanie agresywna i terytorialna. Najlepszym rozwiązaniem jest pielęgnacja
pojedynczego samca w towarzystwie kilku samic. Zalecane propozycje łączenia: Pseudotropheus cyaneorhabdos, Iodotropheus sprengerae, Pseudotropheus
sp. „acei”.
Opis:samce są intensywnie niebieskie z ciemniejszymi, pionowymi pręgami na ciele i pomarańczowoczerwonymi płetwami grzbietową i ogonową. Na płetwie
odbytowej znajdują się dobrze widoczne atrapy jajowe. Samice mają barwę jednolicie brunatną, niekiedy
z pomarańczową płetwą grzbietową.
Pokarm:ryba ta w naturze żywi się peryfitonem (glony
plus zamieszkujące je bezkręgowce plus cząstki mineralne) zeskrobywanym ze skał. W akwarium należy podawać jej suche pokarmy zawierające duże ilości spiruliny i glonów oraz – jako pokarm dodatkowy – mrożone
larwy wodzienia, mięso krewetek i kryla.
Rozmnażanie: samica składa od 25 do 40 jaj, które
nosi w pysku przez 3 tygodnie. Młodym można podawać rozdrobnione pokarmy suche (takie, jak dla osobników dorosłych) oraz żywe larwy solowca.
Metriaclima
sp.„zebrachilumba”
913
(syn. Maylandia sp. „zebra chilumba”)
< 17 cm 13 cm
>375l 24–27°C
16-30°dGH
8,0-8,5
Pochodzenie: wody wybrzeża północno –zachodniego pomiędzy Ngara a Chirwa w jeziorze Malawi. Zasiedla zarówno wolne od osadu jak i obfitujące w osady
wody biotopu skalistego. Jest przedstawicielem grupy
„mbuna”.
Zbiornik:minimum 150x50x50 cm. Piaszczyste podłoże, dość znaczna ilość skał. Pozostałe warunki – patrz:
„Informacje ogólne” str. 272.
Charakterystyka: gatunek terytorialny i zdecydowanie agresywny. Najlepiej pielęgnować jednego samca
w towarzystwie kilku samic. Zalecane propozycje łączenia: Pseudotropheus cyneorhabdos, Pseudotropheus
sp. „acei”, Labidochromis caeruleus.
Opis: samce są intensywnie niebieskie z ostro zarysowanymi, pionowymi czarnymi pasami na bokach.
Wzdłuż płetwy grzbietowej biegnie czarny pas łączący
się z pasami bocznymi. Ciemne pasy występują również na głowie ryby. Na płetwie odbytowej widnieją
atrapy jajowe. Płetwa ogonowa, brzuch oraz zakończenie płetwy grzbietowej mogą być pomarańczowo
zakończone. Samice są brunatne z niebieskawym połyskiem, ciemniejszymi, pionowymi pręgami na bokach
i lekko żółtawymi płetwami.
Pokarm:jak Metriaclima lombardoi.
nosi w pysku przez 3 tygodnie. Młodym można podawać rozdrobnione pokarmy suche (takie, jak dla osobników dorosłych) oraz żywe larwy solowca.
Melanochromis auratus
914aib
< 13 cm 9 cm
>240l 24–27°C
16-30°dGH
8,0-8,5
Pochodzenie: zamieszkuje wody jeziora Malawi od
Jalo Reef do Crocodile Rock. Zasiedla biotop skalisty oraz strefę przejściową między biotopem skalistym a piaszczystym. Jest przedstawicielem grupy
„mbuna”.
Zbiornik:minimum 120x40x50 cm. Piaszczyste podłoże, jako dekoracje kawałki skał pomiędzy którymi słabsze osobniki będą mogły znaleźć zaciszne kryjówki.
Charakterystyka:gatunek zdecydowanie agresywny,
zaleca się pielęgnowanie jednego samca w towarzystwie grupy samic. Na „wielosamcowość” można pozwolić sobie w zbiornikach o długości co najmniej 180
cm. Zalecane propozycje łączenia: Labeotropheus fuelleborni, Labeotropheus trewavasae, Pseudotropheus
sp. „acei”
Opis:ryba ta w literaturze bardzo często jest nazywana pyszczakiem złocistym. W praktyce polskie nazwy
ryb z jeziora Malawi nie są przez akwarystów używane.
Polska nazwa tego gatunku jest zresztą nieprecyzyjna
i nieco myląca, bowiem „złociste” są tylko jego samice.
Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Samce
(fot. 914a) są niebiesko czarne – mają niebieski grzbiet
i niebieską pręgę wzdłuż linii bocznej oddzielone od
siebie czarnym pasem. Dolna część ciała jest czarna.
Ciemne pręgi występują również na czole ryby. Na
płetwie odbytowej znajdują się atrapy jajowe, Nieco
mniejsze samice (fot. 914b) są intensywnie żółte z czarnym pasem wzdłuż linii bocznej i drugim czarnym pasem wzdłuż grzbietu. Obok tych czarnych pasów ciągną się węższe, białe (cecha rozpoznawcza). Na płetwie
grzbietowej występuje czarny wzór.
Pokarm:w naturze żywi się przeważnie glonami porastającymi skały. W akwarium należy karmić go suchymi
pokarmami ze znaczną ilością spiruliny i glonów oraz
– uzupełniająco – mrożonymi larwami wodzienia, czarnego komara i mięsem krewetek oraz grubszym planktonem.
nosi w pysku przez ok. 3 tygodnie. Z reguły opiekuje
się narybkiem przez ok. tydzień po jego wypuszczeniu.
Młodym należy podawać roztarte na pył suche pokarmy (takie jak dla osobników dorosłych).
Melanochromis chipokae
915
< 16 cm 13 cm
>375l 24–27°C
16-30°dGH
8,0-8,5
Pochodzenie: zamieszkuje okolice Chidunga Rocks
w pobliżu wyspy Chipoka, jego zasięg obejmuje wyspy
Nakantenga i Mbenji. Zasiedla strefę przejściową. Jest
przedstawicielem grupy „mbuna”.
Zbiornik: minimum 150x50x50 cm. Piaszczyste podłoże i liczne dekoracje wykonane z fragmentów skał.
Charakterystyka: ryba agresywna i umiarkowanie
terytorialna. Należy pielęgnować ją w haremach składających się z samca i co najmniej trzech, a jeszcze lepiej więcej samic (samce są bardzo brutalne względem
samic i im tych ostatnich jest więcej tym agresja samca
bardziej równomiernie się rozkłada). Samce są wyjątkowo agresywne względem siebie. Jeżeli zależy nam na
„wielosamcowości” najlepiej umieścić w zbiorniku jednego wyrośniętego osobnika i kilka mniejszych, które
z łatwością sobie podporządkuje. Posiadanie w jednym
akwarium samców podobnej wielkości może skończyć
się krwawymi walkami. Zalecane propozycje łączenia:
Metriaclima estherae, M. sp. „elongatus chewere”.
Opis: u gatunku tego występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Samce mają intensywnie niebieską
górną połowę ciała z czarnogranatowym pasem ciągnącym się łukowato nieco poniżej linii grzbietu. Dolna
połowa ciała jest czarnogranatowa. Na płetwie odbytowej widnieją wyraźne atrapy jajowe. Samice są bardzo podobne do samic Melanochromis auratus – różnią
się od nich brakiem typowych dla tych ostatnich wąskich białych pasów ciągnących się na bokach wzdłuż
czarnych smug na ciele.
Pokarm:w naturze żywi się głównie młodymi rybami
oraz resztkami pozostawionymi przez większe ryby
podczas przekopywania podłoża. W akwarium należy
zapewnić mu dietę zawierającą przewagę składników
zwierzęcych i składającą się z suchych pokarmów oraz
mrożonych larw wodzienia, czarnych larw komara,
kryla, mięsa krewetek, gammarusa i planktonu.
Rozmnażanie: ryby osiągają dojrzałość płciową już
przy długości 7-8 cm. Samiec podczas zalotów i tarła jest brutalny i może dotkliwie poturbować samicę.
Składa ona do 50 jaj, które zbiera do pyska. Po tarle
najlepiej ostrożnie ją odłowić i umieścić w oddzielnym zbiorniku. Okres inkubacji trwa ok. 25 dni. Młode po wypuszczeniu mają ok. 8-10 mm długości. Należy karmić je rozdrobnionymi suchymi pokarmami
oraz żywymi larwami solowca. Uwaga! samicę przed
ponownym dołączeniem do stada ryb zaleca się
przetrzymać przez kilka dni w oddzielnym zbiorniku
obficie karmiąc urozmaiconymi pokarmami, tak, aby
odbudować jej kondycję.
908
909
910
911
912
913
914a
914b
915
916
Zdarza się, że w kilka godzin po tarle samica przenosi
ikrę do innej muszli. Po ok. 8 dniach z muszli wypływają młode (do 40 szt.), które pozostają pod opieką pływających w pobliżu rodziców. Narybek należy karmić
świeżo wyklutymi larwami solowca, roztartymi na pył
pokarmami suchymi w formie zawiesiny wodnej, a po
kilku dniach mrożoną moiną i oczlikiem.
Neolamprologus
tetracanthus
1113
< 20 cm 15 cm
>375l 24–26°C
15-25°dGH
8,0-9,0
Pochodzenie: zamieszkuje rozległe obszary jeziora
Tanganika Zasiedla strefę litoralu skalnego oraz strefę
przejściową.
Zbiornik: umiarkowanie oświetlony, z wydajną filtracją,
piaszczystym podłożem i licznymi skałami oraz kamieniami, między którymi ryby znajdą zaciszne groty. Konieczne regularne, obfite podmiany wody.
Charakterystyka: ryba agresywna i terytorialna, trzyma się w dobranych parach. Próbę pielęgnacji więcej
niż jednej pary w zbiorniku można zaryzykować tylko w bardzo dużych akwariach o długości powyżej
200 cm. Towarzystwem dla niej mogą być przedstawiciele rodzajów: Altolamprologus, Cyphotilapia, Synodontis i Haplotaxodon.
Opis: ciało bocznie spłaszczone, wydłużone, z bardzo
szeroką płetwą grzbietową i wachlarzowatą płetwą
ogonową. Płetwy brzuszne są nieco wydłużone. Ciało
wraz z płetwami jest szarobrunatne z fioletowym odcieniem, pokryte rzędami regularnie ułożonych, niebieskawych, połyskujących kropek. Wargi mogą mieć
barwę żółtawą. Dymorfizm płciowy wyraża się głównie
w różnicy wielkości – samce są wyraźnie większe od samic.
Pokarm: w naturze żywi się w dużej mierze ślimakami, które bardzo skutecznie wyciąga (wysysa) z muszli,
a także larwami owadów, narybkiem i młodymi rybami.
W akwarium chętnie zjada mrożone larwy wodzienia,
czarne larwy komara, gammarusa, mięso małży i krewetek oraz kryla, a także wysokobiałkowe pokarmy suche przeznaczone dla drapieżników.
Rozmnażanie: ryby monogamiczne. Ikra w ilości do
150 szt. jest składana w grotach. Opiekę nad potomstwem sprawują oboje rodzice, przy czym samica pozostaje przy jajach, a samiec strzeże kryjówki przeganiając inne ryby. Larwy wykluwają się po 3-4 dniach,
a po 5-6 kolejnych dniach zaczynają pływać pod czujnym okiem rodziców. Młode karmimy świeżo wyklutymi larwami solowca, mrożonym drobnym planktonem
(moina, oczlik) oraz roztartymi na pył wysokobiałkowymi suchymi pokarmami. W akwarium należy utrzymywać stabilne parametry wody, bowiem narybek jest
stosunkowo wrażliwy na ich wahania.
Ophthalmotilapia boops
1114
< 18 cm 14 cm
>450l 24–26°C
15-25°dGH
8,0-9,0
Pochodzenie: zamieszkuje południową część wybrzeża Tanzanii od przylądka Mpimbwe po Wapembwe.
Preferuje obszary o piaszczystym dnie usianym pojedynczymi, wielkimi głazami lub stosami mniejszych
kamieni.
Zbiornik: umiarkowanie oświetlony, z wydajną filtracją.
Podłoże piaszczyste z dekoracjami skalnymi stanowiącymi granice terytoriów poszczególnych samców. Konieczne są regularne, obfite podmiany wody.
Charakterystyka: ryby umiarkowanie agresywne i terytorialne. W naturze występują w ławicach, zaś dorastające samce oddzielają się od stada i wiodą samotniczy tryb życia. W akwarium należy pielęgnować je
w grupach składających się z co najmniej 10 osobników
z przewagą liczebną samic. Gatunek ten zaleca się pielęgnować w oddzielnych zbiornikach (obecność innych
ryb działa na niego stresująco).
Opis: ciało bocznie spłaszczone, wydłużone. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy – samce i samice
różnią się od siebie rozmiarami ciała, kształtem płetw
oraz ubarwieniem. Większe samce posiadają wydłużone i ostro zakończone płetwy grzbietowe i odbytowe,
wydłużone i lekko lirowato wygięte skrajne promienie
płetwy ogonowej oraz bardzo długie płetwy brzuszne sięgające aż do nasady płetwy ogonowej. Ich ciała
w zależności od odmiany barwnej (wariantu geograficznego) są ciemnopurpurowe, niebieskie, granatowe,
do niemal czarnych, przy czym barwa ta jest szczególnie widoczna w przedniej i środkowej części ryby.
Samice osiągają nieco mniejsze rozmiary, mają krótsze
i bardziej zaokrąglone zakończenia płetw grzbietowych, odbytowych i ogonowych oraz znacznie krótsze
płetwy brzuszne. Ich ciała są srebrne lub srebrnoszare
z metalicznym połyskiem.
Pokarm: w naturze jej pokarm stanowi „aufwusch”
(mieszanina porastających skały glonów, drobnych
bezkręgowców i cząstek mineralnych). W akwarium
preferuje pokarmy roślinne z dodatkiem mrożonych,
takich jak: oczlik, rozwielitka, solowiec i lasonogi.
Rozmnażanie: poszczególne samce wabią dojrzałe
płciowo samice do swojego terytorium przyjmując intensywne ubarwienie i odbywając misterny taniec godowy. Samica składa do 40 jaj, które inkubuje w pysku
przez 18-26 dni. Uwolniony z jej pyska narybek należy
karmić świeżo wyklutymi larwami solowca, a później
mrożonym oczlikiem i moiną.
Ophthalmotilapia
nasuta
1115-1118
< 18 cm 14 cm
>450l 24–26°C
15-25°dGH
8,0-9,0
Pochodzenie: zamieszkuje cały obszar jeziora Tanganika tworząc liczne warianty geograficzne. U form z południowej części jeziora przeważają barwy złote i żółte,
zaś w pozostałych regionach – ciemne, brązowe lub
czarne. Preferują strefy piaszczyste usiane kamieniami.
Opis: ciało bocznie spłaszczone, nieco wydłużone.
Występuje wyraźny dymorfizm płciowy – samce są
nieco większe i znacznie bardziej kolorowe oraz mają
silnie wydłużone płetwy brzuszne. Znanych jest wiele
odmian barwnych, takich jak Ophthalmotilapia nasuta
Gold (fot. 1115) o złotożółtym ciele i szaro zabarwionym
czole, O. nasuta Mabilibili (fot. 1116) o złotobrązowym
ciele i ciemnoniebieskich płetwach (górna część głowy jest brazowa, zaś dolna białoniebieska), O. nasuta
Sibwesa/Lyamembe (fot. 1117) o cielistych bokach i intensywnie żółtym grzbiecie czy O. nasuta „Tiger” (fot.
1118) z ciemnobrązowymi plamami na ciele i płetwie
ogonowej. Samice – niezależnie od odmiany – są szare,
zaś w przypadku niektórych wariantów geograficznych
posiadają żółte końcówki płetw.
Pokarm: w naturze gatunek ten w znacznej mierze
żywi się glonami. W akwarium jego dietę należy oprzeć
na mrożonym planktonie oraz suchych pokarmach ze
znaczną ilością spiruliny i glonów.
Zbiornik,charakterystykai rozmnażanie: jak Ophthalmotilapia boops.
Ophthalmotilapia
ventralis
1119-1123
< 16 cm 13 cm
>450l 24–26°C
15-25°dGH
8,0-9,0
Pochodzenie: zamieszkuje południową część jeziora
Tanganika od Kipili w Tanzanii, poprzez Zambię aż po
Mwerazi w Demokratycznej Republice Konga. Preferuje strefy piaszczyste usiane pojedynczymi głazami lub
stosami kamieni.
Opis: ciało bocznie spłaszczone, stosunkowo wysokie.
Dymorfizm płciowy bardzo wyraźny – samce są większe, mają silnie wydłużone płetwy brzuszne i znacznie
jaskrawsze kolory. Znanych jest bardzo wiele odmian
geograficznych, takich jak: Ophthalmotilapia ventralis
Cameron Bay (fot. 1119) o szaroniebieskim ciele, O. ventralis Kalumbaba (fot. 1120) o niemal jednolicie lazurowym ciele i dwóch dużych, żółtych palmach na płetwie
ogonowej, O. ventralis Nkondwe (fot. 1121) o szaroniebieskim, łaciatym ciele i czerwonawych płetwach,
O. ventralis „Orange Cap” Kantalamba (fot. 1122) o jasnoniebieskim ciele i pomarańczowej „czapeczce” na
głowie czy O. ventralis Samazi (fot. 1123) o szaroniebieskawym ciele oraz żółtopomarańczowych płetwach
i głowie. Na końcówkach płetw brzusznych samców występują pojedyncze, duże, żółte atrapy jajowe. Samice,
niezależnie od odmiany, są jednolicie srebrzystoszare.
Pokarm: w naturze gatunek ten w znacznej mierze
żywi się glonami. W akwarium jego dietę należy oprzeć
na mrożonym planktonie oraz suchych pokarmach ze
znaczną ilością spiruliny i glonów.
Zbiornik,charakterystykai rozmnażanie: jak Ophthalmotilapia boops. Uwalniany narybek ma ok. 2 cm
długości. Młode ryby osiągają dojrzałość płciową już
przy długości ok. 7-8 cm.
Oreochromis tanganicae
1124
< 42 cm
>1200l
24–26°C
15-25°dGH
8,0–9,0
Pochodzenie: zasiedla całe jezioro Tanganika oraz
dolne odcinki wpadających do niego rzek. Preferuje
siedliska muliste lub piaszczyste, a także porośnięte
gęstą roślinnością ujścia cieków wodnych.
Zbiornik: umiarkowanie oświetlony, z bardzo wydajną
filtracją, podłożem z grubego piasku i niewielką ilością
otoczaków i pozbawionych ostrych krawędzi skał. Zbiornik częściowo można obsadzić dużymi, silnie ukorzeniającymi się roślinami (duże zwartki, nurzaniec olbrzymi
itp.). Konieczne są regularne, obfite podmiany wody.
Charakterystyka: ryby, mimo swych rozmiarów, są
stosunkowo spokojne. Można pielęgnować je w niewielkich grupach z przewagą samic. Towarzystwem dla
nich mogą być: Tylochromis polylepis, a także przedstawiciele rodzajów Petrochromis i Simochromis.
Opis: występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Młode
ryby oraz samice są niemal jednolicie srebrzyste lub
złotawe. Tymczasem aktywne płciowo samce przyjmują piękne barwy. Płetwa ogonowa staje się ciemnoczerwona, zaś płetwa grzbietowa zyskuje pomarańczowe
obrzeżenie, a między jej promieniami uwidacznia się
wzór z drobnych, czerwonych kropek. Płetwy brzuszne
i płetwa odbytowa mają niebieskozieloną barwę. Ciało
staje się niebieskozielone, a na każdej łusce pojawia się
czerwona kropka.
Pokarm: ryba wszystkożerna, żywi się zarówno bezkręgowcami znajdowanymi na dnie jak i zeskrobywanymi
ze skał glonami. W akwarium należy zapewnić jej urozmaiconą dietę składającą się z mrożonek (larwy owadów, kryl, gammarus, mięso małży i krewetek) oraz pokarmów suchych, w tym koniecznie z dużą zawartością
spiruliny i glonów.
Rozmnażanie: w czasie tarła ryby kopią płytkie dołki
w piaszczystym podłożu do których składana jest ikra.
Jaja i larwy są inkubowane w pysku samicy. Po uwolnieniu narybek ma od 12 do 20 mm długości. W jednym miocie może być go nawet 300 sztuk. Samica dość
długo opiekuje się młodymi, które – w razie niebezpieczeństwa – chronią się w jej przepastnym pysku. Młode
należy karmić drobnymi mrożonkami (oczlik, moina)
oraz pokruszonymi pokarmami suchymi.
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
Rodzaj: Petrochromis
(informacje ogólne)
Pochodzenie: endemiczne ryby występujące wyłącznie na obszarach przybrzeżnej strefy skalistej w jeziorze Tanganika.
Zbiornik: akwarium dla ryb z rodzaju Petrochromis powinno być możliwie obszerne – za minimalną długość
zbiornika uznać należy 180 cm (tylko przy mniejszych
gatunkach takich jak Petrochromis trewavasae czy
P. famula, dla większych gatunków 200 cm to absolutne
minimum!), a jeszcze lepiej 250 cm. Należy je umiarkowanie oświetlić oraz wyposażyć w bardzo wydajny
system filtracyjny, pozwalający na przefiltrowanie całej
wody w zbiorniku nawet czterokrotnie w ciągu godziny.
Wskazana jest również instalacja mocnego napowietrzacza. Podłoże powinna stanowić warstwa grubego
piasku, zaś dekoracje – duże kamienie i fragmenty skał
(niektórzy specjaliści zalecają, aby umieścić w tylnym
rogu akwarium jeden duży głaz i dodać do niego nieco mniejszych – istnieje wtedy szansa, że najsilniejszy,
dominujący samiec uzna ten kamień za swoje terytorium i będzie trzymać się w jego pobliżu pozostawiając
pozostałą część akwarium dla innych członków stada).
W celu zabezpieczenia szklanego dna akwarium przed
pęknięciem wskazane jest umieszczenie kamieni na
styropianowych podkładkach lub plastikowej kratce
budowlanej, pozwalającej na równomierne rozłożenie ciężaru skał. Aby zapewnić odpowiednią czystość
wody konieczne są jej obfite podmiany, nawet do 40%
zawartości akwarium na tydzień.
Charakterystyka: „petrochromisy” to ryby zdecydowanie agresywne i terytorialne. Kluczem do sukcesu
w ich hodowli jest posiadanie odpowiednio licznego
stada składającego się z co najmniej 12 ryb. W przypadku mniejszej liczby ryb prawie na pewno dojdzie
do krwawych walk na skutek znacznej agresji. W dużych stadach agresja ta rozkłada się równomiernie
na wszystkie ryby, co dość skutecznie chroni je przed
zbytnim poturbowaniem. W przypadku posiadania
mniejszego stada (12-15 osobników) zaleca się, aby wystąpiła znaczna przewaga samic (np. 2-3 samce na 1012 samic). Jeżeli stado jest liczne (25-30 i więcej osobników) proporcje płci mogą być bardziej zrównoważone.
Można pielęgnować stado składające się z osobników
jednego gatunku lub kilku, niemniej ogólna liczba ryb
nie może być mniejsza niż zalecana powyżej. Wspólnie
z „petrochromisami” można pielęgnować inne gatunki
o podobnych wymaganiach pokarmowych, takie jak
przedstawiciele rodzajów Eretmodus, Tropheus czy Simochromis.
Opis: ryby te, pod względem pokroju ciała i budowy
głowy, przypominają lepiej znane i częściej spotykane
w akwariach trofeusy. Ich ciało jest lekko wydłużone,
dość wysokie (zwłaszcza w części głowowej), bocznie
spłaszczone z dużą, silnie uwypukloną i łagodnie zaokrągloną głową. Od trofeusów różnią się natomiast
budową samego pyska – jest on wydłużony, ma powiększone szczęki i wargi co sprawia, że służy raczej do
ścierania pokarmu (tzw. „aufwusch”, czyli mieszaniny
glonów, bezkręgowców i cząstek mineralnych) z kamie-
1123
1124

Rząd: piłokształtne Rząd: orleniokształtne

Transkrypt

Podobne dokumenty

Biotop czarnych wód

E Ż WO

próbna edycja 19 - V2V Angling Productions