sprawozdanie 2007 - Okręgowy Inspektorat Pracy w Lublinie

Transkrypt

SPRAWOZDANIE
OKRĘGOWEGO INSPEKTORA PRACY
Z DZIAŁALNOŚCI
OKRĘGOWEGO INSPEKTORATU PRACY
W LUBLINIE
W 2007 ROKU
LUBLIN, 2008
I.
WPROWADZENIE.
1. Państwowa Inspekcja Pracy – zakres działalności i uprawnienia.
Państwowa Inspekcja Pracy jest organem nadzoru i kontroli przestrzegania prawa
pracy.
Organizację, zadania i uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy do 30.06.2007 r.
określała ustawa z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, a od 1.07.2007 r.
nowa ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 13 kwietnia 2007 r. (Dz. U. Nr 89, poz.
589).
Zarówno pod rządami ustawy z dnia 6 marca 1981 r., jak i ustawy z dnia 13
kwietnia 2007 r. Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej.
Nadzór nad Państwową Inspekcją Pracy – w zakresie ustalonym w ustawie –
sprawuje Rada Ochrony Pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy jako organ nadzoru i kontroli czuwa nad
przestrzeganiem przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy, a od 1.07.2007 r. również przepisów dotyczących
legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.
Państwową Inspekcję Pracy tworzą: Główny Inspektorat Pracy, Główny Inspektor
Pracy, 16 okręgowych inspektoratów pracy i działający w ramach terytorialnej właściwości
– inspektorzy pracy.
Nadzorem i kontrolą Państwowej Inspekcji Pracy objęci są pracodawcy oraz inne
podmioty, na rzecz których świadczona jest praca przez osoby fizyczne (bez względu na
podstawę świadczenia tej pracy), w tym osoby samozatrudniające się.
Państwowa Inspekcja Pracy w zakresie swojego działania współdziała ze
związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców, organami samorządu załogi oraz
ze społeczną inspekcją pracy.
Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy w szczególności:
1) nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów
i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy,
wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu
pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania
młodocianych i osób niepełnosprawnych;
2) kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projektowaniu
budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich
wyposażenie maszyn i innych urządzeń technicznych oraz technologii;
3) kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, wykonywania działalności
oraz kontrola przestrzegania obowiązku:
a) informowania powiatowych urzędów pracy o zatrudnieniu bezrobotnego lub
powierzenia mu wykonywania innej pracy zarobkowej,
b) informowania powiatowych urzędów pracy przez bezrobotnych o podjęciu
zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności,
c) opłacania składek na Fundusz Pracy,
d) dokonania wpisu do rejestru agencji zatrudnienia działalności, której prowadzenie
jest uzależnione od uzyskania wpisu do tego rejestru,
e) prowadzenia agencji zatrudnienia zgodnie z warunkami określonymi w przepisach
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
4) kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy
przez cudzoziemców;
5) uczestnictwo w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub przebudowanych
obiektów budowlanych albo ich części w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach;
6) kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu pod względem spełniania przez nie
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, określonych w odrębnych
przepisach;
7) podejmowanie działań polegających na zapobieganiu i eliminowaniu zagrożeń
w środowisku pracy, a w szczególności:
a) badanie i analizowanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz kontrola
stosowania środków zapobiegających tym wypadkom,
b) analizowanie przyczyn chorób zawodowych oraz kontrola stosowania środków
zapobiegających tym chorobom,
c) inicjowanie prac badawczych w dziedzinie przestrzegania prawa pracy,
a w szczególności bezpieczeństwa i higieny pracy,
d) inicjowanie przedsięwzięć w sprawach ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym,
e) udzielanie porad i informacji technicznych służących eliminowaniu zagrożeń dla
życia i zdrowia pracowników, a także porad i informacji w zakresie przestrzegania
prawa pracy,
8) współdziałanie z organami ochrony środowiska w zakresie kontroli przestrzegania
przez pracodawców przepisów o przeciwdziałaniu zagrożeniom dla środowiska;
9) opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu prawa pracy;
10) prawo wnoszenia powództw, a za zgodą osoby zainteresowanej – uczestnictwo
w postępowaniu przed sądem pracy, w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy;
11) współpraca z urzędami państw członkowskich Unii Europejskiej odpowiedzialnymi za
nadzór nad warunkami pracy i zatrudnieniem pracowników, polegająca na:
a) udzielaniu informacji o warunkach zatrudnienia pracowników skierowanych do
wykonywania pracy na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej na
określony czas przez pracodawcę mającego siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej,
b) informowaniu o stwierdzonych wykroczeniach przeciwko prawom pracowników
skierowanych do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na
określony czas przez pracodawcę mającego siedzibę w państwie będącym
członkiem Unii Europejskiej,
c) wskazywaniu organu nadzoru nad rynkiem pracy właściwego do udzielania żądanej
informacji ze względu na zakres jego działania,
12) ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy,
wykroczeń, o których mowa w art. 119-123 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.),
a także innych wykroczeń, gdy ustawy tak stanowią oraz udział w postępowaniu w
tych sprawach w charakterze oskarżyciela publicznego przed sądem pracy.
W celu realizacji zadań organy Państwowej Inspekcji Pracy zostały wyposażone
w uprawnienia przeprowadzania czynności kontrolnych oraz stosowania środków
prawnych w przypadku stwierdzenia u pracodawcy naruszeń przepisów prawa pracy, tj.:
1) nakazanie usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie w przypadku, gdy
naruszenie dotyczy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
2) nakazanie: wstrzymania prac lub działalności, gdy naruszenie powoduje bezpośrednie
zagrożenie życia lub zdrowia pracowników lub innych osób wykonujących te prace lub
prowadzących działalność; skierowania do innych prac pracowników lub innych osób
dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom przy pracach
wzbronionych, szkodliwych lub niebezpiecznych albo pracowników lub innych osób
dopuszczonych do pracy przy pracach niebezpiecznych, jeżeli pracownicy ci lub
osoby nie posiadają odpowiednich kwalifikacji; nakazy w tych sprawach podlegają
natychmiastowemu wykonaniu;
3) nakazanie wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń w sytuacji, gdy ich
eksploatacja powoduje bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w
tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
4) zakazanie wykonywania pracy lub prowadzenia działalności w miejscach, w których
stan warunków pracy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi;
nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
5) nakazanie, w przypadku stwierdzenia, że stan bezpieczeństwa i higieny pracy zagraża
życiu lub zdrowiu pracowników lub osób fizycznych wykonujących pracę na innej
podstawie niż stosunek pracy, w tym osób wykonujących na własny rachunek
działalność gospodarczą; zaprzestanie prowadzenia działalności bądź działalności
określonego rodzaju;
6) nakazanie ustalenia, w określonym terminie, okoliczności i przyczyn wypadku;
7) nakazanie pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego
świadczenia przysługującego pracownikowi; nakazy w tych sprawach podlegają
natychmiastowemu wykonaniu;
8) skierowanie wystąpienia, w razie stwierdzenia innych naruszeń niż wymienione
w pkt 1-7, o ich usunięcie, a także o wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do osób
winnych.
2. Struktura organizacyjna OIP i stan osobowy.
Okręgowy Inspektorat Pracy w Lublinie obejmuje swoją właściwością miejscową
województwo lubelskie. W OIP działają 3 oddziały z siedzibami w Białej Podlaskiej,
Chełmie i Zamościu.
Pracą Okręgowego Inspektoratu Pracy kieruje Okręgowy Inspektor Pracy. Swoje
zadania wykonuje przy pomocy zastępców.
W ramach Okręgowego Inspektoratu Pracy działa:
• pion nadzoru, który w 2007 r. składał się z 7 zespołów samodzielnych stanowisk
ds. kontroli i nadzoru, sekcji prewencji oraz sekcji analiz,
• pion prawny, który składał się z sekcji prawnej i sekcji organizacji.
Okręgowemu Inspektorowi Pracy podlega bezpośrednio sekcja finansowoksięgowa, którą kieruje gł. księgowa.
Przy Okręgowym Inspektorze Pracy w Lublinie działa Rada ds. Bezpieczeństwa
Pracy w Budownictwie oraz Komisja ds. BHP w Rolnictwie jako organy opiniodawcze.
W Okręgowym Inspektoracie Pracy w Lublinie w roku sprawozdawczym
zatrudnionych było 121 pracowników, w tym Okręgowy Inspektor Pracy, 2 Zastępców
OIP, Gł. Księgowa i 3 księgowe, 57 inspektorów pracy sprawujących nadzór i kontrolę,
18 kandydatów na podinspektora pracy, 23 pracowników merytorycznych
wspomagających działalność podstawową oraz prowadzących obsługę prawną w zakresie
udzielania porad prawnych, przyjmowania skarg i sporządzania opinii, a także 16
pracowników administracji.
Stan osobowy Okręgowego Inspektoratu Pracy
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Czynności służbowe
Ogółem, w tym:
Stanowiska kierownicze poza Gł. Księgową.
Pracownicy wykonujący czynności kontrolne, w tym:
nadinspektorzy pracy, st. inspektorzy pracy – specjaliści,
st. inspektorzy pracy, inspektorzy pracy
Kandydaci na podinspektora pracy
Pracownicy merytoryczni
(obsługa prawna i organizacyjna kontroli)
Służby finansowe
Pracownicy administracyjni i obsługi
Stan osobowy
121
3
57
18
23
4
16
Stan zatrudnienia w 2007 r. wzrósł w stosunku do lat ubiegłych w związku
z nałożeniem nowych zadań (legalności zatrudnienia) i przejęciem w trybie ustawowym
pracowników Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego.
3. Program działania OIP na rok 2007.
W roku sprawozdawczym program działania Okręgowego Inspektoratu Pracy
w Lublinie oparty był na Programie
działania PIP na lata 2007-2009, a także
szczegółowym planie na rok 2007. Przyjęte w nim ustalenia były rezultatem dyskusji i
analiz przeprowadzonych w poszczególnych jednostkach organizacyjnych PIP,
a następnie na szczeblu centralnym. Harmonogram obejmował wnioski i propozycje
zgłoszone „wewnątrz” PIP oraz sugestie tematyczne przedstawione przez ministerstwa i
urzędy centralne, organa nadzoru i kontroli warunków pracy, stowarzyszenia, związki
zawodowe, organizacje pracodawców, ośrodki naukowo-badawcze.
Działania kontrolno-nadzorcze w 2007 r. koncentrowały się w szczególności
w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy na branżach i konkretnych zakładach pracy,
w których występowało największe nasilenie zagrożeń zawodowych, w tym w zakładach,
w których występowała największa ilość wypadków przy pracy. W obszarze
praworządności stosunków pracy szczególną wagę miały przeciwdziałania
nieprawidłowościom naruszającym elementarne zasady państwa prawa i przynoszącym
dotkliwe skutki dla codziennej egzystencji wielu pracowników i ich rodzin.
W związku z wejściem w życie w 2007 r. nowej ustawy o Państwowej Inspekcji
Pracy zakres zadań urzędu uległ znacznemu rozszerzeniu.
Nowe zadania PIP objęły w szczególności kontrolę legalności zatrudnienia,
wykonywania innej pracy zarobkowej czy wykonywania działalności, w tym również przez
cudzoziemców, prowadzenia agencji zatrudnienia zgodnie z przepisami o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
W roku 2007 rozpoczęto realizację kolejnego programu działań długofalowych
(2007-2009). Działania PIP mają przede wszystkim na względzie cywilizowanie
stosunków pracy poprzez eliminowanie patologii niewypłacania wynagrodzeń, pracy na
„czarno” i zatrudniania w godzinach nadliczbowych bez jakiejkolwiek rekompensaty.
W dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy szczególnie niepokoi zły stan
użytkowanych maszyn i urządzeń technicznych, ponadto wielu pracodawców nie
dopełniło jeszcze wymogów przepisów określających minimalne wymagania
bezpieczeństwa przy użytkowaniu maszyn i urządzeń technicznych, mimo że termin
dostosowania upłynął 1 stycznia 2006 r.
Realizacja priorytetowych zadań prowadzona jest w formie długofalowych kontroli
w latach 2007-2009, wspieranych przedsięwzięciami doradczo-kontrolnymi obejmującymi
następujące grupy zagadnień:
I.
Przestrzeganie przepisów prawa pracy przy wypłacie wynagrodzeń i innych
świadczeń ze stosunku pracy.
II.
Przestrzeganie przepisów dotyczących czasu pracy.
Kontrole przeprowadzane będą w zakładach różnych branż, w tym – w kolejnych
latach – obejmą problematykę czasu pracy w bankach, transporcie drogowym,
towarzystwach ubezpieczeniowych, służbie zdrowia.
III. Przestrzeganie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy
w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy.
Kontrolami objęte będą zwłaszcza te branże, w których eksploatacja maszyn wiąże
się ze szczególnie dużymi zagrożeniami.
IV. Wzmożony nadzór w zakładach charakteryzujących się największym nasileniem
zagrożeń wypadkowych.
Kontrolami przewidzianymi do realizacji na rok 2007 (w ramach planu rocznego)
objęte zostały zagadnienia charakteryzujące się największą skalą naruszeń prawa lub
występowaniem problemów wymagających skoordynowania działań urzędu w skali kraju.
W obszarze bezpieczeństwa pracy kontrole ukierunkowano na likwidację
zagrożeń:
• związanych ze stosowaniem substancji i preparatów chemicznych;
• przy wykonywaniu robót budowlanych;
• przy usuwaniu azbestu z obiektów budowlanych i przemysłowych;
• w gospodarstwach rolnych;
• przy produkcji napojów (spirytusowych, piwowarskich, gazowanych);
• w zmechanizowanym transporcie wewnątrzzakładowym;
• przy budowie oraz remontach mostów i dróg;
• na stacjach autogazu;
• przy pozyskiwaniu drewna i innych pracach z zakresu gospodarki leśnej;
• w transporcie materiałów niebezpiecznych;
• przy zbiórce i transporcie odpadów komunalnych (z uwzględnieniem narażenia
pracowników na działanie czynników biologicznych).
W ramach realizacji ogólnoeuropejskiej kampanii poświęconej problematyce
zagrożeń zawodowych dot. układu mięśniowo-szkieletowego prowadzone były kontrole
wykonywania ręcznych prac transportowych w budownictwie, placówkach ochrony
zdrowia oraz w sklepach wielkopowierzchniowych.
Prowadzono również kontrole ukierunkowane na ocenę spełniania wymagań
zasadniczych dotyczących maszyn i urządzeń rolniczych oraz pakujących, a także
odzieży i obuwia ochronnego. Szczególną uwagę zwracano na zagadnienia związane
z występowaniem w miejscu pracy hałasu i drgań mechanicznych.
Kontrolami objęto również zakłady, w których nagminnie łamano prawa
pracowników, tj. naruszane były przepisy o czasie pracy (w tym zatrudnianie w godzinach
nadliczbowych czy bez zapewnienia należnego odpoczynku, m.in. w grupach
zawodowych kierowców czy pracowników banków), nie przestrzegano obowiązku
wypłacania wynagrodzeń, co jest ujęte także w programie długofalowym.
Kontrole prawnej ochrony pracy dotyczyły także m.in.:
•
przestrzegania przepisów dot. zatrudniania pracowników (w tym pracowników
tymczasowych oraz zatrudnionych przy pracach sezonowych);
•
przestrzegania przepisów o urlopach wypoczynkowych;
•
wykonywania przez pracodawców orzeczeń sądów pracy.
Kontynuowano nadal kompleksowe kontrole w placówkach handlu detalicznego
zwłaszcza w sklepach wielkopowierzchniowych.
Przeprowadzono także kontrole zakładów różnych branż, w których kontrolowano
przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w odniesieniu do
młodych pracowników, tj. w wieku do lat 26.
Jednym z warunków uzyskania wyraźnej poprawy stanu ochrony pracy było
systematyczne i konsekwentne sprawdzanie stopnia realizacji przez pracodawców
środków prawnych zalecanych w czasie poprzednich kontroli. Kontrole sprawdzające
stanowiły znaczącą część działalności inspekcyjnej, zwłaszcza w przypadku wydania
decyzji dot. likwidacji zagrożeń dla życia lub zdrowia ludzi.
Istotną część zadań inspekcji stanowiły działania wynikające bezpośrednio
z zapisów ustawowych. Były to zwłaszcza zadania związane z:
•
badaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (corocznie inspektorzy
badają wszystkie zgłoszone wypadki śmiertelne, ciężkie i zbiorowe, a także część
lżejszych);
•
oceną zgodności wykonania obiektu z projektem budowlanym;
W ramach działalności inspekcyjnej sprawdzano także przestrzeganie przepisów
dotyczących:
• profilaktycznych badań lekarskich;
• szkoleń w dziedzinie bhp;
• funkcjonowania służby bhp;
•
oceny ryzyka zawodowego.
Inspektorzy pracy zwracali też uwagę na roboty wykonywane w miejscach
ogólnodostępnych, w celu eliminowania zagrożeń o charakterze publicznym.
Bardzo ważnym społecznie aspektem działalności PIP było rozpatrywanie skarg
pracowniczych oraz poradnictwo prawne, o czym świadczą dane liczbowe. Skargi
niejednokrotnie dotyczą szczególnie rażących naruszeń prawa.
Doprowadzenie do wyraźnej poprawy stanu ochrony pracy uwarunkowane jest
również ścisłym współdziałaniem wszystkich organów i instytucji zajmujących się tą
problematyką.
W roku 2007 dążono do dalszego rozwijania i doskonalenia współpracy z
organami władzy, jednostkami samorządu terytorialnego wszystkich szczebli, organami
nadzoru nad warunkami pracy, organizacjami pracodawców i pracowników, placówkami
naukowo-badawczymi, środkami masowego przekazu.
Istotną część aktywności Państwowej Inspekcji Pracy stanowiły działania
prewencyjne, w tym obejmujące promocję ochrony pracy. Zadania te realizowano przy
współudziale partnerów społecznych, tj. związków zawodowych, organizacji
pracodawców, samorządów lokalnych i organizacji społecznych.
Zgodnie ze standardami obowiązującymi inspekcje krajów członkowskich Unii
Europejskiej, rozwijano pozakontrolne formy działań, które polegały głównie na
przekazywaniu pracodawcom podstawowej wiedzy pozwalającej zidentyfikować,
oszacować i eliminować zagrożenia zawodowe, a więc – poznać zasady zarządzania
bezpieczeństwem pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy w dalszym ciągu podejmowała działania służące
wspieraniu partnerskich relacji między pracownikami i pracodawcami oraz
reprezentującymi ich organizacjami.
II. DZIAŁALNOŚC KONTROLNA I PREWENCYJNA W 2007 R. - INFORMACJE
OGÓLNE.
1. Działalność kontrolna.
W 2007 r. inspektorzy pracy przeprowadzili ogółem 3.793 kontroli.
W wyniku działalności kontrolnej skontrolowano 3.107 podmiotów gospodarczych,
w których pracowało 157.307 osób.
Działalność kontrolna w 2007 r.
3793
liczba kontroli
3107
liczba
skontrolowanych
podmiotów
Dane liczbowe dotyczące przeprowadzonych kontroli ze względu na liczbę
zatrudnionych.
Kontrole ze względu na liczbę zatrudnionych
13%
1.955 kontroli w zakładach
o zatrudnieniu 9 osób
5%
1.123 kontrole w zakładach
zatrudnieniu 10-49 osób
52%
30%
508 kontroli w zakładach
o zatrudnieniu 50-249 osób
207 kontroli w zakładach
o zatrudnieniu powyżej 250 osób
Zestawienie liczbowe kontroli wykonanych w 2007 r. ze względu na strukturę
skontrolowanych podmiotów.
Struktura skontrolowanych podmiotów
Edukacja
Rolnictwo
86
111
Działalność usługowa
118
Hotele i restauracje
121
Ochrona zdrowia
133
Transport i składowanie
153
Obsługa nieruchomości
171
Pozostałe
209
674
Budownictwo
Przetwórstwo przemysłowe
827
1190
Handel i naprawy
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
Liczba kontroli
Z powyższych zestawień wynika, iż najwięcej kontroli na terenie OIP Lublin
przeprowadzono w zakładach o zatrudnieniu do 9 pracowników w sekcji gospodarki
narodowej sklasyfikowanej w handlu i naprawach oraz w przetwórstwie przemysłowym.
*
Dane statystyczne z działalności OIP w Lublinie wg liczby pracujących w
kontrolowanych zakładach w 2007 r. ujęto w załącznikach nr 1 i nr 2 do niniejszego
sprawozdania.
2. Decyzje inspektorów pracy wydane w wyniku kontroli.
W 2007 r. inspektorzy pracy wydali ogółem 15.778 decyzji nakazowych, w tym
15.716 decyzji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz 62 decyzje płacowe.
Zakres przedmiotowy decyzji
62
decyzje płacowe
608
640
zaplecze higieniczno-sanitarne
ocena ryzyka zawodowego
transport wewnątrzzakładowy
704
magazynowanie i składowanie
740
755
wentylacja, ogrzewanie, oświetlenie
821
inne zagadnienia
1074
1079
zagrożenia czynnikami szkodliwymi
obiekty i pomieszczenia pracy
1832
urządzenia i instalacje energetyczne
1900
1964
procesy technologiczne
maszyny i urządzenia techniczne
3599
przygotowanie do pracy
0
500
1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Liczba decyzji
Powyższe zestawienie wskazuje, że najwięcej nieprawidłowości w 2007 r.,
inspektorzy pracy stwierdzili w zakresie przygotowania pracowników do pracy, w tym
brak wymaganych badań lekarskich i szkoleń z bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
nieinformowanie pracowników o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą.
Decyzje dotyczące wstrzymania prac
Inspektorzy pracy w 2007 r. wydali 574 decyzje dotyczące wstrzymania prac
stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pracowników.
Najczęściej nieprawidłowości stwarzające bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i
życia pracowników dotyczyły:
• użytkowania maszyn i urządzeń technicznych bez wymaganych osłon i
zabezpieczeń – 266,
• niewłaściwej organizacji procesów technologicznych – 231,
• prowadzenia eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych w sposób
zagrażający bezpieczeństwu obsługi – 12,
• braku wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej – 22,
• niewłaściwej organizacji transportu wewnątrzzakładowego – 33,
• inne - 10.
Decyzje dotyczące wstrzymania prac
Maszyny i urządzenia bez osłon i
zabezpieczeń
12 22
33
10
Niepraw idłow y proces
produkcyjny
266
Instalacje i urządzenia
elektryczne
Brak środków ochrony
indyw idualnej
231
Organizacja transportu
zakładow ego
Inne
Decyzje skierowania do innych prac
W 2007 r. inspektorzy pracy wydali ogółem 231 decyzji skierowania 458
pracowników do innych prac z uwagi na brak wymaganych uprawnień i kwalifikacji oraz
zagrożenia czynnikami środowiska pracy.
Nieprawidłowości, które spowodowały wydanie przez inspektorów pracy decyzji
skierowania do innych prac to:
• brak wymaganych uprawnień i kwalifikacji, w tym dodatkowych uprawnień
kwalifikacyjnych do eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych, uprawnień do
kierowania środkami transportu wewnątrzzakładowego, oraz do prowadzenia prac
spawalniczych - ogółem 122,
• zagrożenia czynnikami środowiska pracy - 88,
• zatrudnianie kobiet przy pracach wzbronionych – 5,
• procesy technologiczne – 11,
• inne - 11.
Decyzje dotyczące skierowania do innych prac
Brak upraw nień i kw alifikacji
5 11
11
Zagrożenia czynnikami
środow iska
88
122
Zatrudnianie kobiet przy pracach
w zbronionych
Procesy technologiczne
Inne
3. Realizacja decyzji inspektorów pracy.
Na ogólną liczbę 11.122 decyzji wydanych na piśmie, inspektorzy pracy w 2007 r.
sprawdzili wykonanie 6.734 decyzji nakazowych. Stwierdzono niewykonanie 357 decyzji,
co stanowi 5,3% decyzji sprawdzonych.
W zależności od wielkości zatrudnienia niewykonanie decyzji nakazowych
kształtowało się następująco:
zatrudnienie
Realizacja decyzji
250 i powyżej 316
50 – 249
6
1032
49
Liczba decyzji sprawdzonych
liczba decyzji niewykonanych
10 - 49
2317
1- 9
102
3069
0
1000
200
2000
3000
4000
liczba decyzji
4. Decyzje dotyczące zaprzestania działalności.
W roku 2007 Okręgowy Inspektor Pracy w Lublinie wydał ogółem pięć decyzji
nakazujących zaprzestania działalności przez zakład pracy lub jego część bądź
zaprzestania działalności określonego rodzaju.
1/ Decyzja zaprzestania działalności związanej z prowadzeniem zakładu produkcji
opakowań drewnianych w Młynkach. W zakładzie pracowało 5 osób, a podstawową
działalnością firmy była produkcja opakowań drewnianych na urządzeniach, które nie
spełniały wymagań minimalnych w zakresie bhp w pomieszczeniach bez oświetlenia,
wentylacji, ogrzewania i bez zaplecza higieniczno sanitarnego.
2/ Decyzja zaprzestania prowadzenia działalności związanej z obróbką kamienia
w pomieszczeniach zlokalizowanych w budynkach w Mętowie. Pracodawca zatrudniał
4 pracowników, a przedmiotem działalności firmy była obróbka kamienia naturalnego
w Mętowie oraz prowadzenie sklepu z kominkami i akcesoriami w Lublinie, a także
usługi związane z budową i montażem kominków u klientów.
3/ Decyzja zaprzestania prowadzenia działalności w lokalu gastronomicznym w Lublinie.
W zakładzie usługowo-gastronomicznym pracowało 11 osób, którym nie zapewniono
bezpiecznych warunków pracy m.in. z uwagi na brak odpowiedniej powierzchni
(wolnej podłogi) do pracy dla pracowników przy urządzeniach kuchennych z gorącymi
płynami w bezpośrednim sąsiedztwie palników, brak odpowiedniej szerokości przejść
pomiędzy urządzeniami technicznymi przy przenoszeniu surowców do kuchni
i posiłków na salę (szerokość korytarza 0,35m).
4/ Decyzja zaprzestania prowadzenia działalności związanej z produkcją i usługami
w tartaku zlokalizowanym w Majdanie Kasztelańskim. W zakładzie pracowało 5 osób,
a prowadzona działalność to obróbka drewna w tartaku w Majdanie Kasztelańskim
oraz transport międzynarodowy samochodami ciężarowymi.
5/ Decyzja zaprzestania prowadzenia działalności związanej z kompaktowaniem
surowców wtórnych w obiekcie zlokalizowanym w Jarosławcu. W zakładzie
pracowały 3 osoby, a przedmiotem działania zakładu był m.in. skup makulatury i
opakowań z tworzyw sztucznych.
Podjęte działania spowodowały wstrzymanie prowadzenia prac, które stwarzały
zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników. Przy braku właściwych działań pracodawcy
w związku z licznymi decyzjami wydawanymi po przeprowadzonych kontrolach,
skutecznym sposobem wyeliminowania zagrożeń było wydanie decyzji Okręgowego
Inspektora Pracy o zaprzestaniu działalności określonego rodzaju. Wizytacje prowadzone
przez inspektorów pracy po wydaniu decyzji OIP, potwierdziły zaprzestanie działalności w
tych zakładach.
5. Wystąpienia i wnioski inspektorów pracy.
W okresie sprawozdawczym, inspektorzy pracy skierowali do pracodawców 2.376
wystąpień zawierających 12.322 wnioski dotyczące poprawy praworządności
w stosunkach pracy oraz zagadnień bezpieczeństwa i higieny pracy.
W tym z zakresu prawnej ochrony pracy skierowano 9.098 wniosków, z zakresu
bezpieczeństwa i higieny pracy – 3.224 wnioski.
Wnioski wystąpień inspektorów pracy
26%
wnioski prawnej ochrony pracy
wnioski bhp
74%
Problematyka wystąpień z zakresu prawnej ochrony pracy obejmowała najczęściej
zagadnienia dotyczące: stosunku pracy, wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń
pieniężnych, czasu pracy, urlopów wypoczynkowych i świadczeń socjalnych z zfśs.
Zakres przedmiotowy wniosków w wystąpieniach z zakresu prawnej ochrony pracy
inne 13
społeczna inspekcja pracy 14
rodzicielstwo
40
pracownicy młodociani
73
fundusz socjalny
78
legalność zatrudnienia
787
urlopy pracownicze
828
wynagrodzenie za pracę
1347
2207
czas pracy
nawiązywanie i rozwiązywanie stosunku pracy
3711
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
liczba wniosków
6. Postępowanie w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom osób
wykonujących pracę zarobkową.
W 2007 r. po przeprowadzeniu 3.793 kontroli inspektorzy pracy ujawnili
2.943 wykroczenia przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową. W
porównaniu z rokiem 2006 liczba ujawnionych wykroczeń zwiększyła się o 9,77%.
Struktura stosowanych środków prawnych za wykroczenia
Ilości stosowanych środków prawnych
502
442
1999
mandaty karne
wnioski do sądu
środki wychowawcze
Struktura wykroczeń z art. 283 Kp
Ogółem 1.571 wykroczeń.
transport
40
urządzenia i instalacje energetyczne
46
109
niewykonaniu decyzji inspektora pracy
czynniki szkodliwe i uciążliwe oraz środki ochrony
indywidualnej
129
265
maszyny i urządzenia techniczne
stanowiska pracy i procesy technologiczne
279
przygotowanie pracowników do pracy
554
0
100
200
300
400
liczba wykroczeń
Ogółem 667 wykroczeń.
rodzicielstwo
młodociani
15
20
150
stosunek pracy
czas pracy
0
482
100
200
300
400
liczba wykroczeń
500
600
500
600
Ogółem 523 wykroczenia
nie wydanie
świadectwa pracy
29
urlop
wypoczynkowy
106
wynagrodzenie za
pracę
0
375
50
100
150
200
250
300
350
400
liczba wykroczeń
Po wejściu w życie nowej ustawy z dnia 13.04.2007r. o Państwowej
Inspekcji Pracy, w okresie od 01.07.2007 r. do 31.12.2007 r., ujawniono 173
wykroczenia określone w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy. Ujawnione wykroczenia najczęściej polegały na nie powiadomieniu przez
pracodawcę właściwego powiatowego urzędu pracy o zatrudnieniu osoby
zarejestrowanej jako bezrobotna – 72 wykroczenia, nie opłaceniu składki na
Fundusz Pracy w terminie – 23 wykroczenia, niedopełnieniu obowiązku opłacania
składki na Fundusz Pracy – 19 wykroczeń.
Ponadto ujawniono 9 wykroczeń określonych w ustawie z dnia 4 marca
1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, które polegały najczęściej
na nie przekazaniu w terminie odpisu na konto funduszu (5 wykroczeń) oraz na
nie utworzeniu funduszu (2 wykroczenia).
Nie stwierdzono wykroczeń przeciwko ustawie z dnia 24 czerwca 1983 r. o
społecznej inspekcji pracy.
Struktura wykroczeń ze względu na liczbę
zatrudnionych
396
129
1483
935
do 9 pracowników
10 do 49 pracowników
od 50 do 249 pracowników
250 i więcej pracowników
W odniesieniu do PKD najwięcej wykroczeń stwierdzono: w handlu i
usługach – 900 przypadków, tj. 30,58%; w budownictwie – 720 przypadków, tj.
24,46% oraz w przetwórstwie przemysłowym – 641 przypadków, tj. 21,78%.
Struktura wykroczeń ze względu na sprawców
Ogółem sprawcami wykroczeń było 1457 osób.
Struktura wykroczeń ze względu na sprawców
160
pracodawcy
35
osoby działające w imieniu
pracodawcy
211
osoby kierujące pracownikami
1051
inne
W związku z ujawnionymi wykroczeniami inspektorzy pracy skierowali w
okresie sprawozdawczym 181 wniosków o ukaranie do sądów grodzkich, tj. o 134
wnioski więcej aniżeli w 2006 r.
Gwałtowny wzrost liczby wniosków o ukaranie wynika w znacznej mierze z
przejęcia przez Państwową Inspekcję Pracy zadań w zakresie ścigania
wykroczeń, o których mowa w art. 119-123 ustawy o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy.
Do dnia 31 grudnia 2007 r. zapadły orzeczenia w przedmiocie 145
wniosków, w tym w przedmiocie 127 wniosków skierowanych w 2007 r. oraz 18
skierowanych w roku 2006.
Spośród orzeczeń dotyczących wniosków skierowanych w 2007 r. w 114
przypadkach wydano wyroki nakazowe orzekające kary grzywny o łącznej
wysokości 177.850 zł. W odniesieniu do 11 wyroków nakazowych orzekających
kary grzywny o łącznej wysokości 16.310 zł, po rozpatrzeniu sprzeciwów sąd w 3
przypadkach umorzył postępowanie, w jednym odstąpił od wymierzania kary, a w
pozostałych 7 zasądził grzywny o łącznej wysokości 8.100 zł.
W 2 wyrokach nakazowych sąd na podstawie art. 39 § 1 kkw zastosował
nadzwyczajne złagodzenie kary wymierzając obwinionym karę łagodniejszego
rodzaju od przewidzianej przepisami prawa materialnego.
W 10 przypadkach wymierzone zostały kary grzywny w postępowaniu
zwyczajnym na łączną kwotę 11.850 zł, zaś w jednym orzeczono karę nagany.
7. Zawiadomienia prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa oraz
współpraca PIP z prokuraturą i sądami.
W 2007 r. złożono 44 zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia
przestępstwa.
Zakres przedmiotowy powiadomień prokuratury
nieumyślne spowodowanie śmierci człowieka
1
wyłudzenie opłaty za specjalistyczne szkolenie
pracowników z zakresu bhp
1
niewykonanie wyroku sądu
1
niewypłacenie wynagrodzenia za pracę
3
niezgłoszenie do ubezpieczenia społecznego
3
odmowa sporządzenia dokumentacji
z wypadku przy pracy
poświadczenie nieprawdy
3
7
narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo
utraty życia lub zdrowia
8
utrudnianie działalności inspektora pracy
8
złośliwe i uporczywe naruszanie praw
pracowniczych
17
liczba powiadomień
-
W wyniku zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa:
wszczęto 39 postępowań przygotowawczych,
w 5 przypadkach nie upłynął termin do powiadomienia o wszczęciu lub o
odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego,
na dzień 31.01.2008 r. umorzono 18 postępowań przygotowawczych,
wniesiono 6 zażaleń na postanowienia o umorzeniu postępowania; sąd w 2
przypadkach utrzymał w mocy postanowienia, w pozostałych 4 przypadkach
nie zapadły rozstrzygnięcia,
skierowano 8 aktów oskarżenia do sądu, w tym 4 na podstawie powiadomień z
2007 r. i 4 na podstawie powiadomień z roku 2006; postępowania sądowe w
toku.
Współpraca PIP z prokuraturą i sądami
-
W ramach współpracy:
Przeprowadzono 2 kontrole na wniosek prokuratury.
Na wniosek policji i prokuratury udostępniono dokumentację z 67 kontroli, w
tym 45 przypadków dotyczyło wypadków przy pracy.
Na wniosek sądu udostępniono 24 protokoły z kontroli.
Inspektorzy pracy 56 razy stawiali się na wezwania sądów i prokuratury w
związku z prowadzonymi postępowaniami.
Zorganizowano 1 wspólne szkolenie inspektorów pracy oraz prokuratorów.
8. Rozpatrywanie skarg i wniosków.
W 2007 r. do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie wpłynęło 951
skarg i wniosków, w wyniku których przeprowadzono 760 kontroli.
Do dnia 31.12.2007 r. w toku rozpatrywania pozostawało 80 skarg. Ponadto
43 skargi zostały przekazane do innych OIP zgodnie z właściwością terytorialną, 5
skarg przekazano do innych instytucji, 25 skarg wycofano przed podjęciem działań
przez inspektora pracy, a w 38 przypadkach udzielono odpowiedzi bez
przeprowadzania kontroli.
W 951 skargach i wnioskach podniesiono łącznie 1.690 nieprawidłowości.
Zakres przedmiotowy nieprawidłowości w skargach i wnioskach
rodzicielstwo 7
maszyny i urządzenia 14
magazynowanie
18
zakładowy fundusz socjalny 27
urlopy wypoczynkowe
inne dot. bhp
szkolenia bhp i badania profilaktyczne
czas pracy
stosunek pracy
wynagrodzenia za pracę
52
76
96
278
361
555
Na podstawie ustaleń kontroli w odniesieniu do 760 skarg można
stwierdzić, że:
- 327 skarg było zasadnych,
- 185 skarg było częściowo zasadnych,
- 166 skarg było bezzasadnych,
- w 82 przypadkach trudno było określić zasadność przedmiotu skargi.
Struktura zasadności badanych skarg
82
166
327
skargi zasadne
skargi częściow o zasadne
skargi bezzasadne
pozostałe
185
Analogicznie jak w latach ubiegłych główne naruszenia przepisów prawa
pracy podnoszone w skargach i potwierdzone w trakcie kontroli dotyczyły
wynagrodzeń i innych świadczeń pieniężnych wynikających ze stosunku pracy,
nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy oraz czasu pracy np.:
- w „ATRIUM” Sp. z o.o. w Zamościu nie wypłacono wynagrodzeń za pracę:
- za miesiąc lipiec 2006 r. - 25 pracownikom o łącznej kwocie 16.186,97 zł,
- za miesiąc kwiecień 2006 r. - 6 pracownikom o łącznej kwocie 4.216,80 zł,
- za miesiąc maj 2006 r. - 10 pracownikom o łącznej kwocie 18.971,85 zł,
- za miesiąc czerwiec 2006 r. - 24 pracownikom o łącznej kwocie 21.584,50
zł.
- w „UNIDEX” Sp. z o.o. w Lublinie stwierdzono niewypłacenie na rzecz 30
pracowników diet należnych z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju
w wysokości 27.271 euro.
- w Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Uścimowie pracodawca nie zapewniał
pracownikom przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy w przyjętym okresie
rozliczeniowym oraz nie udzielał dni wolnych za pracę w niedzielę.
Przykładowo jeden z pracowników w 2006 r. przepracował 47 dni wolnych z
tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, 12 niedziel, za które nie
otrzymał dni wolnych. Wykonywanie pracy w dni wolne i niedziele powodowało
także nie zapewnienie 35-godzinnego tygodniowego odpoczynku.
Nie zmieniła się także struktura naruszeń prawa pracy. Największa liczba
skarg związana była z wypłatami zaległego lub zaniżaniem wynagrodzenia za
pracę, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, wynagrodzenia za
urlop wypoczynkowy, nagród jubileuszowych, ekwiwalentów, odpraw pieniężnych.
Druga co do liczebności grupa skarg związana była ze stosunkiem pracy,
w szczególności z naruszaniem przepisów kodeksu pracy regulujących zawieranie
umów o pracę, rozwiązywanie umów o pracę, wydawanie i treść świadectw pracy.
Inne naruszenia przepisów dotyczyły warunków pracy, Zakładowego
Funduszu Świadczeń Socjalnych, sporządzania dokumentacji powypadkowej,
odzieży i obuwia roboczego, nierównego traktowania w zatrudnieniu, mobbingu.
W zakresie wynagrodzeń i świadczeń pieniężnych przyczyny
nieprawidłowości związane były najczęściej z trudną sytuacją ekonomiczną
pracodawców. Wystąpiły też przypadki nieprzestrzegania przepisów płacowych z
uwagi na ich nieznajomość lub nieprawidłową interpretację. Tym niemniej w wielu
przypadkach pracodawcy świadomie nie wypłacali należnych świadczeń,
przerzucając część ciężaru prowadzenia działalności na pracowników.
W zakresie naruszeń przepisów dotyczących stosunku pracy najczęściej
stwierdzano brak potwierdzenia na piśmie rodzaju i warunków umowy oraz nie
wydanie świadectwa pracy. Przyczyną mogła być nieznajomość przepisów prawa,
chęć zaoszczędzenia na składkach na ubezpieczenie społeczne, a także konflikty
z pracodawcą, który czasami świadomie odkładał w czasie wydanie świadectwa
pracy.
Odnośnie przepisów o czasie pracy stwierdzić należy, iż naruszenia
związane były głównie z brakiem stosownej wiedzy pracodawców o regulacjach
prawnych w tym zakresie oraz skomplikowaną materią obowiązujących przepisów.
Problem ten występuje zwłaszcza u pracodawców, którzy zatrudniają małą liczbę
pracowników i sami zajmują się sprawami kadrowymi. Z drugiej jednak strony
utrwala się praktyka nieprowadzenia lub nierzetelnego prowadzenia ewidencji
czasu pracy. Trudno jej zapobiec, ponieważ pracownicy, chcąc pozostać
w zatrudnieniu, godzą się na takie zachowania. Naruszenia są trudne do
udowodnienia w sytuacji, gdy brak jest ewidencji lub pracodawcy poświadczają w
niej nieprawdę co do faktycznego czasu pracy. W tym przypadku co do zasady,
działania pracodawców są celowe i zmierzają do uzyskania wymiernych korzyści
finansowych.
Największą ilość kontroli przeprowadzono u pracodawców zatrudniających do 50
pracowników.
Biorąc pod uwagę formę własności największą liczbą kontroli objęto
przedsiębiorców prywatnych.
Podsumowując, należy stwierdzić, że w porównaniu do ubiegłego roku liczba skarg
utrzymuje się na tym samym poziomie. Zmieniły się natomiast proporcje skarg złożonych
przez pracowników i byłych pracowników. Zwiększająca się liczba skarg składanych przez
byłych pracowników wskazuje na ich obawy przed konsekwencjami ze strony
pracodawców.
9. Rejestracja zakładowych układów zbiorowych pracy.
W roku 2007 do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie wpłynęło 129
wniosków z zakresu rejestracji zakładowych układów zbiorowych pracy.
Struktura wniosków z zakresu rejestracji zuzp
rozwiązanie organizacji związkowej 2
porozumienie o stosowaniu uzp 2
zmiana nazwy lub adresu pracodawcy 3
rozwiązanie układu za porozumieniem stron 3
wypowiedzenie układu
nowe układy zbiorowe pracy
odstąpienie od stosowania zuzp
5
5
6
103
protokoły dodatkowe do układów
0
20
40
60
80
100
120
liczba wniosków
Zarejestrowano:
4 - zakładowe układy zbiorowe pracy (w tym 1 na podstawie wniosku z 2006 r.),
1 - porozumienie o stosowaniu układu na podstawie art. 24110 Kp,
99 - protokołów dodatkowych (w tym 4 na podstawie wniosków z 2006 r.),
19 - informacji.
Organ rejestrujący odmówił rozpatrzenia 13 wniosków, w tym:
• 3 - o rejestrację,
• 5 - o rejestrację porozumienia o stosowaniu uzp,
• 8 - o rejestrację protokołu dodatkowego,
• 1 - o rejestrację informacji o rozwiązaniu układu.
Podstawą odmowy rozpatrzenia wniosku o rejestrację układu było nie dołączenie
pełnomocnictw dla osób zawierających układ ze strony związków zawodowych oraz
brak dokumentów, o których mowa w § 2 ust. 3 pkt 4-6 rozporządzenia.
W przypadkach odmowy rozpatrzenia wniosków o rejestrację protokołów
dodatkowych przyczynami były: brak pełnomocnictw, nie określenie stron, brak informacji
o spełnieniu przez strony warunków wymaganych do zawarcia protokołu dodatkowego,
nie podawanie zakresu obowiązywania, w tym liczby pracowników, dołączenie kopii
protokołów lub niewystarczającej liczby egzemplarzy.
Przyczyną odmowy rozpatrzenia wniosku o rejestrację informacji o rozwiązaniu
zuzp było nie dołączenie przez wnioskodawcę dokumentu będącego porozumieniem stron
o rozwiązaniu układu.
Na dzień 31.12.2007 r. w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Lublinie
obowiązywało 383 zuzp, w tym 4 wypowiedziane oraz obowiązywało 5 porozumień o
stosowaniu układu zawartych na podstawie art. 24110 § 1 Kp.
Ponadto stosowano 55 zuzp, w tym: 51 po rozwiązaniu układu oraz 4 po
rozwiązaniu organizacji związkowej (art. 24129 § 3 Kp).
•
•
•
•
10. Spory zbiorowe.
Do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie w roku 2007 wpłynęło 121
powiadomień od pracodawców o powstaniu sporu zbiorowego.
Struktura sporów zbiorowych ze względu na gałąź gospodarki narodowej
Przetwórstwo przemysłowe
1
Transport lądowy
1
Transport kolejowy
1
Administracja publiczna
1
Budownictwo
2
Górnictwo
2
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię
elektryczną
3
Ochrona zdrowia
29
81
Edukacja
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Struktura przedmiotowa zgłaszanych sporów
16
2
1
innych, nie objętych definicją
sporu zbiorowego
warunków płacy
warunków pracy
131
170
świadczeń socjalnych
praw i wolności związkowych
Spośród wszystkich żądań zgłoszonych w 121 sporach zbiorowych tylko w 4
przypadkach przedmiot żądań pokrywał się z zakresem działania inspekcji pracy, tj.:
- żądanie przekazania na konto ZFŚS zaległych należności,
- wyrównania dysproporcji płacowych pracowników zatrudnionych w tej samej grupie
zawodowej,
- żądanie wycofania wprowadzonego niezgodnie z przepisami regulaminu pracy,
- żądanie wypłaty na podstawie przepisów zuzp ekwiwalentu za energię elektryczną.
W każdym ze 121 zgłoszonych sporów zbiorowych były wysuwane żądania nie
objęte zakresem działania PIP, tj.:
- podwyżki wynagrodzeń lub zmian w strukturze składników wynagrodzeń – 131żądań,
- wprowadzenia dla lekarzy 14-dniowego płatnego urlopu szkoleniowego – 13 żądań,
- zaliczenie czasu dyżuru medycznego do czasu pracy – 5 żądań,
- zawarcie pakietu socjalnego w zakresie gwarancji zatrudnienia – 3 żądania,
- zawarcia umowy o prowadzeniu wspólnej działalności socjalnej („Lubzel” S.A. i
„Lubzel Dystrybucja” Sp. z o.o.).
Ponadto w każdym sporze zbiorowym zgłoszonym przez szkoły (81) było stawiane
żądanie „zaprzestania naruszania praw i wolności związkowych”, bez wskazania na czym
takie ewentualne naruszenia polegały.
Do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie wpłynęło tylko 10 powiadomień
o podpisaniu porozumienia o zakończeniu sporu zbiorowego.
Generalnie pracodawcy nie informują o dalszych etapach rozpoczętego sporu
zbiorowego ani o ostatecznym zakończeniu sporu.
III. BADANIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY.
W roku 2007 inspektorzy pracy zbadali okoliczności i przyczyny 143 wypadków
zgłoszonych lub ujawnionych w trakcie czynności służbowych, w tym 8 wypadków osób
zatrudnionych na innej podstawie niż umowy o pracę.
Badaniem objęto 29 wypadków śmiertelnych, 25 wypadków ciężkich i 20
zbiorowych oraz inne wypadki charakterystyczne dla poszczególnych branż gospodarki
narodowej, które mogły spowodować takie skutki.
Porównanie liczby wypadków śmiertelnych,
ciężkich i zbiorowych zbadanych
w OIP Lublin w latach 2001-2007
35
30
25
20
15
10
5
0
29
23
18
16
18
16
12
20
16
12
6
7
2001
2002
25
23
21
15 16
16
11
2003
2004
ciężkie
10
9
2005
śmiertelne
zbiorowe
2006
2007
licz
ba
wy
pa
dk
ów
lata
Porównanie liczby wypadków śmiertelnych,
ciężkich i zbiorowych zaistniałych
w OIP Lublin w latach 2001-2007
30
27
23
25
liczb
a
wyp
adkó
w
20
15
15
18
16
12
16
14
15
16
9
10
17
16
15
10
0
2004
2005
lata
2006
ciężkie
zbiorowe
5
2003
śmiertelne
2007
Struktura przyczyn wypadków przy pracy objętych badaniem
21
Niewłaściwa organizacja stanowiska pracy
Brak lub niewłaściwe posługiwanie się
czynnikiem materialnym
36
Niewłaściwe samowolne zachowanie się
pracownika
39
Wady konstrukcyjne lub niewłaściwe
rozwiązania konstrukcyjne
61
Niewłaściwa ogólna organizacja pracy
82
Nieprawidłowe zachowanie się pracownika
111
0
20
40
60
80
100
120
liczba wypadków
Poszkodowani w wypadkach – wg wieku
Powyżej 60 lat
3
Do 19 lat
3
27
Od 30 do 39 lat
37
Od 50 do 59 lat
Od 20 do 29 lat
38
Od 40 do 49 lat
41
0
5
10
15
20
25
30
liczba poszkodowanych
35
40
45
Poszkodowani w wypadkach – wg stażu pracy
6
Od 30 do 39 lat
11
Od 20 do 29 lat
Od 10 do 19 lat
24
Od 4 do 9 lat
24
Do 3 lat
87
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
liczba poszkodowanych
Z powyższego wynika, iż najczęściej wypadkom przy pracy ulegali pracownicy
w wieku 40-49 lat o stażu pracy na zajmowanym stanowisku do 3 lat, w wyniku
nieprawidłowego zachowania się wynikającego z braku znajomości istniejących zagrożeń.
Wypadki śmiertelne
W roku 2007 znacznie zmalała liczba wypadków śmiertelnych związanych z
ruchem drogowym, zarówno w ujęciu bezwzględnym jak i proporcjonalnie do liczby
wypadków w latach ubiegłych. Uwzględniając okoliczności zdarzeń można wyodrębnić
kilka ich grup, przy których najczęściej dochodziło do wypadków:
• 6 wypadków związanych było z upadkiem z wysokości,
• 5 wypadków komunikacyjnych,
• 3 wypadki zaistniałe podczas prowadzeniu robót związanych z pozyskiwaniem
drewna.
100
Struktura wydarzeń, które spowodowały wypadki śmiertelne
badane w 2007 r.:
Pochwycenie lub odrzucenie osoby
1
Poślizgnięcie się, potknięcie się, upadek
osoby - na tym samym poziomie
1
Uszkodzenie, rozerwanie – tworzące
odłamku (drewna, szkła)
1
Przelew, wyciek, sączenie się, przepływ,
rozbryzgiwanie
1
Utrata kontroli nad narzędziem
1
Utrata kontroli nad maszyną
1
Utrata kontroli nad środkami transportu
5
Upadek z wysokości
5
Ześlizgnięcie się, upadek, załamanie się
czynnika
6
Inne
7
0
1
2
3
4
5
6
liczba wypadków
Wypadki ciężkie
Zaistniałe w roku 2006 wypadki ciężkie to głownie upadki z wysokości i urazy
palców:
• 6 wypadków to upadki z wysokości,
• 5 wypadków to urazy palców dłoni (zmiażdżenie, ucięcie) w zakładach o różnym
profilu działalności przy obsłudze maszyn i urządzeń,
• 3 wypadki komunikacyjne.
7
8
Struktura wydarzeń, które spowodowały wypadki ciężkie
badane w 2007 r.:
Odchylenie związane z elektrycznością
1
Obecność poszkodowanego lub osoby
trzeciej w strefie
1
Utrata kontroli nad obiektem
1
Poślizgnięcie się, potknięcie się, upadek
osoby – na tym samym poziomie
1
Pochwycenie lub odrzucenie osoby
2
Uszkodzenie, rozerwanie – tworzące
odłamku (drewna, szkła)
2
Utrata kontroli nad maszyną
3
Utrata kontroli nad środkami transportu
3
Ześlizgnięcie się, upadek, załamanie się
czynnika
4
7
Upadek z wysokości
0
1
2
3
4
5
6
7
liczba wypadków
Wypadki zbiorowe
Zaistniałe w roku 2007 wypadki zbiorowe to przede wszystkim wypadki
komunikacyjne (13 wypadków).
Zbiorowe wypadki przy pracy na terenie Okręgowego Inspektoratu Pracy w
Lublinie zaistniałe w 2007 r. to przede wszystkim wypadki drogowe, które stanowiły
ponad 66% wszystkich zbadanych zbiorowych wypadków przy pracy.
Trzy zdarzenia spośród wypadków zbiorowych spowodowane były poparzeniami.
jeden zatruciem. Pozostałe dwa wypadki to przewrócenie się zaprzęgu konnego podczas
treningowego ujeżdżania koni i pobicie sanitariuszy przez agresywnego pacjenta.
8
Analiza okoliczności i przyczyn wszystkich badanych wypadków
Porównując statystyki wypadków przy pracy zgłoszonych (ujawnionych) w roku
2007 z wypadkami z 2006 r. można zauważyć bardzo niepokojący, znaczący wzrost liczby
wypadków we wszystkich grupach (ciężkie, śmiertelne i zbiorowe).
Niezależnie od wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych badano również
okoliczności i przyczyny wypadków charakterystycznych dla poszczególnych branż.
Inspektorzy pracy badali ich przyczyny ze względu na możliwe potencjalnie poważne
skutki lub z powodu możliwości powtórzenia się ich w przyszłości.
Najwięcej z badanych wypadków (prawie 18%) wydarzyło się podczas
wykonywania prac na wysokości, następnie podczas kierowania środkami transportu (ok.
12%) i przy obsłudze maszyn (ponad 9%).
Wśród wszystkich wypadków badanych przez inspektorów pracy duża ich liczba
związana była bezpośrednio z pracami budowlanymi.
We wszystkich wypadkach zbadanych w 2007 roku obrażenia odniosło ogółem 166
osób, z czego:
• 30 poszkodowanych w wyniku wypadków spowodowanych utratą kontroli nad
środkami transportu.
• 12 poszkodowanych w wyniku wypadków przy pracach budowlanych.
W 2007 r. nastąpił znaczny skok, w stosunku do lat ubiegłych, liczby wypadków
przy pracy, przy których poszkodowani byli pracownicy o małym stażu pracy w zakładzie.
W zbadanych wypadkach przy pracy poszkodowani o stażu pracy nie dłuższym niż 3 lata
stanowili prawie 60%. Świadczy to o istotnym wpływie niedostatecznego doświadczenia
zawodowego na prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku.
Liczba wypadków ciężkich i zbiorowych zaistniałych w zakładach pracy na terenie
województwa lubelskiego wykazuje od kilku lat tendencję wzrostową. Wzrost liczby
wypadków dotyczy zakładów pracy z różnych dziedzin gospodarki. W dalszym ciągu duża
liczba wypadków związana jest z budownictwem. Przyczyną takiej sytuacji może być
dalszy wzrost liczby pracowników zatrudnianych na budowach, wynikający z ożywienia
działalności w sferze budownictwa drogowego i ogólnego. Utrzymuje się również duży
odsetek wypadków drogowych wśród wypadków śmiertelnych i ciężkich. Natomiast
znacząco wzrosła liczba tych zdarzeń wśród wypadków zbiorowych. Duży wzrost we
wszystkich grupach wypadków jest w znacznym stopniu spowodowany zatrudnianiem
coraz słabiej przygotowanych do pracy pracowników z uwagi na wyjazd wielu
pracowników do pracy w innych krajach oraz zwiększonym zapotrzebowaniem na ich
usługi ze strony rozwijającej się gospodarki.
Podstawowe przyczyny zaistniałych wypadków to przyczyny najczęściej leżące po
stronie poszkodowanego i mające swoje źródło w niskiej kulturze bezpieczeństwa pracy.
Z analizy tych przyczyn i okoliczności zdarzeń wypadkowych wynika, że w dużym
stopniu na nieprawidłowe zachowania pracowników ma wpływ brak lub słaba jakość
prowadzonych szkoleń bhp. W szczególności instruktaże stanowiskowe prowadzone są
często bardzo powierzchownie, a ich tematyka nie zawsze jest adekwatna do
występujących zagrożeń. Szkolenia nie zapewniają pracownikom nabycia umiejętności
bezpiecznego wykonywania pracy. Powyższe wnioski wynikają również z ogromnego
odsetka zaistniałych wypadków wśród pracowników o krótkim stażu pracy.
W obecnej sytuacji na rynku pracy wskazane byłoby wypracowanie przez inspekcję
pracy najskuteczniejszych metod oceny prawidłowości prowadzenia szkoleń wstępnych
w zakresie bhp. Szczególny nacisk w tym względzie powinno się położyć na stanowiska
pracy najbardziej zagrożone wypadkami (obsługa szczególnie niebezpiecznych maszyn,
prace budowlane, prace szczególnie niebezpieczne, itp.).
Po przeanalizowaniu okoliczności i przyczyn wypadków inspektorzy pracy wydali
112 decyzji, a w wystąpieniach skierowali 226 wniosków o usunięcie naruszeń prawa.
Ponadto, w związku ze stwierdzeniem 66 wykroczeń przeciw prawom pracowniczym
w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy, nałożyli 50 mandatów karnych na łączna
kwotę 49.900zł. Skierowali także 7 wniosków do sądów grodzkich o ukaranie osób
winnych popełnienia wykroczeń. W 5 przypadkach inspektorzy zawiadomili prokuraturę o
podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
W ramach współpracy z wymiarem sprawiedliwości przekazano kopie
dokumentacji pokontrolnej z wypadków w 14 przypadkach prokuraturze, w 13 policji i w 2
do sądu.
Kontrole przestrzegania przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
28.07.1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz
sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze
wypadków przy pracy.
W roku 2007 kontynuowano kontrole przestrzegania przez pracodawców przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności
i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu
informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy. Kontrolę przeprowadzono
w 38 zakładach pracy, w których objęto badaniem 234 dokumentacje powypadkowe, w
tym 37 dokumentacji z wypadków, których nie uznano za wypadki przy pracy.
Kontrole wykazały, że najwięcej nieprawidłowości stwierdzano przy ustalaniu
okoliczności i przyczyn wypadków - uchybienia dotyczyły 32 kontrolowanych zakładów.
Najmniej przy rejestracji wypadków przy pracy – nieprawidłowości w tym zakresie
stwierdzono tylko w 4 zakładach.
Rejestracji wypadków
7
Statystycznej karty wypadku
22
Zgłaszania wypadków
42
94
Wniosków i środków profilaktycznych
Ustalania okoliczności i przyczyn
wypadków
214
0
50
100
150
200
250
liczba stwierdzonych uchybień
Rejestracji wypadków
rodzaj nieprawidłowości dotyczy
rodzaj nieprawidłowości dotyczy
Struktura ujawnionych nieprawidłowości
4
Statystycznej karty wypadku
7
Zgłaszania wypadków
17
Wniosków i środków profilaktycznych
24
Ustalania okoliczności i przyczyn
wypadków
32
0
5
10
15
20
25
30
35
liczba zakładów, w których uchybienia wystąpiły
Najczęstsze uchybienia w zakresie prowadzenia postępowania
powypadkowego wg dokumentacji
Przystąpienie do ustalenia okoliczności
i przyczyn wypadku ze zwłoką
20
Nie podawanie w protokóle
20
powypadkowym naruszonych przepisów
Ustalenie nieadekwatnych przyczyn
wypadku
24
Zgłaszanie wypadku w odległym
terminie
28
Nie ustalenie wniosków profilaktycznych
adekwatnych do przyczyn wypadku
34
Nie ustalenie wszystkich przyczyn
zaistniałego wypadku
35
ro
dz
aj
uc
hy
bi
en
ia
Zaniechanie oględzin miejsca wypadku
39
Nie określenie środków i wniosków
profilaktycznych
44
0
10
20
30
ilość przypadków
.
40
50
Najczęstsze uchybienia w zakresie prowadzenia postępowania
powypadkowego wg zakładów
Przystąpienie do ustalenia okoliczności
i przyczyn wypadku ze zwłoką
10
Nie podawanie w protokóle
powypadkowym naruszonych przepisów
12
Zaniechanie oględzin miejsca wypadku
12
Nie określenie środków i wniosków
profilaktycznych
13
Zgłaszanie wypadku w odległym
terminie
14
Ustalenie nieadekwatnych przyczyn
wypadku
17
ro
dz
aj
uc
hy
bi
en
ia
Nie ustalenie wniosków profilaktycznych
adekwatnych do przyczyn wypadku
18
Nie ustalenie wszystkich przyczyn
zaistniałego wypadku
20
0
5
10
15
20
ilość zakładów
Porównując wyniki kontroli przeprowadzonych w 2007 r. z wynikami z lat
poprzednich można stwierdzić, iż ujawnione nieprawidłowości utrzymują się na podobnym
poziomie. W 2007 r. zauważono jedynie minimalny wzrost liczby stwierdzanych uchybień
przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków oraz przy sporządzaniu karty
statystycznej wypadku.
Problemy i nieprawidłowości związane z prowadzeniem dochodzeń
powypadkowych w większości wynikają z:
• niedostatecznych kwalifikacji i braku doświadczenia zawodowego osób badających
wypadki,
• nierzetelności w wykonywaniu obowiązków ze strony pracodawców, służb bhp,
pracowników wchodzących w skład zespołów powypadkowych,
• braku obiektywizmu zespołów powypadkowych uwzględniających interes jednej ze
stron: poszkodowanego lub pracodawcy.
Kontrole prowadzonych dochodzeń powypadkowych pokazują, że im bardziej
skomplikowane okoliczności wypadków, tym więcej uchybień w dochodzeniach
powypadkowych. Z reguły mniej zastrzeżeń inspektorzy wnoszą do badania wypadków
spowodowanych zwykłą nieostrożnością poszkodowanego, np. upadków podczas
przechodzenia po terenie zakładu. Wypadki związane z procesem technologicznym lub
25
obsługą maszyn, urządzeń stwarzają natomiast istotne problemy zespołom
powypadkowym, w tym inspektorom bhp.
W toku kontroli zaobserwowano zjawisko nie zgłaszania i nie rejestrowania
wypadków. W większości nie są rejestrowane wypadki powodujące krótką np.
kilkudniową niezdolność do pracy. Niekiedy zespoły powypadkowe przystępują do
ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku z dużą zwłoką czasową. Zespół powypadkowy
podejmuje czynności dopiero, kiedy skutki wypadku okażą się poważniejsze lub po
interwencji inspektora pracy spowodowanej np. skargą pracownika.
IV.
STAN BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ PRAWORZĄDNOŚCI
W STOSUNKACH PRACY.
1. Szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Kontrole przeprowadzono w 77 zakładach pracy, w których świadczyły
pracę 8.823 osoby, w tym 8.435 pracowników zatrudnionych na podstawie umów
o pracę. Wśród zatrudnionych było 4.876 kobiet, 26 pracowników młodocianych
oraz 570 pracowników niepełnosprawnych.
Struktura kontrolowanych zakładów ze względu na wielkość zatrudnienia
przedstawiała się następująco:
Wielkość
zatrudnienia
w kontrolowanych
zakładach
0–9
10 – 50
51 – 100
101 – 250
powyżej 250
Ilość skontrolowanych
zakładów
Ilość pracowników
zatrudnionych
w tych zakładach
23
32
9
7
6
104
521
680
1.177
5.953
Dane dotyczące nieprawidłowości:
Rodzaj nieprawidłowości
Nieprzechowywanie programów, na podstawie których
były prowadzone szkolenia
Nieustalenie przez pracodawcę częstotliwości szkoleń
okresowych
Nieprzestrzeganie terminów ukończenia pierwszego
szkolenia okresowego
Nieprzestrzeganie ustalonych częstotliwości szkoleń
okresowych
Niedostosowanie programów do rodzajów i warunków
pracy na poszczególnych stanowiskach
Brak konsultacji z pracownikami działań dotyczących
szkoleń w dziedzinie bhp
Nie poddanie pracowników szkoleniu wstępnemu
ogólnemu (instruktaż ogólny)
Dopuszczenie pracownika do pracy na stanowisku bez
instruktażu stanowiskowego
Niesporządzanie „Karty szkolenia wstępnego” według
wzoru
Przeprowadzanie instruktażu stanowiskowego przez
osobę niespełniającą wymagań określonych przepisami
Liczba zakładów,
w których stwierdzono
nieprawidłowości
25
24
22
22
21
19
18
18
18
15
Większość stwierdzonych nieprawidłowości miała miejsce w małych i
średnich zakładach pracy, w których pracodawcy nie zorganizowali służb
bezpieczeństwa i higieny pracy lub zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy
zlecali specjalistom spoza zakładu pracy.
Najczęściej stwierdzone nieprawidłowości to:
• brak programów szkoleń oraz niedostosowanie programów szkoleń do
warunków pracy na poszczególnych stanowiskach (lub grupach stanowisk),
• nieustalenie częstotliwości szkoleń okresowych, a w przypadku ustalenia
częstotliwości nieprzestrzeganie jej,
• nieprzestrzeganie terminów ukończenia pierwszego szkolenia okresowego,
• niekonsultowanie z przedstawicielami pracowników działań dotyczących
szkoleń w dziedzinie szkoleń,
• brak przeszkolenia pracowników w ramach szkolenia wstępnego ogólnego i
instruktażu stanowiskowego oraz dopuszczanie pracowników do pracy bez
takich szkoleń.
Za niepokojące zjawisko należy uznać, że wśród dziesięciu najczęściej
występujących nieprawidłowości stwierdzano przypadki dopuszczania do pracy
pracowników bez szkoleń w ramach instruktażu ogólnego i stanowiskowego. Brak
szkoleń w znacznym stopniu wpływa na bezpieczeństwo pracy poprzez:
• niewłaściwe zachowanie się pracowników na terenie zakładu,
• nieznajomość zasad bezpiecznej pracy,
• brak umiejętności obsługi maszyn i urządzeń technicznych,
• nieumiejętność postępowania w sytuacjach awarii lub zagrożenia,
• nieumiejętność zapobiegania zagrożeniom, w tym stosowania środków
ochrony indywidualnej itp.
Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły również jakości prowadzonej
dokumentacji związanej ze szkoleniami w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy.
Przyczyny naruszeń przepisów dotyczących szkoleń w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy:
• niewywiązanie się pracowników służb bezpieczeństwa i higieny pracy ze
swoich obowiązków,
• lekceważenie obowiązujących przepisów, wynikające z nieświadomości
dużego wpływu szkoleń na ochronę życia i zdrowia,
• nienależyte wywiązanie się ze zleceń przez specjalistów spoza zakładów; w
większości dotyczy to przypadków jednorazowych zleceń na przeprowadzenie
szkoleń,
• niski poziom jednostek organizacyjnych prowadzącą działalność
szkoleniową; w większości dotyczy to jednoosobowych podmiotów
gospodarczych prowadzących działalność w zakresie doradztwa bhp,
• brak rozwiązań systemowych w zakładach pracy przy szkoleniach
niewielkiej ilości pracowników, oczekiwanie na termin zorganizowania szkoleń
okresowych przez jednostki (osoby prawne) prowadzące działalność w tym
zakresie oraz oczekiwanie na zorganizowanie szkolenia okresowego dla
pojedynczych pracowników, którzy nie uczestniczyli w szkoleniach w
wyznaczonym terminie w związku z nieobecnością (urlopy, zwolnienia
chorobowe, delegacje, itp.).
Ocena inspektorów pracy wynika z ustaleń dokonanych w czasie kontroli.
Potwierdzeniem powyższego jest fakt, że w 19 przypadkach pracodawcy nie
poddali się wymaganym szkoleniom.
Odnosząc się tylko do szkoleń wstępnych ogólnych i instruktażu
stanowiskowego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, należy stwierdzić, że
w zakładach zatrudniających do 20 pracowników występują największe
nieprawidłowości.
Obowiązek poddawania pracowników i pracodawców szkoleniom w
zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy jest powszechnie znany, zatem
stwierdzony stan w czasie kontroli jednoznacznie wskazuje na brak poszanowania
prawa, a wręcz można mówić o lekceważeniu przepisów.
Po kontrolach inspektorzy pracy skierowali do pracodawców 57 nakazów na
piśmie zawierających 113 decyzji dotyczących 1.417 pracowników. Wystosowano
również
50
wystąpień,
zawierających
108
wniosków
regulujących
nieprawidłowości w zakresie szkoleń bhp dotyczące 1.344 pracowników.
W wyniku realizacji decyzji i wystąpień wydanych przez inspektorów pracy
uzyskano wymierne efekty.
Liczba
zakładów,
Zakres uzyskanych efektów
w których
uzyskano
poprawę
Poddano pracowników wstępnym szkoleniom
18
ogólnym
Poddano pracowników szkoleniom w ramach
18
instruktażu stanowiskowego
Poddano pracowników okresowym szkoleniom bhp
22
(pierwszym i kolejnym)
Przeszkolenie się pracodawców w zakresie bhp
11
Opracowano programy szkoleń.
25
Uzupełniono programy szkoleń o tematykę
21
związaną
z warunkami pracy na poszczególnych grupach
stanowisk
Ustalono częstotliwość szkoleń okresowych
24
Zapewniono sporządzanie „Karty szkoleń”
22
Liczba
pracowników,
których
uzyskany
efekt dotyczył
56
60
931
11
835
288
952
98
Na podstawie przeprowadzonych kontroli należy stwierdzić, że stan
przestrzegania przepisów regulujących zagadnienia szkoleń bhp jest
niezadowalający. W szczególności dużo nieprawidłowości stwierdzono w małych
zakładach pracy, co w ocenie inspektorów pracy spowodowane jest
lekceważeniem przez pracodawców obowiązujących przepisów.
W zakładach zatrudniających do 9 pracowników ponad pięciokrotnie
częściej niż w zakładach zatrudniających powyżej 100 pracowników (w stosunku
do ogólnej liczby zatrudnionych) nie poddano pracowników szkoleniom bhp.
W zakładach, w który nie zorganizowano służby bhp, ilość pracowników nie
poddanych szkoleniom w stosunku do ilości zatrudnionych była prawie
trzydziestokrotnie wyższa niż w zakładach, gdzie zorganizowano służbę bhp lub
zadania służby bhp powierzono pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Lekceważenie przepisów może wynikać z umyślnego działania lub może
być spowodowane niską świadomością pracodawców w zakresie wpływu
przeprowadzanych szkoleń na stan bezpieczeństwa pracy, a tym samym na
ochronę życia i zdrowia.
Większość pracodawców wymagania dotyczące szkoleń w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy uznaje za wymóg formalny (dotyczący posiadania
dokumentów), a nie za istotny element w eliminowaniu zagrożeń.
W celu wyeliminowania nieprawidłowości w zakresie szkoleń, a tym samym
zmniejszania ilości zagrożeń, jakie powoduje brak lub niewłaściwe
przeprowadzenie szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, należy
kontynuować kontrole w tym zakresie, oceniając w szczególności jakość szkoleń
prowadzonych przez pracodawców.
2. Ocena i dokumentowanie ryzyka zawodowego w zakładach o znacznym
stopniu zagrożeń zawodowych.
Inspektorzy pracy skontrolowali 35 zakładów, w których prace świadczyło
5.849 osób, w tym 5.655 zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Wśród
pracowników zatrudnionych było 2.506 kobiet, 33 pracowników młodocianych oraz
42 pracowników posiadających orzeczony stopień niepełnosprawności.
Struktura kontrolowanych zakładów ze względu na wielkość zatrudnienia.
Wielkość
zatrudnienia
w kontrolowanych
zakładach
Ilość
skontrolowanych
zakładów
0–9
10 – 50
51 – 100
101 – 250
pow. 250
3
16
4
6
6
Ilość
pracowników
zatrudnionych
w tych zakładach
9
358
340
749
4.199
Ze względu na rodzaj prowadzonej działalności kontrolowano m.in.
następujące dziedziny:
• produkcja artykułów spożywczych, w tym zakłady mięsne - 6,
• produkcja i remont urządzeń technicznych - 6,
• naprawa samochodów ciężarowych oraz transport z własnym zapleczem
warsztatowym - 5,
• zakłady stolarskie, w tym produkujące domy z drewna - 4,
• stacje i składy paliw - 3,
• kolejowe terminale przeładunkowe - 2,
• wyprawianie skór i produkcja galanterii skórzanej - 2,
• produkcja materiałów budowlanych i budownictwo - 2,
• produkcja leków i wyrobów chemicznych - 2.
Do najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości należy zaliczyć:
• Niezidentyfikowanie
stanowisku pracy.
wszystkich
zagrożeń
występujących
na
W 22 zakładach nie zidentyfikowano wszystkich zagrożeń występujących
na stanowiskach pracy. W małych zakładach (do 50 zatrudnionych) pięciokrotnie
częściej nie zidentyfikowano wszystkich zagrożeń, niż w innych grupach
zakładów. Ponadto, pomimo że w małych zakładach występuje mniej stanowisk
pracy, prawie połowa (42%) stanowisk, na których nie zidentyfikowano wszystkich
zagrożeń, była w tych zakładach.
• Nieuwzględnienie w ocenie kryteriów dla kobiet ciężarnych, osób
młodocianych lub niepełnosprawnych.
Ze względu na zatrudnienie kobiet, pracowników młodocianych lub
niepełnosprawnych wyznaczenie odrębnych kryteriów oceny ryzyka zachodziło w
13 zakładach pracy, w 12 zakładach nie ustalono tych kryteriów. W odniesieniu do
ilości skontrolowanych zakładów z uwzględnieniem wielkości zatrudnienia,
nieprawidłowość ta wystąpiła w 5 zakładach zatrudniających powyżej 250
pracowników (na 6 kontrolowanych zakładów).
• Niedokonanie oceny ryzyka zawodowego na wszystkich stanowiskach
istniejących w zakładzie.
Nieprawidłowość stwierdzono w 11 zakładach, w tym w zakładach średnich
i dużych (ponad 100 zatrudnionych) dwukrotnie częściej, nie wszystkie stanowiska
pracy zostały objęte oceną. Stosunek ilości stanowisk, na których nie dokonano
oceny, do ilości zatrudnionych w małych i średnich zakładach (do 100
zatrudnionych) jest taki sam jak w zakładach większych.
•
Nieoszacowanie poziomu ryzyka dla zidentyfikowanych zagrożeń.
W 8 zakładach zidentyfikowano zagrożenia występujące na stanowiskach
pracy, lecz pomimo ich zidentyfikowania nie oszacowano dla nich dopuszczalności
ryzyka zawodowego. Należy podkreślić, że 6 zakładów należało do grupy
zatrudniającej do 50 pracowników.
• Niezaplanowanie działań korygujących lub zapobiegawczych, pomimo
że z oceny ryzyka zachodziła taka konieczność.
W 18 zakładach w wyniku dokonanej oceny ryzyka zawodowego zachodziła
konieczność podjęcia działań korygujących lub zapobiegawczych, w 9 zakładach
(50%) takie działania nie zostały zaplanowane. Na 9 zakładów, w których nie
zaplanowano działań korygujących lub zapobiegawczych, 8 zakładów zatrudniało
do 50 pracowników.
Na 9 zakładów, w których zaplanowano działania korygujące lub
zapobiegawcze, pomimo ich zaplanowania w 3 nie zrealizowano tych działań, w
tym 2 zakładach zatrudniających do 50 pracowników.
Znaczna grupa zjawisk negatywnych dotyczących przeprowadzenia oceny
ryzyka zawodowego dotyczyła zagadnień, które nie wynikają wprost z zapisów
Kodeksu pracy lub przepisów wykonawczych lecz z zasad obowiązujących przy
ocenie ryzyka. Dotyczy to np. sporządzania wykazu stanowisk, określenia metody,
określenia kryteriów, czy wyznaczenia dopuszczalności ryzyka zawodowego.
Część zjawisk wykazanych jako negatywne spowodowana była zmianami
przepisów dotyczących ryzyka zawodowego w 2007 r., co powodowało, że
dokumenty wcześniejszych ocen nie spełniały wymagań po zmianie przepisów.
Analizując przebieg oceny ryzyka należy stwierdzić, że nieprawidłowości na
początkowych etapach wpływają na narastanie nieprawidłowości na kolejnych
etapach. Udział nieprawidłowości na poszczególnych etapach w odniesieniu do
ilości zakładów, w których te etapy były realizowane, przedstawiał się następująco:
• przygotowanie oceny i pozyskiwanie informacji – 13,3%,
• identyfikacja zagrożeń, oszacowanie ryzyka
oraz wyznaczanie
dopuszczalności 30%,
• działania korygujące lub zapobiegawcze – 44,2%.
Analiza przedstawionych w opracowaniu danych wskazuje, że pracodawcy
nie traktują oceny ryzyka zawodowego jako działania mającego na celu
identyfikację i neutralizację zagrożeń. Powoduje to, że część pracodawców nie
podejmuje właściwych działań związanych z dokonywaniem oceny ryzyka lub
przeprowadza ocenę nierzetelnie, a nawet możemy mówić o niedbałości.
Większość pracodawców proces oceny ryzyka zawodowego traktuje jako
akt jednorazowy, po dokonaniu pierwszej oceny nie dokonują okresowych analiz,
przeglądów, modyfikacji lub uzupełnienia w celu ewentualnej poprawy.
Pracodawcy nie dokonują okresowych analiz oceny ryzyka w przypadkach kiedy
obligują do tego przepisy oraz po zaistniałych wypadkach przy pracy. Kontrole
wykazały, że pracodawcy nie potrafią lub nie chcą wykorzystać wniosków
wynikających z ocen ryzyka zawodowego.
Nieidentyfikowanie, a raczej nieujawnianie wszystkich zagrożeń w procesie
oceny oznacza, że pracodawcy nie uważają oceny ryzyka za działanie skierowane
na poprawę warunków pracy, a za wymóg prawny kontrolowany przez organy
nadzoru nad warunkami pracy.
Najczęstsze przyczyny nieprawidłowości przy dokonywaniu oceny ryzyka
zawodowego w opinii inspektorów pracy to:
• Niska świadomość pracodawców w zakresie celowości przeprowadzania
oceny ryzyka zawodowego, traktowanie oceny ryzyka jako wymogu prawnego.
• Lekceważenie przez pracodawców przepisów bezpieczeństwa pracy w
zakresie obowiązku dokonywania oceny ryzyka oraz informowania
pracowników o ryzyku i eliminowania zagrożeń występujących w procesach
pracy.
• Nieznajomość zagadnień związanych z oceną ryzyka zawodowego przez
pracodawców i inne osoby biorące udział w ocenie, co może być związane z
niewłaściwym przygotowaniem osób dokonujących oceny.
• Brak rzetelności w zbieraniu informacji niezbędnych do dokonania oceny
ryzyka – nie uwzględnianie wyników badań i pomiarów, przyjmowanie do
oceny ryzyka warunków pracy zgodnie z wymaganiami określonymi w
przepisach, a nie stanem rzeczywistym.
• Niechęć ponoszenia przez pracodawców kosztów związanych z
dokonywaniem oceny ryzyka (aktualizowanie badań i pomiarów, zatrudniania
specjalistów spoza zakładu pracy z wysokimi kwalifikacjami).
Powyższe ustalenia uzasadniają potrzebę kontynuacji kontroli w tym
zakresie
oraz
zintensyfikowanie
działań
prewencyjnopromocyjnych,
nakierowanych na pracodawców z branży przemysłowej (budownictwo, stolarnie,
warsztaty mechaniczne) zatrudniających do 50 pracowników.
3. Kontrole zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem
budowlanym.
Celem przeprowadzonych kontroli związanych z przejmowaniem do użytku
obiektów budowlanych była ocena zastosowanych rozwiązań technicznych pod kątem
zgodności wzniesionych lub modernizowanych obiektów z obowiązującymi przepisami
bhp.
Do Okręgowego Inspektoratu Pracy wpłynęło 1.220 zawiadomień o zamiarze
przystąpienia do użytkowania obiektu. Kontrole przeprowadzono w odniesieniu do 297
obiektów, w tym 178 obiektów było nowo wybudowanych oraz 119 obiektów
przebudowanych, zmodernizowanych. i przystosowanych do nowych potrzeb.
Kontrolą odbiorową objęto 75 obiektów produkcyjnych i magazynowych, 205
obiektów handlowych i usługowych oraz 9 szkół, przedszkoli i żłobków.
Dane dotyczące stwierdzonych nieprawidłowości:
Zagadnienia objęte kontrolą
stan techniczny obiektów i pomieszczeń
pracy
stan wentylacji, ogrzewania, oświetlenia
organizacja procesów technologicznych
stan maszyn i urządzeń technicznych
stan urządzeń i instalacji energetycznych
stan zaplecza higieniczno-sanitarnego
organizacja transportu
Liczba obiektów,
nieprawidłowości
73
56
54
19
22
26
5
W związku ze stwierdzanymi nieprawidłowościami inspektorzy pracy w stosunku
do 22 obiektów wnieśli sprzeciwów /z art. 56 Prawa budowlanego/ co do przejęcia ich
w użytkowanie, a w 255 przypadkach wnieśli uwagi informując o powyższym powiatowe
inspektoraty nadzoru budowlanego.
Przewidywane efekty po wprowadzeniu zmian w obiektach, na skutek wniesienia
uwag lub sprzeciwów po przeprowadzonych kontrolach:
•
poprawa stanu technicznego obiektów i pomieszczeń pracy /poprawa
warunków pracy dla około 2.700 pracowników;
•
zapewnienie w pomieszczeniach pracy właściwej wentylacji, ogrzewania
i oświetlenia /poprawa warunków pracy dla około 270 pracowników;
•
poprawa organizacji procesów technologicznych /poprawa warunków
pracy dla około 180 pracowników;
•
wyposażenie maszyn i urządzeń w osłony i zabezpieczenia oraz poprawa
ich stanu technicznego /poprawa warunków pracy dla około 250 pracowników;
•
poprawa stanu urządzeń i instalacji elektroenergetycznych /poprawa
warunków pracy dla około 500 pracowników;
•
zorganizowanie we właściwy sposób zaplecza higieniczno-sanitarnego
/poprawa warunków dla około 300 pracowników.
W roku 2007 podczas kontroli odbiorowych stwierdzono, że w stosunku do
roku ubiegłego zwiększyła się liczba nieprawidłowości we wszystkich
kontrolowanych zagadnieniach.
Przeprowadzając analizę udziału zakładów, w których stwierdzono
nieprawidłowości do ogółu przeprowadzonych kontroli nastąpił wzrost liczby
obiektów i pomieszczeń pracy o niewłaściwym stanie technicznym, a także
nieprawidłowych rozwiązań wentylacji, ogrzewania, oświetlenia. Większość tych
nieprawidłowości wynikała ze zgłoszenia do odbioru obiektu, w którym nie
wykonano instalacji przewidzianych w projektach.
Najwięcej nieprawidłowości organizacji procesów technologicznych
występowało przy kontrolach odbiorowych stacji LPG. Samo zagadnienie dotyczy
dość małej grupy zatrudnionych przy obsłudze urządzeń stacji LPG.
Po za niezgodnością wykonania obiektu z przedłożonym projektem
budowlanym,
stwierdzono
odstępstwa
od
obowiązujących
przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii. Obszary nieprawidłowości dotyczą
przede wszystkim procesów technologicznych oraz maszyn i urządzeń
przygotowywanych do eksploatacji.
Wnoszone sprzeciwy, co do zamierzonego przejęcia wskazanego obiektu
do użytkowania, w dużej mierze dotyczyły niezakończonych inwestycji.
Najczęściej inwestor nie zapewniał właściwego wyposażenia zaplecza
higieniczno-sanitarnego i skutecznej instalacji wentylacyjnej.
Nieprawidłowości dotyczące stanu zaplecza higieniczno-sanitarnego
dotyczyły braku wyposażenia przewidzianego projektem budowlanym. W dwóch
przypadkach nie wykonano zaplecza higieniczno-sanitarnego w oczyszczalniach
ścieków. W takich przypadkach inspektorzy pracy wydali sprzeciwy co do
uruchomienia zakładu.
W czterech przypadkach nie przedłożono inspektorom pracy dokumentacji
budowlanej obiektu. Dotyczyło to obiektów modernizowanych a w jednym
przypadku obiektu podlegającego zalegalizowaniu.
Okręgowy Inspektor Pracy rozpatrywał również wnioski skierowane przez
wojewódzki inspektorat sanitarny o zaopiniowanie odstępstw od warunków technicznych
w zakresie obniżenia podłogi stałych pomieszczeń pracy poniżej otaczającego terenu oraz
zastosowania wyłącznie oświetlenia elektrycznego w pomieszczeniach ze stałymi
stanowiskami pracy.
Ogółem rozpatrzono 107 wniosków o wyrażenie zgody na usytuowanie
pomieszczeń stałej pracy poniżej poziomu otaczającego terenu i 28 wniosków o wyrażenie
zgody na zastosowanie w pomieszczeniach stałej pracy wyłącznie oświetlenia
elektrycznego. Wydano 25 zgód na zastosowanie w pomieszczeniach stałej pracy
wyłącznie oświetlenia elektrycznego oraz 105 na usytuowanie pomieszczeń stałej pracy
poniżej poziomu otaczającego terenu.
4. Przestrzeganie przepisów BHP w zakładach prowadzących działalność
budowlaną.
Przeprowadzono 159 kontroli na 115 placach budów, na których roboty
budowlane wykonywało 136 podmiotów gospodarczych będących pracodawcami.
Ogółem na objętych kontrolą placach budów pracę świadczyło 2.025 osób, w tym
142 zatrudnione na podstawie umowy cywilno prawnej.
Kontrole budów dotyczyły prac prowadzonych na wysokości, prac ziemnych
oraz związanych z pracami rozbiórkowymi obiektów.
Dane dotyczące stwierdzonych nieprawidłowości.
Liczba
skontrolowanyc
h zakładów
Liczba zakładów,
w których
stwierdzono
nieprawidłowości
36
Brak lub niewłaściwe zabezpieczenie
115
stanowisk pracy na wysokości
20
7
stanowisk pracy w wykopie
49
15
otworów technologicznych
Niezgodne z przepisami dojścia do
53
17
stanowisk pracy
Nieprawidłowe posadowienie, montaż lub
110
82
wykonanie rusztowań
Niewłaściwe
zabezpieczenie
przed
uszkodzeniami
mechanicznymi
122
64
przewodów elektrycznych
Brak
bądź
nieużywanie
przez
pracowników
środków
ochrony
151
51
indywidualnej
Brak
dodatkowych
uprawnień
102
32
kwalifikacyjnych
Ustalenia dokonane w trakcie kontroli wskazują na powtarzanie się tych
samych nieprawidłowości na przestrzeni ostatnich lat z różnym nasileniem.
Niepokojący jest wzrost nieprawidłowości związanych z brakiem zabezpieczeń
stanowisk pracy na wysokości, w tym z użyciem rusztowań budowlanych.
Znacząco również zwiększyła się ilość nieprawidłowości związanych z brakiem
uprawnień do obsługi sprzętu budowlanego.
W ocenie inspektorów pracy prowadzących kontrole placów budów
przyczynami występujących nieprawidłowości są:
• pojawienie się na rynku budowlanym wielu nowych firm, które powstały w
związku ze zwiększeniem się ilości inwestycji, spowodowało to wykonywanie
robót przez zakłady nie posiadające dostatecznej wiedzy, kwalifikacji i
odpowiedniej kadry pracowniczej,
• zbyt mała liczba tzw. średniej kadry kierowniczej bezpośrednio sprawującej
nadzór na budowie, w szczególności w małych firmach (zatrudniających do 10
pracowników), w których pracodawcy kierują bezpośrednio pracownikami,
poszukują nowych kontraktów oraz zajmują się prowadzeniem dokumentów
pracowniczych i firmowych,
• zła organizacja pracy na dużych placach budów przejawiająca się brakiem
zabezpieczeń miejsc ogólnodostępnych (otworów technologicznych, dojść do
stanowisk pracy), na których stanowiska pracy mają różni wykonawcy, a także
braku kontroli warunków bezpieczeństwa i higieny pracy u podwykonawców ze
strony generalnych wykonawców,
• brak wykwalifikowanych pracowników budowlanych co wynika częściowo z
wyjazdów doświadczonych pracowników za granicę oraz wzrostu zamówień na
roboty budowlane, ale także ze zbyt małej ilości jednostek prowadzących
szkolenia w zakresie obsługi maszyn i urządzeń budowlanych.
Mając na uwadze duży stopień zagrożenia wypadkowego, niezależnie od
działań kontrolno-nadzorczych, inspektorzy pracy prowadzili również działalność
profilaktyczno-prewencyjną polegającą na informowaniu pracodawców i
organizatorów pracy o prawidłowych rozwiązaniach technicznych oraz o
przyczynach wypadków śmiertelnych i ciężkich zaistniałych na budowach
województwa lubelskiego. Podczas tych spotkań rozdawano różnego rodzaju
materiały, które mogą stanowić fachową pomoc przy organizacji stanowisk pracy
na placach budów. Działalność prewencyjna inspekcji pracy, prowadzona jest
nieodpłatnie na rzecz wszystkich chętnych zrzeszonych w różnych organizacjach
prowadzących działalność w branży budowlanej.
Poniżej przykłady kilku działań prewencyjno –promocyjnych prowadzonych
w 2007 r. przez inspektorów pracy z Okręgowego Inspektoratu pracy w Lublinie na
terenie Lubelszczyzny.
W trakcie Forum Dyskusyjnego „Prawo budowlane w praktyce”, które
odbyło się w lutym inspektorzy pracy wygłosili dwa referaty. Dotyczyły one
przekrojowej analizy przyczyn i skutków oraz działań profilaktycznych podjętych w
związku z wypadkami, jakie zaistniały w budownictwie w ostatnich latach oraz
omówiono opracowywanie planu BIOZ na budowie.
Inspektorzy pracy dwukrotnie uczestniczyli w Lubelskich Targach
Budowlanych LUBDOM. Na zorganizowanym stoisku przedstawiane były filmy i
projekcje multimedialne ukazujące zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy w
budownictwie, rozprowadzane były materiały propagujące bezpieczeństwo pracy,
a także udzielano porad technicznych z zakresu budownictwa.
Na zaproszenie Lubelskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa w
Lublinie oraz Oddziału Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa w
Lublinie w październiku inspektor pracy wygłosił prelekcję dotyczącą
bezpieczeństwa i higieny pracy przy montażu i demontażu rusztowań
budowlanych oraz przedstawił zagadnienia związane z wypadkowością na
placach budów.
W kwietniu w siedzibie Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie odbyła
się konferencja prasowa dla dziennikarzy, na której przedstawiono wyniki kontroli
przeprowadzonych przez inspektorów na budowie centrum handlowego PLAZA w
Lublinie.
Dokonane w czasie kontroli ustalenia, a także analiza wypadków przy pracy
w budownictwie w 2007 roku wskazują na potrzebę kontynuacji kontroli placów
budów, w której główny nacisk położony będzie na wykonywanie prac na
wysokości oraz zapewnienie bezpiecznych dojść do stanowisk pracy na
wysokości, w tym zabezpieczeń przestrzeni otwartych i otworów technologicznych.
5. Bezpieczeństwo i higieny pracy przy wykonywaniu robót drogowych i
mostowych.
Kontrole przeprowadzono na 21 placach budów w 27 zakładach pracy.
Ogółem w kontrolowanych firmach pracowało 787 osób, w tym 13 na podstawie
umów cywilno-prawnych, 2 podmioty samozatrudniające się i 3 cudzoziemców.
W czasie przeprowadzania kontroli stwierdzono różnego rodzaju
zagrożenia i nieprawidłowości.
Zagrożenia wypadkowe występujące przy wykonywaniu robót drogowomostowych, podzielić należy na 3 grupy: przy wykonywaniu robót drogowomostowych, przy wykonywaniu robót związanych z budową i przebudową
uzbrojenia podziemnego /kanalizacje sanitarne, deszczowe/ oraz przy obsłudze
zmechanizowanego sprzętu do wykonywania robót ziemnych, budowlanych
i drogowych.
Najczęściej stwierdzone nieprawidłowości na placach budowy, to:
• niewłaściwe zabezpieczenie stanowisk pracy przy wykonywaniu prac
szczególnie niebezpiecznych,
• brak instrukcji bhp dot. obsługi maszyn i urządzeń technicznych,
• brak pomiarów skuteczności ochrony przeciwporażeniowej przed dotykiem
bezpośrednim,
• niewłaściwy sposób składowania materiałów budowlanych,
• nieużywanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej,
• brak uprawnień kwalifikacyjnych do obsługi maszyn i innych urządzeń
technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych,
• brak lub niedostateczne wyposażenie pomieszczeń higienicznosanitarnych.
Pracodawcy chcąc obniżyć koszty pracy – zatrudniają
najczęściej
pracowników, którzy nie posiadają wymaganych kwalifikacji zawodowych /np.
uprawnień do obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych,
budowlanych i drogowych/.
Winę za ten stan rzeczy zrzucają na przepisy, które zobowiązują ich do kierowania
pracowników na kursy specjalistyczne, których koszty ich zdaniem są zbyt
wysokie.
Faktem jest, że podmioty gospodarcze uprawnione do przeprowadzania
kursów doszkalających, przeprowadzają je wówczas, gdy zgłosi się na nie
wymagana grupa uczestników.
Prowadzone przez inspektorów pracy kontrole przyniosły wymierne efekty
m. in.:
• na 4 placach budowy zorganizowano zaplecze higieniczno-sanitarne dla
187 pracowników,
• na 9 placach budowy usunięto zagrożenia przy maszynach i urządzeniach
technicznych, przy których zatrudnionych było 50 pracowników,
• na 6 placach budowy usunięto nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania
urządzeń i instalacji energetycznych poprawiając bezpieczeństwo pracy dla
109 pracowników,
• na 5 placach budowy wyeliminowano usterki w zakresie transportu
wewnętrznego.
6. Przestrzeganie przepisów BHP przy wykonywaniu robót na wysokości.
Przeprowadzono 128 kontroli placów budów, na których roboty budowlane
wykonywało 122 podmioty gospodarcze będące pracodawcami. Ogółem na
objętych kontrolą placach budów pracę świadczyło 1.246 osób, w tym 120 na
podstawie umów cywilno-prawnych.
Brak lub niewłaściwe zabezpieczenie stanowisk pracy na
wysokości
Nieprawidłowe posadowienie, montaż lub wykonanie
rusztowania oraz braki w jego wyposażeniu
Nieużywanie
przez
pracowników
środków
ochrony
indywidualnej
Brak odpowiednich środków ochrony indywidualnej
Brak
lub
niewłaściwe
przeprowadzone
szkolenia
pracowników
w zakresie instruktażu stanowiskowego
Nieprawidłowe dojścia do stanowisk pracy
Brak niezbędnego zabezpieczenia i oznakowania stref
niebezpiecznych
Brak lub niewłaściwie przeprowadzone badania lekarskie
Brak lub nieprawidłowo wykonane daszki ochronne nad
drogami komunikacyjnymi
Liczba
kontrolowanych
podmiotów,
w których
stwierdzono
nieprawidłowości
52
47
23
17
12
11
11
10
6
Przedstawione powyżej dane liczbowe wskazują na występowanie znacznej
ilości nieprawidłowości dotyczących wykonywania prac na wysokości, w tym z
użyciem rusztowań budowlanych, które mogą być przyczyną ciężkich, zbiorowych
i śmiertelnych wypadków przy pracy.
Znamiennym jest fakt występowania coraz większej ilości nieprawidłowości
w zakresie nie używania przez pracowników środków ochrony indywidualnej
pomimo wyposażenia ich w te środki. Zbyt często spotykanym zjawiskiem jest np.
zakładanie przez pracowników szelek bezpieczeństwa, które następnie nie są
podpinane przez nich do stałych elementów konstrukcyjnych.
Nieprawidłowości stwierdzane przy użytkowaniu rusztowań często
wskazują na fakt zaniedbań ze strony pracodawców bądź osób kierujących
pracownikami, które dotyczą m.in. braku montażu części poręczy ochronnych czy
drabin stanowiących piony komunikacyjne w sytuacji dysponowania nimi przez
zakłady pracy.
Duża rotacja pracowników powoduje, że coraz częściej pracodawcy
dopuszczają do wykonywania robót budowlanych pracowników, którzy nie zostali
poddani wstępnym profilaktycznym badaniom lekarskim oraz instruktażowi
stanowiskowemu.
W ocenie inspektorów pracy przyczyn nieprawidłowego stanu należy
upatrywać w:
• złej organizacji pracy przejawiającej się brakiem odpowiedniego
przygotowania robót przed ich rozpoczęciem (szczególnie w przypadku robót
krótkotrwałych), nie zapewnieniem nadzoru nad prowadzonymi pracami –
często pracownicy sami na budowie dokonują wyboru w zakresie sposobu
wykonywania prac,
• nieprawidłowym przygotowaniu pracowników do pracy, szkolenie
stanowiskowe często przeprowadzane jest w zakładzie, a nie na budowie,
w aktach osobowych pracowników znajdują się zaświadczenia o odbyciu
instruktażu stanowiskowego, które w praktyce nie są przeprowadzone na
konkretnym stanowisku pracy, nie są poparte pokazem, ani sprawdzeniem
wiadomości i umiejętności,
• stosowaniu środków ochrony indywidualnej, których nie poddano
procedurom oceny zgodności np. starych pasów monterskich stosowanych
dawniej przez zakłady energetyczne, linek nie posiadających właściwych
zakończeń, stosowanie elementów przeznaczonych do prac transportowców
zamiast zatrzaśników oznakowanych znakiem CE i służących jako część
środka ochrony indywidualnej zabezpieczającej przed upadkiem z wysokości,
posiadanie na budowach tzw. dyżurnych szelek bezpieczeństwa, które
znajdują się w magazynku a nie są stosowane przez pracowników,
• chęci maksymalizacji zysków ze strony wykonawców, dążenie do obniżenia
kosztów na bezpieczeństwo i higienę pracy,
• formalistycznym podejściu pracodawców do istniejących przepisów –
protokoły z odbioru rusztowań nie poparte wizytacją na budowie,
Mając na uwadze stopień zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników
podczas prac na wysokości w Okręgowym Inspektoracie Pracy podejmowano
również działania prewencyjno- promocyjne.
W trakcie seminarium przeprowadzonego w Zamościu zorganizowanego
przez firmę Rezultat z Warszawy przy współudziale Okręgowego Inspektoratu
Pracy w Lublinie pn. „Kompendium wiedzy o rusztowaniach” szeroko
przedstawione zostały zagadnienia związane z użytkowaniem systemowych
rusztowań metalowych. W szkoleniu uczestniczyli inspektorzy pracy, pracownicy
służby BHP z firm budowlanych, pracodawcy, kadra kierownicza oraz pracownicy
przedsiębiorstw budowlanych. Wykład prowadzony z użyciem prezentacji
multimedialnej ukazywał w szczególności problemy związane z montażem i
użytkowaniem rusztowań o znacznych wysokościach i skomplikowanych
kształtach wymagających opracowywania szczegółowych planów montażu.
W styczniu odbyło się spotkanie zorganizowane przez Lubelski Klub Firm
Budowlanych, w którym udział wzięli pracownicy i kadra kierownicza firm
budowlanych specjalizujących się w robotach dekarskich. W trakcie seminarium
omówiono zagadnienia związane z wypadkami przy pracy w budownictwie w
kontekście wykonywania prac na wysokości.
W kwietniu w siedzibie Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie odbyła
się konferencja prasowa dla dziennikarzy, na której przedstawiono wyniki kontroli
przeprowadzonych przez inspektorów na budowie centrum handlowego PLAZA w
Lublinie. W trakcie kontroli budowy centrum handlowego stwierdzono szereg
nieprawidłowości dotyczących wykonywania robót na wysokości – użytkowania
rusztowań, stosowania środków ochrony indywidualnej.
W trakcie audycji radiowej emitowanej na antenie Katolickiego Radia
Zamość inspektor pracy przedstawił problematykę dotyczącą wykonywania prac
na wysokości – w tym z użyciem rusztowań, a także wypadków przy pracy w
budownictwie wynikających z nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy.
W roku 2007 ukazały się w różnych pismach specjalistycznych publikacje z
zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie.
W związku z dokonanymi przez inspektorów pracy ustaleniami kontrolnymi
wobec pracodawców i kierowników budów inspektorzy pracy stosowali środki
prawne m. in.:
• wydano 284 decyzje, w tym 62 decyzje wstrzymania robót oraz 11 decyzji
skierowań do innych robót w stosunku do 16 pracowników,
• nałożono 55 mandatów karnych na ogólną kwotę 50.350zł,
• skierowano 8 wniosków o ukaranie do sądów grodzkich,
• wobec 1 podmiotu prowadzącego działalność budowlaną inspektor pracy
skierował wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o podwyższenie
składki na ubezpieczenie wypadkowe,
• złożono na Policji 1 zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia w związku z
rażącymi nieprawidłowościami na placu budowy u osoby nie będącej
podmiotem gospodarczym.
W wyniku zastosowanych przez inspektorów środków prawnych uzyskano
m.in. następujące efekty:
• w 32 zakładach pracy zabezpieczono zgodnie z przepisami stanowiska
pracy na wysokości zapewniając bezpieczne warunki pracy 245 pracownikom,
• na budowach prowadzonych przez 28 zakładów wykonano prawidłowy
sposób montażu rusztowań co przyczyniło się do poprawy warunków pracy
262 pracowników,
• realizując decyzje inspektorów pracy pracodawcy 23 zakładów
wyegzekwowali od podległych im 97 pracowników stosowanie przydzielonych
środków ochrony indywidualnej,
• właściciele 15 zakładów budowlanych wyposażyli 56 pracowników w
należne środki ochrony indywidualnej,
• na 11 placach budów wyegzekwowano wyznaczenie i oznakowanie stref
niebezpiecznych, co przyczyniło się do zapewnienia bezpieczeństwa pracy 97
pracowników oraz osób postronnych w miejscach ogólnodostępnych,
• w 8 zakładach prowadzących roboty budowlane wykonano prawidłowe
dojścia do stanowisk pracy poprawiając w ten sposób warunki pracy 91
pracownikom,
• przeszkolono w zakresie instruktażu stanowiskowego 27 pracowników w 12
zakładach budowlanych,
• poddano wstępnym profilaktycznym badaniom lekarskim 18 pracowników
zatrudnionych w 8 przedsiębiorstwach budowlanych.
Prowadzone kontrole robót na wysokości wskazują na poprawę w zakresie
wyposażania pracowników w środków ochrony indywidualnej zabezpieczającej
przed upadkiem z wysokości, pojawił się jednak problem niewłaściwej organizacji
pracy przejawiający się niewłaściwym stosowaniem bądź nie stosowaniem
przydzielonych środków.
Użytkowanie rusztowań budowlanych wskazuje na fakt stosowania coraz
większej ilości rusztowań systemowych, które jednak zbyt często nie zostają
zmontowane zgodnie z dokumentacją producenta. Znaczna ilość nieprawidłowości
w zakresie rusztowań dotyczy rusztowań typu „warszawskiego”, które
powszechnie stosowane są na placach budów, głównie przy wykonywaniu robót
murarskich i tynkarskich. Rusztowania te często nie posiadają bezpiecznej
komunikacji pionowej, poręczy ochronnych na wysokości pomostów roboczych, a
pomosty robocze wykonane są najczęściej z materiałów dostępnych na budowie
np. deski, płyty szalunkowe, drzwi drewniane. Wyjątkowo rzadko spotykane są
prawidłowe podstawy.
Podjęta w minionych latach przez Okręgowy Inspektorat Pracy w Lublinie
współpraca z Inspektoratami Nadzoru Budowlanego, Strażą Miejską oraz mediami
(gazety, Katolickie Radio Zamość) spowodowała możliwość większego
oddziaływania Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie wykonywania prac
budowlanych, w tym na wysokości oraz w warunkach zagrożeń publicznych na
podmioty wykonujące roboty budowlane.
Powiatowe Inspektoraty Nadzoru Budowlanego z województwa lubelskiego
przesyłały regularnie informacje dotyczące rozpoczynanych budów na terenie
Lubelszczyzny, co wpływało na lepsze planowanie czynności kontrolnych.
Informacje o nieprawidłowościach na budowie zauważone przez Straż Miejską w
Zamościu spowodowały natychmiastowe przeprowadzenie kilku kontroli placów
budów, gdzie wykonywane były prace na wysokości, a gdzie występowały m.in.
zagrożenia publiczne dla osób postronnych.
Mając na uwadze dużą ilość stwierdzanych nieprawidłowości oraz stopień
zagrożenia wypadkowego kontynuowane będą kontrole dotyczące wykonywania
pracy na wysokości, ze szczególnym uwzględnieniem robót wykonywanych z
użyciem rusztowań.
Prowadzona będzie również szeroka akcja edukacyjna wśród kadry
kierowniczej oraz pracowników firm budowlanych ukazująca wykonywanie prac na
wysokości w kontekście wypadków przy pracy, które związane były z
wykonywaniem tych prac. Przewiduje się dalsze kierowanie do Zakładów
Ubezpieczeń Społecznych wniosków o podwyższenie składek na ubezpieczenie
wypadkowe wobec zakładów, w których stwierdzono rażące naruszenia przepisów
BHP, a także powiadamiane prokuratury o popełnieniu przestępstwa w przypadku
stwierdzenia bezpośrednich zagrożeń dla życia lub zdrowia pracowników, a także
osób wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy.
7. Kontrole robót wykonywanych w
(zagrożenia o charakterze publicznym).
miejscach
ogólnodostępnych
Kontrole robót wykonywanych w miejscach ogólnodostępnych, inspektorzy
pracy przeprowadzali jako kontrole interwencyjne wynikające z różnego rodzaju
zgłoszeń, informacji prasowych oraz z własnej inicjatywy. W kontrolach tych
zwracano szczególną uwagę na zagrożenia o charakterze publicznym.
Inspektorzy pracy podejmując czynności kontrolne w zakresie
bezpieczeństwa publicznego starali się likwidować źródła zagrożenia płynące z
realizowanego procesu pracy bez względu na to, czy dotyczyły one zatrudnionych
pracowników, czy osób postronnych.
Przeprowadzono 18 takich kontroli, które dotyczyły głównie robót
budowlanych, remontowych, drogowych, obejmowały stan techniczny elementów
budynków itp. wykonywanych na terenach ogólnodostępnych gdzie narażone na
zagrożenia są osoby często nieświadome ryzyka, w tym również dzieci.
Prowadzone czynności kontrolne dotyczące zagrożeń publicznych (a także
doświadczenia inspekcji pracy z prowadzonego nadzoru w latach poprzednich)
wskazują, że najczęściej zagrożenia dla osób postronnych występują przy
wykonywaniu robót budowlanych, tj.:
• prace na wysokości (roboty dociepleniowe, remonty dachów, kominów) –
brak wygrodzenia i oznakowania stref niebezpiecznych, brak daszków
ochronnych zabezpieczających wejścia i dojścia do remontowanych obiektów,
niewłaściwie wykonane rusztowania,
• roboty ziemne – brak zabezpieczenia i oznakowania wykopów
wykonywanych na czynnych ulicach i placach, zwłaszcza wykonywanych na
długich odcinkach.
• brak właściwego zabezpieczenia (wygrodzenia) placów budów i terenów
wykonywania robót,
• brak właściwego zabezpieczenia instalacji i urządzeń elektrycznych
zainstalowanych w miejscach publicznych przed możliwością uszkodzenia
mechanicznego lub dostępem osób nieupoważnionych,
• remonty nawierzchni ulic i usuwanie awarii instalacji podziemnych
(wodnych, gazowych, telekomunikacyjnych itp.) - bez ograniczenia dostępu
osób postronnych.
Przyczyny stwierdzanych nieprawidłowości to:
• pośpiech przy wykonywaniu zadań obarczonych krótkimi terminami
realizacji,
• wykonywanie robót przez osoby nie posiadające świadomości zagrożeń
wynikających z prowadzonej działalności, brak szkoleń i doświadczenia osób
zatrudnionych w oparciu o umowy cywilnoprawne i osoby samozatrudniające
się,
• lekceważenie zagrożeń związanych z wykonywaniem robót w miejscach
publicznych przez pracowników i pracodawców,
• zmniejszanie kosztów prowadzonych robót poprzez nie stosowanie
wymaganych ogrodzeń, daszków ochronnych, barier ochronnych, siatek itp.,
• podejmowanie świadomych ryzykownych decyzji przez pracodawców
liczących na uniknięcie odpowiedzialności za stwarzanie zagrożeń – w
przypadku braku kontroli organów nadzoru.
W wyniku czynności kontrolnych inspektorzy pracy wydali: 36 decyzji
nakazowych dotyczących eliminacji zagrożeń o charakterze publicznym, w tym 8
decyzji wstrzymania prac i 18 decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności
oraz jedną decyzję skierowania pracownika do innych prac.
Mandatami karnymi ukarano 7 osób winnych zaistniałych nieprawidłowości
na łączną kwotę 6.800 zł.
W jednym przypadku o złym stanie technicznym obiektu budowlanego
powiadomiono Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Łęcznej.
8. Kontrole przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
podczas usuwania wyrobów zawierających azbest z obiektów
budowlanych i przemysłowych.
Skontrolowano 12 pracodawców zatrudniających od 3 do 12 pracowników.
Kontrolą objęto ogółem 84 osoby bezpośrednio narażone na działalnie azbestu.
Kontrolowane zakłady to małe firmy budowlane specjalizujące się w
wykonawstwie pokryć dachowych i elewacji obiektów budowlanych, w tym w
utylizacji wyrobów zawierających azbest.
Dane dotyczące stwierdzonych nieprawidłowości:
Brak zgłoszenia prac związanych z azbestem do nadzoru
budowlanego
Brak zgłoszenia prac związanych z azbestem do OIP
Brak zezwolenia na gospodarowanie odpadami
zawierającymi azbest
Niezapoznanie pracowników z planem prac
Brak informacji dotyczącej kontaktu z azbestem
w skierowaniach na profilaktyczne badania lekarskie
Brak dokonanej oceny ryzyka zawodowego na
stanowiskach pracy związanych z usuwaniem azbestu
Niestosowanie przez pracowników środków ochrony
indywidualnej
Brak rejestru prac wykonywanych w kontakcie
z azbestem
Brak rejestru pracowników wykonujących prace
w kontakcie z azbestem
Brak identyfikacji rodzaju azbestu w planie prac
Brak tablic informacyjnych
„Uwaga, zagrożenie
azbestem”
Brak codziennego usuwania ze strefy prac pyłu
zawierającego azbest
Brak
nawilżania
wodą
usuwanych
wyrobów
zawierających azbest
Brak utrzymywania w stanie wilgotnym wyrobów
zawierających azbest przez cały okres pracy
Brak właściwego pakowania wyrobów zawierających
azbest
Brak właściwego oznakowania wyrobów zawierających
azbest
Brak utrzymywania w stanie wilgotnym wyrobów
zawierających azbest przeznaczonych do transportu na
składowisko
Liczba
kontrolowanych
zakładów, w których
stwierdzono
nieprawidłowości
3
3
2
5
4
4
4
6
7
4
4
4
5
5
4
5
5
W ocenie inspektorów pracy bardzo istotnym elementem mającym wpływ
na stosowanie bezpiecznych metod pracy jest sam proces powiadamiania
właściwych organów, w tym inspekcji pracy przez wykonawców prac związanych z
zabezpieczaniem lub usuwaniem wyrobów zawierających azbest. Jest prawie
regułą, że firmy dokonujące zgłoszenia biorąc pod uwagę możliwość kontroli, są
znacznie lepiej przygotowane do stosowania bezpiecznych metod pracy niż te,
które nie dokonują zgłoszenia licząc, że trwające na ogół kilka godzin roboty
demontażowe eternitu z dachu mogą być wykonane z uniknięciem kontroli
organów nadzoru.
Najczęstsze przyczyny naruszeń przepisów dotyczących bezpieczeństwa i
higieny pracy przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest to:
• brak znajomości przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, mimo
spełnienia formalnych wymagań w zakresie szkoleń bhp,
• brak świadomości zagrożeń związanych z kontaktem z azbestem zarówno
dla pracowników jak i środowiska,
• obniżenie kosztów prowadzonej działalności.
Działalność profilaktyczno-prewencyjna prowadzona była w związku z
zagrożeniami wynikającymi z usuwaniem azbestu.
W ramach działań profilaktycznych wyemitowano przez Katolickie Radio
Zamość audycję dotyczącą wykonywania prac budowlanych związanych z
usuwaniem lub zabezpieczaniem wyrobów azbestowych, w czasie której inspektor
pracy omówił następujące zagadnienia: występowanie azbestu w wyrobach
budowlanych, szkodliwości związane z kontaktem z azbestem, zabezpieczenia
ograniczające narażenie.
W marcu na wniosek Starostwa Powiatowego w Świdniku, inspektor pracy
poprowadził wykład na temat sposobu bezpiecznego użytkowania wyrobów
zawierających azbest. Wykład był częścią programu usuwania wyrobów
zawierających azbest na terenie powiatu. W wykładzie uczestniczyło ok. 70 osób z
terenu całego powiatu Świdnickiego.
Na terenie OIP Lublin (województwo lubelskie) wg aktualnych szacunków
znajduje się ok. 2 mln ton wyrobów zawierających azbest, co stanowi ok. 15%
ilości tych odpadów rozmieszczonych na terytorium kraju i zapewnia
Lubelszczyźnie przodownictwo w tej niechlubnej statystyce. Azbest zawierają
głównie materiały budowlane: eternit pokrywający większość dachów, a także
ocieplenia budynków. Utylizacja wyrobów zawierających azbest przewidziana w
programach do 2032 r. spowoduje konieczność intensyfikacji prac, które obecnie
wykonywane są sporadycznie. Pociągnie to za sobą potrzebę włączenia
większego potencjału firm specjalizujących się w bezpiecznym usuwaniu wyrobów
zawierających azbest. Dlatego tak istotne jest promowanie dobrych praktyk przez
pracodawców, którzy poważnie podchodzą do utrzymania się na rynku pracy w tej
branży.
Wyniki niniejszych kontroli wskazują na dużą rozbieżność w zapewnieniu
bezpiecznych warunków pracy przez poszczególnych pracodawców (od prawie
pełnej realizacji wymagań stawianych przepisami prawa do całkowitego
pominięcia tych przepisów). Różnice te winne być eliminowane m. in. działalnością
kontrolną inspekcji pracy poprzez dalsze prowadzenie czynności kontrolno
nadzorczych pracodawców zajmujących się utylizacją wyrobów zawierających
azbest, dalsze podejmowanie działań profilaktycznych nakierunkowanych na
poprawę świadomości uczestników procesów związanych z utylizacją azbestu.
9. Bezpieczeństwo i higieny pracy w zakładach, w których stosowane są
(wytwarzane, magazynowane) substancje i preparaty chemiczne
stwarzające zagrożenie pożarem i wybuchem.
Kontrolą objęto 24 zakłady, w których w związku z prowadzonymi
procesami technologicznymi mogą wystąpić atmosfery wybuchowe.
W zależności od rodzaju prowadzonej działalności zakłady możemy
podzielić na trzy grupy:
• zakłady blacharsko – lakiernicze - 15 zakładów,
• zakłady produkcji elementów drewnianych - 7 zakładów,
• zakłady produkujące materiały budowlane z wykorzystaniem proszku Al – 2
zakłady.
Podział skontrolowanych zakładów ze względu na ilość zatrudnionych:
• do 9 osób – 5 zakładów,
• od 10 – 50 osób – 11 zakładów,
• od 51 do 250 - 5 zakładów,
• powyżej 250 osób – 3 zakłady.
Prawie we wszystkich zakładach przestrzegane są przepisy, które
obowiązują od dawna, dotyczące: szkoleń z zakresu bhp i badań lekarskich
pracowników, oceny ryzyka na stanowisku pracy, dotyczące stosowania w
działalności zawodowej substancji i preparatów niebezpiecznych.
W większości zakładów nie są przestrzegane przepisy, które weszły w życie
stosunkowo niedawno. Zarówno pracodawcy jak i pracownicy służby bhp nie mają
wiedzy na temat nowych przepisów, w tym minimalnych wymagań dla stanowisk
pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa, bhp przy malowaniu
natryskowym. Świadczy o tym fakt, że w żadnym z zakładów nie przeprowadzono
oceny ryzyka stwarzanego przez atmosfery wybuchowe ani nie opracowano
dokumentu zabezpieczenia stanowiska pracy przed wybuchem, w zdecydowanej
większości zakładów nie sklasyfikowano i nie oznakowano stref zagrożenia
wybuchem ani nie oznakowano wejść do pomieszczeń, w których prowadzone są
prace malowania natryskowego.
Ocena ryzyka stwarzanego przez atmosfery
wybuchowe
Dokument
zabezpieczenia
stanowisk
przed
wybuchem
Spis substancji i preparatów niebezpiecznych
Szczegółowe wymagania przy prowadzeniu prac
szczególnie niebezpiecznych
Odzież antyelektrostatyczna
Wykaz prac szczególnie niebezpiecznych
Skuteczność
dodatkowej
ochrony
przeciwporażeniowej
Wentylacja
Liczba zakładów,
nieprawidłowości
24
24
12
9
8
7
6
4
Niespełnienie przez pracodawców wymogów przepisów spowodowane jest
w głównej mierze przez:
• Nieznajomość przepisów – pracodawcy nie znają przepisów, ale również
osoby sprawujące kontrolę nad przestrzeganiem przepisów bhp (służba bhp,
społeczna inspekcja pracy) nie znają przepisów – nie mają świadomości, iż
przepisy dotyczące bezpieczeństwa pracy w przypadku możliwości
wystąpienia atmosfer wybuchowych w ogóle istnieją. W czasie kontroli
inspektorzy pracy odsyłali pracodawców i osoby zajmujące się
bezpieczeństwem pracy w zakładach do strony internetowej Państwowej
Inspekcji Pracy, gdzie znajdują się podstawowe przepisy z zakresu bhp, w tym
rozporządzenie
w
sprawie
minimalnych
wymagań
dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach
pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa.
• Nieznajomość zagrożeń – w większości zakładów funkcjonują instrukcje
bezpieczeństwa pożarowego, w których nie wskazano występowania atmosfer
wybuchowych, lub zawarte w instrukcjach dane są nieaktualne. Zwykle takie
opracowania powstały przed dniem wejścia w życie rozporządzenia w sprawie
minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy
pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić
atmosfera wybuchowa. Sporządzający opracowania bazując na własnej wiedzy
i danych branżowych stwierdzali, że nie występują strefy zagrożenia
wybuchem, lub zakres oddziaływania tych stref jest tak niewielki, że trudne jest
wyznaczenie granicy strefy (np. w jednym opracowaniu określano, że strefa
zagrożenia wybuchem 1 (Z-1) znajduje się w odległości ok. 0,5 m od pistoletu).
• Zniechęcenie dużą ilością wymagań ze strony ustawodawcy – po
zapoznaniu pracodawców z nałożonymi na nich obowiązkami inspektorzy
pracy spotykali się ze stwierdzeniami, iż wymagane procedury i dokumenty są
potrzebne jedynie inspektorom pracy do kontroli. Ponieważ w ich zakładach
do tej pory nie miały miejsca zdarzenia wypadkowe i potencjalnie wypadkowe,
stan bezpieczeństwa jest zadowalający, a dodatkowo wdrożone procedury nie
poprawią bezpieczeństwa w zakładzie.
• Nieznajomością obowiązujących przepisów – pracodawcy podnosili, iż ilość
obowiązujących przepisów jest ogromna, utrudnione jest dotarcie do Polskich
Norm, do których odwołuje się rozporządzenie.
Z analizy stanu bezpieczeństwa pracy w skontrolowanych zakładach
wynika, że większości dużych zakładów poziom bezpieczeństwa jest wyższy niż w
małych, zakładach. W dużych – większa jest znajomość wymogów przepisów
związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa, co jest związane z zatrudnieniem
osób specjalizujących się w tej tematyce (służby bhp w ramach umów o pracę)
oraz większe nakłady przeznaczane na bezpieczeństwo. W małych zakładach nie
funkcjonowała służba bhp lub zadania służby były wykonywane dorywczo, co
skutkowało zaniedbaniami.
Nieznajomość przepisów (nawet w dużych zakładach) skutkuje tym, że w
żadnym z kontrolowanych zakładów nie przeprowadzono oceny ryzyka
stwarzanego przez atmosfery wybuchowe i nie sporządzono dokumentu
zabezpieczenia stanowiska przed wybuchem. Nawet w największym z
kontrolowanych zakładów „WOFAM” z Biłgoraja, gdzie utworzono służbę bhp jako
dwuosobową komórkę (zakład zatrudnia prawie 850 osób, w tym przy liniach
lakierniczych zatrudnionych jest 106 osób) służba bhp nie była świadoma
funkcjonowania przepisów bezpieczeństwa pracy związanych z możliwością
wystąpienia atmosfer wybuchowych.
Brak wiedzy prowadzi do niewdrażania procedur, które są niezbędne w celu
polepszenia bezpieczeństwa pracy pracowników. W dziedzinach, w których
wiedza pracodawców, osób kierujących pracownikami, służby bhp jest
wystarczająca i ugruntowana nie stwierdza się rażących, czy też większej ilości
nieprawidłowości.
Nieprawidłowości związane z brakiem oznakowania stref zagrożenia
wybuchem i brakiem oznakowania pomieszczeń, w których atmosfery wybuchowe
mogą powstać stwierdzono w większości obiektów i pomieszczeń. Jest to
związane z tym, że w niektórych zakładach funkcjonują instrukcje bezpieczeństwa
pożarowego, w których nie wskazano stref zagrożenia wybuchem. Pracodawcy
opierając się na takich analizach sporządzonych przez osoby posiadające
niezbędne kwalifikacje nie przeprowadzali innej analizy. Nieznajomość przepisu o
bezpieczeństwie i higienie pracy przy malowaniu natryskowym skutkuje brakiem
oznakowania pomieszczeń, w których takie prace są prowadzone.
Nie stwierdzono większych nieprawidłowości dotyczących oświetlenia,
ogrzewania i wentylacji, co jest związane z wiedzą pracodawców na temat
potencjalnych zagrożeń związanych z używaniem substancji i preparatów
łatwopalnych.
Zaledwie w co trzecim zakładzie zapewniono właściwą instrukcję
bezpieczeństwa pracy. Zdaniem kontrolujących jest to spowodowane tym, że
często pracodawcy korzystają z gotowych instrukcji bhp, które nie zawsze są
właściwe dla danego rodzaju prowadzonych procesów i używanych chemikaliów.
Często instrukcje były zdawkowe i przy ich opracowaniu nie brano pod uwagę
uwarunkowań występujących w zakładzie, w tym środków i narzędzi, w które dane
stanowisko pracy było wyposażone.
Przy eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych najwięcej
nieprawidłowości było związanych z brakiem w ogóle lub brakiem aktualnych
pomiarów
potwierdzających
skuteczność
zastosowanej
ochrony
przeciwporażeniowej i odgromowej. Pojedyncze przypadki użytkowania
niesprawnych urządzeń elektrycznych w strefach zagrożonych wybuchem były
spowodowane ich zużyciem materiałowym. Niezapewnienie nieuszkodzonych
urządzeń czy instalacji było winą zaniedbania osób nadzoru i samych
pracowników.
W przypadku magazynowania substancji i preparatów niebezpiecznych
najczęstszą nieprawidłowością było nie zapewnienie wentylacji w pomieszczeniu
magazynu i nieoznakowanie takiego pomieszczenia. Zwykle nieprawidłowości te
były spowodowane zaniedbaniem pracodawców i osób nadzoru.
W zdecydowanej większości zakładów funkcjonuje służba bhp. Stwierdzono
w czasie kontroli, że pracodawcy nie konsultują zagadnień związanych z
bezpieczeństwem pracy, w tym zagadnień związanych z oceną ryzyka
zawodowego i doboru środków ochrony indywidualnej z pracownikami. W głównej
mierze wynika to z braku zainteresowania pracowników sprawami bhp.
Zgodnie z oświadczeniem pracodawców większość zakładów blacharsko –
lakierniczych od stycznia roku 2008 zmieni rodzaj używanych lakierów
z rozpuszczalnikowych na wodne, w związku z czym zniknie część obowiązków
związanych z występowaniem atmosfer wybuchowych nałożonych na
pracodawców.
Nienajlepszy stan przestrzegania przepisów dotyczących bezpieczeństwa
pracy w miejscach, w których mogą powstać atmosfery wybuchowych może
wynikać również z faktu, że na terenie województwa lubelskiego w ciągu ostatnich
lat nie miały miejsca pożary lakierni, które by wpłynęły na wyobraźnię
pracodawców i uzmysłowiły zagrożenia. Fakt, że takie pożary nie miały miejsca,
pomimo niespełnienia wszystkich wymogów wynikających z przepisów może
świadczyć o tym, że obowiązki nałożone na pracodawców są wygórowane.
10. Kontrola stanu bezpieczeństwa i higieny pracy na stacjach autogazu.
Przeprowadzono 24 kontrole obejmując nimi 24 pracodawców, którzy nie
byli kontrolowani w latach 2004-2006. Spośród podmiotów objętych kontrolą 6
stacji przynależało do ogólnopolskich koncernów takich jak PKN ORLEN, BP,
SHELL, 4 stacje prowadzone były na zasadach ajencyjnych.
W kontrolowanych stacjach zatrudnione były 134 osoby, w tym 19 kobiet.
Przy obsłudze instalacji LPG pracowało 101 osób. 17 kontrolowanych podmiotów
to małe zakłady zatrudniające do 10 pracowników. Na 17 stacjach oprócz
autogazu prowadzona jest sprzedaż benzyn lub oleju napędowego.
We wszystkich kontrolowanych podmiotach pracodawcy posiadali decyzje
Urzędu Dozoru Technicznego dopuszczające do eksploatacji urządzenia
ciśnieniowe podlegające dozorowi technicznemu. Tylko w 1 przypadku inspektor
pracy stwierdził użytkowanie bezciśnieniowego zbiornika bez wymaganej
przepisami prawa decyzji UDT dopuszczającej zbiornik do eksploatacji.
Dwóch pracodawców nie posiadało koncesji na obrót paliwami. Zgodnie
z oświadczeniem osób reprezentujących tych pracodawców przyjęto, że
rozpoczęta została procedura związana z uzyskaniem koncesji.
Dane dotyczące stwierdzanych nieprawidłowości:
Brak wymaganych szkoleń pracowników w zakresie
bhp
Zatrudnianie pracowników bez aktualnych badan
lekarskich
Zatrudnianie
przy
obsłudze
instalacji
LPG
pracowników bez wymaganych uprawnień
Brak oceny ryzyka zawodowego i ryzyka zagrożenia
wybuchem oraz nie informowanie pracowników
o ryzyku
Nieprawidłowości
w
zakresie
wyposażenia
pracowników w odzież roboczą
Brak środków ochrony indywidualnej spełniających
wymogi oceny zgodności lub niestosowanie tych
środków
Brak zadaszenia stanowiska do tankowania LPG
Brak instrukcji bhp (w tym instrukcji postępowania na
wypadek awarii)
Brak dokumentu zabezpieczenia stanowisk pracy
przed wybuchem
Brak oznakowania instalacji LPG
Brak zabezpieczenia odmierzacza gazu i zbiorników
przed najechaniem
Brak zaworów samoodcinających przy odmierzaczach
gazu
Brak
pomiarów
potwierdzających
skuteczność
Liczba zakładów,
w których stwierdzano
nieprawidłowości
11
7
7
18
5
7
6
7
19
14
3
9
4
działania ochrony przeciwporażeniowej
Niewłaściwie eksploatowane instalacje i urządzenia
w strefie 2
Nieprawidłowe składowanie
2
8
Przyczyny nieprawidłowości stwierdzanych na stacjach LPG są niezmienne
od kilku lat. Nieprawidłowości stwierdzane w czasie kontroli stacji wynikają z:
• nieznajomości istniejących przepisów prawa pracy,
• lekceważenia obowiązków pracodawcy lub brak staranności przy ich
wypełnianiu mające na celu dążenie do ograniczania kosztów prowadzonej
działalności, w przekonaniu niektórych pracodawców skoro stacja została
dopuszczona do eksploatacji i jest pod stałą kontrolą organów nadzoru nad
warunkami pracy (np. UDT) to prowadzący stację zwolniony jest z
konieczności dostosowywania jej do nowych wymogów prawa,
• małej rentowności firm prowadzących sprzedaż LPG (w zależności od
okresu prowadzący stacje zarabia na każdym sprzedanym litrze od kilku do
trzydziestu groszy, ponadto na terenie Okręgowego Inspektoratu Pracy w
Lublinie eksploatowanych jest bardzo dużo stacji LPG – można spotkać
przypadki, w których w obrębie ulicy o długości ok. 1km wybudowane są 4
stacje, co przy sprzedaży ok. 1000 litrów dziennie daje niewielki przychód i nie
pozwala na inwestycje),
• złożoności uregulowań prawnych dotyczących stacji paliw, w tym stacji
autogazu i braku ich jednoznacznej interpretacji (np. w przypadku braku
zadaszeń na stacjach LPG pracodawcy tłumaczą się stanowiskiem
Ministerstwa zgodnie z którym stacja autogazu nie musi posiadać zadaszenia,
w przypadku braku uprawnień TDT – wyrokiem sądu).
W dalszym ciągu w czasie kontroli inspektorzy pracy stwierdzali naruszenia
przepisów dotyczące czasu pracy tj. zatrudnianie pracowników w wymiarze 24
godzin na dobę. Powyższego często wymagają od pracodawców sami
pracownicy, którzy oprócz pracy na stacjach prowadzą własne gospodarstwa rolne
i praca w wymiarze 24 godzin na dobę daje im więcej czasu wolnego i pozwala
oszczędzać na dojazdach do pracy.
Prowadzone od roku 2004 kontrole stacji autogazu wykazują, że stan
przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy nie jest zadowalający. W ocenie inspekcji pracy spowodowane jest to
głównie nieznajomością przepisów, ich niejednoznacznością i małą rentownością
firm prowadzących sprzedaż LPG. Z niepokojem należy stwierdzić, że w stosunku
do tych podmiotów zaobserwować można dość beztroskie podejście innych
instytucji kontrolnych.
Na stacji należącej do MAX-BUD, którą inspektorzy pracy ocenili
negatywnie, przedstawiciel PSP prowadzący kontrolę niespełna rok wcześniej
żadnych nieprawidłowości nie stwierdził. Powyższe prawdopodobnie jest skutkiem
trudności jakie mają przedstawiciele różnych organów nadzoru nad warunkami
pracy w egzekwowaniu prawa, gdyż większość przepisów dotyczących stacji paliw
wydana jest na podstawie prawa budowlanego.
11. Kontrole
przestrzegania
przez
pracodawców
wymagań
związanych
z bezpieczeństwem przewozu drogowego towarów niebezpiecznych.
Przeprowadzono 5 kontroli związanych z realizacją powyższego
zagadnienia, stwierdzając stosunkowo mało nieprawidłowości wynikających
wprost z przepisów dotyczących transportu i ADR.
Tylko w jednym z zakładów nie wyznaczono doradcy ds. bezpieczeństwa –
zakład ten nie zatrudnia kierowców przewożących towary niebezpieczne i
pomimo, iż jest nadawcą nie dopełnił tego obowiązku.
Pracownicy są szkoleni w ramach szkoleń z zakresu bhp (tylko w jednym z
zakładów nie zostali poddani szkoleniu okresowemu – pomimo upływu terminu do
jego przeprowadzenia). W programach szkoleń uwzględnia się zagadnienia
dotyczące zagrożeń i możliwości powstania awarii – tylko w jednym zakładzie nie
uwzględniono tych zagadnień – co być może spowodowane było brakiem doradcy
ds. bezpieczeństwa w zakładzie.
W czasie kontroli stwierdzano nieprawidłowości związane z oceną ryzyka
zawodowego – oceniając ryzyko nie zawsze brano pod uwagę zagrożenia
związane z transportem towarów niebezpiecznych, lub nie wszystkie zagrożenia
stwarzane przez taki transport
Nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości dotyczących dokumentacji ADR
i cystern.
Niestety nadal występuje problem niewłaściwych procedur przy
przyjmowaniu i kontroli opakowań wtórnych. W zakładach, które używają takich
opakowań nie opracowano procedur stosowania i napełniania, pomimo tego, że w
jednym z zakładów zapewniono doradcę ds. bezpieczeństwa.
Innym problemem, jest transport na drogach wewnętrznych i w
magazynach. W jednym z zakładów: Hűttens – Albertus miało miejsce zdarzenie
potencjalnie wypadkowe. Przyczyny zdarzenia to m.in. niewłaściwie
zorganizowany transport wewnętrzny oraz wadliwe drogi transportowe wewnątrz
zakładu.
Najpoważniejsze naruszenia prawa dotyczą nie opracowania procedur
kontroli stanu opakowań DPPL. Nie opracowano również procedur dotyczących
napełniania opakowań DPPL towarami niebezpiecznymi. W zakładzie, w którym
nie wyznaczono doradcy ds. bezpieczeństwa – pracodawca nie znał przepisów
dotyczących opakowań wtórnych. W drugim, gdzie zapewniono doradcę ds.
bezpieczeństwa – brak takich procedur można przypisać lekceważeniu
obowiązków.
Fakt, że w jednym z zakładów stwierdzono nieaktualne uprawnienia do
napełniania zbiorników transportowych u wszystkich kierowców świadczy o
zaniedbaniach zarówno służby bhp jak i doradcy ds. bezpieczeństwa – a także
samych zainteresowanych.
W przypadku oceny ryzyka zawodowego nieprawidłowości stwierdzano
przy identyfikacji zagrożeń. Osoba dokonująca tej oceny (zwykle pracownik służby
bhp) podchodziła do problemów zagrożeń rutynowo, zgodnie z opracowanymi
wcześniej tabelami – nie zawsze przystającymi do specyfiki zakładu. Nie
korzystano z doświadczeń pracowników, których ta ocena dotyczyła.
Z analizy stanu bezpieczeństwa pracy w skontrolowanych zakładach
wynika, że najmniej naruszeń stwierdzono w zakładach, w których prowadzony
jest transport po drogach publicznych. Przestrzeganie regulacji prawnych
spowodowane jest obawą pracodawców przed grożącymi im wysokimi karami
nakładanymi przez Inspekcję Transportu Drogowego za niedopełnienie
obowiązków.
Prawdopodobnie również z tego powodu nie stwierdza się nieprawidłowości
przy sporządzaniu dokumentów przewozowych, instrukcji dla kierowców,
oznakowania i wyposażenia pojazdów.
Nieprawidłowości stwierdzono w zakładach, w których nie wykonuje się
transportu towarów niebezpiecznych na drogach publicznych, a główna
działalność zakładu to produkcja lub przygotowanie do dystrybucji towarów
niebezpiecznych. W tych zakładach zwraca się mniejszą uwagę na
bezpieczeństwo i przestrzeganie przepisów (w tym ADR) z powodu mniejszej
znajomości przepisów oraz dużo rzadszych kontroli w tym zakresie. ITD zwykle
nie prowadzi kontroli na terenie zakładu, a inspektorzy pracy kontrolują takie
zakłady w zakresie ADR raz na kilka lat. Nawet jeśli pracodawca zapewni
fachowców – doradców ds. bezpieczeństwa w transporcie – główna uwaga
zwrócona jest na przygotowanie towaru do wysyłki, a nie na bezpieczeństwo na
terenie zakładu.
Porównując wyniki kontroli przeprowadzonych w roku poprzednim i
obecnym wnioski są podobne: zapewnienie przez pracodawcę doradcy ds.
bezpieczeństwa zwiększa zakres przestrzegania przepisów, a tym samym
bezpieczeństwa w zakładzie. Generalnie nie stwierdza się nieprawidłowości przy
wyposażaniu i oznakowaniu pojazdów transportowych ani w zakresie
dokumentacji związanej z transportem.
12. Kontrole przestrzegania przepisów ustawy o produktach biobójczych.
Przeprowadzono 13 kontroli w jedenastu zakładach, w których stosowano
produkty biobójcze i dwu zakładach będących dystrybutorami preparatów
chemicznych (w tym produktów biobójczych). W narażeniu na produkty biobójcze
w kontrolowanych zakładach pracę świadczyło 85 pracowników, w tym 29 kobiet.
Kontrolą przestrzegania przepisów ustawy o produktach biobójczych objęto
33 preparaty biobójcze i 5 preparatów medycznych.
Najwięcej nieprawidłowości inspektorzy pracy stwierdzali w znakowaniu
opakowań. Wymogów określonych przepisami nie spełniały etykiety większości
preparatów poddanych kontroli:
• w 22 przypadkach oznakowanie opakowania nie zawierało informacji na
temat postaci produktu, a w 21 przypadkach - informacji na temat środków
ostrożności, jakie należy zachowywać w czasie wykonywania zabiegu,
przechowywania i transportu,
• na 29 etykietach nie było zapisów dotyczących czyszczenia sprzętu do
wykonywania zabiegów,
• na 26 produktach nie było zapisów dotyczących numeru pozwolenia na
obrót preparatem biobójczym.
W jednym przypadku preparatu o nazwie SOLAR GUARD inspektor pracy
uznał, że oznakowanie opakowania może wprowadzać w błąd użytkownika –
mimo, iż preparat sklasyfikowano i oznakowano jako drażniący na opakowaniu
znajduje się informacja, ze preparat nie powoduje podrażnienia skóry.
Sześciu pracodawców na trzynastu objętych kontrolą nie posiadało kart
charakterystyki produktów biobójczych (m.in. Salon "La Stella" Jolanta Szala,
Grażyna Krukowska, Zakład „HERA”).
Trzech pracodawców nie opracowało i nie udostępniło zatrudnionym
pracownikom instrukcji postępowania z niebezpiecznymi
preparatami
chemicznymi, w tym produktami biobójczymi.
W ocenie inspektorów pracy nieprawidłowości stwierdzane w czasie kontroli
wynikają głównie ze złożoności informacji, które winna zawierać etykieta produktu
biobójczego i nieprzekazywania odbiorcom instrukcji stosowania produktu
biobójczego stanowiącej integralną część pozwolenia na obrót tym produktem.
Inspektorzy pracy w związku z licznymi nieprawidłowościami dotyczącymi
oznakowania produktu biobójczego (m.in. brakiem numeru pozwolenia na obrót
produktem biobójczym)
przeprowadzili kontrolę
dwóch
dystrybutorów
niebezpiecznych produktów chemicznych (w tym produktów biobójczych). W
czasie kontroli stwierdzono, że dystrybutorzy posiadają pozwolenia Ministra
Zdrowia na obrót objętych kontrolą produktów biobójczych. Do każdego
pozwolenia każdorazowo dołączana była instrukcja stosowania produktu
biobójczego, która zawiera część wymaganych przepisami prawa informacji.
Instrukcja ta nie jest jednak przekazywana użytkownikom – dystrybutorzy
ograniczają się najczęściej do przekazania jedynie karty charakterystyki.
Nie uzyskiwanie od dostawców i nie przekazanie zatrudnionym
pracownikom kart charakterystyki wynika głównie z przekonania pracodawców, że
stosowanie niewielkich ilości niebezpiecznych preparatów chemicznych (w tym
produktów biobójczych) nie stanowi żadnego zagrożenia dla zatrudnionych
pracowników, a podstawowe informacje dostępne są na etykietach tych
produktów.
13.
Przestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym przepisów
bezpieczeństwa i higieny
pracy w firmach zajmujących się zbiórką
odpadów komunalnych.
Inspektorzy pracy skontrolowali 18 zakładów zajmujących się zbiórką i
transportem odpadów komunalnych. Wśród tych zakładów 11 zatrudniało poniżej 50
pracowników a 7 powyżej 50.
Kontrolą objęto jedynie pracowników zajmujących się odbieraniem odpadów od
„wytwórcy” oraz jego transportem /kierowców i ładowaczy odpadów/.
Zakłady
objęte
kontrolą
dysponują
specjalistycznymi
samochodami
przeznaczonymi do odbioru odpadów komunalnych w kontenerach i pojemnikach o rożnej
objętości. Uzależnione jest to od rodzaju pojemników stosowanych na terenie działalności
poszczególnych firm.
Niezapewnienie
pracownikom
pomieszczeń
higienicznosanitarnych zgodnych z przepisami bhp.
Nie zapewnienie środków do odkażania skóry lub błon śluzowych.
Nieopracowanie i nieudostępnienie do stałego korzystania
instrukcji. W tym:
• Instrukcji pierwszej pomocy zawierającej informacje
o zagrożeniach szkodliwymi czynnikami biologicznymi.
• Instrukcji dotyczącej procedury postępowania w razie awarii
lub wypadku związanych z uwolnieniem szkodliwego czynnika
biologicznego.
• Instrukcji czynności remontowych i konserwacyjnych
związanych z ryzykiem wystąpienia skażeń biologicznych.
Brak ustalonych procedur prowadzonej w zakładzie dezynfekcji.
Niepoddanie pracowników wymaganym szkoleniom z zakresu bhp.
Brak u pracodawcy programów poszczególnych rodzajów szkoleń.
Nieuwzględnienie w programach szkoleń zagadnień związanych
z zagrożeniem czynnikami biologicznymi.
Nieuwzględnienie w programach szkoleń zagadnień związanych
z obciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego.
Brak udokumentowanej oceny ryzyka zawodowego na
stanowiskach pracy.
Niepoinformowanie pracowników o ryzyku zawodowym, które
wiąże się z wykonywaną przez nich pracą.
Ponadto nie uwzględnienie w opracowanej ocenie ryzyka:
• Zagrożenia szkodliwymi czynnikami biologicznymi.
• Zagrożenia związanego z obciążeniem układu mięśniowo–
szkieletowego.
Brak opracowanych procedur transportu odpadów.
Liczba
kontrolowanych
zakładów,
w których
stwierdzono
nieprawidłowości
7
12
11
9
5
5
5
6
8
5
5
9
5
7
7
8
Najczęściej spotykanym problemem jaki wystąpił w 66% kontrolowanych
zakładów było niezapewnienie przez pracodawców możliwości wykonania szczepień
ochronnych przez pracowników. Problem ten wynikał najczęściej z powodu niejasności w
obowiązujących przepisach w tym zakresie, a w konsekwencji odmiennej ich interpretacji
przez pracodawców.
Innym problemem często występującym w zakładach /61% kontrolowanych
zakładów/ jest brak odpowiednich instrukcji bhp. Dotyczyło to głównie instrukcji
udzielania pierwszej pomocy, które nie uwzględniały zagrożenia szkodliwymi czynnikami
biologicznymi oraz nie opracowania procedur postępowania w razie awarii lub wypadku
związanego z uwolnieniem szkodliwego czynnika biologicznego, jak również braku
opracowanych procedur transportu odpadów.
Istotnym problemem jest również nie dokonanie udokumentowanej oceny ryzyka
zawodowego w 50% kontrolowanych zakładów oraz nie uwzględnienie, w opracowanej
ocenie zagrożeń ze strony szkodliwych czynników biologicznych oraz zagrożeń
związanych z obciążeniem układu mięśniowo szkieletowego.
W 39% kontrolowanych zakładów stwierdzono brak odpowiednich pomieszczeń
higieniczno-sanitarnych spełniających wymagania przepisów w tym zakresie. Dotyczy to
głównie niedużych firm z małych miejscowości, zatrudniających niewielu pracowników.
W wielu przypadkach pracownicy dojeżdżają bezpośrednio śmieciarkami do miejsca
świadczenia pracy z miejsca zamieszkania.
W prawie 28% kontrolowanych zakładów stwierdzono nieuwzględnienie
w szkoleniach z zakresu bhp informacji o zagrożeniach ze strony szkodliwych czynników
biologicznych oraz zagrożeń związanych z obciążeniem układu mięśniowo szkieletowego.
Wynikało to z braku w tych zakładach kompetentnych osób znających tę problematykę.
Osoby sprawujące bezpośredni nadzór nad pracownikami oraz inspektorzy
ds. bhp nie posiadali dostatecznej wiedzy w tym zakresie.
•
•
•
•
Przyczyny stwierdzonych naruszeń prawa:
Nieznajomość przez pracodawców oraz ich służby bhp aktów prawnych dotyczących
czynników biologicznych spowodowana brakiem konsekwencji w egzekwowaniu
przyjętych w zakładach zasad śledzenia zmian przepisów prawa. Najczęściej
obowiązek ten należy do radców prawnych oraz pracowników służby bhp. Informacje
o nowo wydanych aktach prawnych z zakresu prawa pracy nie są przez nich na
bieżąco przekazywane pracodawcy.
Mała operatywność służb bhp, za równo w przypadku, gdy obowiązki powierzono
pracownikowi zakładu, jak i specjaliście spoza zakładu. Osoby te często nie posiadają
dostatecznego przygotowania i wiedzy w tym zakresie.
W zakładach zajmujących się gospodarką odpadami komunalnymi pracę podejmują
osoby o niskich kwalifikacjach i aspiracjach zawodowych. Najczęściej nie są
usatysfakcjonowani takim rodzajem pracy i nie przywiązują wagi do stosowania
bezpiecznych i higienicznych zachowań w miejscu pracy.
Brak jednoznaczności rozwiązań prawnych w zakresie obowiązków pracodawcy
w przypadku wystąpienia narażenia na czynniki biologiczne, które wskazano
w wyniku badań, należące do grupy 2 zagrożenia i obowiązków w przypadku
potencjalnego narażenia na czynniki z grupy 3.
Podsumowując należy stwierdzić, że w porównaniu do lat ubiegłych stan
przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w
zakładach zajmujących się zbiórką odpadów komunalnych znacznie się poprawił. Wynika
to m.in. z tego, iż w zakładach tych Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi systematycznie
kontrole wynikające z realizacji rożnych tematów dotyczących ochrony zdrowia i życia
pracowników. Poprawę można dostrzec również porównując na przestrzeni kilku lat liczbę
oraz ciężkość wypadków przy pracy jakie zaistniały w tej branży w naszym okręgu.
Pomimo tego istnieje jednak potrzeba szkolenia pracodawców z zakładów
gospodarki komunalnej zajmujących się zbiórką i transportem odpadów komunalnych
w zakresie rodzaju występujących w procesie pracy szkodliwych czynników biologicznych
oraz tych, u których występowanie jest potencjalnie możliwe, jak również informowanie o
sposobach ograniczania ryzyka zawodowego.
Wszyscy zatrudnieni, narażeni na kontakt z odpadami komunalnymi są
świadomi, że stanowią one zagrożenie chorobowe. Nie wiedzą jednak z jakimi
chorobami mogą się spotkać w czasie wykonywania obowiązków służbowych. W
trakcie przeprowadzonych kontroli inspektorzy pracy często spotykali się z nie
przywiązywaniem należytej wagi do zachowania właściwych zasad higieny przy
wykonywaniu prac związanych z transportem odpadów.
Podniesienie świadomości zatrudnionych oraz kultury pracy zależy od
podejścia do zagadnień ochrony zdrowia i życia pracowników samych
pracodawców oraz w większych zakładach średniego dozoru sprawującego
bezpośredni nadzór nad pracownikami oraz służb bhp, i ich konsekwencji
w egzekwowaniu prawidłowych zachowań.
Aby te cele osiągnąć trzeba kompetentnie ustalić m.in. czy i jakie czynniki
biologiczne występują w procesie pracy. Na dzień dzisiejszy kontrolowani pracodawcy nie
wskazują w opracowanych wewnętrznie dokumentach występowania czynników
biologicznych z grupy 2 i 3 tłumacząc, że dotychczas w zakładzie nie miały miejsca
zachorowania na choroby spowodowane tymi czynnikami.
Nie ustalenie rodzajów szkodliwych czynników biologicznych występujących
w procesie pracy może skutkować nieprawidłową profilaktyką zdrowotną pracowników.
14. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach
wytwarzających napoje (spirytusowe, piwowarskie i gazowane).
Przeprowadzono kontrole u 13 pracodawców zatrudniających ogółem 1059
osób, w tym 333 kobiety.
Brak lub niewłaściwe urządzenia ochronne
Niepoinformowanie pracowników o ryzyku zawodowym
związanym z pracą przez nich wykonywaną
Nieprawidłowe magazynowanie i składowanie
Brak szkoleń bhp
Brak udokumentowanej oceny ryzyka zawodowego
Brak aktualnych badań profilaktycznych
Liczba placówek,
w których
stwierdzono
nieprawidłowości
6
4
3
3
3
2
Analizując przyczyny powstania naruszeń przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy należy stwierdzić, że różnią się one genezą powstania.
W ocenie inspektorów pracy nieprawidłowości w dużych zakładach
występują na skutek:
• tolerowania odstępstw od zasad i przepisów bhp, uznając pierwszeństwo
ciągłości produkcji przed sprawami bhp,
• braku skutecznego nadzoru nad warunkami pracy, między innymi poprzez
ograniczenie struktur organizacyjnych zakładu,
• postrzeganiem pracowników przez pryzmat kosztów prowadzonej
działalności.
Z informacji uzyskanych w małych zakładach wynika, że znaczny wpływ na
występowanie odstępstw od zasad i przepisów bhp spowodowany jest trudną
sytuacją finansową.
W ocenie inspektorów pracy duży wpływ na istniejący stan rzeczy ma brak
umiejętności wprowadzania rozwiązań tymczasowych, nie wymagających
znacznych nakładów pieniężnych, umożliwiających prowadzenie prac w sposób
bezpieczny. Uwaga ta dotyczy w szczególności zakładów małych, w których nie
działają służby bezpieczeństwa i higieny pracy. W mniejszym stopniu odnosi się
do zakładów dużych.
W wyniku realizacji środków prawnych wydanych po przeprowadzonych
kontrolach uzyskano poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy m. in.:
• wyeliminowano możliwość dostępu do stref niebezpiecznych, co poprawiło
warunki pracy 23 pracownikom,
• poprawiono 78 pracownikom warunki pracy przy magazynowaniu i
składowaniu materiałów,
• zapoznano 40 pracowników z ryzykiem zawodowym związanym z pracą
przez nich wykonywaną na określonych stanowiskach pracy,
• przeszkolono 17 pracowników w zakresie wstępnego szklenia bhp,
• skierowano 6 pracowników na profilaktyczne badania lekarskie, w celu
potwierdzenia możliwości dopuszczenia do pracy na określonym stanowisku
pracy,
• oceniono ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy, na których
zatrudnionych było ogółem 100 pracowników.
W oparciu o wyniki przeprowadzonych kontroli można stwierdzić, że do
najważniejszych nieprawidłowości występujących w zakładach produkujących
napoje, niezależnie od ich wielkości i potencjału technicznego, należy zaliczyć
niezgodne z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy eksploatowanie maszyn i
urządzeń technicznych. Nieprawidłowości stwierdzone w tym zakresie dotyczyły
ponad połowy kontrolowanych podmiotów gospodarczych.
Przeprowadzenie kontroli w zakładach o różnej wielkości i poziomie
technicznego zaplecza pozwoliło na stwierdzenie, że nieprawidłowości związane z
przygotowaniem pracowników do pracy (szkolenia, badania i dodatkowe
kwalifikacje) wystąpiły głównie w zakładach małych, niezbyt zaawansowanych
technologicznie.
W zakładach większych i stosunkowo nowoczesnych świadomość potrzeby
dostosowania warunków pracy do wymagań przepisów bhp była na wyższym
poziomie. Dlatego nieprawidłowości dotyczące przygotowania pracowników do
pracy miały charakter jednostkowy (w odniesieniu do liczby zatrudnionych
pracowników).
Stwierdzono natomiast szereg uchybień przy składowaniu
materiałów w stosach (niestabilne stosy) oraz stosowanie uszkodzonych urządzeń
do składowania (palet).
Nieprawidłowości stwierdzone w zakładach produkujących napoje,
dotyczące maszyn, wynikały głównie z nadrzędnego traktowania konieczności
zapewnienia ciągłości produkcji w stosunku do wymagań bhp przy eksploatacji
maszyn. Skutkowało to tolerowaniem przez nadzór odstępstw od przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.
W ocenie inspektorów pracy, w ramach kontroli podmiotów prowadzących
taką działalności, występuje potrzeba zwracania szczególnej uwagi stan
techniczny eksploatowanych maszyn i urządzeń technicznych, sposób
magazynowania i składowania materiałów oraz postępowania z substancjami
niebezpiecznymi.
15. Zagrożenia u osób w placówkach ochrony zdrowia przy ręcznych
pracach transportowych.
Kontrole przeprowadzono w 16 zakładach opiekuńczo leczniczych i
zakładach pielęgnacyjno opiekuńczych u 15 pracodawców, w tym 11 należących
do sektora publicznego i 5 do niepublicznego.
W celu dostosowania budynków, w których funkcjonują zakłady opiekuńczo
lecznicze i pielęgnacyjno opiekuńcze, do wymagań określonych w rozporządzeniu
Ministra Zdrowia z 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagań, jakim powinny
odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia
zakładu
opieki
zdrowotnej
13
pracodawców
opracowało
programy
dostosowawcze, które przedstawili organowi prowadzącemu rejestr – Wojewodzie
Lubelskiemu, po pozytywnym zaopiniowaniu przez właściwego inspektora
sanitarnego.
Nie wymagano programu dostosowawczego w Zakładzie Opiekuńczo
Pielęgnacyjnym w SP ZOZ Szpitalu Powiatowym w Bełżycach z uwagi na to, że
jest to nowy zakład, wybudowany w oparciu o obowiązujące przepisy. Natomiast
pracodawca Niepublicznego Zakładu Opiekuńczo Leczniczego w Smoligowie nie
okazał takiego programu.
Inspektorzy stwierdzili, że w 11 zakładach sektora publicznego obłożenie w
dniach kontroli wynosiło ogółem 291 pacjentów, a opiekę nad nimi sprawowało
ogółem 212 pracowników (pielęgniarki, salowe, sanitariusze, opiekunki,
rehabilitanci). Natomiast w 5 zakładach niepublicznych nad 287 pacjentami
opiekę sprawowało 121 pracowników i 11 osób zatrudnionych na podstawie umów
zleceń.
Mniejsze zatrudnienie pracowników w sektorze niepublicznym i większą
liczbę pacjentów można tłumaczyć faktem, że są to nowe zakłady, z reguły
przystosowane do prowadzenia tego rodzaju działalności, wyposażone w
nowoczesny sprzęt pomocniczy zmniejszający obciążenie układu mięśniowo
szkieletowego pracowników. Natomiast powstałe w wyniku restrukturyzacji nowe
komórki organizacyjne
w szpitalach: zakłady opiekuńczo lecznicze, czy
pielęgnacyjno opiekuńcze utworzone zostały na bazie personelu już
zatrudnionego i przeniesionego z likwidowanych lub zmniejszanych innych
oddziałów szpitalnych.
Kontrole wykazały, że jeden z objętych kontrolą
pracodawców nie
opracował norm zatrudniania pielęgniarek, tj. Zakład Opiekuńczo Leczniczy w
Niepublicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ustrzeszy, motywując tym,
że zapewnia należytą obsadę. Ustalono, że opiekę nad 40 pacjentami sprawuje
22 pracowników i 8 osób zatrudnionych na podstawie umów zleceń.
Ustalono, że w 2 zakładach na zmianach roboczych (w szczególności
obejmujących porę nocną) nie zapewniona była obsada personelu
pielęgnacyjnego odpowiednia do liczby chorych, wymagających szczególnej
opieki. W jednym zakładów, liczba personelu w dzień była wystarczająca, zaś w
porze nocnej winna wynosić 4 osoby (były 2). W innym SP ZOZ na pododdziale
opiekuńczo leczniczym w nocy w razie potrzeby do pomocy wzywani byli
pracownicy z innego oddziału.
Kontrole wykazały, że w zakładach opiekuńczo leczniczych i pielęgnacyjno
opiekuńczych wśród wielu zagrożeń ze strony czynników szkodliwych i
niebezpiecznych największe znaczenie mają zagrożenia układu mięśniowo-
szkieletowego u osób, których praca związana jest z podnoszeniem i
przenoszeniem ciężarów, w tym osób. Dotyczy to zwłaszcza pielęgniarek,
salowych, sanitariuszy, opiekunek, rehabilitantów oraz kucharek.
Na podstawie dokonanych ustaleń z kontroli można jednoznacznie
stwierdzić, że zdecydowanie lepsza sytuacja była w niepublicznych zakładach w
zakresie warunków pracy, tj.: stanu technicznego obiektów, pomieszczeń,
stanowisk pracy. Pracodawcom tych zakładów inspektorzy pracy wydali mniej
środków prawnych.
Zdecydowaną większość środków prawnych skierowano do pracodawców
publicznych szpitali prowadzących zakłady opiekuńczo lecznicze i pielęgnacyjno
opiekuńcze. Główny problem występujący w tych zakładach dotyczył nie
spełnienia wymogów powierzchniowych sal chorych, w których zgromadzono zbyt
dużo łóżek bez możliwości bezpiecznego przejścia i dojścia do pacjenta.
Analiza stanu warunków pracy pozwala stwierdzić, że spośród 11 zakładów
sektora publicznego najwięcej uchybień stwierdzono w Zakładzie Opiekuńczo
Pielęgnacyjnym
w Samodzielnym
Publicznym
Wojewódzkim
Szpitalu
Specjalistycznym w Chełmie działającym od 2002 r. W zakładzie zatrudnionych
jest 12 pielęgniarek, 2 opiekunki, 5 salowych, które sprawują opiekę nad 24
pacjentami.
Natomiast wśród objętych kontrolą niepublicznych zakładów nie da się
wyodrębnić zakładu o najniższym poziomie rozwiązań technicznych ułatwiających
ręczne dźwiganie. We wszystkich zakładach tego sektora zapewniono
pracownikom wiele nowoczesnego sprzętu ułatwiającego pracę związaną z
dźwiganiem, podnoszeniem ciężarów i osób. W zakładach tych opracowano
procedury zmierzające do ograniczenia obciążeń układu mięśniowo
szkieletowego.
Natomiast najwyższy poziom rozwiązań technicznych ułatwiających ręczne
dźwiganie stwierdzono w Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym w Niepublicznym
Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ustrzeszy, który działa od 2002 r. oraz z
sektora publicznego w Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym z Oddziałem Opieki
Paliatywnej w SP ZOZ Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Białej
Podlaskiej.
Zdaniem inspektorów pracy jedną z przyczyn stwierdzonych uchybień był
brak znajomości przepisów w zakresie m.in.: badań profilaktycznych, współpracy z
lekarzami, prawidłowo opracowanych programów szkoleń oraz procedur i
instrukcji bhp, czy też właściwego dokonywania oceny ryzyka zawodowego z
uwzględnieniem zagrożeń układu mięśniowo szkieletowego, na stanowiskach
osób sprawujących opiekę nad chorymi. Ponadto kontrole wykazały, że ocenę
ryzyka zawodowego zlecano osobom spoza zakładu, którzy sporządzali ją zza
biurka, nie znając specyfiki pracy i zagrożeń w zakładach opiekuńczo leczniczych i
pielęgnacyjno opiekuńczych.
Kontrole wykazały, że w zakładach było wiele sprzętu i urządzeń
ułatwiających pracę personelowi, m.in.: podnośniki transportowo-kąpielowe, wózki
inwalidzkie aktywne, balkoniki do chodzenia, balkoniki mobilizujące do
naprzemiennego chodu, wózki fotelowe, stoliki do karmienia, fotele pionizujące,
łóżka rehabilitacyjne, łóżka mobilne. Stwierdzono, że lepiej doposażone w tym
zakresie zostały niepubliczne zakłady opiekuńczo lecznicze i pielęgnacyjno
opiekuńcze.
Podczas rozmów z pracownikami zatrudnionymi bezpośrednio przy chorym,
wynikało, że nie zawsze sprzęt pomocniczy jest przez nich stosowany. Nie
stosowanie przez pielęgniarki czy opiekunki np. podnośnika transportowego (ZOL
w Puchaczowie, SPZOZ Łęczna), tłumaczyły lękiem pacjenta przed urządzeniem,
nieznajomością obsługi urządzenia, jak również krótszym czasem wykonania
przez nie danej czynności.
Taka praktyka świadczy, o lekceważeniu zagrożenia albo niedostatecznej
znajomości skutków obciążenia układu mięśniowo szkieletowego. Zasadnym
byłoby więc, egzekwowanie od osób kierujących pracownikami, by podczas
instruktażu stanowiskowego zapoznawały personel z instrukcjami i procedurami w
zakresie bezpiecznego podnoszenia, przemieszczania pacjentów i innych
ciężarów, by przeprowadzane były też ćwiczenia praktyczne w zakresie
prawidłowego stosowania sprzętu pomocniczego.
Pracodawcy winni zadbać, by w programach szkoleń okresowych bhp
uwzględniona była problematyka związana z zagrożeniami układu mięśniowo
szkieletowego i zapewnić odpowiednich wykładowców (np. rehabilitantów), ze
znajomością powyższej problematyki.
16. Bezpieczeństwo pracy w transporcie wewnątrzzakładowym - wózki
jezdniowe z napędem silnikowym.
Ocenę stanu bezpieczeństwa przy eksploatacji wózków jezdniowych
przeprowadzono w 36 zakładach, w tym w:
• w 4 zakładach zatrudniających do 9 pracowników,
• w 16 zakładach, zatrudniających od 10 do 49 pracowników,
• w 8 zakładach, zatrudniających od 50 do 249 pracowników,
• w 8 zakładach, zatrudniających powyżej 250 pracowników.
Kontrolowane zakłady zatrudniały ogółem 5.244 pracowników, w tym przy
wykonywaniu prac związanych z kierowaniem wózkami zatrudniano 335
pracowników
Łącznie kontrolą objętych zostało 133 wózki jezdniowe z napędem
silnikowym, w tym 128 podnośnikowych.
Transport wewnętrzny przy użyciu wózków jezdniowych z napędem
silnikowym w sześciu dużych kontrolowanych zakładach, zatrudniających ponad
250 pracowników, był jednym z elementów procesu produkcyjnego. W części
zakładów stanowił podstawę funkcjonowania i warunkował proces produkcyjny, a
nadto stanowił podstawowy system za i wyładunku towarów na i z samochodów.
W zakładach o mniejszym zatrudnieniu transport wózkami odbywał się
sporadycznie np. głównie przy dostawach towarów oraz przy innych pracach
pomocniczych.
Według ustaleń pokontrolnych najwięcej nieprawidłowości stwierdzono
w zakładach o małym zatrudnieniu, w których eksploatowanych było kilka wózków.
Mniejsze uchybienia stwierdzano w dużych zakładach produkcyjnych, w których
występuje znaczne nasilenie prac transportowych z użyciem wózków jezdniowych.
W związku z powyższym następuje częsta wymiana wózków i eliminowanie przez
pracodawcę wózków o większym stopniu zużycia, zastępując te wózki
nowoczesnymi z prawidłowymi zabezpieczeniami. Tam też przeprowadzane są
częste kontrole wewnętrzne stanu technicznego i organizacji prac transportowych
ze strony służb zakładowych.
W większości kontrolowanych zakładów pracownicy poddawani byli
wymaganym szkoleniom. Stwierdzono pojedyncze przypadki nieprawidłowości w
zakresie wymaganych szkoleń. Także nie stwierdzono znaczących
nieprawidłowości w zakresie poddawania pracowników badaniom lekarskim.
Nieprawidłowości z tego zakresu stwierdzono w pięciu zakładach i dotyczyły
praktycznie przypadków braku badań wymaganych dla operatora wózka
zatrudnionego na innym stanowisku.
Znaczne nieprawidłowości w zakresie przeprowadzania oceny ryzyka
zawodowego, bo aż w dziesięciu kontrolowanych zakładach, podczas oceny
ryzyka zawodowego nie uwzględniono problemów dotyczących zagrożeń
związanych z eksploatacją wózków jezdniowych. Niezależnie od uchybień
związanych z samą oceną, stwierdzano przypadki nie wdrożenia do stosowania
działań korygujących.
Na podstawie kontroli wózków jezdniowych oraz prowadzonych prac
transportowych stwierdzono 23 przypadki wadliwego stanu technicznego wózków
na ogółem 119 wózków objętych kontrolami.
Usterki dotyczyły:
- uszkodzenia sygnałów dźwiękowych, wadliwego stanu hamulców ręcznych lub
instalacji elektrycznej,
- braku lub nieprawidłowego prowadzenia dokumentacji eksploatacyjnej,
- eksploatacji wózków jezdniowych podnośnikowych bez uzyskania z dozoru
technicznego decyzji zezwalającej na ich eksploatację.
Najczęstszą przyczyną występowania nieprawidłowości był brak
systematycznej kontroli stanu technicznego wózków, w tym brak lub nie
prowadzenie wymaganej dokumentacji eksploatacyjnej. Nadto niewłaściwa
organizacja pracy i brak właściwego nadzoru nad przestrzeganiem
obowiązujących przepisów przez osoby kierujące pracownikami oraz ze strony
pracodawców, szczególnie w małych zakładach pracy wpływały na nieprawidłowy
stan bezpieczeństwa.
Realizując przez kolejne lata kontrole w zakresie bezpieczeństwa pracy w
transporcie wewnątrzzakładowym, inspektorzy pracy spowodowali usunięcie wielu
usterek występujących w zakresie stanu technicznego eksploatowanych wózków
oraz poprawę organizacji prac transportowych. Znaczna część nieprawidłowości
występowała w zakładach, w których użytkowano niewielkie ilości wózków. Mając
na uwadze stan bezpieczeństwa pracy, konieczne jest zwracanie szczególnej
uwagi na stan wózków podczas rutynowych kontroli prowadzonych w zakładach
eksploatujących wózki jezdniowe z napędem silnikowym.
17. Bezpieczeństwo pracy w transporcie wewnątrzzakładowym - przenośniki.
Kontrole przeprowadzono w 17 zakładach, w tym 1 w zakładzie
zatrudniającym do 9 pracowników, 3 w zakładach zatrudniających do 49
pracowników, 7 w zakładach zatrudniających od 50 do 250 pracowników i 6 w
zakładach zatrudniających ponad 250 pracowników.
W kontrolowanych zakładach zatrudnionych było 5201 pracowników,
natomiast przy wykonywaniu prac związanych z obsługą przenośników
zatrudnionych było około ponad 500 pracowników.
Podczas kontroli oceną objęto 96 przenośników, w tym 82 przenośniki
taśmowe.
Kontrolę przestrzegania przepisów podczas eksploatacji przenośników
przeprowadzono w zakładach różnych branż, w tym: zakładach energetyki
cieplnej, zakładach produkujących materiały budowlane oraz zakładach produkcji
żywnościowej.
Kontrole stanu technicznego urządzeń transportowych dotyczyły głównie
przenośników taśmowych użytkowanych w zakładach przez kilkanaście lat.
Przenośniki nie były wyposażone lub posiadały wadliwe osłony i
zabezpieczenia, głównie przed przypadkowym włożeniem ręki w strefę
niebezpieczną – miejsce nabiegania taśmy na bęben. Nieprawidłowości te
stwierdzono 15 kontrolowanych zakładów i dotyczyły 27 przenośników. Kolejne
nieprawidłowości to brak lub wadliwe działające urządzenia do natychmiastowego
zatrzymania oraz instalacja ostrzegająca o uruchomieniu przenośników
Podkreślić należy, że wyniki z analizy dotychczas badanych wypadków przy
pracy, wskazują na największe zagrożenia dla życia lub zdrowia w tych miejscach,
gdyż najczęściej dochodzi do pochwycenia części ciała lub ubrania pracownika
obsługi, w miejscu nabiegu taśmy na bęben.
Podstawową przyczyną wadliwego stanu technicznego przenośników była
nieznajomość obowiązujących przepisów oraz wymagań wynikających z Polskich
Norm przez pracodawców, osoby kierujące pracownikami, a w szczególności
przez pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy.
Jedną z przyczyn występowania nieprawidłowości jest fakt, iż nie zmieniono
osłon lub zabezpieczeń, co wskazuje na fakt nie wdrożenia do stosowania
postanowień przepisów w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez
pracowników w czasie pracy.
Powyższe ma związek z wadliwym funkcjonowaniem służby
bezpieczeństwa
i higieny
pracy
oraz
nieprawidłowościami
podczas
przeprowadzania ocen ryzyka zawodowego.
18. Bezpieczeństwo przy obsłudze maszyn do obróbki plastycznej metali
u pracodawców, którzy nie dokonali dostosowania maszyn do wymagań
minimalnych.
Przeprowadzono łącznie kontrole 11 pracodawców. Kontrolami objęto
pracodawców, którzy nie dokonali obowiązku dostosowania maszyn i urządzeń
technicznych eksploatowanych w zakładzie do wymogów zawartych w
rozporządzeniu w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i
higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy.
Generalnie były to zakłady branży produkcyjnej, których specyfika wymagała
stosowania maszyn do obróbki plastycznej metali, np.: zakłady obróbki
plastycznej, zakłady wytwarzające konstrukcje stalowe, zakłady produkcyjne. Były
to małe firmy zatrudniające do 15 pracowników, ale i duże zakłady produkcyjne.
Najczęściej kontrolowanymi maszynami były prasy mimośrodowe, prasy
hydrauliczne, nożyce gilotynowe, młoty spadowe.
Z przeprowadzanych kontroli wynika, że obowiązek dostosowania maszyn i
urządzeń technicznych eksploatowanych w zakładzie jest mało znany przez
pracodawców. Z 11 kontrolowanych zakładów tylko, w 3 (o dużej liczbie
zatrudnionych) pracodawca wiedział o w/w obowiązku.
Najważniejszym problemem napotykanym w czasie kontroli, mającym
bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo wykonujących pracę, był brak
odpowiednich urządzeń ochronnych elementów ruchomych, mogących stworzyć
zagrożenie lub innych stref niebezpiecznych.
Przykładem tego może być brak osłon lub innych urządzeń ochronnych
strefy niebezpiecznej – strefy pracy tłocznika – przy prasach mimośrodowych.
Powyższe stwarza możliwość dostępu i operowania rękami w strefie pracy
tłocznika z jednoczesnym włączeniem nożnym cyklu uruchomienia prasy. Stan
taki stwarzał zagrożenie zgniecenia palców rąk obsługujących pracowników.
Nieprawidłowość dotyczy maszyn, przy których jedynym elementem
uruchamiającym są pedały nożne – bez innych urządzeń ochronnych, np.:
urządzenia sterowania oburęcznego, odpowiedniej konstrukcji tłocznika ze
szczeliną mniejszą niż 6mm, czy osłon stałych lub ruchomych z ryglowaniem. W
dwóch przypadkach inspektor pracy wydał nakaz wstrzymania prac do czasu
zapewnienia przy maszynach odpowiednich urządzeń ochronnych.
W ocenie kontrolujących istotnym problemem był także brak osłon stref
zgniotu przy prasach hydraulicznych, zapobiegających przed ewentualnym
wyrzutem tłoczonego materiału. W poprzednim roku w jednym z zakładów
produkcyjnych na terenie województwa lubelskiego wydarzył się wypadek
zbiorowy. Podczas wykonywania operacji zaciskania zespołu koszy łożysk
stożkowych (kosz, pierścień wewnętrzny łożyska, elementy toczne) nastąpiło
zaciśnięcie w matrycy w/w detali z jednoczesnym zatrzymaniem suwaka prasy
przed uzyskaniem dolnego zwrotnego położenia (siła nacisku suwaka nie była w
stanie pokonać powstałych oporów). Operator prasy widząc zatrzymanie pracy
maszyny opuścił stanowisko pracy i poszedł zgłosić awarię ustawiaczowi. W tym
czasie na wskutek nacisku zatrzymanego suwaka prasy nastąpiło rozerwanie na
trzy części, matrycy przyrządu tłocznego. Jeden z elementów rozpadającej się
matrycy uderzył dwóch pracowników znajdujących się na sąsiednich
stanowiskach.
Częstą i rażącą nieprawidłowością był brak osłon stałych na elementach
przekładni pasowych lub niewłaściwa ich konstrukcja, nie w pełni uniemożliwiająca
włożenie np.: palców rąk w miejsce nabiegu taśmy na koła pasowe.
Przy maszynach do obróbki plastycznej stwierdzono zagrożenia o
charakterze elektrycznym – przy prasach mimośrodowych niejednokrotnie
stwierdzano nieprawidłową lokalizację przełącznika rodzaju sterowania cyklem
pracy (oburęczne, nożne), wewnątrz skrzynki elektrycznej w bezpośrednim
sąsiedztwie elementów będących pod niebezpiecznym napięciem elektrycznym,
co stwarza dla operatora możliwość zetknięcia się z elementami pod napięciem.
Powyższa nieprawidłowość wynikała z konstrukcji pras.
Część nieprawidłowości dotyczyła niewłaściwego stanu technicznego
maszyn, np.: niesprawne wyłączniki awaryjnego zatrzymania, niezabezpieczone
przed dostępem osób nieupoważnionych rozdzielnice elektryczne, zdemontowane
lub niesprawne oświetlenie sygnalizacyjne informujące o stanie pracy maszyny,
zdemontowane dźwignie wyłączników głównych, oznakowania elementów
sterowniczych w języku niezrozumiałym dla użytkowników.
W jednym przypadku niewłaściwy stan techniczny młota spadowego Brett o
masie bijaka 0,75t wpłynął pośrednio na wypadek ciężki, który wydarzył się Kuźni
Matrycowej w Lublinie. Do wypadku doszło w wyniku samoczynnego powtórzenia
uderzenia bijaka oraz niedopuszczalnego w tym momencie operowania ręką
prawą przez poszkodowaną w strefie niebezpiecznej (ruchu bijaka młota).
Szczegółowa kontrola młota wykonana przez służbę utrzymania ruchu po
zaistniałym wypadku przy pracy wykazała, że przyczyną awarii młota
(samoczynnego powtórzenia uderzenia bijaka) było uszkodzenie mechanicznego
układu sterowania cyklem pracy młota. Stwierdzone uchybienia mogą świadczyć o
fakcie lekceważenia przez pracodawców wymogu dotyczącego okresowego
przeprowadzania udokumentowanych przeglądów maszyn.
Kwestią wartą zainteresowania jest także problematyka metodyki
przeprowadzania kontroli maszyn do obróbki plastycznej, w szczególności pras
mimośrodowych. Niejednokrotnie zdarzało się, że podczas kontroli zamontowane
na prasach narzędzia – tłoczniki o bezpiecznej budowie, ze szczelinami nie
większymi niż 6mm - nie dawały podstaw do podjęcia przez inspektorów pracy
odpowiednich środków prawnych. Problem zaczynał się w momencie
zamontowania przez pracodawcę innego narzędzia, np.: tłocznika o szczelinie
większej niż 6mm. W tym przypadku istotna jest instrukcja użytkowania, w której
powinna być zawarta informacja nt. sposobu doboru urządzeń ochronnych
chroniących pracowników przed tym zagrożeniem w zależności od
zastosowanego narzędzia lub cyklu pracy maszyny.
W wyniku przeprowadzanych kontroli poprawiono stan techniczny 18
maszyn do obróbki plastycznej. Ponadto przy 10 maszynach zainstalowano
wymagane urządzenia ochronne, poprawiając warunki pracy ok. 50 pracownikom
obsługi. W dwóch przypadkach wstrzymano pracę z uwagi na bezpośrednie
zagrożenie zdrowia pracowników.
Biorąc pod uwagę zebrane doświadczenia z przeprowadzonych kontroli,
dalsze działania prewencyjne w/w zakresie, a także działania kontrolne należy
ukierunkować na pracodawców zatrudniających do 20 osób, gdyż u nich
stwierdzono dużą nieznajomość tych zagadnień oraz brak zainteresowania
problemami bhp.
19. Przestrzeganie przepisów bhp w gospodarstwach rolnych.
Przeprowadzono 32 kontrole w gospodarstwach rolnych. W 21 gospodarstwach
o zatrudnieniu do 20 pracowników oraz w 11 gospodarstwach o zatrudnieniu powyżej
20 pracowników. Z tego 12 kontroli przeprowadzono podczas wykonywania prac
polowych, 9 kontroli podczas wykonywania prac żniwnych i 11 kontroli w
gospodarstwach hodowlanych.
W kontrolowanych zakładach zatrudnionych było łącznie 774 pracowników,
w tym:
• w sektorze prywatnym - 722
• w sektorze publicznym - 52.
Dominującym rodzajem produkcji w kontrolowanych przedsiębiorstwach jest
hodowla trzody chlewnej oraz bydła
rzeźnego, w czterech gospodarstwach
specjalistycznych prowadzono działalność szklarniową /uprawa pomidorów/. W
większości gospodarstw prowadzona jest zarówno działalność hodowlana jak i związana z
produkcją roślinną, w tych przypadkach produkcja roślinna jest pod kątem prowadzonej
hodowli.
Kontrola gospodarstw rolnych wykazała, iż najwięcej nieprawidłowości występuje
w zakresie:
• przygotowania zawodowego pracowników, tj. brak szkoleń bhp oraz
profilaktycznych badań lekarskich,
• eksploatowanych maszyn i urządzeń technicznych, tj. niewłaściwych urządzeń
ochronnych, braku osłon i zabezpieczeń elementów niebezpiecznych,
• eksploatowanych urządzeń i instalacji energetycznych, w głównej mierze braku
pomiarów instalacji elektrycznej, niewłaściwej eksploatacji instalacji,
• obiektów i pomieszczeń pracy oraz zaplecza higieniczno-sanitarnego, tj. braku
wymaganych pomieszczeń higieniczno-sanitarnych oraz niewłaściwego ich
wyposażenia,
• niewłaściwego stanu technicznego eksploatowanych pomieszczeń pracy i
pomieszczeń pomocniczych,
• stanowisk i procesów pracy, tj. nieprawidłowości przy organizacji i określeniu prac
szczególnie niebezpiecznych,
• nieprawidłowości
dotyczących stosowanych w zakładzie procesów
technologicznych.
Podczas wykonywania prac polowych przeprowadzono 12 kontroli, obejmując 171
pracowników.
Stwierdzone nieprawidłowości to:
• brak lub niewłaściwe urządzenia ochronne i sterownicze eksploatowanych
maszyn głównie z zakresu braku osłon wałów przegubowo-teleskopowych oraz
przekładni napędowych, stwierdzono w 5 zakładach przy 7 maszynach, na 83
objęte kontrolą,
• brak profilaktycznych badań lekarskich, w 4 zakładach, dotyczyło 8
pracowników,
• brak lub niewłaściwe przeprowadzone szkolenia z zakresu bhp, w 5
zakładach dotyczyło 17 pracowników oraz 5 pracodawców,
• nieprawidłowości z zakresu organizacji stanowisk i procesów pracy
dotyczące głównie zabiegów ochrony roślin i nawożenia, w 2 zakładach.
Podczas wykonywania prac żniwnych przeprowadzono 9 kontroli, w 9 zakładach
rolnych, kontrolą objęto 105 pracowników. Stwierdzono nieprawidłowości w przypadku
60 pracowników zatrudnionych w 9 zakładach.
Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli to:
• brak lub niewłaściwe urządzenia ochronne eksploatowanych maszyn rolniczych
w głównej mierze brak osłon wałów przegubowo-teleskopowych, niewłaściwy stan
techniczny maszyn do zbioru zbóż oraz brak opracowanych instrukcji bhp dotyczących
obsługi maszyn, stwierdzono w 8 zakładach,
• brak profilaktycznych badań lekarskich, stwierdzono w 2 zakładach,
• brak lub niewłaściwe przeprowadzone szkolenia z zakresu bhp, stwierdzono w 5
zakładach,
• niewłaściwy stan techniczny ciągników i przyczep rolniczych, stwierdzono w 3
kontrolowanych zakładach.
W gospodarstwach prowadzących hodowlę przeprowadzono 11 kontroli w 11
zakładach, kontrolą objęto 325 pracowników. Stwierdzono nieprawidłowości w
przypadku 119 pracowników, w 11 zakładach.
Stwierdzone nieprawidłowości to:
• brak badań lekarskich wstępnych i okresowych, stwierdzono w 5 zakładach,
• uchybienia z zakresu oceny ryzyka zawodowego, stwierdzono w 4
zakładach,
• uchybienia z zakresu eksploatowanej instalacji elektrycznej w głównej
mierze dotyczące braku pomiarów skuteczności ochrony przeciwporażeniowej,
niewłaściwego opisania i oznakowania, braku zabezpieczenia instalacji przed
uszkodzeniami i dostępem osób postronnych, stwierdzono w 5 zakładach,
• niewłaściwy stan techniczny elementów obiektów i pomieszczeń pracy,
stwierdzono w 5 zakładach,
• niewłaściwe stan maszyn i urządzeń technicznych w głównej mierze
dotyczące braku osłon WOM oraz przekładni napędowych, stwierdzono w 5
zakładach.
Podczas kontroli gospodarstw rolnych w zakresie wybranych zagadnień prawa
pracy stwierdzono nieprawidłowości w 22 gospodarstwach, stwierdzone nieprawidłowości
dotyczyły 247 pracowników.
Głównymi nieprawidłowościami z powyższego zakresu były:
• niewypłacalnie wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń
wynikających ze
stosunku pracy w 9 zakładach dla 74
pracowników,
• niewłaściwe prowadzenie ewidencji czasu pracy, zatrudniania pracowników
w wymiarze przekraczającym dobowy oraz tygodniowy wymiar czasu pracy,
nie udzielanie pracownikom wypoczynku tygodniowego oraz dobowego w
wymiarze określonym w przepisach, jak również nie udzielania co 4 niedzieli
wolnej, powyższe stwierdzono w 8 zakładach w stosunku do 69 pracowników,
• nieudzielanie pracownikom urlopów wypoczynkowych w roku
kalendarzowym, w którym nabyli do niego prawo, co stwierdzono w 4
zakładach w odniesieniu do 45 pracowników.
Porównując stan warunków pracy w tym bhp do lat poprzednich należy
stwierdzić, że zdecydowanie więcej nieprawidłowości stwierdzono w przypadku
obiektów i pomieszczeń pracy, stanowisk i procesów produkcyjnych,
magazynowania i składowania oraz zaplecza higieniczno-sanitarnego.
Z zakresu prawa pracy, tj. zagadnień związanych z czasem pracy
zatrudnianiem pracowników oraz wypłatą wynagrodzenia za pracę należy
stwierdzić wyraźną poprawę jeżeli chodzi zagadnienia związane z czasem pracy
oraz z szeroko rozumianym stosunkiem pracy. Zdecydowanie zwiększyły się
nieprawidłowości związane z wypłatą wynagrodzenia za pracę oraz innych
świadczeń związanych z zatrudnianiem pracowników. Ma to bezpośredni związek
z wyegzekwowaniem od pracodawców prowadzenia rzetelnej ewidencji czasu
pracy co spowodowało nieprawidłowości w wypłacie należnych świadczeń
pieniężnych.
Z dokonanych ustaleń wynika, że głównymi przyczynami występowania
nieprawidłowości w zakresie eksploatowanych maszyn i urządzeń służących do
produkcji rolnej oprócz czynników ekonomicznych jest brak wiedzy w zakresie ryzyka
jakie stwarzają maszyny nie w pełni wyposażone w wymagane osłony czy też
zabezpieczenia. Przyczyną niewłaściwego stanu bhp w kontrolowanych zakładach jest
również brak właściwego nadzoru ze strony pracodawców bądź osób działających w jego
imieniu.
W większości gospodarstw prowadzących działalność roślinną stan zatrudnienia
kształtuje się na poziomie kilku lub kilkunastu pracowników. Pracodawca sprawując
bezpośredni nadzór nad pracownikami jest często jedynym właścicielem, co w połączeniu
z pełnieniem jednocześnie funkcji menadżera nie zapewnia stałego nadzoru nad
prowadzonymi pracami. Takie rozwiązanie organizacyjne nie zapewnia ogniwa
pośredniego w rodzaju kierownika bądź osoby na stałe kierującej pracownikami.
W kontrolowanych zakładach widoczna jest od szeregu lat tendencja do
eliminacji sprzętu starego i zakupu nowego dotyczy to głównie ciągników oraz
kombajnów zbożowych. W 2007 r. stwierdzono tylko w 3 przypadkach nieprawidłowości
w zakresie eksploatowanych kombajnów zbożowych. Ciągniki rolnicze używane do prac
polowych w głównej mierze są nowo-zakupione stąd brak nieprawidłowości związanych z
ich stanem technicznym. Nieprawidłowości stwierdzone przy ciągnikach dotyczą głównie
prac związanych z usuwaniem obornika, są to ciągniki pracujące bezpośrednio na terenie
gospodarstwa, bądź wykonujące prace pomocnicze w większości przypadków nie
zarejestrowane.
Nieprawidłowości dotyczące prawa pracy tj. czasu pracy, wypłaty wynagrodzenia
za pracę innych świadczeń pieniężnych ze stosunku pracy wynikają, oprócz sytuacji
ekonomicznej, także z braku wiedzy w powyższym zakresie oraz nieprawidłowego
naliczania wysokości dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych za pracę w dni wolne.
Znamiennym jest fakt, że większość nieprawidłowości z powyższego zakresu stwierdzono
w gospodarstwach o profilu hodowlanym podobnie jak w latach ubiegłych. Przyczyną tego
stanu rzeczy jest niedostosowanie liczby zatrudnionych do potrzeb zakładu tj. zbyt mało
pracowników zatrudnionych w stosunku do zakresu prowadzonej działalności. Powoduje
to naruszenia przepisów o czasie pracy, jak również związane z tym nieprawidłowości
w zakresie wypłat wynagrodzenia za pracę oraz udzielania urlopów wypoczynkowych.
Analizując wyniki kontroli na przestrzeni ubiegłych lat oraz skalę i rodzaj
stwierdzonych nieprawidłowości w roku 2007 należy stwierdzić, że ważną rolę
w ograniczeniu zagrożeń zawodowych odgrywa szeroko rozumiana współpraca z Agencją
Nieruchomości Rolnych, która z racji pełnionego nadzoru nad gruntami dzierżawionymi
ma wpływ na kształtowanie wiedzy z zakresu bhp oraz warunków pracy. Było to widoczne
w tych gospodarstwach, gdzie przeprowadzono wizytacje oraz szkolenia wśród
pracodawców /dzierżawców/.
20. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pozyskiwaniu drewna i innych
pracach z zakresu gospodarki leśnej.
Przeprowadzono 24 kontrole obejmując nimi 23 prywatnych zakładów usług
leśnych oraz Gospodarstwo Pomocnicze przy Roztoczańskim Parku Narodowym i
Nadleśnictwo Gościeradów.
W kontrolowanych zakładach pracę wykonywało 291 osób, w tym w ramach
stosunku pracy 248 pracowników. Wśród skontrolowanych zakładów największą
liczbę stanowiły zakłady małe zatrudniające do 10 pracowników – 20 zakładów.
W 4 kontrolowanych zakładach stwierdzono zatrudnianie osób także na
podstawie umów cywilno-prawnych, umów-zlecenia i umów o dzieło. Najwięcej
osób zatrudnianych na podstawie umów-zlecenia jest w ZUL-u „Globus” z
Gościeradowa – ponad 30 osób. Osoby te wykonują głównie prace pielęgnacyjne i
prace w szkółkach.
W całym województwie lubelskim prace z zakresu gospodarki leśnej
wykonuje około 80 zakładów zatrudniających pracowników. Żaden z
kontrolowanych ZUL-i nie wykonuje kompleksowych prac z zakresu gospodarki
leśnej.
Brak szkoleń wstępnych pracowników z zakresu
bhp
Brak profilaktycznych badań lekarskich
Brak przygotowania stanowisk ścinki
Brak krat, siatek w ciągnikach zrywkowych
Brak szkoleń dla pracodawców
Brak lub niewłaściwe urządzenia ochronne
pilarek
Brak
szczepień
ochronnych
przeciwko
kleszczowemu zapaleniu mózgu
Liczba zakładów, w których
stwierdzono
nieprawidłowości
2
3
1
4
1
13
13
Najbardziej istotnymi nieprawidłowościami przy pozyskaniu drewna są
uchybienia, które występują rzadko, jednakże mają wpływ na bezpieczeństwo
pracy a są ściśle związane z nieprzestrzeganiem procesu technologicznego
pozyskania drewna oraz przepisami i zasadami bhp:
• nieprzestrzeganie zakazu przebywania na powierzchniach roboczych osób
nieuprawnionych,
• nieprawidłowa technika ścinki drzew – przecinanie zawias, brak progów,
• niezapewnienie ścieżek oddalania się,
• nieprawidłowości w zakresie składowania drewna,
• brak siatek ochronnych kabin operatorów ciągników zrywkowych,
• niewyposażenie pracowników w odzież i obuwie robocze oraz środki ochron
indywidualnych.
Przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości jest bardzo wiele, główne to:
• lekceważenie przez pracodawców przepisów i zasad bezpiecznej pracy w
leśnictwie,
• brak znajomości przepisów i zasad bhp w gospodarce leśnej,
• brak nadzoru i lekceważenie także przez pracowników Lasów Państwowych
wykonywania przez poszczególne zakłady usług leśnych prac w sposób
niezgodny z przepisami i zasadami bhp,
• minimalizacja kosztów pracy przez pracodawców,
• w ocenie pracodawców brak stabilności w pracy, spowodowane
wprowadzeniem przez Lasy Państwowe przetargów na wykonanie
poszczególnych prac.
Kontrole ZUL-i przeprowadzono na terenie działania Nadleśnictw: Biała
Podlaska, Gościeradów, Zwierzyniec, Chełm, Tomaszów Lubelski, Kraśnik,
Lubartów, Świdnik i Janów Lubelski. W powyższych nadleśnictwach na przestrzeni
ostatnich lat tylko w Nadleśnictwie Kraśnik w 2002 r. rozwiązano umowę na
wykonywanie usług z zakresu pozyskania drewna z powodu nieprzestrzegania
przepisów i zasad bhp z jednym jednoosobowym ZUL-em. Ponadto w 2003 r. w
Nadleśnictwie Kraśnik wstrzymano prace trzech jednoosobowych ZUL-i i poddano
ich weryfikacji w zakresie umiejętności wykonywania ścinki i obalania drzew. W
Nadleśnictwie Lubartów pod koniec roku 2006 jeden ZUL otrzymał upomnienie
nadleśnictwach powodu nieprawidłowej techniki ścinki drzew. W innych
nadleśnictwach sporadycznie zdarzają się wstrzymania prac lub kierowanie ZUL-i
na weryfikację techniki ścinki drzew ze względu na nie przestrzeganie przepisów
i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Kontrole przeprowadzone na terenie Nadleśnictw: Kraśnik, Świdnik i
Lubartów zakończyły się naradami roboczymi, w których udział wzięli właściciele
kontrolowanych ZUL-i, inspektor pracy i kierownictwo poszczególnych
nadleśnictw. Na spotkaniach omówiono wyniki kontroli i sposoby eliminowania
nieprawidłowości.
Z uwagi na brak skuteczności oddziaływania Nadleśnictw na zakłady usług
leśnych świadczących prace na ich rzecz, a w szczególności zdarzenia
wypadkowe ze skutkiem śmiertelnym, w dalszym ciągu realizowane będą kontrole
ze strony inspekcji prac w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
21. Przestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym bhp, w odniesieniu do
młodych pracowników (w wieku do 26 lat).
Przeprowadzono kontrole 15 zakładów pracy, w których pracowało
1.370 pracowników, w tym kobiet 246, pracowników młodocianych 21. W
zakładach tych zatrudnionych było 81 pracowników spełniających kryteria przyjęte
dla pracowników „młodych”, w tym 48 pracowników posiadało staż pracy poniżej 1
roku, 33 pracowników od 1 roku do 3 lat.
Wg wielkości zakładów skontrolowano:
• 2 zakłady o zatrudnieniu do 9 osób,
• 8 zakładów o zatrudnieniu od 10 do 49 osób,
• 3 zakłady o zatrudnieniu od 50 do 249 osób.
• 2 zakłady o zatrudnieniu powyżej 249 osób.
Największą grupę kontrolowanych zakładów reprezentowały zakłady
zajmujące się:
• produkcją artykułów spożywczych i napojów,
•
•
•
•
•
•
•
•
handlem hurtowym i komisowym, z wyłączeniem handlu pojazdami
samochodowymi, motocyklami,
produkcją i dystrybucją ciepła,
produkcją wyrobów stolarskich i ciesielski dla budownictwa,
produkcją wytwornic pary, z wyłączeniem kotłów do centralnego ogrzewania,
odlewnictwem żelaza,
produkcją wyrobów kaletniczych i rymarskich,
sprzedażą części i akcesoriów do pojazdów samochodowych,
usługami kosmetycznymi.
Brak szkoleń pracowników z dziedziny bhp –
wstępnych stanowiskowych
Brak
aktualnych
orzeczeń
lekarskich
stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy
– badań wstępnych.
Brak
udokumentowanej
oceny
ryzyka
zawodowego na stanowiskach pracy
Niepoinformowanie pracowników o ryzyku
zawodowym związanym z wykonywaną pracą
Nieprawidłowo przeprowadzona ocena ryzyka
zawodowego
Nieudostępnienie pracownikom instrukcji obsługi
maszyn i urządzeń.
Brak lub niewłaściwe urządzenia ochronne.
Brak potwierdzenia pomiarami skuteczności
ochrony przeciwporażeniowej przed dotykiem
bezpośrednim i pośrednim
Niewłaściwy sposób składowania towarów
Liczba kontrolowanych
zakładów, w których
stwierdzono
nieprawidłowości
6
9
5
5
11
3
3
3
3
Najwięcej nieprawidłowości i uchybień inspektorzy pracy stwierdzili
w obszarach przygotowania pracowników do pracy i oceny ryzyka zawodowego.
Liczniejsze występowanie nieprawidłowości w tych zagadnieniach związane jest z tym, iż:
- w większości zakładów wybranych do kontroli wcześniej nie przeprowadzano
kompleksowych działań lub w ogóle nie było kontroli,
- pracodawcy ograniczają nakłady pieniężne na organizowanie dla pracowników szkoleń
bhp, kierowanie ich na profilaktyczne badania lekarskie, analizowanie zagrożeń poprzez
dokonywanie rzetelnej oceny ryzyka zawodowego czy przeprowadzanie pomiarów
czynników szkodliwych na potrzeby oceny ryzyka.
Nieprawidłowości w sferze eksploatacji maszyn i urządzeń oraz
magazynowania i składowania najczęściej są wynikiem zwykłego niedbalstwa ze
strony pracodawców oraz pracowników.
Uchybienia w obszarach: obiekty i pomieszczenia pracy; zaplecze higienicznosanitarne; wentylacja, ogrzewanie, oświetlenie; organizacja stanowisk i procesów pracy;
transport, narażenia na czynniki szkodliwe dotyczyły niewielkiej grupy zakładów, a rodzaj
i waga stwierdzonych uchybień utrzymuje się na niskim poziomie.
Uzasadnieniem mniejszego występowanie uchybień na etapie bieżącej
organizacji pracy jest to, iż większość zakładów, które podano kontroli to zakłady o mały i
średnim zatrudnieniu, w których nie występują skomplikowane procesy produkcyjne i
mnogość wydziałów produkcyjnych. Ponadto pracownicy zaczynający pracę zawodową,
często nie są dopuszczani do prac skomplikowanych i przy tym niebezpiecznych ze
względu na swój brak doświadczenia.
Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości nie stanowiły wyodrębnionego
problemu wyłącznie dla „pracowników młodych”, lecz wynikały z powszechnych
zjawisk stwierdzanych w trakcie kontroli pracodawców dotyczących ogółu
zatrudniony pracowników.
Mała liczba młodych pracowników, których nieprawidłowości dotyczyły
wynika z ogólnie małej liczby zatrudnionych pracowników spełniających warunek
definicyjny młodego pracownika (staż pracy do 3 lat, pierwsze zatrudnienie i wiek
do 26 lat).
Najczęstsze przyczyny naruszeń przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
to:
• Nieznajomość przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracodawców.
• Lekceważenie przez pracodawców przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
• Nie zatrudnianie w zakładach średniej kadry nadzoru lub specjalistów, np.
w dziedzinie bhp.
• Niski poziom fachowości osób pełniących w zakładach funkcje służby bhp.
• Niechęć do ponoszenia przez pracodawców kosztów związanych z zatrudnianiem
pracowników.
• Brak nakładów finansowych na ogólne potrzeby związane z bezpieczeństwem i
higieną pracy.
• Przejściowe lub ciągłe trudności finansowe związane z prowadzeniem działalności.
• Świadome lub nie świadome zaniedbania ze strony szeregowych pracowników,
spowodowane niską kulturą bezpieczeństwa pracy.
Mając na uwadze, iż właściwe przygotowanie młodych pracowników, którzy
po raz pierwszy podejmują ma istotny wpływ na ich bezpieczeństwo,
podejmowano również działania prewencyjne. W ramach tych działań omawiano
zagadnienia związane z ochroną pracy pracowników młodych na spotkaniach
inspektorów pracy:
• W kwietniu w Cukrowni Lublin z kierownikami i specjalistami zatrudnionymi
w komórkach organizacyjnych bhp największych zakładów pracy województwa
lubelskiego.
• W maju z przedstawicielami Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników
Służb BHP w Kazimierzu Dolnym.
• W czerwcu z młodzieżą szkolną ostatnich klas Technikum Łączności
Zespołu Szkół Elektronicznych w Lublinie. W spotkaniu uczestniczyli uczniowie
dwóch klas, w trakcie spotkania rozdano tematyczne materiały wydawnicze
PIP.
Analizując działania kontrolne dotyczące młodych pracowników można
zauważyć, że pracownicy ci, w zakresie prawa pracy, nie są traktowani przez
pracodawców odmiennie niż pozostali pracownicy. Problemy nieprzestrzegania
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w stosunku do nich wynikają z tych
samych przyczyn, co problemy dotyczące całej załogi danego zakładu pracy.
Głównymi problemami dotyczącymi tej grupy pracowników (jak również i
innych pracowników) w zakresie bezpieczeństwa pracy są zagadnienia dot.
przygotowania pracowników do pracy, w tym oceniania zagrożeń i informowania o
nich pracowników.
Źródłem tego typu nieprawidłowości są na ogół świadome zaniedbania ze
strony pracodawców mające na celu ograniczanie kosztów zatrudnienia.
Z uwagi na brak ścisłych uregulowań prawnych dotyczących szczególnego
traktowania przez pracodawców pracowników podejmujących pracę po raz
pierwszych, należy kontynuować działania kontrolne, a także prewencyjne
podczas spotkań organizowanych z pracodawcami i ich służbami w ramach
rutynowych działań.
Podstawą działań prewencyjnych powinna być pomoc skierowana do
pracodawców w zakresie praktycznego wypełnienia ogólnego zapisu art. 94 pkt 7
Kodeksu pracy dotyczącego stwarzania pracownikom podejmującym zatrudnienie
po ukończeniu szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe lub szkoły wyższej
warunków sprzyjających przystosowaniu się do należytego wykonywania pracy.
22. Bezpieczeństwo pracowników narażonych na hałas i drgania
mechaniczne.
Przeprowadzono 34 kontrole u 32 pracodawców – w dwóch firmach były
przeprowadzone po dwie kontrole. Według liczby zatrudnionych osób były to
odpowiednio: 4 kontrole w zakładach małych zatrudniających do 9 pracowników;
13 kontroli w zakładach średnich zatrudniających od 10 do 49 pracowników; 7
kontroli w zakładach dużych zatrudniających od 50 do 249 pracowników i 8
kontroli w zakładach bardzo dużych zatrudniających powyżej 250 pracowników.
Łącznie w kontrolowanych zakładach świadczyło pracę 8039 pracujących.
U 31 pracodawców wystąpiło narażenie pracowników na hałas, natomiast u
2 pracodawców wystąpiło narażenie pracowników na drgania miejscowe. W
kontrolowanych zakładach nie występowało narażenie pracowników na drgania
ogólne.
Pięć zakładów kontrolowanych w zakresie występowania hałasu należało
do branży zajmującej się produkcją napoi (woda mineralna, piwo, itp.). Głównym
źródłem hałasu w tego typu zakładach są procesy produkcyjne, w których
dochodzi do „obijania się” o siebie i o elementy urządzeń, przemieszczanych
szklanych butelek. Następną dużą grupę zakładów, w których występował hałas,
były zakłady z technologiami obróbki mechanicznej metali. Głównym źródłem
dużego natężenia hałasu w tych firmach są procesy kucia, tłoczenia, szlifowania,
„młotkowania”, itp. elementów metalowych. Kilka kontrolowanych zakładów
reprezentowało branżę obróbki kamienia, gdzie prowadzi się cięcie i szlifowanie
płyt kamiennych. Istotnym źródłem hałasu są również wysokoobrotowe maszyny
do obróbki drewna w stolarniach i zakładach produkcyjnych wyrobów drewnianych
i drewnopochodnych. W 3 kontrolowanych zakładach źródłem hałasu były
maszyny do produkcji wyrobów betonowych (zagęszczarki, wibratory, prasy).
Występowanie drgań miejscowych kontrolowano w dwóch firmach
zajmujących się m.in. obróbką metali – szlifowanie ręcznymi szlifierkami
elektrycznymi i nitowanie elementów metalowych.
Oceniając przestrzeganie przepisów w zakresie wykonywania pomiarów
hałasu i drgań mechanicznych stwierdzono przypadek przeprowadzenia badań i
pomiarów hałasu przez laboratorium nie posiadające wymaganych uprawnień.
Stwierdzono także nieprawidłowo przeprowadzone pomiary hałasu w
zakładzie produkcyjnym w Lublinie, w którym ustalono, że na stanowisku obsługi
linii produkcji kostki brukowej pracownicy świadczą pracę po ok. 7,5 godziny,
natomiast do pomiarów przyjęto narażenie przez 40 minut.
Również błędnie przyjęte czasy narażenia pracowników na hałas
stwierdzono w firmie z Lubartowa. W linii technologicznej składającej się ze
strugarek i czopiarki ustalono różne czasy ich pracy (kolejno 6, 1,5 i 6 godzin),
podczas gdy współpracują one ze sobą i mają jednakowe czasy działania w ciągu
zmiany roboczej.
Poza powyższymi uchybieniami, w siedmiu firmach ustalono nieaktualne
pomiary hałasu na stanowiskach pracy.
W związku z występowaniem na stanowiskach pracy przekroczeń
normatywów higienicznych hałasu i drgań mechanicznych, poszczególni
pracodawcy podejmowali w różnym zakresie działania w celu ochrony zdrowia
pracowników. Najczęściej działania te ograniczały się do wyposażenia
pracowników w środki ochron indywidualnych. Część pracodawców podejmowała
dodatkowe działania ograniczające narażenie pracowników na hałas poprzez
systemowe działania na podstawie opracowanych programów lub bez formalnego
planowania tych działań.
Oceniając wiedzę pracodawców i pracowników o szkodliwym działaniu
hałasu i drgań mechanicznych oraz sposobach zapobiegania należy stwierdzić, iż
jest ona niedostateczna.
O wiedzy pracodawców i pracowników o szkodliwym oddziaływaniu hałasu i
drgań mechanicznych na zdrowie człowieka oraz metodach zapobiegania
przeciwdziałania można pośrednio wnioskować na podstawie ich szkoleń w
zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W 8 z 32 zakładów, w których wystąpił hałas i/lub drgania mechaniczne, 15
pracowników nie zostało przeszkolonych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy. Biorąc pod uwagę zagadnienie czy programy szkoleń zawierają informacje
na temat m.in. wyników pomiarów, wartości NDN i progów działania, skutków
oddziaływania i bezpiecznego postępowania, nieprawidłowości stwierdzono w 4
zakładach pracy.
W przypadku szkoleń pracodawców, brak specjalistycznego szkolenia
dotyczyło 2 osób.
Wiedzę i świadomość pracowników można również oceniać poprzez
współczynnik stosowania przez nich środków ochron indywidualnych. Na 344
sprawdzonych pracowników, 3 z nich nie stosowało ochronników słuchu przy
przekroczeniach najwyższych dopuszczalnych wartości natężenia hałasu. W
przypadku drgań mechanicznych na 51 osób objętych kontrolą 33 nie stosowało
żadnych środków ochrony indywidualnej. Można więc ocenić, że pracownicy w
dużym stopniu mają świadomość zagrożeń wynikających z hałasu, natomiast w
niewielkim stopniu uświadamiają sobie te zagrożenia wynikające z występowania
drgań mechanicznych.
Na podstawie ustaleń z przeprowadzonych kontroli można wskazać kilka
działań, które powinny skutkować poprawą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
pracowników narażonych na hałas i drgania mechaniczne.
Podstawowym działaniem powinno być egzekwowanie sporządzania i
realizowania programów działań organizacyjno-technicznych zmierzających do
ograniczenia narażenia na hałas lub drgania mechaniczne oraz dostosowywanie
tych działań do potrzeb pracowników należących do grup szczególnego ryzyka, z
preferowaniem działań określonych w przepisach, tj.:
- unikanie procesów lub metod pracy powodujących narażenie na hałas lub
drgania mechaniczne i zastępowanie ich innymi, stwarzającymi mniejsze
narażenie,
- dobieranie środków pracy przeznaczonych do wykonywania określonej pracy,
właściwie zaprojektowanych pod względem ergonomicznym, o możliwie
najniższym poziomie emisji hałasu lub drgań mechanicznych,
-
ograniczanie narażenia na hałas lub drgania mechaniczne środkami
technicznymi.
Analiza skali walki z hałasem wykazała, że w firmach, gdzie plany te zostały
opracowane, działania podejmowane w celu zmniejszenia narażenia pracowników
na działanie hałasu, są dużo bardziej rozbudowane, obejmują szerokie spektrum
możliwej profilaktyki (działania techniczne, organizacyjne i skierowane do
indywidualnego zabezpieczania pracowników) oraz są sukcesywnie realizowane.
Istotnym argumentem wpływającym na podejmowanie przez pracodawców
działań ograniczających zagrożenia związane z hałasem i drganiami jest
uświadamianie pracodawcom zależności wysokości opłacanej składki na
ubezpieczenie wypadkowe od ilości osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia.
Z indywidualnych rozmów z pracodawcami wynika, że najczęściej nie zdają oni
sobie sprawy z powyższej zależności, a tym bardziej nie prowadzili symulacji
ewentualnych kosztów i zysków związanych z eliminowaniem lub ograniczaniem
narażenia pracowników na czynniki szkodliwe o natężeniach i stężeniach powyżej
najwyższych dopuszczalnych wartości. Działania w tym zakresie mogą przynosić
bardziej przewidywalne efekty niż w przypadku ponoszenia kosztów na
ograniczanie zagrożeń wypadkowych (nie występuje mało przewidywalny czynnik,
jakim jest nieodpowiednie zachowanie pracownika).
23. Sprawdzanie poprawności informacji – składanych do ZUS przez
pracodawców – zawierających dane dla ustalenia składki na
ubezpieczenie wypadkowe (formularz ZUS-IWA).
Celem przeprowadzonych kontroli była przede wszystkim bieżąca korekta
danych przekazywanych przez pracodawców do Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych dotyczących warunków pracy i ich skutków oraz służących do
prawidłowego ustalenia składki na wypadkowe ubezpieczenie społeczne, jak
również obligowanie, poprzez wydawanie środków prawnych, do ustalania
i podawania prawidłowych danych w latach następnych. Kontrole miały również na
celu sprawdzenie procedur obowiązujących u pracodawców dotyczących
czynników szkodliwych w środowisku pracy (aktualność badań i pomiarów,
prowadzenie rejestrów, itp.) oraz wypadków przy pracy (brak lub nieprawidłowe
rejestry wypadków, błędy w uznawaniu lub kwalifikowaniu wypadków przy pracy,
itp.).
W ramach realizacji tego tematu przeprowadzono łącznie 183 kontrole u
181 pracodawców zatrudniających 27997 pracowników.
W wyniku przeprowadzonych kontroli inspektorzy pracy stwierdzili
nieprawidłowości w zakresie składania informacji ZUS IWA w przypadku 9
pracodawców. W stosunku do poprzedniego, 2006 r. i lat wcześniejszych nastąpił
niewielki wzrost zakładów, w których stwierdzono uchybienia – w 2006 r. odsetek
takich zakładów wynosił ok. 4,3% natomiast w 2007 r. ok. 4,9%. W przypadku
wszystkich pracodawców, u których stwierdzono nieprawidłowości, ustalono
przekazanie przez pracodawców nieprawidłowych danych. Nie było natomiast w
2007 r. przypadków nie przekazania informacji do Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych.
Na pierwszym miejscu, w zakresie nieprawidłowości przekazywania
danych, ustalono błędnie podawane informacje dotyczące liczby ubezpieczonych
zatrudnionych w warunkach zagrożenia (7 pracodawców) – w 6 przypadkach
podano za małą liczbę pracowników, zaś w 1 przypadku liczbę tę zawyżono.
Druga
grupa
nieprawidłowości
dotyczyła
liczby
pracowników
poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem (nieprawidłowości w przypadku
2 pracodawców) – w obu przypadkach liczbę pracowników zaniżono. Nie
stwierdzono błędnych informacji dotyczących liczby poszkodowanych w
wypadkach przy pracy ciężkich i śmiertelnych.
W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości inspektorzy pracy skierowali do
oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pisma powiadamiające z opisem
uchybień – na specjalnym druku lub oddzielnym pismem. Łącznie skierowano 7
pism powiadamiających o nieprawidłowych danych przekazanych przez
pracodawców w drukach ZUS IWA.
Analiza danych dotyczących realizowanego tematu w 2007 r. w odniesieniu
do lat poprzednich wykazuje, że ustabilizowała się liczba wykazywanych
nieprawidłowości dotyczących przekazywania przez pracodawców informacji o
danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe. Powyższe
spowodowane jest kilkoma czynnikami, z których najważniejszym jest przyjęcie
przez inspektorów pracy procedury postępowania preferującej bezzwłoczne
(podczas trwania kontroli) skorygowanie przez pracodawców błędnych informacji i
przekazanie do ZUS danych prawidłowych. W tych przypadkach nie stosowane są
pisma inspektorów pracy do ZUS i nie są wydawane środki prawne.
Kolejny raz w 2007 r. najwięcej nieprawidłowości dotyczyło podawania
liczby osób pracujących w warunkach zagrożenia. Biorąc pod uwagę mały odsetek
zakładów, w których stwierdzono nieprawidłowości oraz fakt, że jedna z
nieprawidłowości dotyczyła podania przez pracodawcę niekorzystnych dla siebie
danych, można przyjąć, że stwierdzone uchybienia mogą wynikać przede
wszystkim z niezamierzonych błędów interpretacyjnych. Nie uległ zmianie stan
prawny, na podstawie którego odmienne są definicje stanu zagrożenia
pracowników, wynikające z wytycznych wypełniania sprawozdania Z-10 oraz ZUS
IWA. Pracodawcy niewłaściwie wpisują te same dane w obu drukach.
W dalszym ciągu mogą występować uchybienia w prawidłowym
wypełnianiu ZUS IWA wynikające z możliwości różnej interpretacji wymagań
prawnych dotyczących procedury postępowania powypadkowego, prowadzenia
rejestrów wypadków oraz zaliczania zdarzeń jako wypadków przy pracy na
podstawie ustaleń zespołów powypadkowych, postanowień i decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych lub wyroków sądowych – przepisy w tych kwestiach nie
są precyzyjne. W dalszym ciągu przy częstych przypadkach odmowy wypłacania
świadczeń przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, z uwagi na pośrednie
(poprzez odmowę wypłaty świadczeń powypadkowych) nieuznawanie zdarzeń za
wypadki przy pracy, pracodawcy wstrzymują się z wpisywaniem wypadków do
rejestru wypadków do czasu końcowego rozstrzygnięcia o „uznaniu” bądź nie
„uznaniu” zdarzenia za wypadek przy pracy.
Wnioski
wypadkowe
do
ZUS
o
podwyższenie
składki
na
ubezpieczenie
W roku 2007, w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Lublinie, do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych inspektorzy pracy skierowali 6 wniosków o podwyższenie
składki na podstawie art. 36 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz.
1673). Podstawą kierowanych wniosków było dwukrotne stwierdzenie rażących
nieprawidłowości u kontrolowanego pracodawcy, w tym występowanie zagrożeń
wypadkowych i chorobowych.
Rażące naruszenia przepisów bhp dotyczyły w szczególności: zagrożeń
wypadkowych przy budowie obiektów – prowadzenia prac na wysokości bez wymaganych
zabezpieczeń pracowników przed możliwością upadku z wysokości, braku barier
ochronnych obrysu stropu i płyt balkonowych, braku poręczy ochronnych przy zejściu do
wykopu o głębokości 2,8 m, prowizorycznie wykonanych wejść na płyty balkonowe za
pomocą elementów deskowań, braku barierek przy biegach klatki schodowej, braku
zabezpieczeń otworów technologicznych, nieprawidłowej zabudowy rusztowań
budowlanych eksploatowanych na budowie, braku zabezpieczeń otwartych przestrzeni,
niewłaściwej eksploatacji użytkowanych na budowach urządzeń i instalacji elektrycznych,
a także nieprawidłowego stanu instalacji elektrycznej w lakierni, braku wymaganych
pomiarów skuteczności dodatkowej ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym,
nieprawidłowości przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym, braku
właściwego oświetlenia na stanowiskach pracy, braku pomieszczeń i urządzeń higieniczno
sanitarnych, braku urządzeń do stanowiskowej wentylacji odciągowej przy stanowiskach
spawania elektrycznego, nie wyposażenia w ochrony dróg oddechowych pracowników
zatrudnionych na stanowisku obsługi szlifierek ręcznych. W odpowiedzi na wioski Zakład
Ubezpieczeń Społecznych poinformował o wydanych decyzjach o podwyższeniu o 100%
stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe na najbliższy rok składkowy
obejmujący okres rozliczeniowy od 01.04.2008 r. do 31.03.2009 r.
Ustalenie przez ZUS podwyższonej o 100% na najbliższy rok składkowy, stopy
procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, skuteczne wpływa na motywowanie
pracodawców – płatników składki wypadkowej na ponoszenie nakładów na poprawę
bezpieczeństwa i warunków pracy. Pracodawcy- płatnicy składek po otrzymaniu decyzji
ZUS o podwyższeniu składki wypadkowej niezwłocznie podejmowali działania związane
z poprawą warunków pracy. Wnioski o podwyższenie składki kierowane były wobec
pracodawców, którzy nie realizowali wcześniejszych zaleceń w tym i decyzji nakazowych
dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Po zawiadomieniu pracodawcy- płatnika
składki przez ZUS o wszczęciu postępowania, pracodawcy informowali inspektora pracy o
realizacji środków prawnych wydanych po kontroli tych pracodawców. Realizowano nie
tylko decyzje wydane po ostatniej kontroli lecz także decyzje nakazowe nie wykonane po
poprzednich kontrolach.
24. Legalność zatrudnienia i inna praca zarobkowa.
W zakresie kontroli legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej
skontrolowano 559 podmiotów gospodarczych, obejmując 6.171 osób
zatrudnionych w tych podmiotach.
Naruszenie przepisów prawa stwierdzono u 381 podmiotów, w tym
nielegalne zatrudnienie lub nielegalną inną pracę zarobkową stwierdzono u 165
podmiotów, czyli w co 3 skontrolowanym zakładzie.
W okresie obowiązywania nowej ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy
inspektorzy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie stwierdzili szereg
nieprawidłowości w zakresie legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej.
W wyniku przeprowadzonych 560 kontroli ujawniono łącznie 1.050
przypadków nieprawidłowości, które dotyczyły:
• wykonywania działalności – 3 przypadki,
• legalności zatrudnienia – 345 przypadków,
• opłacania składek na Fundusz Pracy – 146 przypadków.
Nieprawidłowości dotyczące legalności zatrudnienia i wykonywania innej
pracy zarobkowej polegały głównie na:.
• niezawiadomieniu w formie pisemnej właściwego urzędu pracy o
zatrudnieniu osoby zarejestrowanej jako bezrobotna lub powierzenie jej
wykonywania innej pracy zarobkowej, co ujawniono w 148 przypadkach.
Skontrolowano 2.259 osób i ujawniono nieprawidłowości w stosunku do 297
bezrobotnych, przy czym 111 bezrobotnych pobierało zasiłek (prawie co 3
bezrobotny).
• niezawiadomieniu przez bezrobotnego właściwego urzędu pracy o podjęciu
zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalności, co
stwierdzono w 100 przypadkach. Na 1.910 osób skontrolowanych,
nieprawidłowości dotyczyły 171 bezrobotnych, w tym 64 bezrobotnych
pobierających zasiłek.
• niepotwierdzeniu na piśmie, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy rodzaju
umowy o pracę i jej warunków, co stwierdzono w 46 przypadkach.
Skontrolowano 3.660 osób a nieprawidłowość dotyczyła 94 pracowników.
• niezgodności charakteru świadczonej pracy z rodzajem umowy (umowa
cywilno-prawna zamiast umowy o pracę). Nieprawidłowości zostały
stwierdzone w 30 przypadkach, a na 3.683 osoby skontrolowane
nieprawidłowości dotyczyły 92 osób.
• niezgłoszenia do ubezpieczenia społecznego zatrudnionych pracowników
lub wykonujących inną pracę zarobkową, co stwierdzono w 21 przypadkach.
Skontrolowano 3.742 osoby, a nieprawidłowość dotyczyła 61 osób.
Nieprawidłowości w zakresie opłacania składek na Fundusz Pracy polegały
głównie na:
• nieterminowości w wypełnianiu tego obowiązku, co stwierdzono w 118
przypadkach. Na skontrolowanych 5.661 osób dotyczyły one co 3 osoby.
• nieopłacania składek na Fundusz Pracy. Skontrolowano 6.171 osób a
nieprawidłowość dotyczyła co 11 osoby. Kwota nieopłaconych składek na
Fundusz Pracy wyniosła 110.812 zł.
W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono również inne
nieprawidłowości wynikające z naruszeń ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Polegały one na:
• nieuzyskaniu przed zatrudnieniem osoby lub powierzeniem innej pracy
zarobkowej pisemnego oświadczenia o pozostawaniu lub nie pozostawaniu w
rejestrze bezrobotnych i poszukujących pracy – w 300 przypadkach.
Skontrolowano łącznie 3.516 osób, a nieprawidłowości dotyczyły 1.315 osób
(ok. co 3 osoby).
• nieterminowym zgłoszeniu do ubezpieczenia społecznego. Ujawniono 102
przypadki. Skontrolowano 3.472 osoby, a nieprawidłowości dotyczyły 262 osób
(co 13 osoby).
• nieterminowym powiadomieniu przez pracodawcę urzędu pracy o
zatrudnieniu lub powierzeniu innej pracy zarobkowej osobie zarejestrowanej
jako bezrobotna. Nieprawidłowości stwierdzono w 76 przypadkach. Spośród
skontrolowanych 1.259 osób nieprawidłowość dotyczyła 141 osób (co 9
bezrobotnego).
• nieterminowym powiadomieniu przez bezrobotnego właściwego urzędu
pracy o podjęciu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Stwierdzono 58
nieprawidłowości. Skontrolowano 1.393 osób, a nieprawidłowość dotyczyła 85
osób (co 16 bezrobotnego).
Najistotniejszym powodem nieprawidłowości w zakresie legalności
zatrudnienia jest dążenie pracodawców do obniżenia kosztów prowadzonej
działalności, a tym samym zwiększenia własnego zysku. Faktem jest, że
zatrudnienie bez umowy lub na podstawie umowy cywilnoprawnej jest
korzystniejsze finansowo. Osobie świadczącej pracę w takich warunkach nie
przysługuje urlop, dodatkowe wynagrodzenie z tytułu pracy w godzinach
nadliczbowych, dodatek za pracę w nocy. Innym powodem naruszania przepisów
o legalności zatrudnienia jest nieświadomość, że istnieje obowiązek informowania
właściwego Urzędu Pracy o zatrudnieniu lub powierzeniu pracy osobie i
przyjmowanie od niej oświadczenia o pozostawaniu lub niepozostawaniu w
rejestrze bezrobotnych i poszukujących pracy. Często ta nieświadomość wynika z
braku choćby minimalnego poziomu wiedzy co do obwiązujących przepisów w
zakresie prawa pracy.
W 2007 r. w okręgu lubelskim ujawniono przypadki zatrudnienia bez umowy
o pracę w 46 zakładach (w co 12 zakładzie), natomiast niezgodność charakteru
świadczonej pracy z rodzajem umowy w 30 zakładach (w co 19 zakładzie).
W ramach kontroli legalności zatrudnienia inspekcja pracy współpracowała
z organami władzy i organami nadzoru nad warunkami pracy.
Zakres i liczbowe zestawienie tej współpracy przedstawiono poniżej.
Wyszczególnienie organu
Kontrola
wspólna
1
Wojewoda
Starosta
Powiatowy
urząd
pracy
(bez
wniosków o udostępnienie danych
ze zbioru danych osobowych)
1
Wojewódzki urząd pracy
ZUS
US/UKS
Policja
Prokuratura
Straż Graniczna
Służba Celna
2
Forma współdziałania
Liczba
powiadomień
Kontrola na
o zakresie,
wniosek
tematyce i/lub
organu
wynikach kontroli
współdziadotyczących
łającego
kompetencji
organu
współdziałającego
3
4
1
1
52
2
3
1
1
4
0
31
3
1
1
1
W zakresie realizacji kontroli legalności zatrudnienia i innej pracy
zarobkowej Okręgowy Inspektorat Pracy ma obowiązek informowania o wszelkich
nieprawidłowościach właściwe urzędy. Jeżeli w wyniku kontroli inspektor pracy
stwierdzi nieprawidłowości w zakresie opłacania składek na Fundusz Pracy lub
brak zgłoszenia do ZUS-u wymaganych danych albo zgłoszenia nieprawdziwych
danych, mających wpływ na wymiar składek, inspektor pracy stosuje odpowiednie
środki
prawne
(wystąpienie,
postępowanie
w sprawach o wykroczenia z art. 122 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy). Jednocześnie właściwy inspektor pracy zawiadamia
ZUS o naruszeniu przepisów prawa. W uzasadnionych przypadkach okręgowy
inspektor pracy powiadamia właściwego starostę lub prezydenta miasta.
Przykładem współpracy z ZUS-em jest kontrola przeprowadzona w
Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym „POLHANTER”, podczas
której stwierdzono niedokonanie wpłaty składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Socjalnych za okres październik 2006–sierpień 2007
r. W odpowiedzi na powiadomienie OIP Lublin, Zakład Ubezpieczeń Społecznych
potwierdził, że na koncie PPHU POLHANTER figurują zaległości i na powyższe
zaległości wszczęto postępowanie egzekucyjne.
W przypadku naruszenia przepisów w zakresie art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, okręgowy inspektor pracy wysyła
powiadomienia do właściwego starosty. W powyższym zakresie stwierdzono wiele
nieprawidłowości, dowodem jest skierowanie aż 48 pism do właściwych starostów.
Przykładem współpracy pomiędzy OIP i Starostą jest kontrola
przeprowadzona w zakładzie Sylwii Samulak, podczas której okręgowy inspektor
pracy powiadomił Starostę Powiatu Chełmskiego, iż pracodawca nie powiadomił
PUP w Chełmie o zatrudnieniu osoby bezrobotnej. W odpowiedzi wydanej
z upoważnienia Starosty Chełmskiego, Powiatowy Urząd Pracy w Chełmie orzekł
o utracie statutu osoby bezrobotnej w związku z podjęciem przez osobę
bezrobotną zatrudnienia.
Wymiernym efektem kontroli legalności zatrudnienia jest legalizacja
zatrudnienia 107 osób w tym zawarcie umowy o pracę z 77 pracownikami.
W wyniku kontroli legalności zatrudnienia inspektorzy pracy skierowali do
pracodawców 382 wystąpienia, w których sformułowano 792 wnioski i zalecenia,
zobowiązujące do usunięcia nieprawidłowości dotyczących ponad 3.500 osób
świadczących pracę w kontrolowanych podmiotach.
Kontrolując problematykę legalności zatrudnienia, ujawniono 176
wykroczeń, które popełniły 144 osoby. W stosunku do sprawców wykroczeń
inspektorzy pracy nałożyli 7 mandatów na kwotę 7000 zł oraz skierowali 108
wniosków o ukaranie do sądów grodzkich, które przy rozstrzygnięciu na dzień 30
stycznia 2008 r., w 80 przypadkach orzekły grzywnę na łączną sumę 107.460 zł.
Analiza wyników przeprowadzonych w 2007 r. kontroli skłania do przyjęcia
wniosku, aby w 2008 r. jako priorytetowe potraktować kontrole, w ramach których
inspektor pracy kontroluje zagadnienia nawiązania stosunku pracy, zwłaszcza w
budownictwie i handlu. Są to bowiem branże, w których stwierdzono największą
liczbę nieprawidłowości.
25. Kontrola legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej cudzoziemców.
W zakresie legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej cudzoziemców
przeprowadzono łącznie 24 kontrole pracodawców, u których stwierdzono
zatrudnianie 33 cudzoziemców, w tym w przypadku 8 cudzoziemców wymagane
było zezwolenie na pracę.
Wśród 24 kontrolowanych pracodawców, u 3 stwierdzono naruszenie
przepisów prawa w zakresie legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz
wykonywania pracy przez cudzoziemców, polegające na nielegalnym
wykonywaniu pracy przez 4 cudzoziemców, tj.:
• bez wymaganego zezwolenia – 1,
• przed wydaniem decyzji w sprawie zezwolenia na pracę – 2,
• na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę – 1.
Główną przyczyną stwierdzonych nieprawidłowości był brak wiedzy
pracodawców na temat procedur obowiązujących przy zatrudnianiu cudzoziemców
i zasad ich funkcjonowania. Pracodawcy nie posiadają informacji na temat
dokumentów, jakich mogą żądać od cudzoziemców lub w jaki sposób legalnie ich
zatrudnić.
W jednym przypadku błędnie zinterpretowano przepisy przyjmując, że data
zawarta w przyrzeczeniu wydania zezwolenia jest tożsama z datą faktycznego
zezwolenia na pracę.
W ramach działań podjętych przez inspektorów pracy kierowano do
właściwych organów pisma informujące o stwierdzonych uchybieniach, tj.:
• do Wojewody Lubelskiego w sprawie zatrudniania obywateli Białorusi przed
datą wynikającą z zezwolenia na pracę,
• do Straży Granicznej i Izby Celnej o stwierdzonym nielegalnym
wykonywaniu pracy przez cudzoziemca bez wymaganego zezwolenia na
pracę.
Udzielając w trakcie działań kontrolnych porad prawnych dotyczących
legalności zatrudnienia cudzoziemców, upowszechniano wśród pracodawców
wiedzę na ten temat. Wydawano profilaktyczne wnioski w wystąpieniach mające
na celu wyeliminowanie nieprawidłowości związanych z zatrudnianiem
cudzoziemców w przyszłości.
26. Przestrzeganie przez agencje zatrudnienia przepisów ustawy o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
W 2007 r. na terenie działania OIP w Lublinie przeprowadzono 10 kontroli
w celu dokonania oceny przestrzegania przez agencje zatrudnienia przepisów
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku.
Kontrolą objęto ogółem 10 agencji zatrudnienia. Z ustaleń kontroli wynika,
że podmioty te świadczyły usługi w zakresie: pośrednictwa pracy na terenie RP,
pośrednictwa pracy do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych,
doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego, pracy tymczasowej.
Najczęściej kontrolowane agencje świadczyły usługi w więcej niż jednym
zakresie, tj.:
• Consultor Sp. z o.o. w Lublinie - 4 rodzaje działalności (pośrednictwo pracy
na
terytorium RP, pośrednictwo do pracy za granicą u pracodawców
zagranicznych, doradztwo personalne, poradnictwo zawodowe),
• In Temporis Sp. z o.o. w Lublinie – 4 rodzaje działalności (pośrednictwo
pracy na terytorium RP, doradztwo personalne, poradnictwo zawodowe, praca
tymczasowa),
• Adecco Poland Sp. z o.o. Oddział Lublin, Manpower Polska Sp. z o.o.
Oddział Lublin - 3 rodzaje działalności (pośrednictwo pracy na terytorium RP,
doradztwo personalne, praca tymczasowa),
• Fundacja UMCS w Lublinie, Fundacja Fuga Mundi w Lublinie - 3 rodzaje
działalności (pośrednictwo pracy na terytorium RP, doradztwo personalne,
poradnictwo zawodowe),
• Ad Person w Lublinie – 2 rodzaje działalności (praca tymczasowa,
doradztwo personalne).
Nieprawidłowości stwierdzone w czasie kontroli to:
• prowadzenie przez ok. 2 miesiące agencji zatrudnienia w zakresie
pośrednictwa pracy bez wymaganego wpisu do rejestru agencji zatrudnienia:
nieprawidłowość ujawniono w Fundacji UMCS w Lublinie (1 przypadek), w
okresie tym 49 osób skierowano na rozmowy kwalifikacyjne z pracodawcami a
30 pracodawców przesłało oferty pracy,
• niezapewnienie lokalu do prowadzenia poufnych rozmów: nieprawidłowość
ujawniono w 4 agencjach, tj. Consultor Sp. z o.o. w Lublinie, Adecco Poland
Sp. z o.o. Oddział Lublin, AD PERSON w Lublinie, „IN TEMPORIS” Sp. z o.o.
w Lublinie, „IMT” Maciej Maksymiuk w Biłgoraju,
• niezamieszczanie w dokumentach, ogłoszeniach i ofertach agencji
zatrudnienia numeru wpisu do rejestru: nieprawidłowość ujawniono w 7
agencjach, m.in. w Fundacji „FUGA-MUNDI” Lublin, Adecco Poland Sp. z o.o.
Oddział Lublin, Manpower Polska - Agencja Lublin, Fundacji UMCS w Lublinie,
Rectus-Woc Sp. z o.o. w Białej Podlaskiej, Europejskim Centrum Edukacyjnym
Brzozowski Arkadiusz w Hrubieszowie, IN TEMPORIS Sp. z o.o. w Lublinie,
• niezamieszczanie w ofertach agencji pracy tymczasowej określenia
„agencja pracy tymczasowej” - 1 przypadek, nieprawidłowość ujawniono w
Adecco Poland Sp. z o.o. Oddział w Lublinie.
Przyczyny stwierdzonych nieprawidłowości wg inspektorów pracy to:
przeoczenie, zwłoka w wypełnieniu obowiązków oraz brak świadomości
naruszenia przepisów prawa w zakresie prowadzenia agencji, np. złożenie
ponownego wniosku o dokonanie wpisu do rejestru agencji zatrudnienia z
opóźnieniem, tj. po upływie półtora miesiąca od wygaśnięcia ważności
certyfikatu wstępnego.
• zbyt mała znajomość przepisów prawa i brak świadomości naruszania
przepisów prawa np. niezamieszczanie w dokumentach, ogłoszeniach i
ofertach pracy numeru wpisu do rejestru, zamieszczanie w ofertach pracy – w
podstawowych wymaganiach kryteriów dyskryminacyjnych, np. w ofercie
pracy Fundacji „FUGA-MUNDI” w Lublinie wymieniono m.in. „wiek 24-33 lata”,
co stanowi naruszenie zasady równego traktowania w zakresie nawiązania
stosunku pracy ze względu na wiek,
• celowe działanie pracodawcy – np. nieprawidłowe sporządzenie umów o
skierowanie do pracy za granicą, czy nieprawidłowe sporządzenie umowy
zawartej przez agencję z pracodawcą zagranicznym, tj. nie zamieszczenie w
nich wszystkich ustawowych elementów (np. braku w nich regulacji dot.
odpowiedzialności cywilnej stron w przypadku niewykonania lub nienależytego
wykonania umowy zawartej pomiędzy pracownikiem a pracodawca, braku
określenia strony pokrywającej koszty dojazdu), co uznać należy za celowe
działania agencji (zawarcie jak najbardziej korzystnej umowy dla agencji).
Po kontrolach inspektorzy pracy skierowali do pracodawców 9 wystąpień
zawierających 21 wniosków, które dotyczyły 376 pracowników oraz 1 wniosek do
sądu grodzkiego o ukaranie.
W wyniku realizacji (w 100%) skierowanych do kontrolowanych podmiotów
wniosków (21) uzyskano następujące efekty:
• agencje zamieszczają w dokumentach, ogłoszeniach i ofertach pracy
numer wpisu do rejestru,
• agencje dostosowały warunki lokalowe do wymogów prawa, tj. zapewniły
pomieszczenie do prowadzenia poufnych rozmów,
•
•
w umowach zawieranych pomiędzy agencją pośrednictwa pracy i
pracodawcą zagranicznym w sprawie skierowania do pracy za granicą u
pracodawcy zagranicznego zamieszcza się wszystkie ustawowe elementy,
• w umowach zawieranych pomiędzy agencją pośrednictwa pracy i
obywatelem polskim – w sprawie skierowania do pracy za granicą u
pracodawcy zagranicznego zamieszcza się wszystkie ustawowe elementy,
• wyeliminowano z ofert pracy elementy naruszające zasadę równego
traktowania w zatrudnieniu,
•
terminowe przedstawianie
działalności agencji.
marszałkowi
województwa
informacji
o
27. Przestrzeganie prawa pracy, w tym BHP
w placówkach handlu
detalicznego – placówki wielkopowierzchniowe (supermarkety).
W 2007 r. na terenie działania OIP w Lublinie skontrolowano 3
supermarkety, w tym jedną placówkę nowokontrolowaną, tj.:
• „Makro Cash and Carry Polska” S.A. – Hala nr 11 w Lublinie, przy ul.
Chemicznej 5,
oraz 2 placówki rekontrolowane:
• „REAL” Sp. z o.o. i Spółka Komandytowa – Hala w Lublinie, przy ul.
Chodźki 14,
• „TURISDIS” Sp. z o.o. w Lublinie (sieć Leclerc).
W wyniku przeprowadzonych działań kontrolnych inspektorzy pracy:
wydali ogółem 51 decyzji, z czego wykonano 47;
wydali 4 wystąpienia zawierające 16 wniosków, z czego wykonano 15.
wydali środki prawne w postaci 2 mandatów karnych na kwotę 2.000 zł.
W trakcie realizacji tematu podjęto na terenie OIP w Lublinie działania
prewencyjne, które polegały na:
• zorganizowaniu w obiektach handlowych: „Makro Cash and Carry Polska”
S.A. – Hala Nr 11 i „TESCO Polska” Sp. z o.o. imprez promocyjnych w ramach
kampanii „Mniej dźwigaj”. Imprezy miały na celu zapoznanie uczestników ze
sposobami bezpiecznego przenoszenia ciężarów.
• udzielaniu w czasie prowadzonych kontroli porad technicznych
(dotyczących
organizacji
stanowisk
pracy,
organizacji
transportu
wewnętrznego
i
prawnych
(dotyczących
czasu
pracy,
urlopów
wypoczynkowych).
Opis stwierdzonych nieprawidłowości:
Lp.
I.
1.
2.
Rodzaj
nieprawidłowości
CZAS PRACY
Niezapewnienie
przeciętnie
5dniowego tygodnia
pracy
Naruszenie
wymiaru
czasu
pracy
wynikającego
z umów o pracę
Liczba
placówek
1
1
Opis nieprawidłowości z podaniem
danych liczbowych
Nieprawidłowość dotyczy 13 pracowników Makro
Cash and Carry Polska S.A. w Lublinie, którym
za pracę w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego
tygodnia pracy nie udzielono 18 dni wolnych w
innym terminie okresu rozliczeniowego.
W Makro w Lublinie pracowników pracujących
w niepełnym wymiarze czasu pracy zatrudniano
ponad obowiązujący ich wymiar czasu pracy
wynikający z umów o pracę. Nieprawidłowość
ujawniono wobec 7 pracowników, np. w grudniu
2006 r. zatrudnieni w wymiarze 1/2 etatu (76
godzin) pracowali po 128 godzin - 144 godzin.
W
dwóch
skontrolowanych
placówkach
2
II.
1.
URLOPY PRACOWNICZE
Nieudzielenie
urlopów zaległych
1
do
końca
I
kwartału
następnego roku
kalendarzowego
2
III.
1.
TRANSPORT
Brak
ładu
i
porządku
na
ciągach
komunikacyjnych
1
2.
W Makro w Lublinie nie udzielono do końca I
kwartału 2007 r. 7 pracownikom 52 dni urlopu.
W obu kontrolowanych marketach nie udzielono
do końca I kwartału 2007 r. 10 pracownikom 115
dni urlopów wypoczynkowych; w Real – 3
pracownikom – 20 dni, w Turisdis – 7
pracownikom – 95 dni.
W „Makro Cash and Carry Polska” w Lublinie
stwierdzono brak ładu i porządku na ciągach
komunikacyjnych polegający na zastawieniu
dróg w magazynach towarami, co powodowało
zagrożenie dla 44 pracowników oraz osób
dokonujących zakupy.
W „TURISDIS” stwierdzono brak ładu i
porządku
na
ciągach
komunikacyjnych,
polegający
na
zastawieniu
dróg
komunikacyjnych towarami w magazynach i na
halach handlowych, co powodowało zagrożenie
wypadkowe dla 40 pracowników oraz osób
dokonujących zakupy.
MAGAZYNOWANIE I SKŁADOWANIE
Nieprawidłowości
W „Makro Cash and Carry Polska” w Lublinie
dot. urządzeń do
1
stwierdzono brak odbojnicy przy stopie regału,
składowania
–
co stwarzało zagrożenie wypadkowe dla 5
regały
pracowników, poprzez możliwość najechania
na regał i naruszenie jego konstrukcji.
1
W „TURISDIS” stwierdzono uszkodzoną
odbojnicę przy stopie regału oraz naruszenie
konstrukcji regału, co stwarzało zagrożenie
wypadkowe dla 24 pracowników, poprzez
możliwość zawalenia się regału w wyniku
ponownego najechania na niego.
Niewłaściwy
W 2 placówkach handlowych („TURISDIS”
i
niestabilny 2
i „REAL”) składowano towary w niewłaściwy
sposób
sposób, tj. w paletach o wysokości stosu
składowania
przekraczającej
dopuszczalne
wysokości
określone w instrukcjach magazynowych – 1,8
m oraz opierając przechylone stosy o siebie w
celu tzw. zrównoważenia sił dla zapewnienia
stabilności stosów. W/w nieprawidłowości
1
IV.
1.
stwierdzono
zatrudnianie
pracujących
w
niepełnym wymiarze czasu pracy powyżej
wymiaru wynikającego z umów o pracę. Dotyczy
to pracowników hali i pracowników dozoru
kasowego zatrudnionych (w wymiarze 0,72 etatu)
w Real Sp. z o.o. (4 osoby) i kasjerów
zatrudnionych w Turisdis Sp. z o.o. (57 osób).
Np. w Real w m-cu czerwcu 2007 r. 57 osób
przepracowało ponad wymiar ustalony w umowie
o pracę 1496 godzin.
stwarzały zagrożenie
pracowników.
wypadkowe
dla
74
W wyniku czynności kontrolnych i zastosowanych środków prawnych
inspektorzy pracy uzyskali efekty w zakresie poprawy bezpieczeństwa pracy w
nowokontrolowanej placówce handlowej „Makro Cash and Carry Polska”, m.in.:
• poprzez dokonanie okresowego przeglądu stanu technicznego regałów
magazynowych - dla 14 pracowników,
• poprzez zamontowanie odbojnicy zabezpieczono stopę regału przed
możliwością uszkodzenia - dla 5 pracowników,
• poprzez zaprowadzenie ładu i porządku na ciągach komunikacyjnych
zlikwidowano zagrożenia wypadkowe - dla 44 pracowników.
W placówkach handlowych rekontrolowanych uzyskano m.in. następujące
efekty poprawy bezpieczeństwa pracy:
Lp.
Rodzaj usuniętej nieprawidłowości
1.
Dokonano
naprawy
ciągów
komunikacyjnych – schody
Zainstalowano przy wózkach jezdniowych
podnośnikowych z napędem silnikowym
drzwi przy kabinach kierowcy
Zlikwidowano zagrożenia wypadkowe,
poprzez zaprowadzenie ładu i porządku
na ciągach komunikacyjnych
Zlikwidowano zagrożenia wypadkowe,
poprzez
wprowadzenie
obowiązku
przyjmowania towarów paletyzowanych
Zapewniono
stosowanie
przez
pracowników
środków
ochrony
indywidualnej – obuwia ochronnego
Wyposażono pracowników i zapewniono
stosowanie przez nich odzieży i obuwia
roboczego
2.
3.
4.
5.
6.
Liczba placówek,
nazwa podmiotu
1
„REAL”
1
„REAL”
Liczba
pracowników
24
4
1
„TURISDIS”
40
2
„TURISDIS”
„REAL”
2
„TURISDIS”
„REAL”
2
„TURISDIS”
„REAL”
74
44
30
9
2
7
13
6
7
Przyczyny stwierdzonych nieprawidłowości
Najczęstsze przyczyny naruszeń przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
w ocenie kontrolujących inspektorów to:
• celowe działanie pracodawcy w celu ograniczenia kosztów oraz
• zbyt małe zatrudnienie w stosunku do potrzeb.
Z tego powodu w Makro Cash and Carry Polska S.A. Hala Nr 11 w Lublinie
pracowników zatrudniano powyżej przeciętnie 5 dni w tygodniu w przyjętym okresie
rozliczeniowym, a pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy - powyżej ich wymiaru
zatrudnienia określonego w umowach o pracę.
Również w „Real” Sp. z o.o. i Turisdis Sp. z o.o. w Lublinie pracowników
pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy zatrudniano powyżej ich wymiaru
czasu określonego w umowach o pracę. Ponadto w Turisdis Sp. z o.o. w Lublinie
3 pracowników (z zarządu i kadry kierowniczej) nie wykorzystało urlopów w roku
kalendarzowym, w którym nabyli oni prawo, z powodu braku zastępstwa.
W „Real” Sp. z o.o. stwierdzono ponadto nieprawidłowości w zakresie
prowadzenia ewidencji czasu pracy - w kartach ewidencji czasu pracy nie
wykazywano wszystkich godzin pracy przepracowanych w każdej dobie, a jedynie
„nadwyżki” godzin ponad normy zaplanowane w harmonogramie.
28. Przestrzeganie przepisów dotyczących wynagrodzeń i innych świadczeń ze
stosunku pracy.
W 2007 r. przeprowadzono 51 kontroli w zakresie przestrzegania przepisów
prawa pracy dotyczących wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy.
W ramach stosunku pracy w kontrolowanych zakładach zatrudniano 7.437
pracowników, w tym 2.548 kobiet, 25 pracowników młodocianych.
Spośród 51 kontroli w 34 przypadkach sygnałem do przeprowadzenia kontroli były
skargi pracowników czy też byłych pracowników.
W 3 zakładach pracy nieprawidłowości nie stwierdzono, natomiast w 4 zakładach
stwierdzono tylko nieterminową wypłatę wynagrodzenia za pracę.
W porównaniu do lat ubiegłych kwota niewypłaconych świadczeń była znacznie
mniejsza i wynosiła 2.556,073 zł, natomiast liczba poszkodowanych pracowników
kształtowała się na porównywalnym wysokim poziomie.
Przyczyny nieprawidłowości związane były z:
• brakiem środków finansowych – 11 pracodawców, brak środków finansowych
spowodował również nieterminową wypłatę wynagrodzenia za pracę u 20
pracodawców,
• nieznajomością przepisów, np. nie zachowano kwoty wolnej od potrąceń przy
dokonywaniu potrąceń z wynagrodzenia za pracę – 10 pracodawców,
• niewiedzą, że świadczenie przysługuje, np. za czas wykonywania pracy podczas
podróży służbowych, za pracę w niedziele i święto, za godziny ponadwymiarowe dla
pracowników zatrudnionych na część etatu,
• zastosowaniem niewłaściwej metody naliczeń należności, np. przy naliczaniu
ekwiwalentu za urlop, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych – 10
pracodawców,
• odmową wypłaty, np. odprawy rentowej – 5 pracodawców.
W ocenie inspektorów pracy, jak i pracodawców, zasadniczą przyczyną
niewypłacania świadczeń ze stosunku pracy były trudności finansowe.
Stwierdzono również, że część pracodawców świadomie odmawiała wypłaty
świadczeń, pozostając w przekonaniu, że pracownicy nie będą dochodzili swoich roszczeń
w zakresie m.in.: wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych czy też
ekwiwalentu za używanie odzieży własnej. Nieprawidłowość dotyczyła najczęściej
pracowników młodych, podejmujących pracę po raz pierwszy.
Analiza przeprowadzonych kontroli wykazała, że brak środków finansowych na
wypłatę świadczeń ze stosunku pracy wystąpił bez względu na rodzaj prowadzonej
działalności i formę własności prawnej.
Po kontrolach do pracodawców skierowano:
• 49 wystąpień zawierających 177 wniosków o wypłatę na rzecz 7.060 pracowników
kwoty 2.227.091 zł,
• 10 nakazów płatniczych, zawierających 12 decyzji, dotyczących wypłaty
świadczeń pieniężnych dla 105 pracowników w kwocie 329.612 zł.
W wyniku realizacji środków prawnych wydanych przez inspektorów pracy
wypłacono należności w kwocie 1.987.646 zł, tj. 78% w stosunku do ogólnej kwoty
świadczeń. Wskaźnik realizacji środków prawnych nie jest wysoki, co wynika przede
wszystkim z ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawców.
Realizację
zestawienie:
środków
1
Niewypłacenie
wynagrodzenia
Wypłacenie wynagrodzenia
w kwocie niższej od minim.
Wypłacenie wynagrodzenia
w wysokości niższej niż
w umowie
Dokonanie bezpodstawn.
potrącenia
Niewypłacenie wyn. za
pracę w godz. nadliczbow.
Obniżenie wynagrodzenia
za pracę w godz. nadliczb.
Niewypłacenie dodatku za
pracę w warunkach szkodl.
Nieprawidłowa wysokość
dodatku za pracę w porze
nocnej
staż pracy
niedziele i święta
Niewypłacenie premii
regulaminowej
Niewypłacenie nagrody
jubileuszowej
Niewypłacenie
wynagrodzenia za urlop w.
za urlop wypoczynkowy
Niewypłacenie ekwiwalentu
za niewykorzystany urlop
wypoczynkowy
Obniżenie ekwiwalentu
za urlop wypoczynkowy
Niewypłacenie lub obnizen.
wynagrodz. za niewykon.
pracy
Niewypłaceni. wyn. za czas
choroby
za czas choroby
Niewypłac. ekw. za odzież
własną
Niewypłacenie
ekwiwalentu za pranie odz.
Niewypłacenie odprawy
rentowej lub emerytalnej
Niewypłacenie świadczen.
zasądzonego wyrokiem
prawnych
Liczba
pracowników,
których
nieprawidłowości
dotyczyły
2
inspektorów
Liczba
pracowników,
którym
należności
wypłacono
3
pracy
Kwoty
wypłaconych
świadczeń
pieniężnych
4
przedstawia
Kwoty
niewypłaconych
świadczeń
5
poniższe
stopień
realizacji
świadczeń
w%
6
1.382
1.167
1.211.848,-
1
1
41,-
31
21
62.920,-
26
26
24.233,-
944
925
218.944,-
397
397
8.012,-
-
100
10
10
5.889,-
-
100
219
209
24.409,-
45
45
28.599,-
-
100
11
11
3.195,-
-
100
32
30
9.315,-
380,-
96
35
35
213.314,-
-
100
312
287
68.217,-
53
53
3.659,-
49
41
61.854,-
5.081,-
92
4
3
1.180,-
368,-
76
2
2
11,-
-
100
39
39
19.200,-
-
100
1
1
51,-
-
100
105
105
5.610,-
-
100
-
100
465
465
11.079,-
7
3
15.882,-
1
1
1.814,-
363.681,-
77
-
100
35.804,129.606,-
705,-
13.091,-
57
100
63
97
84
100
8.899,-
64
100
Niewypłacenie lub obniżen.
należności z tyt.podróży sł.
1
Niewypłacenie odprawy
z przyczyn niedotyczących
pracowników
Wynagrodzanie pracown.
na niepełnym etacie
27
2
27
3
3.406,4
6
4
20.758,-
1
1
12,-
5
100
6
11.442,-
64
-
100
Biorąc pod uwagę naruszenia przepisów z podziałem pracodawców na branże
można zauważyć, że naruszenia wystąpiły w takich branżach jak: produkcja artykułów
spożywczych i napojów, budownictwo, handel detaliczny, administracja publiczna.
29. Przestrzeganie przepisów o czasie pracy – kontrole ogólne.
Realizując temat czasu pracy inspektorzy pracy przeprowadzili ogółem 33
kontrole.
Pracodawcy objęci czynnościami kontrolnymi zatrudniali w ramach
stosunku pracy 2.760 pracowników, w tym 1.351 kobiet i 22 młodocianych.
Nieprawidłowości w różnych obszarach przestrzegania przepisów o czasie
pracy stwierdzono u wszystkich, tj. 33 kontrolowanych pracodawców.
Najczęściej występujące nieprawidłowości to: brak lub nieprawidłowa
ewidencja czasu pracy, zatrudnianie w wymiarze czasu pracy przekraczającym
normę dobową lub przedłużony wymiar dobowy, zatrudnianie w wymiarze
przekraczającym przeciętną normę tygodniową, niezapewnienie przynajmniej raz
na cztery tygodnie niedzieli wolnej od pracy, niezapewnienie dnia wolnego za
pracę w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy w
okresie rozliczeniowym, niezapewnienie 11-godzinnego dobowego odpoczynku,
niezapewnienie 35-godzinnego tygodniowego odpoczynku.
Nieprawidłowości stwierdzono m.in. w Przedsiębiorstwie Wielobranżowym
„UFAMA” w Nasutowie, gdzie 10 pracowników przepracowało łącznie ponad
wymiar 768 godzin oraz w „MEGA-REM” Spółka z o.o. w Lublinie, gdzie 11
pracowników przekroczyło normę łącznie o 1.520 godzin.
Przekroczenie dopuszczalnego limitu godzin nadliczbowych w roku
kalendarzowym ujawniono w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w
Milejowie, gdzie 10 pracowników przekroczyło limit o 626 godzin; w „MEGA-REM”
Spółka z o.o. w Lublinie, gdzie 11 pracowników przekroczyło łącznie limit o 308
godzin; w Urzędzie Miasta Stoczek Łukowski, gdzie 2 pracowników przekroczyło
limit o 2.688 godzin.
Nierekompensowanie pracy w niedzielę innym dniem wolnym lub
dodatkowym wynagrodzeniem stwierdzono w PW „UFAMA” w Nasutowie, gdzie
9 pracowników przepracowało łącznie 42 dni bez rekompensaty oraz w „MEGAREM” Spółka z o.o. w Lublinie, gdzie 11 pracowników przepracowało łącznie 167
dni bez rekompensaty.
Zatrudnianie w warunkach przekroczenia NDN i NDS w wymiarze większym
niż 8 godzin na dobę ustalono w stosunku do 3 pracowników zatrudnionych
w Lubelskich Zakładach Przemysłu Spirytusowego „POLMOS” w Lublinie.
W ocenie inspektorów pracy przyczynami stwierdzonych nieprawidłowości
było:
• minimalizowanie przez pracodawców kosztów pracy poprzez zatrudnianie
mniejszej liczby pracowników niż wskazywałyby na to faktyczne potrzeby firmy;
•
nieznajomość bądź niezrozumienie przepisów o czasie pracy z uwagi na
stopień ich trudności, co występuje w szczególności wśród małych
pracodawców, którzy samodzielnie prowadzą dokumentacje pracownicze;
• przyczynianie się samych pracowników do naruszeń przepisów o czasie
pracy poprzez godzenie się, częstokroć w obawie utraty pracy, na świadczenie
pracy ponad normy.
W wyniku nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli pod adresem
pracodawców zostały skierowane środki prawne w postaci: 34 wystąpień
zawierających 194 wnioski, którymi objęto 2.950 pracowników.
Za stwierdzone wykroczenia skierowano 1 wniosek do sądu przeciwko 1
pracodawcy, 21 pracodawców ukarano mandatem na łączną kwotę 23.600 zł oraz
zastosowano 4 środki wychowawcze – ostrzeżenia.
Efektem przeprowadzonych kontroli przestrzegania przepisów o czasie
pracy była realizacja 28 wystąpień, co stanowi 80% skuteczności wykonania, np.:
• w „MEGA-REM” Sp. zo.o w Lublinie – zrealizowano 12 wniosków
wystąpienia poprzez dostosowanie regulaminu pracy w części dotyczącej
systemu, rozkładu i okresu rozliczeniowego czasu pracy do rozwiązań
faktycznie stosowanych w spółce; ewidencjonowanie godzin przepracowanych
w warunkach szkodliwych i niebezpiecznych oraz w godzinach nadliczbowych;
zatrudnianie pracowników w przeciętnie 5-dniowym tygodniu w przyjętym
okresie rozliczeniowym czasu pracy; wyegzekwowano także wynagrodzenie za
pracę w godzinach nadliczbowych w łącznej kwocie 20.553zł;
• w GS „Samopomoc Chłopska” w Piszczacu – zrealizowano 14 wniosków
wystąpienia, m.in. poprzez prawidłowe stosowanie przez pracodawcę
przepisów o dobowych i tygodniowych normach czasu pracy; wyegzekwowano
kwotę 802 zł z tytułu wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;
• w GS „Samopomoc Chłopska” w Milejowie – zrealizowano 11 wniosków
wystąpienia między innymi poprzez prawidłowe udzielanie 22 pracownikom
czasu wolnego od pracy za czas przepracowany ponad ustaloną normę, a
także w zakresie przestrzegania uprawnień pracowników niepełnosprawnych
poprzez niezatrudnianie ich w godzinach nadliczbowych bez zgody lekarza
oraz udzielanie przerw na gimnastykę lub wypoczynek, wliczanych do czasu
pracy.
30. Przestrzeganie przepisów o urlopach wypoczynkowych.
Kontrolami objęto 40 pracodawców łącznie kontrolowane jednostki zatrudniały
5.301 osób, w tym 5.042 pracowników, w tym: 1.726 kobiet i 3 pracowników
młodocianych.
Na 40 pracodawców objętych kontrolą naruszenia przepisów stwierdzono u 38
pracodawców, co stanowi 95% ogółu objętych kontrolami.
Należy podkreślić, iż 18 kontroli na 40 w zakresie urlopów wypoczynkowych było
przeprowadzonych na skutek skarg pracowników i byłych pracowników (w większości
dot. nieudzielania przez pracodawców urlopów do końca I kwartału roku następnego).
Do najczęściej występujących nieprawidłowości u kontrolowanych pracodawców
należało:
• nieudzielenie pracownikom urlopów wypoczynkowych do końca I kwartału roku
następnego (92,5% pracodawców). Nieprawidłowość wystąpiła u 37 pracodawców
i dotyczyła 744 pracowników, którym nie udzielono łącznie 8.434 dni. W najszerszym
zakresie nieprawidłowość ta miała miejsce w Krajowej Spółce Cukrowej S.A. w
Toruniu – Oddział Cukrownia „Krasnystaw”, gdzie 117 pracownikom nie udzielono
łącznie 702 dni zaległego urlopu.
•
dzielenie urlopu na części niezgodnie z przepisami (45% pracodawców).
Nieprawidłowość dotyczyła 181 pracowników zatrudnionych u 18 pracodawców, np.:
Krajowej Spółce Cukrowej S.A. w Toruniu – Oddział Cukrownia „Krasnystaw.
• nieustalenie
planu urlopów wypoczynkowych (27,5% pracodawców).
Nieprawidłowość stwierdzono u 11 pracodawców, np.: „Komas” Sp. z o.o. w Janowie
Lubelskim, Urząd Gminy Tarnawatka „Delf” Sp. z o.o. w Lublinie.
•
niewypłacanie lub zaniżanie wynagrodzenia za urlopy wypoczynkowe i
ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Niewypłacenie
wynagrodzenia za urlopy stwierdzono u 3 pracodawców, którzy z tego tytułu nie
wypłacili 63 pracownikom łącznej kwoty 14.491 zł, np. „Dolina Łąk” Sp. z o.o. w
Małaszewiczach nie wypłaciła 25 pracownikom łącznej kwoty 13.091 zł.
Ekwiwalentu pieniężnego za urlop nie wypłaciło 7 pracodawców na rzecz 21
pracowników w łącznej kwocie 6.017 zł.
Wg inspektorów pracy przyczynami ujawnionych nieprawidłowości były:
• zaniedbania pracodawców w zakresie prowadzenia dokumentacji ze stosunku pracy
np. akt osobowych , systematycznego prowadzenia ewidencji czasu pracy,
• ignorowanie przez pracodawców przepisów, np. o ustalaniu planu urlopów
wypoczynkowych,
• nieprawidłowa interpretacja przepisów o urlopach wypoczynkowych,
w
szczególności w zakresie przeliczania urlopu wypoczynkowego pracowników
zatrudnionych w innych systemach czasu pracy niż podstawowy,
• minimalizacja zatrudnienia, która uniemożliwia udzielanie pracownikom urlopu
wypoczynkowego w terminie oraz w wymiarze obejmującym w jednej części co
najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych w danym roku. Poza sektorem prywatnym
tendencja ta występowała najczęściej w jednostkach samorządu terytorialnego
(starostwach, gminach),
• trudności finansowe pracodawców, którzy nie wypłacają należnych świadczeń
pieniężnych pracownikom, w tym i ekwiwalentów z tytułu nie wykorzystanego urlopu
wypoczynkowego.
W wyniku realizacji środków prawnych zastosowanych przez inspektorów pracy
m.in.:
• 33
pracodawców udzieliło
475 pracownikom zaległych urlopów
wypoczynkowych,
• 12 pracodawców zatrudniających 163 pracowników zobowiązało się do
przestrzegania
przepisów
w zakresie
udzielania
pracownikom urlopu
wypoczynkowego w jednej części co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.
• 8 pracodawców zrealizowało obowiązek wynikający z opracowania planu urlopów
wypoczynkowych w stosunku do 413 pracowników,
• 4 pracodawców wypłaciło 10 pracownikom ekwiwalenty pieniężne (nie wypłacone
i zaniżone) na łączną kwotę 2.188,81 zł.
Dokonując analizy dokumentacji kontrolnej na uwagę zasługują także wnioski
pozytywne:
- prawidłowo ustalono prawo i wymiar urlopów pracowników młodocianych,
- prawidłowo ustalono prawo i wymiar urlopów pracowników niepełnosprawnych.
31. Przestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym bhp, w odniesieniu do sezonowej
pracy dzieci i młodzieży.
Temat realizowany był przez Państwową Inspekcję Pracy po raz pierwszy. Celem
kontroli było rozpoznanie zjawiska prawidłowości powierzania pracy sezonowej i innych
czynności zarobkowych młodzieży i dzieciom oraz ocena warunków wykonywania tej
pracy.
Na terenie właściwości miejscowej Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie
zgodnie z założeniami przeprowadzono 10 kontroli. W praktyce temat realizowany był we
wszystkich przypadkach, w których inspektorzy pracy stwierdzali fakt wykonywania pracy
przez młodzież i dzieci, w sytuacji gdy nie byli to pracownicy młodociani zatrudnieni w
celu przygotowania zawodowego. Część kontroli zaplanowano i przeprowadzono w
wyniku sygnałów, w kilku przypadkach zaplanowano kontrole w oparciu o wytypowane
branże.
W toku przeprowadzanych kontroli ujawniono 39 przypadków wykonywania pracy
przez dzieci i młodzież, z czego: w 28 przypadkach praca wykonywana była przez dzieci
poniżej 16 roku życia, a w 11 przypadkach przez młodzież powyżej 16 roku życia.
Przeprowadzone kontrole dotyczyły zarówno pracodawców (w 8 przypadkach), jak
podmiotów gospodarczych nie będących pracodawcami (w 2 przypadkach).
Przeprowadzone kontrole dotyczyły następujących branż gospodarki:
• rolnictwo, przetwórstwo warzyw i owoców oraz pokrewne,
• budownictwo,
• tartacznictwo i przerób drewna,
• handel i usługi,
• placówki kultury.
Fakt powierzenia pracy zarobkowej dzieciom poniżej 16 roku życia stwierdzono
podczas 3 kontroli. Nieprawidłowości wystąpiły w 2 przypadkach:
• w P.P.H.U „BISZ – FRUKT” Tadeusz Oleksak w Biszczy nie potwierdzono w
żadnej formie umów 5 dzieciom, 3 spośród tych dzieci nie ukończyło 13 lat, nie miało
więc zdolności do czynności prawnych.
• w POLANA Spółka z o.o. w Ochocie zawarto umowy cywilno-prawne z 5 dzieci
(w wieku powyżej 13 lat), przy czym umowy te nie były podpisane przez
przedstawicieli ustawowych dzieci (art. 18 Kodeksu cywilnego).
Pracodawcy na wykonywanie pracy przez dzieci nie uzyskali zezwolenia
właściwego inspektora pracy. W obu wymienionych wyżej przypadkach dzieci
wykonywały prace związane ze zbiorem owoców, a więc prace nie wymienione w
katalogu prac dozwolonych w świetle art. 3045 Kodeksu pracy.
W przypadku zatrudniania dzieci powyżej 16 lat stwierdzono przypadek
dopuszczenia do pracy małoletniego w warunkach bezpośrednio zagrażających jego życiu.
Dotyczyło to firmy Tartak Usługowy Lucjan Barański w Majdanie Kasztelańskim.
Małoletny wykonywał ręczne prace transportowe polegające na układaniu desek w stosy i
ich paletowaniu. Prace te wykonywał w budynku wiaty tartaku. Z uwagi na stan
techniczny wiaty Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Biłgoraju wydał
decyzję rozbiórki obiektu. Samo przebywanie na terenie wiaty stanowiło zagrożenie dla
życia.
W innym przypadku w czasie kontroli przedsiębiorcy nie będącego pracodawcą, tj.
firmy „Wyrób i Sprzedaż Kompozycji z Kwiatów Suchych” – Krzysztof Kobyłka w Nowej
Wsi stwierdzono, że nieletni wykonywał prace związane z segregacją i
konfekcjonowaniem materiału do produkcji palm wielkanocnych na prowizorycznie
urządzonym stanowisku pracy zlokalizowanym na terenie stodoły. W tym samym
pomieszczeniu prowadzono prace związane z obsługą parowników oraz użyciem
substancji chemicznej – perhydrolu używanego do wybielania i malowania roślin.
Perhydrol był przechowywany w miejscu nie zabezpieczonym przed dostępem osób
nieupoważnionych. Substancja znajdowała się w tzw. paletopojemniku nieoznakowanym
w sposób widoczny, umożliwiający identyfikację znajdującej się w nim substancji.
W tartaku Eugeniusza Kusiak w Stanisławowie nieletni wykonywał prace
transportowe kłód drewna z miejsca składowania do pilarki taśmowej przy użyciu wózka
jezdniowego z napędem silnikowym wyposażonym w urządzenie do pionowego
transportu. Wózek miał uszkodzone mechanizmy mające bezpośredni wpływ na
bezpieczeństwo użytkowania pojazdu, tj. niesprawny układ hamulcowy i uszkodzoną
sygnalizację dźwiękową i świetlną. Małoletni nie posiadał kwalifikacji do obsługi wózka.
Ten sam pracodawca dopuścił innego małoletniego do pracy związanej z obsługą
pilarki taśmowej tj. pracy wzbronionej młodocianym.
Na budowie obiektu Centrum Usługowo-Handlowego CARREFOUR w Lublinie
nieletni wykonywał pracę szczególnie niebezpieczną, tj. związaną z zabezpieczeniem
preparatem SIKA LASTIK ścian w zbiorniku podziemnym o głębokości ok. 4 m.
Zleceniodawca nie posiadał kart charakterystyki w/w preparatu. Wejście do zbiornika
odbywało się przy użyciu drabiny przystawnej, której górny kraniec oparty był o krawędź
włazu (nie wystawał ponad krawędź). Małoletni został dopuszczony do pracy bez
uprzedniego zbadania powietrza w zbiorniku pod kątem zawartości tlenu oraz gazów
niebezpiecznych. Nie został wyposażony w sprzęt izolujący układ oddechowy oraz
miernik gazów niebezpiecznych i stężenia tlenu. Nie został również wyposażony w odzież
ochronną.
Wg inspektorów pracy najczęstszymi przyczynami zaistniałego stanu były:
1. Nieznajomość lub niedostateczna znajomość obowiązujących przepisów prawa.
W szczególności pracodawcy i przedsiębiorcy nie mieli świadomości istnienia
przepisów prawa pracy dotyczących możliwości wykonywania pracy lub powierzania
innych zajęć zarobkowych dzieciom poniżej 16 roku życia tylko w określonych w
treści art. 3045 Kodeksu pracy branżach oraz za uprzednią zgodą przedstawiciela
ustawowego dziecka i zezwoleniem właściwego inspektora pracy.
2. Lekceważenie prawa. Przede wszystkim polegające na przypadkach powierzania
dzieciom i młodzieży prac szczególnie niebezpiecznych, w obiektach których stan
techniczny stanowi zagrożenie dla osób w nich przebywających, czy też powierzaniu
nieletnim obsługi maszyn i urządzeń technicznych dla których wymagane są
szczególne uprawnienia, jak również przy pracach wzbronionych młodocianym.
W związku z ustaleniami kontrolnymi inspektorzy pracy skierowali do
organów Prokuratury 2 zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstw
określonych w art. 160 Kodeksu karnego.
Najważniejszymi efektami uzyskanymi w wyniku przeprowadzonych w bieżącym
roku kontroli tematu było usunięcie zagrożenia dla życia i zdrowia małoletnich
wykonujących pracę na rzecz:
- Eugeniusza Kusiak właściciela tartaku w Stanisławowie,
- Lucjana Barańskiego właściciela tartaku usługowego w Józefowie,
- firmy Doradztwo Budowlane Leszek Romanek wykonującej prace na budowie obiektu
Centrum Usługowo – Handlowego CARREFOUR w Lublinie.
32. Wykonywanie przez pracodawców orzeczeń sądów pracy.
W 2007 r. inspektorzy pracy przeprowadzili 33 kontrole.
Badaniem objęto 51 orzeczeń sądów pracy, w tym 6 ugód zawartych przed
sądami pracy. Orzeczenia dotyczyły 51 pracowników i byłych pracowników.
Inspektorzy pracy ujawnili niewykonanie 20 orzeczeń, co stanowi 39,21% objętych
badaniem.
W 2007 r., podobnie jak w latach poprzednich, kontrole ujawniły najwięcej
niewykonanych wyroków w zakresie wypłaty wynagrodzenia za pracę lub innych
świadczeń pieniężnych wynikających ze stosunku pracy. W analizowanym okresie
stanowiły one przedmiot wszystkich niewykonanych orzeczeń sądowych.
Niewykonane orzeczenia dotyczyły:
• niewypłacenia wynagrodzenia za pracę – 17 wyroków,
• niewypłacenia odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania
umowy o pracę – 3 wyroki,
• niewypłacenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop
wypoczynkowy – 3 wyroki,
• niewypłacenia wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych – 2
wyroki,
• inne należności (dofinansowanie do wczasów turystycznych, koszty
procesu) – 3 wyroki.
Poniższa tabela zawiera dane liczbowe dotyczące niewykonanych orzeczeń
w latach 2004-2007:
Wyroki i ugody sądowe
Liczba wyroków i ugód poddanych
ocenie
Liczba niewykonanych orzeczeń
Liczba pokrzywdzonych pracowników
Liczba
pracodawców
niewykonujących
prawomocnych
wyroków
2007
2006
2005
2004
51
20
tj.
39,21%
20
9
tj.
28,12%
64
10
tj.
15,62%
10
8
tj. 26,6%
56
19
tj. 33,9%
1447
964
tj. 66,6%
19
8
26.6%
964
17
tj. 56,5%
Najczęstszą przyczynę naruszeń prawa stanowiła trudna sytuacja
finansowa pracodawcy, np.:
• zła sytuacja finansowa w Przedsiębiorstwie Sprzętowo-Transportowym Sp.
z o.o. w Lublinie była przyczyną niewykonania wyroku sądowego w zakresie
wypłaty wynagrodzenia za pracę oraz ekwiwalentu pieniężnego za
niewykorzystany urlop wypoczynkowy w łącznej kwocie 13.344,05 zł. Na mocy
ugody pomiędzy pracodawcą a pracownikiem pracodawca zobowiązał się do
spłaty należności głównej w ratach a pracownik zrezygnował z roszczenia o
odsetki.
• z powodu braku środków finansowych nie zrealizowano 3 prawomocnych
wyroków sądowych dla 3 pracowników w „ATRIUM” Sp. z o.o. w Zamościu w
łącznej kwocie 9.681,88 zł. Przedmiotem wyroków było m.in. wynagrodzenie
za pracę, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.
• z powodu ogłoszenia upadłości „Czur-Pol” Sp. z o.o. w upadłości w Lublinie
i tym samym wykreśleniu firmy z Krajowego Rejestru Sądowego nie
zrealizowano wyroku sądowego wobec byłego pracownika w zakresie wypłaty
wynagrodzenia za pracę na kwotę 26.399 zł oraz wydania świadectwa pracy
(sąd ustalił istnienie stosunku pracy).
Po kontroli inspektorzy
zawierających 7 wniosków.
skierowali
do
pracodawców
5
wystąpień
W wyniku realizacji wniosków wystąpienia pracodawca wykonał 1 wyrok
wydając sprostowane świadectwo pracy, wypłacając zasądzone świadczenia
pracownicze w łącznej kwocie 1.408,04 zł oraz ustalając okoliczności i przyczyny
wypadku przy pracy (poprzez sporządzenie protokołu powypadkowego).
W stosunku do podmiotów niebędących pracodawcami lub też będących w
upadłości nie kierowano wystąpień dotyczących wykonania orzeczeń sądowych.
W związku z niewykonaniem wyroków sądowych inspektorzy pracy wobec
2 osób odpowiedzialnych za popełnienie wykroczeń nałożyli grzywny w drodze
mandatu karnego a w stosunku do 2 osób skierowali do organów prokuratury
doniesienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
V. PROMOCJA OCHRONY PRACY
PARTNERAMI SPOŁECZNYMI.
ORAZ
WSPÓŁDZIAŁANIE
Z
1. Przedsięwzięcia popularyzujące wiedzę z zakresu ochrony pracy.
Działalność prewencyjno-promocyjna w rolnictwie
W 2007 r. dokonano łącznie 277 wizytacji gospodarstw rolników indywidualnych
z terenu województwa lubelskiego. Prawie 25% gospodarstw objętych wizytacjami, tj. 67
uczestniczyło w konkursie „Bezpieczne gospodarstwo rolne – 2007”. Wizytacjami objęto
także prace żniwne w ilości 324 oraz prace polowe (wiosenne oraz jesienne) - łącznie
zwizytowano 42 prace polowe.
W miesiącu czerwcu 2007 r. przeprowadzono wizytacje 7 gospodarstw rolnych
w kategorii gospodarstw wielkotowarowych w związku z konkursem „Bezpieczne
gospodarstwo rolne”. Konkurs zorganizowany był przez Agencję Nieruchomości Rolnych
w Lublinie we współpracy z PIP. W komisji oceniającej gospodarstwa byli: przedstawiciel
ANR, PIP, Sanepid oraz Państwowej Straży Pożarnej.
Jedną z ważnych form
prowadzenia działań prewencyjno-promocyjnych w zakresie bezpieczeństwa w rolnictwie
jest wizytacja prac żniwnych. W 2007 r. inspektorzy pracy przeprowadzili 324 wizytacje
prac żniwnych; wizytacjami objęto łącznie 572 osób pracujących przy pracach żniwnych,
którym w praktyczny sposób przekazano wskazówki i rady inspektorów pracy.
Wartym upowszechnienia działaniem w zakresie wizytacji gospodarstw rolnych na
szczeblu centralnym jest wspólne z Radiem i KRUS odwiedzanie gospodarstw rolników
indywidualnych, w których miały miejsce wypadki przy pracy rolniczej. Z wizytacji tych
emitowane są felietony w audycjach radiowych, podczas których inspektor pracy omawia
przyczyny wypadku oraz zasady bezpiecznej pracy.
Działania inspektorów pracy w ramach prewencji w rolnictwie obrazuje poniższa tabela:
Wyszczególnienie
Liczba zwizytowanych:
- prac żniwnych
- z wyłączeniem prac żniwnych-wykopki i prace wiosenne
- prac omłotowych
- gospodarstw rolników indywidualnych
- liczba pracujących przy zwizytowanych pracach
W ramach Konkursu Bezpieczne Gospodarstwo Rolne
Niewłaściwy stan techniczny:
- ciągników
- przyczep ciągnikowych
Ciągniki własnej konstrukcji
Niewłaściwy sprzęg ciągnika z:
- przyczepą rolniczą
- innymi maszynami
Brak osłon elementów maszyn w ruchu:
- wałów przegubowo-teleskopowych
- innych maszyn
Niebezpieczny przewóz ludzi:
- na wozach i przyczepach załadowanych zbożem
- na zaczepach, pomostach, błotnikach ciągników
Liczba wizytacji /
ocenianych maszyn
324
42
0
206
572
67
306
272
4
204
89
142
74
64
12
Niebezpieczna obsługa:
- kosiarek
- wiązałek
- maszyn do zbiorów okopowych
Niebezpieczna obsługa pras do słomy:
- usuwanie zapchania słomą przy włączonym napędzie
- inne – brak osłon części ruchomych
Nieprawidłowości przy obsłudze kombajnów:
- brak osłon bocznych
- brak oparcia przyrządu żniwnego przy naprawach w polu
- inne
Zagrożenia wynikające z nieprawidłowego transportu
po drogach publicznych
- transport maszyn rolniczych w pozycji roboczej (elementy
wystające i ostre)
- brak sygnalizacji świetlnej
- pojazdy bez homologacji (ciągniki, przyczepy)
Inne charakterystyczne przypadki i obserwacje
0
1
38
17
87
153
24
12
76
89
8
50
Praca dzieci w gospodarstwach rolnych
Praca dzieci w gospodarstwach rolników indywidualnych traktowana jest jako
pomoc rodzicom i osobom starszym. W głównej mierze obejmuje prace przy obrządku
zwierząt gospodarskich, jak również proste prace przy załadunkach i rozładunkach, prace
przy zbiorze owoców i warzyw oraz plewienie.
Z obserwacji inspektorów pracy wynika, że najwięcej
nieprawidłowości
stwierdzono przy pracach związanych z wysiewem oraz sadzeniem. Dotyczy to
przebywania dzieci na pomostach sadzarek i siewników, co związane jest z przegarnianiem
materiału siewnego czy też strącaniem sadzeniaków w sadzarkach ziemniaków oraz prac
związanych z nadmiernym dźwiganiem.
Przede wszystkim (do lat 16) wykonują prace fizyczne (dźwiganie) ponad
obowiązujące normy. Niejednokrotnie chłopcy w wieku 11-13 lat dźwigali ciężary ponad
20 kg, (karmienie bydła i pojenie), jak również uczestniczyli w pracach załadunkowych
(słoma po prasie, buraki cukrowe). Częstym zjawiskiem jest kierowanie przez dzieci
samojezdnym sprzętem rolniczym, głównie ciągnikami rolniczymi. Problem powyższy
dotyczy prac na polu (podjeżdżanie ciągnikiem do załadunku, bądź do podczepienia
przyczep), czy też prac bezpośrednio w obejściu. Zdecydowanie spadła ilość
niepełnoletnich kierujących ciągnikami rolniczymi po drogach publicznych (2 stwierdzone
przypadki).
Na podstawie dostępnych informacji ujawniono 3 udokumentowane śmiertelne
wypadki dzieci przy pracach rolnych. Praktycznie niemożliwa do określenia jest liczba
ogólna wypadków dzieci przy pracach w rolnictwie z uwagi na nie prowadzenie w tym
zakresie ewidencji. Z uwagi na fakt, że dzieci w gospodarstwach rolników indywidualnych
nie są objęte ubezpieczeniem, wypadki - o ile są zgłaszane - to nie jako wypadki przy
pracach rolnych. Szczególnie widoczne jest to w przypadku zgłoszeń wypadków dzieci
w wiejskich ośrodkach zdrowia, gdzie brak jest informacji czy wypadek był związany z
pracą na roli.
Działalność edukacyjno-promocyjna w rolnictwie indywidualnym /szkolenia,
prelekcje, wykłady, olimpiady, konkursy i inne imprezy rolnicze/ przedstawia poniższa
tabela:
Przedsięwzięcia realizowane
samodzielnie przez PIP
Przedsięwzięcia
współorganizowane z KRUS,
ODR, itp.
Uczestnictwo w imprezach
organizowanych przez innych
Ogółem
Liczba uczestników
Liczba prelekcji
Liczba uczestników
Liczba prelekcji
Liczba
przeszkolonych
Liczba szkoleń
Wyszczególnienie
Szkolenia, prelekcje, wykłady dla:
rolników
uczniów szkół
uczniów szkół
indywidualnych
rolniczych
podstawowych
i średnich
i gimnazjów
2
44
0
0
0
0
6
180
5
121
19
630
2
10
22
246
0
5
0
121
0
19
0
630
Przedsięwzięcia
realizowane
samodzielnie
przez PIP
Przedsięwzięcia
współorganizowane z KRUS,
ODR, itp.
Uczestnictwo
w imprezach
organizowanych
przez innych
Ogółem
Liczba udzielonych porad bhp
Szacunkowa liczba odwiedzających
punktów informacyjnych Liczba stoisk,
uczestników Liczba
Liczba konkursów
Liczba konkursów
Liczba uczestników
Liczba konkursów
Wyszczególnien
ie
uczestników Liczba
Olimpiady, konkursy, imprezy dla:
uczniów
uczniów
stoiska, punkty
szkół
szkół
rolniczych
podstawowyc
informacyjne PIP,
i średnich
h
wystawy, pokazy itp.
i gimnazjów
rolników
2
40
0
0
2
85
2
160
0
5
190
3
89
2
54
4
340
12
0
0
0
0
0
0
7
1000
120
7
230
3
89
4
139
13
1500
132
Z przebiegu kampanii promocyjnej wynika m.in., że przedsięwzięcia realizowano
w głównej mierze wspólnie z innymi partnerami społecznymi, tj. KRUS, ODR. W 2007 r.
przeprowadzono szkolenia połączone z przekazaniem materiałów promocyjnych podczas
wyborów do sołectw, jak również na spotkaniu w kole gospodyń wiejskich.
Od lat największym odzewem cieszą się pogadanki i szkolenia wśród dzieci
wiejskich szkół podstawowych. Największym zasięgiem, jeżeli chodzi o ilość uczestników
i szkół biorących udział w działaniach edukacyjno-promocyjnych, są wszelkiego rodzaju
konkursy plastyczne, które najbardziej przemawiają do uczestników z uwagi na prostą i
zrozumiałą formę.
W 2007 r. zorganizowano 5 konkursów plastycznych, w których wzięło udział 300
dzieci.
W ramach współpracy z ZHP przeprowadzono 3 prelekcje na obozach dla dzieci
i młodzieży. W prelekcjach wzięło udział 120 osób.
2. Działania prewencyjne OIP Lublin 2007 r.
W ramach działań prewencyjnych w Okręgowym Inspektoracie w Lublinie
przeprowadzono m.in.:
• kampanię informacyjno-promocyjną pt. „Przeciążenie układu mięśniowoszkieletowego, zagrożenia jakie stwarzają ręczne prace transportowe”.
• program prewencyjny nt. „Przeciwdziałania negatywnym skutkom przeciążenia
psychicznego i stresu w pracy”
• program promocyjny „Przestrzeganie prawa pracy w małych zakładach”.
W ramach kampanii „Mniej dźwigaj” zorganizowano 5 większych wydarzeń
promocyjnych, tj.:
•
•
w okresie maj – czerwiec 2007 r. „Dni Zdrowego Kręgosłupa w Zamościu”
obejmujące: seminarium dla SIP, spotkania z uczniami zamojskich szkół
technicznych, konferencję dla przedstawicieli małych i średnich przedsiębiorców,
wystawy plakatów powstałych w wyniku konkursu plastycznego dla dzieci pt. „Mniej
dźwigaj”.
w październiku 2007 r. 2 imprezy promocyjne w obiektach handlowych w Makro
w Lublinie i w Tesco w Lublinie, w trakcie których pokazano sposoby bezpiecznego
podnoszenia i przenoszenia ciężarów oraz udzielania pierwszej pomocy w nagłych
wypadkach, a także skierowaną do pracowników służby zdrowia konferencję pt.
„Mniej dźwigaj” w Delegaturze Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Zamościu.
• w listopadzie 2007 r. w Domu Pomocy Społecznej w Kozuli sympozjum poświęcone
bezpieczeństwu przy ręcznym przemieszczaniu ciężarów. Celem sympozjum było
przekazanie uczestnikom wiedzy dotyczącej powstawania dolegliwości układu
mięśniowo-szkieletowego.
W ramach programu prewencyjnego nt. „Przeciwdziałania negatywnym skutkom
przeciążenia psychicznego i stresu w pracy” m.in.:
•
•
wygłoszono referat dotyczący zagadnień przeciwdziałania negatywnym skutkom
zdrowotnym stresu zawodowego w ramach „Zamojskiego Partnerstwa na Rzecz
Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy i Zdrowego Stylu Życia”,
wygłoszono referat nt. „Przeciwdziałania negatywnym skutkom przeciążenia
psychicznego i stresu w miejscu pracy” na XIV Międzynarodowym Seminarium
Ergonomii, Bezpieczeństwa i Higieny Pracy zorganizowanym przez Instytut
Medycyny Wsi w Lublinie, Polskie Towarzystwo Ergonomiczne, Okręgowy
Inspektorat Pracy w Lublinie oraz KRUS w Lublinie,
• inspektorzy pracy przeprowadzili badania ankietowe dotyczące wiedzy pracodawców
na temat psychospołecznych warunków pracy w ich przedsiębiorstwach w 12
zakładach pracy.
W ramach programu promocyjnego „Przestrzeganie prawa pracy w małych
zakładach” do 18 zakładów wysłano zaproszenie do udziału w programie i jednocześnie do
udziału w szkoleniu. Do programu przystąpiło 13 pracodawców. Celem programu było
uzyskanie Dyplomu PIP.
3. Organizacja i promocja konkursów PIP.
Okręgowy Inspektorat Pracy w Lublinie z wyłączeniem konkursów rolniczych
przeprowadził 4 konkursy promujące bezpieczną pracę:
•
•
•
•
„Pracodawca - organizator pracy bezpiecznej”
„Bezpieczna budowa”
„Na najaktywniejszego społecznego inspektora pracy”
„Wiedzy o zasadach bhp dla uczniów z zakładów rzemieślniczych”.
1) „Pracodawca - organizator pracy bezpiecznej”
Do konkursu zgłoszono 18 zakładów pracy, jednak formalnie poprzez złożenie
prezentacji przystąpiło do niego 16 zakładów, w kategorii I – 7, w kategorii II – 6
i w kategorii III – 3 zakłady:
W grupie Pracodawców zatrudniających do 50 pracowników:
I miejsce - Józef Skiba Zakład Mechaniki Pojazdowej Blacharstwa i Lakiernictwa
Al. Lotników Polskich 154, 21-040 Świdnik.
II miejsce - Zenon Wilkos „EURO -CAR” Sp. z o.o Al. Jana Pawła II 2, 22-400 Zamość.
III miejsce - Dariusz Tarasiuk „AQUA EAST” Sp. z o.o ul. Niepodległości 2, 22-110 Ruda
- Huta.
W grupie Pracodawców zatrudniających od 51 do 250 pracowników:
I miejsce - Krystyna Czyżewska Dom Pomocy Społecznej w Kozuli, Kozula, 21-500 Biała
Podlaska.
II miejsca - Maria Mitkowska Dom Pomocy Społecznej „Kalina” ul. Kalinowszczyzna 84,
20-201 Lublin.
III miejsce - Stanisław Galiński PKS w Łukowie S.A ul. Piłsudskiego 29, 21-400 Łuków.
W grupie Pracodawców zatrudniających ponad 250 pracowników: I, II i III miejsca
nie przyznawać. Przyznano natomiast 2 wyróżnienia:
Krzysztof Trelikowski „SEDAR” S.A ul. Radzyńska 3, 21-560 Międzyrzec Podlaski.
Piotr Szkop Tesco /Polska/ Sp. z o.o. Hipermarket w Lublinie ul. Orkana 4, 20-504
Lublin.
Do Centralnej Komisji Konkursowej zakwalifikowano dwóch pracodawców:
Pana Józefa Skibę - Zakład Mechaniki Pojazdowej Blacharstwa i Lakiernictwa
ul. Lotników - Polskich 154, 21-040 Świdnik.
Panią Krystynę Czyżewską - Dom Pomocy Społecznej w Kozuli, Kozula 21-500 Biała
Podlaska.
Ww. pracodawcy zostali wyróżnieni przez Centralną Komisję Konkursową
w Warszawie.
2) „Bezpieczna budowa”
Do konkursu zostało zgłoszonych 7 budów, z czego w czasie trwania 2 zostały z
niego wyłączone z uwagi na stwierdzone uchybienia.
Do ostatecznej oceny zakwalifikowano 5 budów:
I miejsce - Budowa siedziby IV Komisariatu Policji w Lublinie przy ul. Zana realizowanej
przez Polimex-Mostostal S.A., Zakład Budownictwa Lublin, 20-437 Lublin
ul. Inżynierska 8,
II miejsce – Budowa budynku usługowo-biurowego z parkingiem podziemnym w
Lublinie przy ul. Jana Sawy 2 realizowanej przez Lubelskie Przedsiębiorstwo
Budownictwa Ogólnego S.A., 20-703 Lublin, ul. Cisowa 11
III miejsce – Rozbiórka hali głównej Odlewni Żeliwa w Lublinie przy ul. Metalurgicznej 7
realizowanej przez firmę T.K.J. Matuszewski spółka jawna, 86-300 Grudziądz ul.
Por. Krzycha 5.
3) „Najaktywniejszy zakładowy społeczny inspektor pracy”
Do konkursu zorganizowanego w roku 2007 na terenie Okręgowego Inspektoratu
Pracy w Lublinie przystąpiło 7 Społecznych Inspektorów Pracy.
Komisja konkursowa dokonała oceny zgłoszonych kandydatów i postanowiła
przyznać: I miejsce Panu Józefowi Przybyszowi; II miejsce Panu Leszkowi Krygielowi;
III miejsca nie przyznawać; wyróżnienie Pani Magdalenie Kraczek. Laureaci konkursu
otrzymali nagrody rzeczowe ufundowane przez OIP w Lublinie oraz dyplomy.
4) „Konkurs wiedzy o zasadach bhp dla uczniów z zakładów rzemieślniczych”
W kolejnej edycji konkursu dla pracowników młodocianych zatrudnionych
w rzemiośle organizowanym przez Izbię Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Lublinie we
współpracy z Okręgowym Inspektoratem Pracy w Lublinie udział wzięło 28 uczniów szkół
zawodowych. Rejonowy etap VII edycji Ogólnopolskiego Konkursu wiedzy o zasadach
bezpieczeństwa i higieny pracy dla uczniów z zakładów rzemieślniczych zakończył się
w dniu 27 marca 2007 r.
Do etapu ogólnopolskiego zakwalifikowali się: Daniel Łubkowski – uczeń kl. III
zasadniczej szkoły zawodowej w Zespole Szkół Zawodowych im. St. Konarskiego w
Opolu Lubelskim oraz Łukasz Przybysz – uczeń kl. III zasadniczej szkoły zawodowej
w Zespole Szkół Rzemiosła i Przedsiębiorczości
im. J. Kilińskiego w
Lublinie. Uczestnicy konkursu rozwiązali test, który zawierał, zgodnie z regulaminem
opracowanym przez Związek Rzemiosła Polskiego, 20 pytań z zakresu prawa pracy oraz
20 pytań z technicznego bezpieczeństwa pracy.
VI.
WSPÓŁDZIAŁANIE Z ORGANAMI WŁADZY, ORGANAMI ADMINISTRACJI
TERENOWEJ I SAMORZĄDÓW ORAZ ORGANAMI NADZORU NAD
WARUNKAMI PRACY.
1. Współdziałanie z parlamentarzystami, organami samorządu terytorialnego,
samorządem gospodarczym i zawodowym.
W 2007 r. Okręgowy Inspektor Pracy dwukrotnie spotkał się z posłem
Stanisławem Michałkiewiczem. Przedmiotem pierwszego spotkania były zagadnienia
nowej lokalizacji siedziby OIP, podczas drugiego spotkania poruszono problemy
przestrzegania prawa pracy ujawnione w trakcie kontroli. W sprawach budżetu PIP
Okręgowy Inspektor Pracy spotkał się z posłami Janem Łopatą, Edwardem Wojtasem i
Gabrielą Masłowską.
Na wniosek poseł Julii Pitery przeprowadzono kontrole 2 pracodawców, tj.
Prywatnego Centrum Medycznego „Luxmed” Sp. o.o. w Lublinie i Zakładu Opieki
Zdrowotnej „Medical” Sp. z o. o. w Lublinie. Kontrole dotyczyły form zatrudnienia osób
świadczących równolegle prace w obu firmach.
Po kontroli inspektor pracy skierował do Zakładu Opieki Zdrowotnej
„Medical” Sp. z o.o. wystąpienie o potwierdzenie na piśmie warunków i rodzaju umowy o
pracę w miejsce zawartych umów zlecenia. W przypadku drugiego pracodawcy nie
stwierdzono naruszenia przepisów przy zatrudnianiu.
W wykonaniu wniosku wystąpienia ZOZ „Medical” Sp. z o. o. potwierdził na
piśmie zatrudnienie na postawie umowy o pracę w miejsce zawartych umów zlecenia,
wydał świadectwo pracy i wypłacił ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop
wypoczynkowy.
Ponadto współpraca z organami administracji rządowej i samorządowej
obejmowała między innymi:
•
prowadzenie wspólnych działań promocyjno-prewencyjnych
np.:
- podpisano list intencyjny w sprawie współdziałania na rzecz osób
niepełnosprawnych. Sygnatariuszami zawartego porozumienia byli m.in.
Prezydent Miasta Lublina, Okręgowy Inspektor Pracy, Dyrektor Oddziału ZUS
w Lublinie, Dyrektor Miejskiego Urzędu Pracy w Lublinie. Zawarte porozumienie
zobowiązuje sygnatariuszy do współdziałania w celu likwidacji barier i ograniczeń
stojących przed osobami niepełnosprawnymi, w tym zapewnienie tym osobom
bezpiecznej i higienicznej pracy.
- w Starostwie Powiatowym w Łukowie i Starostwie Powiatowym w Radzyniu
Podlaskim zawarto porozumienie na rzecz wspólnych przedsięwzięć w zakresie
ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym i bezpieczeństwa na obszarach
wiejskich. Sygnatariuszami porozumienia byli miedzy innymi Okręgowy Inspektor
Pracy, Starostwa Powiatowe, KRUS, Komendy Powiatowych Straży Pożarnych.
- omówiono stan wypadkowości w rolnictwie na zebraniach wyborczych na funkcje
sołtysów w Dratowie, w Zezuli i w Grądach.
•
prowadzenie przez inspektorów pracy kontroli na wnioski
organów np.:
- Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie, Marszałka Województwa
Lubelskiego, Małopolskiego Urzędu Pracy w Krakowie – wnioski dotyczyły
przeprowadzenia kontroli legalności zatrudnienia, w tym zatrudnienia
cudzoziemców,
- Radnego Sejmiku Województwa Lubelskiego – wniosek dotyczył zawierania umów
cywilno-prawnych przez LUW w Lublinie.
- Wójta Gminy Wojciechów – wniosek dotyczył przeprowadzenia kontroli
placówkach szkolnych na terenie gminy.
•
sporządzenie
pisemnych
opracowań
dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy np. z rekontroli stanu bhp na stacjach autogazu w
województwie lubelskim dla potrzeb Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego czy stanu
bhp oraz statystyki wypadków na terenie zakładów pracy województwa lubelskiego dla
potrzeb Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego w Lublinie,
•
udział Okręgowego Inspektora Pracy w
spotkaniach
Dyrektorów Wydziałów Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego oraz przedstawicieli
samorządu terytorialnego, na których omawiane były zagadnienia dotyczące
bezpiecznej pracy na wsi, wypadków przy pracy, zagrożeń zawodowych
występujących na stanowiskach pracy,
•
prowadzenie szkoleń przez inspektorów pracy i udział w
seminariach np. inspektorzy pracy przeprowadzili cykl szkoleń dla pracowników straży
miejskiej w Zamościu, Tomaszowie Lub., Biłgoraju, Białej Podlaskiej, Radzyniu
Podlaskim, Międzyrzeczu Podlaskim. Tematyka szkolenia obejmowała prawidłowość
zabezpieczeń prac budowlanych.
•
stałą wymianę informacji o zaistniałych nieprawidłowościach
w zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy i legalności zatrudnienia np. z
urzędami pracy.
Współpraca z samorządem gospodarczym i zawodowym obejmowała
prowadzenie szkoleń przez inspektorów pracy i udział w seminariach np.:
• Przedstawiciel OIP omówił zadania inspekcji pracy wynikające z nowej ustawy o
PIP na seminarium Polskiego Towarzystwa Zarządzania Kadrami Region Lubelski.
• Przedstawiciel OIP wygłosił wykład na szkoleniu zorganizowanym przez Lubelską
Okręgową Izbę Inżynierów Budownictwa w Lublinie i Oddział Polskiego Związku
Inżynierów i Techników Budownictwa w Lublinie - tematem wykładu było
bezpieczeństwo i higiena pracy montażu i demontażu rusztowań budowlanych oraz
analiza wypadkowości na placach budów.
• Na zaproszenie Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby
Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Oddziału w Lublinie inspektorzy pracy wzięli udział w
seminarium poświęconym zagadnieniom nadzoru nad warunkami pracy oraz
wypadkowości przy pracy. W ramach seminarium zapoznali słuchaczy z przepisami
nowej ustawy o PIP oraz omówili przyczyny wypadków przy pracy zaistniałych na
terenie województwa lubelskiego i przedstawili podjęte w związku z tymi zdarzeniami
działania profilaktyczne.
• Okręgowy Inspektor Pracy przedłożył Wojewodzie Lubelskiemu i Marszałkowi
Województwa Lubelskiego roczne sprawozdanie z działalności OIP - przy tej okazji
omówiono stan przestrzegania przepisów prawa przez pracodawców województwa
lubelskiego.
2. Współdziałanie z organami nadzoru i kontroli nad warunkami pracy.
Współpracę z organami nadzoru i kontroli nad warunkami pracy prowadzono
w formie wymiany informacji o nieprawidłowościach, spotkań szkoleniowych oraz
czynności kontrolnych, których zakres przedstawiono w tabeli:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Organ nadzoru
i kontroli
Państwowa Inspekcja Sanitarna
Inspekcja Ochrony Środowiska
Inspekcja Transportu Drogowego
Najwyższa Izba Kontroli
Urząd Ochrony Konkurencji
i Konsumenta
Wyższy Urząd Górniczy
Urząd Nadzoru Budowlanego
Urząd Dozoru Technicznego
Kontrole
wspólne
3
1
2
Kontrole
na wniosek
1
1
3
1
1
Poinformowanie
o wynikach
kontroli
8
1
1
Ogółem
296
45
Łącznie w 2007 r. podjęto 364 różnych form współpracy z ww. organami
nadzoru.
Przykłady współpracy:
Państwowa Inspekcja Sanitarna
Współpraca z Państwową Inspekcją Sanitarną obejmowała głównie uzgadnianie
stanowisk w sprawie odstępstw od wymagań przepisów w zakresie warunków
technicznych obiektów budowlanych, w których usytuowano stałe stanowiska pracy.
Opiniując wnioski Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, Okręgowy
Inspektor Pracy wydał w 2007 r. 135 postanowień dotyczących odstępstw od wymagań
przepisów, tj.: w zakresie oświetlenia wyłącznie elektrycznego w pomieszczeniach stałej
pracy 28 postanowień, w tym 3 rozpatrzono negatywnie (na 1 postanowienie złożono
zażalenie, które rozpatrzono pozytywnie) oraz 107 postanowień dotyczących lokalizacji
pomieszczeń stałej pracy poniżej poziomu otaczającego terenu (2 rozpatrzono
negatywnie). Jedna decyzja negatywna dotycząca odstępstwa w zakresie lokalizacji
pomieszczeń pracy i oświetlenia wyłącznie elektrycznego wydana przez WIS została
uchylona przez Głównego Inspektora Sanitarnego.
Pismem z dnia 16.05.2007 r. Okręgowy Inspektor Pracy zwrócił się do
Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego o udostępnienie danych o zakładach pracy, w
których w latach 2004 -2006 na terenie województwa lubelskiego prowadzono badania
środowiska pracy w zakresie drgań mechanicznych. Dane te zostały wykorzystane do
właściwego planowania działań kontrolnych w ramach realizacji zadań wynikających z
harmonogramu pracy w zakresie bezpieczeństwa pracowników narażonych na hałas i
drgania mechaniczne.
Stwierdzone w czasie kontroli nieprawidłowości dotyczące kart charakterystyki
stosowanych substancji niebezpiecznych były przedmiotem 13 pism skierowanych do
Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Wspólne działania PIP i WIS pozwoliły na
wyeliminowanie nieprawidłowości.
Inspekcja Ochrony Środowiska
Współdziałanie z Inspekcją Ochrony Środowiska w 2007r. polegało głównie
na przekazywaniu informacji między organami. Okręgowy Inspektorat Pracy w Lublinie
przekazał informację o nieprawidłowościach ustalonych podczas kontroli firmy
,,WERMEX” w Ciecierzynie, gdzie inspektor pracy stwierdził prowadzenie sprzedaży
oleju opałowego z pojemników DPPL nie zabezpieczonych przed przenikaniem produktów
12
2
5
1
0
0
299
45
naftowych do gruntu. Informacja przekazana pisemnie do Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Środowiska spowodowała podjęcie działań interwencyjnych. Wobec
stwierdzonych naruszeń IOŚ wydała zarządzenie pokontrolne określające zakres
koniecznych do podjęcia działań.
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska przekazał Okręgowemu Inspektorowi
Pracy w Lublinie pozyskaną telefonicznie informację dotyczącą nieprawidłowego
prowadzenia prac polegających na usuwaniu płyt azbestowych z budynków mieszkalnych
na osiedlu Paderewskiego w Lublinie. Informacje wykorzystano realizując kontrole w
zakresie przestrzegania przepisów bhp podczas usuwania wyrobów zawierających azbest z
obiektów budowlanych i przemysłowych. W wyniku działań kontrolnych inspektora pracy
zlikwidowano zagrożenia związane z tymi pracami.
Inspekcja Transportu Drogowego
W związku z kontrolą firm: „DARBED” Usługi Transportowe w Garbowie i
HAND GAZ w Kocku przeprowadzoną przez Wojewódzki Inspektorat Transportu
Drogowego w Lublinie i ujawnieniem szeregu nieprawidłowości dotyczących
przestrzegania przepisów prawa pracy do Okręgowego Inspektora Pracy w Lublinie
skierowano powiadomienie o powyższych uchybieniach. Inspektorzy pracy w wyniku
przeprowadzonych kontroli potwierdzili informacje o nieprawidłowościach dotyczących
naliczania i wypłacania wynagrodzenia za pracę, w szczególności w godzinach
nadliczbowych i w porze nocnej. Po kontroli wydano adekwatne do ustaleń środki prawne
oraz powiadomiono Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego o wynikach
kontroli.
Z inicjatywy Okręgowego Inspektora Pracy w Lublinie w dniu 24 kwietnia 2007
r. w siedzibie okręgu odbyło się spotkanie z Wojewódzkim Inspektorem Transportu
Drogowego. W trakcie spotkania omówiono formy współpracy i zagadnienia, które winny
być przedmiotem wspólnych działań, w szczególności przy badaniu śmiertelnych i
ciężkich wypadków przy pracy związanych z transportem drogowym. Efektem
powyższych uzgodnień były działania kontrolne po wypadkach drogowych śmiertelnych z
udziałem wielu osób m.in. wypadek autokaru we Francji z Przedsiębiorstwa
Wielobranżowego ,,Polonia Transport” Sp. z o.o. w Zamościu.
Inspekcja Nadzoru Budowlanego
Współpraca z organami nadzoru budowlanego obejmowała przede wszystkim
wnoszenie przez inspektorów pracy sprzeciwów lub uwag po przeprowadzonych
kontrolach związanych z odbiorami inwestycyjnymi. W 2007 r. wniesiono 22 sprzeciwy i
255 uwag na podstawie art. 56 Prawa Budowlanego.
Do stałych elementów współpracy z nadzorem budowlanym należy zaliczyć udział
Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Lublinie w Radzie ds.
Bezpieczeństwa Pracy w Budownictwie przy Okręgowym Inspektorze Pracy. Pozwala to
na bieżącą wymianę informacji i konsultowanie najistotniejszych problemów dotyczących
budownictwa na terenie całego Okręgu.
Przekazywano informacje o niewłaściwych rozwiązaniach technicznych
w użytkowanych obiektach, stanowiących zagrożenie budowlane. Np. po kontroli firmy
Stanisława Sokala w miejscowości Mokre, w związku ze stwierdzeniem, że produkcja
pustaków odbywa się pod wiatą, której stan techniczny stwarzał zagrożenie dla osób
przebywających w bezpośredniej bliskości, inspektor pracy o powyższym poinformował
Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Zamościu. Powiatowy Inspektor
Nadzoru Budowlanego po przeprowadzonym postępowaniu wydał decyzję zakazującą
użytkowania wiaty wykorzystywanej jako zadaszenie miejsca produkcji pustaków
betonowych do czasu przeprowadzenia remontu kapitalnego, polegającego na wymianie 12
sztuk słupów o wysokości 3m wraz z konstrukcją dachu i pokrycia.
Po kontroli stacji autogazu we Włodawie należącej do Firmy Wielobranżowej
,,MAX-BUD” powiadomiono inspektorat nadzoru budowlanego o niewłaściwych
rozwiązaniach oświetleniowej instalacji elektrycznej usytuowanej pod zadaszeniem
odmierzacza LPG. W wyniku przekazanego pisma Powiatowy Inspektorat Nadzoru
Budowlanego we Włodawie wydał decyzję nakazującą właścicielowi stacji doprowadzenie
do właściwego stanu technicznego instalacji zasilającej lampy oświetleniowe
zlokalizowane nad odmierzaczem LPG. Pracodawca udzielając odpowiedzi poinformował
oba urzędy o zlikwidowaniu nieprawidłowości stanowiących zagrożenie wybuchowe.
Podobne działania były podejmowane po stwierdzeniu przez inspektora pracy, że
na stacji paliw w niewielkiej odległości od zbiorników z gazem znajdowała się
niezasyfonowana czynna studzienka kanalizacyjna. Rozwiązanie takie było niezgodne z
obowiązującymi przepisami budowlanymi. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego
w Świdniku nakazem skierowanym do właściciela stacji zakazał użytkowania zbiorników
z gazem propan-butan do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Pracodawca
realizując nakaz usunął nieprawidłowości likwidując zagrożenie.
Urząd Dozoru Technicznego
Okręgowy Inspektorat Pracy w Lublinie współpracuje z dwoma oddziałami
UDT, tj. Oddziałem w Lublinie i Oddziałem w Siedlcach, który obejmuje nadzorem
urządzenia zainstalowane na terenie powiatów Biała Podlaska, Radzyń Podlaski i
Łuków.
Współpraca między urzędami polegała głównie na wymianie informacji o
wypadkach przy pracy w związku z eksploatacją urządzeń poddozorowych oraz informacji
o zagrożeniach związanych z eksploatacją takich urządzeń.
Inspektorzy pracy realizując porozumienie między Głównym Inspektorem Pracy
i Prezesem Urzędu Dozoru Technicznego w sprawie zasad współpracy organów PIP
i UDT w 45 przypadkach skierowali do UDT pisma informujące o stwierdzonych w czasie
kontroli nieprawidłowościach, dotyczących braku wymaganej decyzji zezwalającej na
eksploatację urządzeń dźwigowych i ciśnieniowych, podlegających nadzorowi UDT.
Okręgowy Urząd Górniczy
W marcu 2007 r. w siedzibie Okręgowego Urzędu Górniczego w Lublinie odbyło
się spotkanie kierownictwa OUG z kierownictwem Okręgowego Inspektoratu Pracy w
Lublinie i Okręgowym Inspektorem Pracy w Białymstoku, który właściwością terytorialną
podlega urzędowi górniczemu w Lublinie.
Podczas spotkania ustalono zasady współpracy obu urzędów w zakresie kontroli
stanu bhp w zakładach wydobywających kopaliny pospolite. Ponadto poinformowano
kierownictwo Okręgowego Urzędu Górniczego w Lublinie o celu, zakresie i terminie
kontroli stanu bhp w podziemnej kopalni węgla kamiennego w Bogdance, która była
kontrolowana wspólnie w ramach realizacji harmonogramu działania PIP na 2007 r.
W dniu 20 kwietnia 2007 r. w siedzibie Okręgowego Urzędu Górniczego w
Lublinie odbyło się seminarium z udziałem pracodawców oraz kierowników ruchu
dotyczące problematyki przestrzegania przepisów bhp oraz prawa pracy w odkrywkowych
zakładach górniczych z terenu województwa lubelskiego. W seminarium uczestniczyli
inspektorzy pracy, którzy wspólnie z inspektorami urzędu górniczego omówili zagadnienia
dot.: obowiązków pracodawców związanych z prowadzeniem ruchu w odkrywkowych
zakładach górniczych, zagrożeń naturalnych, sporządzania planu ruchu zakładu
górniczego, minimalnych wymagań dla maszyn i urządzeń technicznych oraz postępowań
związanych z wypadkami przy pracy.
W październiku 2007 r. Okręgowy Inspektor Pracy w Lublinie wraz z zastępcą ds.
nadzoru uczestniczyli w wyjazdowym spotkaniu z kierownictwem Okręgowego Urzędu
Górniczego w Lublinie zorganizowanym przez Okręgowy Inspektorat Pracy w
Białymstoku. Po dyskusji poświeconej współpracy pomiędzy dwoma urzędami
uzgodniono zasady wzajemnej wymiany informacji o pracodawcach i przedsiębiorcach
prowadzących odkrywkowe zakłady górnicze. Uzgodniono zasady w zakresie
przekazywania organom Państwowej Inspekcji Pracy informacji o podmiotach nielegalnie
zatrudniających pracowników oraz prowadzenia wspólnych kontroli dotyczących
bezpieczeństwa pracy.
Najwyższa Izba Kontroli
W dniu 6 lutego 2007 r. w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Lublinie a następnie
w dniu 13 lutego 2007 r. w Lubelskiej Delegaturze Najwyższej Izby Kontroli odbyły się
spotkania kierownictwa Delegatury Najwyższej Izby Kontroli z kierownictwem
Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie. Podczas spotkań omówiono m.in. zasady
realizacji wspólnych działań w roku 2007. Okręgowy Inspektor Pracy przekazał
,,Harmonogram realizacji zadań kontrolnych rozpoznawczych i prewencyjnych zawartych
w Programie Działania OIP Lublin na 2007 r.”. Ponadto wymieniono sprawozdania z
kontroli inwestycji w szkołach i placówkach oświatowych jednostek samorządowych
realizowanych w 2006 r., w ramach współpracy Okręgowego Inspektoratu Pracy
w Lublinie z Najwyższą Izbą Kontroli -Delegatura w Lublinie.
W styczniu 2007 r. Lubelska Delegatura Najwyższej Izby Kontroli przesłała do OIP
anonimowy sygnał o łamaniu przepisów prawa pracy w firmie sprzątającej Zakłady
Usługowe ,,Wschód” Sp. z o.o. w Lublinie, świadczącej usługi na rzecz Urzędów
Pocztowych. Przeprowadzona kontrola nie potwierdziła zasadności skargi złożonej do
NIK.
VII. EFEKTY DZIAŁAŃ OKRĘGOWEGO INSPEKTORATU PRACY W 2007 R.
Działalność Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie w roku 2007, w ocenie
Głównego Inspektoratu Pracy Państwowej Inspekcji Pracy w Warszawie była najlepsza
w kraju. Pierwsze miejsce Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie wynikało z realizacji
zadań kontrolno-nadzorczych oraz skuteczności oddziaływania na pracodawców
naruszających przepisy prawa pracy, w tym przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny
pracy.
Efektem osiągniętym w wyniku działań inspektorów pracy w sferze
bezpieczeństwa i higieny pracy było m.in.:
• doprowadzenie do właściwego stanu technicznego ścian, podłóg i posadzek,
okien, drzwi i bram w 130 zakładach, co poprawiło warunki bezpieczeństwa pracy dla
2.795 osób,
• zabezpieczenie oraz oznakowanie w 113 zakładach, miejsc niebezpiecznych w
obiektach i na stanowiskach pracy związanych z 1.449 pracownikami,
• doprowadzenie do właściwego stanu technicznego pomieszczeń oraz urządzeń
higieniczno sanitarnych w 48 zakładach dla 799 pracowników,
• doprowadzenie do zgodności z wymaganiami norm oświetlenie stanowisk pracy w
77 zakładach dla 1.505 pracowników,
• przeprowadzenie badań i pomiarów w zakresie oświetlenia stanowisk pracy na
których pracowało 3.134 pracowników w 237 zakładach,
• właściwe zabezpieczenie stanowisk pracy przy wykonywaniu prac szczególnie
niebezpiecznych, na wysokości, w 158 zakładach dla 1.034 pracowników,
• zapewnienie w 125 zakładach właściwych dojść do stanowisk pracy dla 1.583
pracowników,
• opracowanie i udostępnienie instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących
stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac
związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami dla zdrowia pracowników
w 106 zakładach dla stanowisk, na których pracowało 1.313 pracowników,
• opracowanie instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących obsługi
maszyn i urządzeń technicznych, przy których pracowało 1.717 osób w 189
zakładach,
• zlikwidowanie zagrożeń związanych z niewłaściwym prowadzeniem procesów
technologicznych w budownictwie dla 963 pracowników w 89 zakładach,
• wyposażenie obrabiarek do metali, przy których pracowało 429 osób, w wymagane
urządzenia ochronne, w 82 zakładach oraz obrabiarek do drewna w 54 zakładach,
likwidując zagrożenie wypadkowe dla 267 pracowników,
• przeprowadzenie okresowych kontroli stanu technicznego maszyn obsługiwanych
przez 272 pracowników i usunięcie różnego rodzaju usterek w 13 zakładach,
• przeprowadzenie badań i pomiarów skuteczności ochrony przeciwporażeniowej
instalacji i urządzeń elektroenergetycznych w 281 zakładach, co zwiększyło
bezpieczeństwo pracy dla 3.422 pracowników,
• zlikwidowanie zagrożeń dla 244 osób w 24 zakładach,
związanych z
prowadzeniem eksploatacji urządzeń i instalacji elektrycznej w sposób zagrażający
bezpieczeństwu obsługi,
• zabezpieczenie przed uszkodzeniami mechanicznymi przewodów elektrycznych
zasilających urządzenia mechaniczne na 113 placach budów,
• doprowadzenie do właściwego stanu technicznego wózków jezdniowych z
napędem silnikowym w 39 zakładach, zapewniając bezpieczeństwo pracy dla 600
osób związanych z transportem tymi wózkami,
• zlikwidowanie nieprawidłowego sposobu składowania materiałów w 136
zakładach, eliminując zagrożenie dla 2.191 pracowników,
•
•
•
•
•
•
przeprowadzenie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia – hałasu,
na stanowiskach pracy w 61 zakładach, na których pracowało 897 pracowników,
wyposażenie 235 pracowników w środki ochrony indywidualnej głowy w 63
zakładach, 106 pracowników w środki ochrony twarzy i oczu w 43 zakładach, 174
pracowników w ochrony słuchu w 18 zakładach oraz wyposażenie 299
pracowników w 43 zakładach w sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości,
przeszkolenie wstępne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 1.014 osób
nowo przyjętych do pracy w 329 zakładach oraz okresowo 2.717 pracowników w
433 zakładach, a także przeszkolenie 518 pracodawców,
poddanie badaniom lekarskim wstępnym 1.135 pracowników w 418 zakładach
oraz okresowym 790 pracowników w 258 zakładach,
wyposażenie 1.372 pracowników w 212 zakładach w odzież i obuwie robocze,
dokonanie oceny i udokumentowanie ryzyka zawodowego związanego z
wykonywaną pracą w 490 zakładach dla 4.375 pracowników.
Efektem osiągniętym w wyniku działań inspektorów pracy w sferze praworządności
w stosunkach pracy było m. in.:
• potwierdzenie na piśmie rodzaju umowy o pracę oraz jej warunków dla 128
pracowników w 88 zakładach,
• prawidłowe sporządzenie umów o pracę dla 3.231 pracowników w 237 zakładach,
• wypłacenie w wyniku realizacji decyzji nakazowych różnego rodzaju zobowiązań
pracowniczych (wynagrodzenia za pracę, za godziny nadliczbowe, za urlop
wypoczynkowe, pracę w porze nocnej za czas choroby itp.) ogółem kwoty
459.645,24zł dla 466 pracowników,
• potwierdzenie umowy o pracę 339 osobom zatrudnionym w warunkach umowy o
pracę, w miejsce umów cywilno prawnych,
• zaprowadzenie akt osobowych dla 215 pracowników w 73 zakładach oraz
usunięcie różnego rodzaju nieprawidłowości w prowadzeniu akt osobowych 5.048
pracowników w 303 zakładach,
• zaprowadzenie ewidencji czasu pracy dla 2.602 pracowników w 242 zakładach,
• zapewnienie pracownikom przeciętnie pięciodniowego tygodniowego tygodnia
w przyjętym okresie rozliczeniowym dla 1.370 pracowników w 152 zakładach,
• wypłacenie w wyniku realizacji wniosków wystąpienia różnego rodzaju
zobowiązań, w tym: wynagrodzenia za pracę, wynagrodzenia za pracę w godzinach
nadliczbowych, w porze nocnej, za urlop wypoczynkowy, ekwiwalentu za urlop
wypoczynkowy, nagrody jubileuszowej i odpraw emerytalnych itp. ogółem
2.495.323,28 zł - tytułem tylko wynagrodzenia za pracę kwoty 1.352.786,72 zł dla
1622 pracowników w 46 zakładach,
• zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego 54 pracowników,
• udzielenie urlopu wypoczynkowego 814 pracownikom w 43 zakładach.
VIII. PODSUMOWANIE I WNIOSKI.
Działalność kontrolno-nadzorcza realizowana w Okręgowym Inspektoracie Pracy
w 2007 roku oparta była na programie działań Państwowej Inspekcji Pracy i miała na celu
poprawę warunków pracy, zarówno w sferze technicznego bezpieczeństwa pracy, jak
i praworządności w stosunkach pracy. Obok działań kontrolnych, istotnym elementem
wpływającym na podnoszenie poziomu szeroko rozumianej kultury pracy, w tym
bezpieczeństwa pracy oraz praworządności w stosunkach pracy, zarówno wśród
pracowników, jak i ogółu społeczeństwa, miała działalność prewencyjno-promocyjna.
Zadania te realizowano w roku, w którym ukazała się nowa ustawa o inspekcji pracy,
nakładająca nowe zadania, które pozwoliły objąć prawną ochroną szerszy krąg osób
wykonujących pracę.
Nowa ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy obowiązująca od 1 lipca 2007 r.
nałożyła nowe zadania, o które został skorygowany roczny plan pracy. Zwiększył się
również zakres podmiotowy ustawy, kontroli inspektorów pracy zostali poddani również
przedsiębiorcy, na rzecz których świadczona jest praca zarobkowa (kontrola legalności
zatrudnienia).
W 2007 r. w OIP w Lublinie przeprowadzono ogółem 3.793 kontroli, w tym 560
w zakresie legalności zatrudnienia. Czynnościami kontrolnymi objęto 166.573
pracujących, w tym 155.796 pracowników i 4.167 osób świadczących pracę na innej
podstawie niż stosunek pracy.
Analiza materiałów pokontrolnych za rok 2007 pozwala na stwierdzenie, iż w wielu
zakładach pracy województwa lubelskiego stan bezpieczeństwa pracy jest
niezadowalający.
Ocena bezpieczeństwa pracy w świetle statystyki wypadków przy pracy jest
potwierdzeniem, że znaczna liczba pracodawców objęta kontrolami nie wypełniała
należycie nałożonych obowiązków w zakresie tworzenia bezpiecznych warunków pracy w
tym także na stanowiskach pracy.
Porównując statystyki wypadków zaistniałych w roku 2007 z wypadkami z lat
2005-2006 można zauważyć wzrost o prawie 50% wypadków śmiertelnych.
W porównaniu do roku 2006 prawie o 60% wzrosła liczba wypadków ciężkich,
a o 100% wypadków zbiorowych. W grupie wypadków zbiorowych dominowały wypadki
drogowe, na które wpływ pracodawcy był znikomy.
W 2007 r. prawie 30% wypadków śmiertelnych związanych było z budownictwem
realizowanym zarówno na małych placach budów przez małe firmy budowlane, jak i na
dużych budowach u dużych pracodawców.
Przyczyną tego jest niewątpliwie znacznie większa liczba pracowników na
budowach, wynikająca z ożywienia w naszym regionie działalności firm w sferze
budownictwa drogowego i ogólnego. Poziom bezpieczeństwa na placach budowy jest
niestety stale niezadowalający i z tego powodu, że w budownictwie brakuje fachowców;
trafiają tu ludzie bez dostatecznych kwalifikacji, nierzadko przypadkowi, a do tego słabo
opłacani, niejednokrotnie nie otrzymujący wynagrodzenia na czas albo otrzymujący
wynagrodzenie w wysokości zaniżonej w stosunku do ustalonej.
Z tych też względów w dalszym ciągu w sektorze budownictwa winny być nasilane
działania kontrolne. Do istotnych elementów wspomagających kontrole należy zaliczyć
działalność prewencyjną, ukierunkowaną na osoby zamierzające podjąć pracę w sektorze
budownictwa lub podejmujące pracę po raz pierwszy.
W stosunku do pracodawców i osób odpowiedzialnych za niezapewnienie
bezpiecznych warunków pracy dla pracowników zatrudnionych na budowach, inspektorzy
pracy powinni bezwzględnie sięgać do środków represyjnych, w szczególności gdy
występują bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników.
Ważnym dla województwa lubelskiego jest problem zagrożenia związanego
z bezpieczeństwem i higieną pracy podczas usuwania wyrobów zawierających azbest
z obiektów budowlanych i przemysłowych. Na terenie OIP Lubin wg aktualnych
szacunków znajduje się ok. 2 mln ton wyrobów zawierających azbest, co stanowi 15%
ilości odpadów rozmieszczonych na terytorium kraju. Azbest zawierają głównie materiały
budowlane: eternit pokrywający większość dachów, a także ocieplenia budynków.
Utylizacja wyrobów zawierających azbest przewidziana w programach do 2032 r.
spowoduje konieczność intensyfikacji prac, które obecnie wykonywane są sporadycznie.
Pociągnie to za sobą potrzebę włączenia większego potencjału firm specjalizujących się w
bezpiecznym usuwaniu wyrobów zawierających azbest. Wyniki niniejszych kontroli
wskazują na dużą rozbieżność w zapewnieniu bezpiecznych warunków pracy przez
poszczególnych pracodawców (od prawie pełnej realizacji wymagań stawianych
przepisami prawa do całkowitego pominięcia tych przepisów). Zadania kontrolne w tym
zakresie winny być realizowane jako rutynowe w okresie całego roku.
Analizując stan praworządności w stosunkach pracy w strefach wynagradzania za
pracę, czasu pracy, urlopów wypoczynkowych, uprawnień związanych z rodzicielstwem,
zatrudnienia dzieci i legalności zatrudnienia stwierdzić należy, że poziom przestrzegania
prawa w tych zagadnieniach jest różny.
Negatywnie należy ocenić stan przestrzegania przepisów o czasie pracy. Najwięcej
uchybień w tym zakresie dotyczyło dobowej i tygodniowej normy czasu pracy, ewidencji
czasu pracy, pracy w godzinach nadliczbowych i rozliczania dni wolnych, wynikających
z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy w okresie rozliczeniowym. Nieprawidłowości
ustalono zarówno w podmiotach państwowych, jak i prywatnych, w zakładach małych, jak
i dużych, we wszystkich kontrolowanych branżach gospodarki narodowej np. w handlu,
administracji samorządowej czy w bankach. Nieprawidłowości dotyczyły zarówno
przestrzegania przepisów o czasie pracy wynikających z kodeksu pracy, jak i z ustawy
o czasie pracy kierowców.
Kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy z zakresu wypłaty wynagrodzeń
i innych świadczeń ze stosunku pracy wykazały, że w dużym stopniu nastąpiła poprawa
przestrzegania przepisów w tym zakresie. Wprawdzie nieprawidłowości nadal dotyczyły
znacznej grupy pracowników, jednak kwoty należnych i nie wypłaconych świadczeń
znacznie spadły. Poza tym nie u wszystkich pracodawców, u których problem był badany,
wystąpiły nieprawidłowości. Niepokój budzi tylko pojawienie się nieprawidłowości w
zakresie wynagrodzeń w branżach, w których nieprawidłowości te szczególnie nie
powinny mieć miejsca, tj. w administracji publicznej.
W ramach nowych zadań nałożonych na inspekcję pracy znalazły się zagadnienia
legalności zatrudniania przez pracodawców i przedsiębiorców. Analiza dokumentacji
pokontrolnej wykazała, że prawo w tym zakresie nie jest przestrzegane. Na 560 kontroli
ujawniono łącznie 1.050 przypadków łamania prawa. Najwięcej nieprawidłowości
wystąpiło w budownictwie i handlu. Inspekcja pracy nie ma odniesienia do lat
poprzednich. Wyniki kontroli uzasadniają potraktowanie priorytetowo tych zagadnień w
2008 r. Wraz z objęciem kontroli legalności zatrudnienia pojawił się nowy problem, tj.
wzrost utrudniania pracy inspektorom pracy. W wielu przypadkach zarówno zatrudniający,
jak i zatrudnieni nie są zainteresowani ustaleniem stanu faktycznego.
Zatrudnienie dzieci i młodzieży jest ważnym zagadnieniem z uwagi na podmiot
podejmujący pracę. Kontrole przeprowadzone w 2007 r. ujawniły 39 przypadków
wykonywania pracy przez dzieci, w tym 28 przypadków pracy dzieci do 16 lat.
Zatrudnienie stwierdzono w różnych branżach np. w rolnictwie, tartacznictwie, handlu.
Kontrole ujawniły rażące naruszenia prawa nawet stwarzające bezpośrednie
zagrożenie dla zdrowia i życia nieletnich.
Prowadzona przez Okręgowy Inspektorat Pracy w ramach ogólnokrajowych działań
kampania „Młodzi pracownicy – bezpieczny start” zwróciła uwagę pracodawców,
mediów, szkolnictwa zawodowego na ten problem. W dalszym ciągu winny być
kontynuowane działania tej kampanii z nasileniem na branże, gdzie poziom zagrożeń i
liczba wypadków jest największa.
W roku 2007 rozpoczęto kolejny długofalowy, 3-letni program wzmożonego
nadzoru nad grupą 6 zakładów pracy, charakteryzujących się zwiększonym nasileniem
zagrożeń zawodowych. Doświadczenia z realizacji tego programu w latach poprzednich
pokazały, iż stosowana metodyka kontroli i ich częstotliwość pozwoliły na istotną poprawę
warunków pracy; zmniejszyła się w tej grupie zarówno liczba wypadków przy pracy, jak
też liczba pracowników pracujących w warunkach zagrożenia. Stąd też jest to istotny
element oddziaływania na pracodawcę w celu likwidacji lub ograniczenia zwiększonego
zagrożenia zawodowego. W roku 2007 w jednym z tych zakładów na wniosek inspektora
pracy Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł o 100% stopę składki wypadkowej na
rok 2008, co zmobilizowało pracodawcę do podjęcia natychmiastowych działań w
kierunku ograniczenia zagrożeń zawodowych.
Wyniki kontroli wskazują na dalece niezadowalający stopień dostosowania maszyn
do wymagań minimalnych. Zbyt częstym jest stwierdzenie, iż maszyny i urządzenia
techniczne użytkowane u pracodawcy są w stanie zagrażającym życiu i zdrowiu
pracowników. W dalszym ciągu zbyt wielu pracodawców nie dostosowało swoich maszyn
do wymagań minimalnych, a nawet nie przeprowadziło ich oceny. Wielu pracodawców
działania te ograniczyło do przeprowadzenia oceny maszyn i usunięcia najmniej
kłopotliwych do usunięcia nieprawidłowości. Kontrole wykazały również niedostateczną
znajomość tej problematyki przez pracodawców. Poważny problem stanowi dla
pracodawców interpretacja przepisów w zakresie konkretnych wymagań minimalnych, jak
też co do zakresu ich stosowania. Stąd też niezbędne są działania prewencyjne prowadzone
w odniesieniu do pracodawców w małych firmach. W roku 2008 w tym zakresie należy
kontynuować kontrole we wszystkich branżach, w których eksploatacja maszyn wiąże się
ze szczególnie istotnymi zagrożeniami.
Mając na uwadze rolniczy charakter województwa lubelskiego, od kilku lat
prowadzone są działania prewencyjne w rolnictwie indywidualnym. Dotychczasowe
działania inspektorów pracy zyskały duże uznanie nie tylko wśród rolników
indywidualnych, lecz także w ich otoczeniu. Szczególnie pozytywne działania i efekty w
podnoszeniu kultury bezpieczeństwa pracy w rolnictwie odnotowano wśród administracji
samorządowej gmin wiejskich. Również działalność prewencyjna prowadzona wśród
dzieci i młodzieży zamieszkałej na wsiach i w małych miejscowościach była bardzo
wysoko oceniana. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się formy konkursowe z
nagrodami czy dyplomami przyznawanymi za wiedzę o bezpieczeństwie pracy rolniczej.
Promowanie bezpiecznego zachowania w gospodarstwie rolnym, w szczególności podczas
prac polowych, powinno nadal należeć do podstawowych zadań w działalności okręgu
lubelskiego.
Wnioski
1) Rozwijanie współpracy z Wojewodą, Marszałkiem Województwa, samorządami
powiatowymi i gminnymi na rzecz poprawy praworządności, w szczególności
legalnego zatrudniania oraz eliminowania zagrożeń dla zdrowia i życia osób
świadczących pracę.
2) Kontynuacja współpracy z organizacjami związków zawodowych i SIP na rzecz
szybkiego reagowania w sytuacji zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników oraz
szczególnie rażącego naruszenia przepisów prawa pracy, a także współdziałania na
rzecz tworzenia w zakładach pracy klimatu dla poszanowania praw pracowniczych.
3) Objęcie szczególnym nadzorem przez inspektorów pracy oraz działalnością
prewencyjno-promocyjną
zakładów budowlanych
w celu zahamowania
wypadkowości występującej w tej branży.
4) Prowadzenie szerokich akcji prewencyjno-promocyjnych w zagadnieniach objętych
zadaniami kontrolno-nadzorczymi realizowanymi w okręgu, tj. „Spełnianie wymagań
minimalnych”, „Młodzi pracownicy”, „Mniej dźwigaj”, „Bhp w budownictwie”, czy
„Przestrzeganie prawa pracy w mikroprzedsiębiorstwach” w celu trwałej poprawy
stanu bezpieczeństwa pracy w nadzorowanych zakładach.
5) Promocja pracodawców, którzy w sposób szczególny poprawiają warunki pracy
i przestrzegają praworządności w stosunkach pracy, w szczególności laureatów
różnych konkursów, tj. „Pracodawca, organizator pracy bezpiecznej” czy „Bezpieczna
budowa”.
6) Kontrole placów budów na różnych etapach realizacji inwestycji, w tym prowadzenie
działań promocyjnych związanych z bezpiecznym zachowaniem się pracowników
przy licznych zagrożeniach związanych z pracą wielu podmiotów na jednym placu
budowy.
7) Dalsze kontynuowanie aktywizacji różnych środowisk na rzecz bezpieczeństwa pracy
rolniczej, w tym dzieci zamieszkałych na wsiach i w małych miejscowościach
rolniczych z uwagi na rolniczy charakter Lubelszczyzny i skalę zagrożeń związanych
z pracą w gospodarstwie rolnym.
8) Kontynuacja współpracy z mediami w zakresie informowania społeczeństwa
o negatywnych skutkach naruszenia prawa oraz promowania pracodawców
poprawiających warunki pracy.
Zał. Nr 1
Lp.
DANE STATYSTYCZNE Z DZIAŁALNOŚCI OIP W LUBLINIE
WG. LICZBY PRACUJĄCYCH W KONTROLOWANYCH ZAKŁADACH W 2007 r.
W zakładach
o zatrudnieniu
skontrolowanych
podmiotów
pracujących
w skontrolowanych
gospodarczyc
h
podmiotach
kontroli
wydanych
ogółem
Liczba
Decyzji
w tym:
płaco-
OIP dot.
zaprzest.
wych
działaln.
bhp
wystąpień
wniosków
wykrocze
ń
Środków
wychow.
w wystąp.
zakładu
1
2
1.
Ogółem
w tym zakłady
o
zatrudnieniu:
od 0 – 9 zatr.
2.
3.
4.
5.
od 10 – 49
zatr.
od 50 – 249
zatr.
250 i powyżej
zatr.
3
4
5
6
7
8
3.107
157.307
3.793
15.778
62
15.716
1.686
5.814
1.955
7.153
32
908
19.485
1.123
5.711
388
41.330
508
125
90.678
207
9
10
11
12
13
5
2.376
12.322
2.943
293
7.121
4
1.070
5.080
1.483
155
24
5.687
1
763
4.320
935
82
2.201
5
2.196
0
382
2.193
396
46
713
1
712
0
161
729
129
10
Zał. Nr 2 DANE STATYSTYCZNE Z DZIAŁALNOŚCI OIP W LUBLINIE
WG. LICZBY PRACUJĄCYCH W KONTROLOWANYCH ZAKŁADACH W 2007 r.
Lp.
1
1.
2.
3.
4.
5.
W zakładach
o zatrudnieniu
2
Ogółem
w tym zakłady
o zatrudnieniu:
od 0 – 9
zatr.
od 10 – 49
zatr.
od 50 – 249
zatr.
250 i powyżej
zatr.
wniosków
do sądu
14
Liczba
mandatów
kwota
grzywny
w mandatach
w zł
15
181
983
91
506
64
288
22
130
4
59
16
zawiad.
prok.
17
Liczba
porad
Dni
prawnych
technicznych
przeznaczonych na
czynności
kontrolne
18
19
20
w tym:
pobyt
w zakładzie
21
898.550
44
4.836
5.296
9.329
6.908
450.450
22
2.162
2.431
3.806
2.793
262.650
7
1.683
1.830
3.047
2.168
121.550
9
734
769
1.675
1.313
63.900
6
257
266
801
634

sprawozdanie 2007 - Okręgowy Inspektorat Pracy w Lublinie

Transkrypt

Podobne dokumenty

Przestrzeganie przepisów prawa pracy wobec pracowników

Oczekiwania szkoły wobec pracodawców w świetle wprowadzanych

Uzgodnienia w sprawie emerytur