Seradela – koniczyna gleb lekkich Zainteresowanie uprawą seradeli

Seradela – koniczyna gleb lekkich
Zainteresowanie uprawą seradeli wynika między innymi z małych, w porównaniu z
innymi roślinami motylkowatymi, wymagań w stosunku do gleby, problemem jednak
może być wysoki koszt nasion.
Seradela jest rośliną jednoroczną jarą. Kwiaty ma barwy białej, białoróżowej lub różowej.
Owocem jest strąk, który w odróżnieniu od strąków innych roślin motylkowatych po
dojrzeniu nie rozdziela się wzdłuż, lecz wszerz i łamie w stanie dojrzałym na 4-7
jednonasiennych członów.
Seradela nadaje się do uprawy na glebach lekkich o niekorzystnych właściwościach
fizycznych. Cechą charakterystyczną gatunku jest to, że przy braku wody może zahamować
wegetację i wznowić ją przy dostatku wilgoci.
Uprawa seradeli daje wiele korzyści i ma duże znaczenie w płodozmianie:
- wpływa korzystnie na żyzność i stan fitosanitarny gleby,
- stanowi dobry przedplon dla innych upraw, zwłaszcza zbóż,
- poprawia bilans substancji organicznej w glebie,
- pozostawia stanowisko zasobne w azot, sama wykorzystuje go z powietrza i symbiozy z
bakteriami brodawkowymi,
- może być użytkowana na paszę jako zielonka, siano, a także jako komponent kiszonek,
- może służyć jako pastwisko,
- uzyskana z niej pasza zawiera dużo białka, soli mineralnych i witamin,
- można ją siać w różnych terminach: jako plon główny, w plonie wtórym, jako wsiewkę w
inną roślinę lub poplon ścierniskowy.
Wymagania glebowe
Seradela ma małe wymagania glebowe. Dobrze rośnie na glebach piaszczystych, stąd jest
nazywana „koniczyną piasków”. Nie nadają się do jej uprawy gleby zwięzłe, łatwo
zaskorupiające się, podmokłe jak również wapienne. Saradela w porównaniu z pozostałymi
roślinami motylkowatymi dobrze znosi kwaśny odczyn gleby. Jej zaletą są również
niewielkie wymagani cieplne, kiełkuje w temperaturze 3-5 oC. Jest odporna na wiosenne i
jesienne przymrozki.
Mimo, iż uchodzi za gatunek gleb lekkich, ma stosunkowo duże wymagania wodne. Dobrze
rośnie w warunkach większej wilgotności powietrza przy częstych i drobnych opadach.
Uprawa gleby i nawożenie
Seradela nie ma dużych wymagań co do przedplonu. Udaje się po wielu roślinach
uprawianych na glebach lekkich. Najlepszymi przedplonami są rośliny okopowe oraz żyto i
pszenżyto ozime. Po zbiorze przedplonu należy wykonać podorywkę z bronowaniem oraz
orkę zimową. Wiosną mając na uwadze wczesny i płytki siew nasion oraz ograniczoną
zdolność do konkurowania z chwastami, należy zastosować bronę, wysiać nawozy mineralne
i powtórnie zabronować pole. Przedsiewnie stosujemy w zależności od zasobności gleby przy
uprawie w siewie czystym 40-80 kg P2O5/ha i 80-120 kg K2O/ha. W uprawie z wsiewką
nawożenie mineralne powinno uwzględniać zarówno wymagania rośliny ochronnej jak i
seradeli. Nawozy fosforowe w ilości 80 kg P2O5/ha i potasowe 120 kg K2O/ha najlepiej
zastosować przed jesienną orką siewną . Nawożenie azotowe można zastosować wiosną w
ilości 30-40 kg N/ha.
Siew i pielęgnacja
Przed wysiewem nasiona seradeli należy zaprawić Nitraginą. Seradelę w uprawie na nasiona
należy siać możliwie najwcześniej, w terminie właściwym dla owsa. Ilość wysiewu wynosi
20-25 kg nasion na 1 ha, a rozstawa rzędów 20-25 cm. Nasiona umieszcza się na głębokości
około 2 cm. Na plantacjach uprawianych w siewie czystym do zwalczania chwastów można
zastosować preparat Metron 700 SC w dawce 4 l/ha do 3 dni po siewie lub w fazie 2-4 liści
seradeli.
Przy uprawie seradeli jako wsiewki najczęściej
najcz
stosowaną rośliną ochronną dla niej jest żyto
ozime, ponieważ wcześnie
śnie
nie schodzi z pola i ma podobne jak ona wymagania glebowe. Wysiew
rośliny ochronnej należy
ży zmniejszyć
zmniejszy o 20% aby poprawić warunki wzrostu wsiewki seradeli.
Jesienią podczas siewu żyta, zatykamy drugą
drug zasuwę – pierwsza sieje a następnie
nastę
na przemian
– dwie redlice sieja, jedna nie sieje. W ten sposób pozostaje
pozosta rządd wolny, nie obsiany. Wiosną
Wiosn
w wolne rzędy wysiewa sięę nasiona seradeli. Seradelę
Seradel należy wysiewaćć w żyto
ż
ozime
możliwie wcześnie wiosnąą siewnikiem o dobrze wyostrzonych i obciążonych
obciążonych redlicach,
stosując 30-50
50 kg nasion na 1 ha. Przeciętny
Przeci
plon zielonki
ki seradeli jako wsiewki wynosi 6-15
6
t/ha .
W poplonie ścierniskowym
cierniskowym wysiewa się
si ją najpóźniej do 30 lipca w ilości
ści około 60 kg/ha
nasion w rzędy 12-15
15 cm, na głębokość
głę
2 cm. Przy siewie czystym w uprawie poplonu
ścierniskowego można
na uzyskać 6-7 t /ha zielonki. W poplonie ścierniskowym
cierniskowym najczęściej
najcz
jednak uprawia się seradelęę w mieszankach z innymi gatunkami. Dobór komponentów do
mieszanek przedstawiono poniżej.
poniż
Dobór komponentów do mieszanek
Mieszanka
Ilość wysiewu w kg/ha
Łubin żółty + seradela
120+30
Łubin żółty
ółty + groch pastewny + seradela 100+40+20
Facelia błękitna + seradela
30+5
Gorczyca biała + seradela
10+40
Źródło:
ródło: „Uprawa seradeli” Instrukcja upowszechnieniowa nr 121 IUNG -PIB,
PIB, Puławy 2006
Zbiór i wykorzystanie
Zbiór seradeli uprawianej na nasiona przeprowadza się,
si gdy większość
ść strąków jest
zabarwiona na brązowo.
zowo. Ze względu
wzgl
na to, że strąki łatwo się łamiąą i osypują zaleca się zbiór
jednoetapowy po uprzedniej desykacji roślin.
ro
Natomiast przeznaczonąą na zielonkę
zielonk należy zbierać od początku
tku kwitnienia do zawiązywania
zawi
strąków w dolnej części rośliny.
ny. Zielonka z niej wpływa dodatnio na mleczność
mleczno krów i
zawartość tłuszczu w mleku. Nie wywołuje wzdęć.
wzd Zaletą saradeli jest także możliwość
mo
użytkowania
ytkowania jej zielonki jeszcze w końcu
ko
października i na początku
tku listopada. Można
Mo
ją
również użytkować pastwiskowo,
pastwisko
gdyż dobrze znosi przygryzanie i przydeptywanie przez
pasące się zwierzęta.
ta. Wypas należy
nale rozpocząć, kiedy rośliny osiągnąą wysokość co najmniej
20-25 cm.
Seradelę można uprawiaćć także na tzw. zielony nawóz. Zasiew można
można przyorać
przyora już jesienią
lub pozostawić na okres zimy ograniczając
ograniczaj c w ten sposób straty składników pokarmowych z
gleby.
Liczne zalety seradeli powinny zachęcić
zach
do jej uprawy rolników, zwłaszcza tych którzy
posiadają gospodarstwa o dużym udziale gleb lekkich w strukturze użytków
użytków rolnych oraz
ora tych
o niewielkiej powierzchni trwałych użytków
u
zielonych.
Opracowała: Anna Moskal
Akceptował kierownik działu: Stanisław Kawa