drugiego numeru gazetki ekoJózefów

EKOJÓZEFÓW
CZASOPISMO EKOLOGICZE Nr (2) 2/2011
Wycinanie drzew
Szczególnie zimą narasta w Józefowie problem nielegalnej wcinki i pozyskiwania drzew na opał. W ostanie mroźne i
długie zimy zostało ściętych, najprawdopodobniej w tym celu dziesiątki drzew. A były to częstokroć drzewa bardzo
okazałe i ładne, które rosły sobie spokojnie od dziesięcioleci, stanowiąc naturalny składnik krajobrazu i ozdobę
Józefowa.
Nielegalna wycinka drzew ma miejsce nie tylko zimą, problem ten ma także miejsce w okresie letnim kiedy to
pozyskiwane jest drewno z lasów i zadrzewień, w tym z rezerwatów przyrody, na ogniska palone w ich pobliżu.
O ile nie jest, większym problemem zebranie suchych gałęzi na ognisko poza rezerwatami przyrody, o tyle jest
problemem nielegalna wycinka drzew oraz większy pozysk drewna z rezerwatów, lasów i zadrzewień, a także
związane z tym niepokojenie zwierząt, w tym ptaków w okresie lęgowym.
Trzeba zdawać sobie sprawę, że drzewa mają zróżnicowaną wartość dla przyrody, krajobrazu i ludzi. Na przykład
ścięcie pięknej, dorodnej topoli białej tzw. białodrzewa, rosnącej w naturalnym krajobrazie doliny Wisły, w
naturalnym lesie łęgowym to wielka strata; podobnie ścięcie ładnych, okazałych, typowych dla józefowskiego
krajobrazu drzew swobodnie rosnących.
Natomiast znacznie mniejszą stratą dla przyrody, krajobrazu jest wycięcie sosny spośród drągowiny sosnowej,
spośród setek takich samych, niewyględnych, gęsto rosnących w rządkach sosenek. Powiem więcej umiejętne
przerzedzenie takiej drągowiny np. na działce przy domu sprawi, że pojawi się więcej słońca, drzewa będą miały
warunki do ładnego rozłożystego wzrostu, a w rozświetlonym podszycie i runie zwiększy się znacząco różnorodność
krzewów i roślinności zielnej. Oczywiście wszystko należy robić zgodnie z prawem.
Bardzo ważne są stare drzewa to drzewa zazwyczaj największe, najbardziej dorodne i okazałe, ale to także drzewa
dziuplaste, dające szansę na stworzenie gniazd ptakom gnieżdżącym się w dziuplach.
Innym zagadnieniem są drzewa obumierające, martwe i rozkładające się drewno. W powszechnej opinii są one
zbędne, ale to jest błędna opinia. Martwe drzewa, drewno to bardzo ważne składniki przyrody. Są równie ważne jak
żywe drzewa. Obumierające i martwe drzewa oraz rozkładające się drewno to miejsce życia bardzo różnorodnej flory
i fauny np. grzybów, mchów, roślinności zielnej, owadów, ptaków, których by nie było gdyby nie takie drzewa i
drewno. Naturalny rozkład martwego drewna w lesie i zadrzewieniach to uwolnienie i obieg składników
odżywczych, to podstawa funkcjonowania ekosystemu. Trzeba podkreślić, że są w krajobrazie Józefowa miejsca
szczególnie preferowane do pozostawiania obumarłych i rozkładających się drzew, to naturalne obszary chronione,
szczególnie rezerwaty przyrody, ale też ogrody ekologiczne, przy zachowaniu określonych zasad.
Istnieje jeszcze jeden problem a mianowicie zabieranie przez ludzi drzew ściętych przez bobry na obszarach
przeznaczonych dla przyrody, w tym dla bobrów. Z powalonych drzew bobry pozyskują korę, gałęzie, jeśli się im
zabierze takie drzewo, zabierają się za wycinkę kolejnego co może skutkować, niepotrzebnym i niekorzystnym
znikaniem kolejnych ładnych dorodnych drzew z naszego krajobrazu.
Podsumowując, generalnie niedobre dla przyrody, krajobrazu i nas ludzi lubiących józefowską przyrodę i krajobraz
jest wycinanie drzew w Józefowie. Są natomiast plantacje i lasy, które są przeznaczone do produkcji drewna
opałowego i to jest właściwe źródło jego pozysku.
Inny problem to ociosywanie drzew, czy szerzej niewłaściwe obchodzenie się z drzewami podczas pielęgnacji i prac
przy nich. Ten problem istniał w Polsce wiele lat i nie mógł być skutecznie rozwiązany. Głosy specjalistów od drzew
(dendrologów) mówiące o tym, że drzewa do prawidłowego rozwoju nie potrzebują żadnego przycinania, a
ociosywanie jest śmiertelne dla drzew, nie przebijały się do publicznej wiadomości, natomiast rządziły opinie
pseudospecjalistów. Trzeba powiedzieć, że w niektórych ściśle określonych przypadkach uzasadnione jest
przycinanie drzew, ale tylko z powodu potrzeb człowieka, a nie potrzeb drzewa. Ostatnimi czasy sytuacja zmienia się
na korzyść drzew, krajobrazu i ogółu ludzi, również w prawie.
Aktualne prawo odnośnie usuwania i pielęgnacji drzew mówi między innymi, że:
• Na wycinkę drzew lub krzewów z nieruchomości trzeba uzyskać zgodę Burmistrza, (są wyjątki kiedy nie trzeba
uzyskiwać zgody na wycinkę, takiej zgody nie wymagają np. drzewa do 10 lat, drzewa owocowe) w innych
przypadkach, jeśli się wytnie drzewo lub krzewy bez wspomnianej zgody przewidziane są dotkliwe kary;
• Aby usunąć drzewo przydrożne, konieczne jest uzgodnienie tego przez zarządcę drogi z Regionalną Dyrekcją
Ochrony Środowiska (wyjątek stanowią wycinki drzew przy drogach budowanych na podstawie „specustawy
drogowej” mającej usprawnić budowę głównych dróg krajowych);
•
Odrębne prawo i zasady obowiązują w lasach, tu wycinka prowadzona jest przez właścicieli i zarządców lasów
na podstawie odpowiednich operatów urządzeniowych lasu. Dla ogółu ludzi, w nie należących do nich lasach
zakazane jest pozyskiwanie praktycznie wszystkiego, z wyjątkiem grzybów i owoców leśnych. Zatem z lasów
nie można pozyskiwać: drzew suchych, gałęzi, karp, korzeni, kory, wiórek, igliwia, szyszek, mchu, trawy,
wrzosu, ziół, darni;
• Zaś w rezerwatach przyrody nie można pozyskiwać, niszczyć, umyślnie uszkadzać roślin oraz żadnego tworu i
składnika przyrody;
• Co do pielęgnacji drzew, to z drzew można usuwać jedynie gałęzie martwe lub kolidujące z budynkami i liniami
energetycznymi, można też przycinać w sposób wymagany drzewa owocowe oraz te u których formuje się
koronę. Ponadto prace ziemne w obrębie bryły korzeniowej należy prowadzić tak aby nie uszkadzać bryły
korzeniowej drzew.
Kontrolą przestrzegania prawa w omawianym zakresie zajmuje się policja, straż miejska, straż leśna.
Ponadto jak informuje Pani Elżbieta Krakowiak, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej zapewnia wszystkim
potrzebującym opał na zimę, za pieniądze z kasy Miasta (informacja z artykułu „Jak radzimy sobie z zimą”, Józefów
nad Świdrem - Pismo Samorządowe, styczeń 2011).
Natomiast moim zadaniem i zamiarem jako obywatela naszej lokalnej społeczności i jednocześnie architekta
krajobrazu jest przyczynienie się do rozwiązania omawianych problemów dla dobra przyrody, krajobrazu i ogółu
ludzi, poprzez edukację oraz poprzez zachęcenie:
• burmistrza, radnych i podległych im adekwatnych instytucji aby dotarli do wszystkich potrzebujących, ubogich
mieszkańców Józefowa z zaopatrzeniem ich w bezpłatny opał na zimę, podczas tej i następnych zim (ta pomoc
chyba wciąż nie dotarła do wszystkich skoro, są wycinane drzewa);
• burmistrza, radnych, leśników oraz innych obywateli aby organizowali legalny opał na ogniska w
ogólnodostępnych zwyczajowych miejscach rekreacji, szczególnie w pobliżu naszych trzech rzek Świdra, Mieni
i Wisły, które wraz terenami przyległymi są rezerwatami przyrody.
Przykładowe fotografie drzew wyciętych nielegalnie w Józefowie: 1 – to była wielka topola biała nad Wisłą;
2 - to była piękna rozłożysta brzoza na skraju lasu, teraz dramatycznie wylewa z siebie ostatnie soki, które już nie
ożywią wiosną gałązek i listków; 3 – to była sosna, kolejna która poszła pod topór.
Natura 2000 dla samorządów
Zachęcam samorządowców z naszego miasta Józefowa - burmistrza i radnych oraz urzędników miejskich, których
zakres działań dotyczy przyrody do zainteresowania się projektem edukacyjnym „Sieć Natura 2000-drogą do
rozwoju” realizowanym przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, a skierowanym do samorządów.
Aktualności
●
●
Uruchomiliśmy stronę internetową www.ekojozefow.pl Dotyczy ona ekospraw szczególnie w odniesieniu do
Józefowa. Zawiera między innymi: czasopismo EKOJÓZEFÓW, informacje o Józefowskim Klubie
Ekologicznym, interesujące ekoteksty oraz fotografie z naszych wycieczek i spacerów;
Serdecznie zapraszam na ekospacery Józefowskiego Klubu Ekologicznego podczas, których poznajemy
przyrodę i krajobraz Józefowa w różnych odsłonach, podczas zróżnicowanej pogody i w różnych porach roku.
Spotykamy się przy mostku na Świdrze przy HolidayInn, w każdą czwartą sobotę miesiąca o godzinie 10.
Najbliższy spacer odbędzie się dnia 26 lutego 2011r. Czasem po spacerze organizujemy spotkanie na, którym
omawiamy spacer i co na nim zaobserwowaliśmy. Terminy spacerów i spotkań oraz ich ewentualne zmiany oraz
bieżące informacje o spacerach na www.ekojozefow.pl w zakładce aktualności. Zachęcam także do zapoznania
się z celami i regułami ekospacerów na www.ekojozefow.pl w zakładce Józefowski Klub Ekologiczny.
mgr inż. architekt krajobrazu Leszek Sobczyński