kpmg forum 1/2012 - D.Dobkowski sp.k. stowarzyszona z KPMG w Polsce

kpmg.pl
2
KPMG Forum
KPMG Forum
3
Spis treści
Wstęp.......................................................................................................................................................................................... 5
Jak poprawnie zaprezentować zobowiązanie zgodnie z MSR 1?
– Marcin Domagała...................................................................................................................................................................... 6
Zgodność sprawozdań finansowych z MSSF
– Mirosław Matusik...................................................................................................................................................................... 8
kuteczna optymalizacja podatkowa
S
– Andrzej Marczak.......................................................................................................................................................................10
Ceny transferowe 2012
– Jacek Bajger.............................................................................................................................................................................12
Jak przejąć, aby transakcja była korzystna
– Honorata Green........................................................................................................................................................................13
Usługi o niskiej wartości dodanej świadczone wewnątrz grup kapitałowych w świetle acquis communautaire
– Agnieszka Oleksyn-Wajda........................................................................................................................................................15
Czy leasing konsumencki jest usługą opodatkowaną VAT?
– Magdalena Jaworska, Marek Kozłowski.................................................................................................................................. 18
Finansowanie inwestycji w elektroenergetyce
– Dariusz Marzec........................................................................................................................................................................ 20
Wyciskanie akcjonariuszy
– Tomasz Wiśniewski, Michał Urszulak...................................................................................................................................... 22
Wybór wykonawcy w procedurze przetargowej
– Przemysław Kamil Rosiak, Magdalena Bęza............................................................................................................................ 24
4
KPMG Forum
Eksperci wydania 1/2012
Marcin
Domagała
Mirosław
Matusik
Andrzej
Marczak
Jacek
Bajger
Honorata
Green
Agnieszka
Oleksyn-Wajda
Marek
Kozłowski
Dariusz
Marzec
Tomasz
Wiśniewski
Michał
Urszulak
Magdalena
Bęza
Przemysław
Kamil Rosiak
Magdalena
Jaworska
Biura KPMG w Polsce
Warszawa
ul. Chłodna 51
00-867 Warszawa
T: +48 22 528 11 00
F: +48 22 528 10 09
E: [email protected]
Wrocław
ul. Bema 2
50-265 Wrocław
T: +48 71 370 49 00
F: +48 71 370 49 01
E: [email protected]
Kraków
al. Armii Krajowej 18
30-150 Kraków
T: +48 12 424 94 00
F: +48 12 424 94 01
E: [email protected]
Gdańsk
ul. Piwna 28–31
80-831 Gdańsk
T: +48 58 321 96 00
F: +48 58 321 96 01
E: [email protected]
Poznań
ul. Roosevelta 18
60-829 Poznań
T: +48 61 845 46 00
F: +48 61 845 46 01
E: [email protected]
Katowice
ul. Francuska 34
40-028 Katowice
T: +48 32 778 88 00
F: +48 32 778 88 10
E: [email protected]
kpmg.pl
© 2012 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International
Cooperative („KPMG International”), podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce.
Nazwa i logo KPMG są zastrzeżonymi znakami towarowymi KPMG International Cooperative („KPMG International”), podmiotu prawa szwajcarskiego.
Informacje zawarte w niniejszej publikacji mają charakter ogólny i nie odnoszą się do sytuacji konkretnej firmy. Ze względu na szybkość zmian zachodzących w polskim prawodawstwie i gospodarce
prosimy o upewnienie się w dniu zapoznania się z niniejszą publikacją, czy informacje w niej zawarte są wciąż aktualne. Przed podjęciem konkretnych decyzji proponujemy skonsultowanie ich z naszymi
doradcami. Poglądy i opinie wyrażone w powyższym tekście prezentują zapatrywania autorów i mogą nie być zbieżne z poglądami i opiniami KPMG Sp. z o.o.
KPMG Forum
KPMG działa na polskim rynku od ponad 20 lat, świadcząc
profesjonalne usługi audytorskie, podatkowe, księgowe, prawne,
doradztwa transakcyjnego i finansowego oraz doradztwa
w zakresie zarządzania, ryzyka i spełniania wymagań
regulacyjnych. Naszym kapitałem jest wiedza zgromadzona
przez 145 000 pracowników w 153 krajach, wspierana przez
specjalistyczne bazy informacji sektorowych. Zatrudniamy ponad
1200 osób w sześciu biurach w Warszawie, Krakowie, Gdańsku,
Poznaniu, Wrocławiu i Katowicach. Co roku do grona naszych
pracowników dołączają menedżerowie i praktycy biznesu oraz
absolwenci najlepszych uczelni wyższych. W tegorocznym
rankingu „Dziennika Gazety Prawnej” zostaliśmy uznani trzeci
raz z rzędu za najlepszą firmę doradztwa podatkowego, a według
„Rzeczpospolitej” wciąż pozostajemy w czołówce najlepszych
firm audytorskich w Polsce. Do każdego zagadnienia podchodzimy
indywidualnie i dbamy o wysoką jakość świadczonych przez nas
usług. Klienci doceniają nasz profesjonalizm, innowacyjność
i proaktywność w rozwiązywaniu ich złożonych problemów
biznesowych.
Zapraszamy do współpracy wszystkich,
sprawdzonego partnera w biznesie.
którzy
potrzebują
Andrzej Ścisłowski
Partner zarządzający,
Dyrektor generalny
5
6
KPMG Forum
Audit
Jak poprawnie
zaprezentować
zobowiązanie zgodnie
z MSR 1?
K
lasyfikacja zobowiązań
jako krótkoterminowe lub
długoterminowe może mieć
istotne znaczenie dla jednostek
gospodarczych i użytkowników
sprawozdań finansowych z uwagi
na potencjalny wpływ np. na
wskaźniki płynności czy poziom
kapitału obrotowego netto, a tym
samym na ogólną ocenę sytuacji
jednostki. Tymczasem wymogi
Międzynarodowego Standardu
Rachunkowości nr 1 dotyczące
klasyfikacji zobowiązań mają
charakter regulacyjny i w praktyce
powodują szereg wątpliwości
interpretacyjnych. Szczególnie
w aktualnej rzeczywistości
gospodarczej, biorąc pod uwagę
częstsze przypadki niedotrzymania
warunków zawartych w umowach
o finansowanie oraz renegocjacje
tych umów, poprawna klasyfikacja
zobowiązań może okazać się
problematyczna.
Właściwe zrozumienie wymogów
MSR 1 oraz odpowiednio wczesna
analiza mogą pozwolić na podjęcie
przez jednostkę przed dniem
bilansowym działań, które wpłyną
na prezentację zobowiązania
w sprawozdaniu finansowym.
Ocena na dzień
bilansowy
Kluczem do poprawnej prezentacji
zobowiązania jest analiza sytuacji
według stanu na dzień bilansowy,
obejmująca zrozumienie
obowiązujących warunków umowy
o finansowanie oraz wszelkich innych
okoliczności, takich jak złamanie
warunków umowy, uzyskanie zgody
finansującego na nieżądanie spłaty
pomimo złamania tych warunków,
możliwość refinansowania lub
prolongaty zobowiązania oraz intencje
jednostki w tym zakresie.
Złamanie
warunków umowy
oraz „waiver letter”
W związku z faktycznym lub możliwym
do dnia bilansowego złamaniem
warunków umowy jednostka może
zwrócić się do finansującego o zgodę
na odstąpienie od żądania spłaty
zobowiązania. Aby zobowiązanie
zaklasyfikować jako długoterminowe,
niezbędnym jest, by taka zgoda
została uzyskana przed dniem
bilansowym i była bezwarunkowa
oraz by obejmowała okres co najmniej
12 miesięcy od dnia bilansowego.
Refinansowanie
i prolongata
W przypadku, gdy na dzień bilansowy dotychczasowy finansujący
Audit
udostępnia bezwarunkowo refinansowanie dotychczasowego
zobowiązania krótkoterminowego
lub jego prolongatę na kolejny, co
najmniej 12-miesięczny okres i jednostka zamierza z tej opcji skorzystać,
istniejące zobowiązanie należy
zaprezentować jako długoterminowe.
Ujawnienia
Do zdarzeń, które nie mają wpływu
na klasyfikację zobowiązania na dzień
bilansowy, ale wymagają ujawnienia
w sprawozdaniu finansowym, zaliczyć
należy m.in.: złamanie warunków
umowy po dniu bilansowym, uzyskanie po dniu bilansowym zgody
finansującego na nieżądanie spłaty
KPMG Forum
pomimo złamania tych warunków
przed dniem bilansowym, uzgodnienie
z bankiem po dniu bilansowym refinansowania lub prolongaty zobowiązania
krótkoterminowego.
Właściwe zrozumienie wymogów MSR 1
oraz odpowiednio wczesna analiza mogą
pozwolić na podjęcie przez jednostkę przed
dniem bilansowym działań, które wpłyną na
prezentację zobowiązania w sprawozdaniu
finansowym.
Marcin Domagała,
Biegły Rewident,
FCCA, Partner i Szef
Działu Audytu KPMG
w Krakowie
• W KPMG w Polsce kieruje Zespołem ds. Zróżnicowanej Produkcji Przemysłowej.
• Posiada ponad 15 lat doświadczenia w badaniu sprawozdań finansowych sporządzanych zgodnie z polskimi standardami rachunkowości,
MSSF, German GAAP oraz US GAAP dla spółek krajowych i międzynarodowych z różnych branż.
• Kieruje projektami doradczymi dotyczącymi m.in. przeglądu i usprawnienia funkcjonowania kontroli wewnętrznej w przedsiębiorstwie,
przygotowania do wprowadzenia akcji do obrotu publicznego i sporządzenia prospektu emisyjnego oraz wdrażania MSSF.
• W ostatnich latach prowadził szereg szkoleń dla pracowników i klientów KPMG z zakresu rachunkowości, MSSF i metodologii badania
sprawozdań finansowych.
• Posiada akredytację KPMG jako IFRS Reviewing Partner oraz Transaction Services Partner.
7
8
KPMG Forum
Audit
Zgodność
sprawozdań
finansowych z MSSF
N
a podstawie analiz
sprawozdań finansowych
przeprowadzonych przez
KPMG oraz organy nadzoru w UE
i Stanach Zjednoczonych Ameryki
Północnej możemy stwierdzić, że
zapewnienie zgodności sprawozdań
finansowych z MSSF jest dla wielu
jednostek nadal wyzwaniem. Wynika
to przede wszystkim z ewolucji,
jakiej podlegała i nadal podlega
sprawozdawczość finansowa. W ciągu
ostatniej dekady sprawozdawczość
finansowa musiała bowiem nadążyć za
zmianami w otoczeniu gospodarczym,
znacznym skomplikowaniem się
modeli biznesowych, istotnymi
innowacjami na rynkach finansowych
i kapitałowych, pojawieniem się
nowych źródeł niepewności i ryzyk
oraz zwiększeniem się dynamiki
zmian w otoczeniu gospodarczym.
Odpowiadając na rosnące
oczekiwania rynków kapitałowych,
sprawozdawczość finansowa
odeszła też w znacznym stopniu
od przedstawiania w informacji
dodatkowej jedynie analityki
(podkategorii) poszczególnych pozycji
sprawozdania finansowego na rzecz
ujawniania źródeł niepewności i ryzyk,
na jakie narażona jest jednostka,
W ciągu ostatniej dekady sprawozdawczość
finansowa musiała nadążyć za zmianami
w otoczeniu gospodarczym, znacznym
skomplikowaniem się modeli biznesowych,
istotnymi innowacjami na rynkach
finansowych i kapitałowych, pojawieniem
się nowych źródeł niepewności i ryzyk
oraz zwiększeniem się dynamiki zmian
w otoczeniu gospodarczym.
Audit
założeń dotyczących przyszłości
oraz modeli wyceny wraz z analizą
wrażliwości, czyli informacji znacznie
bardziej subiektywnych, a przez
to mniej wiarygodnych i znacznie
trudniejszych do weryfikacji. I choć
tego typu informacje nie pochodzą
bezpośrednio z systemu księgowego,
to rynki kapitałowe jednoznacznie
potwierdzają, że są one bardzo
przydatne przy podejmowaniu decyzji
inwestycyjnych dla inwestorów,
a więc grupy użytkowników
sprawozdań finansowych, której
znaczenie staje się dominujące
przy wyznaczaniu kierunku zmian
w standardach rachunkowości.
Tego typu informacje są przede
wszystkim zorientowane
na przyszłość i w związku z tym
w większym stopniu umożliwiają
prognozowanie wyników finansowych
oraz przepływów środków
pieniężnych jednostki gospodarczej.
Należy pamiętać, że poczynione
założenia odnośnie przyszłości
powinny być spójne dla wszystkich
wartości szacunkowych, co często
budzi wątpliwości podczas analizy
obszernych ujawnień w samym
sprawozdaniu finansowym oraz
sprawozdaniu z działalności jednostki.
Ogólnie rzecz ujmując, ujawnienia
w sprawozdaniu finansowym
często wskazują na potencjalne
problemy z zastosowanymi zasadami
rachunkowości. W wielu przypadkach
budzą wątpliwości m.in. decyzje
odnośnie zasadności przyjętej
zasady kontynuacji działalności
przez jednostkę, o braku przesłanek
wskazujących na występowanie
utraty wartości aktywów trwałych
czy też możliwości realizacji aktywów
z tytułu odroczonego podatku
dochodowego. Wiele pytań pojawia
się odnośnie założeń i metod wyceny
aktywów wycenianych w wartości
godziwej, ale nie na podstawie
cen, które można bezpośrednio
zaobserwować na rynku.
Zagadnienia i kwestie występujące
w Polsce nie odbiegają istotnie od
zgłaszanych przez organy nadzoru
w pozostałych krajach UE, jednak
powtarzają się od wielu lat. Oznacza
to, że niezbędna jest dalsza edukacja
w tym zakresie dla jednostek,
komitetów audytu, organów
nadzoru oraz podmiotów badających
sprawozdania finansowe.
Mirosław Matusik
Biegły Rewident,
FCCA,
Partner w Dziale
Audytu KPMG
• Posiada ponad 15-letnie doświadczenie
w badaniu sprawozdań finansowych.
• Od 1996 r. uczestniczy w badaniu
sprawozdań finansowych, sporządzanych
zgodnie z brytyjskimi, niemieckimi,
polskimi standardami rachunkowości, jak
również zgodnie z MSSF oraz US GAAP.
• W latach 2000–2002 pracował
w londyńskim biurze KPMG, w dziale
obsługującym spółki z branży dóbr
przemysłowych i konsumpcyjnych.
• Wziął udział w licznych projektach
związanych z fuzjami i przejęciami
spółek.
• W latach 2002–2006 prowadził szereg
szkoleń z zakresu MSSF, metody badania
sprawozdań finansowych, polskich
zasad rachunkowości oraz zagadnień
związanych z połączeniami spółek.
• Uczestniczył w projektach mających na
celu wdrożenie MSSF.
• W latach 2005–2006 pracował
w Dziale Doradztwa Wewnętrznego
(Polish Professional Practice Desk)
zapewniającego wsparcie merytoryczne
dla innych działów KPMG w zakresie
MSSF oraz metody badania.
• Od 2006 r. pracuje w dziale
Audytu w Zespole ds. Rynku Dóbr
Konsumpcyjnych, zajmując się
badaniem sprawozdań finansowych oraz
doradztwem z zakresu rachunkowości.
KPMG Forum
Należy pamiętać,
że poczynione
założenia odnośnie
przyszłości powinny
być spójne dla
wszystkich wartości
szacunkowych,
co często budzi
wątpliwości podczas
analizy obszernych
ujawnień w samym
sprawozdaniu
finansowym oraz
sprawozdaniu
z działalności
jednostki.
9
10
KPMG Forum
Tax
Skuteczna
optymalizacja
podatkowa
„Gdyby opodatkować
powietrze, to budżet
złapałby drugi oddech”
– właśnie to powiedzenie
krakowskiego aforysty
często przywołuję,
gdy myślę o nowych
pomysłach fiskusa na
opodatkowanie obywateli
i przedsiębiorstw.
W
plątaninie przepisów na
pierwszy rzut oka poziom
opodatkowania dochodów ze
zbycia udziałów czy akcji wydaje się do
zaakceptowania: płacimy 19% od zysku
osiągniętego z tego typu transakcji, a nie
do 32%, jak to jest przy opodatkowaniu
innych dochodów. Pamiętajmy jednak,
że 19% to bardzo duża danina, zwłaszcza
w kontekście dwóch czynników:
fiskalnego – przeważnie niewielkich
kosztów uzyskania przychodów, które
można potrącić, oraz biznesowego –
faktu, iż często właściciele firm budowali
wartość swoich spółek całymi latami.
Rodzinne imperium
bez podatków
Obecnie obserwujemy wymianę
pokoleniową wśród polskich
przedsiębiorców. Założyciele firm,
po latach rozwijania działalności,
chcą z zyskiem wycofać się z biznesu
lub przekazać swój majątek w ręce
młodszego pokolenia. I tu pojawiają się
pytania o optymalizację podatkową. Przy
tego typu działaniach warto mieć przed
oczami nie tylko skutek podatkowy,
ale także ekonomiczny cel transakcji
i obiektywne korzyści płynące z naszych
operacji. To wszystko z pewnością
pomoże w skutecznej obronie przed
zakusami fiskusa. W przypadku
zabezpieczenia rodziny pamiętajmy, że
w tzw. grupie zerowej (rodzice, dzieci,
rodzeństwo) – w odniesieniu do spadków
i darowizn – nie zapłacimy podatku, jeżeli
w ciągu 6 miesięcy zgłosimy do urzędu
skarbowego fakt otrzymania darowizny.
Jest to o tyle istotne, że nie ma tutaj
żadnych limitów kwotowych – mogą to
być darowizny akcji (lub udziałów) warte
nawet setki milionów złotych! Pozwala
to w bezpodatkowy sposób przekazywać
pieniądze (lub rzeczy czy prawa w ramach
rodziny) i budować wartość majątku.
Fundacje,
darowizny, trusty…
Częstym sposobem na zabezpieczenie
dorobku życia jest wniesienie
posiadanych aktywów do rodzinnej
fundacji lub trustu. Pozwala to m.in.
na uniknięcie rozdrobnienia majątku
w przypadku jego podziału pomiędzy
spadkobierców, a także na czerpanie
pożytku według uznania beneficjenta
(forma, ilość, czas). Zabezpiecza to
także majątek przed roszczeniami
osób trzecich. Jeżeli chcemy sprzedać
swoje akcje (lub udziały), możemy
wykorzystać nie tylko regulacje krajowe,
ale także zastosować umowy o unikaniu
podwójnego opodatkowania i zbudować
struktury międzynarodowe. W przypadku
tych pierwszych warto wspomnieć
o darowiźnie z umorzeniem. Ofiarujemy
akcje (lub udziały) osobie z tzw. grupy
Tax
Obecnie obserwujemy wymianę
pokoleniową wśród polskich
przedsiębiorców. Założyciele firm, po latach
rozwijania działalności, chcą z zyskiem
wycofać się z biznesu lub przekazać swój
majątek w ręce młodszego pokolenia.
zerowej, a następnie dokonujemy
ich umorzenia. Tak przeprowadzona
transakcja nie powinna rodzić obowiązku
podatkowego.
Europejski raj
podatkowy
Jeżeli chcemy zbudować strukturę
o charakterze międzynarodowym,
holdingowym, to ciekawe możliwości
optymalizacji oferuje Cypr, który będąc
członkiem Unii Europejskiej, ma przyjazny
wewnętrzny system podatkowy (np. co do
zasady nie ma tam podatku od sprzedaży
udziałów lub akcji), a ponadto zawarł
z wieloma krajami umowy podatkowe,
w tym korzystne pod tym względem
porozumienie z Polską. Przedsiębiorcy
w bezpodatkowy sposób wnoszą swoje
akcje (lub udziały) do spółki holdingowej
ulokowanej na Cyprze, a następnie
zbywają je z poziomu spółki cypryjskiej,
wykorzystując ją dalej jako wehikuł
inwestycyjny. Jak widać, pomysłów na
podjęcie odpowiednich działań może
być wiele, w zależności od celów, jakie
sobie stawiamy (np. zabezpieczenie
rodziny, wyjście z biznesu, dalsza
działalność operacyjna, inwestycyjna) oraz
perspektywy czasowej.
Zachęcam do aktywnego myślenia
o skutkach podatkowych naszych
zamierzeń, bo wcześniejsze planowanie
to połowa sukcesu.
Andrzej Marczak
Doradca podatkowy,
Partner i Szef
Zespołu ds. PIT
w KPMG
• Ponad 18-letnie doświadczenie w doradztwie podatkowym, głównie w zakresie podatków
dochodowych, struktur podatkowych dla zamożnych klientów, usług dla międzynarodowej
kadry kierowniczej, bieżących rozliczeń podatkowych, planowania podatkowego, w tym
z wykorzystaniem rajów podatkowych.
• Doświadczenie w doradztwie dla pracodawców związanym z zatrudnianiem pracowników,
ubezpieczeniami społecznymi, prawem pracy oraz podatkami międzynarodowymi.
• Reprezentowanie klientów przed organami podatkowymi oraz sądami administracyjnymi.
• Wykładowca licznych seminariów podatkowych zarówno w Polsce, jak i za granicą.
• Komentator wydarzeń podatkowych dla ogólnokrajowej prasy, radia i telewizji.
• Autor wielu publikacji podatkowych.
• Uczestniczył w przygotowaniu zmian podatku PIT w Ministerstwie Finansów. Wziął udział
w pracach Komisji Sejmowej „Przyjazne Państwo”, rekomendując zmiany w zakresie
opodatkowania dochodów osobistych.
KPMG Forum
11
12
KPMG Forum
Tax
Ceny
transferowe
2012
R
ok 2012 nie przyniósł
znaczących zmian
w regulacjach na temat cen
transferowych. Nie oznacza to jednak,
że nie należy spodziewać się ich
nowelizacji w przyszłości. Polska
pozostaje jednym z nielicznych krajów,
gdzie obowiązkowa dokumentacja do
transakcji z podmiotami powiązanymi
nie musi udowadniać poprawności
cen. Standardem w innych krajach
jest wymaganie od podatników
przedstawienia analiz, które
potwierdzają, że ceny stosowane
między spółkami z jednej grupy nie
odbiegają od tych, które są uzgadniane
na wolnym rynku pomiędzy podmiotani
niezależnymi. W 2010 r. powstał nawet
odpowiedni projekt zmian, który został
jednak zarzucony w trakcie dalszych
prac legislacyjnych. Można jednak
oczekiwać powrotu tej koncepcji.
Polskie przepisy wzorują się na wytycznych
OECD w zakresie cen transferowych,
a te zostały znacząco zmodyfikowane
w 2010 r. Dotyczy to zwłaszcza nowego
pojęcia tzw. restrukturyzacji biznesowych
przedsiębiorstw. Nasze regulacje nie
zostały odpowiednio zaktualizowane,
zatem można się spodziewać, że prace
nad poprawkami w tym zakresie mogą
przynieść efekty w postaci nowych
projektów.
Wzorem administracji zachodnich
można rozważyć publikację przez
Ministerstwo Finansów tzw. „dobrych
praktyk” lub instrukcji w zakresie
stosowania istniejących przepisów
odnośnie cen transferowych. Mogłoby
to pomóc podatnikom we właściwym
ich stosowaniu. Nawet w takich
kwestiach jak zakres obowiązku
dokumentacyjnego pojawiają
się problemy interpretacyjne.
Ewentualne wyjaśnienia ministerstwa
byłyby znacznym ułatwieniem dla
przedsiębiorców. Można byłoby
również rozważyć, na ile władze
podatkowe byłyby skłonne określić
z góry (przynajmniej w prostych
transakcjach, np. usługach
administracyjnych o małej wartości
dodanej), jaki poziom marży
mógłby zostać uznany za rynkowy.
To oczywiście postulat, który znacząco
wybiega poza dotychczasowe
podejście do tego tematu, jednak
w innych krajach tego typu rozwiązania
funkcjonują. Być może i u nas pojawią
się w przyszłości podobne propozycje.
Jacek Bajger
Doradca Podatkowy,
Partner i Szef Zespołu
ds. Cen Transferowych
w KPMG
• Posiada ponad 16-letnie doświadczenie
w doradztwie podatkowym.
• Obecnie kieruje Zespołem ds. Cen
Transferowych w KPMG w Polsce oraz
koordynuje usługi KPMG dotyczące
doradztwa w zakresie cen transferowych
w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
• Odpowiada za doradztwo podatkowo-prawne w KPMG w zakresie całokształtu
problematyki transakcji z podmiotami
powiązanymi, w tym m.in. przygotowanie
analiz ekonomicznych i porównawczych
oraz dokumentacji podatkowej. Prowadzi
szkolenia na temat cen transferowych.
Koordynuje bieżące doradztwo
podatkowe w pełnym zakresie dla
wybranych klientów.
• Reprezentuje klientów w postępowaniach
podatkowych oraz negocjacjach
z ministrem finansów w zakresie
porozumień cenowych – negocjował
jedno z pierwszych porozumień zawartych
w Polsce w sprawie ustalania cen
transakcyjnych.
• Prelegent na wielu krajowych
i międzynarodowych konferencjach
i seminariach w zakresie cen
transferowych.
• Autor wielu publikacji w zakresie cen
transferowych w specjalistycznych
periodykach polskich i zagranicznych
(m.in. w „International Tax Review”,
„Euromoney Corporate Tax
Handbook” itd.).
Tax
KPMG Forum
13
Jak przejąć,
aby transakcja
była korzystna
Najpopularniejszymi
sposobami przejęcia
majątku są bezpośredni
zakup (tzw. asset deal)
albo kupno udziałów
spółki (tzw. share deal).
Obie transakcje istotnie
różnią się od siebie.
K
ażdy inwestor stoi przed
wyborem: czy lepiej kupić
udziały interesującej go spółki,
czy raczej całe przedsiębiorstwo,
czy może tylko wybrane aktywa?
Podobne wątpliwości ma również
zbywający, dla którego wybór
rodzaju transakcji determinuje źródło
przychodu i jego opodatkowanie.
Obie strony zainteresowane są
korzyściami, niemniej w przypadku
pozbywającego się majątku jest to
z reguły wysokość jednorazowego
podatku do zapłaty. Inwestor natomiast
koncentruje się dodatkowo na zyskach
(lub oszczędnościach), jakie chciałby
uzyskiwać w dłuższym czasie.
Zakup
przedsiębiorstwa
Biorąc pod uwagę zakup
przedsiębiorstwa, niewątpliwą
korzyścią jest możliwość odcięcia się
od odpowiedzialności za zobowiązania
podatkowe zbywcy.
Nabywca ma również możliwość
zaktualizowania wartości
początkowej środków trwałych,
wyboru i podwyższenia ich stawek
amortyzacyjnych oraz wygenerowania
wartości firmy podlegającej amortyzacji
podatkowej. Sformalizowane nabycie
przedsiębiorstwa wiąże się jednak
z brakiem możliwości wykorzystania
strat podmiotu przejmowanego
i koniecznością zapłaty podatków:
dochodowego przez zbywcę oraz
od czynności cywilnoprawnych
przez nabywcę.
Jednak tak jak istnieją sposoby na
zoptymalizowanie wyżej wskazanych
obciążeń podatkowych, tak nie da
się ominąć formalności związanych
z przejęciem samego przedsiębiorstwa.
Zależnie od wielkości prowadzonej
działalności zdarza się, że konieczność
uzyskania licznych zgód – na przejście
praw z decyzji administracyjnych i umów
cywilnoprawnych – może skutecznie
zniechęcić inwestora do wyboru tego
rodzaju transakcji.
Zakup udziałów
Alternatywnym rozwiązaniem staje się
wtedy zakup udziałów, który wymaga
dochowania zdecydowanie mniejszej
liczby formalności i teoretycznie
mniejszego zaangażowania czasowego.
Dodatkowo, w przeciwieństwie
do wcześniej omawianego rodzaju
14
KPMG Forum
Tax
przejęcia, inwestor ma możliwość
wykorzystania strat podatkowych
istniejących w nabytej spółce. Jednak
i w tym przypadku wystąpi, co do
zasady, obowiązek zapłaty podatków:
dochodowego po stronie zbywcy
oraz od czynności cywilnoprawnych
po stronie nabywcy, które można
jednak ograniczyć (lub wyłączyć) przy
zastosowaniu odpowiednich struktur
(w szczególności międzynarodowych).
Niemniej, nabywca udziałów nie może
ograniczyć odpowiedzialności za
zaległości podatkowe przejętej spółki,
dotyczące okresu poprzedzającego
transakcję. Dlatego też podmiot
decydujący się na zakup udziałów,
niezależnie od priorytetów (czasu,
bezpieczeństwa i obciążeń
podatkowych), z reguły poprzedza
podjęcie decyzji przeprowadzeniem
szczegółowego due diligence
podatkowego spółki. Due diligence
pozwala zidentyfikować błędne
rozliczenia podatkowe, do których
najczęściej należą m.in.: nieprawidłowe
rozpoznawanie w czasie przychodów
i kosztów wynikających z działalności
operacyjnej dla celów podatku CIT,
błędne podatkowe traktowanie kosztów
finansowych (zwłaszcza w przypadku
inwestycji) oraz różnic kursowych z tym
związanych czy też brak rynkowego
uzasadnienia dla warunków transakcji
pomiędzy podmiotami powiązanymi
oraz brak wymaganej dokumentacji
podatkowej w tym zakresie.
Zadania doradcy
Rolą doradcy podatkowego przy
procesie przejęcia jest więc przede
wszystkim identyfikacja ryzyka
związanego z błędami wykrytymi
w rozliczeniach podatkowych
oraz obowiązków podatkowych
towarzyszących poszczególnym
rodzajom transakcji, a następnie
wskazanie ewentualnego sposobu
ich ograniczenia. Ważnym
zadaniem doradcy jest również
wskazanie możliwych do podjęcia
działań, które pozwolą pośrednio
(lub bezpośrednio) zmniejszyć
bieżące obciążenia podatkowe
poprzez np. zwrot nadpłaconych
przez przejętą spółkę podatków
lub ich ograniczenie. To ostatnie
zadanie wymaga wcześniejszego
efektywnego planowania podatkowego,
pozwalającego na potransakcyjną
konsumpcję zidentyfikowanych
korzyści.
Honorata Green
Doradca Podatkowy,
Partner i Szef
Podatkowej Grupy
ds. Fuzji i Przejęć
w KPMG
• Zajmuje się doradztwem podatkowym
od 1995 r. Odkąd dołączyła do
KPMG, była zaangażowana w wiele
projektów pozwalających na tworzenie
krajowych i międzynarodowych
struktur podatkowych mających na celu
optymalizację obciążeń podatkowych.
W szczególności koncentrowała się
na projektach z zakresu fuzji i przejęć
(obejmujących głównie przeglądy
podatkowe typu due diligence).
• Posiada szerokie doświadczenie
zarówno w zakresie krajowego,
jak i międzynarodowego prawa
podatkowego (m.in. w zakresie projektów
restrukturyzacyjnych, transgranicznego
planowania podatkowego, instrumentów
hybrydowych oraz modelowania
efektywnej podatkowo strategii
finansowania inwestycji).
• Obecnie zarządza Podatkową Grupą
do Spraw Fuzji i Przejęć zajmującą
się badaniami typu due diligence
oraz opracowywaniem przekształceń
strukturalnych przedsiębiorstw z punktu
widzenia podatków.
Due diligence pozwala zidentyfikować błędne
rozliczenia podatkowe, do których najczęściej
należą m.in. nieprawidłowe rozpoznawanie
w czasie przychodów i kosztów wynikających
z działalności operacyjnej dla celów podatku CIT.
Tax
KPMG Forum
15
Usługi o niskiej wartości
dodanej świadczone wewnątrz
grup kapitałowych w świetle
acquis communautaire
Praktyka organów
podatkowych
w zakresie usług
wsparcia w grupie
kapitałowej
Organy podatkowe, przeprowadzając
kontrolę w zakresie transakcji
zawartych pomiędzy podmiotami
powiązanymi, najczęściej skupiają się
na zakupie przez polskich podatników
usług wsparcia od ich zagranicznych
podmiotów powiązanych (spółek
babek, matek, sióstr). W trakcie
kontroli organy podatkowe przede
wszystkim badają, czy takie usługi
były rzeczywiście świadczone i czy są
wystarczające dowody ich świadczenia,
a w konsekwencji – czy opłaty
poniesione z tytułu ich nabycia mogą
zostać zaliczone jako koszty uzyskania
przychodów i wreszcie, czy cena
w danej transakcji jest ceną ustaloną na
poziomie rynkowym.
Podatnicy w celu uzyskania
pozytywnych wyników kontroli
podatkowej muszą przedstawić
opracowane w szczegółowy sposób
materiały i informacje dokumentujące
daną usługę. Muszą też oni najczęściej
opracować dokumentację podatkową
wymaganą przepisami art. 9 a ustawy
o podatku dochodowym od osób
prawnych, w której dokładnie wykażą
korzyści płynące z nabycia danej usługi
wewnątrz grupy. Takie przygotowanie
wymaga oczywiście dużego nakładu
pracy, jest czasochłonne i w efekcie
– kosztowne.
Komunikat Komisji
Europejskiej
W związku z faktem, że kontrola usług
wsparcia o małej wartości dodanej
sprawia problemy nie tylko w Polsce,
ale i w wielu innych państwach
członkowskich Unii Europejskiej, w dniu
25 stycznia 2011 r. Komisja Europejska
wydała Komunikat do Parlamentu
Europejskiego, Rady i Europejskiego
Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
w sprawie prac Wspólnego Forum UE
ds. Cen Transferowych i związanych
z nimi propozycji m.in. w sprawie usług
o niskiej wartości dodanej świadczonych
wewnątrz grup kapitałowych.
Celem Komunikatu jest
zminimalizowanie praktycznych
problemów związanych z weryfikacją
zastosowanej ceny w transakcji
dotyczącej usług o niskiej wartości
dodanej, zawartej pomiędzy
podmiotami powiązanymi i to
zarówno dla przedsiębiorstw
wielonarodowych, jak i administracji
podatkowych. Problemy z tym związane
16
KPMG Forum
Tax
dotyczą przede wszystkim ryzyka
przeznaczania nadmiernych środków
na dokumentowanie i kontrolę usług
o niskiej wartości i braku wskazówek
dotyczących tego rodzaju usług. Komisja
Europejska, wydając Komunikat, miała
na uwadze ułatwienia kontroli usług
wsparcia, co w konsekwencji powinno
prowadzić do usprawnienia kontroli
takich usług.
Definicja
usług o niskiej
wartości dodanej
świadczonych
wewnątrz grupy
kapitałowej
Niezwykle istotną kwestią jest
określenie, czym są usługi o niskiej
wartości dodanej świadczone
wewnątrz grupy kapitałowej.
W Komunikacie brak jest jednoznacznej
definicji tego pojęcia. Zostały jednak
wskazane pewne parametry, na
podstawie których można taką grupę
usług wyodrębnić. I tak, w Komunikacie
wskazane zostały przede wszystkim
usługi wsparcia działalności
usługobiorcy oraz zespalające strukturę
korporacyjną. Głównymi cechami
takich usług, jak wskazuje dokument,
są ich rutynowość i generowanie
niskiej wartości dodanej zarówno dla
usługobiorcy, jak i dla usługodawcy.
Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to
tożsame z wygenerowanymi obrotami
w takich transakcjach. Usługami
o niskiej wartości dodanej mogą być
bowiem świadczenia generujące
wysokie obroty, jednak o niewielkiej
wartości dodanej i o niewielkim
stopniu ryzyka. Usługi takie są
najczęściej świadczone na podstawie
jednej umowy i związane zwykle
z pulą kosztów i kluczem podziału.
W dokumencie zostały wskazane
najbardziej typowe usługi wsparcia,
określone jako usługi o niskiej wartości,
jak np. usługi informatyczne, usługi
związane z zarządzaniem zasobami
ludzkimi, usługi marketingowe,
Podatnik powinien przedstawić organom
skarbowym informacje tzw. dobrej jakości
dotyczące kontrolowanej transakcji.
Kontrolujący natomiast powinien, zgodnie
z wytycznymi zawartymi w Komunikacie,
wykazać się odpowiednim poziomem
zaufania oraz racjonalną interpretacją
informacji i materiałów dokumentujących
dane usługi.
usługi prawne, księgowość i usługi
administracyjne, usługi techniczne oraz
inne związane z działalnością i strategią
przedsiębiorstw wielonarodowych.
Ułatwienie
weryfikacji
rynkowości
proponowane
przez Komisję
Europejską
Komisja Europejska w wydanym
Komunikacie proponuje przede
wszystkim ułatwienie przeprowadzenia
oceny usług wsparcia o małej
wartości dodanej świadczonych
wewnątrz grupy. Polega to mianowicie
na odformalizowaniu wymagań
dokumentacyjnych dla wskazanych
w Komunikacie usług. Komisja
Europejska wskazała wprawdzie
listę informacji, które podatnik
powinien przedstawić organom
skarbowym w przypadku kontroli usług
wsparcia nabywanych od podmiotu
powiązanego, jednak informacje
te mają na celu przedstawienie
aspektów ekonomicznych transakcji
(np. opis tworzenia puli kosztów,
klucza podziałów, uzasadnienie
wysokości marży), a nie – jak do
tej pory – jej aspektów formalnych.
Oznacza to, że w trakcie kontroli
najważniejszą kwestią będzie analiza
strony ekonomicznej nabytej usługi
wsparcia wewnątrz grupy. Podatnik
powinien przedstawić organom
skarbowym informacje tzw. dobrej
jakości dotyczące kontrolowanej
transakcji. Kontrolujący natomiast
powinien, zgodnie z wytycznymi
zawartymi w Komunikacie, wykazać
się odpowiednim poziomem zaufania
oraz racjonalną interpretacją informacji
i materiałów dokumentujących dane
usługi.
Wydaje się, że dzięki tym wytycznym
nastąpi przewidywalność
przeprowadzanych kontroli podatkowych,
co z kolei pozwoli podatnikom na lepsze
przygotowanie się do nich.
Komunikat Komisji
Europejskiej
w systemie acquis
communautaire
Komunikat stanowi źródło prawa
wspólnotowego, tzn. soft law. Oznacza
to, że co do zasady dokument ten nie
posiada mocy prawnej, jednak wywołuje
określone skutki prawne choćby ze
względu na to, że podlega publikacji
w Urzędowym Dzienniku UE. Z drugiej
strony, brak jest pełnej jasności co
do sposobu stosowania wytycznych
zamieszczonych w Komunikacie.
Tax
Należy zaznaczyć, że ceny
transferowe należą do obszaru,
w którym Komisja Europejska
nie posiada wyraźnej legitymacji
legislacyjnej innej niż właśnie do
wydawania aktów z zakresu soft law,
co najprawdopodobniej wynika ze
specyfiki tego zagadnienia. „Miękkie
prawo” wprawdzie nie podlega
obowiązkowi transpozycji do prawa
krajowego, jednak coraz częściej
odgrywa równie ważną rolę jak akty
posiadające moc wiążącą. Ze względu
na swoją specyfikę obszar dotyczący
transakcji pomiędzy podmiotami
powiązanymi jest dziedziną, która
poddana jest regulacji wspólnotowej
na gruncie „prawa miękkiego”.
Ta forma regulacji wspólnotowej
okazuje się najbardziej efektywną
formą regulacji w zakresie szeroko
rozumianych cen transferowych.
do przepisów prawa krajowego.
Tymczasem, ze względu na ich wagę,
powinny być już teraz uwzględniane
zarówno przez organy podatkowe, jak
i przez podatników, których dotyczą,
co z pewnością pozwoli tym drugim
lepiej przygotować się do kontroli
podatkowych, a organom skarbowym
pomoże usprawnić przeprowadzenie
takiej kontroli.
Warto również podkreślić, że Komisja
Europejska w omawianym Komunikacie
wezwała państwa członkowskie UE
do niezwłocznego wdrożenia
wytycznych do krajowych
porządków prawnych tychże państw.
Radca prawny,
Menedżer w Zespole
ds. Cen Transferowych
w KPMG
Stosowanie
Komunikatu
Komisji
Europejskiej
w praktyce
W związku z brakiem sankcji za
niestosowanie soft law wydawać
by się mogło, że normy „prawa
miękkiego” nie podlegają kontroli
wykonania. Tymczasem „miękkie
prawo” nie tylko stanowi wskazówkę
interpretacyjną, ale także kształtuje
niejednokrotnie praktykę sądów
i organów administracji.
W związku z wezwaniem Komisji
w treści Komunikatu do wdrożenia
zaleceń zawartych w wytycznych
przez państwa członkowskie do
krajowych ustawodawstw lub
przepisów administracyjnych można
oczekiwać, że wytyczne zostaną
w odpowiedni sposób włączone
Na zakończenie warto dodać, że
Komunikat Komisji spotkał się
z pozytywną oceną Rady Podatkowej
Lewiatan w wydanej przez nią opinii
z dnia 7 marca 2011 r.
Agnieszka
Oleksyn-Wajda
• Posiada 9-letnie doświadczenie
w doradztwie podatkowym.
• Zajmuje się doradztwem prawno-podatkowym w zakresie transakcji
dokonywanych przez podmioty grup
kapitałowych, w tym m.in.:
opracowywaniem dokumentacji
podatkowej, obroną rozliczeń oraz polityki
w zakresie cen transferowych podmiotów
powiązanych w trakcie kontroli
podatkowej, bieżącym doradztwem
prawno-podatkowym dla jednego
z największych deweloperów centrów
handlowych oraz parków logistycznych
w Europie, sporządzaniem umów
zawieranych przez podmioty z grupy
kapitałowej oraz opinii prawno-podatkowych w zakresie bieżącej
działalności grupy kapitałowej. Prowadzi
szkolenia z zakresu dokonywanych
transakcji pomiędzy podmiotami
powiązanymi.
• Autorka publikacji prawno-podatkowych
ukazujących się w czasopismach
prawniczych.
KPMG Forum
17
18
KPMG Forum
Tax
Czy leasing
konsumencki jest usługą
opodatkowaną VAT?
Leasing konsumencki nie zdążył jeszcze
dobrze zaistnieć na polskim rynku, a już
pojawiają się pierwsze wątpliwości
dotyczące zasad jego opodatkowania.
Z dniem 1 lipca 2011 r. weszły
w życie przepisy ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych
oraz ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych, dotyczące tzw.
leasingu konsumenckiego. Jako że
w omawianym zakresie, dokonując
nowelizacji ustaw o podatkach
dochodowych, ustawodawca nie
dostosował jednocześnie przepisów
ustawy o podatku od towarów i usług,
w praktyce mogą powstać wątpliwości
co do opodatkowania podatkiem
VAT niektórych umów leasingu
zawieranych z konsumentami.
Na wstępie należy wyjaśnić, że
umowa leasingu konsumenckiego,
analogicznie jak umowa leasingu
zawarta z przedsiębiorcą, może mieć
formę leasingu operacyjnego lub
finansowego. Podstawowa różnica
z perspektywy leasingobiorcy polega
na tym, że w przypadku umowy
leasingu finansowego kwota, za
którą może on wykupić przedmiot
leasingu po zakończeniu umowy, może
być dowolnie ustalona przez strony
umowy, w tym wręcz symboliczna,
podczas gdy w przypadku leasingu
operacyjnego kwota ta nie może być
niższa od wartości ściśle określonej
w przepisach.
Na gruncie podatku VAT przyjęto
dotychczas zasadę, zgodnie z którą
leasing operacyjny stanowi usługę,
natomiast wydanie towaru na podstawie
umowy leasingu finansowego powinno
być opodatkowane jako dostawa towaru.
W przypadku leasingu
konsumenckiego powstała jednak
w praktyce wątpliwość, czy
leasingodawca, zawierając umowę
leasingu finansowego przewidującą
symboliczną kwotę wykupu, powinien
wystawić jedną „dużą” fakturę VAT
i odprowadzić cały należny podatek
od wszystkich rat już na początku
umowy – tak jak w przypadku umów
leasingu finansowego zawieranych
z przedsiębiorcami – czy też powinien,
jak w przypadku umów leasingu
operacyjnego, dokumentować fakturą
VAT każdą ratę leasingową.
Na podstawie przepisów ustawy
o podatku od towarów i usług
można dojść do wniosku, że leasing
konsumencki stanowi usługę dla celów
tego podatku i to niezależnie od tego,
czy na gruncie podatku dochodowego
ma formę leasingu operacyjnego,
czy finansowego. Zgodnie bowiem
z ustawą o podatku od towarów
i usług z dostawą towaru mamy
do czynienia w przypadku umowy
leasingu, w wyniku której, zgodnie
z przepisami o podatku dochodowym,
odpisów amortyzacyjnych dokonuje
korzystający. Natomiast w przypadku
konsumenckiego leasingu finansowego
i operacyjnego powyższy warunek nie
jest spełniony, co prowadzi do wniosku,
że wydanie towaru na podstawie
umowy leasingu konsumenckiego
nie będzie traktowane jako
dostawa towaru. To oznaczałoby, że
leasingodawca, zawierając umowę
leasingu z konsumentem, nie byłby
zobowiązany do opodatkowania
podatkiem wszystkich rat już na
początku umowy.
Przyjęcie przez ustawodawcę takiego
podejścia powoduje, że analogiczna
umowa leasingu byłaby różnie
kwalifikowana na gruncie podatku VAT
w zależności od tego, z jakim podmiotem
zostanie zawarta, tj. czy z przedsiębiorcą,
czy podmiotem nieprowadzącym
działalności gospodarczej
(konsumentem).
Trudno jest odpowiedzieć na
pytanie, czy był to świadomy zabieg
ustawodawcy, czy wprowadzone
rozwiązanie jest wynikiem
niedopatrzenia. Niemniej jednak,
bez wątpliwości można uznać, że
konieczność zapłaty całego podatku
VAT w momencie zawarcia umowy
leasingu przez osobę fizyczną będącą
konsumentem mogłaby wpłynąć
na ograniczenie popularności
finansowego leasingu konsumenckiego.
W przypadku konsumentów podatek
VAT naliczony z takiej faktury
nie jest bowiem neutralny, jak to ma
miejsce w odniesieniu do większości
przedsiębiorców, którzy mogą
podatek naliczony odliczyć lub
ewentualnie „zneutralizować”
jego ciężar poprzez zaliczenie
w koszty uzyskania przychodów.
Zakładając racjonalność działania
ustawodawcy, można przypuszczać,
że ten argument przyczynił się
do zaniechania zmian w ustawie
o podatku od towarów i usług
w związku z wprowadzeniem leasingu
Tax
konsumenckiego. Jeżeli nawet
ustawodawcy przyświecał szczytny
cel przy wprowadzaniu takiej regulacji,
to nadal pozostaje pytanie o logikę
traktowania takiej samej czynności
raz jako usługę, a raz jako dostawę
dla celów podatku VAT. Taki brak
konsekwencji ustawodawcy oznacza,
że firmy leasingowe będą musiały
podjąć decyzję, czy traktować leasing
finansowy konsekwentnie zawsze jako
dostawę towaru, niezależnie od statusu
podmiotu będącego korzystającym,
czy też, bazując na dosłownym
brzmieniu przepisów, różnicować
sposób opodatkowania umów leasingu
finansowego świadczonego na
rzecz przedsiębiorców i podmiotów
niebędących przedsiębiorcami.
Kwestia ta może mieć znaczenie
również dla potencjalnych klientów
firm leasingowych, którzy przed
podpisaniem umowy powinni się
upewnić, czy firma leasingowa nie
zażąda przypadkiem od nich zapłaty
całego podatku VAT z góry.
Magdalena Jaworska
Doradca podatkowy,
Supervisor w Grupie
Bankowo-Finansowej
w KPMG
• Posiada ponad 6-letnie doświadczenie w doradztwie podatkowym.
• Specjalizuje się w doradztwie podatkowym dla instytucji finansowych.
• Uczestniczy również w kompleksowych projektach obejmujących specyficzne zagadnienia
w zakresie CIT i VAT spółek z różnych branż, w tym dotyczących struktur finansowych, struktur
optymalizacyjnych podatkowo oraz restrukturyzacji przedsiębiorstw.
• Koordynuje przeglądy podatkowe, badania typu due dilligence oraz odpowiada za bieżące
doradztwo podatkowe dla polskich i zagranicznych przedsiębiorstw.
• Reprezentuje klientów przed organami podatkowymi oraz sądami administracyjnymi.
• Prelegent na seminariach podatkowych.
• Autorka publikacji w prasie podatkowej.
Marek
Kozłowski
Doradca podatkowy,
Supervisor w Zespole
Planowania Podatkowego
w KPMG
• Posiada 6-letnie doświadczenie w doradztwie podatkowym.
• Zajmuje się doradztwem podatkowo-prawnym głównie dla instytucji z sektora finansowego,
w szczególności banków, funduszy inwestycyjnych i spółek leasingowych. Specjalizuje
się w opodatkowaniu CIT i VAT instrumentów finansowych, umów leasingu oraz ich
wykorzystaniem przy optymalizacji podatkowej. Prowadził liczne szkolenia dla klientów.
• Odpowiada za bieżące doradztwo podatkowe dla klientów. Uczestniczył w wielu przeglądach
podatkowych w zakresie CIT i VAT.
KPMG Forum
Na podstawie
przepisów ustawy
o podatku od
towarów i usług
można dojść do
wniosku, że leasing
konsumencki
stanowi usługę dla
celów tego podatku
i to niezależnie
od tego, czy na
gruncie podatku
dochodowego ma
formę leasingu
operacyjnego, czy
finansowego.
19
20
KPMG Forum
Corporate Finance
Finansowanie
inwestycji
w elektroenergetyce
P
olska elektroenergetyka ma
wieloletnie zaniedbania w zakresie
inwestycji w majątek wytwórczy,
sieci dystrybucyjne i przesyłowe, a także
zwiększania przepustowości połączeń
transgranicznych. Dodatkowo, zgodnie
z bieżącą polityką klimatyczną Unii
Europejskiej, niezbędne są znaczące
inwestycje w obszarach poprawy
efektywności, redukcji CO2 oraz
zwiększenia udziału odnawialnych
źródeł energii. Na realizację tych
strategicznych celów potrzeba
wielomiliardowych środków o wartości
znacznie przekraczającej kapitalizację
wszystkich polskich grup energetycznych.
Kwestią kluczową dla branży jest zatem
zapewnienie odpowiedniego źródła
finansowania dla takiego programu
inwestycyjnego. Dla instytucji
finansowych inwestycje w sektorze
elektroenergetycznym wiążą się dziś ze
sporym ryzykiem. Poziom niepewności
co do przyszłych cen energii czy kosztów
związanych z limitami emisji CO2 jest
bardzo wysoki. Mimo to instytucje
te gotowe są finansować projekty
dotyczące infrastruktury energetycznej,
o czym świadczą chociażby zrealizowane
dotychczas przedsięwzięcia w tym
sektorze.
Rynek finansowy oferuje całą paletę
możliwości w zakresie pozyskania
finansowania na nowe projekty
inwestycyjne. Na pierwszym miejscu
należy wymienić lokalny rynek dłużny,
który dysponuje największą liczbą tego
typu ofert. Mam tu na myśli przede
wszystkim kredyty bankowe czy
obligacje kierowane do banków i do
inwestorów rynku kapitałowego, takie
jak fundusze inwestycyjne, emerytalne,
infrastrukturalne czy korporacyjne.
Innym sposobem pozyskania
finansowania na lokalnym rynku
kapitałowym pozostaje warszawska giełda
(najbardziej dynamiczny rynek w Europie),
gdzie przy obecnych wycenach zdobycie
kapitału w drodze emisji nowych
akcji wydaje się być interesującym
rozwiązaniem. W ten sposób kapitał na
nowe inwestycje pozyskały chociażby PGE
Polska Grupa Energetyczna czy ENEA.
Kolejnym źródłem finansowania
pozostaje europejski rynek dłużny
Rynek finansowy oferuje całą paletę możliwości
w zakresie pozyskania finansowania na nowe
projekty inwestycyjne.
Corporate Finance
(głównie euroobligacje), dający
praktycznie nieograniczone
możliwości. Przy dobrych ratingach
polskich grup energetycznych
finansowanie to jest dostępne
na relatywnie atrakcyjnych
warunkach. Należy jednak pamiętać
o towarzyszącej takim instrumentom
finansowym ekspozycji na ryzyko
kursowe w przypadku papierów
dłużnych denominowanych w euro
(lub innych walutach regionu). Wiele
instytucji oferuje jednak instrumenty
o charakterze pochodnym, które
pozwalają ograniczyć bądź całkowicie
wyeliminować takie ryzyko.
Ciekawą propozycję dla typowego
komercyjnego finansowania stanowią
instytucje multilateralne, takie jak
np. EBI, oferujące finansowanie
na zasadach preferencyjnych (dotyczy
to w szczególności inwestycji
o charakterze ekologicznym), czy
komercyjne instytucje tego typu,
takie jak np. EBOR. Podmioty te
wykazują duże zainteresowanie
finansowaniem inwestycji w sektorze
elektroenergetycznym w Polsce
i mają już w tym obszarze znaczące
doświadczenie. Ostatnio zrealizowane
transakcje wskazują na duży
potencjał w obszarze możliwości
finansowania inwestycji w sektorze
elektroenergetycznym zarówno
przez lokalne, jak i paneuropejskie
instytucje. Najważniejsze warunki,
jakie powinny zostać spełnione,
aby zdynamizować inwestycje
w nowe moce wytwórcze czy
dystrybucyjno-przesyłowe,
to stabilne prawo energetyczne oraz
klarowna i długofalowa wizja sektora
elektroenergetycznego na poziomie
zarówno krajowym, jak i unijnym.
Dariusz Marzec
Dyrektor, Szef Zespołu M&A Energetyka i Zasoby
Naturalne w KPMG w Europie Środkowo-Wschodniej,
Grupa Corporate Finance
• Dołączył do KPMG w styczniu 2009 r.
• Jest odpowiedzialny za koordynację i rozwój usług doradczych KPMG dla sektora
energetycznego.
• Prowadził szereg transakcji i ma szerokie doświadczenie w sektorach energetycznym
i petrochemicznym.
• Prelegent na wielu krajowych i międzynarodowych konferencjach i seminariach
dla sektora energetycznego.
• Obecnie pełni funkcję głównego doradcy finansowego dla Ministerstwa Skarbu
Państwa w procesie zbycia akcji KWB Adamów, KWB Konin, Elektrowni PAK
oraz grupy Energa, a także dla PGE Energia Jądrowa w procesie przygotowania
do budowy i sfinansowania pierwszej polskiej elektrowni jądrowej.
KPMG Forum
Najważniejsze
warunki, jakie powinny
zostać spełnione,
aby zdynamizować
inwestycje w nowe
moce wytwórcze
czy dystrybucyjno-przesyłowe, to stabilne
prawo energetyczne
oraz klarowna
i długofalowa
wizja sektora
elektroenergetycznego
na poziomie zarówno
krajowym, jak
i unijnym.
21
22
KPMG Forum
Corporate Finance
Wyciskanie
akcjonariuszy
Polskie prawo, wzorem innych krajów europejskich, reguluje
instytucję przymusowego wykupu akcji drobnych akcjonariuszy
przez udziałowców większościowych.
Instytucja ta, zwana często squeeze out (tzw. wyciśnięcie),
umożliwia wykluczenie tych pierwszych ze spółki akcyjnej bez
konieczności wyrażenia przez nich zgody.
Przymusowy wykup akcji udziałowców
mniejszościowych oznacza przejęcie
przez akcjonariusza większościowego
(lub całą ich grupę) akcji należących
do drobnych udziałowców po cenie
określonej przez biegłego. Wskutek tego
działania akcjonariusz mniejszościowy
przestaje uczestniczyć w spółce
i otrzymuje w zamian za to kwotę
odzwierciedlającą wartość posiadanych
wcześniej akcji. Celem ustanowienia tej
instytucji jest umożliwienie dominującym
udziałowcom wykluczenia akcjonariuszy
mniejszościowych, którzy mimo
nieznacznego udziału w kapitale mogą
stanowić istotne obciążenie dla spółki,
blokując swoimi głosami jej prace, np.
przez nadmierne zaskarżanie uchwał
czy uciążliwe i kosztowne dla spółki
egzekwowanie prawa do informacji. Spory
między akcjonariuszami większościowymi
i mniejszościowymi mogą również
utrudniać rozwój przedsiębiorstwa lub
pozyskanie inwestora strategicznego.
Przymusowy wykup akcji akcjonariuszy
mniejszościowych jest uregulowany
odmiennie dla spółek akcyjnych
niepublicznych (art. 418 k.s.h.) i publicznych
(art. 82 ust. 1 ustawy o ofercie publicznej).
Spółki niepubliczne
W odniesieniu do niepublicznych spółek
akcyjnych zastosowanie znajduje
art. 418 k.s.h., zgodnie z którym
przymusowy wykup akcji akcjonariuszy
mniejszościowych może zostać dokonany
na podstawie stosownej uchwały
walnego zgromadzenia:
przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy,
osiadających łącznie nie mniej niż 95%
p
kapitału zakładowego,
z których każdy musi mieć minimum 5%
kapitału zakładowego.
Wykupu akcji w przypadku spółek
nienotowanych dokonuje się po cenie
ustalonej przez biegłego, wybranego
przez walne zgromadzenie lub przez
sąd. Kodeks nie precyzuje metody,
jaką powinien posłużyć się biegły przy
ustalaniu wartości ceny wykupywanych
akcji, pozostawiając to jego
doświadczeniu i profesjonalizmowi.
Zarząd powinien ogłosić cenę ustaloną
przez biegłego w Monitorze Sądowym
i Gospodarczym. Spółka nie ma żadnych
uprawnień do samowolnej zmiany
określonej przez biegłego kwoty, co
nie oznacza, że ta jest ostateczna.
Zainteresowani akcjonariusze, zarówno
mniejszościowi, jak i większościowi, mogą
nie zgodzić się na nią i skierować do sądu
rejestrowego prośbę o wyznaczenie
innego biegłego. Ponadto akcjonariusze
większościowi mają możliwość wystąpienia
z inicjatywą podwyższenia ustalonej
przez biegłego ceny. Praktyka rynkowa
wskazuje, że biegły, ustalając kwotę
na potrzeby przymusowego wykupu,
musi określić wartość godziwą, czyli
cenę, za jaką dane akcje mogłyby zostać
zbyte na warunkach transakcji rynkowej
pomiędzy zainteresowanymi i dobrze
poinformowanymi, niepowiązanymi ze
sobą stronami. Nie jest ona zdefiniowana
w kodeksie, natomiast biegły zwykle
posiłkuje się definicją zawartą w art. 28 ust. 6
ustawy o rachunkowości. W wyjątkowych
wypadkach jego praca kończy się na
ustaleniu wartości metodą aktywów netto,
czyli wartością bilansową, lub kapitałów
przypadających na jedną akcję. Określenie
wartości godziwej przez biegłego wymaga
najczęściej sporządzenia profesjonalnej
wyceny z wykorzystaniem podejścia
dochodowego (np. zdyskontowanych
przepływów pieniężnych) oraz rynkowego
(np. spółek i transakcji porównywalnych).
Biegły musi dochować należytej
staranności, aby rzetelnie oszacować akcje
podlegające wykupowi, a często wartość
godziwa znacznie przekracza cenę aktywów
netto. W sytuacji wyceny na potrzeby
transakcji pakietów mniejszościowych
spółek niepublicznych praktyka wskazuje
na zastosowanie dyskonta za pakiet
mniejszościowy (gdyż akcjonariusz
posiadający kilka akcji nie ma praktycznie
żadnego wpływu na losy spółki) oraz
dodatkowego dyskonta za brak płynności
(gdyż zazwyczaj rynek na akcje spółek
niepublicznych jest niezwykle ograniczony
i ich zbycie może wymagać znacznego
wysiłku oraz czasu ze strony sprzedającego).
Nieco inaczej wygląda praktyka wyceny
na potrzeby przymusowego wykupu.
Akceptowalne jest stosowanie dyskonta za
pakiet mniejszościowy, ponieważ trudno
oczekiwać od głównego akcjonariusza, aby
płacił premię za przejęcie „resztówek”.
Takie podejście znajduje swoje empiryczne
potwierdzenie w przypadku przymusowego
wykupu akcji spółek publicznych (gdzie,
jak wynika z naszych obserwacji, nie
proponowano żadnych premii ponad
zdefiniowaną przez przepisy cenę
minimalną). Dodatkowe dyskonto za brak
płynności trudno jest natomiast uzasadnić,
gdyż sam fakt przeprowadzenia procesu
przymusowego wykupu zapewnia taką
płynność pakietów akcji mniejszościowych.
Spółki publiczne
Publiczne spółki akcyjne objęte są bardziej
liberalnymi przepisami. Nie dotyczy
Corporate Finance
ich wymóg podejmowania uchwały
przez walne zgromadzenie, ponadto
niższy jest próg udziału dominujących
akcjonariuszy w kapitale zakładowym,
od którego możliwe jest przeprowadzenie
przymusowego wykupu.
Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy o ofercie
publicznej prawo ogłoszenia przymusowego
wykupu akcji udziałowców mniejszościowych
przysługuje akcjonariuszom, którzy łącznie
posiadają 90% ogólnej liczby głosów
w spółce. Czynnością inicjującą jest
sformalizowane ogłoszenie wykupu akcji
od udziałowców mniejszościowych przez
akcjonariusza większościowego, w którym
wskazuje się między innymi nabywcę,
akcje objęte wykupem, cenę i termin
wykupu. Cała transakcja przeprowadzana
jest przy uczestnictwie domu maklerskiego.
W odróżnieniu od spółek niepublicznych, ze
względu na dostępne notowania akcji nie
istnieje wymóg ustalenia ceny przez biegłego.
Minimalna cena wynika wprost z ustawy
o ofercie publicznej i nie może być niższa od:
ś redniej notowań z ostatnich sześciu
miesięcy (art. 79 ust. 1),
ś redniej notowań z ostatnich trzech
miesięcy (art. 79 ust. 3),
ajwyższej ceny, jaką akcjonariusz
n
większościowy zapłacił w okresie
12 miesięcy przed ogłoszeniem
wezwania za akcje będące jego
przedmiotem
(art. 79 ust. 2).
Z przeprowadzonej przez KPMG analizy
kilkunastu przymusowych wykupów
akcjonariuszy spółek publicznych,
przeprowadzonych w latach 2009 i 2010,
wynika, że cena oferowana nigdy nie
przekraczała kwoty minimalnej zdefiniowanej
powyżej. Nieuzasadnione jest więc
w takim przypadku domaganie się przez
akcjonariuszy specjalnej premii za wykup.
dochodzi do podjęcia przez walne
zgromadzenie uchwały, która mogłaby
być zaskarżona w celu uchylenia
lub stwierdzenia nieważności.
Ponadto w spółkach publicznych nie
istnieje sądowa kontrola wyceny
akcji podlegających wykupowi.
W konsekwencji akcjonariusz
mniejszościowy może zgłosić swoje
roszczenia dopiero po przeprowadzeniu
KPMG Forum
23
wykupu, czyli wtedy, gdy akcje
zostaną przejęte przez udziałowca
większościowego.
Należy też pamiętać, że „wyciskany”
akcjonariusz spółki publicznej ma cały
czas zapewnioną płynność swojej
inwestycji, wobec tego zawsze może
zagłosować nogami, sprzedając akcje
na rynku i inwestując w inne aktywa.
Tomasz
Wiśniewski
Partner i Szef Zespołu
ds. Wycen i Modelowania KPMG,
Grupa Corporate Finance
• Rozpoczął pracę w KPMG w 1994 r.
• Specjalizuje się w doradztwie w zakresie opracowania wycen przedsiębiorstw sporządzanych dla
celów transakcji bądź zgodnie z wymogami standardów rachunkowości i regulacjami prawnymi
(w tym na potrzeby planów połączenia i podziału oraz przymusowego wykupu akcjonariuszy
mniejszościowych).
• Zajmuje się analizami wartości znaków towarowych, a także wydawaniem opinii o warunkach
finansowych transakcji (fairness opinions).
• Wraz z zespołem dokonuje analiz studiów opłacalności przedsięwzięć, a także zajmuje się
tworzeniem i weryfikacją modeli finansowych.
• Kieruje Usługami Wycen KPMG w regionie Europy Środkowo-Wschodniej i bierze udział w pracach
Europejskiej Grupy Wycen oraz Globalnego Komitetu ds. Wycen KPMG.
• W ostatnich latach wziął udział w sporządzeniu ponad stu niezależnych wycen przedsiębiorstw
z różnych sektorów gospodarki i dla różnych celów. Jego doświadczenie w KPMG obejmuje także
kierowanie lub uczestniczenie w niemal stu projektach, takich jak: przeglądy typu due diligence,
doradztwo prywatyzacyjne oraz pomoc w przygotowaniu business planów
zarówno dla klientów polskich, jak i międzynarodowych.
Michał
Urszulak
Starszy Analityk w Zespole
ds. Wycen i Modelowania KPMG,
Grupa Corporate Finance
• Michał Urszulak dołączył do Grupy Corporate Finance firmy KPMG w sierpniu 2010 r.
Ochrona praw
akcjonariuszy
mniejszościowych
Zakres ochrony udziałowców
mniejszościowych publicznych spółek
akcyjnych jest węższy niż w przypadku
spółek niepublicznych, gdyż nie
• Jest odpowiedzialny m.in. za przeprowadzanie wycen i analiz finansowych, budowę i przegląd
modeli finansowych, doradztwo finansowe oraz identyfikowanie potencjalnych możliwości
inwestycyjnych.
• Dotychczasowe zadania wykonywane przez Michała obejmowały m.in.: budowę modeli
finansowych; wycenę przedsiębiorstw metodami dochodowymi, rynkowymi i majątkowymi;
wycenę wartości niematerialnych i prawnych; przegląd modeli na utratę wartości; analizy rynkowe;
sporządzanie zestawień porównywalnych transakcji i porównywalnych spółek dla potrzeb dokonania
wyceny oraz przygotowywanie raportów, memorandów i prezentacji dla klientów KPMG.
24
KPMG Forum
Legal
Wybór wykonawcy
w procedurze
przetargowej
Nadmierne uproszczenie kryteriów wyboru najkorzystniejszej
oferty w zamówieniach publicznych może obrócić się przeciw
zamawiającemu.
W świetle Ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r. Prawo zamówień publicznych
(tekst jednolity opublikowany w Dz.U.
z 2010 r. nr 113 poz. 759, z późn.
zm., dalej: PZP) określenie kryteriów
wyboru najkorzystniejszej oferty
w postępowaniu przetargowym
regulowanym przez PZP należy do
zamawiającego (art. 36 ust. 1 punkt 13).
PZP zobowiązuje zamawiającego do
przedstawienia w specyfikacji istotnych
warunków, m.in. opisu kryteriów,
którymi będzie się kierował przy
wyborze najkorzystniejszej oferty, wraz
z podaniem ich znaczenia i sposobu
oceny ofert. Kryteria wyznaczane
w celu oceny składanych ofert to
w szczególności: cena, doświadczenie
wykonawcy w obszarze objętym
zamówieniem, liczba zatrudnianych
przez niego osób zdolnych do
zrealizowania zamówienia lub jego
renoma. Zamawiający może swobodnie
kształtować znaczenie (wagę) każdego
z tych kryteriów, np. cena – 50%,
doświadczenie wykonawcy – 30%, jego
renoma – 20%. Nie ulega wątpliwości,
że określenie przez zamawiającego
rozbudowanych kryteriów oceny ofert
wiąże się z jednoczesnym ryzykiem
zarzutu braku obiektywizmu z jego
strony. Może on być zgłoszony przy
zastosowaniu przez zamawiającego
nieostrych kryteriów wyboru
najkorzystniejszej oferty w sytuacji,
gdy nie ma możliwości jednoznacznej
oceny spełnienia tych kryteriów przez
poszczególnych oferentów. W takim
przypadku wykonawcy, których
propozycje nie zostały wybrane, mogą
kwestionować wynik postępowania
przetargowego. Korzystanie przez nich
z dostępnych środków odwoławczych
znacznie jednak opóźnia proces
zawarcia umowy o wykonanie
zamówienia, a w konsekwencji wydłuża
termin jego realizacji.
W związku z ryzykiem wszczęcia
postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego może pojawić się
pokusa jak najszerszego uproszczenia
kryteriów oceny ofert złożonych
w postępowaniu przetargowym.
W skrajnym przypadku ma miejsce
ich ograniczenie jedynie do ceny
zamówienia. Należy jednak podkreślić,
że stosowanie takich praktyk może
wiązać się ze znaczącym ryzykiem
dla zamawiającego.W naszej ocenie
maksymalne uproszczenie kryteriów
oceny ma szansę być korzystne dla
zamawiającego jedynie w przypadku
standardowego przedmiotu
zamówienia, gdy dotyczy ono towarów
lub usług łatwych do zwymiarowania
(zmierzenia, zważenia), np. dostawy
materiałów biurowych o określonych
wymiarach, prostych mebli bądź usług
sprzątających.
W powyższych przypadkach istnieje
najczęściej niewielkie ryzyko braku
możliwości zrealizowania zamówienia
przez najtańszego wykonawcę.
Zależność taka nie zachodzi jednak
w odniesieniu do usług o charakterze
specjalistycznym, wymagających
zaangażowania zespołu osób,
które dysponują szczególną wiedzą
i zaawansowanymi umiejętnościami.
Dotyczy to przede wszystkim usług
doradczych, w tym prawniczych
lub w zakresie podatków czy
rzeczoznawstwa. Nie ulega wątpliwości,
że efekty powyższych usług często
są widoczne dopiero po kilku latach,
np. w postaci niesłusznie (w wyniku
nienależytej reprezentacji ze strony
prawników) przegranego postępowania
sądowego lub administracyjnego czy
też błędów (przeoczeń) popełnionych
w toku przygotowywania umowy.
Oznacza to, że w przypadku przetargów
na usługi specjalistyczne ograniczenie
przez zamawiających kryteriów wyboru
oferty do proponowanej ceny jest
w najwyższym stopniu niewskazane.
Należy podkreślić, że w sytuacji takiego
zawężenia zamawiający będzie prawnie
zobowiązany do wyboru wykonawcy,
który zaproponuje najniższą cenę za
Legal
usługi objęte przetargiem. Będzie można
tego uniknąć, jedynie odrzucając jego
ofertę na podstawie przewidzianego
w art. 89 ust. 1 pkt 4 PZP zarzutu rażąco
niskiej ceny przedmiotu zamówienia,
przy czym w takiej sytuacji zamawiający
naraża się na ryzyko wszczęcia przez
odrzuconego wykonawcę postępowania
odwoławczego. W przypadku wyboru
oferty z najniższą ceną może okazać
się, że najtańszy wykonawca nie będzie
w stanie zrealizować umowy zawartej
w wyniku przetargu. Taka sytuacja
może powstać m.in. gdy praca związana
z wypełnieniem umowy zawartej
w wyniku przetargu zajmuje wykonawcy
(jego pracownikom) większość czasu,
a zaniżone wynagrodzenie nie wystarcza
na opłacenie wynagrodzeń lub bieżących
zobowiązań publicznoprawnych. Inne
ryzyko po stronie zamawiającego
wiąże się z niebezpieczeństwem
realizowania umowy przez wyłonionego
najtańszego wykonawcę w sposób
niewłaściwy, ze względu na brak
czasu i konieczność uzupełniania
budżetu innymi dodatkowymi
zleceniami. Ponadto w takim przypadku
zamawiający naraża się na szereg
szkód wynikających z potencjalnego
wadliwego wykonywania umowy, np.
na konieczność zapłaty kontrahentowi
wysokiego odszkodowania w sytuacji,
gdy wyłoniona w przetargu kancelaria
prawnicza nie zabezpieczy należycie
interesów mocodawcy w umowie
z kontrahentem, lub na postępowanie
karnoskarbowe w związku z błędną
poradą doradcy podatkowego.
W skrajnym przypadku może również
dojść do upadłości wyłonionego
w przetargu najtańszego wykonawcy
(ze względu na niemożność pokrycia
przez niego bieżących zobowiązań
z wynagrodzenia od zamawiającego)
lub do konieczności rozwiązania z nim
umowy (wskutek jej nieodpowiedniego
wykonywania), co spowoduje
dla zamawiającego dodatkowe
problemy związane z obowiązkiem
organizacji kolejnego przetargu.
Powyższe argumenty i przykłady
pokazują, że w przetargach na usługi
specjalistyczne najkorzystniejszy
z punktu widzenia zamawiającego
będzie wybór oferty przedstawionej
przez wykonawcę, który zaproponuje
najwyższą jakość świadczonych
usług, a niekoniecznie najniższą cenę.
W tego typu przetargach celowe jest
więc wyznaczenie rozbudowanych
kryteriów wyboru najkorzystniejszej
oferty, tym bardziej że uczestniczący
w nich wykonawcy mają świadomość
istotnego znaczenia zaproponowanej
ceny w procedurze wyboru i w związku
z tym ograniczają wymagania
finansowe. Wobec powyższego oferta
wyłoniona na podstawie złożonych
warunków najczęściej będzie korzystna
dla zamawiającego również pod
KPMG Forum
względem ekonomicznym. Kryteria
jej wyboru mogą oprócz ceny objąć
w szczególności: doświadczenie
w realizacji analogicznych zamówień,
liczbę zatrudnianych osób zdolnych
do wykonania zlecenia lub okres
prowadzenia działalności w zakresie
przedmiotu zamówienia.
Rozbudowanie warunków oceny ofert
powinno pozwolić zamawiającemu na
uniknięcie przedstawionych powyżej
ryzykownych sytuacji związanych
z niewłaściwym wyborem wykonawcy,
który skutkuje z kolei nienależytą
realizacją zamówienia.
Przemysław Kamil
Rosiak
Radca prawny
w kancelarii D. Dobkowski sp. k.
• Pracował w Wydziale Prawa Unii Europejskiej Departamentu Prawnego MSZ. Brał udział
w procesie screeningu; reprezentował RP na Międzyrządowej Konferencji Rady Stowarzyszenia
PL-UE. W 2003 r. odbył staż w gabinecie Prezesa SPI w Luksemburgu Bo Vesterdorfa, a w latach
2004–2006 pracował jako referendarz w tym sądzie.
• Doradza klientom w sprawach konkurencji, prawa europejskiego, prawa pracy, a także prawnych
aspektów poszukiwania i rozpoznawania złóż gazu łupkowego oraz emisji CO2. Ma szerokie
doświadczenie w negocjacjach, zarówno na poziomie międzynarodowym (w imieniu podmiotów
publicznych i prywatnych), jak i krajowym.
Magdalena
Bęza
Radca prawny
w kancelarii D. Dobkowski sp. k.
• Pracując w kancelarii D. Dobkowski sp. k., Magdalena Bęza uczestniczy w kompleksowej
obsłudze prawnej klientów kancelarii, w tym w zakresie prawa cywilnego, prawa handlowego,
prawa gospodarczego, ochrony danych osobowych i własności intelektualnej. W ramach
bieżącego doradztwa prawnego bierze między innymi udział w przygotowywaniu i negocjowaniu
umów z zakresu najmów komercyjnych i świadczeniu usług zastępstwa procesowego przed
organami orzekającymi. Współpracuje również z klientami w sprawach dotyczących nabywania
praw do nieruchomości.
• Ma doświadczenie w obsłudze zagranicznych podmiotów prywatnych (obsługa prawna
przedsiębiorstw francuskich, niemieckich i angielskich).
• Jej kompetencje i doświadczenie obejmują m.in. następujące obszary: bieżącą obsługę
prawną klientów kancelarii (prawo cywilne, prawo handlowe i gospodarcze), obsługę procesu
inwestycyjnego i najmów komercyjne, prawo własności intelektualnej, prawo energetyczne.
25
26
KPMG Forum
Notatki