Reprezentacja informacji w komputerze
Transkrypt
Reprezentacja informacji w komputerze
REPREZENTACJA INFORMACJI W KOMPUTERZE ....................................................................................... 1 ARCHITEKTURA SYSTEMU KOMPUTEROWEGO .......................................................................................... 2 SYSTEMY OPERACYJNE ........................................................................................................................................ 3 SIECI KOMPUTEROWE........................................................................................................................................... 5 ARKUSZE KALKULACYJNE.................................................................................................................................. 7 WPROWADZENIE DO BAZY DANYCH................................................................................................................ 8 SYSTEMY WSPOMAGAJĄCE ZARZĄDZANIE ................................................................................................ 11 Reprezentacja informacji w komputerze Czym jest wiedza? Czym są dane? Wiedza - sposobność uczenia się systemu, człowieka - systemy ekspertowe Dane - konkretna reprezentacja informacji Systemy liczenia Systemy liczenia - sposób tworzenia liczb ze znaków cyfrowych oraz zbiór reguł umożliwiających wykonywanie operacji arytmetycznych na liczbach. Dla dowolnego systemu liczenia istnieje zbiór cyfr, z których tworzy się liczby. Ilość różnych cyfr systemu nazywa się jego podstawą. System dziesiętny - cyfry od 0 do 9 - biorąc od prawej oznaczają wartość liczby reprezentowanej przez cyfrę pomnożoną przez potęgę dziesiątki począwszy od zerowej. Suma wyników daje liczbę. System binarny (dwójkowy), składa się tylko z dwóch cyfr: 0 (zero) i 1 (jeden). Ten system jest powszechnie stosowany w komputerach, ponieważ cyfry 0 i 1 łatwo jest realizować technicznie. Typy danych i operacjach na nich Dane numeryczne - można wykonywać operacje arytmetyczne: dodawać, mnożyć, odejmować ... Dane alfanumeryczne (tekstowe + numeryczne) - ASCII, UNICODE - można wykonywać operacje: Łączenia, porównania, operacje klasyfikacji, uporządkowania, wyszukiwania informacji (data mining) Dane logiczne Dane graficzne (wizualne, CAD, GIS) Wszystkie wykonywane przez komputer czynności składają się z tych trzech podstawowych operacji: arytmetycznych, porównania i przesunięcia. Plik - fizyczne przechowywanie informacji na przykład tekst listu lub zbiór liczb Tworzenie, kasowanie (usuwanie), przesunięcie z jednego miejsca na drugie Wielkość danych BIT - binary unit, jednostka dwójkowa. . Jest to najmniejsza jednostka informacji, pozwalającą odróżnić 2 sytuacje: tak lub nie, "jest" lub "nie ma”. Słowo - liczby bitów, na których komputer może dokonać jednocześnie podstawowych operacji. CPU 32, 64 bitowy procesor. 1 KB (kilobajt) = 210 = 1024 B (bajty) 1 MB (megabajt) = 220 = 1024 * 1024 = 1 048 576 B = 1024 KB 1 GB (gigabajt) = 230 = 1024 MB Wstęp do InformatykiZ 1 System kodowania Dla użytkownika końcowego (business users) nie jest istotne jak w komputerze są kodowane dane (jak są reprezentowane). Dla zwykłego użytkownika mikrokomputera istotne są możliwości reprezentacji typów danych, które on potrzebuje i języki, które on używa. Standardy kodowania ASCII (American Standard Code for Information Exchange - Amerykański Kod Standardowy dla Wymiany Informacji). Standard ASCII ma obecnie największe rozpowszechnienie, ponieważ jest stosowany w mikrokomputerach i serwerach. Standard ASCII dotyczy podstawowych znaków alfanumerycznych i ustala tylko pierwsze 128 znaków. Pierwsze 32 znaki standardu ASCII zarezerwowano dla celów specjalnych, reprezentują one kody kontrolne dla drukarek i ekranu. Strony kodowe - wariant rozszerzonego standardu ASCII, w których mniej potrzebne znaki (o numerach powyżej 127) są zastąpione w znakami specjalnymi - narodowymi. Znaki polskie znalazły się na stronie kodowej określanej nazwą “Latin 2”, razem z innymi znakami narodowymi krajów Europy Centralnej. Standard Unicode - System ten używa dwubajtowej reprezentacji znaków (16 bitowy system kodowania). W ten sposób mamy do dyspozycji nie 256 a 2 potęga 16 = 256 potęga 2=65536 znaków, w tym około 3000 znaków definiowalnych przez użytkownika. Teksty pisane w językach europejskich zajmują przy takiej reprezentacji dwa razy więcej pamięci (2 bajty zamiast 1 przy ASCII. Możliwie jest kodowanie tekstów w prawie wszystkich językach świata. Najnowsze systemy operacyjne i bazy danych używają Unicode3 - Windows 2000 / XP, Linux... Architektura systemu komputerowego System - pewien zbiór obiektów oraz relacje między tymi obiektami i między ich własnościach. Składowe Systemu Komputerowego - Sprzęt (ang. hardware) – dostarcza podstawowe zasoby systemu komputerowego: - procesor (jednostka centralna) (ang. central processing unit – CPU), - pamięć operacyjna, - urządzenia wejścia-wyjścia - pamięć masowa (twardy dysk) - System operacyjny – nadzoruje i koordynuje posługiwanie się sprzętem przez różne programy aplikacyjne (użytkowe) (Ms DOS, Ms Windows, Unix, Linux) - Programy aplikacyjne (programy biurowe, systemy baz danych, programy ERP) - Użytkownicy (ludzie, inne komputery). Architektura systemu komputerowego obejmuje te jego elementy, które są istotne dla programisty wpływają bezpośrednio na logiczne wykonywanie programu i tym samym sposób jego konstrukcji. Organizacja systemu komputerowego obejmuje powiązania jednostek funkcjonalnych, które mogą wpływać na sposób wykonania instrukcji, ale nie mają bezpośredniego wpływu na logikę działania programu lub wynik jego działania, np. technologia wykonania, częstotliwość pracy procesora itp. Prawo Moore'a (1965) - Gordon Moore - założyciel i wiceprezydent firmy Intel „wzrost wydajności obwodów scalonych - każda nowa kość zawiera około dwa razy więcej elementów niż poprzednia a przerwa pomiędzy kolejnymi generacjami wynosi 18-24 miesięcy. Architektura Systemu Komputerowego – Jednostka centralna (CPU) – Pamięć operacyjna – Sterownik drukarki – Płyta główna - Szyna systemowa - Sterownik pamięci operacyjnej - Sterownik dysku - Karta graficzna - Zasilanie, UPS Rodzaje pamięci półprzewodnikowych Wstęp do InformatykiZ 2 RAM (Random Access Memory) pamięć o dostępie swobodnym - odczyt-zapis, wymazywanie/zapisywanie elektryczne na poziomie bajta ROM (Read-Only Memory) pamięć stała - tylko odczyt, zapisywanie w trakcie wytwarzania EPROM (Erasable and Programmable ROM) wymazywalna i programowalna pamięć stała Uniwersalna szyna szeregowa (USB, Universal Serial Bus) standard szyny zewnętrznej do podłączania do komputera do 127 urządzeń peryferyjnych, szybkość: 480 Mb/s (USB 2.0) USB łączy drukarki, skanery, kamery wideo, dyski, stacje dyskietek, klawiatury, myszy, joysticki, telefony, modemy, napędy CD-ROM, napędy taśmowe, urządzenia wideo MPEG-2 Twardy Dysk Pojemność – 20-300 GB (w 2004 r) Interfejs – ATA, S-ATA, SCSI Szybkość obrotowa – prędkość z jaką obracają się talerze pod głowicami 7200 obr/min IDE, ATA, S-ATA (15000 SCSI) Szybkość transferu danych (transfer rate): Szybkość odczytu danych – szybkość z którą dane są transferowane z twardego dysku do pamięci [24 MB/s - 50 MB/s] Szybkość zapisu danych – szybkość z którą dane są transferowane z pamięci do twardego dysku [8 MB/s - 40 MB/s] Średni czas dostępu – średni czas wyszukiwania danych na talerzu 50 ms stare, obecnie 5-15 ms, superkontrolery < 1 ms [6 ms] Pamięć cache twardego dysku – Pamięć RAM twardego dysku [8MB] MTBF (Mean Time Before Failure), czas między naprawami. Chipset Chipset: układy wspomagające, integrujące cały system, decydują o szybkości magistrali; Nowsze chipsety serii 8xx (np. 845), magistrale od 133 MHz do 533 i 800 MHz, szybszy dostęp do RAM, dysków i grafiki (AGP 8x). Karty Graficzne - 24 bity - kolor wierny, 32 bity - tylko w profesjonalnych zastosowaniach graficznych Ważne: częstości odświeżania ekranu. Wideo RAM: 8-128 MB w kartach Direct3D lub OpenGL (pamięć tekstur, efekty przydatne w grach). Monitory Najważniejsze parametry monitorów - Rozmiary ekranu (przekątna w calach): małe 14' -15', często 17' (zalecane). - Wielkość pikseli ekranu wynosi 0.25-0.42 mm. Im mniejsze tym ostrzejszy obraz na ekranie, podobnie jak w gazetach drukujących zdjęcia techniką rastrową. Systemy operacyjne Co to Jest System Operacyjny? - System operacyjny jest warstwą oprogramowania operującą bezpośrednio na sprzęcie, której celem jest zarządzanie zasobami systemu komputerowego i stworzenie użytkownikowi środowiska łatwiejszego do zrozumienia i wykorzystania. Andrew Tanenbaum Oprogramowanie aplikacyjne — zbiór programów do przetwarzania danych Oprogramowanie systemowe — zbiór narzędzi do automatycznego lub „ręcznego” zarządzania (nadzoruje i koordynuje) zasobami systemu komputerowego (np. system operacyjny) Zadania systemu operacyjnego - Zarządzanie (dystrybucja (ang. Resource manager)) zasobami komputera: procesory, pamięć, urządzenia wejścia-wyjścia, porty komunikacyjne itd. - Ukrywanie szczegółów sprzętowych przez tworzenie abstrakcyjnych obiektów (maszyn wirtualnych). - Tworzenie środowiska, w którym użytkownik może wydajnie i wygodnie wykonywać programy. Wstęp do InformatykiZ 3 - Nadzór nad wykonywanie programów użytkowych oraz operacji wejścia/wyjścia, kontrola błędów. Systemy Operacyjne Komputerów Osobistych (ang. Personal Computers – PC) Początkowo: PC – systemy komputerowe dedykowane dla pojedynczego użytkownika. Brak potrzeby maksymalizowania wykorzystania CPU i urządzeń zewnętrznych. Mniej istotna ochrona plików, pamięci. Systemy MS-DOS, wczesne Microsoft Windows, Apple Macintosh. MS-DOS Główne Idee - system 16-o bitowy dla procesorów 8086/8088; - tekstowy interfejs użytkownika - brak mechanizmów ochrony pamięci i plików - hierarchiczna struktura danych, katalogów i podkatalogów, - system jednozadaniowy, możliwość przetwarzania potokowego. Rozwój Ms Windows Profesionalne - Windows 2000 (NT 5), Windows XP, Windows 2003 Windows CE - subnotebookach, notesach, sprzęcie audio-wideo Windows 2000 / XP Oparty na Active Directory każda aplikacja jest traktowana jako proces systemowa ochrona programów i danych, wielozadaniowość możliwość tworzenia sieci komputerowej dla kilkuset użytkowników NTFS 5.0 - nowa wersja systemu plików zawiera wbudowany system szyfrowania zapisywanych plików Plug-and-Play - w pełni automatyczne wykrywanie oraz konfigurowanie urządzeń peryferyjnych Windows Update - zautomatyzowany dostęp do aktualizacji systemu za pośrednictwem Internetu Zarządzanie energią - realizacja standardu ACPI (Advanced System Power Interface) Windows Installer Service - systemowy mechanizm zapewniający kontrolę nad wersjami komponentów systemowych instalowanych przez aplikacje. System File Protection - chroni przed skasowaniem plików istotnych dla funkcjonowania systemu - XP - Pro ma wbudowanego klienta firewall; - XP - Aktualizacje sprawdzane w czasie instalacji bezpośrednio w Internecie. XP Wady - Duże wymagania sprzętowe, zalecane 256 MB. Unix Główne zalety (cechy): - Hierarchiczny system i ścieżki dostępu do plików. - Ochrona dostępu do katalogów i plików. - większe możliwości wielozadaniowej i wielodostępnej pracy niż inne systemy, Lepsze skalowanie, Linux Darmowy Unix, dzieło Linusa Torvalda z Finlandii, Obecnie najbardziej popularna wersja Unixa Wersje Linuxa (wersja jądra) Niezależny od architektury (x86, SPARC, AMD64, Itanium, DEC, IBM s390) wieloprocesowość i wieloprocesorowość, wielodostępny, wielozadaniowy, centralna część systemu jest jądro (kernel) systemowa ochrona programów i danych, hierarchiczna struktura plików zawiera sieciowe systemy operacyjne SMB (Samba), TCP/IP (NFS) na PC może współpracować z innymi SO (Windows 98, Windows 2000, Windows XP ??????) Linux Dystrybucje - Red Hat 8, 9, Fedora Core 1, 2, 3; Suse Linux; Mandrakelinux; Debian; Aurox Jaki system wybrać Do jakich celów? Wydajność, Skalowalność, Wieloprocesorowość, Stabilność, Niezawodność, Bezpieczeństwo dostępne w systemie aplikacje: środowisko graficzne, przeglądarki internetowe, aplikacje typu office wsparcie - znalezienie partnerów w stanie wspierać, serwisować SO, wiedza użytkowników i administratorów - edukacja, kursy Wstęp do InformatykiZ 4 Sieci Komputerowe Podejście Podejście - sieć - część infrastruktury IT (podejście do sieci jak do usługi, elektrownia dostarcza prąd umowa ....) --> ROI Sieć - Elementy, które umożliwiają dwom lub większej liczbie komputerów komunikowanie się ze sobą, współdzielenie zasobów (informacje, aplikacje, foldery, pliki, drukarki, pamięci masowe, dostęp do Internetu), - Grupa (system) połączonych lub powiązanych komputerów, - Zbiór hostów, które są w stanie komunikować się ze sobą, często za pośrednictwem pewnych wybranych spośród nich hostów, które rozsyłają dane pomiędzy uczestników. Protokoł - zestaw reguł i uzgodnień określających, jak elementy sieci współdziałają ze sobą; opisuje sposób przesyłania informacji w sieci, język komunikacji w sieciach komputerowych – zasady wymiany komunikatów pomiędzy dwoma lub więcej hostami. - Sieci lokalne - LAN (Local Area Network) używane są do łączenia urządzeń, które znajdują się w bliskiej odległości. Typ sieci - sposób, w jaki przyłączone do sieci zasoby są udostępniane (serwery, drukarki, pamięci masowe, pliki, dostęp do Internetu itd.): Typy sieci - Sieci równorzędne (równorzędny partnerzy) - Sieci oparte na serwerach- dedykowany serwer - jeden lub więcej komputerów spełnia rolę serwera i nie wykonuje innych zadań. Sieci typu Klient – Serwer - Wydajne, mogą łączyć wiele różnych komputerów działających pod kontrolą różnych systemów operacyjnych, Skalowalne - w miarę wzrostu zapotrzebowania na zasoby można rozszerzać system włączająć do niego kolejne serwery. Serwer – urządzenie lub oprogramowanie świadczące usługi sieciowe - Serwer wydruków, Serwer poczty, Serwer bazy danych Oprogramowanie - sieciowy system operacyjny Protokoły - określające sposoby komunikowania się urządzeń i regulujące je, Media – warstwa fizyczna lącząca stacje robocze i serwery Funkcjonalne komponenty sieci STACJA ROBOCZA - (ang. Workstation). Komputer, który jest wyposażony w kartę sieciową i może korzystać z zasobów sieci. SERWER PLIKÓW - (ang. File Server ) - główna funkcja to udostępnianie plików na zasadzie wspól użytkowania, może udostępniać również inne zasoby. SERWER WYDRUKU - (ang. Print Server) - obsługuje zlecenia drukowania w sieci, kolejkowanie zadań drukowania, obsługa drukarek lokalnych i zdalnych. SERWER BAZY DANYCH - (ang. Database Server) - obsługa bazy danych w modelu Klient – Serwer Przepustowość sieci – pasmo – szybkość z jaką może być przesyłana informacja. Szybkość przesyłania danych w sieci jest uzależniona od szybkości transmisji najwolniejszego elementu sieci. Media – nośniki transmisji - warstwa fizyczna lącząca stacje robocze i serwery. Nośnikami transmisji w sieciach są: kable miedziane (niską oporność, co sprawia, że sygnał może dotrzeć dalej), światłowody, fale radiowe, mikrofale, podczerwień, światło laserowe. W konwencjonalnych sieciach kable (skrętka) są podstawowym medium łączącym komputery ze względu na ich niską cenę i łatwość instalowania. Wstęp do InformatykiZ 5 Karta sieciowa - NIC (ang. Network Interface Card, Network Adapter) – interfejs sieciowy, urządzenie odpowiedzialne za wysyłanie i odbieranie danych w sieciach LAN Bob Metcalfe (MIT) - pierwsza książka na temat zakresu zastosowań Internetu w praktyce. Prawo Metcalfe’a “Wartość sieci jest kwadratem jej wielkości”. “Wartość sieci komunikacyjnej jest kwadratem liczby jej abonentów”. Sieciowe protokoły Jaki protokół potrzebujemy? W przypadku systemów operacynych Windows jest możliwe zainstalowanie trzech protokołów sieciowych: TCP/IP - determinuje sposobu komunikowania się komputerów za pośrednictwem sieci rozległych (Internet) oraz w systemie Novell Netware 5. TCP - Transmission Control Protocol; IP - Internet Protocol (sposób trasowania pakietów) Instalowanie wszystkich protokołów powoduje spadku wydajności sieci. Instaluje się jeden, lub tam gdzie jest to konieczne, co najwyżej dwa protokoły. Adresy IP (Internet Protocol Adres) - unikalny adres komputera (identyfikacja komputera w sieci) Główną zaletą IP jest to, że przekształca on fizycznie różne od siebie sieci w jedną, homogeniczną sieć IP wymaga niezależnego od sprzętu schematu adresowania. DNS - System Nazw Domen - Serwer DNS zawiera informacje o adresów komputerów i odpowiadającym im nazwom. DNS – rozszerzenia domen org dla organizacji typu non-profit, organizacje nie komercyjne com dla firm, edu edukacja gov instytucje rządowe, stanowe, lokalne rządy, samorządy. pl domena dla Polski Wirtualne Sieci Prywatne (ang. Virtual Private network) VPN – sposób przesyłania poufnej informacji łączami publicznego Internetu. VPN likwiduje główną barierę wykorzystania Internetu do celów komunikacji biznesowej. Analiza Potrzeb Potrzeby użytkownika Potrzeby firmy Produktywność Skalowanie Posiadanie kontroli Niezawodność Prostota użytkowania Integracja Praca samodzielna Wsółpraca Dostęp do informacji zawsze TCO (ang. Total Cost of Ownership) Dostęp do informacji wsędzie Prosta publikacja dokumentów Współpraca Możliwość komunikacji Scentralizowane zarządzanie, Uproszczenie administracji Niezawodność Łatwa instalacja, konfiguracja i aktualizacja oprogramowania Projektowanie Sieci – rola planowania Potrzeby BIZNESOWE klienta Jakie aplikacje przewidujemy obsługiwać? Jakie są wymagania tych aplikacji wobec sieci? Jakie planujemy natężenia ruchu sieciowego? Jaka przepustowość sieci? Jakie wymagania wobec archiwizacji i odtwarzania danych? Jaki czas niedostępności sieci możemy tolerować? Ile kosztuje 1 min, 1 g., 1 dzień niedostępności sieci – ile przychodu, zysku stracimy wskutek braku sieci Jakie są koszty wdrożenia róźnych rozwiązań? Jakie systemy operacyjne? Jakie protokoły stosować? Outsourcing – firma zewnętrzna Administracja sieci – bezpieczeństwo, autoryzacja użytkowników. Wstęp do InformatykiZ 6 Arkusze Kalkulacyjne Podstawowym zadaniem programu typu arkusz kalkulacyjny jest: – przechowywanie danych – przetwarzanie danych – manipulacja danymi ujętymi w tabele – automatyczne ich przeliczanie – tworzenie wykresów – prezentacja informacji z możliwości jej dalszej analizy (grupowanie, przeliczenie) Zastosowania - cele do jakich jest używany arkusz kalkulacyjny Prowadzenie rachunkowości, rachunek zysków i strat, zestawienia bilansowe, szacunki inwentaryzacyjne analiza sprawozdań, analiza wskaźników, Przygotowywanie listy wypłat, Cykl budżetowy i planowania Prognozy i przewidywania finansowe, Kontrola jakości, Analiza efektywności inwestycji Adresowanie względne i bezwzględne Adresy komórek i specyfikacje zakresów we wzorach możemy wpisać posługując się symbolami oznaczającymi kolumny i wiersze. Arkusz kalkulacyjny na tej podstawie może określić położenie, jakie zajmują komórki wykorzystane w danym wzorze względem komórki ten wzór zawierającej. Adresowanie względne - poprzez przepisywanie w inne miejsce zakres komórek wypełnionych wzorami uzyskujemy w nowym miejscu komplet wzorów o identycznej strukturze, ale o odpowiednio przesuniętych adresach. To rozwiązanie ułatwia wypełnianie tabel powtarzającymi się wzorami. Adresowanie bezwzględne - jeżeli chcemy po skopiowaniu wzoru dany adres że by nie uległ automatycznej zmiany (pozostał ten sam). Możliwe jest zablokowanie tylko kolumny lub tylko wiersza lub zablokowanie komórki. Przed kolumny i wierszu których chcemy zablokować wstawiamy symbol $. Adresowanie mieszane - Stosowanie adresowania bezwzględnego i względnego. Przykład A$2, $B1 Nazwy Dlaczego stosujemy nazwy zamiast adres komórki? Arkusze kalkulacyjne są narzędzie do wymiany informacji i pracy grupowej. Informacja w adresie komórki, która jest klarowna dla nas, może nie być jasna dla naszych współpracowników lub dla nas po roku. Prawidłowa dokumentacja arkusza, czytelność arkusza nagłówki - dokładny opis kolumn nazwy zamiast adresy komórek Formuły mogą się odwoływać do: - komórki w danym arkuszu - komórki w danym skoroszycie - komórki w innych skoroszytach - bazy danych Domyślnie zawsze gdy zmienia się komórka do której odwołuje się formuła, to zależna komórka również się zmienia. Komórka zawierająca formuły jest nazywana komórka zależna. Formuła zawsze rozpoczyna się od znaku =. Znak = informuje arkusza, że następne znaki tworzą formułę. Jeżeli mamy tekst rozpoczynający się znakiem = i nie chcemy że by był traktowany jako formuła należy wstawić przed nim znak ‘. Funkcje Funkcja jak formuły rozpoczyna się znakiem = Nazwa funkcji opisuje jakie zadania ma funkcja do wykonania. Argument - wartość liczbowa; adres komórki; zakres danych; inna funkcja. Argumenty funkcje są umieszczane w (....) i poszczególne argumenty są oddzielane ; Ogólna prezentacja funkcji =NAZWA_FUNKCJI(argument_1; argument_2;.........) Wstęp do InformatykiZ 7 Funkcje wyszukiwania i odwołania - używamy te funkcje wtedy, kiedy chcemy znaleźć wartości na listach, w tabelach, odwołanie do komórki, wstawić odpowiadające wartości z jednego arkusza do drugiego, znaleźć adres komórki, która zawiera określona wartość (tekst) Listy – używanie - Korzyści z używania list w arkuszach kalkulacyjnych - nie trzeba wprowadzać często używane dane nazwy miastach, pracowników, oddziałów.... Pamiętać [ALT] i U - € Sumy Pośrednie JEŻELI Wyszukaj.Pionowo Wiedzieć, jak zrobić - jaka jest nazwa funkcji, gdzie uzyskać informacji, pomoc Typowy użytkownik używa 20 - 30% funkcji i możliwości, które oferuje arkusz kalkulacyjny Długość nazwy pliku skoroszytu - do 256 symboli. Listy Arkusze - narzędzie analityczne Łatwe w użytkowaniu i nauczaniu obsługi - intuicyjny interfejs Narzędzia analityczne - akceptowana cena Arkusz Kalkulacyjny - narzędzie analityczne dla pojedynczej osoby w MSP Część pakietów biurowych - Ms Office, Star Office - Open Office, Koffice Podstawę analiz w MSP jest analiza finansowa Arkusz kalkulacyjny pozwała wizualizować, manipulować, publikować, współużytkować (????) informacji w formie tabelarycznej i graficznej Real-Time Data (Dane w czasie rzeczywistym) - giełda - kursy surowców, akcji .... Arkusz Kalkulacyjny - narzędzie analityczne dla pojedynczej osoby w MSP - typowe decyzje Co się wydarzy (jakie będę skutki) jeżeli What-If Analysis (Analiza co jeżeli): zwiększymy ceny sprzedaży wszystkich produktów o ...% obniżymy wydatki operacyjne o ...% otrzymamy od głównego dostawcy wydłużenie terminu płatności o .... X dni lub rabat ....z % termin (data) ważności ...% asortymentu upływa za ...n miesięcy zlikwidujemy ...% nierentownych sklepów, oddziałów, business units (jednostki biznesowe, centrów zysku) Kupić czy wynająć (maszyny, urządzenia, sieć sprzedaży, samochód)? Produkować czy kupować? Jakie maksymalne ceny surowców możemy zaakceptować, nie podnosząc nasze ceny i nie mieć ujemny zysk? Wprowadzenie do bazy danych Czym jest Baza Danych System bazy danych zawiera: - zbiór danych zapamiętanych na pamięci masowe (dysk twardy, CD-ROM, DVD); - system zarządzania bazą danych (program) - użytkownicy bazy danych (business user, business analyst) - administrator (ang. DataBase administrator DBA) - projektant Dane powinny służyć możliwie wielu zastosowaniom Baza danych - zbiór nie powtarzających się danych elementarnych - Baza danych jest zbiorem informacji (danych) dotyczących określonego tematu - Baza danych (ang. Data Base) - zbiór wystąpień różnych typów rekordów oraz opisów powiązań między rekordami i danymi elementarnymi - zbiór wzajemne powiązanych danych pamiętanych bez zbędnej redundacji, służących jednemu lub wielu zastosowaniom w sposób optymalny, - dane są niezależne od programów, które z nich korzystają Wstęp do InformatykiZ 8 - przy dołączaniu (dodawaniu) i modyfikacji oraz wyszukiwaniu danych stosuje się wspólną metodę umożliwiającą sprawdzanie poprawności wykonywanych operacji. - eliminuje Redundacji - nadmiarowość - powtórzenie tej samej informacji Cele redundacji informacji w bazach danych jest zabezpieczenie i wyszukiwanie informacji. Operacje na danych – Wyszukiwanie; - Aktualizacja; - Wprowadzanie; - Przechowywanie informacji zgodnie z wymaganiami ustawowymi; - Usuwanie Przykłady zastosowań bazy danych - GIS, ZUS, LEX - krajowy system informacji prawnej, SAPARD Relacyjny model jest najczęściej używanym obecnie modelem bazy danych. Łatwo można zmieniać strukturę bazy danych. Użytkownicy widzą logiczny sposób przechowywania danych i nie muszą znać ani rozumieć fizycznego sposobu ich przechowywania. Koncepcje relacyjnego modelu według E.F. Codda Wszystkie informacje w relacyjnej bazie danych (łącznie z nazwami tabel i kolumn) są reprezentowane bezpośrednio, jako wartości przechowywane w tabelach. Każda wartość w relacyjnej bazie danych musi być dostępna poprzez określenie nazwy tabeli, wartości klucza podstawowego i nazwy kolumny. Oznacza to, że nie trzeba znać fizycznej lokalizacji danych i że można w sposób niezależny bezpośrednio odczytywać dowolne rekordy znajdujące się w tabelach bazy danych. DBMS musi pozwalać na odczytywanie, wstawianie, aktualizację i usuwanie danych na poziomie zbiorów. Zmiana metod dostępu lub struktur przechowujących dane na poziomie fizycznym nie może wpływać logicznie na napisane aplikacje i zapytania. Zmiany w strukturze tabel mają mieć jak najmniejszy wpływ na napisane aplikacje i zapytania. Język bazy danych musi umożliwiać definiowanie reguł integralności chroniących dane. Reguły te muszą być przechowywane w dostępnym na bieżąco katalogu i nie może istnieć możliwość ich pominięcia podczas modyfikacji danych. Fizyczne rozmieszczanie i przemieszczanie danych nie może mieć wpływu na napisane aplikacje i zapytania. Relacyjny model danych - wymagania wobec użytkownika Użytkownicy muszą się nauczyć języka SQL. Użytkownicy muszą wiedzieć, jakie są relacje pomiędzy tabelami i kto jest ich właścicielem. W celu odczytania danych zawartych w pojedynczej tabeli należy znać jej właściciela, struktury tabeli i mieć uprawnienia do jej odczytania. Typy zastosowań bazy danych: - OLTP (On Line Transaction Processing) - systemy transakcyjne. Transakcja - system rezerwacji i sprzedaży biletów, finansowo – księgowy, obsługi tranaskacji bankowych - DSS (Decision Support Systems) - Systemy wspomagające podejmowania decyzji. Terminologia - Banki danych - bazy danych w których przechowuje się informację historyczne. - Hurtownie danych (data warehouse): zweryfikowane dane z różnych baz, przydatne do analiz i podejmowania strategicznych decyzji. - ODBC (Open DataBase Connectivity), otwarta komunikacja pomiędzy bazami danych, standard wymiany danych pomiędzy bazach danych różnych producentów. - Replikacja - proces powielania informacji, całej bazy, jej fragmentów lub elementów (np. indeksów). Baza - podstawowa - produkcyjna i baza zapasowa (ang. stendbay) lub do hurtowni danych (ang. data warehouse) - OLAP - On-Line Analytical Processing, czyli proces podsumowania dużych ilości informacji na bieżąco. - Data Mining, - narzędzia do odkrywania wiedzy w bazach danych. - Projektowanie - proces odzwierciedlenia modelu biznesowego w bazę danych. Znać model stosowany w bazach danych - relacyjny, obiektowy Wstęp do InformatykiZ 9 - Opis logiczny danych - opis danych oraz powiązań między danymi przedstawiane programiście lub użytkownikowi - Opis fizyczny - jak dane są przechowywane na dysku - Tabela (ang. table) - podstawowym elementem relacyjnych bazy danych jest tabela. Tabela jest zbudowana z kolumn i zawiera rekordy - wiersze. - Perspektywa – widok (ang. view) - wirtualną tabelą, wygląda i zachowuje się jak tabela. Z powodu bezpieczeństwa, zamiast do tabeli użytkownicy zwykłe mają dostęp do perspektywy. - Ograniczenie (ang. constraint) - obiekt służący do określania reguł dotyczących danych. Ograniczenia kontrolują poprawność danych umieszczanych w kolumnach. Są one również wykorzystywane do utrzymywania integralności powiązań w relacjach nadrzędny-podrzędny. - Indeks (ang. index) - obiekt służącym do przyśpieszenia procesu odczytywania danych z tabeli. - Procedura (ang. procedure) - program składowany w bazie danych. Procedury wykonywane są na poziomie bazy danych i służą przede wszystkim do wsadowego przetwarzania danych. - Pole - dana elementarna - najmniejsza jednostka danych mająca nazwę, która informuje jakie dane są przechowywane. Kolumna zawiera wartości danego pola dla wszystkich rekordów. - Rekordy - wiersze składają się z określonej liczby pól – kolumn, nazwany zestaw danych elementarnych. Może zawierać informacje dotyczące jednej faktury, jednego kontrahenta .... - Identyfikator obiektu - jeden z atrybutów obiektu, pełni rolę identyfikatora obiektu. Identyfikator obiektu musi być jednoznaczny - żaden inny obiekt nie może mieć tej samej wartości danego wyróżnionego atrybutu. - Identyfikator rekordu - może składać się z kilku identyfikatorów (identyfikatorów kilku obiektów) - Formularz - używany jest do wprowadzenia danych w bazie danych - Zapytanie – kwerendy są używane do wyszukiwania, analizowania, przetwarzania danych. - Raport jest używany do generacja, przygotowywanie raportu (wydruku) z bazy danych. Relacje między tabelami i modelowanie związków encji Encja - logiczne obiekty w bazie danych odpowiadające rzeczywistych obiektów (rzeczy, osoby). Encje reprezentują dane przedsiębiorstwa. Każda encja musi posiadać nazwę. Encja może posiadać także synonim - inna nazwa, pod której jest znana. Encje posiadają atrybuty dla każdego interesującego nas funkcjonalnego elementu obiektu rzeczywistego. Encje są przekształcane w tabele, a atrybuty w kolumny. W złożonych systemach 1 encja może być modelowana w kilku tabel. Możliwe jest też modelowanie kilku encji w jednej tabeli. Encje - klucze Encje są powiązane pomiędzy sobą związkami (relacjami). Związek posiada dwa końce po jednym dla każdej encji które łączy. Relacje mogą być stałe /musi/ (wymagane) lub opcjonalne /może/. W bazie danych mogą się znajdować tabele, których rekordy można tworzyć tylko pod warunkiem istnienia odpowiedniego rekordu w innej tabeli. Tabele mogą być powiązane wzajemnie za pośrednictwem wspólnych wartości kolumn noszących nazwę kluczy. Związki pomiędzy encjami są mapowane jako więzy kluczy obcych(#). Można tworzyć następujące typy relacji pomiędzy (encjami) tabelami: jeden - do - jednego jeden - do - wielu lub wiele - do - jednego wiele - do - wielu”. Między tabelami może istnieć związek tabela nadrzędna / tabela podrzędna. Tabela nadrzędna może posiadać wiele tabel podrzędnych. Tabela podrzędna może być zależna od wiele tabel nadrzędnych. Mechanizm sprawdzania integralności odwołań zarządza relacjami pomiędzy tabelami nadrzędnymi i podrzędnymi, kontrolując dane wprowadzane do tabel. Jak projektować encje? Wywiady z użytkownikami Analiza wymagań Reingenering (gruntowna modyfikacja, przebudowa) istniejącego systemu? Jakie raporty potrzebują użytkownicy? Wstęp do InformatykiZ 10 Jak powiązane są ze sobą encje? Należy unikać przechowywania danych nadmiarowych. Wprowadzenie encji łączącej mającej na celu wyeliminowanie relacji wiele-do-wielu powoduje powstanie dwóch relacji jeden-do-wielu. Dwie oryginalne encje przestają być powiązane bezpośrednio. Tworzenie tabeli Jak tabela ma być powiązana z istniejących (innych) tabel? Pola łączące tabele Klucze obce - pole wskazujące na klucz podstawowy w innej tabeli. Typy danych i rozmiar pola klucza obcego powinien być taki sam jak typ danych i rozmiar pola klucza podstawowego. Klucz podstawowy - pole, które jednoznacznie identyfikuje rekordy w tabeli. Czy tabela będzie nadrzędna / podrzędna (słownikowa)? Które pola w której tabeli - normalizacja danych Jaka relacja między polami - jeden do jeden ; - jeden do wielu Wybrać nazwy dla tabeli, mówiąca o przeznaczenie tabeli, typ przechowywanej informacji, opisowa nazwa, jak najprostsza. Nadając tabelom proste, opisowe, logiczne nazwy autor aplikacji daje możliwość użytkownikom łatwej poznać strukturę aplikacji, model danych. Wybrać nazwy pól (kolumny) - nazwy opisowe szczególne istotne, po czasie będzie łatwo czytać model danych i konstruować zapytania, nazwa pól (kolumn) które reprezentują te same pola w bazie danych powinny być takie same (ta sama nazwa) we wszystkich tabelach gdzie występują Wybrać typ danych Bazy danych - producenci komercyjnych bazach danych Oracle Corporation około 50% rynku, IBM - DB2 (Informix), Microsofcie - SQL Server, Sybase .... Bazy danych Open Source - Ingres - Computer Associates, mySQL, PostgresSQL. Język zapytań SQL- język relacyjnych baz danych SQL (Structured Query Language), czyli Strukturalny Język Zapytań. SQL jest standardowym językiem do kierowania poleceń do relacyjnej bazy danych i komunikacji z bazą. Za pomocą języka SQL można wprowadzać dane do bazy, odczytywać, modyfikować, usuwać. Ponieważ SQL jest standardowym językiem wykorzystywanym we wszystkich relacyjnych bazach danych, użytkownik znający ten język może pracować z dowolną relacyjną bazą danych. Wariacje SQL w zależności od producenta bazy danych - Oracle, IBM, Sybase, Microsoft, mySQL Język SQL składa się z trzech języków podrzędnych, pozwalających wykonywać praktycznie dowolne operacje w relacyjnej bazie danych Wybór systemu do zarządzania bazy danych Jakie są wymagania aplikacji w stosunku do systemu do zarządzania bazy danych? Jaki zostanie wybrany model bazy danych? TCO - total cost of ownership - całkowite koszty posiadania Na jakim systemie operacyjnym chcemy stosować bazy danych? Jak długo będzie funkcjonowała tworzona baza danych? Jakie są wymagania wobec dostępności, odporności na awarie? Jaka jest skała danych? Jakie wsparcie techniczne potrzebujemy? Ile możemy zapłacić za 1 licencję użytkownika? Systemy wspomagające zarządzanie System produkcyjny (usługowy) przekształca za pomocą procesów produkcyjnych surowce, energię, materiały w produkty końcowe (usługi). System zarządzania steruje procesów w firmie. System zarządzania wyznacza cele, kontroluje ich realizację i steruje strukturę produkcyjną. Wstęp do InformatykiZ 11 System informacyjny - uporządkowany układ odpowiednich elementów, charakteryzujących się pewnymi właściwościami i połączonych wzajemnie określonymi relacjami Część każdej organizacji gospodarczej, firmy, narzędzie do zarządzania firmy Elementy systemu informacyjnego – nadawcy i odbiorcy informacji - fizyczne (ludzie i systemy komputerowe), organizacyjne (komórki obiektu gospodarczego) i prawne (obiekty jako jednostki formalne, traktowane jako wyodrębnione całości) podmioty informacyjne uczestniczące w przekazie i wymianie informacji; – zbiory informacji - zestawy wiadomości o charakterze ekonomicznym (w różnej postaci) generowane przez nadawców w określonym porządku przestrzennym i czasowym; dzielimy je: – kanały informacyjne - sformalizowane i nie sformalizowane drogi przepływów informacyjnych, – metody i techniki przetwarzania informacji - zalgorytmizowane procedury automatycznej i nieautomatycznej obróbki zbiorów informacji. Wymagania wobec informacji gospodarczej - rzetelność - informacje muszą wiernie opisywać operacje gospodarcze i stany; - selektywność - informacje powinny być dobrane pod kątem charakterystyk opisywanego problemu czy stosowanej metody; - adresowalność - zakres przedmiotowy, dokładność i aktualność informacji muszą być dostosowane do indywidualnych potrzeb określonego odbiorcy, wyznaczanych przez charakter wykonywanych przez niego działań; - odpowiedniość - zgodność z konkretnym zapotrzebowaniem na informacje; - terminowość - dostarczanie informacji we właściwym czasie; - wymagana postać - sposób prezentacji, szczegółowość i rodzaj nośnika zgodny z wymaganiami odbiorcy; System Informatyczny - cześć systemu informacyjnego firmy, oparta na technologii informatycznej aplikacja, program, która rozwiązuje określone problemy biznesowe. Rozwój systemów informatycznych Rozwój firmy - sprostać wymaganiom rynku i konkurencji, osiągnięcie przewagi konkurencyjnej Rozwój otoczenia - wymogi prawne Basel II, ZUS, Fundusze Emerytalne Rozwój systemu zarządzania jako teoria i praktyki gospodarczej - zarządzanie przez cele; - planowanie strategiczne; - zarządzanie strategiczne; - centra zysku (business units), spinn -off, entreprenuership; - ABC (Activity Based Costing - rachunek kosztów działań; - BSC (Balanced Scorecard - zrównoważona karta wyników; - outsourcing Typologia zintegrowanych systemów informatycznych Stosowane systemy komputerowe wspomagająceierające zarządzanie i przemysloych procesów produkcyjnych można podzielić na następujące kategorie BI – Business Intelligence – Inteligencja biznesowa CAP – Computer Aided Planning – System wspomagania planowania CIM – Computer Integrated Manufacturing – Zintrowany system zarządzania produkcji CRM – Customer Relationships Management – System zarządzania relacjami z klientami EIS – Executive Information Systems – Systemy informowania kierownictwa (SIK) ERP – Enterprise Resource Planning – Systemy wspomagania zarządzania produkcją ESS – Executive Support Systems – Systemy wspomagające kierownictw ES – Expert Systems – Systemy ekspertowe (SE). DSS – Decision Support Systems – Systemy wspomagania decyzji (SWD) MIS – Management Information Systems () – Systemy informatyczne zarządzania (SIZ) SCM – Supply Chain Management – System zarządzania łańcuchem dostaw SFA – Sales Force Automation – Systemy automatyzacji pracy handlowców SRM – Supplier Relationship Management – System zarządzania relacjami z dostawcami Klasyfikacja decyzji – Operacyjne i strategiczne - ze względu na ich wpływ na działalność organizacji. Wstęp do InformatykiZ 12 – – – Definiowalne i trudno definiowalne - ze względu na ich strukturę. Zależne i niezależne - ze względu na ich odniesienie do pozostałych decyzji w organizacji. Twórcze i standardowe (przewidywalne) Systemy finansowo-księgowe wymagane funkcje – Praca w wielu walut – Możliwość prowadzenia księgowości przy stosowaniu kilku standardów rachunkowości – Współpraca z systemami homebankingowymi. – Współpraca z innymi systemami – Zamykanie okresów Systemy sprzedaży i obsługi magazynów – Pojedynczy klient może należeć do wielu grup klasyfikacji klienta. – System zarządzania, kontrolowania i raportowania promocji (ilościowe, wartościowe progi, łączony zakup, gratisy, upusty, terminy płatności, kwotowo, procentowo). – Prognozowanie sprzedaży wg różnych metod, porównanie prognoz z realnej sprzedaży – definicja i zarządzanie progów kredytowych, generacja ostrzeżeń i uniemożliwianie sprzedaży – Minimalizacji kosztów magazynowania przy zachowaniu Współczynnika Obsługi Klienta dla danego klienta na założonym poziomie/ – Stan i wartość zapasów na dany dzień – Praca w wielu walut – Współpraca z systemami homebankingowymi. – Współpraca z innymi systemami (CRM) – Zamykanie okresów – Obsługa kodów kreskowych – Rezerwację towarów – Obsługę inwentaryzacji okresowej i ciągłej – Tworzenie Raport Braków na podstawie niezrealizowanych pozycji zamówień, z którego w sposób automatyczny można wygenerować zamówienia do dostawców. – Definiowalna wg indywidualnych algorytmów Optymalna (ekonomiczna) Wartość Dostawy. CRM - zarządzanie relacjami z klientem Cel: – baza danych o klientach - przechowywanie informacji o klientach, kontaktach z nim, częstotliwości i rodzaju zakupionych produktów, płatności w integralną, jednolitą bazą z informacji o klientach... – kompleksowe zarządzanie relacjami z klientem - pozyskiwanie, zatrzymywanie, rozwój relacjami z klientami – zarządzanie zyskowności klienta - jakość obsługi w zależności od wartości klienta dla firmy – dostosowywanie oferty do segmentów klientów, indywidualizacja obsługi masowego klienta, minimalizacja kosztów obsługi klienta Szczególny typ CRM jest zarządzanie relacjami z dostawcami. SCM – zarządzanie łańcuchem dostaw Zarządzanie łańcuchem dostaw jest integracja procesów biznesowych obejmujący cały łańcucha logistyczny – od dostawy materiałów i /lub usługi/ do ostatecznego odbiorca. SCM jest powiązanie, integracja procesów w firmie z procesami poza firmę - dostawcy, dystrybutorzy, odbiorcy finalny. Korzyści - lepsze zaspokojenie rynku, minimalizacja kosztów logistycznych, minimalizacja zapasów, lepsza koordynacja dostaw surowców i materiałów z procesem produkcyjno-dystrybucyjnym Problemy - integracja systemów w celu zapewnianie automatycznego przepływu informacji i ostrzeżeń (wymiany między systemami) bez ich ręcznego wprowadzania (elektroniczny transfer dokumentów EDI). Systemy ekspertowe – w nich jest zaimplementowany model podejmowania decyzji stosowany przez ludziach - ekspertów w danej dziedzinie. Systemy ekspertowe potrafią uzasadnić dlaczego proponują danego rozwiązania i jak system doszedł do tego wniosku – jakiej drogi rozumowania (jakie reguły) zostały stosowane. Zastosowanie SE w zarządzaniu i bankowości - ocena ryzyka kredytobiorcy, płynności finansowej. Wstęp do InformatykiZ 13 System Informowania Kierownictwa (SIK) (ang. MIS - Management Information System, EIS - Executive Information System ) ma na celu dostarczanie kadrze kierowniczej firmy informacji pozwalającej na bieżące monitorowanie kluczowych wskaźnikówo kondycji firmy (Key Performance Indicators – KPI). Czasami te informacje są umieszczone na tablicy rozdzielczej (kokpit) (ang. dashboard). Jakie obszary są kluczowe, krytyczne dla firmy? Jakie procesy są związane z krytycznymi obszarami? Jakie wskaźniki mogą być stosowane do ich monitorowania, oceny? (Raporty ukierunkowane na monitorowanie, ocena jednostek organizacyjnych, a nie procesów?) Jak są one powiązane logiczne, hierarchiczne (wg szczebla zarządzania)? Systemy wspomagania decyzji (SWD) (ang. DSS) to interaktywny system informatyczny, który dostarcza informacje przy wykorzystaniu analitycznych modeli i narzędzi decyzyjnych z dostępem do bazy danych (hurtowni danych) w celu wspomagania decydentów w rozwiązywaniu kompleksowych i źle ustrukturyzowanych problemów. Problemy – Jakość podejmowanych decyzji zależy od jakości posiadanych w systemie danych. – GI-GO (garbage in – garbage out) Śmieci na wejściu - Śmieci na wyjściu – Jakość danych. Czyszczenie danych. ETL – Wiele różnorodne systemy informatyczne - sprzedaż, dystrybucja, gospodarka materiałowa, rachunkowość, finanse i kontrolingu, CRM Systemy do pracy grupowej Pozwalają na pracę grupową nad dokumentami ludzi z określonej komórki organizacyjnej lub całej firmy. Zapewnia autoryzowany dostęp do dokumentów. Pozwalają na przeprowadzenie krokowego procesu akceptacji procesów (dokumentów) - workflow. System planowania i rozliczenia delegacji i środków transportowych... Lotus Notes, Oracle Collaboration Suite, Microsoft Exchange Firmowy strona (portal) WWW WWW - medium do wymiany informacji i współpracy Intranet - wewnętrzny serwis firmowy Dashboard - deska rozdzielcza z kluczowymi wskaźnikami opisującymi stan firmy Ekstranet Modele produkcji i dystrybucji Tradycyjny model dystrybucji Producent -> Dystrybutor -> Sklep -> Klient Producent ---------------------> Sklep -> Klient Internetowy model dystrybucji Producent ----------------------------------> Klient Tradycyjny model produkcji Produkować wg potrzeby rynku i magazynować Internetowy model produkcji Produkować według indywidualnych zamówień klienta assembly-to-order (Dell, HP, IBM konfigurator serwera - klient wybiera co ma wchodzić w skład jego produktu, jakie cechy powinien mieć) make-to-order Wymagania wobec firmowej strony (portalu) WWW – Mały wielkość strony (bez Flasha) - szybkie ładowanie (www.yahoo.com, www.oracle.com) – Funkcjonalna i prosta nawigacja – Możliwość wyszukiwania informacji zawartej w serwisu w przypadku portali – Możliwość Interakcji z klientami poprzez e-mail lub call-center – Możliwość wejścia do intranetu jeżeli istnieje – dynamiczna - zawartość strony jest generowana z bazy danych Wstęp do InformatykiZ 14 – – – Content management - zarządzanie zawartości portala wireless - obsługa urządzeń bezprzewodowych zamówienia i sprzedaż - (technologia SSL), koordynacja przedstawicieli handlowych (SFA) Systemy typu ERP Planowanie potrzeb materiałowych (MRP – Material Requirements Planning). System typu MRP na podstawie danych o sytuacji rynkowej (zamówienia na wyroby) i stanu magazynu tworzy plan produkcji i zaopatrzenia, terminarz produkcji. Planowanie zasobów produkcyjnych (MRP II – Manufacturing Resorce Planning). Rozszerzenie systemu MRP o takie sfery jak: planowanie nowych wyrobów, algorytmów i procedur służących zwiększeniu integracji informacji i optymalizacji decyzji w firmie, wykorzystanie danych historycznych jako podstawy do planowania stanów przyszłych. Planowanie zasobów przedsiębiorstwa (ERP – Enterprise Resorce Planning – MRP III). Rozszerzenie systemu MRP II o funkcje analitycznych (symulacja co jeżeli), modeli optymalizacji i planowania, dalsza integracja informacji w firmie poprzez rachunkowość zarządcza (budżetowanie i kontroling) i EDI w ramach SCM. Głównym celem ERP jest integracja wszystkich procesów operacyjnego zarządzania w firmie w jednym systemie. Moduły systemu ERP W zależności od Typu firmy – produkcyjna, handlowa, instytucja finansowa / banki, firmy ubezpieczeniowe, firmy leasingowe/ Sektora - ochrony zdrowia, publiczny, Modele działalności - Business to Business (B2B), Business to Consumer (B2C) - Dell Systemu typu ERP SAP R/3, mySAP.com, Oracle E-business Suite, J.D.Edwards, IFS, BAAN Polskie systemu typu ERP -Teta 2000, CDN XL, Safo.biz, Simple, Softlab SQL, WA-PRO. Przed wdrożeniem – Jakie specyficzne strategiczne biznes cele chcemy osiągnąć poprzez ERP? – Jakie specyficzne biznes cele możemy osiągnąć poprzez ERP? – Jakie korzyści będziemy mieli z ERP? – Jaka informacja kierownictwo firmy nie może wydobyć z istniejących systemów? – Dlaczego ta informacja nie może być wydobyta z istniejących systemów? – Jaka jest ważność brakującej informacji dla podejmowania strategicznych decyzji? – Jakie są bieżące cele strategiczne firmy i jak wdrożenie systemu ERP ułatwi ich osiągnięcie? – Reorganizacja, zmiana struktury firmy... Powody wdrożenia nowego SIZ – Integracja istniejących różnorodnych systemów w jednym zintegrowanym systemie – Optymalizacja procesów biznesowych w firmie i między firmą a jej dostawcami i klientami – Wzrost efektywności i elastyczności w w sferze produkcji, dystrybucji, windykacji – Możliwość prowadzenia wielokierunkowych analiz – Usprawnienia obsługi klienta i relacjami z dostawców Wymagania wobec systemu informatycznego – Analiza eksploatowanego obecnie systemu informatycznego pod kątem kompletności i spełnienia potrzeb oraz oczekiwań rozwojowych firmy – Do czego jest nam potrzebny system informatyczny? – Kto będzie korzystał z systemu informatycznego? – Wywiad z użytkownikami - ich oczekiwań i uwagi do systemu. – łatwy, szybkiego dostępu do informacji najlepiej przez przeglądarką internetową – informacja zagregowana i szczegółowa - łatwo przejścia z jednego poziomu do drugiego – możliwość tworzenia alertów (ostrzeżeń) – informacja w wielu przekrojach – Adaptacja systemu do potrzeb firmy aby zapewnić unikalność i rozwijać know-how firmy i zapewnić przewagę konkurencyjną wobec innych firm, nawet jeżeli stosują tego samego systemu. Wstęp do InformatykiZ 15 – – – – Obsługa urządzeń mobilnych i bezprzewodowych Elektroniczna wymiana dokumentów, współpraca z zewnętrznymi systemami, homebanking składać zamówienia przez Internet śledzić stan ich realizacji Zarządzanie polityki cenowej (różne modele i scenariusze cenowe, rabatów, dopłat wobec różnych grup kontrahentów w zależności od ich obrotów Kryteria przy wyborze pakietu ERP - usługi konsultacyjne, - usługi szkoleniowe - usługi integracyjne - Ilość jednocześnie korzystających z systemu użytkowników - platforma sprzętowa, system operacyjny i system do zarządzania bazy danych - Niskie koszty w przeliczeniu na jednego użytkownika zakupu, wdrożenia i eksploatacji (administracji), aktualizacji i rozwoju Finansowanie projektu informatycznego - Własne środki - Kredyt – Leasing - Fundusze UE. Opłacalność projektu ERP (ROI) Czynniki wpływające na efektywność wdrażania Jaki efekt przyniesie wdrożenie SI? Czy kadra kierownicza chce i jest gotowa do zmian? Jaki jest stopień zaangażowania kadry kierowniczej? Czy kadra kierownicza potrafiła i przekazała jakie ma potrzeby i wymagania? Czy jest przedstawiciel kadry kierowniczej, któremu zależy na sukces przy wdrożeniu? Doświadczenia wdrażających w adaptacji programu do wymagań firmy Możliwości parametryzacji systemy do potrzeb firmy prawidłowe oszacowanie i kontrola kosztów projektu Użytkownicy biznesowy potrafią posługiwać się i wykorzystać informacją znajdującej się w systemie! Czy firma jako struktura organizacyjna, ludzie, procesy jest w stanie dopasować swojej organizacji pracy, technologii, procesów do wdrożonego nowego systemu? Opłacalność projektu ERP (ROI - Return of Investment) Jak oszacować okres zwrotu? Liczenia kosztów = sprzęt (hardware) + licencje (software) + szkolenia administratorów, użytkowników + administracja + aktualizacja + wsparcie (support) Liczenie korzyści - Jakie korzyści i gdzie w jakich działach, procesach, osiągniemy poprzez wdrażanie SI? (zmiany w czasu obsługi procesów, ekonomia środków, pracy...)? Zdefiniować -> Zmierzyć (ocenić) -> Zsumować Opłacalność projektu ERP (ROI) Jak oszacować okres zwrotu? Jaka kwota (minimalne, średnio, maksymalne) możemy przeznaczyć na inwestycje IT? Jaki zwrot z inwestycji chcemy (zakładamy) że musimy osiągnąć (minimalny, średnio, maksymalny)? Miejsce systemów IT w firmie System informatyczny w zależności od jego roli w wypracowaniu zysku może pełnić rolę podtrzymującą lub główną (Banki, Instytucje ubezpieczeniowe, sklepy internetowe i projekty e-commerce) Dostawca usług aplikacyjnych - Application Service Provider (ASP) - Przykład - serwis księgowy Korzyści z outsourcingu procesów IT - wyniesienie obsługi informatycznej organizacji do zewnętrznej wyspecjalizowanej firmy - administracja i aktualizacja aplikacji, administracja infrastruktury IT, obniżenie kosztów (wydajność specjalizowanej firmy, zatrudnienie specjalistów, niezawodność sprzętu, zapewnienie zapasowych serwerów, jakość obsługi) Wstęp do InformatykiZ 16