Dieta dla diabetyków
Transkrypt
Dieta dla diabetyków
GKT Serwis - opieka nad osobami starszymi - opiekunki Niemcy - Dieta dla diabetyków 03/02/17 04:27:51 Dieta dla diabetyków Dieta dla diabetyków 1. Dieta dla diabetyków powinna byæ diet± pe³nowarto¶ciow±. 2. ¬ród³o energii: Zawsze nale¿y okre¶laæ zapotrzebowanie energetyczne. Nale¿y d±¿yæ do redukcji wagi z celem obni¿enia lub osi±gniêcia w³a¶ciwego wspó³czynnika BMI (diabetycy maj± czêsto nadwagê). 3. Bia³y cukier jest dozwolony w ma³ych ilo¶ciach (mo¿e stanowiæ do 10% ca³kowitej dostarczanej energii w trakcie dnia w ¶rodkach spo¿ywczych, ale nie w p³ynach!). 4. Spo¿ycie bia³ka powinno byæ obni¿one u pacjentów z nefropati± i wynosiæ 0,6 do 0,8g na kilogram wagi. 5. Alkohol jest dozwolony na ¿yczenie pacjenta po okre¶leniu indywidualnego ryzyka spo¿ywania alkoholu, w ilo¶ci do 20g na dzieñ u mê¿czyzn oraz 10g/dzieñ dla kobiet ( podawaæ mo¿liwie wraz z posi³kami obfituj±cymi w wêglowodany, by zapobiec niedocukrzeniu). 6. W przypadku tradycyjnej terapii insulinowej (CT) nale¿y stworzyæ sta³y schemat spo¿ywania posi³ków z ustalon± ilo¶ci± wêglowodanów i dawk± insuliny. 7. Przy intensywnej terapii insulinowej nie ma surowych regu³ dotycz±cych wielko¶ci posi³ków i wyboru ¶rodków spo¿ywczych. 8. Jedzenie miêdzy posi³kami stanowi niepotrzebn± dodatkow± dostawê kalorii (ma sens jedynie przy specjalnej terapii lekami). 9. S³odzik znajduje zastosowanie w napojach. 10. Produkty zastêpuj±ce cukier nie maj± ¿adnych zalet wzglêdem cukru bia³ego. 11. Produkty dla diabetyków najczê¶ciej nie maj± ¿adnych walorów zdrowotnych. Szczególnie diabetycy z nadwag± powinni unikaæ produktów dla diabetyków, poniewa¿ zawieraj± one czêsto du¿± t³uszczu. Na czym opiera siê dieta pe³nowarto¶ciowa? - du¿a ilo¶æ warzyw - ubogie w t³uszcze ¼ród³a bia³ka - pe³nowarto¶ciowy olej ro¶linny (np. rzepakowy) - regularne, zbalansowane posi³ki - ostatni posi³ek powinien sk³adaæ siê z chleba pe³noziarnistego z twaro¿kiem oraz jogurtu - napoje s³odziæ s³odzikiem - cukier bia³y stosowaæ oszczêdnie W praktyce wygl±da to nastêpuj±co: - owoce i warzywa do ka¿dego posi³ku (5 porcji dziennie) - redukcja ukrytych t³uszczy: chude produkty mleczne, ser, kie³basa, produkty miêsne - produkty pe³noziarniste - niskokaloryczne napoje Przyk³ad diety dla diabetyka o normalnej wadze: Po wstaniu: 1 szklanka wody Pierwsze ¶niadanie: 2 kromki chleba/tostu pe³noziarnistego, margaryna dietetyczna, powid³a ¶liwkowe, twaro¿ek z zio³ami (¶mietankowy), 2 fili¿anki kawy z mlekiem, 1 pomarañcza Drugie ¶niadanie: 2 ³y¿ki sto³owe p³atków owsianych (mog± byæ instant), ½ banana, ½ jab³ka, zsiad³e mleko, ewentualnie ze s³odzikiem, 1 szklanka wody Obiad: 1 ma³y sznycel sma¿ony na oliwie z oliwek, 2 ziemniaki posypane pietruszk±, porcja szpinaku, miseczka chudego twarogu z je¿ynami (mro¿onymi),ewentualnie s³odzony s³odzikiem, 1-2 szklanki wody mineralnej Miêdzy posi³kami: 1 ma³a porcja sernika wi¶niowego, 1 fili¿anka kawy z mlekiem Kolacja: 1 miseczka surowej marchewki i selera z sokiem z cytryny, olejemem rzepakowym i ewentualnie cukrem, 2 1/3 GKT Serwis - opieka nad osobami starszymi - opiekunki Niemcy - Dieta dla diabetyków 03/02/17 04:27:51 kromki chleba pe³noziarnistego, margaryna dietetyczna, 1 plaster edamera (30% w suchej masie), 1 kromka chudej szynki wieprzowej, 2 fili¿anki herbaty zio³owej Wieczorny posi³ek: 1 szklanka wody, pó³ kromki chleba pe³noziarnistego z serkiem zio³owym Przyczyny niedo¿ywienia u osób w starszym wieku: - brak apetytu - problemy z prze¿uwaniem i po³ykaniem - zaburzenia trawienia - ostre lub chroniczne choroby - obni¿enie sprawno¶ci fizycznej lub mentalnej - czynniki spo³eczne ( np. osamotnienie, ¶mieræ ma³¿onka) - nieprawid³owo dozowane ¶rodki uspokajaj±ce lub nasenne - spowolniona przemiana materii, zmniejszenie masy miê¶niowej, spadek aktywno¶ci fizycznej, a co za tym idzie spadek zapotrzebowania energetycznego. Zalecane pokrycie zapotrzebowania na witaminy i minera³y pozostaj± jednak bez zmian, co wiêcej wzrasta zapotrzebowanie na witaminê D, tzn. w mniejszej masie ¶rodków spo¿ywczych musi znajdowaæ siê wiêcej minera³ów i witamin. Nale¿y spo¿ywaæ produkty o du¿ej warto¶ci od¿ywczej. Najwa¿niejsze mikroelementy dla osób w zaawansowanym wieku to witamina D, B12 i folacyna. - Zdolno¶æ odczuwania pragnienia os³abia siê, co dzia³a negatywnie na funkcje mózgu, nerek i serca: seniorzy powinni piæ min.1,5 litra dziennie, warto poleciæ równie¿ produkty bogate w wodê (melony, pomidory, ogórki) oraz zupy. W przypadku seniorów z podwy¿szonym ryzykiem niedo¿ywienia warto zwróciæ uwagê na: - komunikacjê miêdzy opiekunem, pielêgniarzami, rodzin± i lekarzami - kontrolê wagi - przygotowywanie zestawieñ spo¿ytych potraw i napojów, identyfikacjê zahamowañ w jedzeniu i piciu – przy niskim spo¿yciu po¿ywienia zachowaæ efektywne ¶rodki dietetyczne Warto¶ci minimalne dla seniorów na dzieñ: Codziennie: 1 ciep³y posi³ek, 1 porcja owoców, 1 porcja warzyw lub sa³atek, 1 szklanka mleka i jogurtu, ser albo twaro¿ek, kromka chleba pe³noziarnistego albo z pe³nego przemia³u, 1 litr p³ynów (soki owocowe, woda mineralna, zupa, herbata, kawa), 1 kawa³ek miêsa, ryba lub jajka. Jak przekuæ zalecenia w dzia³anie? - stosowanie ró¿nych przypraw i zió³, aby dodaæ potrawom smaku - pobudzaj±ce apetyt przystawki lub napoje - elementy pomagaj±ce w piciu lub jedzeniu (s³omki, smoczki etc.) - mi³a atmosfera - unikanie rozpraszaj±cych czynników - przek±ski (z.B. ma³e kotleciki, chlebki ry¿owe) - osobom niespokojnym, zapominaj±cym mo¿na zaoferowaæ spo¿ycie posi³ku poza sto³em - jedzenie powinno byæ podzielone na porcje na jeden, dwa gryzy - konsystencja po¿ywienia powinna byæ ³atwa zarówno do prze¿uwania, jak i po³ykania - mo¿na wzbogaciæ napoje i potrawy suplementami; sporz±dzaæ zestawienia rzeczywi¶cie spo¿ytych ilo¶ci i warto¶ci energetycznych, co pozwoli na stwierdzenie ewentualnych braków ¿ywieniowych Zachowania seniorów: - zredukowane uczucie pragnienia - obawa przed nocnymi wizytami w toalecie - obawa przed piciem spowodowana nietrzymaniem moczu lub k³opotami z prostat± -zaburzenia prze³ykania - wychowanie, w którym niemile widziane jest picie w trakcie jedzenia 2/3 GKT Serwis - opieka nad osobami starszymi - opiekunki Niemcy - Dieta dla diabetyków 03/02/17 04:27:51 Symptomy pojawiaj±ce siê przy zmniejszonej ilo¶ci p³ynów: - skóra i ¶luzówki s± wysuszone - pojawiaj± siê zawroty i bóle g³owy, zatwardzenie, infekcja dróg moczowych, podwy¿szona temperatura cia³a, spl±tanie, zaburzenia pracy uk³adu kr±¿enia i nerek, utrata przytomno¶ci Jak zapewniæ odpowiedni± ilo¶æ p³ynów? - wszystkie posi³ki podawaæ z napojami - w miejscach czêsto odwiedzanych w mieszkaniu pozostawiæ w zasiêgu wzroku i rêki napoje, które nale¿y piæ w ci±gu dnia - zawsze nape³niaæ puste szklanki - wprowadziæ rytua³y picia (np. popo³udniowa kawa, herbatka o 17.00) - zwracaæ uwagê na przyjmowanie p³ynów u tzw. „samodzielnych seniorów” - im mniej po¿ywienia, tym wiêcej p³ynów - seniorzy wymagaj±cy opieki potrzebuj± asekuracji przy piciu - stosowaæ specjalne pojemniki na picie - uwzglêdniaæ ¿yczenia seniorów odno¶nie do picia Szczególnie wskazane napoje: - woda, herbata zio³owa lub owocowa, soki owocowe - kawê, czarn± herbatê równie¿ zalicza siê do te kategorii: ze wzglêdu na pobudzaj±cy wp³yw na serce i uk³ad kr±¿enia nie nadaj± siê jednak do gaszenia pragnienia (nie wiêcej ni¿ 4 fili¿anki) Przyk³ad dobowego rozk³adu przyjmowania p³ynów: ¦niadanie: 2 fili¿anki kawy lub herbaty (250ml) Miêdzy posi³kami: 1 szklanka soku owocowego lub ma¶lanki (200ml) Obiad: 1 szklanka wody mineralnej (200ml), 1 talerz zupy (150ml) Miêdzy posi³kami: 1 du¿a fili¿anka herbaty lub kawy (200ml) Kolacja: 2 fili¿anki herbaty zio³owej (300ml) Pó¼ny wieczór: 1 szklanka soku owocowego, woda mineralna (200ml) > ³±cznie: 1500ml Autor: Dominica Tigges, dietetyczka T³umaczenie: Katarzyna Sanojca ¬ród³o: aid Infodienst, Deutsche Gesellschaft für Ernährung e.V. , Senioren in der Gemeinschaftsverpflegung, Bonn 2007 [Niemieckie Towarzystwo ¯ywienia] 3/3