„Z naszej ma³ej ojczyzny nigdy się nie wyrasta. Jeśli my ju¿ w niej

„Z naszej ma³ej ojczyzny nigdy się nie wyrasta. Jeśli my ju¿ w niej

„Z naszej ma³ej ojczyzny
nigdy siê nie wyrasta.
Jeœli my ju¿ w niej nie mieszkamy
to ona mieszka w nas”.
–1–
Opracowa³ spo³ecznie zespó³ w sk³adzie:
Alina Gawlik, Grzegorz Hadzik, Krystyna Jendryca, Wies³awa Maciej,
Jolanta Maryniak, Jerzy Maryniak, Justyna Muszalska, Cecylia Pilarska,
Anna Rabiega, Jacek Rabiega, Joanna Rybark, Marek Soko³owski,
Pawe³ Trzêsicki, Adela Wawrzyniak, Zofia W³odarczyk, Maria WoŸnica,
Stefan Zawada i Adam ¯³obiñski pod redakcj¹ Floriana Piaseckiego.
Korekta: Jolanta Maryniak i Maria WoŸnica
Projekt ok³adki: Florian Piasecki.
Fotografie na ok³adce: Justyna Muszalska.
Fotografie:
ok³adka I:
1. Kapliczka Serca Jezusowego
4. Koœció³ p.w. Wniebowziêcia NMP
i Maryi Niepokalanej
5. Dworzec kolejowy
2. Figura œw. Jana Niepomucena
6. Koœció³ p.w. Niepokalanego
3. Zamek
Serca NMP
ok³adka 4:
1. ¯wirownia
7. Osiedle Nowe
2. Staw w Nowej Wsi
8. Plebania
3. Wiadukt kolejowy
9. Dom z muru pruskiego
4. Wejœcie do parku (od ul. Zamkowej)
10. Budynki sakralne na wzgórzu
5. Ul. Lipowa
cmentarnym.
6. Dawna pastorówka
Fotografie z cyklu Laski wspó³czesne, wybrane z wystawy
otwartej dnia 9.12.05 r. z okazji Dni Wielkopolski w Zamku Laski,
zatytu³owanej „Laski w barwach jesieni”.
Wydanie 1.
Wydawca: Towarzystwo Przyjació³ Lasek LUKUS,
Laski ul.Kêpiñska 16, 63-620 Trzcinica,
przy wsparciu finansowym Urzêdu Gminy w Trzcinicy.
Sk³ad i ³amanie: Rafa³ Komorowski.
Druk: Agencja Poligraficzno–Reklamowa „KORA”, Kêpno.
Wszelkie prawa zastrze¿one.
–2–
CA£OROCZNY SPIS WYDARZEÑ
I DANYCH LICZBOWYCH
KÊPNO, MARZEC 2006
–3–
Spis treœci.
1. Przedmowa ............................................................................................... str. 5.
Florian Piasecki
2. Naturalne i spo³eczne warunki ¿ycia mieszkañców .......................... str. 7.
Justyna Muszalska i Pawe³ Trzêsicki
3. Komunikacja, ³¹cznoœæ, korzystanie z paliw i energii ................... str. 21.
Marek Soko³owski i Adam ¯³obiñski
4. Gospodarka, handel i us³ugi ............................................................... str. 27.
Krystyna Jendryca i Joanna Rybark
5. Ekologia, rolnictwo i leœnictwo .......................................................... str. 33.
Adela Wawrzyniak i Jacek Rabiega
6. Ochrona zdrowia i pomoc spo³eczna ............................................... str. 41.
Zofia W³odarczyk i Wies³awa Maciej
7. Oœwiata i wychowanie ......................................................................... str. 45.
Jolanta Maryniak i Grzegorz Hadzik
8. Religijnoœæ mieszkañców .................................................................... str. 61.
Alina Gawlik i Anna Rabiega
9. Kultura i sport oraz stowarzyszenia i organizacje spo³eczne ........ str. 65.
Maria WoŸnica, Cecylia Pilarska
10. Transwielkopolski ¿ó³ty szlak wiod¹cy przez Laski ....................... str. 77.
z mapk¹ Lasek. Florian Piasecki
11. Z ¿ycia Towarzystwa ........................................................................... str. 85.
Florian Piasecki
12. Materia³y Ÿród³owe .............................................................................. str. 97.
–4–
1. Przedmowa
W dobie ogromnego postêpu technicznego oraz nieustannie zmieniaj¹cego
siê otoczenia brak nam czasu, by przystan¹æ na chwilê i w pe³ni zaobserwowaæ zachodz¹ce zmiany. Ludzie jakby ci sami, ale inni. Ze zdziwieniem
stwierdzamy, ¿e to my mamy najwiêkszy wp³yw na kszta³t przemian zachodz¹cych w naszym otoczeniu. Nie zatrzymamy ani przemian, ani czasu. Mo¿emy jednak na œwie¿o zarejestrowaæ fakty i zdarzenia minionego roku.
Towarzystwo Przyjació³ Lasek – LUKUS podjê³o siê tego trudu. Zebraliœmy i zarejestrowaliœmy fakty i dane liczbowe dotycz¹ce 2005 roku w miejscowoœci, która zawsze posiada³a swoj¹ to¿samoœæ w gminie Trzcinica, powiecie
kêpiñskim i województwie wielkopolskim.
Mamy nadziejê, ¿e nasza wspólna inicjatywa spotka siê z ¿yczliwym przyjêciem ze strony tych, którzy zawodowo zajmuj¹ siê statystyk¹ i faktografi¹,
a przede wszyskim zaœ ze strony: mieszkañców, dzieci i m³odzie¿y, zbieraczy i kolekcjonerów tego typu wydawnictw.
¯yczymy przyjemnej lektury.
Florian Piasecki z zespo³em
–5–
–6–
2. Naturalne i spo³eczne warunki ¿ycia mieszkañców
Po³o¿enie i obszar
Laski s¹ malownicz¹ miejscowoœci¹ po³o¿on¹ w pó³nocnej czêœci gminy
Trzcinica, w powiecie kêpiñskim, województwie wielkopolskim. Granice so³ectwa wyznaczaj¹: na pó³nocnym wschodzie lasy za Now¹ Wsi¹ s¹siaduj¹ce z Joank¹ i Mroczeniem (gmina Baranów), na wschodzie rzeka Pomianka
bêd¹ca naturaln¹ granic¹ z gmin¹ £êka Opatowska, od po³udnia pola uprawne za miejscowoœciami Borek i Granice – s¹siaduj¹ce z terenami wsi KuŸnica Trzciñska i Trzcinica, od zachodu miejscowoœæ Smardze.
Powierzchnia geodezyjna so³ectwa Laski wynosi 2196,43 ha. Sk³adaj¹ siê
na ni¹ tereny:
– u¿ytki rolne: 1311,49 ha w tym:
• grunty orne ...... – 1077,97 ha
• sady ................... – 6,67 ha
• ³¹ki .................... – 223,65 ha
• pastwiska ......... – 3,20 ha
– lasy i grunty leœne: 723,01 ha
– grunty pod wodami: 16,28 ha
– u¿ytki kopalne: 2,49 ha
– tereny komunikacyjne (drogi, kolej): 79,80 ha
– tereny zabudowane: 53,15 ha
– nieu¿ytki: 5,43 ha
Wg podzia³u na mezoregiony fizyczno-geograficzne obszar gminy Trzcinica, a tym samym Lasek, nale¿y do prowincji Ni¿u Œrodkowoeuropejskiego,
podprowincji Niziny Œrodkowopolskiej, makroregionu Nizina Po³udniowowielkopolska.
Gmina Trzcinica znajduje siê w obrêbie mezoregionu Wysoczyzna Wieruszowska, na wzniesieniach Mikorzyñsko-Trzciñskich.
Obszar gminy pod wzglêdem morfologicznym jest ma³o urozmaicony.
Ukszta³towanie terenu, rzeŸba, gleby i wody s¹ pochodzenia lodowcowego –
teren dawnego zlodowacenia œrodkowopolskiego. Charakterystyczne s¹ niewysokie wzniesienia poprzedzielane pradolinami cieków wodnych.
Najwiêkszym obni¿eniem jest rozleg³a dolina Pomianki, obejmuj¹ca wschodni¹ czêœæ gminy, której dno znajduje siê tu na poziomie ok. 170 m npm. Najwy¿sze wzniesienie znajduje siê w lesie w zachodniej czêœci Lasek – jest to
Kamienna Góra o wysokoœci 234 m npm.
–7–
Teren gminy lekko wznosi siê w obrêbie Lasek w kierunku pó³nocno-zachodnim i w obrêbie Wodzicznej w kierunku po³udniowo-wschodnim, opada w okolicach osady Parcele i w dolinie cieku Pomianki. Spadki terenu s¹
zró¿nicowane od 2-3% na wysoczyŸnie do 12-15% na zboczach dolin i w obrêbie pagórków.
Budowa geologiczna
Pod wzglêdem geologicznym teren gminy le¿y w obrêbie jednostki zwanej
Monoklin¹ Przedsudeck¹. Charakteryzuje siê ona g³êbokim pod³o¿em zbudowanym ze ska³ permsko-mezozoicznych (piaskowców, i³ów, mu³owców,
wapieni i margli), których ³¹czna gruboœæ siêga ponad 1500 m. Bezpoœrednio
na nich le¿y warstwa osadów trzeciorzêdowych o mi¹¿sznoœci dochodz¹cej
do 200 m. Do 100 m dochodzi mi¹¿sznoœæ utworów czwartorzêdowych –
akumulacji lodowcowej, wodnolodowcowej, rzecznej, jeziorno – bagiennej
i eolicznej.
Wewnêtrznie grunty gminy Trzcinica s¹ zró¿nicowane. W pod³o¿u obszarów wysoczyznowych powszechnie wystêpuj¹ utwory bezpoœredniej akumulacji lodowca – gliny zwa³owe pochodzenia lodowcowego, fluwioglacjalne
piaski i ¿wiry moreny czo³owej. W obni¿onych partiach terenu wystêpuj¹
ska³y pochodzenia organicznego, wœród nich torfy silnie zamulone.
Wody podziemne i powierzchniowe
Zgodnie z hydrologicznym podzia³em kraju teren gminy Trzcinica znajduje siê w makroregionie zachodnim Ni¿u Polskiego – regionie wielkopolskim.
Na jego obszarze zbiorniki wód podziemnych o znaczeniu u¿ytkowym wystêpuj¹ w utworach trzecio- i czwartorzêdowych.
ród³em zaopatrzenia gminy w wodê jest poziom wodonoœny czwartorzêdowy. Tworz¹ go piaski fluwioglacjalne zalegaj¹ce na g³êbokoœci 20-50 m.
Wydajnoœæ tego poziomu jest zmienna i waha siê w granicach 20-60 m3/h,
lokalnie do ponad 100 m3/h. Wody tego poziomu znajduj¹ siê pod ciœnieniem
hydrostatycznym wywo³anym nadleg³ymi glinami zwa³owymi.
Ujêcie wody dla Lasek stanowi¹ dwie studnie g³êbinowe po³o¿one na terenie hydroforni, których wydajnoœæ wynosi 95 m3/h. Œrednie zapotrzebowanie na wodê wynosi 330 m3/d.
–8–
Charakterystykê ujêæ g³êbinowych w so³ectwie Laski przedstawia
poni¿sza tabela.
Wody gruntowe swym charakterem i g³êbokoœci¹ wystêpowania odzwierciedlaj¹ cechy terenu oraz budowê geologiczn¹ jego pod³o¿a. Na terenach
wysoczyznowych, po³o¿onych nieco ni¿ej woda gruntowa wystêpuje na g³êbokoœci 1-3 m. Na obszarze zbudowanym z trudno przepuszczalnych glin
(Laski) woda gruntowa wystêpuje w postaci ma³o wydajnych s¹czeñ lub jako
woda œródglinna zazwyczaj g³êbiej ni¿ 2 m.
Sieæ wód powierzchniowych w gminie Trzcinica jest dosyæ uboga. Obszar
gminy po³o¿ony jest w dorzeczu Prosny bêd¹cej dop³ywem Warty.
Najwiêkszym ciekiem i osi¹ hydrograficzn¹ gminy jest rzeka Pomianka, lewobrze¿ny dop³yw Prosny, odprowadzaj¹cy wody w kierunku pó³nocnym
i wschodnim. Jej d³ugoœæ na terenie gminy wynosi ok. 9 km, a powierzchnia
zlewni 35 km2. Rzeka wyp³ywa spod Smardz na wys. ok. 185 m npm. Dop³ywem Pomianki na terenie gminy jest Rów Laskowski – lewostronny dop³yw
o d³. 3,85 km; na terenie gminy ma d³ugoœæ 1,85 km.
Zlewniê Pomianki pokrywaj¹ gliny zwa³owe, a w œrodkowej czêœci doliny
rzeki jest rozleg³e zag³êbienie wype³nione madami i piaskami rzecznymi
z bogat¹ sieci¹ cieków i rowów melioracyjnych (czêœæ œrodkowo-wschodnia
gminy). Wszystkie cieki charakteryzuje œnie¿no-deszczowy system zasilania.
Czêœæ drobnych cieków i rowów ma charakter okresowy.
Naturalne zbiorniki wodne na terenie gminy prawie nie wystêpuj¹
Istniej¹ce zbiorniki zajmuj¹ niewielkie powierzchnie i s¹ to na ogó³ niewielkie „oczka wodne” zlokalizowane w dolinach rzecznych.
W so³ectwie Laski znajduje siê kilka stawów. Dwa z nich znajduj¹ siê
w pobli¿u oczyszczalni œcieków. S¹ te¿ dwa stawy w Nowej Wsi, obecnie bêd¹ce w³asnoœci¹ prywatn¹.
–9–
Surowce mineralne
Na terenie gminy Trzcinica ³atwo dostêpn¹ kopalin¹ jest tylko kruszywo
naturalne. Z³o¿a tego surowca zarejestrowano w Laskach, Trzcinicy, Piotrówce, Pomianach, Ignacówce Trzeciej. S¹ to g³ównie z³o¿a drobnych piasków wykorzystywanych do potrzeb budownictwa i budowy dróg.
Oprócz piasku i ¿wiru na terenie gminy wystêpuj¹ z³o¿a torfu, rudy darniowej i gliny.
Gleby
Gleby na terenie gminy Trzcinica powsta³y w wyniku zlodowacenia œrodkowopolskiego, w obszarze wysoczyzny drugiego zlodowacenia.
Pokrywê glebow¹ tworz¹ g³ównie gleby piaskowe ró¿nych typów genetycznych: bielicowe, p³owe, brunatne w³aœciwe, wy³ugowane i kwaœne, powsta³e na ubogich ska³ach macierzystych, a tak¿e gliny i py³y wystêpuj¹ce
w pó³nocnej czêœci gminy. S¹ to gleby o œredniej i s³abej przepuszczalnoœci
dla wód opadowych. Spotkaæ mo¿na czarne ziemie w³aœciwe i ziemie szare.
W obni¿onych partiach terenu oraz w dolinie Pomianki wystêpuj¹ gleby torfowe, murszowato-torfowe, murszowato-mineralne oraz murszowate, u¿ytkowane g³ównie jako u¿ytki zielone.
Wszystkie gleby odznaczaj¹ siê rozmaitoœci¹ i w wiêkszoœci wypadków
¿yznoœci¹, stwarzaj¹c korzystne warunki do produkcji rolno-leœnej.
Ogólnie w gminie wystêpuj¹ gleby:
– œredniej jakoœci (klasa IVa i IVb) ................. – 40%
– gleby s³abe (klasa V) ...................................... – 35%
– gleby najs³absze (klasa VI) ........................... – 20%
– dobre i œredniodobre (klasa IIIa i IIIb) ........ – 5%
Wg mapy glebowo-rolniczej w Laskach wystepuje:
– kompleks ¿ytni b. dobry – na wschód od m. Laski,
– kompleks ¿ytni dobry – w okolicach osady Laski-Nowa Wieœ,
– kompleks ¿ytni s³aby – na zachód od m. Laski,
– kompleks zbo¿owo-pastewny mocny – zwarty kompleks w obrêbie Lasek.
Klimat
Pod wzglêdem klimatycznym gmina cechuje siê stosunkowo wysok¹ temperatur¹ roczn¹ powietrza (+8,7°C), krótkotrwa³¹ zim¹, wczesn¹ wilgotn¹
wiosn¹ oraz ciep³ym latem (œrednia temperatura w lipcu wynosi +18,8°C).
Liczba dni pochmurnych wynosi 120-130, pogodnych 50-60, mroŸnych 30-60,
– 10 –
a z przymrozkami 100-118 (nawet w koñcu kwietnia). Czas zalegania pokrywy œnie¿nej wynosi ok. 60 dni.
Poni¿szy wykres przedstawia temperatury lutego i marca 2005 r. z godz.7.00
w Laskach; pomiar na wysokoœci 2 m nad ziemi¹.
Okres wegetacyjny trwa przeciêtnie 210-217 dni. Czêsto rozpoczyna siê
ju¿ w ostatniej dekadzie marca i trwa do pierwszych dni listopada.
Roczny opad atmosferyczny wynosi ok. 580 mm, najwiêcej opadów przypada na miesi¹ce letnie. W ostatnich latach zanotowano znaczny ich spadek.
Wilgotnoœæ wzglêdna powietrza wynosi 75%.
Wiatry wiej¹ przewa¿nie z kierunków zachodnich – ich udzia³ wynosi przeciêtnie 23%, pó³nocno-zachodnich z udzia³em ok. 14% i po³udniowo-zachodnich z udzia³em 13%. Wiatry z pozosta³ych kierunków wystêpuj¹ znacznie
rzadziej, a okres bezwietrzny kszta³tuje siê na poziomie 10% w skali roku. Najwiêksze prêdkoœci wystêpuj¹ zim¹ i wiosn¹, najmniejsze – latem; œrednia prêdkoœæ wiatrów wynosi 3,4-3,6 m/s.
Spo³eczeñstwo
So³ectwo Laski administracyjnie nale¿y do gminy Trzcinica, która s¹siaduje z gminami: Rychtal, Baranów, £êka Opatowska oraz Byczyna i Wo³czyn, le¿¹cymi w granicach województwa opolskiego.
Powierzchnia geodezyjna gminy wynosi 7514 ha, w jej granicach wydzielonych jest osiem so³ectw.
– 11 –
Liczba ludnoœci w gminie na dzieñ 31.12.2005 r. wynosi 4788 osób, w poszczególnych so³ectwach:
– Laski – 1636 osób,
– Trzcinica – 1208 osób,
– Wodziczna – 632 osoby,
– Piotrówka – 380 osób,
– Smardze – 341 osób,
– Pomiany – 233 osoby,
– KuŸnica Trzciñska – 224 osoby,
– Anio³ka Pierwsza – 134 osoby.
Tabela przedstawia liczbê i p³eæ mieszkañców w poszczególnych
przysió³kach Lasek.
w Laskach
W 2005 r. w so³ectwie Laski zanotowano 16 urodzeñ, 19 zgonów, 14
zawartych ma³¿eñstw.
Ruch naturalny ludnoœci obrazuje poni¿sza tabela.
– 12 –
Bezrobocie
Z uwagi na fakt, ¿e powiat kêpiñski sta³ siê „zag³êbiem stolarskim”, okoliczni mieszkañcy znajduj¹ zatrudnienie g³ównie w lokalnych zak³adach stolarsko-tapicerskich. W zwi¹zku z tym stopa bezrobocia w powiecie jest stosunkowo niska i na dzieñ 31.12.2005 r. wynosi 8,1%. Dla porównania w woj.
wielkopolskim wynosi 14,6%, a ogó³em w Polsce 17,6%.
Na koniec 2005 r. w Powiatowym Urzêdzie Pracy w Kêpnie zarejestrowanych by³o 164 bezrobotnych z gminy Trzcinica, z czego 118 osób stanowi³y kobiety.
Liczba bezrobotnych w Laskach kszta³towa³a siê na poziomie 56 osób
i by³a wy¿sza w stosunku do roku 2004 o 7 osób. Wœród bezrobotnych zdecydowan¹ wiêkszoœæ stanowi³y kobiety – 40 osób.
Tabela przedstawia liczbê bezrobotnych mieszkañców so³ectwa Laski w
poszczególnych przysió³kach w latach 2004-2005.
– 13 –
Strukturê bezrobotnych mieszkañców Lasek wg ró¿nych kryteriów na koniec
2005 r. przedstawia poni¿sza tabela:
– 14 –
Gmina Trzcinica
Gmina Trzcinica
Jak ju¿ wspomniano administracyjnie Laski nale¿¹ do gminy Trzcinica.
Podstawowym organem gminy o charakterze uchwa³odawczym i kontrolnym
jest rada gminy. Obecna Rada Gminy pochodzi z wyborów, które odby³y siê
w 2002 r. i liczy 15 radnych.
– 15 –
Przewodnicz¹cym Rady Gminy jest Jan Bartkowiak z Lasek, a zastêpcami przewodnicz¹cego s¹ Anna Bartkowiak z KuŸnicy Trzciñskiej i Jan Rudnicki z Pomian. Pozosta³ymi radnym s¹:
– Wojciech Biegañski z Wodzicznej,
– Roman Bryja ze Smardz,
– Tomasz Gatner z Trzcinicy,
– Leszek Gawiñski z Piotrówki,
– Andrzej Jarczak z Trzcinicy,
– Zdzis³aw Miko³ajczyk z Trzcinicy,
– Zygmunt Podejma z Lasek,
– Edward Rybak z Trzcinicy,
– Jerzy Szyc z Lasek,
– Waldemar Szymañski z Anio³ki Pierwszej,
– Jan Tomalik z Lasek,
– Krzysztof Waloszczyk z Borku.
Radni obraduj¹ na sesjach Rady Gminy Trzcinica, które poprzedzane s¹
pracami radnych w nastêpuj¹cych komisjach:
– Komisja Rewizyjna,
– Komisja Planowania Bud¿etu i Finansów,
– Komisja Rolnictwa, Handlu, Przemys³u, Us³ug i Ochrony Œrodowiska,
– Komisja Oœwiaty, Kultury i Sportu, Spraw Socjalnych, Bezpieczeñstwa
Publicznego i Ochrony Przeciwpo¿arowej.
Organem wykonawczym gminy jest wójt. W gminie Trzcinica od roku 1992
tj. ponad trzy kadencje, funkcjê tê pe³ni in¿. Stanis³aw Szydlik. Zastêpc¹ wójta i jednoczeœnie sekretarzem jest pan Romuald Trzepizur, a skarbnikiem gminy jest mgr in¿. Grzegorz Baraniak.
Wójt wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzêdu Gminy, którym kieruje.
W strukturze organizacyjnej urzêdu s¹ nastêpuj¹ce komórki organizacyjne:
– referat finansowy; kieruje nim skarbnik gminy, pracuj¹ panie: £ucja Jokiel, Irena Wojciak, Renata Smakosz, Maria Stryjakiewicz;
– referat gospodarki gruntami, przestrzennej i komunalnej, rolnictwa,
BHP i ochrony œrodowiska; kierownikiem jest Andrzej Stryjakiewicz,
pracownicy: Bronis³aw Zataj, Józef ¯³obiñski, Justyna Muszalska;
– kierownik Urzêdu Stanu Cywilnego – Maria Gatner;
– samodzielne stanowiska pracy:
– stanowisko ds. obs³ugi Rady Gminy i jej organów oraz archiwum – Donata Gawlik;
– stanowisko ds. ogólnych – Zofia Kwaœniak;
– stanowisko ds. wojskowych, obrony cywilnej, dzia³alnoœci antyterrorystycznej i kasjera – Henryka Siwa;
– 16 –
– stanowisko ds. oœwiaty gminnej – Bo¿ena Henczyca,
– informatyk urzêdu – Roman Jokiel.
Jednostkami organizacyjnymi Gminy Trzcinica oprócz Urzêdu Gminy s¹:
– Gminny Oœrodek Pomocy Spo³ecznej w Trzcinicy, kierownik pani
Anna Parzonka, pracownice: Mariola Nawrocka, Karolina Orszulak,
Bo¿ena Parzonka, Joanna Wojciak;
– Gminna Biblioteka Publiczna w Trzcinicy – dyr. Renata Goœæ, z fili¹ biblioteczn¹ w Laskach – kier. Cecylia Pilarska;
– Zespó³ Szkó³ w Laskach – dyr. Grzegorz Hadzik;
– Zespó³ Szkó³ w Trzcinicy – dyr. Ma³gorzata Hadzik.
W gminie Trzcinica jest osiem wsi so³eckich. So³tysami s¹:
– w Trzcinicy – Edmund Mo¿d¿anowski,
– w Laskach – Zygmunt Podejma,
– w Wodzicznej – Tadeusz Tomalik,
– w Piotrówce – Leszek Gawiñski,
– w Smardzach – Stanis³aw Ty³a,
– w Pomianach – Irena Dybul,
– w KuŸnicy Trzciñskiej – Szczepan Maksym,
– w Anio³ce Pierwszej – Ryszard Gaze.
Obecn¹ Radê So³eck¹ w Laskach wybrano w styczniu 2003 r. na zebraniu
Samorz¹du Mieszkañców wsi Laski. So³tysem zosta³ Zygmunt Podejma.
W sk³ad Rady So³eckiej wchodz¹: Zygmunt Kanclerz – spo³eczny zastêpca
so³tysa, Florian Piasecki – sekretarz, oraz cz³onkowie rady: Piotr Jokiel, Stanis³aw Jokiel, Jerzy Krowiarz, Cecylia Pilarska, Jerzy Szajdak, Leszek Tomalik, Adam ¯³obiñski, Janusz ¯³obiñski.
W 2005 roku odby³o siê szeœæ posiedzeñ Rady So³eckiej, na których omawiano m.in. sprawy: propozycji zmian obwodów szkolnych i likwidacji Gimnazjum
w Laskach, remontu starej stra¿nicy, przygotowañ do udzia³u w do¿ynkach gminnych w Trzcinicy i parafialnych w Laskach, dewastacji znaków drogowych, pilnych inwestycji i remontów w so³ectwie itp.
Policja
Pierwszy posterunek policji w Laskach zosta³ utworzony w 1881 r.
Od 01.01.2005 r. powo³any zosta³ Posterunek Policji w Trzcinicy z siedzib¹
w Laskach, który obejmuje swym zasiêgiem teren trzech gmin: Trzcinica, Rychtal, £êka Opatowska.
W sk³ad posterunku wchodzi 6 osób:
– kierownik posterunku – komisarz Ireneusz Lewicki,
– 17 –
– asystent (prowadzi postêpowania przygotowawcze) – starszy aspirant
Mieczys³aw Wodnik,
– czterech dzielnicowych, którzy maj¹ w swoim rejonie 3,5 tys. mieszkañców ka¿dy:
Rejon I – sier¿ant sztabowy Krzysztof Ludwiczak – teren gminy Rychtal,
Rejon II – sier¿ant sztabowy Krzysztof Szydlik – czêœæ gm. Trzcinica
i czêœæ gm. Rychtal,
Rejon III – sier¿ant sztabowy S³awomir Kasprzak – czêœæ gm. £êka Opatowska i czêœæ gm. Trzcinica,
Rejon IV – sier¿ant sztabowy Jan Miko³ajczyk – teren gminy £êka Opatowska.
Kierownik posterunku przyjmuje interesantów w poniedzia³ki w godz.
15.30-17.30. Dzielnicowi pe³ni¹ dy¿ury w Posterunku Policji w Laskach (ul.
Kêpiñska) i punktach przyjêæ dzielnicowych w Opatowie i Rychtalu w poniedzia³ki w godz. 15.00-17.00, w œrody w godz. 8.00-10.00.
W 2005 r. na terenie ca³ego posterunku nieznacznie wzros³a iloœæ kradzie¿y i w³amañ. Nie by³o natomiast w prowadzeniu spraw kryminalnych.
Poczta
Punkt pocztowy w Laskach funkcjonowa³ ju¿ od roku 1881; wówczas
kontrolê nad nim sprawowa³ Urz¹d Pocztowy w Kêpnie.
Od roku 1999 na skutek zmian organizacyjnych Poczty Polskiej, Urz¹d
Pocztowy ma swoj¹ siedzibê w Trzcinicy. W Laskach natomiast funkcjonuje
Agencja Pocztowa, która ma swoj¹ siedzibê w budynku przy ul. Kêpiñskiej.
Jest prowadzona przez pani¹ Aleksandrê Stanis³awek na mocy umowy agencyjnej z Poczt¹ Polsk¹, na rzecz której agent wykonuje okreœlone us³ugi. S¹
to wp³aty na konta i wyp³aty pieniê¿ne, przyjmowanie paczek oraz listów
priorytetowych i ekonomicznych.
Agencja pocztowa w Laskach jest czynna w godz. 8.00-13.30.
Na terenie so³ectwa Laski dorêczycielami s¹: Wies³awa Czaja – zam. w Laskach
i Sylwester Zimoch – zam. w Jeleniej G³owie.
Szko³a
Pierwsza szko³a w Laskach zosta³a utworzona w 1815 r. i mieœci³a siê
wówczas na terenie maj¹tku.
Dziœ w Laskach istnieje Zespó³ Szkó³ im. Jana Paw³a II, maj¹cy siedzibê
przy ul. Lipowej 34. W sk³ad Zespo³u Szkó³ wchodz¹:
– Publiczne Przedszkole Samorz¹dowe,
– 18 –
– Szko³a Podstawowa,
– Gimnazjum w Laskach wraz z oddzia³em Gimnazjum w Trzcinicy.
Oprócz kadry nauczycielskiej zatrudnieni s¹ pracownicy w sekretariacie,
ksiêgowoœci, kuchni i pracownicy gospodarczy.
Wybory
Rok 2005 by³ rokiem wyborów, zarówno do parlamentu, jak i na fotel prezydencki.
25 wrzeœnia odby³y siê wybory do sejmu i senatu. Spoœród 16 komitetów
wyborczych, najwiêcej g³osów w gminie uzyskali kandydaci na pos³ów z nastêpuj¹cych ugrupowañ:
Spoœród 19 kandydatów na senatorów, najwiêksz¹ liczbê g³osów w gminie
otrzymali kolejno przedstawiciele: Samoobrony, Ligi Polskich Rodzin, Socjaldemokracji Polskiej, Prawa i Sprawiedliwoœci, Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Frekwencja wyborcza ogó³em w gminie wynios³a 39,2%; w Laskach
41,2%, w Trzcinicy 38,2%, w Wodzicznie 36,7%.
Wybory na Prezydenta RP odby³y siê w dwóch turach. Pierwsza mia³a
miejsce 9 paŸdziernika, druga 23 paŸdziernika 2005r.
W I turze najwiêcej g³osów w gminie uzyska³ Andrzej Lepper – 36,1%,
Lech Kaczyñski – 28,1%, Donald Tusk – 23,3%, Marek Borowski – 7,6%.
Frekwencja w gminie wynios³a 49,6%.
Ostatecznie do II tury przeszli L. Kaczyñski i D. Tusk.
– 19 –
Liczbê wyborców uprawnionych do g³osowania oraz wyniki g³osowania
i frekwencjê w poszczególnych okrêgach wyborczych przedstawia poni¿sza
tabela.
-
Podsumowanie
Dziœ, w dobie odradzania siê regionalizmu, d¹¿ymy do zachowania swoistych cech kultury naszego terenu, do pog³êbiania wiedzy o tej kulturze,
a tak¿e jej rozwoju i odnowy.
Znajomoœæ naturalnych i spo³ecznych warunków ¿ycia mieszkañców pozwala ustaliæ cechy charakterystyczne dla danego regionu. D¹¿¹c do zrównowa¿onego rozwoju tych obszarów, obieramy taki kierunek rozwoju spo³ecznego i gospodarczego, który w zaspokajaniu potrzeb spo³ecznoœci lokalnej nie
doprowadza do degradacji œrodowiska przyrodniczego. W praktyce oznacza to
harmonijny rozwój w wymiarze ekologicznym, ekonomicznym i spo³ecznym
z pe³nym uwzglêdnieniem ³adu przestrzennego.
– 20 –
3. Komunikacja, ³¹cznoœæ,
korzystanie z paliw i energii
Komunikacja kolejowa
Przewozy osobowe na linii kolejowej Namys³ów-Kêpno ju¿ w 1989 roku
zosta³y zaplanowane do likwidacji. Po protestach mieszkañców linia ta funkcjonowa³a jeszcze do dnia 6 marca 1992 roku. W tym dniu ostatni poci¹g osobowy dojecha³ tylko do Studnicy i zatrzyma³ siê w lesie. Sporadycznie przez
kilka nastêpnych lat odbywa³y siê przewozy towarowe. Nastêpnie ca³kowicie
zatrzymano ruch. Spowodowa³o to, ¿e So³ectwo Laski zosta³o odciête od po³¹czeñ kolejowych. Obecnie w czêœci zabudowañ stacji Laski-Smardze znajduj¹ siê mieszkania, a reszta infrastruktury kolejowej tzn. nasypy, trakcja elektryczna, rozjazdy, itp. ulega stopniowej dewastacji.
Komunikacja ko³owa
Drogi krajowe – przez Laski nie przebiega ¿adna droga krajowa. Najbli¿sz¹ jest droga nr 453 Baranów-Rychtal-Namys³ów-Brzeg zwana powszechnie „rychtalsk¹ szos¹”.
Drogi powiatowe – przez Laski przebiegaj¹ cztery drogi powiatowe. Ich
stan techniczny i parametry s¹ zró¿nicowane. Na ogó³ s¹ to drogi VI i VII klasy technicznej, nie dostosowane do ruchu ciê¿kiego.
Droga nr 508 relacji Mroczeñ-Wo³czyn przez Laski i KuŸnicê Trzciñsk¹ na
ca³ej d³ugoœci posiada nawierzchniê asfaltow¹. Od KuŸnicy Trzc. do granicy z woj. opolskim asfalt jest nadal w¹ski i niezmodernizowany.
Droga nr 536 relacji Laski-£êka Opatowska przez Stogniew, w obrêbie so³ectwa Laski jest drog¹ ziemn¹, utwardzon¹ ¿wirem, szlak¹ i kliñcem.
Droga nr 540 relacji Laski-Mroczeñ przez Granice i Smardze, na odcinku
Granice-Smardze jest drog¹ asfaltow¹, a nastêpnie do Tartaku Laski – ziemn¹
czêœciowo utwardzon¹. Za Tartakiem ³¹czy siê z drog¹ krajow¹ nr 453.
Droga nr 543 relacji Laski-Rychtal przez Trzcinicê i Wielki Buczek na ca³ej d³ugoœci jest drog¹ asfaltow¹. Droga ta ³¹czy Laski z oœrodkiem gminnym w Trzcinicy.
Drogi gminne – drogi te stanowi¹ uzupe³nienie dróg powiatowych i spe³niaj¹ funkcjê dróg lokalnych dojazdowych.
Wykaz wa¿niejszych dróg gminnych przebiegaj¹cych przez Laski:
001: Nowa Wieœ-Laski, przez wieœ do drogi powiatowej nr 508 na ca³ej d³ugoœci jest drog¹ asfaltow¹, nawierzchniê po³o¿ono w 2005 roku
– 21 –
003: Od granicy gminy Baranów przez Now¹ Wieœ do Lasek („s³upska”
droga) ul. Parkowa, do drogi powiatowej nr 536;
006: Laski do drogi powiatowej nr 508 z lasu (dawny trakt wieluñski) – ¿wirownia;
007: Laski od drogi powiatowej nr 508 ul. Czereœniowa przez wiadukt,
a dalej przez las do drogi nr 540 w kierunku Tartaku;
008: Laski – droga wzd³u¿ torów kolejowych od wiaduktu do ul. Armii Krajowej;
009: Laski – droga od drogi gminnej nr 003 do drogi gminnej nr 007; droga
przez wieœ: ul. G³ówna i od kapliczki do ul. Czereœniowej,
010: Laski – droga przez wieœ od drogi gminnej nr 009, od kapliczki ul. Koœcielna i ul. Szkolna;
011: Laski-Smardze od drogi powiatowej nr 508 do drogi powiatowej nr 540
ul. Lipowa i ul. Armii Krajowej;
012: Laski-Granice ul. Graniczna od drogi gminnej nr 011 do drogi powiatowej nr 540;
013: Borek-Pi³a od drogi powiatowej nr 508 do miejscowoœci Pi³a.
Parkingi – w Laskach znajduj¹ siê dwa parkingi: pierwszy na rogu ulicy
Koœcielnej i ulicy Szkolnej (tzw. „turnowisko”), drugi obok koœcio³a na ulicy Ks. St. Stoiñskiego.
Stacje paliw – w Laskach znajduje siê jedna stacja paliw na terenie Fabryki Mebli „Laski”, przy ulicy Kêpiñskiej.
Komunikacja autobusowa (PKS) – na terenie so³ectwa Laski zlokalizowanych jest piêæ przystanków PKS:
1) przy drodze powiatowej nr 508 – Leœny Oœrodek Naukowo-Edukacyjny Laski;
2) przy drodze powiatowej nr 508 – Laski – Nowa Wieœ;
3) przy drodze powiatowej nr 508 – Laski ul. Kêpiñska;
4) Laski ul. Lipowa;
5) Przy drodze powiatowej nr 508 – Laski-Borek-Granice.
– 22 –
Tabela 1. Rozk³ad jazdy PKS Laski ul. Kêpiñska.
Tabela 2. Rozk³ad jazdy PKS Laski ul. Lipowa
Legenda:
S – kursuje w dni nauki szkolnej
6 – kursuje w soboty oraz 2.05, 16.06 i 14.08.2006 r.
A – nie kursuje w niedziele i œwiêta
a – nie kursuje w Wigiliê i w pi¹tek po Bo¿ym Ciele
F – kursuje od poniedzia³ku do pi¹tku w dni robocze
H – kursuje w wakacje i ferie szkolne
m – nie kursuje w Wigiliê i Sylwestra
U – nie kursuje 25.12, 01.01 i w 1 dzieñ Wielkanocy
– 23 –
£¹cznoœæ
So³ectwo Laski pod³¹czone jest poprzez sieæ doziemnych kabli telefonicznych do kablowej linii œwiat³owodowej relacji Rychtal-Trzcinica-£êka
Opatowska-Baranów-Kêpno.
Cyfrowa centrala telefoniczna typu RISLU/5ES znajduje siê w Trzcinicy, do
której pod³¹czeni zostali wszyscy mieszkañcy zg³aszaj¹cy zapotrzebowanie.
Na terenie so³ectwa Laski do sieci TP S.A. pod³¹czonych jest oko³o 240
abonentów prywatnych. W roku 2005 czêœæ abonentów przesz³a do sieci
TELE 2. Liczba tych osób jest nieznana ze wzglêdu na ochronê danych osobowych (TELE 2 nie udziela informacji o abonentach).
Laski znajduj¹ siê w zasiêgu wszystkich sieci telefonii komórkowej dzia³aj¹cych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wszyscy abonenci stacjonarnych sieci telefonicznych maj¹ dostêp poprzez tê sieæ do Internetu (iloœæ nieznana; bior¹c pod uwagê œredni¹ krajow¹
jest to oko³o 15%).
Energia
So³ectwo Laski w normalnych warunkach eksploatacyjnych zasilane jest
lini¹ œredniego napiêcia o mocy 15 kV z rozdzielni GZP 110/20 Kêpno.
Mieszkañcy obs³ugiwani s¹ poprzez linie niskiego napiêcia 0,4 kV pod³¹czone do trafostacji s³upowych i murowanych.
W warunkach normalnych zasilanie biegnie lini¹ Kêpno-Mroczeñ. W warunkach awaryjnych istnieje mo¿liwoœæ zasilenia z linii œredniego napiêcia
Kêpno – Kostów lub z rozdzielni Kostów lini¹ Kostów-Raków.
Na terenie so³ectwa d³ugoœæ linii œredniego napiêcia wynosi 13,5 km.
W obrêbie so³ectwa Laski znajduj¹ siê 2 transformatory murowane (obydwa
w Laskach) oraz 11 transformatorów na s³upach ¿elbetowych. Liczba odbiorców indywidualnych – 293; zak³adów, p³atników VAT – 24.
Eksploatorem wszystkich linii jest Energyka Kaliska S.A. w Kaliszu Rejon
Energetyczny Kêpno. Przez nasz teren nie przebiegaj¹ linie wysokiego napiêcia.
Gazyfikacja
Gmina Trzcinica, a co za tym idzie i so³ectwo Laski, nie posiada sieci gazowniczej. Mieszkañcy zaopatruj¹ siê w gaz propan – butan dowo¿ony w butlach. W Laskach dowóz gazu odbywa siê trzy razy w tygodniu, w: œrody, pi¹tki i soboty. Butle mo¿na wymieniaæ tak¿e w punktach wymiany na ul. Lipowej, ul. Czereœniowej, ul. G³ównej, ul. Zamkowej i ul. Ks. Stoiñskiego.
– 24 –
Wodoci¹gi i kanalizacja
So³ectwo Laski zaopatrywane jest w wodê w 100% poprzez sieæ wodoci¹gow¹. Miejscowoœci Laski i Nowa Wieœ zaopatrywane s¹ z dwu ujêæ wody
w Laskach, natomiast Borek i Granice pobieraj¹ wodê z ujêcia w Trzcinicy.
D³ugoœæ sieci wodoci¹gowej wynosi:
– Borek i Granice oko³o 5 km;
– Laski oko³o 9,5 km w tym oko³o 4,5 km kolektorów azbestowych, które s¹
stopniowo wymieniane na kolektory z PCV.
Tabela 3. Charakterystyka ujêæ wody w Laskach:
Wokó³ ujêæ obowi¹zuje 10 – metrowa strefa ochronna. Ujêcia posiadaj¹
stacje uzdatniania wody.
Gospodarka œciekami – d³ugoœæ sieci kanalizacyjnej w Laskach wynosi oko³o 5,5 km. Jest to sieæ ogólnosp³awna tzn. odbieraj¹ca wodê deszczow¹ oraz œcieki komunalne i przemys³owe. Odbiornikiem œcieków jest
oczyszczalnia w Laskach.
Oczyszczalnia odbiera œcieki bytowe ze wsi Laski i Trzcinica, a tak¿e z zak³adów przemys³owych tj. gorzelni i Fabryki Mebli „Laski”. Ponadto dop³ywaj¹
œcieki bytowo – gospodarcze z posesji prywatnych oraz zak³adów u¿ytecznoœci
publicznej miejscowoœci Trzcinica, œcieki z os. Osiedla Nowego Laskioraz œcieki produkcyjne z zak³adów przemys³owych zlokalizowanych w miejscowoœci
Trzcinica.
Odbiornikiem œcieków oczyszczonych jest rów melioracyjny A-19 bêd¹cy dop³ywem rowu Laskowskiego, który jest ciekiem podstawowym.
Technologia oczyszczania œcieków w Laskach oparta jest na zastosowaniu stawów fakultatywnych, napowietrzanych oraz stabilizacyjnych. W stawach biologicznych dominuje tlenowy proces oczyszczania œcieków. Przebiega on przede wszystkim przy udziale ró¿nego rodzaju mikroorganizmów
(bakterie, pierwotniaki, glony). W stawach stabilizacyjnych tlen jest dostarczany dziêki procesom naturalnym, natomiast w stawach napowietrzanych
stosuje siê dodatkowo napowietrzanie œcieków urz¹dzeniami mechanicznymi (dyfuzory).
– 25 –
W sk³ad urz¹dzeñ oczyszczalni œcieków wchodz¹ nastêpuj¹ce obiekty:
• piaskownik poziomu dwukomorowy,
• osadnik dwukomorowy dla œcieków dowo¿onych,
• przepompownia œcieków,
• komora krat,
• stawy fakultatywne nie napowietrzane – szt. 2,
• stawy napowietrzane – szt. 2
• stawy sedymentacyjne – szt. 2
• staw stabilizacyjny,
• poletka osadowe – szt. 2,
• komora pomiarowa.
Tabela 4.
– 26 –
4. GOSPODARKA, HANDEL I US£UGI
Gospodarka to ca³okszta³t dzia³alnoœci gospodarczej, która polega na
wytwarzaniu dóbr i œwiadczeniu us³ug, zgodnie z potrzebami ludnoœci. Najprostszy podzia³ gospodarki wyró¿nia trzy sfery dzia³alnoœci ludzkiej:
– rolnictwo
– przemys³
– us³ugi
W so³ectwie Laski mieszkañcy w du¿ej mierze utrzymuj¹ siê z prowadzenia gospodarstw rolnych. Na podstawie ewidencji Urzêdu Gminy w Trzcinicy w 2005r. na terenie so³ectwa Laski istnia³o 169 gospodarstw rolnych
o powierzchni 844,39 ha i 1 gospodarstwo o pow. 576,8 ha fizycznych co stanowi razem 1421,19 ha fizycznych.
iloϾ
powierzchnia gospodarstw w ha:
41
od 1 do 1,5
15
od 1,5 do 2
34
od 2 do 3
20
od 3 do 5
14
od 5 do 7
21
od 7 do 10
13
od 10 do 15
7
od 15 do 20
2
od 20 do 30
1
od 30 do 50
1
od 50 do 100
1
powy¿ej 100.
Natomiast podatek od nieruchomoœci op³aca 176 gospodarstw i tak:
– do 0,5 ha – 140
– od 0,5 ha do 1 ha – 36
Ogó³em powierzchnia tych gruntów wynosi 123,91 ha.
Produkcja w gospodarstwach rolnych oparta jest na uprawie zbó¿, hodowli trzody chlewnej i byd³a mlecznego oraz opasowego. Rolnicy maj¹ mo¿liwoœæ sprzeda¿y byd³a opasowego i trzody chlewnej w miejscowym punkcie
skupu – PHU TRANSMAR Marian Trzêsicki. Œrednio rocznie skupuje siê
w ca³ym so³ectwie Laski oko³o 3000 sztuk trzody. Odbiorcami wyprodukowanego mleka od rolników s¹ mieszkañcy wioski, a nieliczni rolnicy sprzedaj¹ mleko do Okrêgowej Spó³dzielni Mleczarskiej w Kêpnie oraz do Spó³dzielni Dostawców Mleka w Wieluniu. Oprócz rolników indywidualnych na
terenie Lasek istnieje zak³ad ZPH AKWAROL S. C. dzier¿awi¹cy grunty od
Agencji Nieruchomoœci Rolnych w Poznaniu. G³ównym kierunkiem dzia³al– 27 –
noœci tego zak³adu jest produkcja roœlinna i zwierzêca. Uprawiane s¹ cztery
podstawowe zbo¿a, rzepak, kukurydza a tak¿e chmiel. Przy zak³adzie istnieje czynna gorzelnia rolnicza produkuj¹ca spirytus surowy w oparciu o surowiec (kukurydza, ¿yto) pochodz¹cy z w³asnego gospodarstwa rolnego oraz
od okolicznych rolników. Produktem ubocznym jest wywar, który jest zagospodarowany jako pasza dla byd³a we w³asnym gospodarstwie rolnym a nadwy¿kê odbieraj¹ okoliczni rolnicy. Mleko zak³ad odstawia do Spó³dzielni
Dostawców Mleka w Wieluniu.
Rolnicy od 2004 r. korzystaj¹ z dop³at unijnych, które wynosz¹:
– jednolita p³atnoœæ obszarowa – 225z³/ha (zwiêkszenie o 14,47 z³ w stosunku do 2004 r.)
– uzupe³niaj¹ca p³atnoœæ obszarowa do innych roœlin – 282,35 z³/ha
(zmniejszenie o 10,43z³ w stosunku do 2004 r.)
Dop³aty te zdaniem rolników nie rekompensuj¹ gwa³townego wzrostu
cen nawozów, œrodków chemicznych, paliwa. Obecnie dochód z jednego gospodarstwa obliczany jest co najmniej na trzy sposoby. Wed³ug corocznego
obwieszczenia G³ównego Urzêdu Statystycznego wynosi oko³o 90z³ z hektara
przeliczeniowego na miesi¹c. Na podstawie ustawy o pomocy spo³ecznej 194
z³, a wed³ug ustawy o œwiadczeniach rodzinnych 252 z³. Faktyczne dochody rolników s¹ niskie. Starsi wiekiem rolnicy zdecydowali siê przekazaæ gospodarstwo swoim nastêpcom – dzieciom w zamian za emerytury rolnicze,
które na dzieñ dzisiejszy ratuj¹ bud¿et domowy rodziny. M³odzi mieszkañcy
naszego so³ectwa znaleŸli pracê w zak³adach stolarskich na terenie gminy
Trzcinica, Baranów, £êka Opatowska.
W 2004r. w Laskach na bazie Zak³adu Mechanizacji powsta³ du¿y zak³ad,
produkuj¹cy meble pod nazw¹ – MEBLE LASKI, zatrudniaj¹cy obecnie kilkadziesi¹t osób.
Du¿a sieæ sklepów, g³ównie spo¿ywczo-przemys³owych na terenie Lasek
daje zatrudnienie wielu mieszkañcom. Towary dostarczone do placówek
handlowych pochodz¹ miêdzy innymi z:
Ciasta i pieczywo – Cukiernictwo i piekarnictwo Aleksander Jarczak – Bralin
– PSS Kêpno
– GS „SCH” Trzcinica
– Zak³ad cukierniczy Jerzy Noculak
– PPHU Kadamo – Kazimierz ¯³obiñski Trzcinica
– Piekarnia Noculak Kêpno
– Piekarnia Stachura Kluczbork
– Piekarnia „Marcinek” Wieruszów
– 28 –
Artyku³y chemiczne –
–
Gazety i czasopisma –
Obuwie i odzie¿ –
Ruch Kêpno
AGD Warszawa
Ruch SA Kalisz
zakupu dokonuje siê bezpoœrednio u producenta b¹dŸ
w hurtowniach (Poznañ, Gostyñ, £ódŸ)
Dochody mieszkañców w zale¿noœci od rodzaju zatrudnienia s¹ ró¿ne,
np. dochód za 2005 r.
a) robotnika z³ 14.160
b) emeryta z³ 11.400
c) urzêdnika z³ 25.200
Podane wy¿ej przyk³ady nie obrazuj¹ dochodu przeciêtnego mieszkañca
naszej spo³ecznoœci. Wiele osób korzysta z kredytów bankowych – g³ównie
w Spó³dzielczym Banku Ludowym w Kêpnie o/Trzcinica. Szczególnym zainteresowaniem ciesz¹ siê kredyty gotówkowe. W wiêkszoœci s¹ to kredyty
w przedziale od 500z³ do 3.000z³ z terminem sp³aty od 1 roku do 3 lat.
Udzielane s¹, choæ rzadziej, kredyty powy¿ej 3.000 z³ do 10.000z³
Rolnicy korzystaj¹ z kredytów preferencyjnych:
– kredyt suszowy
– kredyt na zakup ziemi
– kredyt „M³ody rolnik” z przeznaczeniem na budowê lub remonty budynków gospodarczych
Nadwy¿ki finansowe mieszkañcy powierzaj¹ bankom, g³ównie na lokatach krótkoterminowych.
Zak³ady produkcyjno-us³ugowe:
1. Gogó³ Benedykt – us³ugi stolarskie, Laski ul. Lipowa
2. Rabiega Andrzej – instalatorstwo sanitarne i co, Laski ul. Mostowa
3. Gatner Jacek – odœwie¿anie i renowacja wyrobów skórzanych, chemiczne czyszczenie, pranie, farbowanie, Laski ul. Graniczna
4. Chwo³ka Franciszek – instalatorstwo elektryczne, Laski ul. Czereœniowa
5. Œlêk Pawe³ – tele- radiomechanika, Laski ul. Armii Krajowej
6. Leszczyñski Zdzis³aw – prywatna nauka jazdy, Laski ul. G³ówna
7. Radliñski Tadeusz – us³ugi weterynaryjne, Laski – Granice
8. Olek Marek – budowa i przebudowa pieców kaflowych, budowa kominków, Granice
9. Œlêk Marcin – firma ELSAT – teleradiomechanika, Laski ul. Armii Krajowej
10. Soko³owski Marek – produkcja i sprzeda¿ wyrobów ze srebra, Laski
ul. Lipowa
– 29 –
11. Ma³oszyc Jan – us³ugi murarsko-tynkarskie, Laski os. Spó³dzielcze
12. Leszczyñska Wies³awa – biuro rachunkowe, Laski ul. G³ówna
13. Uda³a Pawe³ – PPHU VASCO – us³ugi produkcyjne dla przemys³u i rolnictwa, Laski ul. G³ówna
14. Gogó³ Wies³aw – monta¿ p³yt gipsowych i paneli, Laski ul. Mostowa
15. Smiatacz Zbigniew – zak³ad us³ug leœnych GRAB, sprzeda¿ detaliczna
artyku³ów w³ókienniczych i odzie¿y, Laski ul. G³ówna
16. Urbañski Krzysztof – produkcja i sprzeda¿ oprogramowania i sprzêtu
komputerowego, kursy szkolenia, Laski ul. Ks. Stoiñskiego
17. Parzonka Maria – PDHU DREWPOL – przerób drewna, Laski ul. Graniczna
18. Parzonka Stanis³aw – PDUH DREWPOL – przerób drewna, Laski
ul. Graniczna
19. Jagieniak Jan i Otylia – AKWAROL – produkcja, handel, us³ugi, Laski
os. Spó³dzielcze
20. Grzesiak Cecylia – Zajazd Zamkowy – us³ugi gastronomiczne, Laski
ul. Zamkowa
21. P³óciennik Marek – FU MARGOS – dzia³alnoœæ jednoosobowa podmiotów wynajmuj¹cych siê do pracy, Laski ul. Lipowa
22. ¯urawa Jaros³aw – naprawa sprzêtu RTV, Nowa Wieœ
23. Smiatacz Tomasz – zak³ad us³ug leœnych TULIPAN, handel detaliczny
odzie¿¹ i artyku³ami w³ókienniczymi, Laski ul. G³ówna
24. Kania Kazimierz – PPHU POYEL – STOL – produkcja wyrobów stolarskich i ciesielskich, mebli kuchennych, Laski ul. Czereœniowa
25. Rabiega S³awomir – projekty, us³ugi, instalacje sanitarne i grzewcze, Laski ul. Mostowa
26. Stasiak Tadeusz – dzia³alnoœæ us³ugowa zwi¹zana z wytwarzaniem wyrobów z miêsa, Laski ul. Koœcielna
27. Kobiñska – Lepka Maria – gabinet stomatologiczny, Laski ul. Kêpiñska
28. W³odarczyk Zofia – indywidualna praktyka pielêgniarska, Laski ul. Kêpiñska
29. Lentas Maria – indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska, Laski ul. Lipowa
30. Usiak Andrzej – zak³ad dekarski, Laski os. Spó³dzielcze
31. PowroŸnik Dariusz – produkcja mebli – stolarstwo, Granice
32. Ptak Maria – firma us³ugowa SMYK – dzia³alnoœæ rozrywkowa, Granice
33. Pi¹tek Lech – poœrednictwo ubezpieczeniowe, Borek
34. Spó³dzielnia Mieszkaniowo-Administracyjna, Laski os. Spó³dzielcze
35. Wiêzieñ Marek – us³ugi transportowe, Laski ul. Zamkowa
36. Kaczorowski Henryk – MEBLE LASKI – produkcja i sprzeda¿ mebli,
Laski ul. Kêpiñska
37. Zalesiñski S³awomir – hodowla lisów, Laski
– 30 –
Handel:
1. Ko³odziej Józef – PHU JOKPOL – handel artyku³ami budowlanymi,
nawozy, pasze, wêgiel, tartacznictwo, Laski ul. Czereœniowa
2. Trzêsicki Marian – PHU TRANSMAR – sprzeda¿ pasz, koncentratów,
opa³u, Laski ul. Lipowa
3. Grycman Joanna – sprzeda¿ hurtowa odzie¿y i obuwia, Laski ul. G³ówna
4. Godek Irena – PHU GODEK – sprzeda¿ odzie¿y u¿ywanej, artyku³ów
przemys³owych, Laski ul. Lipowa
5. Stanis³awek Aleksandra – dzia³alnoœæ detaliczna i gastronomiczna MINIBAR Laski ul. Kêpiñska
7. ¯³obiñska Krystyna – PHU – sklep spo¿ywczo-przemys³owy, Laski ul.
G³ówna
8. Czajkowski Jan – JABOR – dzia³alnoœæ detaliczna i gastronomiczna, Laski ul. Graniczna
8. Czajkowski Jaros³aw – firma JABOR – dzia³alnoœæ detaliczna i gastronomiczna, Laski os. Nowe
9. Waloszczyk Beata – PH BEMI – sprzeda¿ detaliczna artyku³ów przemys³owych i obuwia, Granice
10. Smyrek Grzegorz – sklep spo¿ywczo – przemys³owy, Laski ul. Lipowa
11. So³tysiak Piotr – sprzeda¿ detaliczna mebli na straganach i targowiskach
Borek
12. Czajkowski Maciej – firma PHU JABOR – dzia³alnoœæ handlowa i gastronomiczna, Laski os. Nowe
13. PPUH „REGHEN” NASZ SKLEP – sklep spo¿ywczo-przemys³owy,
Laski ul. Kêpiñska
14. PHU „PRO FIX” S.C. – sklep spo¿ywczo-przemys³owy, Laski ul. G³ówna
15. Marciniak Joanna – Punkt Apteczny, Laski ul. Kêpiñska
16. Maryniak Jacek – Sklep wielobran¿owy, Laski ul. Kêpiñska
– 31 –
– 32 –
5. EKOLOGIA, ROLNICTWO I LEŒNICTWO
I. Ekologia
1. Po³o¿enie i rzeŸba terenu
RzeŸba terenu jest doœæ urozmaicona, co wyra¿a siê miêdzy innymi przez
wzniesienia, których wahania wynosz¹ 150-234 m n.p.m.
Najwiêksze wzniesienie (234,2 m n.p.m.) znajduje siê pomiêdzy miejscowoœciami Laski i Mroczeñ.
Obni¿enia terenowe wystêpuj¹ wzd³u¿ niewielkiej rzeki Pomianki. Tworzy ona tzw. Kotlinê Pomianki. W obni¿eniu Kotliny, od zachodu zaznaczaj¹
siê w pobli¿u Lasek faliste wysoczyzny morenowe.
2. Przyroda Lasek
Laski s¹ miejscowoœci¹ otoczon¹ lasami, co stwarza specyficzny i korzystny mikroklimat.
Znajduj¹ siê tu piêkne kompleksy zadrzewieñ, z których najwa¿niejsze to:
1. Park o powierzchni 8,44 ha z bardzo cennym starodrzewem. Wystêpuj¹
tu takie gatunki, jak: d¹b szypu³kowy, b³otny, po³udniowy i czerwony,
wi¹¿ szypu³kowy, lipa drobnolistna, szerokolistna, holenderska, klon
polny, pospolity, jawor srebrzysty, kasztanowiec pospolity, grab pospolity, buk, robinia akacjowa, sosna czarna taurydzka, jedlica zielona, modrzew europejski, œwierk pospolity, œwierk k³uj¹cy odmiana sina, ¿ywotnik zachodni oraz liczne ciekawe gatunki krzewów.
2. Kompleks drzew na wzgórzu cmentarnym, g³ównie lipy drobnolistne
i dêby szypu³kowe.
3. Kompleks drzew przy koœciele murowanym, g³ównie klony i lipy.
4. Aleja lip 100-letnich przy ulicy Lipowej oraz przy drodze prowadz¹cej
do arboretum w Nowej Wsi.
5. Kompleks drzew iglastych i liœciastych we obrêbie Zespo³u Szkó³.
6 Aleje owocowe:
– czereœniowa – na ulicy Czereœniowej przy torze kolejowym oraz
przy drodze do Smardz
– jab³oniowa – przy drodze do nowej Wsi tzw. S³upskiej oraz przy
drodze asfaltowej do Nowej Wsi.
7. Aleje drzew liœciastych (g³ównie klony, jawory) przy drodze do tzw. Baraków i dalej w stronê Nowej Wsi (piêkne stare dêby i kasztanowce),
a tak¿e do Stogniewa (brzozy, topole, wierzby, akacje). Ponadto liczne
– 33 –
stare nasadzenia œródpolne (porêby), g³ównie na terenie by³ego maj¹tku ziemskiego oraz piêkne brzozy i klony wzd³u¿ drogi przez Borek
i wiele innych.
Uroku alei Lipowej dodaje gniazdo bocianie znajduj¹ce siê na s³upie elektrycznym przy cmentarzu. Co roku przylatuje tu para bocianów, by z³o¿yæ
jaja i wychowaæ potomstwo.
W roku 2005 zosta³y zasadzone dwa dêby ku czci papie¿a Jana Paw³a II –
jeden przez TPL LUKIS przy koœciele murowanym w dniu 27.04, a drugi –
z rodzinnych Wadowic, na terenie Zespo³u Szkó³ w dniu 03.06.
W latach 2005 i 2006 w dniu drogi powiatowej prowadz¹cej do Kêpna,
zosta³y wyciête ponad 40-letnie topole, co niew¹tpliwie wp³ynê³o na zmianê krajobrazu Lasek.
Jednak dokonano ju¿ czêœciowo nasadzenia m³odych drzewach.
Pomniki przyrody
Na uwagê zas³uguj¹ cenne pomniki przyrody, posiadaj¹ce numer w rejestrze
wojewódzkim. Ich wykaz przedstawia tabela:
Niew¹tpliwie na ekologiê œrodowiska wsi Lasek maj¹ wp³yw przepiêkne
ogródki przydomowe z ró¿norodnoœci¹ roœlin kwiatowych, iglaków, krzewów
i drzew liœciastych. Wielk¹ inwestycj¹ gminn¹ umiejscowion¹ w Laskach jest
oczyszczalnia œcieków. Zlokalizowano j¹ na strumyku przep³ywaj¹cym przez
dwa stawy, zbiorniki po³¹czono systemem ruroci¹gów technologicznych.
– 34 –
II ROLNICTWO
1. Charakterystyka rozmieszczenia typów gleb
Gleby na terenie gminy Trzcinica powsta³y w wyniku zlodowacenia œrodkowopolskiego, w obszarze wysoczyzny drugiego zlodowacenia. Pokrywê glebow¹ gminy tworz¹ przede wszystkim gleby piaskowe ró¿nych typów genetycznych: bielicowe, p³owe oraz brunatne w³aœciwe, wy³ugowane i kwaœne,
powsta³e na ubogich ska³ach macierzystych, a tak¿e gliny i py³y wystêpuj¹ce
w pó³nocnej czêœci gminy. S¹ to gleby o œredniej i s³abej przepuszczalnoœci dla
wód opadowych. Spotkaæ mo¿na czarne ziemie w³aœciwe i ziemie szare. W obni¿onych partiach terenu oraz w dolinie rzeki Pomianki wystêpuj¹ gleby torfowe, murszowato-torfowe, murszowo-mineralne oraz murszowate u¿ytkowane
w wiêkszoœci jako u¿ytki zielone. Wszystkie gleby odznaczaj¹ siê szerok¹ rozmaitoœci¹ stwarzaj¹c korzystne warunki dla produkcji rolno-leœnej.
2. Rolnicza przestrzeñ produkcyjna – przydatnoœæ gleb
Wed³ug mapy glebo rolniczej wyró¿niono nastêpuj¹ce kompleksy rolniczej przydatnoœci gleb:
– kompleks ¿ytni dobry w okolicach osady Laski-Nowa Wieœ
– kompleks zbo¿owo-pastewny mocny; zwarty kompleks w obrêbie Laski, 40 ha. Wystêpuje na glebach torfowych i murszowatych.
– kompleksy bagienne i pobagienne obejmuj¹ najs³absze gleby u¿ytków
zielonych: ³¹ki jednokoœne, turzycowe i trawiaste, daj¹ce siano o ma³ej
wartoœci pastewnej.
Istniej¹ dobre warunki glebowe dla rozwoju rolnictwa. Oprócz warunków glebowych za szczególnie korzystne nale¿y uznaæ tak¿e warunki klimatyczne,
w tym stosunkowo d³ugi okres wegetacji i w miarê obfite opady atmosferyczne.
3. Produkcja rolna
Podstawowym kierunkiem produkcji rolniczej jest:
– uprawa zbó¿
– chów byd³a
– hodowla trzody chlewnej.
W grupie upraw zbo¿owych dominuje:
– uprawa ¿yta, pszen¿yta, owsa, pszenicy
– uprawa jêczmienia (w mniejszym stopniu)
Wœród roœlin przemys³owych:
– przewa¿a uprawa ziemniaków
– rzadziej buraków cukrowych i rzepaku.
– 35 –
W ci¹gu ostatnich lat zaznaczy³ siê spadek iloœci pog³owia byd³a, oraz
zmniejszy³a siê tak¿e liczba trzody chlewnej.
Wed³ug danych z Przychodni dla Zwierz¹t w So³ectwie Laski hodowla
w 2005 r. przedstawia siê nastêpuj¹co:
Rasy psów:
– Bernardyny ......................... – 8
– Owczarki szkockie ........... – 4
– Owczarki niemieckie ........ – 5
– Owczarki polskie nizinne – 2
– Owczarki szorstkow³ose . – 3
– Rottweilery ......................... – 1
– Dobermany ........................ – 2
Pozosta³e psy to psy nierasowe hodowane w obejœciach gospodarstw lub
w domu. Dotyczy to równie¿ kotów.
Nieliczni gospodarze zajmuj¹ siê pszczelarstwem – ogó³em s¹ 33 ule.
Ponadto jest 1 ferma drobiu drobnotowarowa we wsi Laski-Borek. W ostatnim okresie pog³êbi³y siê problemy wsi: – brak gwarancji zbytu produktów
i surowców rolnych – wysoka skala bezrobocia. To doprowadzi³o przede wszystkim do ubo¿enia rolników i reorientacji gospodarstw z towarowych na samozaopatrzeniowe. Skup p³odów rolnych i ¿ywca wieprzowego oraz wo³owego obecnie
prowadzony jest bezpoœrednio od producentów przez prywatnych odbiorców.
Œrednio odstawia siê od 50-60 sztuk trzody chlewnej tygodniowo.
III LEŒNICTWO
1. Lasy – ogólna charakterystyka
Lasy i grunty leœne zajmuj¹ obecnie oko³o 22% powierzchni gminy – znajduj¹ siê w kompleksie „Lasy Rychtalskie” Lasy reprezentowane s¹ przez dziewiêæ typów siedliskowych lasu:
– 36 –
– las mieszany œwie¿y
– bór mieszany œwie¿y
– bór œwie¿y
– las œwie¿y
– ols jesionowy
– bór mieszany wilgotny (zajmuj¹ nieznaczny procent)
– las wilgotny
G³ówne gatunki drzew to:
• sosna – wykazuje siê niez³¹ jakoœci¹ i zasobnoœci¹
• buk, d¹b, jesion, olsza – osi¹gaj¹ wysokie wskaŸniki wzrostowo-przyrostowe
• œwierk – obserwuje siê wyraŸny spadek przyrostu.
Wœród siedliskowych typów lasów prywatnych dominuj¹:
– bór œwie¿y
– bór mieszany œwie¿y
– ols
– bór mieszany wilgotny
– bór wilgotny
Stan lasów nale¿¹cych do indywidualnych w³aœcicieli jest na ogó³ dobry –
powierzchnia wynosi 6,88 ha. Wed³ug obserwacji Leœnego Zak³adu Doœwiadczalnego w Siemianicach, na terenie Leœnictwa Laski wystêpuje wiele
dziko rosn¹cych gatunków roœlin objêtych ochron¹ œcis³¹ i czêœciow¹ (Rozporz¹dzenie Ministra Ochrony Œrodowiska Zasobów Naturalnych i Leœnictwa
z dn. 06 stycznia 1995 r.)
2 Roœliny chronione
Ochrona œcis³a:
a) roœliny zielone:
– skrzyp olbrzymi,
– sasanki,
– orlik pospolity,
– mi³ek wiosenny,
– œnie¿yczka, przebiœnieg,
– wid³ak go¿dzisty
b) krzewy i krzewinki:
– wawrzynek wilcze³yko
– wiciokrzew pomorski
– bluszcz pospolity
– k³okoczka po³udniowa
c) grzyby:
– szmaciak ga³êzisty
– 37 –
– sromotnik bezwstydny
Ochrona czêœciowa:
a) roœliny zielone:
– paprotka zwyczajna
– kopytnik pospolity
– pierwiosnka lekarska
– marzanka wonna
– konwalia majowa
– turzyca piaskowa z porostów: p³ucnica islandzka
3. Zwierzêta chronione
a) zwierzêta objête ochron¹ gatunkow¹:
Owady: – biegacze, paŸ królowej, mieniak stra¿nik
P³azy: – traszka grzbietowa, ropucha szara, ¿aba wodna, ¿aba trawna,
kumak nizinny
Gady: – zaskroniec zwyczajny, padalec, ¿mija zygzakowata, jaszczurka zwinka
Ptaki: – bocian bia³y, kuku³ka, kraska, ¿uraw, kruk, czajka, je¿yk, myszo³ów zwyczajny, dudek, wilga, jastrz¹b go³êbiarz, dziêcio³ czarny,
dziêcio³ zielony, dziêcio³ du¿y, strzy¿yk, skowronek polny, dymówka, oknówka, pliszka siwa, pliszka ¿ó³ta, ziêba, dzwoniec, szczygie³,
makol¹gwa, s³owik szary, kos, trzciniak, raniuszek, sikora uboga, sikora czubata, sikora modra, sikora czarnog³ówka, gil, gawron, sowa
uszata
Ssaki: – je¿, kret, nietoperz, wiewiórka, gronostaj.
Ponadto na terenie leœnictwa widziano wœród ptaków orlika krzykliwego
i bociana czarnego, a wœród ssaków – wydrê. Jednak nie ma pewnoœci co do
ich wystêpowania.
4. Arboretum w Laskach
Powsta³o jako obiekt Leœnego Zak³adu Doœwiadczalnego w Siemianicach.
Zajmuje powierzchniê 6,91 ha. Bogata roœlinnoœæ arboretum obejmuje ponad
150 taksonów tj. ró¿nych gatunków drzew i krzewów:
– nagozal¹¿kowych 72 (w tym 21 rodzinnych i 51 obcego pochodzenia)
– okrytozal¹¿kowych 90 (w tym 44 rodzinne i 46 obcego pochodzenia)
Na uwagê zas³uguj¹:
– kolekcja szeœciu odmian cisa pospolitego
– osiem taksonów œwierku (wœród nich chiñskiego i japoñskiego)
– kolekcja cyprysików (liczy 12 gatunków i ich odmian)
– osiem odmian ¿ywotnika
– 38 –
– siedem gatunków jode³ (w tym grecka, kaukaska, olbrzymia i koreañska)
– przepiêkne sosny, modrzewie, ja³owce, daglezje
– metasekwoje chiñskie (najwy¿sza ma 4 metry wysokoœci)
Wœród roœlin liœciastych godne uwagi s¹:
– ró¿aneczniki (Rhododendron) popularnie nazywane azaliami,
– gatunki z rodziny wrzosowatych: enkiant dzwonkowaty, pieris japoñski
– drzewa rodzime: buki pospolite, których najokazalsze osobniki wymiarami spe³niaj¹ kryteria drzew pomnikowych
– formy buka: kolumnowe, purpurowa trójbarwna, okr¹g³olistna, ¿ó³tolistna
– klony palmowe
– przepiêknie kwitn¹ce wiosn¹ z³otokapy pospolite
– hortensja miêkow³osa
– okazy doros³ych drzew dêbów, klonów, grabów, brzóz, lip.
5.Edukacja ekologiczna
Arboretum w Laskach s³u¿y dydaktyce i realizacji prac badawczych. Jesieni¹ 2002 r. utworzono tu trzy œcie¿ki edukacyjne, które maj¹ realizowaæ nastêpuj¹ce zagadnienia:
– bogactwo i ró¿norodnoœæ rodzaju Rododendron
– rodzime i obce gatunki drzew i krzewów
– poznawanie przyrody zmys³ami.
D³ugoœæ œcie¿ek wynosi 1500 metrów. Przebiegaj¹ blisko siebie, czasami
siê pokrywaj¹.
W 2005 roku utworzono œcie¿kê edukacyjn¹ „Bieg na orientacjê”. Opracowano profesjonalne mapy do biegu.
Celem niniejszej œcie¿ki jest:
– zapoznanie odwiedzaj¹cych obiektów edukacji leœnej z podstawowymi
zagadnieniami i zasadami biegu
– pobudzenie indywidualnych wra¿liwoœci estetycznych
– nawi¹zanie kontaktu emocjonalnego emocjonalnego z przyrod¹
– umiejêtnoœæ czytania mapy, pos³ugiwanie siê kompasem, dok³adnej
obserwacji otaczaj¹cej nas przyrody
– sprawne poruszanie siê po terenie leœnym
W s¹siedztwie arboretum znajduj¹ siê obiekty edukacyjne: Klasa Leœna
i Izba Leœna.
Wspólnie tworz¹ ciekawy kompleks edukacyjny.
Dodatkowo Oœrodek Naukowo-Dydaktyczny – Bursa w Laskach, dysponuje
100 miejscami noclegowymi, co pozwala na organizowanie zielonych szkó³.
– 39 –
Pod okapem drzew w Klasie Leœnej prowadzone s¹ lekcje o lesie i jego
mieszkañcach. Zajêcia prowadzone s¹ przez odpowiednio przygotowanych
leœników bezp³atnie.
W 2005 r. w Klasie Leœnej przeprowadzono lekcje dla 3020 uczniów ze szkó³
podstawowych i gimnazjum. Tyle¿ samo zwiedzi³o Arboretum w Laskach.
Izba Leœna zawiera ciekawe gatunki owadów, spreparowane ssaki, ptaki, a tak¿e cenne informacje dotycz¹ce zak³adu leœnego i drzewnego.
Najwiêksza czêstotliwoœæ zwiedzania, uczestniczenia w zajêciach przypada
na miesi¹ce: maj, czerwiec, wrzesieñ, paŸdziernik. W ramach „Zielonych Szkó³”
w 2005 roku zorganizowano tygodniowy pobyt w leœnej scenerii uczniom ze
szko³y podstawowej i gimnazjum z Konina. Pobyt urozmaicono wyjazdami do
Arboretum w Sycowie i zajêciami sportowymi na terenie bursy. Uczniowie z Technikum Leœnego ze S³upi i Milicza odbywaj¹ praktyki leœne.
W 2005 roku zosta³a oddana oczyszczalnia ekologiczna na w³asny u¿ytek. Powsta³a równie¿ piêkna wiata zadaszona z miejscami na ró¿norodne
imprezy, ogniska.
Ko³o £owieckie Kêpno pn. „Knieja” ma swoje tereny ³owieckie w Laskach
w obwodzie 507 i obejmuje 4232 ha z tego: lasy 1588 ha, pola 2644 ha.
Ko³o powsta³o w 1952 r. – obecnie nale¿y 44 cz³onków.
Zadania:
– zalesianie poletek
– tworzenie remiz dla ptaków
– budowa ambon, paœników, lizawek, korytek dla ba¿antów
– wypuszczanie ba¿antów do ³owiska
Cz³onkowie Ko³a poprzez hodowlê, odstrzeliwanie zwierz¹t przyczyniaj¹
siê do zachowania równowagi biologicznej.
– 40 –
6. OCHRONA ZDROWIA
I POMOC SPO£ECZNA
Pierwszy oœrodek zdrowia utworzony zosta³ 1948 r. i znajdowa³ siê w Laskach-Granicach. W 1962 r. lokalizacjê oœrodka zdrowia przeniesiono do budynku naprzeciw koœcio³a murowanego w Laskach. Dzia³alnoœæ oœrodka Zdrowia
zosta³a zlikwidowana 31.12.1999 r. w ramach reorganizacji s³u¿by zdrowia.
Od 01.01.2000 r. istnieje w Laskach Indywidualna Specjalistyczna Praktyka
Lekarska. Lekarz Maria Lentas zatrudnia dwie pielêgniarki: Ma³gorzatê Krupê,
Barbarê Pucha³ê, oraz wspó³pracuje z Pielêgniark¹ Œrodowiskowo-Rodzinn¹
Zofi¹ W³odarczyk, po³o¿n¹ Krystyn¹ Wyrêbek i pielêgniark¹ szkolna Ew¹ Bury.
Gabinet stomatologiczny przy ul. Kêpiñskiej 16, prowadzi lek. stomat.
Maria Kobiñska-Lepka.
Na dzieñ 31.12.2005 r. do Praktyki by³o zapisanych 2460 osób. S¹ to g³ównie mieszkañcy miejscowoœci: Laski, Granice, Borek, Nowa Wieœ, Smardze,
KuŸnica Trzciñska – razem 2136 osób, pozostali pochodz¹ z innych rejonów.
Populacja zapisanych osób przedstawia siê nastêpuj¹co:
• w wieku 0-6 r. ¿ycia – 189,
• w wieku 7-65 r. ¿ycia – 1959,
• powy¿ej 65 r. ¿ycia – 312.
2005 r. udzielono 12499 porad w tym 398 wizyt domowych. Osobom doros³ym powy¿ej 18-go roku ¿ycia udzielono 9233 porady, a osobom od 0 do
18 roku ¿ycia udzielono 3266 porad.
Na schorzenia przewlek³e wymagaj¹ce systematycznego leczenia powy¿ej
18 roku ¿ycia choruje 586 osób, najwiêcej na choroby uk³adu kr¹¿enia – 280
osób, w grupach szczególnej opieki w populacji dzieciêcej jest 185 dzieci, najwiêcej z wadami postawy oraz z schorzeniami uk³ady oddechowego.
W 2005 r. wykonano 437 obowi¹zkowych szczepieñ ochronnych u osób
do 19 roku ¿ycia. Zaszczepiono tez dodatkowo:
– 330 osób przeciw grypie (dzieci i doroœli),
– 63 osoby przeciw WZW (wirusowe zapalenie w¹troby),
– 39 osób przeciw tê¿cowi,
– 34 osoby przeciw Haemophilus influenze (najczêstsza bakteria powoduj¹ca zapalenie dróg oddechowych u dzieci).
2005 r. wykonano te¿ 337 obowi¹zkowych bilansów zdrowia dzieci: noworodków, 2 lata, 4 lata, 6 lat, 10 lat oraz m³odzie¿y 14, 16 i 19 lat.
W ramach praktyki lekarskiej 2005r. wykonano badania diagnostyczne:
– 422 badania moczu,
– 289 badañ EKG,
– 41 –
– 945 pomiaru poziomu cukru,
– 316 pomiarów poziomu cholesterolu,
– 66 pomiarów poziomu trójglicerydów.
Poza tym raz w tygodniu s¹ pobierane materia³y do badañ diagnostycznych, które s¹ wykonywane w Centralnym Laboratorium w Kêpnie.
Pielêgniarka Œrodowiskowo – Rodzinna Zofia W³odarczyk pracuj¹ca na
tym terenie ma pod opiek¹ 2200 osób.
2005 r. wykonano w œrodowisku – chorego:
– 5075 zabiegów (iniekcje domiêœniowe, podskórne, do¿ylne i kroplówki),
– 1223 zabiegi diagnostyczne (poziom cukru i ciœnienie),
– 358 zabiegów pielêgnacyjnych (opatrunki).
W Gminnym Oœrodku Pomocy Spo³ecznej z form pomocy takich jak:
– zasi³ki sta³e,
– zasi³ki okresowe,
– zasi³ki celowe
oraz do¿ywianie w szkole i w przedszkolu z rejonu Laski, Borek, Granice,
Nowa Wieœ – korzysta 59 rodzin.
Dzieci i m³odzie¿ szkolna objêta jest tak¿e opiek¹ medyczn¹ poprzez
dzia³ania Pielêgniarki w Œrodowisku Nauczania i Wychowania – pani¹ Ewê
Bury, która zatrudniona jest w Zespole Szkó³ im. Jana Paw³a II w Laskach na
etacie pielêgniarki szkolnej. Wspó³pracuje ona z pani¹ Mari¹ Lentas – lekarzem rodzinnym. Liczba dzieci i uczniów objêtych opiek¹ medyczn¹ mieszkaj¹c¹ w Laskach wynosi³a ok. 352 osoby.
Praca pielêgniarki szkolnej polega³a g³ównie na podniesieniu wœród uczniów
wiedzy nt. zdrowia tj. dbania o higienê cia³a i umys³u oraz zdrowego stylu ¿ycia.
Odbywa³y siê przegl¹dy czystoœci 1 raz na kwarta³ lub w zale¿noœci od
potrzeb, wœród dzieci przedszkolnych i uczniów Szko³y Podstawowej.
Przeprowadzone by³y godziny dydaktyczne z wychowania zdrowotnego.
G³ównymi formami pracy by³y: pogadanki, rozmowy indywidualne, filmy,
warsztaty. Tematyka zajêæ uzale¿niona by³a m.in. od potrzeb i wieku uczniów
(Szko³a Podstawowa, Gimnazjum).
Przyk³adowe tematyki godzin dydaktycznych:
1) Higiena osobista.
2) Pierwsza pomoc przedmedyczna.
3) Zdrowy styl ¿ycia.
4) Problemy zdrowotne – przeciwwskazania oraz ograniczenia dotycz¹ce
wyboru i nauki zawodu.
5) Prawid³owe od¿ywianie siê – nasza dieta, okres dojrzewania, anoreksja.
6) U¿ywki – nikotyna, alkohol, narkotyki.
– 42 –
Przeprowadzane by³y badania przesiewowe i bilansowe w klasach:
– bilans 6-latka
– bilans 10-latka
– bilans 14-latka
– bilans 16-latka
Uczniowie maj¹cy problemy zdrowotne kwalifikowani byli do grup dyspanseryjnych. Rodzaj wystêpuj¹cych u dzieci i uczniów problemów zdrowotnych:
– wady postawy,
– wady wzroku,
– choroby uk³adu kr¹¿enia,
– astma oskrzelowa,
– oraz inne nie objête wykazem.
Pielêgniarka szkolna udziela w Zespole Szkó³ im. Jana Paw³a II porad
i pierwszej pomocy.
W grupie dzieci 6-letnich oraz w klasach od I-III odbywa³y siê zajêcia z gimnastyki korekcyjnej. Na zajêcia te kieruje dzieci lekarz rodzinny. Zajêcia te
prowadzone s¹ przez panie: Dorotê C³apê, Annê Rabiegê i Wies³awê Trzêsick¹, które posiadaj¹ wymagane uprawnienia do prowadzenia gimnastyki.
– 43 –
– 44 –
„Takie s¹ Rzeczypospolite,
jakie ich synów chowanie”
(St. Staszic)
7. Oœwiata i wychowanie
Zespó³ Szkó³ w Laskach
W sk³ad niego wchodz¹:
– Publiczne Przedszkole Samorz¹dowe
– Szko³a Podstawowa
– Gimnazjum.
Zespó³ Szkó³ w Laskach dzia³a w oparciu o:
– Ustawê o systemie oœwiaty
– Statut Zespo³u Szkó³
– Program Wychowawczy „DROGA”
– Program Rozwoju Szko³y
– Plan Pracy Szko³y.
Dyrektorem Zespo³u Szkó³ jest mgr Grzegorz Hadzik; wicedyrektorem –
mgr El¿bieta Kowalik.
Zespó³ Szkó³ liczy 19 oddzia³ów (w tym 4 klasy gimnazjum oddzia³ Trzcinica). Razem 337 uczniów.
Tabela 1.
Ewidencja dzieci Przedszkola Samorz¹dowego w Laskach w roku szkolnym
2005/2006
w tym dziewczêta:
– 45 –
Tabela 2.
Ewidencja uczniów Szko³y Podstawowej w Laskach w roku szkolnym 2005/2006
,
w tym dziewcz¹t:
* 71 uczniów dowo¿onych z Nowej Wsi, Smardz, Granic i Borku
– 46 –
Tabela 3. Ewidencja uczniów Gimnazjum w Laskach w roku szkolnym 2005/2006
* klasy Ia, Ic, IIb, IIIb–oddzia³y zamiejscowe w Trzcinicy
w tym dziewcz¹t:
– 36 uczniów dowo¿onych z Piotrówki, Wodzicznej, Ignacówki, Anio³ki
– 38 uczniów dowo¿onych z Nowej Wsi, Smardz, Granic i Borku.
Urz¹d Gminy w Trzcinicy zorganizowa³ dla 145 uczniów dowóz szkolnym
autobusem, w tym:
– 109 uczniów szko³y podstawowej z Nowej Wsi, Smardz, Granic i Borku
– 36 uczniów gimnazjum z Piotrówki, Wodzicznej, Ignacówki i Anio³ki.
W Zespole Szkó³ w Laskach dzia³a œwietlica szkolna, która pe³ni funkcjê
opiekuñczo-wychowawcz¹ oraz sto³ówka szkolna, która organizuje ca³oroczne do¿ywianie dla wszystkich uczniów (kawa i herbata) oraz przygotowuje obiady dla chêtnych (za niewielk¹ odp³at¹).
Nauka w Zespole Szkó³ odbywa siê na jedn¹ zmianê w dwóch budynkach
(w tzw. starej szkole z pocz¹tku XX wieku i nowej szkole oddanej do u¿ytku
23.11.1969 roku).
– 47 –
Od 4 czerwca 2004 roku Zespó³ Szkó³ w Laskach nosi imiê Jana Paw³a II
oraz posiada sztandar. Widnieje na nim postaæ Jana Paw³a II i s³owa:
„Jesteœcie moj¹ nadziej¹”.
Przedstawiciele m³odzie¿y oraz opiekunowie brali udzia³ po raz pierwszy
w Zlocie Szkó³ Papieskich. 16 maja 2005 roku zlot odby³ siê w Oci¹¿u
(szko³y z Diecezji Kaliskiej), a 18 maja 2005 roku – Ogólnopolski Zlot w
Wadowicach. Z rodzinnych Wadowic przywieziony zosta³ D¹b Pamiêci
Ojca Œwiêtego Jana Paw³a II, który uroczyœcie zosta³ zasadzony 3 czerwca
2005 roku przez w³adze gminy, dyrekcjê, zaproszonych goœci w asyœcie m³odzie¿y podczas obchodów Dnia Patrona.
W zwi¹zku z tym, ¿e Zespó³ Szkó³ w Laskach posiada imiê Jana Paw³a II
organizowane s¹:
1) II Powiatowy Konkurs Recytatorski im. Jana Paw³a II w trzech grupach:
a) Warsztaty terapii Zajêciowej
b) Szko³a Podstawowa
c) Gimnazjum
2) Rozgrywki sportowe–III Turniej Pi³ki Siatkowej im. Jana Paw³a II
3) 6 czerwca 2006 roku odbêdzie siê IV Zjazd Szkó³ im. Jana Paw³a II
z ca³ej Diecezji Kaliskiej.
Zespó³ Szkó³ w Laskach jest równie¿ organizatorem wielu uroczystoœci
œrodowiskowych.
– Dzieñ Seniora (wspó³organizator)
– Œwiêto Niepodleg³oœci – akademia, spotkania
– Misterium Bo¿onarodzeniowe – Jase³ka
– Uchwalenie Konstytucji 3 Maja – akademia
– Dzieñ Stra¿aka–Florianki (wspó³organizator)
– Dzieñ S³u¿by Zdrowia
– Œrodowiskowe Spotkanie z Miko³ajem dla dzieci w wieku przedszkolnym, które nie uczêszczaj¹ do przedszkola
– Festyn Majowy „Rodzinnie-Sportowo-Bezalkoholowo” przy wspó³udziale Rady Rodziców.
Zespó³ Szkó³ w Laskach posiada bardzo bogat¹ tradycjê szko³y, np.:
– pasowanie dzieci klasy I na uczniów oraz na czytelnika
– otrzêsiny ¿aków – pasowanie uczniów klasy I gimnazjum
– Andrzejki – wieczór wró¿b
– „Polska Wigilia” – wieczornica
– bal przebierañców kl. I-V SP i zabawa karnawa³owa
– Dzieñ Wiosny – przemarsz przez wioskê
– Dzieñ Ojca i Matki
– Dzieñ Dziecka – Gimnazjada
– 48 –
– Dzieñ Babci i Dziadka
– Po¿egnanie uczniów klasy VI szko³y podstawowej i klasy III gimnazjum
– „Ca³a Polska czyta dzieciom”
Organizowane s¹ spotkania z przedstawicielami w³adz samorz¹dowych i
lokalnych, jak równie¿ z by³ymi pracownikami ZS w Laskach.
Organizacje, ko³a zainteresowañ.
Uczniowie Zespo³u Szkó³ w Laskach mog¹ rozwijaæ swoje zdolnoœci
i zainteresowania w organizacjach i licznych ko³ach zainteresowañ.
Organizacje dzia³aj¹ce w Zespole Szkó³:
– Samorz¹d uczniowski
– Polski Czerwony Krzy¿
– Spó³dzielnia Uczniowska „Ptyœ”
– Krucjata Eucharystyczna.
Ko³a zainteresowañ i zajêcia pozalekcyjne:
1. Publiczne Przedszkole Samorz¹dowe w Laskach:
– jêzyk angielski (bezp³atnie)
– gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna.
2. Szko³a Podstawowa w Laskach:
– ko³o jêzyka angielskiego
– Ko³o Ma³ego Matematyka
– ko³o taneczno-artystyczne
– ko³o teatralne
– ko³o plastyczne
– zajêcia wokalne
– ko³o matematyczno-internetowe
– ko³o ekologiczne
– zajêcia dydaktyczno-wyrównawcze
– SKS
– zajêcia korekcyjno-kompensacyjne
– gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna.
3. Gimnazjum w Laskach:
– 3 ko³a matematyczne
– 3 ko³a polonistyczne
– ko³o regionalne
– ko³o krajoznawcze
– ko³o historyczne
– ko³o jêzyka rosyjskiego
– zajêcia artystyczne (malarsko-rzeŸbiarskie)
– zajêcia wokalne (chór)
– 49 –
– SKS.
Uczniowie mog¹ równie¿ korzystaæ z pomocy logopedy i pedagoga szkolnego.
Osi¹gniêcia szkolne.
Uczniowie Zespo³u Szkó³ w Laskach mog¹ poszczyciæ siê wieloma sukcesami dydaktycznymi, sportowymi i artystycznymi na etapie powiatowym,
rejonowym i wojewódzkim.
Tabela 4.
Osi¹gniêcia dzieci przedszkolnych w roku szkolnym 2004/2005
1 Daria Gruszka
Prace zakwalifikowane na konkurs A. Rabiega
Kasia Szatkowska
ogólnopolski „Najpiêkniejszy
W. Maciej
Arek Wiœniewski
i najciekawszy prezent dla Kubusia
Paula Pastusiak
Puchatka”
Ada Balcerzak
Ewelina Wojdyga
2 Froñ Martyna
Konkurs plastyczny pod has³em
W. Maciej
„Urodzinowy prezent dla Kubusia
Puchatka” – wyró¿nienie
w konkursie ogólnopolskim
W. Maciej
3 Lemañska Natalia
Konkurs plastyczny pod has³em
Majchrowska Ala
„Stra¿acki trud dla Ciebie i innych” – A. Rabiega
wyró¿nienie na szczeblu powiatowym. H. Bieda
Gnacy Natalia
Prace zakwalifikowane na etap
Zimoch Krystian
Wojdyga Ewelina
wojewódzki do Poznania
H. Bieda
4 Kubot Mariola
Konkurs plastyczny pod has³em
„Stra¿acki trud dla Ciebie i innych”
– wyró¿nienie na etapie
wojewódzkim
5 Szatkowska Katarzyna Konkurs plastyczny pod has³em „W A. Rabiega
Krainie bajek i baœni J.Ch.Andersena”
– wyró¿nienie w konkursie
na szczeblu powiatowym
A. Rabiega
6 Arek Wiœniewski
Konkurs plastyczny pod has³em
„Kocham ¿abkê” – wyró¿nienie
w konkursie ogólnopolskim.
– 50 –
Tabela 5.
Najwa¿niejsze osi¹gniêcia Zespo³u Szkó³ w Laskach w roku szkolnym
2004/2005 – Szko³a Podstawowa
Przedmiotowe
1 I miejsce i III miejsce w III Gminnym Konkursie
L. Lentas
Matematycznym:
• Przemys³aw Gogó³ (I miejsce)
• Klaudia Wasiak (III miejsce)
2 Wyró¿nienie w Konkursie Kangur Matematyczny L. Lentas
2004/2005:
• Kacper Skóra
3 III miejsce w Gminnym Konkursie Ortograficznym: R. Marczak
• Klaudia Wasiak
4 Wyró¿nienie w Powiatowym Konkursie
R. Marczak
Recytatorskim „Strofy o OjczyŸnie”:
• Aleksandra Zieliñska
5 I miejsce w Gminnym Konkursie Literackim
R. Marczak
„Zdrowo ¯yæ”:
• Justyna Tomalik
6 I Powiatowy Konkurs Przyrodniczy „Powietrzni
E. Zwoliñska
£owcy i ich zwyczaje”:
• Kacepr Skóra (udzia³)
• Klaudia Wasiak (udzia³)
7 Konkurs przyrodniczy – etap okrêgowy:
E. Zwoliñska
• Aleksandra Zieliñska
• Agnieszka Je¿
• Klaudia Wasiak
• Marek Hendrys
• Marlena Górecka
8 Konkurs Przyrodniczy „Eko-planeta”:
E. Zwoliñska
• Tomalik Justyna – wyró¿nienie
9 Konkurs Gminny „Nasza Gmina w czasie II wojny A. Gawlik
œwiatowej”:
• I miejsce Marlena Górecka
• II miejsce – Aleksandra Zieliñska
• II miejsce – Agnieszka Je¿
• Wyró¿nienie – Klaudia Wasiak
10 Konkurs Wiedzy o Wielkopolsce:
A. Gawlik
— etap powiatowy:
• Klaudia Wasiak – II miejsce
– 51 –
• Marlena Górecka – udzia³
• £ukasz W³adek – udzia³
• Monika Tomalik – udzia³
• Natalia Wolniak – udzia³
— etap rejonowy:
• Klaudia Wasiak – III miejsce
11 Ma³a Olimpiada Matematyczna – etap gminny:
• Anna Kowaliñska – II miejsce
• Tomasz Maciej – III miejsce
12 Ma³a Olimpiada Matematyczna – etap miêdzygminny:
• Anna Kowaliñska – III miejsce
13 Konkurs Czytelniczy – etap gminny:
• Michalina Ciemny
• Anna Kowalinska
• Weronika W³adek
14 Ma³y Mistrz Ortografii – etap gminny:
• Anna Kowaliñska
15 Powiatowy Konkurs Recytatorski „Strofy
o OjczyŸnie”:
• Michalina Ciemny – wyró¿nienie
16 I miejsce w Gminnym Konkursie Recytatorskim:
• Karolina Bryja – SF Smardze
17 Wyró¿nienie w Rejonowym Konkursie Recytatorskim:
• Karolina Bryja – SF Smardze
18 II miejsce w Gminnej Ma³ej Olimpiadzie Matematycznej:
• £ukasz Kubot
19 III miejsce w Powiatowym Konkursie
Recytatorskim „Strofy o OjczyŸnie”:
• Nikola Albert
20 Konkurs prozdrowotny „Paliæ czy nie paliæ
– oto jest pytanie? – artyku³ do gazetki szkolnej:
• – Adrianna Gogó³ (kl. V – wyró¿nienie
– etap powiatowy)
SPORTOWE
1 I miejsce w Gminnych Biegach Prze³ajowych
10x800m:
• Agnieszka Je¿
• Katarzyna Polte
• Dominika Oleœ
– 52 –
E. Kowalik
E. Kowalik
D. Wieczorek
E. Kowalik
D. Wieczorek
E. Kowalik
D. Wieczorek
E. Kowalik
M. Boruszkowska
M. Boruszkowska
D. C³apa
B. Jokiel
M. Skóra
E. Zwoliñska
U. JóŸwik
2
3
4
5
• Justyna Kubot
• Agnieszka Uda³
• Katarzyna Tomalik
II miejsce w Mistrzostwach Gminy w Unihokeju.
III miejsce w Mistrzostwach Powiatu w Pi³ce
Koszykowej:
• Agnieszka Je¿
• Aleksandra Zieliñska
• Klaudia Wasiak
• Karolina Zimoch
• Kinga Zimoch
• Marlena Górecka
• Barbara G¹szczak
• Patrycja Rozik
• Katarzyna Polte
• Emilia Gawlik
• Justyna Kubot
• Adrianna Gogó³
IV miejsce w Mistrzostwach Powiatu w Pi³ce
Siatkowej.
III miejsce w Turnieju Pi³ki No¿nej powiatu
kêpiñskiego
ARTYSTYCZNE
1 Konkurs plastyczny „Ptaki w mitach i legendach”:
• II miejsce – Patrycja Rozik
• Wyró¿nienie – Marek Hendrys
2 Konkurs Plastyczny „¯yj zdrowo bez na³ogów”
– 2 wyró¿nienia:
• Pawe³ Mikisz
• Dominika Bieda
3 Konkurs plastyczny „¯yj zdrowo – bez na³ogów”:
• Anna Tomalik – wyró¿nienie
4 Powiatowy Przegl¹d Zespo³ów Tanecznych:
• Grand Prix – kategoria I-III
5 II miejsce Anna Kowaliñska w VI Powiatowym
Finale Piosenki Bralin 2005
6 Udzia³ w „IV Wielkopolskim Festiwalu Piosenki
Dzieciêcej i M³odzie¿owej” Konin 2005
– 53 –
U. JóŸwik
U. JóŸwik
U. JóŸwik
W. Trzêsicka
E. Zwoliñska
W. Trzêsicka
M. Boruszkowska
D. Wieczorek
D. Wieczorek
D. Wieczorek
7 Konkurs plastyczny – „Stra¿acki trud dla Ciebie
i innych” – wyró¿nienie na szczeblu rejonowym:
• Patrycja Rozik
• Sara Rabiega
D. Wieczorek
Tabela 6.
Najwa¿niejsze osi¹gniêcia Zespo³u Szkó³ w Laskach w roku szkolnym
2004/2005 Gimnazjum
DYDAKTYCZNE
1 Konkurs Wiedzy o Samorz¹dzie Terytorialnym – etap A. Gawlik
powiatowy:
• Mateusz Chwo³ka – udzia³
2 Konkurs „Dzieje Ziemi Kêpiñskiej” – etap fina³owy: A. Gawlik
• dru¿yna: Chwo³ka Mateusz, Hendrys Andrzej,
Górecka Paulina – “V miejsce
3 Wojewódzki Konkurs Matematyczny:
M. Krawczyk
• rejon – Anna Kuboszek (nagroda)
4 Fina³ Konkursu Matematycznego Z³ota ¯aba:
M. Krawczyk
• udzia³ – Anna Kuboszek
5 Wojewódzki Konkurs Astronomiczny:
M. Krawczyk
• Andrzej Ziok – udzia³
• Tomasz Zwoliñski – udzia³
M. Hadzik
• Dominik Zakrzewski – udzia³
6 Konkurs Matematyczny Gimnazjów Powiatu
Kêpiñskiego:
M. Krawczyk
• Anna Kuboszek – IV miejsce
• Andrzej Hendrys – udzia³
G. Hadzik
• Beata ¯urawka – udzia³
M. Wypych
7 Miêdzynarodowy Konkurs Matematyczny Kangur 2005
• Mateusz Nolbert – I miejsce w powiecie – kategoria G. Hadzik
KADET
• Marzena Poziomka – II miejsce w powiecie –
M. Wypych
kategoria KADET
• Anna Kuboszek – III miejsce w powiecie –
M. Krawczyk
kategoria JUNIOR
8 Wojewódzki Konkurs Geograficzny:
A. Gruszka
• Anna Kuboszek – udzia³
9 Wojewódzki Konkurs Polonistyczny – etap rejonowy: B. Mierzwiak
• Dominika Smakosz
• Natalia Wabnic
– 54 –
• Natalia Wawrzyniak
10 Miêdzygminny Konkurs Recytatorski im. Marii
B. Mierzwiak
z Fredrów Szembekowej:
• Sylwia Maryniak – wyró¿nienie
11 Powiatowy Konkurs Recytatorski poezji Karola
B. Mierzwiak
Wojty³y:
• K. ¯³obiñska – I miejsce
12 Konkurs Wiedzy o Samorz¹dzie Terytorialnym – etap J. Jelonek
powiatowy:
• Marzena Poziomka – III miejsce
• Marzena Rabiega – udzia³
13 Konkurs Wiedzy o Wielkopolsce:
J. Jelonek
• Karolina ¯³obiñska – II miejsce etap powiatowy
14 Konkurs „Dzieje Ziemi Kêpiñskiej” – etap
J. Jelonek
powiatowy:
• Agnieszka Chmieliñska
15 Konkurs Historyczny organizowany przez Fundacjê J. Jelonek
„KARTA” – praca pisemna Sylwia Maryniak
16 Powiatowy Konkurs Przyrodniczy „Ptaki ³¹k i pól”: G. K³oczaniuk
• III miejsce – Natalia Wabnic
E. Zwoliñska
• Udzia³ – Andrzej Hendrys
17 Wojewódzki Konkurs Biologiczny – etap rejonowy: G. K³oczaniuk
• Agnieszka Chmieliñska
• Natalia Wawrzyniak
• Mateusz Chwo³ka
• Paulina Górecka
18 Wojewódzki Konkurs Chemiczny – etap rejonowy: G. K³oczaniuk
• Renata Fuchs
• Paulina Górecka
• Natalia Wawrzyniak
• Natalia Wabnic
19 Konkurs Przyrodniczy „Chrz¹szcz Polski” – etap
G. K³oczaniuk
okrêgowy:
• Natalia Wabnic
• Aleksandra Ptak
• Aleksandra Mikoœ
• Ewelina Jêdryca
• Adrianna Olek
E. Zwolinska
20 Konkurs ekologiczny „Eko Planeta”:
G. K³oczaniuk
• Marzena Poziomka – wyró¿nienie
– 55 –
21 Powiatowy Konkurs Ekologiczny „¯yjmy zgodnie
z natur¹”:
• Marzena Poziomka I miejsce
22 Wojewódzki Konkurs Chemiczny – udzia³:
• Mateusz Chwo³ka
23 Wojewódzki Konkurs Historyczny –
• udzia³:
• Mateusz Chwo³ka
SPORTOWE
1 II miejsce Powiat LA – sztafeta szwedzka – ch³opcy
2 III miejsce Powiat LA – Dawid Albert – 300m
3 VI miejsce w rejonie – sztafeta szwedzka
4 VI miejsce w powiecie – biegi prze³ajowe
• Dawid Albert (awans wojewódzki – nie startowa³)
5 III miejsce – pi³ka koszykowa – powiat ch³opcy
6 IV miejsce – Pi³karska Kadra Czeka – Powiat –
ch³opcy
7 I miejsce indywidualnie w Triathlonie rocznik 1991 –
Pawe³ Usiak
8 II miejsce indywidualnie w Traithlonie rocznik 1989
– powiat
9 II miejsce dru¿ynowo rocznik 1990 – Triathlon –
awans na zawody rejonowe.
10 Indywidualne Mistrzostwa Szkó³ w LA – powiat:
• I miejsce – Anna Kuboszek (300m)
• I miejsce – Katarzyna ¯³obiñska (600m)
• II miejsce – sztafeta 4x100m:
a)Anna Antoniak
b)Justyna Czeka³a
c)Justyna Handrysik
d)Anna Kuboszek
• III miejsce – Justyna Handrysiak (100m)
11 II miejsce w Finale Powiatu w Pi³ce Siatkowej:
• Kuboszek Anna
• Handrysik Justyna
• Jêdrzejak Monika
• Altmann Katrzyna
• Zimoch Agata
• S³upianek Natalia
– 56 –
G. K³oczaniuk
G. K³oczaniuk
J. Jelonek
J. Czajkowski
J. Czajkowski
J. Czajkowski
J. Czajkowski
J. Czajkowski
J. Czajkowski
J. Czajkowski
J. Czajkowski
J. Czajkowski
U. JóŸwik
U. JóŸwik
• Czeka³a Justyna
• ¯³obiñska Katarzyna
• Kubot Katarzyna
12 II miejsce w Mistrzostwach Powiatu w Pi³ce No¿nej U. JóŸwik
Dziewcz¹t „Pi³karska Kadra Czeka”:
• Czeka³a Justyna
• Czeka³a Karolina
• Handrysik Justyna
• Zimoch Agata
• S³upianek Natalia
• Antoniak Anna
• ¯³obiñska Katarzyna
• Gogó³ Angelika
• Olek Adrianna
• Nawrot Elwira
• Jokiel Natalia
• Gie³zak Marta
• Tomalik Magdalena
• Wiêzieñ Karolina
• Altmann Katarzyna
• Gatner Agata
13 IV miejsce w Finale Powiatu w Sztafetowych Biegach U. JóŸwik
Prze³ajowych.
14 VI miejsce Katarzyny ¯³obiñskiej w Indywidualnych U. JóŸwik
Mistrzostwach Powiatu w Biegach Prze³ajowych.
ARTYSTYCZNE
1 VI Powiatowy Przegl¹d Piosenki Bralin 2005
D. Wieczorek
• III miejsce – Mateusz Chwo³ka w kat. III
2 Zakwalifikowanie siê i udzia³ w IV Wielkopolskim
Festiwalu Piosenki Dzieciêcej i M³odzie¿owej Konin
2005.
• Mateusz Chwo³ka
3 Wyró¿nienie w powiatowym konkursie plastycznym
„Stra¿acki trud dla ciebie i innych”,
zakwalifikowanie siê pracy na szczebel wojewódzki
• Martyna Michalska
– 57 –
Pracownicy pedagogiczni i niepedagogiczni Zespo³u Szkó³ w Laskach.
Nauczyciele Zespo³u Szkó³ w Laskach:
1. Bieda Honorata
– nauczyciel przedszkola
2. Boruszkowska Monika – nauczyciel kszta³cenia zintegrowanego
3. C³apa Dorota
– nauczyciel kszta³cenia zintegrowanego oraz
wychowania fizycznego
4. Czajkowski Jaros³aw – nauczyciel wychowania fizycznego
5. Drzazga Ma³gorzata – nauczyciel wychowania fizycznego oraz wychowania do ¿ycia w rodzinie
6. Froñ Grzegorz
– nauczyciel jêzyka angielskiego
7. Gatner Alicja
– nauczyciel jêzyka polskiego
8. Gawiñska Alicja
– nauczyciel jêzyka angielskiego
9. Gawlik Alina
– nauczyciel historii i WOS-u
10. Gruszka Andrzej
– nauczyciel geografii i techniki
11. Hadzik Grzegorz
– dyrektor ZS w Laskach oraz nauczyciel matematyki
12. Hadzik Ma³gorzata
– kierownik Oddzia³u Gimnazjum w Trzcinicy
oraz nauczyciel fizyki
13. Howis Barbara
– nauczyciel jêzyka angielskiego
14. Jelonek Jolanta
– nauczyciel historii i WOS-u
15. Jokiel Bo¿ena
– nauczyciel kszta³cenia zintegrowanego oraz
œwietlicy
16. JóŸwik Urszula
– nauczyciel wychowania fizycznego
17. K³oczaniuk Gra¿yna – nauczyciel chemii, biologii i matematyki
18. Kowalik El¿bieta
– wicedyrektor ZS oraz nauczyciel kszta³cenia
zintegrowanego
19. Krawczyk Mariola
– nauczyciel fizyki, matematyki i informatyki
20. Ksi¹dz Grzegorz Mitu³a – nauczyciel religii
21. Lentas Leszek
– nauczyciel matematyki
22. Maciej Ryszard
– nauczyciel religii
23. Maciej Wies³awa
– nauczyciel wychowania przedszkolnego
24. Marczak Renata
– nauczyciel jêzyka polskiego i biblioteki
25. Mierzwiak Bo¿ena
– nauczyciel jêzyka polskiego
26. Bieniak Magdalena
– logopeda
27. Orszulak Henryka
– nauczyciel matematyki
28. Olejnik Barbara
– nauczyciel sztuki
29. Rabiega Anna
– nauczyciel wychowania przedszkolnego
30. Rachel-Nowak Gabriela – pedagog szkolny
31. Sitek Dariusz
– nauczyciel religii
32. Skóra Magdalena
– nauczyciel jêzyka polskiego
33. Smyrek Hanna
– nauczyciel jêzyka polskiego
– 58 –
34. Szczypek Maria
35.
36.
37.
38.
Trzêsicka Wies³awa
Wieczorek Danuta
Wypych Magdalena
Miko³ajczyk Ewa
– nauczyciel wychowania fizycznego i wychowania do ¿ycia w rodzinie
– nauczyciel kszta³cenia zintegrowanego
– nauczyciel sztuki i informatyki
– nauczyciel informatyki i matematyki
– nauczyciel przyrody i biologii
Pracownicy administracji i obs³ugi Zespo³u Szkó³ w Laskach:
1. Antoniak Justyna
– kucharka
2. Je¿ Renata
– referent
3. Lorenc Bo¿ena
– sprz¹taczka
4. Oleœ Barbara
– intendent i pomoc nauczyciela przedszkola
5. Pieles Maria
– sprz¹taczka
6. Podejma Danuta
– g³ówny ksiêgowy
7. Ponitka Zofia
– kucharka
8. PowroŸnik Beata
– sprz¹taczka
9. Samulski Tomasz
– woŸny i palacz c.o.
10. Tomaszek Agnieszka – kucharka
11. ¯³obiñska Agata
– sekretarz
12. Bury Ewa
– pielêgniarka szkolna
Rada Rodziców
Wa¿n¹ rolê w Zespole Szkó³ w Laskach odgrywa Rada Rodziców. Wybierana jest co 3 lata z grona rodziców, których dzieci s¹ uczniami Zespo³u Szkó³
w Laskach. Rada Rodziców pracuje zgodnie ze Statutem Szko³y i Regulaminem
Rady Rodziców.
W sk³ad Zarz¹du Rady Rodziców wchodz¹:
1. Jacek Rabiega – przewodnicz¹cy
2. Donata Gawlik – zastêpca przewodnicz¹cego
3. Renata Ciemny – sekretarz
4. Maria Parzonka – skarbnik.
Co roku Rada Rodziców organizuje:
– Festyn „Rodzinnie-Sportowo-Bezalkoholowo”
– Dzieñ Dziecka
– Bal Sylwestrowy
– Zakup nagród ksi¹¿kowych dla najlepszych uczniów.
Z uzyskanych funduszy: zakupiono dla uczniów kserokopiarkê, za³o¿ono
radiowêze³ szkolny, dofinansowano malowanie klas I-III oraz korytarzy i wyremontowano ³azienki dla klas I-III.
– 59 –
– 60 –
8. Religijnoœæ mieszkañców.
1. Parafia Laski
Parafia Laski jest parafi¹ p.w. Wniebowziêcia Najœwiêtszej Maryi Panny.
W jej sk³ad wchodz¹: Laski, Laski – Nowa Wieœ, Laski – Borek, Laski-Granice, Laski – Osiedle Nowe oraz wieœ Smardze. W parafii s¹ dwa koœcio³y:
koœció³ p.w. Wniebowziêcia Najœwiêtszej MaryiPanny i koœció³ (murowany) p.w.
Niepokalanego Serca Maryi.
Proboszczem parafii jest ksi¹dz kanonik Andrzej Grzegorzewicz.
2. Wyznania
Parafian wyznania rzymsko – katolickiego jest 1967 osób.
Inne wyznania to Œwiadkowie Jehowy – 10 osób.
3. Organizacje koœcielne
Na terenie parafii dzia³aj¹ nastêpuj¹ce organizacje koœcielne:
Eucharystyczny Ruch M³odych potocznie nazywany „Krucjat¹ Eucharystyczn¹” lub „Kó³kiem Religijnym”. Organizacja ta dzia³a przy Zespole
Szkó³ w Laskach od 1996 roku. Liczy 20 cz³onków. Nale¿¹ do niej uczniowie
Szko³y Podstawowej. Ich dzia³alnoœæ jest widoczna w ¿yciu szko³y i parafii.
Spotkania w 2005 roku odbywa³y siê co tydzieñ, podczas których czytano
i rozwa¿ano Pismo Œwiête. Czyniono równie¿ odpowiednie postanowienia oraz
podejmowano okreœlone zadania pod opiek¹ katechety Ryszarda Macieja. Do
najwa¿niejszych zadañ organizacji nale¿a³o: liturgiczna obs³uga szkolnych
Mszy Œwiêtych, udzia³ w procesjach, pomoc w przygotowaniu i prowadzeniu
szkolnych rekolekcji, przygotowanie i prezentacja Jase³ek.
Katolickie Stowarzyszenie M³odych (KSM)
Jest to formacja dzia³aj¹ca przy Parafii Wniebowziêcia Najœwiêtszej Maryi
Panny pod opiek¹ ksiêdza kanonika Andrzeja Grzegorzewicza. Katolickie Stowarzyszenie M³odych zrzesza m³odzie¿ gimnazjaln¹ i ponadgimnazjaln¹. Liczy
12 cz³onków. Spotkania formacyjne w 2005 roku odbywa³y siê raz w miesi¹cu.
Do najwa¿niejszych zadañ nale¿a³o: liturgiczna obs³uga Mszy Œwiêtych (czytania, œpiewy, sk³adanie darów), udzia³ w procesjach, pomoc w przygotowaniu
uroczystoœci koœcielnych.
– 61 –
Ko³o Ministrantów
Jest to ko³o dzia³aj¹ce pod opiek¹ ksiêdza kanonika Andrzeja Grrzegorzewicza. Liczy 17 cz³onków. Spotkania w 2005 roku odbywa³y siê raz w miesi¹cu.
Do najwa¿niejszych zadañ nale¿a³o: obs³uga liturgiczna Mszy Œwiêtej, udzia³
w procesjach i uroczystoœciach koœcielnych, pomoc w rekolekcjach szkolnych.
Ko³a Ró¿añcowe
W parafii dzia³a³o 10 kó³ ró¿añcowych ¿eñskich i mêskich. Ka¿de ko³o
ma 15 cz³onków wraz z zelaterem czyli prze³o¿onym. Dzia³alnoœæ kó³ ró¿añcowych to: odprawianie adoracji w ka¿dy pierwszy czwartek miesi¹ca, Wielki Pi¹tek i Wielk¹ Sobotê oraz modlitwy ró¿añcowe.
Rada Koœcio³a
W sk³ad Rady Koœcio³a wchodzi trzech cz³onków: Stanis³aw Maryniak,
Franciszek Chwo³ka i Zygmunt Podejma, którzy wspólnie z proboszczem parafii podejmuj¹ wa¿ne dla parafii decyzje (organizacja uroczystoœci koœcielnych, remonty, wiêksze ofiary). W roku 2005 do najwa¿niejszych przedsiêwziêæ nale¿a³o: po³o¿enie dachu na plebanii, pomalowanie Koœcio³a p.w.Niepokalanego Serca Maryi, konserwacja dachu w koœció³ku p.w. Wniebowziêcia
Najœwiêtszej Maryi Panny.
Organistki
W 2005 roku oprawê muzyczn¹ Mszy Œwiêtych i uroczystoœci koœcielnych
zapewnia³y cztery organistki.
Koœcielni
W 2005 roku niedzielne i codzienne Msze Œwiête obs³ugiwali dwaj koœcielni.
4. Kalendarium ¿ycia religijnego
¯ycie religijne parafii odbywa³o siê przede wszystkim poprzez udzia³
w Mszach Œwiêtych, nabo¿eñstwach,uroczystoœciach koœcielnych.Msze i nabo¿eñstwa odprawiane by³y w obu koœcio³ach. Niedzielne msze (3) odprawiane by³y w godzinach rannych i popo³udniowych.
W dni powszednie (1) w godzinach wieczornych, czasami tylko w godzinach rannych Msze odprawia³ ksi¹dz kanonik Andrzej Grzegorzewicz, niekiedy przebywaj¹cy w parafii ksiê¿a. Dzieci i m³odzie¿ szkolna uczestniczy³a w lekcjach religii prowadzonych przez katechetów. Dzieci przedszkolne
i m³odzie¿ szkolna brali udzia³ w lekcjach katechezy 2 razy w tygodniu.
Do wa¿niejszych wydarzeñ parafii w roku 2005 nale¿a³o:
– 62 –
Styczeñ:
– wystawienie Jase³ek,
– uroczystoœæ Trzech Króli,
Luty:
РuroczystoϾ Matki Boskiej Gromnicznej,
– Œroda Popielcowa,
– Gorzkie ¯ale i Droga Krzy¿owa.
Marzec:
– Niedziela Palmowa (Procesja z koœcio³a p.w. Niepokalanego Serca Maryi do koœció³ka. p.w. Najœwiêtszej Maryi Panny Wniebowziêtej),
– Wielki Tydzieñ,
– Adoracja,
– Msza Rezurekcyjna.
Kwiecieñ:
– Œmieræ Papie¿a Jana Paw³a II,
– Niedziela Mi³osierdzia Bo¿ego,
– Wybór Papie¿a Benedykta XVI,
Maj:
– Nabo¿eñstwa Majowe,
– Florianki – Msza Polowa celebrowana przez ksiêdza kanonika Andrzeja Grzegorzewicza,
– Uroczystoœæ ku czci Maryi Królowej Polski,
– Nowenna do Ducha Œwiêtego,
– Pierwsza procesja ku czci Matki Boskiej Fatimskiej w Laskach,
– Zes³anie Ducha Œwiêtego,
– Bo¿e cia³o,
– Pierwsza Komunia Œwiêta.
Czerwiec:
– Wystawienie Najœwiêtszego Sakramentu – ca³odzienna adoracja,
– Dzieñ Patrona w Zespole Szkó³ w Laskach – Msza Œwiêta w Koœciele
p.w. Najœwiêtszej Maryi Panny Wniebowziêtej,
– Uroczystoœci Odpustowe w Koœciele Niepokalanego Serca Maryi,
– Wycieczka dzieci pierwszokomunijnych do Czêstochowy,
– Druga procesja ku czci Matki Boskiej Fatimskiej w Nowej Wsi,
– Wycieczka dzieci pierwszokomunijnych do Sanktuarium w Grêbaninie,
– Msza Dziêkczynna klas III Gimnazjum,
– Pielgrzymka parafialna do Matki Boskiej Nieustaj¹cej Pomocy w Wodzicznej,
– Uroczysta Msza Œwiêta na zakoñczenie roku szkolnego.
Lipiec:
– remont dachu na plebanii,
– 63 –
– Tygodniowy wypoczynek w Przedborowie dla dzieci organizowany
przez Caritas,
– Trzecia procesja ku czci Matki Boskiej Fatimskiej w Smardzach,
– Zakoñczenie malowania koœcio³a.
Sierpieñ:
– Czwarta procesja ku czci Matki Boskiej Fatimskiej w Laskach,
– Uroczystoœci Odpustowe w Koœciele p.w. Wniebowziêcia Najœwiêtszej
Maryi Panny – Mszê Œwiêt¹ celebrowa³ Kanclerz Kurii Biskupiej dr
Micha³ Kieling z Kalisza,
– Uroczystoœci Odpustowe ku czci Œwiêtego Rocha.
Wrzesieñ:
– Msza Œwiêta rozpoczynaj¹ca nowy rok szkolny,
– Parafialne Uroczystoœci Do¿ynkowe,
– Pi¹ta procesja ku czci Matki Boskiej Fatimskiej na Granicach,
– Uroczystoœci Matki Boskiej Bolesnej – Msza w kaplicy
– Œwiêto Podwy¿szenia Krzy¿a – pielgrzymka do Trzcinicy,
– Parafialna zbiórka dla pogorzelców.
PaŸdziernik:
– Nabo¿eñstwa Ró¿añcowe,
– Procesja Ró¿añcowa wokó³ koœcio³a,
– Zakoñczenie nabo¿eñstw ku czci Matki Boskiej Fatimskiej w Borku,
– Dzieñ Papieski – Wieczornica,
– Tydzieñ Misyjny.
Listopad:
– Wszystkich Œwiêtych,
– Dzieñ Zaduszny,
– Rocznica Odzyskania Niepodleg³oœci – Msza Œwiêta za Ojczyznê,
– Zbiórka dla ofiar trzêsienia ziemi w Pakistanie,
– Rozpoczêcie Adwentu,
– Dzieñ modlitw o powo³ania kap³añskie w diecezji.
Grudzieñ:
– Rekolekcje parafialne prowadzone przez Franciszkanina Ojca Les³awa
ze Wschowy,
– Œwiêta Bo¿ego Narodzenia,
– Nabo¿eñstwo na zakoñczenie roku.
6. Podsumowanie roku 2005
W parafii ochrzczono 21 dzieci, I Komuniê Œwiêt¹ przyjê³o 24 dzieci (11
dziewczynek, 13 ch³opców). Udzielono 13 œlubów. Zmar³o 25 osób.
– 64 –
9. Kultura i sport oraz stowarzyszenia
i organizacje spo³eczne.
Kultura to ca³okszta³t materialnego i duchowego dorobku ludzkoœci gromadzony, utrwalany i wzbogacany w ci¹gu dziejów, przekazywany z pokolenia na pokolenie.
W dziedzinie rozwoju kultury wa¿na rola przypada Urzêdowi Gminy.
W gminie Trzcinica sprawami kulturalnymi opiekuje siê pani Zofia Kwaœniak zatrudniona na stanowisku ds. ogólnych. Prowadzi rejestr organizacji
kulturalnych dzia³aj¹cych na terenie gminy, planuje bud¿et na dzia³alnoœæ
kulturaln¹ w zale¿noœci od zg³aszanych potrzeb organizacji spo³ecznych
i szkó³ oraz czuwa nad realizacj¹ tego bud¿etu.
Jednym z przejawów kultury jest bibliotekarstwo. Gminna Biblioteka Publiczna w Laskach powsta³a w 1946 r. dziêki inicjatywie nauczyciela Ludwika As³anowicza. Ksiêgozbiór pocz¹tkowo niewielki – 114 woluminów, powsta³ z darowizn osób prywatnych i organizacji spo³ecznych oraz ksi¹¿ek
przekazanych z biblioteki szkolnej.
Obecnie biblioteka w Laskach jest fili¹ Gminnej Biblioteki Publicznej
w Trzcinicy, której dyrektork¹ jest Renata Goœæ. Kierownikiem biblioteki
w Laskach jest od roku 1975 Cecylia Pilarska.
Ksiêgozbiór liczy obecnie 11 345 woluminów i dziêki œrodkom finansowym z Gminy Trzcinica i Ministerstwa Kultury jest corocznie uzupe³niany.
W roku 2005 zakupiono 224 ksi¹¿ki, w tym: literatury piêknej dla dzieci 37,
literatury piêknej dla doros³ych 111 i literatury popularnonaukowej 76.
W bibliotece zarejestrowanych jest 391 czytelników o szerokim przedziale wiekowym i z ró¿nych grup spo³ecznych.
W roku 2005 bibliotekê odwiedzi³o 2372 czytelników, którzy dokonali
5996 wypo¿yczeñ ksi¹¿ek. Z tego literatury piêknej: dla dzieci 1597, dla doros³ych 3801 oraz popularnonaukowej 598.
– 65 –
Organizowano równie¿ konkursy plastyczne pt.: „Wielkanocna kartka
œwi¹teczna”, „Œwiat baœni H.Ch. Andersena” i „Naj³adniejszy i najciekawszy
prezent dla Kubusia Puchatka” oraz konkurs literacki pt. „Dlaczego czytamy
ksi¹¿ki”. Ponadto odby³o siê spotkanie autorskie z Kalin¹ Jerzykowsk¹.
W ramach ogólnopolskiej akcji spo³ecznej „Ca³a Polska czyta dzieciom”,
zaproszeni goœcie czytali bajki przedszkolakom. Dla dzieci z Przedszkola Samorz¹dowego zorganizowano równie¿ „Miko³ajki z Miko³ajem”.
W Laskach istnieje równie¿ bogato wyposa¿ona biblioteka szkolna.
Powszechne jest równie¿ czytelnictwo prasy. Mieszkañcy Lasek mog¹ zaopatrzyæ siê w gazety i czasopisma w dwóch sklepach przy ul. Kêpiñskiej,
a w Tygodnik Kêpiñski równie¿ przy ul. Lipowej i ks. Stoiñskiego. Ponadto
mog¹ zaprenumerowaæ gazety i czasopisma, które zostan¹ im dostarczone
przez listonosza do domu.
Do najbardziej poczytnych dzienników w Laskach nale¿¹: Fakt (ok.50 egzemplarzy), Super Express (35) i Nowy Dzieñ (20), ponadto Gazeta Wyborcza i Trybuna (po ok.10 szt.).
Z tygodników mieszkañcy najchêtniej czytaj¹ Tygodnik Kêpiñski (ok.100
egz.), Twój Puls Tygodnia (30), Ilustrowany Tygodnik Powiatowy (15), Przyjació³ka (25) oraz Tele-Tydzieñ, Wprost, Polityka, Ziemia Kaliska, ¯ycie na
gor¹co, Rewia, Pani Domu, Tina, Naj, Claudia, Farmer, Agrotechnika, Top
Agrar, Pszczelarstwo, Niedziela, Dzia³kowiec i inne. Nabywaj¹ te¿ czasopisma hobbystyczne jak: Motor, Pi³ka no¿na, Komputer Œwiat czy Sabrina dla
zajmuj¹cych siê robótkami rêcznymi.
Powa¿n¹ konkurencj¹ dla czytelnictwa s¹ œrodki masowego przekazu: radio i telewizja, z których korzystaj¹ wszyscy mieszkañcy Lasek. Bogata iloœæ
programów kulturalnych, filmów i ró¿norodnoœæ informacji, pozwala na wybór zgodnie z indywidualnymi zainteresowaniami. Nieograniczone mo¿liwoœci w tym zakresie daje równie¿ korzystanie z komputerów i internetu.
Krzewieniem i rozwijaniem kultury u dzieci i m³odzie¿y od najm³odszych
klas zajmuje siê szko³a. M³odzie¿ zorganizowana jest w ró¿nych kó³kach zainteresowañ i organizacjach szkolnych, a szko³a posiada bogaty plan imprez
kulturalnych i artystycznych.
Dzieci korzystaj¹ równie¿ ze œwietlicy œrodowiskowej przy ul. Kêpiñskiej
16. Œwietlica ta dzia³a od roku 2000 i funkcjonuje w oparciu o œrodki finansowe z funduszu przeciwdzia³ania alkoholizmowi.
Jej g³ównym celem jest organizowanie czasu wolnego dzieci, prowadzenie
zajêæ tematycznych, pomoc w odrabianiu lekcji oraz organizowanie ró¿norodnych imprez i wycieczek, a tak¿e propagowanie stylu ¿ycia bez u¿ywek.
Zajêcia odbywaj¹ siê trzy razy w tygodniu i korzysta z nich 15-20 dzieci.
Opiekunk¹ œwietlicy jest Bo¿ena Henczyca.
– 66 –
W roku 2005 dzieci korzysta³y z biwaku zorganizowanego w miejscowoœci
Zachcia³a oraz wycieczek rowerowych i innych imprez okolicznoœciowych.
W Laskach dzia³aj¹ lokalni artyœci.
Niekwestionowan¹ mistrzyni¹ haftu i koronki w ró¿nych technikach jest
Pani Barbara Urbañska. Œwiadcz¹ o tym liczne podziêkowania za prezentacje
prac na wystawach. Pani Barbara haftuje równie¿ sztandary. Poœwiêca siê te¿
haftom koœcielnym, których wykona³a niezliczon¹ iloœæ. Talent ten odziedziczy³a równie¿ córka Hanna, która tworzy piêkne obrazy „ig³¹ malowane”.
Znanym artyst¹ dzia³aj¹cym g³ównie na niwie koœcielnej jest pan Andrzej
Napiera³a z Borku. Wszechstronnie utalentowany, zajmuje siê rzeŸb¹, malarstwem, tkactwem oraz renowacj¹ elementów zabytkowych w koœcio³ach.
Jest autorem rzeŸby œw. Floriana w koœciele Wniebowziêcia NMP oraz charakterystycznych kopu³ na dzwonnicy i kaplicy Matki Boskiej Bolesnej.
RzeŸb¹ zajmuje siê równie¿ Pan Stefan Zawada z Lasek. Jego materia³
twórczy to g³ównie kora z drzewa topolowego.
Sport w Laskach
Du¿¹ rolê w ¿yciu spo³ecznym odgrywa³y zawsze organizacje sportowe.
Przed wojn¹ prê¿nie dzia³a³o posiadaj¹ce chlubn¹ tradycjê Towarzystwo
Gimnastyczne „Sokó³”.
Ludowy Zespó³ Sportowy Laski powsta³ w roku 1930.Nastêpnie zosta³ reaktywowany w roku 1947, a pierwszym prezesem zosta wybrany Franciszek S³upianek.
Obecnie LZS zrzeszony jest w Kaliskim Zwi¹zku Pi³ki No¿nej i liczy 21 zawodników. Prezesem oraz trenerem zespo³u jest Piotr Polte, skarbnikiem Stefan
Werner, a sekretarzem Jan Bartkowiak. W sk³ad komisji rewizyjnej wchodz¹: Marek Albert, Wojciech S³upianek i Stanis³aw Fidyka. Sportowcy maj¹ do dyspozycji
boisko pi³karskie w parku, na którym rozgrywaj¹ mecze i prowadz¹ treningi.
W roku 2005 rozegrali 22 ligowe mecze, z których 21 by³o przegranych
i 1 wygrany.
Od roku 2003 mieszkañcy Lasek oraz m³odzie¿ szkolna mog¹ korzystaæ
z si³owni i sali tenisa sto³owego.
Urz¹d Gminy w Trzcinicy wyposa¿y³ si³owniê w taki sprzêt jak: ³aweczki
i bramy wielofunkcyjne do æwiczeñ, stoper i maszyna do æwiczeñ nóg, ³aweczki do æwiczeñ brzucha, gryfy do podnoszenia i talerze ró¿nej wagi do obci¹¿ania gryfów, hantelki, ma³e gryfiki z obci¹¿eniem o ró¿nej ciê¿koœci oraz modlitewnik do æwiczeñ bicepsów. Ponadto OSP i KR zakupi³y 2 sto³y do tenisa
– 67 –
sto³owego. Opiekunami si³owni s¹ Jaros³aw Czajkowski i Jaros³aw W³odarczyk. Z si³owni i sali tenisa korzysta ka¿dorazowo 10-20 æwicz¹cych.
M³odzie¿ szkolna ma do dyspozycji salê gimnastyczn¹ i boisko sportowe
obok szko³y.
Organizacje spo³eczne
O¿ywion¹ dzia³alnoœæ prowadz¹ w Laskach ró¿ne organizacje spo³eczne.
Niektóre z nich maj¹ ju¿ d³ug¹ tradycjê. Obecnie dzia³a 11 organizacji spo³ecznych i stowarzyszeñ. Ponadto dzia³aj¹ organizacje szkolne i koœcielne.
Ochotnicza Stra¿ Po¿arna
Ochotnicza Stra¿ Po¿arna w Laskach powsta³a w roku 1929. Jej pierwszym
prezesem zosta³ Franciszek Parzonka (ówczesny so³tys) a naczelnikiem Wojciech S³upianek.
– 68 –
Zarejestrowana w Krajowym Rejestrze S¹dowym w Poznaniu, dzia³a na
mocy uchwalonego statutu. OSP prowadzi dzia³alnoœæ maj¹c¹ na celu zapobieganie po¿arom i wspó³dzia³a w tym zakresie z instytucjami i organizacjami spo³ecznymi. Jest to najliczniejsza w Laskach i przez ca³y okres dzia³alnoœci bardzo prê¿nie dzia³aj¹ca organizacja, ratuj¹ca dobytek ludzki w czasie akcji po¿arniczych i innych klêsk ¿ywio³owych, bior¹ca udzia³ w uroczystoœciach koœcielnych i pañstwowych, zawodach stra¿ackich, posiadaj¹ca
trzy sztandary z 1939, 1989 i 1997 roku.
OSP wnios³a du¿y wk³ad w budowê i wyposa¿enie Domu Ludowego
w Laskach oraz remont stra¿nicy.
Dzia³aj¹cy od 1987r. obecny prezes Zygmunt Podejma zapocz¹tkowa³
w naszej parafii kult œw. Floriana, wprowadzaj¹c od roku 1989 coroczne uroczyste obchody œwiêta stra¿aka tzw. Florianki, na które zaprasza goœci honorowych, s¹siednie jednostki OSP, poczty sztandarowe oraz orkiestrê dêt¹.
Z inicjatywy OSP parafia Laski posiada dzwon im. Œw. Floriana (1991), figurê-rzeŸbê œw. Floriana (1992), relikwie (1999) oraz kapliczkê œw. Floriana (2002).
Obecnie OSP liczy 97 cz³onków o du¿ym przedziale wiekowym. W sk³ad
zarz¹du wchodz¹:
– prezes – Zygmunt Podejma,
– naczelnik – Tomasz Samulski,
– z-ca naczelnika – Marcin ¯³obiñski,
– sekretarz – Jan Tomalik,
– skarbnik – Jerzy Szajdak,
– komendant – Jerzy Szyc,
– gospodarz – Adam Biczysko.
W sk³ad Komisji Rewizyjnej wchodz¹: przewodnicz¹cy – Leszek Tomalik, cz³onkowie Jan Uda³a i Krzysztof Waloszczyk.
Pod komend¹ Jerzego Szyca dzia³aj¹ nastêpuj¹ce sekcje: jedna sekcja seniorów, dwie sekcje m³odzie¿owe ch³opców oraz jedna sekcja m³odzie¿owa
dziewcz¹t.
W roku 2005 œwiêtowano 17-te ju¿ „Florianki”, na które zaproszono w³adze gminy i powiatu oraz jednostki OSP z terenu gminy, OSP S³upia i orkiestrê
dêt¹ OSP z Kêpna.
Ponadto zorganizowano gminne zawody stra¿ackie w Laskach oraz turniej
wiedzy po¿arniczej w szkole i pokazy stra¿ackie z okazji Dnia Dziecka. Jak
co roku stra¿acy pe³nili wartê przy grobie Pañskim w koœciele w Wielk¹ Sobotê oraz asystowali w procesji Bo¿ego Cia³a.
Remontowali tak¿e wie¿ê na stra¿nicy oraz zakupili potrzebn¹ dokumentacjê i materia³y budowlane niezbêdne do modernizacji starej srta¿nicy, któ– 69 –
ra zostanie przeznaczona na pomieszczenia rehabilitacyjne, sk³adaj¹ce siê
z si³owni, sali ping-pongowej, pomieszczeñ socjalnych oraz kot³owni.
Kó³ko Rolnicze w Laskach
Pierwsze Kó³ko Rolnicze powsta³o w Trzcinicy w roku 1903 z inicjatywy ówczesnego dzia³acza Szymona K³obusa, ksiêdza Henryka Szworca i hrabiego Szembeka z Siemianic. Mia³o zasiêg parafialny tj. obecna gmina Trzcinica z Janówk¹
w³¹cznie. Statutowym celem tej organizacji by³o podnoszenie poziomu gospodarowania na roli i podtrzymywania oporu ludnoœci polskiej przed germanizacj¹.
W okresie miêdzywojennym kó³ka rolnicze przechodz¹ z modelu parafialnego na wiejski.
Po II wojnie œwiatowej KR doczeka³y siê reaktywowania w 1957 r. Wtedy pierwszym i d³ugoletnim prezesem do 1989 r. by³ Franciszek Stodolski.
Przy pomocy Funduszu Rozwoju Rolnictwa i wk³adów pieniê¿nych cz³onków-udzia³owców, KR zakupi³o pierwsze traktory i maszyny oraz podjêto
dzia³alnoœæ gospodarcz¹.
W 1968 r. z po³¹czenia œrodków i zaplecza Kó³ek Rolniczych Lasek,
Smardzy i KuŸnicy Trzciñskiej powsta³a Miêdzykó³kowa Baza Maszynowa
w Laskach. Wtedy organizacja straci³a charakter spo³eczny, gdy¿ MBM zatrudnia³a etatowych pracowników i administracjê.
W latach 70-tych w miejsce MBM-ów powstaj¹ Spó³dzielnie Kó³ek Rolniczych, przyjmuj¹c jako g³ówny cel–œwiadczenie us³ug rolnikom. SKR w Trzcinicy
powsta³a w roku 1976 po po³¹czeniu MBM w Trzcinicy i Laskach i prowadzi³a
dzia³alnoœæ mechanizacyjn¹, remontow¹, budowlan¹ oraz sprzeda¿ paliw.
W roku 1991, po likwidacji SKR-ów, maj¹tek podzielono na kó³ka rolnicze (proporcjonalnie do wniesionych udzia³ów), które dokona³y jego dzier¿awy b¹dŸ sprzeda¿y.
Obecnie Kó³ko Rolnicze w Laskach dzia³a w oparciu o statut zarejestrowany w Krajowym Rejestrze S¹dowym w Poznaniu. Jako organizacja spo³eczno-zawodowa nie prowadzi dzia³alnoœci gospodarczej. Przychody osi¹ga jedynie z dzier¿awy kombajnu zbo¿owego i sk³adek cz³onkowskich,
a celem dzia³ania jest obrona praw i interesów rolników indywidualnych oraz
poprawa warunków pracy i ¿ycia ludnoœci rolniczej.
W sk³ad zarz¹du wchodz¹:
– prezes – Janusz ¯³obiñski,
– sekretarz – Józef Trzesicki,
– skarbnik – Leszek Tomalik.
Komisja Rewizyjna: przewodnicz¹cy – Jan Tomalik, cz³onkowie Krzysztof Waloszczyk i Stefan WoŸnica.
Na koniec 2005 r. Kó³ko Rolnicze w Laskach liczy³o 34 cz³onków.
– 70 –
Ko³o Gospodyñ Wiejskich
Jest wyodrêbnion¹ jednostk¹ organizacyjn¹ Kó³ka Rolniczego i dzia³a na
podstawie statutu Kó³ka oraz uchwalonego przez siebie regulaminu.
KGW reprezentuje interesy i dzia³a na rzecz poprawy sytuacji spo³ecznozawodowej kobiet wiejskich oraz organizuje kobiety do udzia³u w spo³ecznym, gospodarczym i kulturalnym ¿yciu wsi. Posiada w³asny zarz¹d i komisjê
rewizyjn¹.
Przed wojn¹ poprzedniczkami dzisiejszych KGW by³y Ko³a W³oœcianek.
Po wojnie KGW w Laskach powsta³o w marcu 1963 r. Przewodnicz¹cymi Ko³a by³y kolejno: Teresa Stodolska-Wieczorek, Zofia Parzonka, Maria
Chwo³ka, Janina Ko³odziej, a od 1996 r. do chwili obecnej funkcjê tê sprawuje Zofia Parzonka.
KGW organizowa³o pokazy i kursy, szkolenia, zaopatrzenie w pisklêta
i paszê, kwiaty i krzewy ozdobne. Organizowa³o szereg imprez i wycieczki
krajoznawcze. Z inicjatywy KGW za³o¿ono w domach gaz z butli. Posiada
dobrze wyposa¿on¹ wypo¿yczalniê naczyñ i sprzêtu gospodarstwa domowego oraz patelniê elektryczn¹.
W roku 2005 KGW zorganizowa³o uroczystoœæ Dnia Kobiet, 3-dniow¹
wycieczkê turystyczn¹ szlakiem papieskim (Kraków, Wadowice, £agiewniki,
Zakopane, LudŸmierz, Kalwaria Zebrzydowska), przygotowa³o poczêstunek
dla ok. 300 pielgrzymów do Czêstochowy, zorganizowa³o 2-tyg. kolonie dla
25 dzieci do Pobierowa nad morzem oraz bra³o udzia³ w do¿ynkach gminnych. W listopadzie wspó³organizowa³o z Zespo³em Szkó³ Dzieñ Seniora,
przygotowuj¹c jak co roku posi³ek dla wszystkich uczestników oraz zorganizowa³o w grudniu uroczyste spotkanie op³atkowe dla cz³onkiñ i zaproszonych
goœci. Ponadto KGW w osobie pani Marty Oleœ prowadzi nadal dystrybucjê
piskl¹t i paszy oraz wypo¿yczalniê naczyñ.
Obecnie Ko³o liczy 81 cz³onkiñ, w tym 5 cz³onkiñ honorowych (Zofia
Grzegorzewicz, Stanis³awa Tomalik, Maria Linke, Maria Sobczyk i Teresa
Stodolska-Wieczorek).
W sk³ad zarz¹du wchodz¹:
– przewodnicz¹ca – Zofia Parzonka,
– sekretarka – Maria WoŸnica,
– skarbniczka – Irena Krowiarz oraz pozosta³e cz³onkinie zarz¹du: Bernadeta Wiêzieñ, Anna Szajdak, Marta Oleœ, Teresa Miko³ajczyk, Maria
Hojeñska, Nina Jokiel, Halina Nawrot i Ewa Tomalik.
W sk³ad Komisji Rewizyjnej wchodz¹: przewodnicz¹ca – Teresa Wieczorek oraz cz³onkinie – Zofia W³odarczyk i Jadwiga Trzêsicka.
– 71 –
Chór Laskowianie
We wrzeœniu 1996 roku z inicjatywy pani Zofii Parzonka, utworzono 13-osobowy zespó³ wokalny KGW, nazwany póŸniej Chór Laskowianie. Dyrygentk¹ chóru zosta³a Renata Ciemny.
Repertuar zespo³u to przede wszystkim piosenki biesiadne, ludowe i koœcielne. Cz³onkowie chóru w cotygodniowych spotkaniach æwicz¹, przygotowuj¹
nowy repertuar i rozwijaj¹ wspóln¹ pasjê jak¹ jest œpiew. Co roku swoimi wystêpami ubarwiaj¹ lokalne imprezy takie jak do¿ynki, festyny, Dzieñ Seniora i inne
oraz œwiêta koœcielne jak Wielkanoc, odpust, pasterka i Bo¿e Narodzenie.
Teksty piosenek biesiadnych i ludowych zebrano w formie œpiewników,
aby goœcie mogli aktywnie uczestniczyæ w œpiewie i wspólnej zabawie. Najwiêksz¹ popularnoœci¹ od pocz¹tku istnienia chóru cieszy³a siê piosenka autorstwa Zofii Parzonki „Nasze Laski”, która sta³a siê swoistym hymnem naszej miejscowoœci. Oto tekst:
I. Lasy, pagórki, pola, równiny,
Tu zawsze wracasz do swej rodziny,
Wieœ sercu bliska Laski kochane,
Tu masz swych bliskich ojca i mamê.
Ref. Nasze Laski wieœ radoœci,
Têtni¹ ¿yciem wiele lat,
Od pieluszki do staroœci,
Romantycznych marzeñ œwiat.
II. Choæ byœcie przeszli po ca³ym œwiecie,
Wspomnieñ z dzieciñstwa tam nie znajdziecie,
Tu miejsca ³zami i potem zroszone,
Tu naszych przodków koœci z³o¿one.
III. W tej wsi uczono ciê mowy i wiary,
Pomagaæ bliskim, szanowaæ starych,
Ziemia w tym miejscu dla nas jest œwiêta,
Kto j¹ opuœci³ o tym pamiêta.
IV. Nie mo¿na wyrzec siê takiej wioski,
Gdzie jest patronk¹ Królowa Polski,
Chcemy tu do¿yæ póŸnej staroœci,
W zdrowiu i szczêœciu, wielkiej radoœci.
Sk³ad osobowy chóru w ci¹gu okresu istnienia zmienia³ siê i mimo starañ
Zofii Parzonki nie uda³o siê go znacznie powiêkszyæ. Obecnie w 18-osobowym chórze œpiewaj¹: Halina Nawrot, El¿bieta ¯³obiñska,
Wojciech S³upianek, Maria Hojeñska, Alfons Hojeñski – od samego pocz¹tku, oraz Kazimiera Bia³ek, Cecylia Pilarska, Marian Grzesiak, Zofia Pa– 72 –
rzonka, Adam ¯³obiñski, Janina So³tysiak, Jerzy Krowiarz, Helena Henczyca, £ucja Niechcia³, Agnieszka Kanclerz, Maria Stê¿a³y oraz Jerzy Szyc.
Chórem dyryguje nadal Renata Ciemny, a na akordeonie akompaniuje Ryszard Fajga.
Zwi¹zek Kombatantów RP i by³ych WiêŸniów Politycznych.
Ko³o Nr 48 w Trzcinicy z siedzib¹ w Laskach (dawny ZBOWID).
Zwi¹zek ten dzia³a w zasiêgu gminy Trzcinica od roku 1970.
W 2004 r. do Ko³a w Trzcinicy przy³¹czono Ko³o ZKRP i b. WP z Rychtala
i siedzibê ustanowiono w Laskach. Ko³o podlega pod Okrêgowy Zwi¹zek Kombatantów w Kaliszu i dzia³a na podstawie uchwalonego statutu.
Celem zwi¹zku jest opieka nad cz³onkami i podopiecznymi oraz utrwalanie
pamiêci o bohaterskich czynach ¿o³nierzy i kombatantów, czczenie rocznic
i œwi¹t narodowych.
Na koniec 2005 r. Ko³o liczy³o 14 cz³onków i 35 podopiecznych (ma³¿onkowie kombatantów). Pierwszym prezesem ZBOWID-u by³ Antoni Kosmala, a od roku 1995 do chwili obecnej ko³em kieruje Prezes Stefan Drzazga. Sekretarzem jest Hubert Ilski, cz³onkiem zarz¹du Stanis³aw Napiera³a,
a skarbnikiem Olimpia Witak.
W sk³ad Komisji rewizyjnej wchodz¹:
– przewodnicz¹cy – Mieczys³aw Szyc,
– cz³onkowie: Franciszek Parzonka(+), Czes³awa Szmydt.
Cz³onkowie Ko³a z gminy Trzcinica to: Stanis³aw Napiera³a – Ignacówka,
Zofia Jendryca – Piotrówka(+), Hubert Ilski – Trzcinica, Jolanta Kostencka –
Trzcinica, Franciszek Parzonka – Smardze(+), Stefan Drzazga – Laski, Mieczys³aw Szyc – Laski, Stanis³aw Lubojañski – Trzcinica, Alojzy Pawlik – Pomiany.
Polski Zwi¹zek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Ko³o w Laskach
Ko³o to istnieje w Laskach od 1974 roku, a jego pierwszym przewodnicz¹cym by³ Ignacy Olejnik.
Podlega pod Powiatowy Zwi¹zek w Kêpnie i dzia³a na podstawie przyjêtego statutu. Celem zwi¹zku jest opieka nad osobami w wieku podesz³ym
i inwalidami, pomoc w rozwi¹zywaniu ich ró¿nych problemów ¿yciowych
oraz organizowanie czasu wolnego.
Obecnie ko³o liczy 25 cz³onków. Jego przewodnicz¹c¹ jest Irena SzolcKrzemiñska, zastêpc¹ Teresa Wieczorek, sekretarzem Zofia Czaja, a skarbnikiem Halina Nawrot.
W roku 2005 cz³onkowie Ko³a brali udzia³ w zorganizowanym Dniu Matki, Dniu Seniora oraz ognisku z pieczeniem kie³basek i muzyk¹. Zorganizowano równie¿ wyjazd na badania mammograficzne. Przeprowadzano rozmo– 73 –
wy indywidualne z osobami starszymi, pomagano za³atwiaæ wizyty u lekarza
rodzinnego i specjalistów oraz zabiegi pielêgnacyjne.
Zwi¹zek M³odzie¿y Wiejskiej
ZMW w Laskach powsta³ w roku 2000 z inicjatywy Patrycji Szajdak i Agnieszki Wiêzieñ oraz przewodnicz¹cej KGW Zofii Parzonki. Ko³o Laski podlega pod
Zarz¹d Wojewódzki ZMW zarejestrowany w Krajowym Rejestrze S¹dowym w Poznaniu i dzia³a na podstawie statutu.
W latach 2000-2004 Ko³o dzia³a³o bardzo aktywnie, obecnie dzia³alnoœæ
przygas³a. Najwiêkszymi osi¹gniêciami by³o zorganizowanie powiatowych festynów ZMW, wieczorków karnawa³owych oraz licznych dyskotek i zabaw.
Ponadto przygotowano dwa spotkania z pos³ami PSL-u Andrzejem Grzybem
i Józefem Gruszk¹. Cz³onkowie ZMW pomagali równie¿ przy budowie si³owni w Laskach.
Nawi¹zano wspó³pracê z m³odzie¿¹ ZMW z Bogdanowa ko³o Kalisza
oraz z niemieck¹ grup¹ Zwi¹zku M³odzie¿y z Brandenburgii, gdzie czterech
cz³onków ko³a z Lasek przebywa³o na kilkudniowym spotkaniu.
Z dochodów ZMW zakupiono sprzêt nag³aœniaj¹cy oraz dofinansowano
wycieczki dla cz³onków ko³a.
Obecnie w Zarz¹dzie funkcjê prezesa pe³ni Piotr Biczysko, z-cy prezesa
Piotr Jokiel, skarbnika Karolina Barczak, a sekretarza Ewa Tomalik. Ko³o liczy 22 cz³onków.
Polski Zwi¹zek Hodowców Go³êbi Pocztowych
– sekcja Laski z siedzib¹ w KuŸnicy Trzciñskiej
Hodowla go³êbi pocztowych jest bardzo popularnym hobby. Ma równie¿
swoich zwolenników w Laskach. Skupia ludzi, którzy pasjonuj¹ siê hodowl¹
go³êbi pocztowych oraz bior¹ udzia³ we wspó³zawodnictwie w lotach.
Sekcja Laski podlega pod Oddzia³ PZHGP w Kêpnie. Zarz¹d G³ówny
Zwi¹zku znajduje siê w Chorzowie. Zwi¹zek posiada swój statut i rejestracjê
s¹dow¹.
Za³o¿ycielami sekcji PZHGP w Laskach byli w roku 1981 Kazimierz
Nolbert, Antoni Kubot, Miros³aw Pluta, Tadeusz Jarosiñski.
Obecny zarz¹d stanowi¹:
– prezes – Jerzy Pluta,
– sekretarz – Dariusz Makiola,
– skarbnik – Piotr PowroŸnik.
– 74 –
Na koniec 2005 roku organizacja liczy³a 31 cz³onków, g³ównie z terenu
gminy Trzcinica; s¹ to:
Durka Przemys³aw – Trzcinica
Piêdzioch Miros³aw – Trzcinica
Durka Zygmunt – Trzcinica
Pilarski Jacek – Laski
Dybul Mariusz – Pomiany
Pilarski Krzysztof – Laski
Grabia Marcin – Smardze
Polte Piotr – Laski
Grzeœniak Antoni – Wodziczna
PowroŸnik Kazimierz – Laski
Grzeœniak Marcin – Wodziczna
PowroŸnik Marcin – Granice
Hazubski Krzysztof – Kêpno
PowroŸnik Piotr – Laski
Idzikowski Mariusz – Raków
Pluta Jerzy – Laski
Jarczewski Marek – Laski
Pluta Miros³aw – Nowa Wieœ
Jarosiñski Tadeusz – Trzcinica
Ramza Stefan – Pomiany
Kobiœ Grzegorz – Buczek
Smogur Zenon – Raków
Kokot Piotr – Buczek
Smyrek Henryk – KuŸnica Trzc.
Kubot Antoni – Trzcinica
Stasiowski Piotr – Borek
KubotPiotr–Trzcinica
Witek Bernard – Laski
Maciejewski Stanis³aw – Smardze Zimoch Dawid – Trzcinica
Makiola Dariusz – KuŸnica Trzc.
Cz³onkowie zbieraj¹ siê na zebraniach przed sezonem lotów i przed rozpoczêciem lotów.
Loty odbywaj¹ siê w dwóch podstawowych kategoriach;
– loty go³êbi doros³ych – 14 lotów rocznie z terytorium Niemiec, o d³ugoœci 150-800 km,
– loty go³êbi m³odych – 5 lotów rocznie z terytorium Polski, o d³ugoœci
100-250 km.
W roku 2005 we wspó³zawodnictwie w lotach w sekcji Laski mistrzostwo
w kategorii go³êbi doros³ych zdobyli Kazimierz PowroŸnik i Piotr PowroŸnik,
wicemistrzostwo – Zenon Smogur, a II wicemistrzostwo – Antoni Kubot.
W kategorii go³êbi m³odych mistrzostwo zdoby³ Antoni Kubot, wicemistrzostwo – Piotr Kubot, a II wicemistrzostwo Przemys³aw i Zygmunt Durka.
W dniu 28.01.2006 r. o godz. 17.15 nast¹pi³a katastrofa chorzowskiej hali
Miêdzynarodowych Targów Katowickich, w której odbywa³a siê miêdzynarodowa wystawa go³êbi pocztowych. Run¹³ dach hali obci¹¿ony grub¹ warstw¹
œniegu. Zginê³o 65 osób, 170 osób zosta³o rannych. Obecni na wystawie
cz³onkowie sekcji Laski Kazimierz i Piotr PowroŸnik oraz Jacek i Krzysztof Pilarski opuœcili halê przed godz. 17.00.
Ko³o Wêdkarskie KARAŒ w Laskach
Dzia³aj¹ce od dwóch lat Ko³o Wêdkarskie KARAŒ skupia 27 cz³onków
– pasjonatów wêdkowania. Posiada zarz¹d w osobach:
– 75 –
– prezes – Jan Wilk z £êki Opatowskiej,
– skarbnik Edward Gie³zak z Lasek.
Dzia³a na prywatnym stawie w Nowej Wsi, jest ko³em rekreacyjno-hobbystycznym dzia³aj¹cym samodzielnie, nie podlegaj¹cym pod Polski Zwi¹zek Wêdkarski.
Cz³onkowie maj¹ opracowany w³asny regulamin, przestrzegaj¹cy bardziej rygorystycznie przepisów Polskiego Zwi¹zku Wêdkarskiego, okresów ochronnych, limitów po³owów i wymiarów ³owionych ryb. Zebrane sk³adki cz³onkowskie
przeznaczaj¹ prawie w ca³oœci na zarybianie stawu karpiem i amurem. Samodzielnie organizuj¹ stanowiska wêdkarskie, dbaj¹ o oczyszczanie stawu i odpowiedni stan wody. Jakoœæ wody i czystoœæ stawu skutkuj¹ tym, ¿e w okolicy
stawu ¿yj¹ ciekawe zwierzêta i ptaki, a cz³onkowie ko³a spêdzaj¹c piêkne
chwile nad stawem, mog¹ poszczyciæ siê ³owieniem ryb medalowych.
Obecnie tworzy siê nowe Stowarzyszenie By³ych Pracowników Pañstwowych Gospodarstw Rolnych.
– 76 –
10. Transwielkopolski ¿ó³ty szlak wiod¹cy przez Laski.
Laski le¿¹ przy po³udniowej granicy Wielkopolski w powiecie Kêpno
i gminie Trzcinica.
Podró¿ujemy rowerem drog¹ asfaltow¹ prowadz¹c¹ z Kêpna przez
Mroczeñ do Lasek. Przy wyjeŸdzie z lasu (po lewej stronie ok. 300 m od tej
drogi) mijamy Oœrodek Naukowo Dydaktyczny Akademii Rolniczej
w Poznaniu (1967) z hotelem na 100 miejsc administrowany przez Leœny
Zak³ad Doœwiadczalny w Siemianicach oraz Leœniczówkê Laski wraz
z Arboretum i Klas¹ Leœn¹. Przeje¿d¿amy pod górkê 2,5 km do miejsca
gdzie wraz z panoram¹ wsi witaj¹ nas wie¿e koœcio³a i zamku w Laskach.
Wje¿d¿amy do zabudowañ wsi, skrêcamy w prawo ul. G³ówn¹ jedziemy do
najstarszego zabytku Lasek.
Je¿eli wêdrujemy pieszo najbli¿sz¹ drog¹ z Mroczenia, to obok Tartaku Laski wchodzimy na teren so³ectwa Laski. Poruszamy siê leœn¹ star¹
drog¹ „grêbañsk¹” (Grêbanin-Mroczeñ-Trzcinica) na po³udniowy wschód.
Idziemy obok Kamiennej Góry 234,2 m n.p.m. (w lewo na wzgórze prowadzi zanikaj¹ca droga) jednego z najwy¿szych wzniesieñ wzgórz MikorzyñskoTrzciñskich. Schodz¹c z tej góry i kieruj¹c siê na pó³nocny wschód dochodzimy do skraju lasu punktu widokowego pod Laskami (ok. 210 m n.p.m.),
sk¹d w pogodny dzieñ widaæ wie¿ê œredniowiecznego zamku wielkopolskiego w Boles³awcu. Maszerujemy na wschód drog¹ w dó³ do torów kolejowych (skrêcamy przed torami w prawo – bli¿ej do Lasek) i w kierunku asfaltu Kêpno-Laski jedn¹ z najstarszych dróg, która przed kilkoma wiekami
prowadzi³a do Boles³awca i Wielunia.
Laski s³yn¹ z najwiêkszego w Europie cmentarzyska kultury ³u¿yckiej grupy górnoœl¹sko-ma³opolskiej z m³odszej epoki br¹zu X-IV wieku
przed Chrystusem, odkrytego w latach 1926-29 przez: dr Marka ÆwirkoGodyckiego i dr Adama Wrzoska (archeologów z Uniwersytetu Poznañskiego). Cmentarzysko liczy³o ponad dwa tysi¹ce pochówków z czego podczas badañ udokumento wano tylko 1812 stanowisk grobowych popielnicowych i bezpopielnicowych. Znalezione urny i naczynia mo¿na ogl¹daæ w Muzeum Ziemi Kêpiñskiej i Zespole Szkó³ w Laskach. Ci¹g³oœæ osadnicza
miejscowoœci wynika³a z atrakcyjnego po³o¿enia, dostêpu do czystej Ÿródlanej wody i korzystnego mikroklimatu. Dawna osada kilkakrotnie zmienia³a
sw¹ lokalizacjê. Stanowi³a siedzib¹ struktur rodowych, które w wyniku wydarzeñ X i XI wieku zwi¹zanych z przyjmowaniem chrzeœcijañstwa zosta³y
zdominowane i zubo¿one przez s¹siednie nowo tworzone oœrodki w³adzy
pañstwowej i koœcielnej.
– 77 –
Od roku 1277 Laski wystêpowa³y pod nazw¹ Lehns, Luchsberg, pó¿niej Lasky i Hirschek. Do XIV wieku by³y lennem ksi¹¿¹t œl¹skich u¿ytkowanym przez rycerzy lenników (lehsmanów) na czas pelnienia s³u¿by wojskowej u ksiêcia. PóŸniej przesz³y w prywatne rêce pod nazw¹ Lasyszcze –
Laski. W³ada³y nimi kolejne rodziny rycerskie: 1439 – Janusza, 1444 – Andrzycha, 1452 – Piotra z Laskowskich, 1496 – Jana Trzciñskiego (1/3 maj¹tku) i Miko³aja Laskowskiego (2/3 maj¹tku), 1518 Doliwów Laskowskich,
którzy ju¿ nie odzyskali: ziem przejêtych przez w³aœcicieli Trzcinicy i zlikwidowa – wanego Koœcio³a – (dwuwioskowej parafii). Od 1528 r. nale¿a³y
do Jana podstaroœciego wieluñskiego, 1552 roku by³y w³asnoœci¹ trzech Doliwów Laskowskich: Kacpra, Benedykta i Piotra Wówczas jako majorat
obejmowa³y obszar od Smardzy z Jeleni¹ G³ow¹ po Stogniew (KuŸnicê
S³upsk¹) na wschodzie. W koñcu XVI po ostatnim z Doliwów – Wawrzyñcu
nast¹pi³a wyprzeda¿ folwarków. Oko³o 1620 roku zakon Paulinów z Czêstochowy stopniowo nabywa³ folwarki od Jana Tomickiego w³aœciciela Mroczenia i Paw³a Krzemienieckiego, a nastêpnie ponownie scala³ je wokó³ majoratu Laski w posiad³oœæ o pierwotnej wielkoœci. Po III rozbiorze Polski
w 1796 roku maj¹tek zostaje skonfiskowany jako dominium koœcielne
i przechodzi we w³adanie dworów królewskich: pruskiego i bawarskiego.
W 1858 roku dwór pruski przekazuje dominium w prywatne w³adanie rodzinie von Loesch z Woskowic Dolnych na Œl¹sku. Niemieccy w³aœciciele pozytywnie zapisuj¹ siê dla rozwoju dominium i niezale¿nych wsi: Laski i Smardze. Przyczyniaj¹ siê do budowy: dróg, linii kolejowej, obiektów u¿ytecznoœci publicznej i podnoszenia kultury rolnej, wprowadzania nowych roœlin
uprawnych – równie¿ w okolicznych wsiach. Separacja wsi Laski od dworu
rozpoczê³a siê w 1823 roku i trwa³a do 1826 roku lecz dopiero w 1838 roku
pe³nomocnik króla dope³ni³ formalnoœci i nada³ prawo w³asnoœci ziemi 58
w³oœcianom zaciê¿nym na obszarze 606 ha.
W roku 1814 za³o¿ono Zwi¹zek Szkolny a marcu 1815 roku otwarto Katolick¹ Szko³ê Parafialn¹ w Laskach. Pierwszy budynek szkolny wybudowano
w 1821 roku, drugi w 1866, trzeci w 1912,czwarty w 1969. Parafia ewangelicka
wybudowa³a w³asn¹ szko³ê w 1881 roku. Od listopada 1957 roku utworzono
Szko³ê Przysposobienia Rolniczego w Laskach., która dzia³a³a do roku 1972.
Po niej do 1974 roku dzia³a³a Zasadnicza Szko³a Rolnicza, kierowa³a ni¹ dyr.
Romualda Gaicka.
Katolick¹ Szko³¹ w Laskach kierowali: Jan Rindfleisch do 1828 r, Stanis³aw Ch¹cia 1874 r., Jan Szubert 1888r, Aleksy Merdas 1927 r. Szko³¹ Powszechn¹ – Podstawow¹ kierowali: W³adys³aw Toporowicz od 1927 do
1939 roku, Teofil Nowak 1945-46 r.,W³adys³aw Toporowicz 1946-1968 r.,
Zygmunt Matysiak do 1973 r., Bogdan Grzelak Gminny Dyrektor Szkó³ oraz
– 78 –
Teodor Krzak i Jan Kaczmarzyk wicedyrektorzy od 1973 do 1984 roku, Florian Piasecki dyrektor oraz Hanna Trzêsicka i Barbara Urbañska wicedyrektorki Szko³y Podstawowej od 1984 do 1997 roku, Florian Piasecki dyrektor
i El¿bieta Kowalik wicedyrektor Zespo³u Szkó³ do 1998 roku, Grzegorz Hadzik dyrektor i El¿bieta Kowalik wicedyrektor Zespo³u Szkó³ od 1998 roku
dochwili obecnej. Ewangelick¹ Szko³¹ kierowali: Zuschke od 1880 do 1920
roku i Werner do 1923 roku.
Laski jako znacz¹ca wieœ w powiecie: w latach dwudziestych – XX wieku korzysta³a z pr¹du elektrycznego sta³ego (u¿ywanego wy³¹cznie do
oœwietlania mieszkañ) i kanalizacji a w latach szeœædziesi¹tych wybudowa³a
wodoci¹g i uzupe³ni³a kanalizacjê w nowej czêœci wioski. W 1965 roku otrzyma³a nagrodê za aktywne higienizowanie wsi (400 tyœ. z³) i tytu³ „Miejscowoœæ higienizowana”. Pieni¹dze z nagrody przeznaczono na poprawê nawierzchni drogowej wsi (trylinka i krawê¿niki r. 1965-6). Kó³ko Rolnicze
utworzy³o (1968) Miêdzykó³kow¹ Bazê Maszynow¹ – zak³ad us³ugowy dla
rolników. Dzia³a³a Stolarnia wykonuj¹ca stolarkê budowlan¹.Wieœ przyczyni³a siê do wybudowania domu dla lekarzy (1974 r.) i „Domu Ludowego”
(1990). Now¹ oczyszczalniê œcieków oddano do u¿ytku w 1999 r.
W³aœciciel Konrad von Loesch sprzeda³ 14.08. 1923 roku maj¹tek ziemski i leœny Laski (2672 ha) Fundacji „Nauka i Praca” im. prof. Heliodora
Œwiêcickiego dzia³aj¹cej przy Uniwersytecie w Poznaniu. Fundacja w³ada³a
nim do 1949 roku. W styczniu 1950 roku utworzono Pañstwowe Gospodarstwo Rolne w Laskach (PGR) i ulokowano siedzibê zarz¹du Przedsiêbiorstwa póŸniej Kombinatu i Przedsiêbiorstwa dla oœciennych podleg³ych PGR.
Ministerstwo Szkolnictwa Wy¿szego zarz¹dzeniem nr 11 z dnia 25 lutego
1953 roku zlikwidowa³o Fundacjê „Nauka i Praca”. Przy PGR istnia³a Ferma Lisów srebrnych i niebieskich., szkó³ka nauki jazdy „Kursy Kierowców”,Restauracja Zamkowa i klubokawiarnia dla m³odzie¿y. Od 1993 roku
utworzono Gospodarstwo Rolne Skarbu Pañstwa w Laskach nale¿¹ce do
Agencji Rolnej Skarbu Pañstwa w Poznaniu a maj¹tek wydzier¿awiono kilku
spó³kom pracowniczym. Dzisiejsze Laski wraz z przysió³kami: Borkiem,
Granicami, Now¹ Wsi¹,Osiedlem Spó³dzielczym i Osiedlem Nowym
licz¹ oko³o 1630 mieszkañców. Istnieje tu Zespó³ Szkó³ (1997 r.), Policja
(1881), Poczta (1881), Ochotnicza Stra¿ Po¿arna (1929), Ko³o Gospodyñ
Wiejskich (1928 i 1962), Kó³ko Rolnicze (1903,1920 i 1957), Biblioteka Samorz¹dowa (1936), ChórLaskowianie (1996), Ludowy Zespó³ Sportowy (1930),
parafia rzymsko-katolicka (1947), Zwi¹zek Kombatantów RP i b. WiêŸniów Politycznych (1970), Zwi¹zek Emerytów Rencistów i Inwalidów (1974) oraz
Towarzystwo Przyjació³ Lasek LUKUS (2004), Polski Zwi¹zek Hodowców
– 79 –
Go³êbi Pocztowych (1981) Zwi¹zek M³odzie¿y Wiejskiej (1935 i 1962 oraz
2000) i Ko³o Wêdkarskie KARAŒ (2003).
Wielk¹, ci¹gle ¿yw¹ legend¹ Lasek drugiej po³owy XX wieku jest so³tys
Franciszek Stodolski (1911-1989). Urodzony w Laskach miejscowy niezast¹piony spo³ecznik, rzetelny i otwarty na bie¿¹ce ¿ycie wsi, gminy, powiatu
i województwa. Swój so³tysi urz¹d sprawowa³ nieprzerwanie od 1948 do
1988 roku. W dowód uznania, dnia 24.09.2000 r. na „Domu Ludowym” ods³oniêto ufundowan¹ przez mieszkañców tablicê pami¹tkow¹ poœwiêcon¹
postaci Franciszka Stodolskiego.
Do roku 1939 istnia³a Gmina Trzcinica z siedzib¹ w Laskach. Od roku
1939 do 1950 istnia³a Gmina Laski w sk³ad której wchodzi³a Trzcinica. Od
roku 1950 utworzono 3 Gromadzkie Rady Narodowe, równie¿ w Laskach.
Gromadzka Rada w Laskach dzia³a³a do roku 1962 kiedy utworzono jedn¹
Gromadzk¹ Radê Narodow¹ w Trzcinicy. Przeprowadzona reforma administracyjna 1972 roku zlikwidowa³a gromady. Wprowadzi³a jednoosobowy organ administracji pañstwowej – Naczelnika Gminy od 1973 roku. Reforma
1990 roku wprowadzi³a nowy ustrój gminny samorz¹d. Od 1.01.1999 roku
obowi¹zuje nowy podzia³ administracyjny pañstwa i funkcjonuj¹ nowe w³adze samorz¹dowe powiatu i województwa. Od 1973 do 1992 roku funkcjê
Naczelnika Gminy apóŸniej Wójta Gminy pe³ni³ Tadeusz Wiêcek. Od
1992 roku do chwili obecnej funkcjê Wójta Gminy pe³ni Stanis³aw Szydlik.
Pocz¹tki nowotworzonej Parafii Katolickiej w Laskach zwi¹zane s¹ z zamieszkaniem wikarego ks. Franciszka Nowackiego na plebanii w Laskach dnia 1
listopada 1934 rku. Drugi zamieszka³ym w Laskach wikariuszem by³ ks. Edmund Pernak od 1938 do 1939 roku. Parafiê Rzymsko-Katolick¹ erygowano
dopiero 1947 roku z czêœci parafii Trzcinica. Administrowali ni¹ kolejno kap³ani: ks.Bronis³aw Pasikowski proboszcz z Trzcinicy do 1954 roku, ks.Piotr Jasiok pierwszy proboszcz w Laskach do 1958 roku, ks.kan.Stefan Stoiñski do
1980 roku i ks.kan Andrzej Grzegorzewicz do chwili obecnej. Parafia Ewangelicka Laski-Opatów istnia³a od 1875 do 1923 roku. Administrowali ni¹ kap³ani: ks.Jerzy Badura od 1879 do 1883 roku, ks. Morwitz do 1923 roku.
Wzgórze cmentarne (pierwotnie 200 m. n.p.m.) z drewnianym koœció³kiem
z 1627 roku jest najwa¿niejsz¹ czêœci¹ historii wsi. Koœció³ pod wezwaniem Wniebowziêcia NMP zosta³ wybudowany a nastêpnie trzykrotnie powiêkszony przez
ojców paulinów. Swi¹tynia jednonawowa z beli drewnianych zosta³a zbudowana
w zr¹b i pokryta dachem gontowym z czwork¹tn¹ wie¿¹ na niej latarni¹ zwieñczon¹
krzy¿em i pokryt¹ blach¹. W œwi¹tyni znajdujemy wiele zabytków.
PóŸnorenesansowy o³tarz g³ówny z pocz¹tków XVII wieku (dar proboszcza z Opatowa dla koœcio³a filialnego) obudowany elementami w stylu barokowym.W o³tarzu barokowy obraz Najœwiêtszej Panny Marii z 1633 roku.
– 80 –
Na o³tarzu barokowe figurki Matki Najœwietszej i œw.El¿biety oraz renesansowe anio³ki z XVI w i wiêksze anio³y trzymaj¹ce roœlinn¹ girlandê nad rzeŸbionymi kwiatonami. Na stropie trzy obrazy polichromii stropowej z 1739 r.
przedstawiaj¹ce: Wniebowziêcie Marii Panny, grupê anio³ków i palmê z dwoma lwiêtami – god³o ojców paulinów. Po lewej stronie boczny o³tarz (1745)
z figur¹ œw. Rocha z lask¹ wêdrown¹ i psem le¿¹cym przy nodze oraz póŸnorenesansowa ambona z czterema ewangelistami i Chrystusem. Po prawej
stronie wspó³czesna rzeŸba œw.Floriana oraz cenny zabytek œwiadcz¹cy o zlikwidowanej XV wiecznej parafii – wczesnobarokowa chrzcielnica. Na wie¿y znajduje siê dzwon „Soli deo gloria” – samemu Bogu chwa³a z 1693r. a na
chórze zabytkowe organy o jednorzêdowym manuale klawiatury. Wiekowy
koœció³ jest otoczony starym cmentarzem z drobnolistnymi lipami (Tilia cordata Mill) o du¿ych obwodach w pierœnicy chronionymi prawnie jako pomniki przyrody. Przy koœciele stylizowana dzwonnica i przebudowana kaplica
cmentarna p.w.Matki Bo¿ej Bolesnej. Ze wzgórza schodzimy na ul.Lipow¹.
Idziemy (jedziemy) obok Zespo³u Szkó³ a nastêpnie skrêcamy w lewo na ulicê Kêpiñsk¹. Dochodzimy do zespo³u czterech obiektów poewangelickich.
Tutaj po lewej stronie znajduje siê zabytkowa plebania ewangelicka z 1877 r.
(by³y Oœrodek Zdrowia) obecnie siedziba biblioteki, Œwietlicy Œrodowiskowej, Towarzystwa Przyjació³ Lasek LUKUS. Tutaj mieszka³ (1879-1883) pastor Jerzy Badura – wielki Polak. Po prawej stronie ulicy wznosi siê jednonawowy poewangelicki koœció³ w stylu neogotyckim z wiêŸb¹ opart¹ na
krzy¿ownicy œw. Andrzeja zbudowany w 1879 roku staraniem pastora ks. Jerzego Badury oraz patronów Matyldy i Johana, Leopolda (ur.1831r.) von
Loesch zamieszka³ych w Langhelwigsdorf pod Bolkowem na Œl¹sku a póŸniej w Laskach. Walorem tej œwi¹tyni obecnie pod wezwaniem Niepokalanego Serca NMP s¹ nowe witra¿e wykonane w latach 1991 do 1999 autorstwa
Mariana Schwartza regionalisty Ziemi Szamotulskiej, wypalone w pracowni
witra¿ysty Marka Janek z Kobylnicy wpisane jako zabytek dziedzictwa
Wielkopolski. Wchodzimy na ul. ks. Stefana Stoiñskiego – po lewej stronie
mijamy zabytkowy budynek dawnej szko³y ewangelickiej obecnie w³asnoœæ prywatna. Dalej na prawo za koœcio³em mijamy budynek ochronki
(dawnego przedszkola przymaj¹tkowego) a obecnie plebanii parafii rzymsko-katolickiej.
Dochodzimy do gospodarstwa rolnego obecnie we w³adaniu Agencji Rolnej Skarbu Pañstwa (dawniej PGR Laski) i skrêcamy w lewo na ul. Parkow¹.
Po lewej stronie drogi mijamy osiedle mieszkaniowe (bloki dla by³ych pracowników), a po prawej mijamy zabytkowy spichrz i zabudowania gospodarskie wybudowane pod koniec XIX wieku. Dalej po prawej stronie w g³êbi
widzimy zabytkowy budynek z pocz¹tków XVIII w. – obiekt poklasztorny
– 81 –
o.paulinów (obecnie gorzelnia)dawniej spe³niaj¹cy rolê dworu i klauzuli
klasztornej. Na lewo mijamy stary dworek z pocz¹tków XIX w. (stary zamek)
dalej piêknie zachowane domy dla pracowników z charakterystycznego muru
pruskiego z koñca XIX wieku. Wchodzimy do parku z pa³acem. Murowany,
neorenesansowy z elementami neobaroku w tak zwanym stylu wilhelmiñskim, pa³ac zosta³ wybudowany przez Leopolda i Fryderyka von Loesch w 1908 roku. Posiada dwie wie¿e i trzy kondygnacje. W 1923 wraz z maj¹tkiem ziemskim sta³ siê w³asnoœci¹ Fundacji „Nauka i Praca”. Podczas II
wojny pa³ac ten mieœci³ urz¹d zwany Umwandererzentralsteiie i SS-Ansiedlngsstab a pó¿niej szpital przyfrontowy Armii Radzieckiej. Po skonfiskowaniu
Fundacji „Nauka i Praca”(1953) sta³ siê w³asnoœci¹ Przedsiêbiorstwa PGR
a od 1993 Agencji Rolnej Skarbu Pañstwa, która sprzeda³a go wraz z 8 ha parkiem (dzierzawcy ziemi) Janowi Jagieniakowi w 1999 roku. Mieœci siê w nim
Zajad Zamkowy, hotel na 60 miejsc, restauracja, bar. Bogactwem parku s¹
rzadkie wiekowe drzewa. Schodz¹c ze skarpy przez boisko na wschód po lewej
stronie mijamy Fermê Lisów a nastêpnie w skrêcaj¹c w prawo dochodzimy do
drogi brukowanej w kierunku (Stogniewa) Ku¿nicy S³upskiej i Rakowa.
Równolegle do tej drogi oko³o 200 m. na po³udnie – po prawej stronie
znajduje siê biologiczna oczyszczalnia œcieków. Jedziemy drog¹ brukow¹
oko³o 1 km do tzw. Baraków (obecnie polna stodo³a). Przemieszczamy siê
(za mostkiem w prawo)drog¹ przy której istniej¹ g³êbokie rowy melioracyjne
s³u¿¹ce do odwadniania pól. Stanowi¹ one dawe dzie³o kierownictwa Fundacji „Nauka i Praca” pod nazw¹ kultury rympa³owskie. Drog¹ t¹ dochodzimy do ³¹k i rzeki Pomianki gdzie prawdopodobnie istnia³ m³yn wodny.
Rzeka stanowi naturaln¹ granicê gmin (Trzcinica i £êka Opatowska).
Je¿li chcemy zobaczyæ teren cmentarzyska kultury ³u¿yckiej musimy
od Zamku zawróciæ i obok koœcio³a murowanego w kierunku po³udniowym
ul. Kêpiñsk¹ dojechaæ do skrzy¿owania dróg Granice-Borek. St¹d w lewo
drog¹ asfaltow¹ przez Borek (po prawej) i Osiedle Nowe (po lewej) dojedziemy (2 km) do g³azu (le¿¹cego po lewej stronie drogi) ze ska³k¹ informuj¹c¹
o lokalizacji cmentarzyska. Cmentarzysko by³o umiejcowione na obszarze
oko³o 1,5 ha w miejscu zalesionym do koñca XIX wieku.
Nale¿y dodaæ,¿e w Laskach istnia³o drugie, mniejsze cmentarzysko
z urnami pod drog¹ w samym centrum wsi. Widaæ z tego, ¿e przyroda, nadal chroni tajemnice skrywane w naszej ziemi.
Opuszczaj¹c teren cmentarzyska cofamy siê do skrzy¿owania dróg
i wybieramy czy chcemy jechaæ przez KuŸnicê S³upsk¹, czy przez KuŸnicê Trzciñsk¹ i Janówkê do Siemianic, gdzie koñczy siê ¿ó³ty szlak.
Zwiedzajcie niepowtarzalne i ciekawe zabytki Lasek!
Zapraszamy!
– 82 –
– 83 –
– 84 –
11. Z ¿ycia Towarzystwa
Mija drugi rok naszej krótkiej ale mocno zaanga¿owanej dzia³alnoœci regionalno-spo³ecznej w Laskach. Pragniemy przypomnieæ jak rodzi³a siê inicjatywa, która poœrednio przyczyni³a siê do powstania Stowarzyszenia oraz
omówiæ wyniki realizacji naszych zadañ statutowych.
Ju¿ w latach szeœædziesi¹tych dziejami Lasek szczególnie zainteresowani
byli nasi proboszczowie, niektórzy nauczyciele oraz wielu spo³eczników
z so³tysem na czele. Sprawy te przy ró¿nych okazjach ci¹gle wraca³y i wywo³ywa³y wiele o¿ywionych dyskusji.Zwiêkszone mo¿liwoœci dostêpu do
coraz liczniejszych materia³ów Ÿród³owych pozwala³y na coraz œmielsze precyzowanie zagadnieñ z przesz³oœci.
Drugim obszarem spraw daj¹cym pocz¹tek obecnej inicjatywie spo³eczno regionalnej prowadz¹cej do powstania Towarzystwa LUKUS by³y niezapomniane konsultacje i krytyczne dyskusje prowadzone z obecnym ks. proboszczem i wieloma innymi zainteresowanymi mieszkañcami Lasek. Kilkuletnia wymiana myœli i ich weryfikacja z zapisami Ÿród³owymi doprowadzi³y
do ukoñczenia ksi¹¿ki „Laski w Kotlinie Pomianki” wydanej w Poznaniu –
1998 r, dziêki ogromnemu zaanga¿owaniu ks.kan. Andrzeja Grzegorzewicza.
Sama ksi¹¿ka w pamiêci ¿yj¹cych, zatrzyma³a ciekawe chwile wielu zdarzeñ
i wspomnieñ z minionych lat.
Trzecim nie mniej wa¿nym obszarem zagadnieñ zwi¹zanych z wymian¹
pogl¹dów regionalnych pomiêdzy autorami ksi¹¿ek opisuj¹cych dzieje: Lasek, Trzcinicy, Opatowa i Powiatu Kêpno, sta³y siê konkursy wiedzy z dziejów
tych miejscowoœci. Realizowano je w szko³ach obu s¹siaduj¹cych ze sob¹
gmin: Trzcinica i £êka Opatowska. Konkursy by³y trójetapowe tj. szkolne,
gminne i miêdzygminne. Fina³y konkursów sponsorowane by³y przez gminy,
powiat i prywatnych sponsorów.Zgodnie z tak pomyœlanym projektem odby³y siê trzy fina³y konkursów:
1. Zatytu³owany „3000 lat w dorzeczu Pomianki” w roku 2000, w Zamku
Laski, gmina Trzcinica,
2. „Przewodniki turystyczne i zas³u¿one postacie” w roku 2001, w Szkole Podstawowej w £êce Opatowskiej,
3. „Nasza okolica na prze³omie XIX i XX wieku” w roku 2002, w Zamku
Laski, Gmina Trzcinica.
W przygotowaniu uczniów do pó³fina³ów gminnych i fina³ów miêdzygminnych pomagali nam miejscowi nauczyciele przy wsparciu dyrektorów
szkó³. Chêtni uczniowie w celu przygotowania siê do konkursów zawsze
otrzymywali wykazy lektury regionalnej. Za zajêcie czo³owych miejsc na
szczeblu drugim i trzecim otrzymywali nagrody pieniê¿ne i ksi¹¿kowe. W os– 85 –
tatnich trzech latach z wielu prozaicznych powodów konkursy nie zosta³y
kontynuowane. Nast¹pi³a pewna przerwa i cisza, która przekona³a miejscowych regionalistów do zorganizowania siê w stowarzyszenie. By³y obawy
czy znajd¹ siê chêtni. Dzisiaj znamy odpowiedŸ. Omówione obszary inicjatyw po³¹czone z zaanga¿owaniem siê kole¿anek: Cecylii Pilarskiej i Marii
WoŸnicy oraz wielu innych, do niedawna anonimowych, mieszkañców Lasek
zaowocowa³y chêci¹ powo³ania do ¿ycia Stowarzyszenia. Uczestnicy pierwszego spotkania za³o¿ycielskiego Stowarzyszenia LUKUS, dnia 11 maja 2004 roku z zainteresowaniem wys³uchali prelekcji o myœleniu regionalnym, którego
pocz¹tek bierze siê z poznania przesz³oœci. Czêsto sami chêtnie z zainteresowaniem obserwowali jak ludzie je tworz¹. Zastanawiali siê jak to jest, ¿e jej zamierzony kierunek bywa sprzeczny z ich staraniami i oczekiwaniami. Zastanawiali siê „czy o tym decyduje Bóg, czy te¿ cz³owiek na skutek swoich u³omnoœci
i ograniczeñ nie potrafi m¹drze i racjonalnie kszta³towaæ swojego losu”?
Odk¹d cz³owiek „zaj¹³ siê rolnictwem i porzuci³ rozrywkow¹ i ubog¹ egzystencjê zbieracza czy myœliwego, osiad³ szczêœliwy na swoim skrawku ziemi, odgrodzi³ siê od innych miedz¹”, rowem, parkanem, gotowy walczyæ za
to swoje miejsce na ziemi, odt¹d zacz¹³ tworzyæ historiê. Sk¹d bierze siê nasza pasja do przesz³oœci? My zrzeszeni w naszym Towarzystwie z zachwytem
dziecka chcemy poznaæ dawne okresy dziejowe. Wiemy ju¿, ¿e ka¿dy jest
inny. Ka¿dy wa¿ny. Musimy je poznaæ bo minione czasy i ró¿ne kultury s¹
zwierciad³ami, w których przegl¹damy siê wszyscy. Dziêki nim lepiej rozumiemy naszych przodków, naszych rodziców i samych siebie. Dzisiaj ju¿ nie
tak czêsto spotykamy ludzi o wielkiej m¹droœci i wybuja³ej wyobraŸni opowiadaj¹cych historie z naszej okolicy. Opowiadaj¹ oni na pozór wiarygodnie
co siê, gdzie i kiedy sta³o, jakie by³y przypadki, zdarzenia i cuda. A czy to wydarzy³o siê naprawdê czy nie, tego nikt nie potrafi powiedzieæ i nawet lepiej,aby tego nie roztrz¹saæ. Niektórzy filozofowie twierdz¹, ¿e „przesz³oœæ
nie istnieje. S¹ tylko jej nieskoñczone wersje”.
Dzieje regionalne odkrywaj¹ przed nami wa¿n¹ a przewrotn¹ i podstêpn¹
cechê pamiêci – ludzie zapamiêtuj¹ to, co chc¹ zapamiêtaæ a nie to, co dzia³o siê w rzeczywistoœci. Ka¿dy zapamiêtuje je i ubarwia po swojemu. Nale¿a³oby postawiæ pytanie. Czy chcemy zachowaæ dla pamiêci potomnych wytwory mieszkañców, u¿ywane przez nich narzêdzia, ukochane przedmioty,
wydarzenia z poprzednich wieków? Czy chcemy uchwyciæ sens ich istnienia?
Do tego potrzebujemy swoistego przymierza pomiêdzy przesz³oœci¹ a teraŸniejszoœci¹. Myœlimy, ¿e dzia³alnoœæ Towarzystwa bêdzie zmierza³a do
zachowania wytworów przesz³oœci na miarê skromnych mo¿liwoœci finansowych, co nie bêdzie wolne od ró¿nych potkniêæ i usterek. Wynikaæ one bêd¹
z naszych odmiennych i indywidualnych spojrzeñ na to samo wydarzenie.
– 86 –
Ludzie przejawiaj¹ bardzo siln¹ tendencjê do formu³owania problemów
w postaci „albo-albo”. Ten sposób ju¿ na wstêpie redukuj¹ liczbê mo¿liwych
odpowiedzi, poniewa¿ na pytanie postawione w formie „albo-albo” mo¿na
odpowiedzieæ jedynie poprzez wybór jednej z dwóch mo¿liwoœci „tak” lub
„nie”. Takie postawienie problemu ma miejsce doœæ czêsto w sytuacjach wymagaj¹cych podjêcia decyzji, rzadko jednak sprawdza siê w sytuacjach wymagaj¹cych twórczego myœlenia. Wnioskujemy wiêc, ¿e niektóre spo³ecznie
wa¿ne pytania powinny jakiœ czas pozostaæ bez odpowiedzi, poniewa¿ w ten
sposób bardziej prowokuj¹ do myœlenia. Wiadomo bowiem, ¿e sytuacje nie
dokoñczone, nie domkniête charakteryzuj¹ siê tym, ¿e nie pozostawiaj¹ nas
obojêtnymi. Zapadaj¹ w pamiêæ, pobudzaj¹ emocje, dociekliwoœæ i sk³aniaj¹
do myœlenia. Myœlê ¿e w przysz³oœci nasi cz³onkowie od czasu do czasu powinni zadawaæ sobie pytania i pozostawiaæ je bez odpowiedzi. Na przyk³ad.
Gdzie w naszej wiosce usytuowany by³ gród obronny oblewany przez wodê?
W którym wieku zniwelowano pozosta³y po grodzie kopiec? Dla cz³owieka
musi te¿ byæ jasne, po co mu o czymœ opowiadamy. Musi to byæ bliskie na
przyk³ad „patrz, tu jest zamek, tak a nie inaczej zosta³ zbudowany, sk¹d ta
budowla powsta³a i po co”. Przedstawiony punkt widzenia sprzyja stymulowaniu myœlenia, poniewa¿ zachêca nas do stawiania pytañ o kierunek zmian
w przesz³oœci i w obecnej rzeczywistoœci. Pragniemy, aby poprzez uporz¹dkowany sposób myœlenia o przesz³oœci wyrasta³o u wszystkich naturalne pragnienie rozumienia bogatych dziejów wsi w poszczególnych etapach jej rozwoju. Chcemy i mo¿emy aktywnie gromadziæ i propagowaæ miejscowe wytwory, dzie³a kultury nie bacz¹c na ich ni¿sze wartoœci artystyczne. Nie
mamy zamiaru i nie bêdziemy ich lekcewa¿yæ jako dzie³ drugorzêdnych, bo
to one wyra¿aj¹ gusta naszych mieszkañców z dawnych i nowych czasów.
Uczestnikom naszych wspólnych spotkañ w Klubie LUKUS (tak¹ pocz¹tkowo przyjêliœmy nazwê) planowaliœmy sprawiaæ coraz wiêksz¹ przyjemnoœæ i satysfakcjê w przybli¿aniu celów dzia³ania. Projektowaliœmy równie¿
to, aby z tych spotkañ towarzyskodyskusyjnych rozwija³y siê nowe inicjatywy
i pomys³y przekszta³cone potem w kilka piêknych imprez rocznie. Od pocz¹tku naszego istnienia byliœmy wspierani przez Krystynê Sumis³awsk¹ –
Prezesa Towarzystwa Mi³oœników Ziemi Kêpiñskiej, Henryka Tyszkiewicza
wiceprezesa TMZK i Wiceprzewodnicz¹cego Rady Powiatu oraz Stanis³awa
Szydlika Wójta Gminy Trzcinica. Klub LUKUS spe³ni³ nadspodziewanie
dobrze swoje pierwotne zadanie. Nasze regularne comiesiêczne spotkania
ka¿dorazowo przekszta³ca³y siê w twórcze warsztaty poszerzania wiedzy.
Z uznaniem wspominamy dwie wspania³e prelekcje Marka Soko³owskiego:
„Jak kolekcjonowaæ monety” i „Miejscowe ska³y i minera³y”. Kole¿anka
Adela Wawrzyniak zaszczyci³a nas prelekcjami „Miejscowe rezerwaty i pomniki
– 87 –
przyrody” oraz „Historia Leœniczówki Weso³a” S³uchacze pog³êbili swoj¹ wiedzê przydatn¹ w gromadzeniu wspó³czeœnie dostêpnych materia³ów i wiadomoœci regionalnych.
W sobotê 18 wrzeœnia 2004 roku sprzed siedziby Towarzystwa wyruszy³a pierwsza wycieczka rowerowa naszych cz³onków. Celem wyprawy by³o
dotarcie na najwy¿sze wzniesienie w naszej gminie i po³udniowej czêœci powiatu – Kamienn¹ Górê, której wysokoœæ wynosi 234 m n.p.m. Trasa wycieczki wiod³a ulicami: Kêpiñsk¹,Lipow¹ i Koœcieln¹ z zabytkowym drewnianym koœció³kiem. Nastêpnie uczestnicy wycieczki minêli most, wybudowany wraz z lini¹ kolejow¹ w 1912 roku i polnymi drogami dojechali do skraju lasu. Tam po krótkim odpoczynku udali siê w dalsz¹ drogê. Wielu uczestników
wyrazi³o zdziwienie, ¿e w naszych lasach mamy takie piêkne wzniesienia.
Wreszcie pokonuj¹c wszêdobylskie je¿yny cel wycieczki zosta³ osi¹gniêty.
Zdobyliœmy Kamienn¹ Górê gdzie przed laty sta³a wysoka wie¿a obserwacyjna (trangulacyjna). Dzisiaj zosta³y po niej zbutwia³e drewniane resztki i zardzewia³e gwoŸdzie. Wszyscy zgodnie stwierdzili, ¿e nale¿a³oby to miejsce
oznaczyæ i byæ mo¿e w przysz³oœci stworzyæ dostêpny dla wszystkich turystów punkt widokowy. W drodze powrotnej zap³onê³o ognisko, przy którym
piek³y siê kie³baski, a uczestnicy korzystaj¹c ze wspania³ej pogody podziwiali bliskie i dalekie piêkne widoki naszej okolicy. Dalsza trasa przebiega³a
brzegiem lasu przy arboretum i Leœniczówce Laski, w kierunku Nowej Wsi
do stawu i drog¹ tak zwan¹ S³upsk¹ do Lasek. Zadowoleni wycieczkowicze
wyrazili chêæ uczestniczenia w kolejnych tego typu wyprawach. Piêkna pogoda zdecydowa³a o tym, ¿e by³o to wspania³e po¿egnanie lata.
Braliœmy udzia³ w wycieczce po Ziemi Ostrzeszowskiej zorganizowanej
przez TMZK w Kepnie. Zwiedziliœmy Mikstat, Ostrzeszów i Przygodzice.
Klub LUKUS spe³ni³ nadspodziewanie dobrze swoje pierwotne zadanie.
Pó³roczna dzia³alnoœæ Klubu by³a tak intensywna i tak mobilizuj¹ca nasze
kole¿anki i kolegów, ¿e ju¿ jesieni¹ nieodparcie byli zdecydowani za³o¿yæ
w³asne Towarzystwo Przyjació³ Lasek LUKUS. Realizacja tej propozycji nie
nale¿a³a do ³atwych. Wymaga³a wielu sta rañ i pokonywania dot¹d nie znanych nam nowoœci administracyjno-prawnych. Zebranie za³o¿ycielskie odby³o siê w przydzielonej nam przez Wójta Gminy salce przy ul. Kêpiñskiej
16, dnia 10 listopada 2004 roku przy udziale 19 cz³onków za³o¿ycieli. Podczas zebrania przyjêto statut Towarzystwa. Wybrano Zarz¹d w sk³adzie: Florian Piasecki – prezes, Cecylia Pilarska – wiceprezes, Jacek Rabiega – wiceprezes, Maria WoŸnica – sekretarz i Krystyna Jendryca – skarbnik. Komisjê
Rewizyjn¹ wybrano w sk³adzie: Marek Soko³owski – przewodnicz¹cy, Adela Wawrzyniak i Joanna Rybark cz³onkinie. Kronik¹ Towarzystwa zajê³a siê
Justyna Muszalska. Zebrani postanowili, ¿e statutowym celem LUKUSA bê– 88 –
dzie „prowadzenie dzia³alnoœci regionalnej,kulturalnej,edukacyjnej, ekonomicznej, prozdrowotnej i rekreacyjno-turystycznej maj¹cych na celu dobro
mieszkañców Lasek”. Staramy siê tak dzia³aæ aby nie zak³ócaæ dotychczasowego ¿ycia miejscowych organizacji.
Planujemy, aby wszystkie nasze wspólne dzia³ania mieœci³y siê i przebiega³y w standardach obecnego wieku, co nie bêdzie ³atwe.
Rejestracja Towarzystwa mia³a na celu uzyskanie wiêkszych mo¿liwoœci
dzia³ania i pozyskiwania ró¿nych funduszy zgodnie z zapisami przyjêtymi
w statucie. W³¹czaj¹c siê w ¿ycie Wielkopolski przyst¹piliœmy do tradycyjnej
inicjatywy Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego w Poznaniu celem
wprowadzenia obchodów „Dni Wiekopolski 2004”. Dni Wielkopolski. przypadaj¹ na 3-5 grudnia z mo¿liwoœci¹ zmiany terminu obchodów i prze³o¿enia
ich realizacji do koñca stycznia.Z tej okazji w Domu Ludowym odby³a siê
wystawa starej fotografii dokumentuj¹ca ¿ycie spo³eczne zatytu³owana
„Spo³eczeñstwo Obywatelskie w Laskach XX wieku”. Sk³ada³o siê na ni¹
170 fotografii zebranych w piêciu dzia³ach (segmentach) po trzy plansze formatu A1. Zatytu³owanych: organizacje spo³eczne, ¿ycie codzienne,
z ¿ycia parafii, laskowskie wesela i portrety. Wystawê zaprojektowa³a
i opracowa³a graficznie Maria WoŸnica. Ponadto zosta³ wydany aktualny kolorowy plan Lasek z zaznaczonymi zabytkowymi obiektami, z nazwami
ulic i obszernym opisem na odwrocie zatytu³owanym „Transwielkopolski
¯ó³ty Szlak wiod¹cy przez Laski” w ca³oœci zaprojektowany i opracowany
przez Floriana Piaseckiego. Oba przedsiêwziêcia zosta³y sfinalizowane dnia
28 listopada 2004 roku podczas obchodów Dnia Seniora w Domu Ludowym w Laskach. Wystawa fotograficzna cieszy³a siê niezwyk³ym powodzeniem wœród ogl¹daj¹cych. W zwi¹zku z tym zosta³a udostêpniona mieszkañcom przez ca³y grudzieñ w Bibliotece Samorz¹dowej w Laskach. Sta³a siê podró¿¹ sentymentaln¹ i powrotem do lat m³odoœci do miejsc i osób sprzed laty.
Jako pewien zbiór fotografii rodzinnych w bezpoœredni sposób przybli¿y³a zwiedzaj¹cych do przesz³oœci. Planujemy kontynuacjê podobnej dzia³alnoœci wystawowej bez wzglêdu na jej ró¿n¹ wartoœæ merytoryczn¹ i edytorsk¹. Tego
typu wystawy stanowi¹ przecie¿ swoiste dzie³a oparte na znanych i pewnych
Ÿród³ach a to jest dla nas istotn¹ wartoœci¹. Tradycyjne spotkanie op³atkowe
cz³onków ukoronowa³o nasz¹ dzia³alnoœæ w mijaj¹cym roku. Du¿ym wsparciem i pomoc¹ dla tak owocnej dzia³alnoœci byli sponsorzy: ks.kan.Andrzej
Grzegorzewicz, Stanis³aw Parzonka, Jaros³aw Jaworski, Józef Ko³odziej,
Kó³ko Rolnicze Laski, Spó³dzielczy Bank Ludowy w Kêpnie i Stanis³aw Szydlik – Wójt Gminy. Korzystaj¹c z okazji, pragniemy podziêkowaæ im za szczere serce i zrozumienie.
– 89 –
W Nowym Roku z powodzeniem kontynuowaliœmy nasz¹ dzia³alnoœæ.
Wszystkie cz³onkinie i cz³onkowie czynnie przyst¹pili do sporz¹dzania planu dzia³alnoœci Towarzystwa. Sami proponowali tematykê przysz³ych spotkañ. To cieszy³o i dawa³o nadziejê i sprawia³o, ¿e LUKUS dzia³a i ¿yje. Jednak dopiero z dniem 24 marca 2005 roku uzyskaliœmy osobowoœæ prawn¹
o nazwie:
Towarzystwo Przyjació³ Lasek LUKUS
(w skr. TPL LUKUS) w Laskach ul. Kêpiñska 16, gmina Trzcinica. Mamy prawo do u¿ywania dwóch pieczêci: okr¹g³ej (jak na ok³adce ksi¹¿ki) i adresowej
pod³u¿nej. Krajowy Rejestr S¹dowy, S¹du Rejonowego w Poznaniu zarejestrowa³ nas pod nr 0000231091 i postanowi³, ¿e organem sprawuj¹cym nadzór nad nasz¹ dzia³alnoœci¹ bêdzie Starosta Kêpiñski. Dzia³alnoœæ statutow¹
realizujemy na comiesiêcznych spotkaniach poprzedzanych posiedzeniami
przygotowawczymi Zarz¹du. Sprawozdania Zarz¹du (prezesa, skarbnika
i komisji rewizyjnej) z dzia³alnoœci i osi¹gniêæ minionego roku zosta³y przedstawione na zebraniu sprawozdawczym dnia 29 marca 2005 roku. Po wys³uchaniu sprawozdañ zgromadzeni cz³onkowie dyskutowali nad ich treœci¹
i projektem dalszego rozszerzonego dzia³ania na rzecz Lasek. Zebrani przeg³osowali i przyjêli nastêpuj¹ce uchwa³y:
– nadanie honorowego cz³onkowstwa ks. kan. A. Grzegorzewiczowi,
– pobieranie wpisowego i sk³adki cz³onkoskiej,
– zatwierdzenie sprawozdañ Zarz¹du Towarzystwa LUKUS,
– plan pracy Towarzystwa Przyjació³ Lasek LUKUS na 2005 r.,
– przyjêcie wniosków z dyskusji. Zaplanowane nadanie cz³onkostwa honorowego ks. kan. Andrzejowi Grzegorzewiczowi zebrani umotywowali
nastêpuj¹co „za ca³okszta³t 25 letniej dzia³alnoœci kap³añskiej i regionalnej w Laskach.” Uroczyste wrêczenie tego honorowego zaszczytu nast¹pi³o na spotkaniu kwietniowym.
Po pogrzebie papie¿a,wszyscy wspólnie, postanowiliœmy z godnoœci¹
uczciæ Osobê i pontyfikat Jana Paw³a II. Na zorganizowanym spotkaniu
w dniu 26 kwietnia 2005 roku o godz.1900 g³êboko prze¿yliœmy tê wieczornicê. Maria WoŸnica wykona³a wspania³¹ planszê zatytu³owan¹ „Ojcze nasz
Któryœ jest w niebie” z fotografiami, obrazuj¹cymi pontyfikat papie¿a Jana Paw³a II. Mieliœmy ogromny zaszczyt wspólnie prze¿ywaæ i goœciæ: ks.kan.Andrzeja Grzegorzewicza – proboszcza naszej parafii i dr.Mariê Lentas – lekarza rodzinnego. W nawi¹zaniu do spotkania wys³uchaliœmy skrótów niektórych epizodów z przesz³oœci przygotowanych przez prowadz¹cego. Przypomnieliœmy sobie jesienn¹ datê 16 paŸdziernika 1978 roku kiedy to kardyna³
– 90 –
krakowski Karol Wojty³a zosta³ papie¿em na stolicy piotrowej w Rzymie.
Wybór Jego osoby spo³eczeñstwa œwiata przyjê³y jako dar opatrznoœci. Inaczej jednak reagowali rz¹dz¹cy, szczególnie we wschodnim bloku pañstw
(bloku radzieckim). Ksi¹dz proboszcz omówi³ ciekawe, zas³uguj¹ce na uwagê fragmenty z ¿ycia Karola Wojty³y w Polsce. Wspomnia³, ¿e „Wybór Jana
Paw³a II by³ przyjêty przez niego samego jako spe³nienie zapowiedzi wyra¿onej w wierszu
Julisza S³owackiego o papie¿u S³owianinie. Papie¿ akceptowa³ ten wybór jako potwierdzenie misji, któr¹ rozwa¿a³ ju¿ jako dwudziestoletni student. Misji obejmuj¹cej
z chwil¹ wyboru papie¿a z Polski ca³y œwiat...” Koñcz¹c, wspaniale przygotowane wspomnienia, zacytowa³ s³owa papie¿a „Niech zst¹pi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi” wypowiedziane w czerwcu 1979 roku w Warszawie. Teraz
mo¿na powiedzieæ, ¿e po œmierci zst¹pi³ duch Jana Paw³a II i odnawia oblicze
tej, naszej ziemi. Papie¿ by³ zapewne najlepszym synem polskiej ziemi. Przewodnicz¹cy episkopatu ks.abp Józef Michalik podczas mszy za duszê papie¿a
w Warszawie powiedzia³ „Naród, który wydaje takich synów, musi byæ narodem zdrowym. Mimo wszystko”.
Maria Lentas rozpoczê³a swoje wspomnienia przepiêkn¹ recytacj¹ wiersza: / „.. Poœród niesnasków Pan Bóg uderza...”
„... Wiêc oto idzie papie¿ s³owiañski
Ludowy brat.
On rozda mi³oœæ, jak dziœ mocarze
Rozdaj¹ broñ,
Sakramentaln¹ moc on poka¿e,
Œwiat wzi¹wszy w d³oñ...” /fragment – J. S³owacki
Wszystkie wyg³oszone strofy obrazowa³y, ¿e sta³o siê to, co przewidywa³
wieszcz – mówi³a. £atwiej w to uwierzyæ ni¿ zrozumieæ fenomen si³y wiary.
Trudno nam zrozumieæ jakimi jesteœmy zw³aszcza, ¿e przysz³o nam ¿yæ w epoce Jana Paw³a II. Dalej z ca³¹ szczeroœci¹ omówi³a spontaniczn¹ decyzjê rodzinn¹ i wspóln¹ podró¿ samochodem do Rzymu aby po¿egnaæ zmar³ego.
Nastêpnie podzieli³a siê w³asnymi g³êbokimi prze¿yciami. Pod wp³ywem
tych wypowiedzi nasuwa³o siê pytanie, czy w ogóle mo¿na po¿egnaæ papie¿a? Niespodziewanie nawet tutaj, daleko od Watykanu, poczuliœmy jego duchow¹ obecnoœæ. Zrozumieliœmy, ¿e jest to niemo¿liwe tak d³ugo jak ¿yæ bêdziemy my sami i spadkobiercy Jego epoki. Nastêpnie po wys³uchaniu artystycznie nagranych recytacji poezji Jana Paw³a II przygotowanych przez Jolantê Maryniak, obejrzeliœmy okolicznoœciow¹ wystawê poœwiêcon¹ Jego
osobie. Id¹c za s³owami ks.Stanis³awa Sowy, œmia³o mo¿emy stwierdziæ, ¿e
polski papie¿ by³ jedyn¹ w XX wieku osob¹, która ³¹czy³a charyzmê i œwiêtoœæ
z popkulturowym przekazem, staj¹c siê nie tylko globalnym idolem, ale
i prawdziwym przewodnikiem oraz autentycznym œwiêtym z krwi i koœci.
– 91 –
Czas refleksji i wspólnie prze¿ytych chwil pozostanie w naszej pamiêci na
zawsze. Nastêpnego dnia, cz³onkowie zarz¹du wraz z kronikark¹ i ksiêdzem
kanonikiem wyznaczyli lokalizacjê i posadzili d¹b szypu³kowy, wyhodowany przez Mariê WoŸnica. W przysz³ym roku chcemy uczciæ dzieñ 2 kwietnia.
Wówczas, pod tym dêbem, zostanie ods³oniêta tablica z napisem „D¹b pamiêci papie¿a Jana Paw³a II. 2.04.2006 rok – TPL LUKUS”.
Na zebranie majowe zaprosiliœmy ciekawego cz³owieka Mariusza Noculaka zamieszka³ego w Laskach. Wyg³osi³ nam prelekcjê o tajemnicach kosmosu. Podziwialiœmy jego wiedzê o galaktykach, gwiazdach, planetach,
uk³adach planetarnych, ksiê¿ycach, kometach, asteroidach i prowadzonych
amatorsko obserwacjach zjawisk astronomicznych i dokumentowaniu ich za
pomoc¹ fotografii. W starym powtarzanym czêsto ¿arcie, na pytanie „Czym
jest astronomia?”odpowiadamy „Jest to bujanie w ob³okach”. Wiemy jednak ¿e
astronomia stoi na froncie bezustannej walki o przetrwanie ludzkoœci. Wzbogaciliœmy nasze wyobra¿enia o ciekawych tajnikach Wszechœwiata. Doceniliœmy jego amatorskie obserwacje i rzadko spotykan¹ wiedzê astronomiczn¹.
W maju odbyliœmy wycieczkê rowerow¹ do kwitn¹cego arboretum. Uczestnikami tej wpania³ej przeja¿d¿ki by³y równie¿ nasze rodziny.
Dnia 25 czerwca 2005 r. pojechaliœmy na wycieczkê autokarow¹ do Trzebnicy, Leszna i Rydzyny. Zwiedziliœmy miejsca gdzie mieszka³a i dzia³a³a oraz
za³o¿y³a zgromadzenie zakonne œw. Jadwiga Œl¹ska. Byliœmy jedn¹ z kilku
wycieczek zwiedzaj¹cych koœció³ œw. Bart³omieja i œw. Jadwigi Œl¹skiej, gdzie
we wczesnogotyckiej kaplicy (1269) z portalem o rzeŸbionym tympanonie,
na œrodku znajduje siê barokowy grobowiec œw.Jadwigi z czarnego marmuru
i alabastru, który jest g³ównym celem pielgrzymek.Nastêpnie pojechaliœmy
do Leszna, miasta z bogat¹ histori¹ magnackiego rodu Leszczyñskich. Zwiedziliœmy koœció³ œw. Jana – dawny zbór braci czeskich póŸniej kalwiñskich.
Widzieliœmy barokowe wnêtrza z rzadko spotykan¹ (o du¿ej klasie artystycznej) dekoracj¹ stiukow¹ i nagrobki Leszczyñskich w koœciele œw. Miko³aja.
Dalej dotarliœmy do zamku Su³kowskich w Rydzynie usytuowanym na sztucznej wyspie otoczonej fos¹. Zwiedziliœmy te¿ wspania³y póŸnobarokowy koœció³ poewangelicki œw. Stanis³awa. W drodze powrotnej zobaczyliœmy Krotoszyn i zwiedziliœmy koœció³ w Sulmierzycach..
Przerwa wakacyjna i zwi¹zany z ni¹ wypoczynek rodzinny z dzieæmi spowodowa³a, ¿e nie zwo³ywaliœmy ¿adnych spotkañ. Na spotkaniu wrzeœniowym
goœciliœmy funkcjonariuszy policji: Mieczys³awa Wodnika i Zenona Kasprzaka z Komendy Powiatowej Policji w Kêpnie – Posterunku Policji w Laskach.
Prowadz¹cy spotkanie zapozna³ zebranych z histori¹ Policji w Laskach i gminie
Trzcinica. Funkcjonariusze nakreœlili nam podzia³ terytorialny i obwody przydzielone pod opiekê poszczególnych dzielnicowych. Omówili niektóre swoje
– 92 –
zadania i ciekawe aspekty pracy w policji. Zebrani podziwiali s³u¿bowe obowi¹zki i ogrom ró¿norodnej pracy policyjnej w terenie.
Dnia 10 paŸdziernika zoganizowaliœmy ognisko dla dzieci ze œwietlicy œrodowiskowej i spoza œwietlicy, po³¹czone z 1 Konkursem Wiedzy o Laskach.
M³odzie¿ w trzech grupach wiekowych rozpoznawa³a zabytkowe obiekty,
pomniki przyrody i wykazywa³a sie wiedz¹ o przesz³oœci wsi. Zwyciezcy nagradzani byli ksi¹¿kami i s³odyczami. Konkurs przygotowa³y i przeprowadzi³y:
Alina Gawlik, Anna Rabiega i Wies³awa Maciej. Przy p³on¹cym ognisku z pieczonymi kie³baskami goœciliœmy: komisarza Ireneusza Lewickiego, wychowawczyniê œwietlicy Bo¿enê Henczyca, i so³tysa Zygmunta Podejmê.
Lekarza rodzinnego Mariê Lentas goœciliœmy ponownie dnia 8 listopada.
Nasza lekarka obrazowo przybli¿y³a nam temat „Epidemie XXI wieku” do
których zaliczy³a: nadciœnienie, oty³oœæ, cukrzycê, osteoporozê oraz na³ogi.
Swoim œwie¿ym spojrzeniem na zagro¿enia, poruszy³a s³uchaj¹cych, którzy
poch³aniali wiadomoœci z wielkim zainteresowaniem. Nastêpnie omówiliœmy
nasz udzia³ w corocznej imprezie „Dzieñ Seniora” organizowanej przez Zespó³ Szkó³ w Laskach. W trakcie uroczystoœci zaprezentaowaliœmy wystawê
fotografii wspó³czesnej „Laski w barwach jesieni”, wykonan¹ przez Justynê
Muszalsk¹. Trzeci¹ omawian¹ spraw¹ by³y przygotowania do obchodów
„Dni Wielkopolski” G³ównym celem niedawnych obchodów „Dni Wielkopolki 2005” by³o z³o¿enie ho³du ludziom szczególnie zas³u¿onym dla rozwoju
pañstwowoœci polskiej, regionu i kraju. Dlatego Dni Wielkopolski w Laskach
zosta³y poœwiecone miejscowemu wielkiemu spo³ecznikowi Franciszkowi
Stodolskiemu oraz zainaugurowaniu obchodów DNIA LASEK. Uroczyste
spotkanie odby³o siê w pi¹tek dnia 9 grudnia 2005 r. w Zamku w Laskach,
gdzie poœród zaproszonych goœci znalaz³y siê osoby, które znacz¹co wpisa³y siê w dzieje naszej miejscowoœci, przedstawiciele w³adz lokalnych i towarzystw regionalnych oraz przedstawiciele rodziny Franciszka Stodolskiego.
Spotkanie poprzedzi³o z³o¿enie przez delegacjê TPL LUKUS kwiatów na
grobie œp. Franciszka, a tak¿e oficjalne otwarcie dwóch wystaw fotograficznych. Pierwsza by³a prezentacj¹ zdjêæ i pami¹tek przypominaj¹cych sylwetkê
i kilkudziesiêcioletni¹ dzia³alnoœæ spo³eczn¹ F. Stodolskiego i wykonana zosta³a przez Mariê WoŸnica. Druga to wystawa z cyklu Laski wspó³czesne zatytu³owana „Laski w barwach jesieni” autorstwa Justyny Muszalskiej. Spotkanie rozpoczêto odœpiewaniem „Roty”, dawniej nazywanej Hymnem Wielkopolski. Otwarcia dokona³ prezes TPL Florian Piasecki. Przemawiaj¹c do zebranych, podkreœli³ rolê lokalnego patriotyzmu, który staje siê pomostem na
drodze do identyfikowania siê z takimi wartoœciami jak naród, pañstwo, Europa; a tak¿e wielkopolskiego regionalizmu, bêd¹cego w nierozerwalnym
zwi¹zku z to¿samoœci¹ lokaln¹. Zaapelowa³, aby nadal utrzymaæ w swojej
– 93 –
œwiadomoœci fakt, ¿e „Tu zaczê³a siê Polska” nasza Ojczyzna, nasz kraj. St¹d
dla utrwalenia: miejscowych wartoœci ludzkich, w³asnego dziedzictwa kulturowego i przysz³ego rozwoju gospodarczego Lasek, zaproponowa³ wprowadzenie uroczystych obchodów DNIA LASEK, zawsze w pierwszym kwartale danego roku kalendarzowego w formie miejscowego œwiêta regionalnego.
Coroczne obchody tego œwiêta, miêdzy innymi bêdziemy poœwiêcaæ ludziom,
którzy zrobili wiele dla naszej wsi i w ten sposób poszerzyli grono za³u¿onych Laskowian. Uczestnicz¹cy w uroczystoœci z³o¿yli w³asnorêczne podpisy pod aktem inauguracyjnym w wy³o¿onej kronice i tym samym zaakceptowali propozycjê obchodów Dnia Lasek. „Prezentacjê sylwetki zas³u¿onego
spo³ecznika Franciszka Stodolskiego” przedstawi³a Cecylia Pilarska. Przypomnia³a Jego lata s³u¿by dla wsi. Podkreœli³a, ¿e by³ niezwyk³ym cz³owiekiem, którego „spo³eczeñstwo obdarzy³o prawdziwym zaufaniem” Laskowianinem, który „zawsze bra³ pod uwagê opiniê innych ludzi, by³ cierpliwym
doradc¹ ekspertem w wielu codziennych sprawach, zyska³ sympatiê i pamiêæ
mieszkañców.” W dowód uznania w 10 rocznicê œmierci w obecnoœci pos³ów
do Sejmu RP: Andrzeja Grzyba i Józefa Gruszki, przy wejœciu do Domu Ludowego w Laskach ods³oniêto tablicê pami¹tkow¹ ku Jego czci. Uczestnicy
spotkania z ¿yczliwoœci¹ i wzruszeniem wspominali Franciszka Stodolskiego. Podkreœlali jak Stefan Zawada, Jego patriotyzm i zaanga¿owanie w ¿ycie
wsi. Nasz honorowy cz³onek ks. A.Grzegorzewicz wspomina³ jego wspania³e pomys³y. Zofia Parzonka stwierdzi³a, ¿e F.Stodolski by³ takim wielkim
spo³ecznikiem, ¿e czasem zapomina³ o domu. Feliks Linke wspomina³ Jego
du¿¹ wiedzê i estetyzm. Nie zabrak³o g³osów: Franciszka ¯³obiñskiego, Jadwigi i Bogdana Piszcza³ków z Rakowa, Jadwigi Gawlik ze Smardz, Krystyny Sumis³awskiej i Henryka Tyszkiewicza z TMZK w Kêpnie,, Jana Bartkowiaka – przewodnicz¹cego Rady Gminy, Stanis³awa Szydlika – wójta gminy
i Zygmunta Podejmy – so³tysa. W imieniu ca³ej rodziny Stodolskich, za pamiêæ o Ojcu, za uznanie jego pracy spo³ecznej dla wioski oraz za zorganizowanie tak wspania³ej uroczystoœci podziêkowa³ Andrzej Stodolski z Mroczenia.
Czêœæ oficjalna spotkania zosta³a zakoñczona koncertem fortepianowym
m³odej utalentowanej pianistki, mieszkanki Lasek – stypendystki premiera
Emlii Lentas. Przy dŸwiêkach etiudy Des-dur Fryderyka Chopina Maria Lentas – lekarz rodzinny w Laskach, wykona³a recytacjê wiersza „Gawêda o mi³oœci
ziemi ojczystej” Wis³awy Szymborskiej. Pianistka wykona³a równie¿ Preludium i Fugê F-moll z II tomu WTK Jana Sebastiana Bacha oraz Etiudê Gesdur F. Chopina. Ponad szeœædziesiêcioosobowa grupa s³uchaczy owacj¹ na
stoj¹co dziêkowa³a pianistce i jej mamie. O powy¿szym spotkaniu miejscowe tygodniki donosi³y:„Dni Wielkopolski w Laskach by³y uroczystoœci¹ zorganizowan¹ na najwy¿szym poziomie. Jest to z pewnoœci¹ zas³uga ca³ego
– 94 –
Towarzystwa Przyjació³ Lasek LUKUS. Imprezy, na tak wysokim poziomie
kulturalnym jeszcze w Laskach nie by³o”.
Dnia 28 grudnia 2005 roku odby³o siê drugie ju¿ spotkanie op³atkowe.
Nasz proboszcz ks.kan.A.Grzegorzewicz w mi³ych i ciep³ych s³owach pob³ogos³awi³ nasz¹ dzia³alnoœæ. Po wzajemnych ¿yczeniach wspominaliœmy
miniony rok i wspolnie œpiewaliœmy kolêdy. Prezes podziêkowa³ wszystkim
za wspania³e osi¹gniêcia mijaj¹cego roku. Przypomnia³, ¿e miar¹ wartoœci naszego ¿ycia jest tylko szacunek do ¿ycia innych. Zaznaczy³, ¿e niektórych spraw nie
uda³o nam siê dokoñczyæ. Postanowiliœmy wykonaæ je w Nowym Roku. Najwiêksz¹ nasz¹ prac¹ jak¹ zamierzamy zrealizowaæ w I kwartale 2006 r. bêdzie
wydanie ksi¹¿ki „Laski 2005” i przekazanie do wykonania napisów na skalnych tablicach o nastêpuj¹cej treœci:
„D¥B PAMIÊCI PAPIE¯A,
JANA PAW£A II
2.04.2006 TPL LUKUS”
„CMENTARZYSKO KULTURY £U¯YCKIEJ
W LASKACH
X-IV WIEK PRZED CHRYSTUSEM
2006 ROK
TPL LUKUS
UG w TRZCINICY”
Pierwsz¹ z nich umieœcimy przed dêbem. Drug¹ tablicê bêdziemy montowaæ przy g³azie w miejscu cmentarzyska.
Wspó³czesne lata, pocz¹tków XXI wieku przejawiaj¹ siê coraz wiêksz¹
aktywnoœci¹ ludzi, którzy ³¹cz¹ siê i tworz¹ miejscowe stowarzyszenia. Zgodnie z ustaw¹ o stowarzyszeniach oddolnie organizuj¹ grupy a póŸniej sk³adaj¹ wnioski i rejestruj¹ swoje statuty w s¹dzie. Ta nowa forma aktywnoœci
spo³ecznej pozwala na zdecydowanie szersze i aktualnie g³êbsze zajêcie siê
wieloma aspektami wspó³czesnego ¿ycia mieszkañców ma³ych miejscowoœci. Obecnie w ca³ej Europie dzia³a coraz wiêcej takich,nowoczeœnie ukszta³towanych towarzystw. Nasze Towarzystwo dzia³a ju¿ dwa lata. Zdajemy sobie
sprawê z tego, ¿e teoria nag³ych olœnien to mit. Sukcesy osi¹ga siê dopiero po
latach spo³ecznej pracy. Zachêcamy wszystkich którym zale¿y na utrzymaniu
godnego poziomu ¿ycia w naszej miejscowoœci. PrzychodŸcie do nas!
Wyci¹gajmy wiêc wnioski z ¿ycia. Indywidualna i wspólna kreatywnoœæ
jest niemal stuprocentow¹ gwarancj¹ sukcesu. My docenimy i spe³nimy wiele Twoich skrywanych projektów.
Zapraszamy do Towarzystwa!
Zachêcamy do dzia³ania!
– 95 –
– 96 –
12. Materia³y Ÿród³owe.
1. Zestawienia danych statystycznych za rok 2005:
– Akademia Rolnicza w Poznaniu „Lasy Rychtalskie”,
– Akwarol SC. Laski,
– Biblioteka Gminna w Trzcinicy,
– Energetyka Kaliska SA. Rejon Energetyczny Kêpno,
– Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska lekarz med. Maria
Lentas,
– Komisariat Policji w Laskach,
– Leœny Zak³ad Doœwiadczalny w Siemianicach, Leœnictwo Doœwiadczalne Laski
– Gminny Oœrodek Pomocy Spo³ecznej w Trzcinicy,
– Parafia Rzymsko–Katolicka w Laskach,
– Powiatowy Urz¹d Pracy w Kêpnie,
– Powiatowy Zarz¹d Dróg Lokalnych w Kepnie,
– Program Ochrony Œrodowiska dla Gminy Trzcinica Biuro projektu – Poznañ 2004 r.,
– Protokolarze i kroniki organizacji i stowarzyszeñ dzia³aj¹cych w Laskach,
– Przychodnia Zwierz¹t w So³ectwie Laski. Lekarz wet. Tadeusz Radliñski,
– Urz¹d Gminy w Trzcinicy,
– Staroswo Powiatowe w Kêpnie,
– Urz¹d pocztowy w Trzcinicy,
– pSpó³dzielczy Bank Ludowy w Kêpnie,
– Urz¹d Stanu Cywilnego w Trzcinicy,
– Zespó³ Szkó³ im. Jana Paw³a II w Laskach,
2. Literatura:
– Geografia Województwa Kaliskiego, Mi J. Lis – Ostrów Wlkp 1996 r.
– Przyroda Powiatu Kêpiñskiego, – Kêpno 2004 r.
– Pomniki Przyrody Powiatu Kêpiñskiego – oprac: Gra¿yna K³oczaniuk
i Jolanta Jelonek.
– Lasy Rychtalskie, Akademia Rolnicza w Poznaniu – Leœny Zak³ad
Doœwiadczalny w Siemianicach.
– Przewodnik po œcie¿ce dydaktycznej Arboretum w Laskach, – opracowanie:
Barbara Chwo³ka, Rados³aw Ertel, Krystyna Ruda–Ertel – Poznañ 2002 r.
– Studium uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Gminy Trzcinica. Cz. I. – Wroc³aw 1999 r.
– Laski w Kotlinie Pomianki, F.Piasecki – Poznañ 1998 r.
– Wielkopolska w otch³ani wieków, Malinowski – Po¿nañ 1985 r.
– Przedmioty z koœci, A.Wrzosek i M.Æwirko–Godycki Poznañ 1937.
– Przegl¹d Wielkopolski,
3. Wywiady œrodowiskowe przeprowadzone przez cz³onków TPL LUKUS.
– 97 –
– 98 –
– 99 –
– 100 –