Załącznik nr 9 do SIWZ Opis Przedmiotu Zamówienia
Transkrypt
Załącznik nr 9 do SIWZ Opis Przedmiotu Zamówienia
Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Załącznik nr 9 do SIWZ Opis Przedmiotu Zamówienia System informatyczny do wizualizacji i pre-analizy wyników modeli numerycznych Opracowanie: 1. Teresa Zawiślak 2. Mateusz Barczyk 3. Rafał Kielar Strona 1 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Słownik ALADIN – model NWP CAPE – (ang. ConvectivePotentialAvailableEnergy) - energia potencjalna dostępna konwekcji, jednostka [J/kg] COSMO – model NWP (także nazwa konsorcjum użytkowników tego modelu) ECMWF – European Centre for Medium-Range Weather Forecasts GRIB, GRIB2 – otwarty format zapisu danych meteorologicznych, zalecany przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO), w dalszej części dokumentu, jeśli nie zostało to wyraźnie rozróżnione, wspomnienie formatu grib dotyczyć będzie zarówno formatów grib jak i grib2 IMGW-PIB Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy INCA-PL – model nowcastingu pól meteorologicznych (w tym opadu) użytkowany w IMGW-PIB MSL – (ang. Mean Sea Level) – poziom morza, jednostka [mb] NCEP – National Centers for Environmental Prediction LEADS – operacyjny system zarządzania danymi meteorologicznymi, stosowany w IMGW-PIB LTS – system przetwarzana i prezentacji danych z systemu detekcji wyładowań, stosowany w IMGW-PIB NWP – (ang. Numerical Weather Prediction) – numeryczny model pogody (np. Cosmo, Aladin, GFS). PSHM – Państwowa Służba Hydrologiczno Meteorologiczna IMGW-PIB SFC – (ang. Surface Level) poziom gruntu, jednostka [mb] SHR – (ang. Wind Shear) – wektor ścinania wiatru (zwany czasem uskokiem wiatru), jednostka [m/s]. SRH – (ang. Storm Relative Helicity) – skrętność atmosfery względem wektora przemieszczania burzy, jednostka [m2/s2] SYNOP – format zapisu obserwacji meteorologicznych ze stacji synoptycznych n.p.g – nad poziomem gruntu (odpowiednik ang. a.g.l. – above ground level) Strona 2 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Spis treści I. Wstęp II. Założenia ogólne III. Moduły dostarczanej aplikacji IV. Dane wejściowe i wyjściowe V. Wymagania w stosunku do wykonawcy VI. Szczegółowy opis podzadań 1. Moduł – Edytowanie pól wynikowych modeli numerycznych w celu ich korekty 2. Moduł – Przeliczanie pól modelowych VII. Harmonogram prac VIII. Warsztaty dla pracowników Zamawiającego IX. Zakres wsparcia technicznego X. Wymagania ogólne Załączniki: Załącznik nr 1 – Interfejsu Załącznik nr 2 – Moduł modyfikacji pola modelowego Załącznik nr 3 – Moduł: przeliczanie pól modelowych Załącznik nr 4 – Moduł integracyjny. Załączniki 4.1 – 4.4. Załącznik nr 5 - Standardy IT stosowane w IMGW-PIB Strona 3 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska I. WSTĘP Zadaniem systemu będzie bezpośrednie wsparcie synoptyka w procesie przygotowania, nadzorowania i aktualizacji prognoz. Niezbędnym i podstawowym elementem pracy współczesnego synoptyka jest analiza wyników numerycznych modeli prognoz pogody. Mnogość informacji, które należy zweryfikować w procesie opracowywania synoptycznej prognozy pogody wymaga narzędzi, które ułatwią pre-analizę wyników modeli, ich modyfikację w celu usprawnienia procesu powstania produktu końcowego. System musi być zbudowany w architekturze wielowarstwowej, w której wyodrębnione będą, co najmniej następujące obszary: Prezentacji, Logiki biznesowej (obejmuje przetwarzanie danych oraz usługi) i Magazyny danych. Poszczególne obszary logiczne aplikacji będą wyodrębnione do osobnych komponentów, które będą mogły być umieszczone na osobnych komponentach infrastruktury fizycznej. System musi być w pełni zintegrowany z infrastrukturą Zamawiającego na poziomie danych w zakresie merytorycznym, architektury oraz technicznym. System będzie wymieniał informacje z głównymi aplikacjami wykorzystywanymi w IMGW-PIB, tj.: SH, ST, LEADS, PERUN, COSMO, ALADIN, AROME, i GFS poprzez CBDO i CBDH. Integracja systemu zostanie zrealizowana na poziomie usług (web services) oraz dla „dużych plików” na poziomie plikowym z CBDO i CBDH. System zostanie zainstalowany na serwerach wirtualnych dostarczonych przez Zamawiającego wyposażonych w system operacyjny CentOS, pracujących w sieci wewnętrznej Instytutu. Moduł integracyjny omówiony jest w załączniku nr 4 wraz załącznikami 4.1- 4.4. System będzie wykorzystywał wyniki modeli numerycznych użytkowanych w IMGW-PIB. Na potrzeby weryfikacji modeli system umożliwi edycję (w celu synoptycznej korekty) pól wynikowych. Będzie również asymilował dane pomiarowo-obserwacyjne, które wspomagają decyzję synoptyka w procesie korekty wyników modeli numerycznych. Na bazie tego wsadu system będzie dokonywał dalszego przetwarzania danych, aż do uzyskania produktu (pola meteorologicznego) i jego prezentacji (wizualizacji lub publikacji w postaci plikowej). Istotną funkcjonalnością systemu będzie edytowanie wyników modelu numerycznego w celu ich korekty. Strona 4 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Niezbędnym etapem analizy wyników numerycznych modeli prognoz pogody jest ocena sprawdzalności modelu, krytyczna analiza wyników poprzednich cykli obliczeniowych. Ma to ogromne znaczenie w procesie przypisywania wagi poszczególnym wynikom. Z założenia System powinien być pomostem między wynikami modeli numerycznych stosowanych w PSHM w pierwszej fazie procesu prognozowania, a prognozami wykonywanymi przez synoptyka. Stanowić będzie platformę do weryfikacji wyników modeli numerycznych na podstawie danych obserwacyjno-pomiarowych oraz wiedzy i doświadczeniu operacyjnego synoptyka i będzie służyć w dalszym procesie monitorowania i nadzoru. System tworzyć będą dwa fundamenty: prognozowanie – pre-analiza wyników modeli numerycznych, weryfikacja wyników modeli numerycznych, Produkt finalny będzie miał możliwość dalszego, manualnego przetwarzania przez synoptyka, możliwe będzie dodawanie komentarza, w postaci meta-danych. W przypadku braku komentarza, synoptyk po uzyskaniu pewności, że wyniki są satysfakcjonująco wiarygodne będzie mógł zezwolić na bezpośrednią publikację produktu. II. ZAŁOŻENIA OGÓLNE Zakłada się przede wszystkim stworzenie szkieletu aplikacji. Szkielet ten powinien zakładać możliwość ciągłej rozbudowy o kolejne moduły, wynikające z doświadczeń i potrzeb pracy operacyjnej. Ze względu na operacyjny charakter wykorzystania system powinien charakteryzować się dużą szybkością pracy. Zamawiający ma na myśli takie działanie aplikacji, które zapewni pracę bez przerw związanych z ładowaniem i przetwarzaniem danych. Przetwarzanie plików z danymi musi odbywać się natychmiast po ich pojawieniu się w repozytorium plikowym. Ergonomia pracy powinna być podobna do pracy ze stroną internetową. Czas pracy ma być komfortowy, serwer nie powinien się blokować podczas przetwarzania algorytmów lub dłuższych zakresów czasowych, czas odświeżania poniżej 3 sek. System powinien składać się z wewnętrznej, relacyjnej bazy danych, webowego interfejsu użytkownika i administratora systemu, systemu integracji i zasilania, dekodowania, eksportu danych meteorologicznych, oraz dodatkowych modułów opisanych w pkt. III. Strona 5 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska System zostanie osadzony w infrastrukturze zamawiającego. IMGW-PIB udostępni na potrzeby realizacji projektu następującą infrastrukturę: 1. 1 maszynę wirtualną dla potrzeb przetwarzania danych GRIB (repozytoria plikowe, dane źródłowe i przetworzone, aplikacje, usługi, logika) o następujących parametrach: 8 GB pamięci RAM 4 procesory wirtualne Przestrzeń dyskowa 400 GB. 2. 1 maszynę wirtualną WWW (aplikacje, usługi, logika), do prezentacji danych wynikowych 4 GB pamięci RAM 2 procesory wirtualne Przestrzeń dyskowa 40 GB. 3. Środowisko RDBMS Oracle w wersji 11.2.0.4 z przestrzenią dyskową 400 GB, baza umieszczona jest na środowisku z pełną redundancją. Zamawiający wymaga, aby dostarczony system był przygotowany do migracji do najnowszej wersji bazy danych PostgreSQL oraz był przygotowany do pracy z bazą Oracle 12c. Wykonawca nie wykorzysta w żadnym momencie oraz pod żadnym pozorem dodatkowych opcji bazodanowych Oracle dostępnych w silniku bazodanowym Oracle poza posiadane przez Zamawiającego opcje bazodanowe. Istnieje możliwość i konieczność wykorzystania opcji Oracle RAC (Oracle Real Application Clusters). Zamawiający wymaga wykorzystania platformy opartej o UNIX lub Linux, preferowany system operacyjny to CentOS. Wymaganie wynika z ograniczeń platformy systemu wirtualizacji. Szczegółowy opis interfejsu WWW zawiera Załącznik nr 1. III. MODUŁY DOSTARCZANEJ APLIKACJI: 1. Wewnętrzna relacyjna baza danych - Zamawiający dysponuje infrastrukturą oparta o bazę Oracle. 2. Moduł dekodujący dane wejściowe, umożliwiający: a) Umieszczenie danych dostarczonych w postaci plików do bazy danych w postaci relacyjnej. b) Działanie bezpośrednio po pojawieniu się danych. Strona 6 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska c) Konfigurację typów plików w zależności od źródła i terminu. Zakres podstawowy danych źródłowych omówiono w rozdziale IV, pkt. 1. Konfiguracja pozwalać będzie administratorowi na modyfikację zakresu podstawowego. d) Konfigurację filtrów danych importowanych do bazy danych w zależności od źródeł (zakodowanych w plikach grib) i terminów ważności. Konfiguracja pozwoli na określenie zakresu danych dekodowanych z grib dla importu do bazy danych. 3. Moduł eksportu danych umożliwiający: a) Eksport danych znajdujących się w bazie danych w postaci relacyjnej do formatów plików wymienionych w rozdziale IV, pkt. 2 dla wybranych punktów na mapie w określonym czasie. b) Ustalenie nazw plików zawierających meta elementy wg następującej maski: PROD_ID_BT_xxZ_VT_xxxZ.ext, zawartych w katalogach, których struktura wskazywać będzie na datę powstania (RRRR-MM-DD-GG_Z), gdzie: i.PROD_ID – identyfikator produktu, wskazujący na nazwę pola danych, ii.BT_xxZ – czas bazowy produktu, wyrażony w godzinach xx, czasu UTC (Z), iii.VT_xxxZ – czas ważności produktu, wyrażony w godzinach xxx czasu UTC (Z), iv.ext – rozszerzenie pliku wskazujące na jego typ (bmp, png, jpg, gif, svg, png, jpg, csv, xml), v. RRRR-MM-DD-GG_Z – rok-miesiąc-dzień-godzina powstania serii danych wyrażone w czasie UTC (Z). c) Ustalenie harmonogramów eksportów. Konfiguracja będzie pozwalała na określenie harmonogramów dystrybucji plików wyjściowych przyporządkowanych do rodzaju produktu, klasy produktu (model, obserwacja), źródła produktu, termin powstania. Sterowanie tą konfiguracją będzie dostępne dla administratora systemu. 4. Moduł optymalizujący. Optymalizacja ma polegać na zarządzaniu archiwizacją i czyszczeniem nieaktualnych danych. Dane przechowywane będą w bazie i/lub w repozytoriach do trzech dób, przestarzałe dane moduł będzie usuwał. Moduł optymalizujący zachowa jednak funkcjonalność trwałej archiwizacji danych, wyraźnie wskazanych przez użytkownika, wraz z określeniem czasu utrzymywania archiwum (maksymalnie 5 lat). 5. Moduł integracyjny. Szczegółowe informacje w Załączniku 4. Strona 7 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska IV. DANE WEJŚCIOWE I WYJŚCIOWE 1. Jako dane wejściowe do systemu wykorzystywane będą: a) dane z sieci pomiarowo-obserwacyjnej: depesze SYNOP, METAR, TEMP, b) dane z systemu telemetrii PSHM, c) wyniki numerycznych modeli prognoz pogody: COSMO (7 km i 2,8 km) (format danych grib) ALADIN (format danych grib) AROME (format danych grib) GFS (0.25 deg) (format danych grib2) modele nowcastingowe: INCA-PL, SCENE, SNOF (formaty danych csv, grib). 2. Formaty danych: Wejście: a) GRIB, opis: http://www.wmo.int/pages/prog/www/WMOCodes.html, b) NetCDF, opis: http://www.unidata.ucar.edu/software/netcdf/, c) BUFR, opis: http://www.wmo.int/pages/prog/www/WMOCodes.html, d) pliki tekstowe w postaci csv, xml, e) pliki graficzne (np.: bmp, png, jpg, gif, svg), f) pliki z danymi georeferencyjnymi (shp, kml), g) lub w innych formatach natywnych – w razie potrzeby opis zostanie dostarczony. Wyjście: Wszystkie dane wyjściowe z aplikacji wykonanych przez Wykonawcę będą generowane w wybranych formatach z powyższej listy. a) GRIB, NetCDF, b) csv, xml, c) png, jpg, gif, svg, d) shp, kml. 3. Wymaga się zastosowania otwartych i darmowych dekoderów plików grib/grib2: 1) Grib-api w wersji 1.13.0 lub wyższej (ECMWF), oparty na licencji Apache 2.0, źródło: https://software.ecmwf.int/wiki/display/GRIB/License), Strona 8 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska 2) wgrib, wgrib2 (NCEP), oparte na licencjach otwartych lub zawartych w domenie publicznej, źródła: a) http://www.cpc.ncep.noaa.gov/products/wesley/wgrib.html, b) ftp://ftp.cpc.ncep.noaa.gov/wd51we/wgrib/NOTICE, c) http://www.nco.ncep.noaa.gov/pmb/codes/nwprod/util/sorc/wgrib2.cd/grib2/wgrib2/LICENS E-wgrib2 d) http://www.cpc.noaa.gov/products/wesley/wgrib2/). 3) innego dostarczonego przez Wykonawcę, opartego na darmowych, otwartych licencjach, zawartych w domenie publicznej lub z licencją do użytkowania kompatybilną z dostarczanym systemem. Format NetCDF musi być obsługiwany przy użyciu darmowych, otwartych bibliotek. System będzie umożliwiać rozbudowę, danych, poprzez integrację nowych bibliotek lub modułów bez ingerencji w głównym kodzie programu. V. WYMAGANIA W STOSUNKU DO WYKONAWCY: 1. Raportowanie postępu prac i uzgodnienia podczas spotkań w jednym ze wskazanych przez Zamawiającego miejsc (Kraków, Warszawa, Wrocław) z częstością nie rzadziej, niż co 2 tygodnie. Zamawiający dopuszcza możliwość przeprowadzenia spotkania on-line przy pomocy ogólnodostępnych narzędzi do konferencji internetowych. Ze strony Zamawiającego możliwe jest zorganizowanie konferencji internetowej wykorzystującej infrastrukturę Microsoft LYNC, Wykonawca może dostarczyć swoje rozwiązanie umożliwiające transmisję głosową oraz wizualną przez współdzielony Pulpit. Każdorazowe zorganizowanie spotkania w formie on-line musi być uzgodnione z przedstawicielem Zamawiającego. 2. Kody źródłowe będą tworzone wg. opisanych standardów kodowania, obejmujących minimum formatowanie kodu, konwencje nazewnicze i konstrukcje programistyczne. Wykonawca dostarczy dokument, z opisanymi zastosowanymi standardami. 3. Dostarczone oprogramowanie będzie zawierało udokumentowany kod źródłowy (standard Doxygen 2.0), opatrzone czytelnymi komentarzami, niezależnie od elementów składowych Strona 9 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska powinno być w pełni dostępne do edycji i przetworzenia przy użyciu darmowych kompilatorów lub interpreterów. VI. SZCZEGÓŁOWY OPIS PODZADAŃ Podzadania polegają na opracowaniu poszczególnych modułów do systemu. System powinien zawierać moduły spełniające następujące funkcjonalności: 1. Moduł: Edytowanie pól wynikowych modeli numerycznych w celu ich korekty. Narzędzie ma umożliwić następujące działania w celu korekty wyników modeli numerycznych w trybie pracy operacyjnej na dyżurze synoptycznym: Weryfikacja manualna i automatyczna po zadanych parametrach. Weryfikacje wyników modeli numerycznych w oparciu o dane obserwacyjne. Weryfikacja wyników modeli numerycznych w oparciu o pola statystyczne. Weryfikacja wyników modeli w oparciu o różnice pomiędzy modelami z pre-analizy (warstwy prezentacyjnej). Szczegółowy opis w Załączniku nr 2. 2. Moduł: Przeliczanie pól modelowych z uwzględnieniem bieżących obserwacji naziemnych. Narzędzie służyłoby do modyfikacji wartości prognostycznych wskaźników opartych na wielowarstwowych poziomach atmosferycznych, na podstawie bieżących wskazań stacji synoptycznych. Ponowne przeliczenie wskaźników wielowarstwowych, w których dane naziemne z obserwacji bieżącej, a górne z wyników z modelu dla wyższych warstw atmosfery – maksymalne wykorzystanie danych pomiarowych – np. do przeliczania: CAPE, SRH, SHEAR. Asymilacja danych pomiarowych – temperatura, wilgotność do modyfikacji diagramu aerologicznego prognostycznego. Weryfikacja danych operacyjnych - wymagana- możliwość wykorzystania danych punktowych (dane z systemu telemetrii, dane SYNOP, prognoza numeryczna). Szczegółowy opis w Załączniku nr 3. VII. HARMONOGRAM PRAC Termin realizacji: 30.09.2015 Wdrożenie systemu: Strona 10 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska 1. Opracowanie i przekazanie dokumentacji kodu wg standardu Doxygen 2.0 oraz dokumentacji użytkownika, administratora oraz dokumentacji opisującej architekturę systemu. 2. Instalacja systemu na serwerach i udostępnienie na stanowiskach operacyjnych. 3. Warsztaty dla pracowników Zamawiającego. Przyjmuje się następujące etapy realizacji zadania: Etap Opis Termin realizacji I. Opracowanie projektu 1. Analiza i projektowanie systemu – konsultacje 15.07.2015 Systemu Wykonawcy z Zamawiającym w celu uzgodnienia realizacji poszczególnych Konsultacje prowadzone elementów w sytemu. ramach spotkań Wykonawcy z Zamawiającym, konsultacji on-line, korespondencja e-mail. i 2. Omówienie developerskiego dostosowanie do środowiska udostępnionej przez Zmawiającego infrastruktury. 3. Określenie i zaprogramowanie środowiska testowego interfejsu do prezentacji. Testowe sprawdzenie dystrybucji. Określenie zakresu funkcjonalności środowiska testowego odbędzie się w formie wstępnych konsultacji, jednak minimalny zakres to przedstawienie podstawowych funkcjonalności interfejsu www prezentującego następujące parametry meteorologiczne: temperatura powietrza, ciśnienie atmosferyczne, prędkość i kierunek wiatru na podstawie danych GRIB oraz danych z sieci pomiarowo obserwacyjnej. 4. Wygenerowanie dokumentacji i prezentacji graficznej na podstawie uzgodnień dla każdego z wymienionych powyżej zadań. Celem realizacji Strona 11 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska niniejszego punktu Zamawiającego z Zamawiającego dojdzie do Wykonawcą, obecna spotkania po stronie będzie osoba odpowiedzialna za operacyjne zasilanie systemu danymi. Podczas spotkania zostaną określone zasady i harmonogramy dystrybucji. 5. Określenie harmonogramu i zakresu zadań dla programisty. II. Wykonanie, instalacja, 1. Programowanie części składowych systemu. wdrożenie i konfiguracja Systemu 2. Budowa/programowanie wizualizacji 30.08.2015 produktów wyspecyfikowanych w do opisie konfiguracji podstawowej, (załącznik 1, rozdział III). 3. Implementacja funkcji interaktywnych interfejsu, budowa narzędzi wizualizacji, personalizacji. 4. Wdrożenie systemu. 5. Konsultacje i raportowanie postępu prac zgodnie z ustalonym harmonogramem spotkań. III. Testy Systemu 1. Testowanie systemu, uzupełnienia i poprawki, 15.09.2015 opracowanie i sprawdzenie dokumentacji, szkoleń pracowników 30.09.2015 finalizacja projektu. IV. Przeprowadzenie warsztatów dla 1. Przeprowadzenie dla Zamawiającego. pracowników Zamawiającego Strona 12 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska 4. VIII. WARSZTATY DLA PRACOWNIKÓW ZAMAWIAJĄCEGO Wykonawca przeprowadzi warsztaty dla pracowników Zamawiającego w Ośrodku Głównym i we wszystkich lokalizacjach biur prognoz meteorologicznych Zamawiającego. 1. Rodzaje szkoleń 1) warsztaty administratorów i administratorów lokalnych forma – warsztaty on-line, warsztaty lokalne, lokalizacja - Ośrodek Główny IMGW-PIB lub miejsce działania poszczególnych zespołów biur prognoz meteorologicznych, liczba uczestników – ok. 15 osób, ilość warsztatów – jedne przeprowadzone 1 raz w terminie uzgodnionym z przedstawicielem Zamawiającego, czas trwania - 8 godzin, 2) warsztaty dla użytkowników rodzaj warsztatów – lokalne, lokalizacja – miejsca działania poszczególnych zespołów biur prognoz meteorologicznych (Gdynia, Szczecin, Białystok, Poznań, Warszawa, Wrocław, Kraków), liczba uczestników – łącznie około 80 osób, maksymalnie w jednych warsztatach 12 osób, ilość warsztatów – jedne w każdej lokalizacji 2 lub 3 razy, w terminach uzgodnionych z przedstawicielem Zamawiającego, czas trwania - 8 godzin. 2. Tematyka warsztatów 1) warsztaty dla synoptyków: a) opis systemu, części składowe, b) opis interfejsu użytkownika przedstawienie funkcji operatora (szczegółowo) i administratora (pobieżnie) (m.in. początek pracy z systemem, przetwarzanie danych w aplikacji, logowanie, uprawnienia, wymagania sprzętowe dla użytkownika), c) prezentacja zastosowania aplikacji – demo wykorzystania funkcji w hipotetycznych sytuacjach operacyjnych, Strona 13 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska d) opracowanie ćwiczeń dla użytkowników do samodzielnego wykonania. Podstawowe manipulacje w systemie (m.in. wyświetlenie danych do porównania, wybór modelu, modyfikacja pola numerycznego, zapis, eksport), e) dodatkowo szczegółowe zagadnienia w dwóch zakresach tematycznych: Podstawowe zagadnienia programu warsztatów: panel administratora zarządzanie uprawnieniami użytkowników, przynależności do grup ustawienia konfiguracyjne: konfiguracja dekodowania konfiguracja kalkulatorów konfiguracja wartości domyślnych konfiguracja palet. 2) warsztatów dla administratorów i IT: a) dla administratorów w biurach prognoz i dla IT - warsztaty szczegółowe funkcji administracyjnych, struktura przepływu danych, charakterystyka możliwych awarii i ich usuwania, przedstawienie źródeł oprogramowania i interfejsu, podstawowe manipulacje w kodzie oprogramowania służące do rozbudowy kolejnych modułów, b) dodatkowo szczegółowe zagadnienia w dwóch zakresach tematycznych konfiguracja sprzętowa, konfiguracja aplikacji oraz aplikacji współpracujących, przedstawienie wykorzystywanych technologii (np. jquery, php, Oracle), wymagania systemowe, efektywność działania, sposoby optymalizacji sprzętowej i softwarowej, możliwości monitoringu poprawności działania, alertowanie o braku danych, błędach, zarządzanie modułami aplikacji, zakres konfiguracji aplikacji, monitorowanie, zarządzanie użytkownikami, kopie bezpieczeństwa, wymagania wydajnościowe i dostępność. Strona 14 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska 3) Program warsztatów zostanie wcześniej skonsultowany z przedstawicielami IMGW-PIB. 4) W ramach warsztatów ma być dostarczona kompletna instrukcja obsługi dla poszczególnych grup pracowników – administratorów, administratorów lokalnych systemu, użytkowników systemu. IX. ZAKRES WSPARCIA TECHNICZNEGO Zakres wsparcia technicznego rozumiany jest jako realizacja warunków gwarancji. 1. Minimalny wymagany okres świadczenia serwisu i wsparcia powykonawczego systemu wynosi 12 miesięcy. Bieg terminu gwarancji rozpoczyna się od dnia podpisania Protokołu Odbioru Końcowego. 2. Gwarancja na przedmiot Umowy, świadczona będzie w siedzibie Zamawiającego. 3. Wykonawca zobowiązuje się do przyjmowania zgłoszeń w formie telefonicznej oraz poczty elektronicznej o awarii przez 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę. 4. Wykonawca zobowiązuje się usunąć awarię w następującym czasie od momentu zgłoszenia przez Zamawiającego: a) dla błędu – 18 godzin, b) dla usterki – 24 godziny. 5. Priorytet awarii ustala Zamawiający w swoim zgłoszeniu, zgodnie z poniższymi definicjami: a) błąd - niedziałanie lub niepoprawne działanie Systemu lub działania niezgodne z dokumentacją użytkownika lub administratora lub z projektem aplikacji, uniemożliwiające jego używanie w obszarze zastosowań, b) usterka - niepoprawne działanie Systemu umożliwiające wykonywanie jego funkcji, ale w sposób utrudniony lub inny niż wynika z dokumentacji użytkownika lub administratora lub wymagające wykonania dodatkowych czynności poza zalecanymi w dokumentacji. 6. Gwarancja nie obejmuje usuwania problemów w prawidłowym funkcjonowaniu Systemu wynikających z przyczyn technicznych niezależnych od Wykonawcy, np. problemów wniesionych przez inne elementy współpracujące z Systemem i niebędące przedmiotem Umowy (błędy użytkowników, wirusy komputerowe, itp.). 7. Nośniki oprogramowania Systemu, płyta CD oraz nośniki typu Pendrive objęte są 90-dniową gwarancją. Strona 15 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska X. WYMAGANIA OGÓLNE 1. Wykonawca oświadcza, że przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawami innych osób, majątkowe prawa autorskie do utworów powstałych w związku z realizacją Umowy. 2. Wykonawca oświadcza, że do Systemu powstałego w związku z realizacją Umowy, przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawami innych osób, majątkowe prawa autorskie. 3. Z chwilą przekazania przedmiotu Umowy Zamawiającemu, Wykonawca przenosi na Zamawiającego całość autorskich praw majątkowych do utworów, o których mowa w ust. 1 oraz Systemu wraz z kodami źródłowymi, na wszystkich polach eksploatacji, określonych w art. 74 ust. 4 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 2006 Nr 90 poz. 631 z późniejszymi zmianami) w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia Umowy, w tym w szczególności: a) używania i wykorzystania rozbudowanego Systemu w całości, b) utrwalania i zwielokrotniania wszelkimi technikami w całości lub w części, c) zwielokrotniania poprzez dokonywanie zapisu na nośnikach elektronicznych, dyskietkach, płytach kompaktowych oraz nośnikach magnetycznych, d) publicznego wystawiania i wyświetlania, e) wprowadzania do pamięci komputera i umieszczania w sieci Internet, f) publicznego rozpowszechniania w sposób inny aniżeli wskazany w pkt 4, g) aktualizowania danych w Systemie. 4. Z chwilą odbioru przedmiotu Umowy lub jej części następuje również nabycie przez Zamawiającego własności wydanych mu egzemplarzy dokumentacji. 5. Wykonawca, przenosząc majątkowe prawa autorskie na Zamawiającego, zgodnie z ust. 3 jednocześnie oświadcza, że: a) nie narusza autorskich praw majątkowych osób trzecich, jednakże Wykonawca zobowiązuje się do przejęcia wszelkich ewentualnych roszczeń osób trzecich w przypadku naruszenia autorskich praw majątkowych tych osób, b) nie udzielił przed przeniesieniem majątkowych praw autorskich żadnych licencji na wykorzystywanie rozbudowanego Systemu, Strona 16 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska c) autorzy powstrzymają się od wykonywania swoich praw osobistych w stosunku do rozbudowanego Systemu, będącego przedmiotem Umowy. Załącznik 1 INTERFEJS Aplikacja będzie działać w oparciu o profile użytkowników, logowanie i uprawnienia synchronizowane z Active Directory, które jest wdrożone i stosowane w IMGW-PIB. W ramach jednego użytkownika zapewniona będzie możliwość wyboru predefiniowanego profilu (np. zakres nowcastingu, zakres prognozy na 5 dni, region Polski, cała Polska). Wielkość i zestaw profili dostępnych dla użytkownika będzie możliwa do konfiguracji z poziomu administratora systemu. Interfejs powinien być oparty na otwartych technologiach web ([php, rubby, python], js, jquery, html3). I. Tryby pracy systemu Aplikacja będzie zawierać następujące tryby pracy: 1. Tryb administratora. 2. Tryb użytkownika. 3. Moduł integracyjny. Tryb administratora W module administratora użytkownik będzie miał dostęp do zmian globalnych ustawień systemu takich jak: 1. strona z monitoringiem pracy systemu, 2. strona do zarządzania użytkownikami, przypisywania im ról, 3. strona z ustawieniami globalnymi użytkowników, 4. strona umożliwiająca zmiany globalnych ustawień systemu (baza danych, dekodowanie, dane wyjściowe), 5. strona umożliwiająca tworzenie nowych produktów, ich kategoryzowanie, umieszczanie w poszczególnych lokalizacjach. Strona 17 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Tryb użytkownika W module użytkownika system składał będzie się z następujących podstron: 1. ustawienia, 2. strona startowa, 3. strona użytkownika, 4. strona monitoringu systemu (braki danych, opóźnienia), 5. strona z danymi zlokalizowanymi geograficznie (mapy), 6. strona z prezentacją danych w postaci tabelarycznej, 7. strona z prezentacjami w postaci wykresów, 8. strona Mix (umożliwiająca dowolne łączenie funkcjonalności z pkt. 2.5-2.7). Uwagi i komentarze do funkcjonalności Trybu Użytkownika Aplikacja ma umożliwiać zmiany pracy pomiędzy poszczególnymi stronami w sposób maksymalnie zachowujący parametry pracy. W każdym stanie powinna istnieć możliwość zapisu aktualnych ustawień aplikacji (położenia okien, wybranych parametrów) i możliwość umieszczenia ich jako skrótu na stronie głównej. W przypadku strony Mix aplikacja ma zapewniać możliwość synchronizacji wyświetlanych parametrów pomiędzy elementami strony. Domyślnie synchronizacja powinna dotyczyć dla czasu wyświetlania, dla pozostałych parametrów możliwość konfiguracji i zmiany domyślnych ustawień na poziomie administratora bądź użytkownika. Dla każdego zobrazowania musi być zachowana możliwość uruchomienia animacji (z konfigurowalną przerwą), jak i automatycznego odświeżania (w przypadku pojawienia się danych z nowszego zestawu). Uwagi do podpunktu 5 w Trybie Użytkownika - strona z danymi zlokalizowanymi geograficznie (mapy). 1. Możliwość prezentacji kilku (1-12) obrazów na jednej stronie wzajemnie zsynchronizowanych czasowo. 2. Dla poszczególnych obrazów możliwość wyboru dowolnego typu danych meteorologicznych, sposobu zobrazowania (izolinia, pole barwne, wartości) oraz podkładów. Jako warstwa może być Strona 18 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska też użyty obraz w formacie png, gif, jpg, svg pochodzący z zewnętrznych źródeł (np. system Leads, Dart) zorientowanych geograficznie przy pomocy panelu administratora. 3. Nakładanie warstw na pojedynczej mapie - funkcjonalność nakładania wielu danych geograficznych na jednym obrazie: a) możliwość włączania, wyłączania warstw oraz ich wzajemnego położenia (funkcjonalność zbliżona do pracy na warstwach w Photoshop) oraz zmiany stopnia ich przeźroczystości, b) domyślnie wszystkie warstwy zsynchronizowane w czasie - możliwość desynchronizacji wtedy niezbędne wyświetlenie wyraźniej informacji o braku synchronizacji czasowej, c) możliwość zsynchronizowania wybranych warstw pod względem parametrów lub poziomów, d) dla każdej warstwy (pomijając warstwy będące zaimportowanymi obrazami z zewnętrznych źródeł, np. radarowy, system detekcji wyładowań) dane muszą być możliwe do wyświetlania za pomocą izolinii, wartości w siatce, wartości w pre-definiowanych punktach (np. zgodnych z listą stacji SYNOP), pola barwnego. Kolory izolinii oraz skok (niekoniecznie liniowy) powinien być możliwy do zdefiniowania za pomocą panelu administracyjnego, analogicznie dla pola barwnego. Możliwość wybrania, zmiany palety barwnej w czasie prezentacji. Możliwość wykorzystywania dynamicznej palety barwnej (w zależności od zakresu prezentowanych danych), jak i statycznej dla stałego zakresu danych, e) linia czasowa w postaci suwaka - z możliwością definiowania skoku oraz dodatkowy suwak do przemieszczania się po czasie bazowym modelu, f) funkcjonalności z punktów a-e muszą mieć możliwość zdefiniowania jako skróty klawiszowe, g) w zależności od wybranej opcji najechanie myszą na polu z danymi ma wyświetlać: wartości pól w danej lokalizacji mapy zgodnych z wyświetlanymi parametrami, wszystkie operacje mają w maksymalny sposób zachowywać parametry z wyświetlanej mapy (wybrany NWP, zestaw parametrów, czas bazowy NWP, czas prognozy), kliknięcie w danej lokalizacji mapy pozwala na: wyświetlenie meteogramu (pola w meteogramie definiowalne na poziomie administratora), wyświetlenie przekroju pionowego (pola w przekroju definiowalne na poziomie administratora - po wyświetleniu możliwość dodania dowolnie wybranego pola lub zmiana parametrów wyświetlania), Strona 19 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska możliwość wykonania przekroju pionowego dla wybranej linii łamanej (trasy) za pomocą podwójnego kliknięcia (np. ctrl + klik), wyświetlenie modyfikowalnego sondażu pionowego - opis w modułach, h) wszystkie operacje mają w maksymalny sposób zachowywać parametry z wyświetlanej mapy (wybrany NWP, zestaw parametrów, czas bazowy NWP, czas prognozy), i) prezentacja powinna udostępniać możliwość automatycznego odświeżania, j) dla wszystkich danych, które posiadają odniesienie przestrzenne niezbędny jest zapis wybranych i pre-konfigurowanych danych analizowanych i danych wynikowych (np. izolinie) w formie pliku geobazy z konfigurowalną nazwą pliku z elementami dynamicznymi definiującymi warstwę. Uwagi do podpunktu 6 w Trybie Użytkownika – strona z prezentacją danych w postaci tabelarycznej 1. W prezentacji tabelarycznej mogą znaleźć się: a) dowolne pola meteorologiczne zawarte w danych wejściowych, b) dane przeliczone wewnątrz systemu na podstawie algorytmów zadanych przez administratora, c) dane interpolowane dla wybranych lokalizacji lub obszarów. 2. Dostępne obszary oraz lokalizacje definiowalne na poziomie panelu ustawień użytkownika. 3. W tabeli możliwość sortownia i filtrowania w kolumnach. 4. Możliwość konfiguracji wyświetlanych elementów z poziomu panelu konfiguracji użytkownika. 5. Możliwość eksportu danych z tabeli do pliku csv. 6. Możliwość eksportu danych posiadających odniesienie przestrzenne do pliku geobazy. 7. Prezentacja powinna udostępniać możliwość automatycznego odświeżania. Uwagi do podpunktu 7 w Trybie Użytkownika – strona z prezentacjami w postaci wykresów. 1. Prezentacja w postaci wykresu powinna zapewniać następujące minimalne funkcjonalności: a) meteogram z konfigurowalnymi polami, b)interaktywny przekrój pionowy, c) sondaż pionowy, d)histogram dla wybranego parametru, Strona 20 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska e) wykres 2D dowolnych zmiennych z możliwością dodawania i usuwania wyświetlanych danych w czasie prezentacji. 2. Wszystkie ww. sposoby prezentacji powinny zapewniać podstawową interaktywność: a) dodawanie i usuwanie wyświetlanych parametrów, b) zmiany parametrów wyświetlania (np. wybrany NWP, zestaw parametrów, czas bazowy NWP, czas prognozy), c) skalowanie. 3. Możliwość eksportu otrzymanego obrazu (png, jpg, svg). 4. Prezentacja powinna udostępniać możliwość automatycznego odświeżania. II. Cechy systemu 1. System powinien zapisywać historię sesji - możliwość cofnięcia się do danych wyświetlanych w poprzednich krokach. 2. System powinien umożliwiać przesłanie pełnej informacji o wyświetlanych danych np. za pomocą adresu url (możliwość przesłania użytkownikowi w innej lokalizacji tej samej formy wizualizacji). 3. Interfejs powinien działać płynnie na stacjach roboczych (komputery klasy PC Pentium 4, 2 GB RAM) w przeglądarkach Firefox 32.0 +, Internet Explorer 10.0+, Chrome 40.0+. 4. Możliwość równoczesnego przeglądania danych przez najmniej 40 użytkowników na raz. 5. Możliwość prezentowania danych w różnych odwzorowaniach kartograficznych (definiowalnych na poziomie administratora), minimum następujące: a) Merkator b)Lambert c) natywne dla danego pola NWP d)układ PUWG 92, domena 800x900 km, xll 50000, yll 30000 e) zunifikowane podkłady stosowane w IMGW-PIB. 6. Możliwość skalowania, przesuwania map (może być oparte o gmaps bądź OpenLayers), możliwość zmiany podkładów geograficznych jak również ich definiowania (np. dodatkowe punkty, wybrane granice). 7. System powinien zapewniać możliwość umieszczania na mapie wybranych symboli, linii, Strona 21 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska obszarów (na dodatkowej warstwie) oraz mieć możliwość ich udostępnienia innym użytkownikom lub wykorzystania na innych podkładach - dane te przy przenoszeniu muszą być zorientowane geograficznie, a nie względem obrazu. System zapewni możliwość ich eksportu przynajmniej w formacie png oraz w formatach wektorowym (kml, svg) oraz w formie geobazy. 1. Dla wybranego pola numerycznego system powinien pozwalać na jego ręczną edycje - patrz punkt VI-2. 2. W przypadku prezentacji punktowych danych wynikowych – na polu siatkowym możliwa wizualizacja poszczególnych elementów meteorologicznych w postaci palety barwnej, naniesionego pola punktowego dla wskazanych lokalizacji oraz/lub wartości ekstremalnych dla zadanego obszaru np. województwo, powiat, konglomerat województw. 3. Przy prezentacji danych punktowych, w przypadku skalowania możliwość grupowania bądź dyskryminacji zgodnie z zadanym przez administratora dla danego typu danych algorytmem (np. min, max, średnia, mediana). 4. System ma zapewniać możliwość porównania wyników z różnych modeli NWP z danymi obserwacyjnymi (telemetria, synop,) oraz z wcześniejszymi przebiegami modeli. III Katalog produktów dostępnych w konfiguracji podstawowej 1. Parametry z obserwacji (SYNOP, Telemetria): - temperatura 2m, - temperatura punktu rosy 2m, - wiatr na poziomie 10 m (kierunek i prędkość), - wiatr maksymalny (z telemetrii). - porywy wiatru (z SYNOP). - ciśnienie – MSLP, - opad (wysokość) w interwałach: 10 min, 30 min, 1h, 3h, 6 h, 12 h. 2. Lista parametrów do publikacji w konfiguracji podstawowej, dostępnych w plikach grib. - wskaźniki konwekcyjne: SBCAPE (Surface Based Convective Available Potential Energy), MUCAPE (Most unstable CAPE), CIN (Convecive Inhibition), Strona 22 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska MLCAPE 1km (Mixed Layer 0-1 km CAPE), MLCIN 1 km (Mixed Layer 0-1 km CIN), EHI, LI (Lifted Index), KI (K Index) - opad (Precipitation) w interwałach: 3h, 6 h, 12 h - typ opadu (Precipitation/type) w interwałach: 3h, 6h, 12 h - TPW (Total Precipitable Water), - ciśnienie - MSLP, - wiatr na poziomie 10 m (kierunek i prędkość), - temperatura na poziomie 2m, - temperatura punktu rosy na poziomie 2m, - SHR (Shear): 0-1km, 0-3km, 0-6km - SRH: 0-1km, 0-2km, 0-3km - ponadto parametry na wybranych poziomach izobarycznych: dla każdego z poziomów izobarycznych: 300 mb, 500 mb, 700 mb, 850 mb, 925 mb, 1000 mb następujące produkty: wiatr (wind), temperatura (Temperature), temperatura ekwiwalentno potencjalna (Theta-E), wilgotność względna (Relative humidity), prędkość pionowa (Vertical Velocity), dywergencja/konwegencja (Divergence), wirowość względna (Relative vorticity) Strona 23 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Załącznik nr 2 Moduł modyfikacji pola modelowego 1. Moduł ma pozwalać na modyfikację pola gribowego przez synoptyka. Jako pole bazowe może służyć zarówno czyste dane z modelu NWP, kombinacja danych z kilku modeli, oraz dane z modeli NWP + algorytmy statystyczne bazujące na dodatkowych parametrach (np. wysokość w m n.p.m, rodzaj powierzchni, pora roku i inne). Algorytmy definiowalne zarówno na poziomie administratora jak i użytkownika. 2. Minimalnie moduł ma zapewniać możliwość korekty poprzez następujące metody: a) dla prezentowanego pola możliwość zaznaczenia obszaru poddawanego korekcie i dla wybranego obszaru możliwość zmiany wartości pola w sposób absolutny, addytywny, multiplikatywny lub inny zgodny ze skonfigurowanym algorytmem, opcjonalnie z możliwością zdefiniowania rozkładu przestrzennego zmiany (np. rozkład gaussa, stała wartość) oraz wpływu na otocznie zaznaczonego obszaru (zasięg + kształt wpływu), możliwość dokonania równocześnie korekty na dany moment czasu prognozy jak również możliwość zdefiniowania wpływu na okresy w pobliżu. Przykładowo - zmiana temperatury o +5°C na godz. 12 UTC może powodować: brak jakichkolwiek zmian w prognozie na pozostałe kroki czasowe dla terminów +/- 6h może powodować zmianę o +5°C dla terminów w zakresie +/- 3h może powodować zmianę zgodną z wybranym rozkładem (np. +5*(3-∆ t)/3). Dla wybranego obszaru zainteresowania w dodatkowym oknie (panelu) powinien wyświetlać się histogram z wartościami przed i po korekcie. b) możliwość wybrania wartości zgodnych z zadanym filtrem (np. T max > 32 st. C) i dokonanie operacji tylko na tak wybranych danych. Analogicznie jak dla sposobu 1. możliwość definiowania wpływu zarówno na sąsiednie terminy, jak i dla sąsiednich obszarów, c) możliwość łącznia obu ww. sposobów selekcji, d) możliwość wybrania elementów charakterystycznych pola na mapie (max, min, izolinia) i zmiany ich położenia. Analogicznie do punktów 1. i 2. system powinien pozwalać na propagację zmian w czasie zgodnie z wybranym algorytmem, e) możliwość wybrania punktów elementów charakterystycznych, zarówno z wcześniej Strona 24 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska zdefiniowanej listy, jak i interaktywnie, dokonanie dla nich korekty pola meteorologicznego i na podstawie zadanego algorytmu wyliczenie korekty dla całego obszaru, f) możliwość importowania już wypełnionej listy ze zmodyfikowanymi wartościami z zewnętrznej aplikacji (np. w postaci pliku csv, xml) i na jej podstawie wprowadzenia korekty dla całego obszaru. W trakcie wprowadzania zmian system powinien pozwalać na sprawne i szybkie przełączanie pomiędzy różnymi polami - zarówno tymi w trybie edycji (korekty), jak i w trybie podglądu. 3. Administracja modułu: a) system powinien zapewniać z poziomu administratora przypisanie maskowania obszarów do modyfikacji w zależności od obszaru osłony danego biura (użytkownika, przypisania użytkownika do jednostki organizacyjnej), b) możliwe funkcje rozkładu korekty powinny być definiowalne z poziomu panelu administratora, analogicznie zakresy propagacji czasowej i przestrzennej, c) w celu stworzenia możliwych algorytmów (funkcji rozkładu) korekty, administrator powinien mieć możliwość arytmetyczne, wykorzystania logiczne, inne), podstawowych wykorzystania operatorów dowolnie matematycznych zdefiniowanych (np. stałych, wykorzystania danych związanych z lokalizacją, datą i czasem, wartościami różnych (nie tylko aktualnie modyfikowanego) pól meteorologicznych (bądź danych statystycznych) dostępnych w systemie, d) w zależności od wybranego pola (jego charakterystyki fizycznej) zapewniona możliwość przypisania domyślnego sposobu propagacji korekty, jak również możliwość zablokowania niektórych sposobów korekty dla danego pola, e) administrator powinien mieć możliwość definiowania więzów pomiędzy danymi (korektami), np. zmiana temperatury maksymalnej w ciągu dnia powinna pociągać za sobą zmianę przebiegu temperatury w ciągu dnia, f) administrator powinien mieć możliwość definiowania automatycznych ostrzeżeń dla synoptyka zgodnych z zadanymi algorytmami (np. temperatura maksymalna z dnia nie może być mniejsza niż temperatura minimalna z nocy, przy dodatniej temperaturze nie może padać śnieg itp.). Strona 25 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska 4. Administracja na poziomie użytkownika: a) system powinien zapewnić dla dowolnego synoptyka możliwość konfiguracji domyślnych ustawień korekty (w ramach zakresów dopuszczonych przez administratora), b) system powinien zapewnić możliwość zapisania preferowanego wyglądu danych do edycji. 5. Jako element wyjściowy modułu korekty możliwe będą następujące produkty: a) dane w formacie grib ze zmodyfikowanymi wartościami przez synoptyka, b) dane w formacie grib z wartościami zmian wprowadzonymi przez synoptyka, c) dane w formacie xml, csv zawierające wartości danych w wybranych punktach, d) obrazy (png, jpg, svg) z wizualizacją zmienności parametrów w czasie w wybranych punktach (meteogramy), pola i wygląd definiowalne z poziomu użytkownika, e) obrazy (png, jpg, svg) z wizualizacją przestrzenna parametrów - definiowalne z poziomu użytkownika. Przykładowa Procedura zastosowania modułu modyfikacji pól modelowych w oparciu o prognozę synoptyczną Aplikacja do edycji i weryfikacji prognozy numerycznej wynika z zapotrzebowania na interfejs umożliwiający ręczną manipulację danymi modelowymi. Poniżej przykład zastosowania. Zasada działanie modułu opisana na przykładzie założeń do aplikacji generującej prognozy średniego opadu na zlewnię. Przykład zastosowania: Podział zlewni w zależności od rejonu osłony jest mocno urozmaicony, dlatego program powinien pozwalać na sprawne zarządzanie danymi tak, by synoptyk mógł dokonać weryfikacji w sposób możliwie prosty i szybki, a jednocześnie, aby cała procedura pozwalała na wzrost jakości samej prognozy. Dane wejściowe/wyjściowe Na wejściu system otrzymywać będzie prognozę średniego opadu na zlewnię, aktualnie są to Aladin, Cosmo i modele nowcastingowe (obecnie są to Inka-PL, SCENE), ale z możliwością pobrania również GFS. Dodatkowo mogą być różne warianty tych modeli (Cosmo 2,8 km, Arome). Będą to prognozy z różną rozdzielczością czasową (np. Aladin przez pierwsze 30 h dysponuje rozdzielczością 1h, potem 3 h). Wyniki modeli są dostarczane w trybie normalnym 2x na dobę, Strona 26 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska w sytuacji kryzysowej 4x na dobę, co 6 h. Na wyjściu - na wyjściu zweryfikowana prognoza z rozdzielczością 1 h. Horyzont czasowy prognozy, jaki nas interesuje to 3 doby (w Aladin oczywiście póki co mniej). Dla okresów, gdy model podaje prognozy z rozdzielczością 3 h wartości 1h są interpolowane (średnia). System będzie miał możliwość przechowywania danych archiwalnych, operacyjnie do 3 dni do badania historii prognoz, nieoperacyjnie – pełne archiwum. Baza danych Niewątpliwie system będzie musiał komunikować się z zewnętrzną bazą danych, preferowana np. Exadata – zarządzana w WO MOK lub C2.6. Prawdopodobnie niezbędna będzie osobna, wewnętrzna baza danych. Interfejs Preferowanym interfejsem użytkownika jest strona Web. Projekt layoutu wygląda w uproszczeniu następująco: Rysunek 1. Uproszczony schemat rozmieszczenia elementów w aplikacji. Strona 27 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Użytkowanie Obsługa systemu odbywałaby się w poszczególnych etapach: 1. Wybór modelu. 2. Wybór czasu. Na górze strony jest strzałka czasu. Dostępne są na niej najbliższe 3 doby. Odpowiedni suwak pozwala na zaznaczenie odpowiedniego przedziału czasowego, dla którego dokonywane będą operacje. Dla tego przedziału czasowego prezentowany jest wykres słupkowy do korekty w prawym oknie. 3. Wybór interwału czasowego do korekty prognozy – na górze strony pasek wyboru interwału 1h, 3h, 6h, 12h. 4. Wybór obszaru (lewe okno). Na mapie Polski/obszaru osłony meteorologicznej/województwa (możliwy wybór skali). Na mapie naniesione są kontury: województw, subregionów, zlewni. 5. Zaznaczanie. Kliknięcie myszy z wciśniętym klawiszem Ctrl pozwala zaznaczyć wszystkie zlewnie objęte przez dany subregion, kliknięcie na zlewnie bez Ctrl pozwala klikać/odklikać poszczególne zlewnie. Podkład wewnątrz zlewni jest pokolorowany w zależności od wysokości prognozowanego opadu średniego – wynik z modelu numerycznego przed edycją. Stała skala barw w zależności od wartości średniego opadu na zlewnię. 6. Zasada grupowania do edycji jest taka, że synoptyk wybiera grupę zlewni, które charakteryzować się będą podobnym opadem. Może to być subregion lub wybrane zlewnie. 7. Wykres obok mapy (prawe okno) w zadanym przedziale czasu i z rozdzielczością czasową określoną z góry (3, 6, 12 h) prezentuje histogramy opadu średniego dla zaznaczonej zlewni lub w przypadku zbioru zlewni – średni opad dla tego zbioru (należy go przeliczyć proporcjonalnie do powierzchni zaznaczonych zlewni). Wewnątrz poszczególnych słupków histogramu widoczne są wartości godzinowe średniego opadu na zlewnię. Adjustacja 1. Synoptyk dla okresów interwałów 12h, 6h, 3h może określić opad całkowity z góry. Wtedy niezależnie od tego, jaki opad wynikał z prognozy modelowej, opad w interwale zostanie znormalizowany do wartości podanej przez synoptyka. Np. mamy rozkład natężenia opadu dla grupy kilku zlewni, w którym w ciągu 12 h spadnie Strona 28 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska 15 mm, przy czym w pierwszych 6 h spadnie 10 mm, w drugich 6h 5 mm. Synoptyk podnosi wartość opadu za 12 h do 30 mm. Rozkład natężenia zostanie podniesiony proporcjonalnie – w pierwszych 6 h do 20 mm, w drugich do 10 mm. Dalej rozkłada opad po równo dla danego interwału czasowego (tu 6 h) do skali najmniejszej (1h), zachowując godzinową strukturę z modelu. W ten sposób dochodzimy do danych wyjściowych dla hydrologów – średni opad na zlewnię krokiem 1 h. 2. Takie działanie można przeprowadzić także dla obszaru subregionu. Zostaną zdefiniowane zlewnie przynależne do poszczególnych subregionów. Możliwość dodawania/odejmowania zlewni od subregionu. 3. Możliwa jest opcja, że synoptyk akceptuje prognozę wysokości opadu z modelu dla dłuższego interwału czasowego, ale koryguje rozkład czasowy, czyli zmienia sumy opadów dla mniejszych interwałów przy założeniu, że suma całkowita nie ulegnie zmianie. Czyli możliwość deklarowania, czy suma jest stała, czy modyfikowana. 4. Konieczna opcja akceptacji dla danego obszaru prognozy modelowej – albo domyślne zostawienie danych modelowych, jeśli nie było korekty. 5. W momencie, gdy korygujemy średni opad na zbiór zlewni dokonuje się pewne uśrednianie tego parametru dla poszczególnych zlewni, dlatego zaznaczamy tylko te zlewnie, w których zakładamy w miarę jednorodne wartości średniego opadu. Plik wynikowy Jako wynik modyfikacji otrzymujemy pole opadu średniego na zlewnie, w którym doszło do ręcznej modyfikacji wartości. Niezależnie czy synoptyk poprawiał słupki o szerokości (interwale) 12 h, 6 h, 3 h czy 1h, wynik korekty wpływa na sumy opadu w każdym zakresie czasowym. . Sposób i format przekazania danych do bazy hydrologicznej (SH) do ustalenia. Funkcjonalności dodatkowe 1. Historia prognoz. 2. Moduł weryfikacyjny – prezentacja zgodności prognozy z danymi otrzymanymi od hydrologów (wyliczony na podstawie danych pomiarowych średni opad na zlewnię), z sieci pomiarowej. 3. Możliwość prezentacji opadu minimalnego i ekstremalnego dla korygowanego obszaru/zlewni. Strona 29 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Załącznik nr 3 MODUŁ: PRZELICZANIE PÓL MODELOWYCH Podstawą zastosowania modułu polega na tym, że błędy parametrów przypowierzchniowych są najtrudniejsze do prognozowania przez modele numeryczne. Wyższe poziomy izobaryczne prognozowane są z większą dokładnością, ponieważ na tych poziomach występuje znacznie mniejsze urozmaicenie i wartości parametrów są w znaczącym stopniu wygładzone przestrzennie. Źródła danych: 1. Obserwacje naziemne: SYNOP, dane z systemu telemetrii. 2. NWP – pola modeli numerycznych: ALADIN AROME COSMO GFS Modele nowcastingowe: INCA-PL, SCENE, SNOF. Produkt przetworzony, pochodzący z modułu edycji pól wynikowych modeli numerycznych. Wszystkie powyższe zwane będą dalej NWP lub „modele numeryczne”. Tryby pracy (możliwe zastosowanie modułów 1 i 2): 1. Tryb prezentacji. W tym trybie wyświetlane byłyby pola obserwacji. 2. Tryb edycji. Procedura zastosowania modułu w oparciu o dane pomiarowe: 1. Wybór modelu referencyjnego. Możliwe zastosowanie modelu wynikowego, pochodzącego z modułu edycji pól wynikowych modeli numerycznych (Zał. 2). Pierwsza weryfikacja powinna polegać zestawieniu wyników z wybranych modeli (możliwość przełączania źródła danych modelowych) dla danego terminu z odpowiednim polem obserwacji. Dostępne terminy do porównania to: ostatnia pełna godzina oraz pełne godziny wstecz, aż do terminu początku biegu modelu. 2. Zestawienie wyników NWP i obserwacji naziemnych odbywać się powinno poprzez nakładanie wartości obserwacyjnych (np. temperatura powietrza, wilgotność powietrza, kierunek i prędkość wiatru) na tło modelowe. W prezentacji wyświetlane będą parametry na poziomie gruntu (SFC). Strona 30 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Prezentacja zestawienia będzie następująca – pole NWP obszary i/lub kontury, pole obserwacji naziemnych – w postaci nakładania punktowego (cyfry, barwne punkty, krążki synoptyczne). 2. Podczas porównania NWP z obserwacjami naziemnymi zachodzi subiektywna ocena synoptyka skutkująca wyborem najlepiej pokrywających się wartości NWP z wynikającymi z obserwacji. W ten sposób określany jest model referencyjny – dostępny do dalszej obróbki. 3. Po wyborze modelu referencyjnego, dla danej godziny, system pozwala na podmianę przypowierzchniowego pola NWP interpolowanymi wartościami z obserwacji naziemnych. Domyślnie podmiana polegać powinna na kompletnym wypełnieniem wartości parametrów przypowierzchniowych wartościami interpolowanych obserwacji naziemnych. Poza granicami Polski, gdzie dostęp do obserwacji jest ograniczony, pole przypowierzchniowe pozostanie niezmodyfikowane. W strefie przygranicznej wartości węzłowe będą polegać na interpolacji pomiędzy wartościami NWP poza granicami Polski, a wartościami obserwacji naziemnych w granicach kraju. Schemat interpolacji przedstawia rysunek 1. 4. System powinien mieć możliwość wyboru obszaru kraju, w którym zachodziłaby podmiana parametrów przypowierzchniowych. W takim układzie tylko w zaznaczonym obszarze pole przypowierzchniowe będzie pochodzić z obserwacji naziemnych, pozostała część pola modelowego będzie zawierać czyste wartości parametrów NWP. Rysunek 1. Schemat interpolacji pola obserwacji naziemnych wewnątrz kraju, NWP poza granicami i obserwacyjno-modelowego w strefie przygranicznej. Strona 31 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska 5. System zapamięta wartości przypowierzchniowe, pochodzące z obserwacji, zachowując czysto modelowe wartości na wyższych poziomach izobarycznych w osobnym kontenerze danych (plik GRIB). 6. System automatycznie dokona przeliczenia parametrów wielowarstwowych takich jak: CAPE, SHR (sfc-1km, sfc-3 km, sfc-6km), SRH (sfc-1 km, sfc-2 km, sfc-3 km), EHI. Kompletna lista parametrów oraz algorytmy ich wyliczania zostaną dostarczone bezpośrednio do wykonawcy przez zamawiającego. Obserwacje przypowierzchniowe wykorzystywane do przeliczeń: a) temperatura powietrza (2 m n.p.g), b) wysokość punktu rosy (2 m n.p.g), c) kierunek i prędkość wiatru (10 m n.p.g). W celu dokonania podmiany, wartości temperatur oraz wiatru podlegać będą uśrednianiu do siatki odpowiedniej dla modelu. Domyślnie interpolacja, zarówno pola dla wszystkich typów danych NWP, jak i obserwacji naziemnych, prezentowana byłyby w siatce o rozmiarach 5x5 km. Administrator systemu ma możliwość modyfikacji rozmiarów siatki dla każdego modelu z osobna, jak również dla pola obserwacji. Metoda interpolacji polegać będzie na zastosowaniu schematów takich jak: Kirging, Barnes, Cressman. Wybór konkretnej metody zostanie dokonany podczas indywidualnej konsultacji zleceniodawcy i wykonawcy, jednak system będzie miał możliwość stosowania, co najmniej dwóch schematów interpolacji, wybieranych na poziomie panelu administracyjnego. Pola wynikowe – prezentacja przeliczonych pól modelowych z możliwością nakładania konturów, plik GRIB do archiwizacji. Tak przetworzone pola, mają zastosowanie tylko w specyficznych praktykach i tylko przy wyraźnym oznaczeniu, że jest to zmodyfikowane pole NWP, z parametrami przypowierzchniowymi pochodzącymi z obserwacji naziemnych. Strona 32 z 33 Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Załącznik nr 4 Moduł integracyjny Zasilanie systemu danymi będzie realizowane przez moduł integracyjny. Moduł będzie się integrował z Centralną Bazą Danych Operacyjnych (ogólnie: C2.6) z wykorzystaniem WebServices (WS). Lista usług WS systemu C2.6 w skład, którego wchodzi CBDO znajduje się w załącznikach nr 4.2 – 4.4. Integracja związana z przesyłaniem dużych plików będzie oparta o warstwę plikową. Opis przykładowej integracji z systemem C2.6 znajduje się w załączniku 4.1. Administrator będzie miał możliwość konfigurowania: - zakresu danych plikowych i relacyjnych dostępnych z CBDO, - sposobu pobierania danych, tj. po zdarzeniu (zdarzenie na MQ) lub wg. Harmonogramu. Strona 33 z 33