Scenariusz: Woda pitna

Scenariusz: Woda pitna
Grupa: szkoła podstawowa
Czas: 45 min.
Cele:
- zwrócenie uwagi na problem ograniczonych zasobów wody pitnej na ziemi
- uświadomienie uczniom problem w dostępie do wody pitnej na terenach dotkniętych klęską
humanitarną
- przedstawienie konsekwencji braku wodny pitnej
- zaprezentowanie działań UNICEF przy dostarczaniu wody pitnej do regionów dotkniętych
klęską humanitarną
Materiały: 2 wybrane historie (ze skryptu WODA), litrowa butelka wody, miska, szklanka i
pipeta, prezentacja lub/i film
Przebieg zajęć:
1. „Ile wody?” – woda pitna stanowi zaledwie niewielki procent całej wody na
ziemi. W celu uzmysłowienia dzieciom ograniczonych zasobów wodnych
można przeprowadzić demonstrację :
Pokazujemy litrową butelkę napełnioną wodą. Reprezentuje ona całą wodę na
kuli ziemskiej. Odlewamy 30 mililitrów wody do naczynia – to jest woda pitna
dostępna na ziemi. Stanowi ona zaledwie 3 procent całości. Do pozostałych
970 mililitrów dosypujemy garść soli – to jest woda słona, z oceanów,
nienadajaca się do spożycia. Większość wody pitnej – 80% - jest zamrożona
w postaci lodowców. Odlewamy więc 24 mililitry wody z naczynia z wodą
pitną. ¼ zasobów wody pitnej stanowią wody powierzchniowe, reszta
znajduje się pod ziemią. Przy użyciu pipety nabieramy z pozostałych 6
mililitrów wody kroplę (1,5 mililitra) i przenosimy ją na spodeczek. Tak
naprawdę to ta kropla wody obrazuje procent czystej wody zdatnej do
spożycia przez człowieka. Pokaz powinien zakończyć się dyskusją na temat
dostępnych źródeł wody i tego jak ważna jest woda do przeżycia
2. Wspólne czytanie – nauczyciel czyta 2 wybrane historie (skrypt WODA) a po
przeczytaniu prowadzi z uczniami dyskusję: Gdzie mieszkali nasi
bohaterowie? Dlaczego zabrakło im wody? Jakie były tego konsekwencje? Co
czuły dzieci gdy dowiedziały się o konieczności przeprowadzki?
3. Jak wygląda pomoc w dostarczaniu wody pitnej – przedstawienie
prezentacji pokazującej działania UNICEF (lub film) i próba odpowiedzi na
pytania: Jakie katastrofy wpłynęły na ograniczenie dostępu do wody? Co się
wydarzyło, że wcześniej dostępna woda nie była zdatna do picia? Jak
UNICEF stara się pomóc ludziom w takiej sytuacji?
4. Podsumowanie zajęć
Scenariusz: Woda pitna
Grupa: gimnazjum / szkoła ponadgimnazjalna
Czas: 45 min.
Cele:
- uświadomienie uczniom problemu w dostępie do wody pitnej na terenach dotkniętych
klęską humanitarną
- przedstawienie konsekwencji braku wodny pitnej
- zaprezentowanie działań UNICEF przy dostarczaniu wody pitnej do regionów dotkniętych
klęską humanitarną
Materiały: wydrukowane historie dzieci (ze skryptu WODA), prezentacja lub film, mapa lub
atlas
Przebieg zajęć:
1. Woda pitna – czy wszyscy ludzie na ziemi mają do niej dostęp? W jakich
regionach dostęp do wody pitnej jest ograniczony? (wskazanie na mapie) Co
jest tego przyczyną? – dyskusja (skrypt WODA, s.1)
2. Katastrofa humanitarna – jak wpływa na dostęp do wody? (przykłady) Jakie
są konsekwencje braku dostępu do wody pitnej? (skrypt WODA s.1)
3. Historie dzieci – uczniowie dzielą się na zespoły. Każdy zespół otrzymuje
jedną historię napisaną przez rówieśnika z kraju dotkniętego klęską
humanitarną (historie i pytania do nich w „Skrypcie dla nauczycieli przy
temacie o wodzie pitnej”). Uczniowie czytają historię i odpowiadają na
pytania. Po przeczytaniu zespoły dyskutują o tekstach (jakie są cechy
wspólne zaprezentowanych sytuacji? Jakie pojawiły się konsekwencje braku
dostępu do wody? Jak można pomóc ludziom dotkniętym tragedią?)
4. Jak wygląda pomoc w dostarczaniu wody pitnej – przedstawienie
prezentacji (lub/oraz filmu) ukazujących działania UNICEF. Próba odpowiedzi
na pytania: Jakie katastrofy wpłynęły na ograniczenie dostępu do wody? Co
się wydarzyło, że wcześniej dostępna woda nie była zdatna do picia? Jak
UNICEF stara się pomóc ludziom w takiej sytuacji?
5. Podsumowanie zajęć
SKRYPT DLA NAUCZYCIELA: WODA PITNA
SYTUACJA NA ŚWIECIE
Szacuje się, że 884 miliony osób na całym świecie nie ma dostępu do wody pitnej (to
20 razy więcej niż żyje w całej Polsce). Ponad połowa z nich mieszka w Afryce
Subsaharyjskiej oraz w Azji Południowej. Widoczne są znaczne dysproporcje między
poszczególnymi regionami w państwie. Osoby zamieszkujące obszary wiejskie,
najbiedniejsze regiony miasta (slumsy) oraz obszary odizolowane geograficznie,
mają większe utrudnienia w dostępie do wody. UNICEF wskazuje 84% osób nie
posiadających dostępu do wody pitnej mieszka na wsiach.
WPŁYW KLĘSKI HUMANITARNEJ NA DOSTĘP DO WODY PITNEJ
Sytuacja z dostępem do wody pitnej zmienia się dramatycznie, gdy w danym
państwie lub regionie ma miejsce klęska humanitarna.
Zapewnienie czystej wody pitnej jest jednym z priorytetowych celów UNICEF w
pierwszej fazie pomocy humanitarnej. Ofiary klęsk humanitarnych są dużo bardziej
narażone na zachorowanie lub śmierć z powodu chorób powodowanych przez brak
sanitariatów, czystej wody pitnej lub złych warunków higienicznych.
Poniżej wymieniono główne rodzaje problemów w ramach katastrofy humanitarnej w
kontekście wody pitnej:
 wszystkie typy katastrof wpływają na zredukowanie dostępu do wody pitnej.
 biegunki i choroby zakaźne powstające w są najczęstszymi rezultatami złych
warunków wodnych oraz sanitarnych – zanieczyszczenie wody fekaliami.
 w regionach konfliktu istnieje zagrożenie zatrucia wody pitnej przez grupy
rebeliantów
 susze powodują wysychanie zbiorników wodnych
 podczas powodzi przechodząca fala powodziowa zanieczyszczona np
pestycydami lub zwłokami zwierząd może skazić studnie i zbiorniki wodne
 w regionach dotkniętych trzęsieniem ziemi czy wybuchem wulkanu – może zostać
zniszczona infrastruktura wodociągowo-kanalizacyjna i ludzie zmuszeni będą do
pozyskiwania wody z innych, często zanieczyszczonych, źródeł.
WALKA O WODĘ PITNĄ W TRAKCIE KLĘSKI HUMANITARNEJ
W trakcie klęsk humanitarnych UNICEF stawia sobie za cel priorytetowy zapewnienie
wszystkim dzieciom dostęp do czystej wody pitnej. Cel swój może osiągnąć poprzez
bezpośrednie działanie, lub dzięki współpracy z organizacjami międzynarodowymi i
lokalnymi. Praca UNICEF jest zróżnicowana w wielu regionach geograficznych – ze
względu na różnice geograficzne, polityczne czy kulturowe. Można jednak wymienić
pewne podstawowe działania charakterystyczne dla wszystkich regionów:




przechowanie zasobów wodnych
dostarczanie wody cysternami
dostarczanie pomocy technicznej lokalnym władzom odpowiedzialnym za dostęp
do sanitariatów i wody pitnej
sprawienie by sanitariaty i latryny funkcjonowały prawidłowo w miejscach, gdzie
skupiła się ludność po katastrofie (Dostawanie się kału do zbiorników wodnych
powoduje zanieczyszczenie wody a w konsekwencji może doprowadzić do
epidemii. Dlatego zapewnienie latryn ma bezpośredni wpływ na dostępność do
czystej wody pitnej.
 Informowanie ludności o tym jak ważne jest wykorzystywanie tylko czystej wody
pitnej oraz korzystanie z latryn
 zapewnienie tabletek do odkażania zabrudzonej niezdatnej do picia wody
 zapewnienie najpotrzebniejszego sprzętu
 zapewnienie odpowiednich ilości wody pitnej dla wszystkich tymczasowych lub
stałych ośrodków i miejsc, w których przebywa miejscowa ludność: Ośrodków
Dożywiania Terapeutycznego, szpitali, kuchni polowych itp.
 dostarczenie odpowiednich zbiorników na zbieranie i przetrzymywanie wody
 przeprowadzenie testów bakteriologicznych wód w miejscach, w których
rozprzestrzenia się biegunka
w przypadku ograniczonych zasobów wodnych w studniach
 promowanie badań terenowych diagnozujących bezpośrednie przyczyny
wyschnięcia
 zbieranie deszczówki – tam gdzie to możliwe
 pogłębienie istniejących studni lub naprawa przeciekających
gdy woda powierzchniowa jest zredukowana lub wyschła
 ochrona i konserwacja dostępnej wody poprzez kontrolowanie dostępu oraz
stworzenie małych tam lub zbiorników retencyjnych
gdy studnie są zablokowane, zniszczone lub zatrute
 oczyszczenie, zdezynfekowanie i z ponowne napełnienie studni wodą
 zbudowanie studni zastępczych
 dostarczenie cystern z wodą
Zał.1 Ludzie i żywioły
W każdym z przykładów podana jest: przyczyna klęski humanitarnej , konsekwencje klęski, w
tym liczba osób, która ucierpiała oraz najważniejsze działania podjęte przez UNICEF
bezpośrednio po katastrofie rodzaj najistotniejszej interwencji tworzonej przez UNICEF
Haiti – trzęsienie ziemi
We wtorek, 12 stycznia 2010 roku około godziny 17:00 (czasu miejscowego)
wybrzeże Haiti dotknęło największe od 200 lat trzęsienie ziemi. Epicentrum
wstrząsów zlokalizowane było w pobliżu stolicy kraju - Port-au-Prince. W trzęsienu
ucierpiało ponad 200 000 rodzin.
Nie ma wątpliwości, że trzęsienie ziemi i około 40 wstrząsów wtórnych, które po nim
nastąpiły, dokonało niewyobrażalnych zniszczeń. Szkoły, domy i drogi były
zdewastowane, elektryczność została odcięta, kanalizacja przestała funkcjonować.
Ze względu na liczbę ofiar w ciągu kilku godzin zaczęło brakować podstawowych
środków medycznych do opieki nad rannymi. Tysiące ludzi znalazło się pod gruzami,
wśród ofiar większość stanowiły dzieci.
We współpracy z innymi agendami ONZ, w pierwszych godzinach po trzęsieniu
ziemi, UNICEF zapewnił skoncentrował się na zapewnieniu: dostępu do czystej
wody, urządzeń sanitarnych, dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej. Niezwykle
istotną sprawą było zapewnienie dzieciom ochrony przed przemocą oraz
umożliwienie im dostępu do tymczasowych punków edukacyjnych.
Pakistan – powódź
Ponad 1 400 osób zginęło, a około 3 miliony osób, w tym 1,4 miliona dzieci
potrzebowało natychmiastowej pomocy. W 2010 roku, największe od 80 lat powodzie
dotknęły większą część Pakistanu. Khyber Pakhtunkhwa, zlokalizowana na
północnym zachodzie Pakistanu, to prowincja najbardziej dotknięta poszkodowana
przez powódź. Wielu, z około 3,5 miliona mieszkańców regionu straciło tegoroczne
plony a ich domy uległy zniszczeniu. Powódź dotknęła również tereny, gdzie woda
zmyła główne drogi, oraz większość infrastruktury, odcinając tym samym lokalną
społeczność od centrum kraju.
Zapewnienie pitnej wody setkom tysięcy osób w miejscach, gdzie dotychczasowe
źródła wody zostały zniszczone lub zanieczyszczone była sprawą kluczową w ciągu
pierwszych godzin prac UNICEF. W kolejnych dniach istotnym było stworzenie
tymczasowych miejsc edukacyjnych, w których dzieci miały styczność z
psychologami pomagającymi im wyjść z traumy.
Madagaskar – cyklon
W grudniu 2006r. cztery cyklony (Bondo, Clovis, Gamede i Favio) dotknęły 13
spośród 22 regionów Madagaskaru. Wiosną 2007r. kolejne dwa cyklony, Indlala oraz
Jaya, nawiedziły 7 regionów położonych na północno-wschodnim wybrzeżu wyspy.
Ucierpiało ponad 450 tys. osób.
Prędkość wiatru przekraczała 200 kilometrów na godzinę, gdy żywioł uderzył we
wschodnie wybrzeże. Bardzo silny wiatr zniszczył część infrastruktury. Towarzyszące
mu ogromne opady deszczu zniszczyły uprawy i hodowle a tysiące ludzi zmusiły do
ucieczki z domów. Na zalanych terenach zaistniało bardzo wysokie ryzyko
wystąpienia chorób spowodowanych brakiem dostępu do czystej wody oraz chorób
zakaźnych (takich jak odra, ostra biegunka i malaria). Najbardziej zagrożoną grupą
były dzieci, które nie ukończyły jeszcze 5 roku życia, kobiety w ciąży oraz kobiety
karmiące piersią.
Do najpilniejszych potrzeb poszkodowanej ludności należało zapewnienie szybkiej
pomocy w postaci pożywienia, wody pitnej, podstawowych lekarstw, urządzeń
sanitarnych i schronienia.
Kongo – wojna
W ciągu ostatnich lat w Kongo zginęło ponad 5milionów osób. Dwie wojny, ciągłe
pomniejsze konflikty i brak stabilizacji sprawiają, że skala nieszczęść spotykających
mieszkańców tego kraju ogromna. Każdego dnia przybywa nowych ofiar przemocy,
głodu i chorób. Zniszczone zostały wioski, targowiska, nie ma szpitali, a rozgrabione
szkoły świecą pustkami. Mimo ogłoszonego oficjalnie pokoju, nadal tysiące rodzin
uciekają przed krwawymi atakami rebeliantów.
Najbardziej dramatyczna jest sytuacja dzieci. Co roku umiera tu pół miliona dzieci
poniżej 5 roku życia. Paradoksalnie większość z nich ginie nie w wyniku walk, ale na
skutek niedożywienia i chorób, na które znamy lekarstwa. Są tak osłabione, że nie
mają szansy wygrać z żadną infekcją. Padają ofiarą malarii, biegunki, gruźlicy, czy
odry, które przy braku dostępu do podstawowej opieki medycznej, leków i
wykwalifikowanego personelu są zabójcze.
Po za próbami lobbingu i rozmów międzynarodowych mających na celu zakończenie
konfliktu, na co dzień potrzebna jest doraźna pomoc dzieciom. Pomoc humanitarna
UNICEF jest zróżnicowana – od medycznej po dożywieniową. Dzieciom stale
zapewnia się podstawowe szczepienia (na tężec czy odrę), a tym które zostały
osierocone po za dachem nad głową gwarantuje się pożywienie i wodę pitną.
Etiopia – susza
Ludność Etiopii od zawsze musi stawiać czoła konsekwencją suszom. Położona w
regionie podzwrotnikowym jest silnie narażona na proces pustynnienia – czyli proces
w wyniku którego zmniejsza się obszar żyzny i zdatny do użytkowania przez
człowieka, za to zwiększa się obszar pustynny i półpustynny. W ciągu ostatnich 20 lat
już kilkukrotnie hodowle bydła oraz pola uprawne były całkowicie niszczone z
powodu przedłużające się braku dostępu do zasobów wodnych (studnie i cieki
wodne wysychały a pora deszczowa nie pojawiała się).
W wyniku tego ludność Etiopii boryka się z problemem głodu i niedożywienia. Ponad
połowa dzieci w Etiopii – 6 milionów cierpi na niedożywienie. W większości
wypadków rodzice nie mają możliwości pozyskania ani czystej wody ani
podstawowego wyżywienia. W wyniku tego co pewien czas w Etiopii następują
masowe przesiedlenia ludności z obszarów zupełnie nieżyznych do obszarów w
których ludność ma nadzieję na znalezienie pożywienia.
W skrajnych przypadkach, dzieci cierpiące na ostre niedożywienie potrzebują
bezpiecznego i wysokoenergetycznego pożywienia, bogatego w witaminy i minerały.
Powyższe produkty spożywcze jak i fachowa pomoc lekarska dostępna jest w
Ośrodkach Terapeutycznych UNICEF