Podręcznik dobrych praktyk regionalnych e-Zdrowie

Transkrypt

The Innovative Actions Network
for the Information Society
Podręcznik dobrych
praktyk regionalnych
e-Zdrowie
Wyzwania regionalne
i ich oddziaływanie
Europejskie Regionalne Stowarzyszenie
Społeczeństwa Informacyjnego
Projekt IANIS był współfinansowany
ze środków Dyrekcji Generalnej
ds. Polityki Regionalnej
Komisji Europejskiej
Opracowanie wersji polskiej:
Stowarzyszenie „Miasta w Internecie”
Podręcznik dobrych praktyk regionalnych
e-zdrowie
Wyzwanie regionalne
i ich oddziłaływanie
Wydanie polskie
Opracowanie polskie podręcznika
zrealizowano w ramach projektu SIRMA
– Sieć dla Innowacyjnego e-Rozwoju Mazowsza
Projekt SIRMA jest współfinansowany
ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
oraz ze środków budżetu państwa
Tarnów, wrzesień 2007
e-zdrowie
Przewodnik został opracowany przez:
ERIS@ - Europejskie Regionalne Stowarzyszenie Społeczeństwa Informacyjnego w ramach projektów IANIS - Sieć Akcji Innowacyjnych na rzecz Społeczeństwa Informacyjnego finansowanych ze
środków Dyrekcji Generalnej „Polityka Regionalna” Komisji Europejskiej.
Opracowanie wersji polskiej:
© Stowarzyszenie „Miasta w Internecie”, 2007
33-100 Tarnów, ul. Krakowska 11a
Tel. 14 628 42 10, fax 14 628 43 11
http://www.mwi.pl
e-mail: [email protected]
Tłumaczenie: ISC s.c.
Redakcja techniczna: Agnieszka Stępniewska
Projekt graficzny/skład i łamanie: Studio Pirus MTL
Uwaga:
Pomimo starań włożonych w przygotowanie niniejszego podręcznika ERIS@ nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne nieścisłości lub straty wynikające z zastosowania zawartych w nim zaleceń. W zdecydowanej większości kwestii Czytelnik musi uwzględniać lokalny kontekst, w którym
będą wdrażane zalecenia lub rady i pamiętać, że czyni to na własną odpowiedzialność.
2
e-zdrowie
Spis treści
Słowo wstępne . ...................................................................................................................................... 4
1. Wstęp . ................................................................................................................................................... 5
2. Wprowadzenie . .................................................................................................................................. 6
3. Dobre praktyki e-zdrowia ............................................................................................................... 8
3.1 Ewaluacja projektów e-Zdrowia ......................................................................................................... 8
3.2 E-Zdrowie IMPACT ................................................................................................................................... 9
4. Perspektywy e-zdrowia ................................................................................................................. 10
4.1. Perspektywa potrzeb obywateli ...................................................................................................... 10
4.2 Perspektywa systemów usług opieki zdrowotnej . ..................................................................... 11
4.3 Perspektywa rozwoju narzędzi technologii informatyczno-komunikacyjnych ................ 12
4.4 Perspektywa polityk, zasad, prawa i standardów wobec interoperacyjności
transregionalnej . .......................................................................................................................................... 12
4.5 Perspektywa współpracy pomiędzy podmiotami opieki zdrowotnej na rzecz
zintegrowanej opieki .................................................................................................................................. 12
5.Regionalny wymiar e-zdrowia ...................................................................................................... 13
5.1 Równy dostęp do opieki zdrowotnej .............................................................................................. 13
5.2 Dostarczanie opieki zdrowotnej ....................................................................................................... 13
5.3 Ekonomika e-Zdrowia .......................................................................................................................... 13
5.4 Regionalne finansowanie e-Zdrowia .............................................................................................. 15
6. Wyzwania dla regionalnego e-zdrowia .................................................................................... 16
6.1 Warunki wstępne dla e-Zdrowia ....................................................................................................... 16
6.2 Sprostanie wyzwaniom na wszystkich poziomach .................................................................... 17
6.3 Różnice regionalne i krajowe . ........................................................................................................... 18
7. Regionalne przykłady e-zdrowia ................................................................................................ 19
7.1. Zbiór projektów e-Zdrowia IANIS+ ................................................................................................. 19
7.2 Rodzaje e-Zdrowia zademonstrowane na przykładach e-Zdrowia . .................................... 20
8. Czynniki sukcesu i porażki ............................................................................................................ 27
8.1 Czynniki istotne dla sukcesu projektu e-Zdrowia ....................................................................... 27
8.2 Ważne czynniki mogące spowodować porażkę projektu e-Zdrowia . .................................. 29
8.3 Dobre praktyki. Podsumowanie czynników sukcesu i porażki................................................ 30
9. Wnioski . .............................................................................................................................................. 31
9.1 Zakres projektów e-Zdrowia .............................................................................................................. 31
9.2 Wyobrażenia a rzeczywistość w projektach e-Zdrowia . ........................................................... 31
9.3 Komu potrzebne są doświadczenia regionalne w zakresie e-Zdrowia? .............................. 31
10. Bibliografia....................................................................................................................................... 33
Aneks I: .................................................................................................................................................... 34
Czynniki sukcesu i porażki w projektach e-Zdrowia ......................................................................... 35
Aneks II: ................................................................................................................................................... 38
Studia przypadku e-Zdrowia z regionów ............................................................................................. 39
3
e-zdrowie
Słowo wstępne
Niniejszy „Podręcznik dobrych praktyk regionalnych” jest jednym z sześciu podręczników
opracowanych w ramach programu IANIS+ (2005-07) współfinansowanego przez Komisję Europejską, Dyrekcję Generalną ds. Polityki Regionalnej. IANIS+ to program budowy
sieci społeczeństwa informacyjnego w ramach „Działań innowacyjnych funduszy strukturalnych” , jest on kontynuacją wcześniejszego programu IANIS (2002-04). W ramach IANIS
powstało dziesięć podręczników dobrych praktyk, które zostały na ogół dobrze przyjęte
i nadal są dostępne w formacie PDF w Centrum Kompetencji w eRegion Hub (www.ianis.
net). Podczas przygotowań i negocjacji programu pracy IANIS+ planowanie szeregu kolejnych podręczników regionalnych dobrych praktyk było zatem uzasadnione.
Metody pracy IANIS+ różniły się od metod IANIS głównie pod dwoma względami. Po pierwsze, na życzenie Komisji IANIS+ zawsze koncentrował się na projektach społeczeństwa informacyjnego (a nie na programach czy strategiach regionalnych), przez co perspektywa
tych sześciu podręczników jest węższa w porównaniu z podręcznikami opracowanymi
przez IANIS. Po drugie, ważnym nowym elementem programu pracy IANIS+ (w porównaniu z poprzednim programem) było stworzenie i funkcjonowanie sześciu tematycznych
grup roboczych. Ich zadaniem było zebranie i wymiana doświadczeń projektów regionalnych w konkretnym obszarze oraz opracowanie kolejnych podręczników.
Każdą grupę prowadził i motywował przewodniczący i winni jesteśmy tym osobom
wdzięczność i uznanie za ich ciężką pracę i wytrwałość. Każda grupa robocza spotkała
się co najmniej czterokrotnie, ale większość prac odbywała się w trybie wirtualnym. Bez
wysiłków i wkładu głównych członków każdej z grup nie byłoby tych podręczników. Pragniemy wyrazić wdzięczność tym wszystkim, którzy wnieśli swój wkład w ich powstanie, a
szczególnie autorom studiów przypadku, współautorom i/lub redaktorom podręczników.
Podręczniki te zostały „opublikowane” w pierwszej wersji online na początku tego roku,
zaprezentowane i przedyskutowane na Dorocznej Konferencji IANIS+ (Bilbao, Hiszpania,
13-15 czerwca 2007), a następnie zmodyfikowane i uaktualnione – w ten sposób powstała
niniejsza ostateczna wersja.
Mamy nadzieję, że podręczniki naświetlą zagadnienie rozwoju regionalnego społeczeństwa informacyjnego a poruszone w nich kwestie, zaproponowane rozwiązania i przedstawione wnioski okażą się przydatne innym w różnych sytuacjach, co pozwoli uniknąć ponownego wynajdywania koła! Jak zwykle zalecamy ostrożność we wdrażaniu pomysłów
zaczerpniętych z doświadczeń pojedynczego projektu w danym regionie. Podręczniki te
proponują, sugerują, rekomendują i przedstawiają propozycje rozwiązań i wnioski – ale są
to wyłącznie propozycje i rekomendacje. Każdy czytelnik musi wybrać odpowiednie treści
i dostosować je do własnej sytuacji. Równie ważna jest różnorodność podejść reprezentowanych przez projekty i doświadczenia, na których bazują te podręczniki.
Gareth Hughes
Dyrektor projektu, IANIS+
[email protected]
4
e-zdrowie
1. Wstęp
W niniejszym raporcie prezentowany jest rezultat pracy grupy roboczej (GR) IANIS+ ds. eZdrowia (ang. eHealth). Poprzez poniższe działania GR zebrała regionalne doświadczenia z
obszaru e-Zdrowia w Europie:regionalne studia przypadku z zakresu e-Zdrowia, z których
17 (z 15 regionów) zaprezentowano w tym podręczniku
!! cztery wspólne spotkania grupy, z których jednym było seminarium skoncentrowanym wokół zagadnień polityk z udziałem zaproszonych gości z Komisji
Europejskiej, odpowiednich organizacji działających w zakresie e-Zdrowia i władz
regionalnych
!! spotkanie z Dyrekcją Generalną Komisji Europejskiej do spraw Społeczeństwa
Informacyjnego i Mediów, z Jednostką H1 e-Zdrowie
!! współpraca z siecią e-Zdrowie w ramach organizacji Zgromadzenie Regionów
Europejskich (AER)
!! uczestnictwo w niedawnych, istotnych konferencjach na temat e-Zdrowia:
!! Personal Health Systems, zorganizowanej przez Komisję Europejską w trakcie
uruchamiania części e-Zdrowie 7 Programu Ramowego, 11-12 lutego 2007,
!! EU-US eHealth Policy Workshop, 10 maja 2007,
!! konferencja kończąca projekt INTERREG IIIB Baltic eHealth, 21-22 maja 2007
!! seminaria na temat e-Zdrowia na dorocznej konferencji IANIS+ w Blekinge w 2006r.
i w Bilbao w roku 2007.
Perspektywa innowacji e-Zdrowia w regionach była głównym przedmiotem zainteresowania GR IANIS+ ds. e-Zdrowia. Regionalna różnorodność strategii, polityk i planów działania
na rzecz zdrowia może być nie tylko czynnikiem powodzenia projektów e-Zdrowia, ale
także stwarzać wyzwania w zakresie interoperacyjności, standaryzacji, integralności i bezpieczeństwa.
Uczenie się od innych jest ważne. Może ono polegać na wyborze danej technologii czy
metod wdrażania. Zależnie od obszaru e-Zdrowia, istnieje wiele projektów i funkcjonujących usług.. Nie należy zapominać o doświadczeniach płynących z nieudanych prób. Nawet, jeśli dane rozwiązanie w zakresie e-Zdrowia było porażką w jednym przypadku, może
okazać się sukcesem w innych okolicznościach.
Celem Grupy Roboczej IANIS+ ds. e-Zdrowia była wymiana doświadczeń między regionami
należącymi do sieci oraz poruszenie niektórych zagadnień dotyczących dobrych praktyk
wdrażania e-Zdrowia na szczeblu regionalnym. Projekty omówione w grupach roboczych
IANIS+ są źródłem zarówno dobrych, jak i złych doświadczeń, obejmują różne perspektywy i rodzaje e-Zdrowia. Niektóre z nich trudno było poddać ocenie, podczas gdy inne były
cennymi doświadczeniami porównawczymi, zdobytymi w różnych warunkach i okolicznościach. W każdym z przypadków możemy wyciągnąć wnioski ze wszystkich projektów
jako rzeczywistych przykładów uzupełniających oceny formalne i opracowania naukowe
na temat e-Zdrowia.
Wolelibyśmy używać terminu dobre praktyki niż najlepsze praktyki. Zawsze istnieje coś dobrego, czego możemy nauczyć się od innych, ale w zasadzie nie istnieją najlepsze praktyki,
które działałyby w każdych okolicznościach.
Guohua Ba
Gustav Malmqvist
przewodniczący GR IANIS+ ds. e-Zdrowia
Blekinge Institute of Technology, Szwecja
współprzewodniczący GR IANIS+ ds. e-Zdrowia
Rada Regionu w Västernorrland, Szwecja
5
e-zdrowie
2. Wprowadzenie
Technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) mogą przyczynić się do zmian w obszarze usług opieki zdrowotnej. Zastosowanie tych technologii w sektorze opieki zdrowotnej
(e-Zdrowie) zaczęło skutkować w ostatnich latach rewolucyjnymi zmianami w organizacji
pracy służby zdrowia, lecz oczekiwania co do przyszłych korzyści z e-Zdrowia są nadal wysokie.
W sprawozdaniu dotyczącym e-Zdrowia, sporządzonym w ramach pierwszego projektu
IANIS w 2004 r., pisano, że „e-Zdrowie to szerokie pojęcie obejmujące cały zakres działań realizowanych za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych, skutkujących transformacją w obszarze opieki zdrowotnej”1. Bez względu na definicję, istotą e-Zdrowia jest
poprawa w obszarze świadczenia usług opieki zdrowotnej – poprawa jakości zapewnianej
opieki, zwiększenie efektywności pracy w sektorze i dostępności usług opieki zdrowotnej
oraz zwiększenie skuteczności interwencji lekarskich i opieki nad pacjentem.
W planie działania w obszarze e-Zdrowia na 2004 r., Komisja Europejska przedstawia następującą definicję e-Zdrowia: „ Narzędzia lub rozwiązania w obszarze e-Zdrowia obejmują
produkty, systemy i usługi wychodzące poza zakres prostych aplikacji internetowych. Wiążą się one z narzędziami dla organów i pracowników służby zdrowia oraz dostosowane
do indywidualnych potrzeb systemy opieki zdrowotnej dla pacjentów i obywateli. Są to
na przykład sieci informacji o zdrowiu, elektroniczne książeczki zdrowia (electronic health
records), usługi świadczone w ramach opieki telemedycznej, osobiste przenośne systemy
komunikacji (wearable and portable), portale poświęcone zdrowiu oraz wiele innych narzędzi na bazie technologii informacyjno-komunikacyjnych, pomagających zapobiegać,
diagnozować i leczyć choroby, monitorować stan zdrowia, prowadzić odpowiedni tryb
życia (lifestyle management)”2.
Pojęcie e-Zdrowie obejmuje swoim zakresem wiele znajomo brzmiących terminów, np.:
!! telemedycyna
!! telezdrowie/zdalna opieka medyczna
!! telematyka w opiece zdrowotnej
!! informatyka medyczna
!! zarządzanie informacjami o zdrowiu
!! technologie informacyjno-komunikacyjne w opiece zdrowotnej.
Wszystkie terminy, pomimo odmiennej perspektywy i podejścia, odnoszą się do wspólnego celu wykorzystania zaawansowanej technologii w jak najmądrzejszy sposób, w celu
zmiany i podnoszenia jakości świadczenia usług w obszarze opieki zdrowotnej i zdrowia
publicznego.
1
IAN, 2004.
2
Commission of the European Communities,
2004.
6
W pierwszym raporcie IANIS na temat e-Zdrowia, dotyczącym jego zastosowań dla regionów, zostały zaprezentowane wyczerpujące definicje i przykłady e-Zdrowia. W niniejszym,
drugim raporcie, nacisk położono na oczekiwania, wyzwania związane z wdrażaniem, na
korzyści i dobre praktyki e-Zdrowia w oparciu o przykłady z codziennej praktyki, pochodzące z różnych regionów Europy.
e-zdrowie
E-Zdrowie odgrywa kluczową rolę zarówno dla pacjentów, jak i dla rozwoju regionalnego.
W Europejskiej Strategii i2010 technologie informacyjno-komunikacyjne są uznawane za
środek do osiągnięcia silniejszego wzrostu i utworzenia miejsc pracy dla wysoko wykwalifikowanych pracowników w dynamicznej gospodarce opartej na wiedzy3. Od roku 1988 Komisja Europejska (KE) inicjowała i finansowała badania i działalność rozwojową dla sektora
e-Zdrowia za około 650 milionów euro i dla około 450 projektów. E-Zdrowie jest obecne w
planach wykonawczych państw Unii Europejskiej i ma być wdrażane na szerszą skalę.
W kwietniu 2004 r. Komisja Europejska opublikowała „Plan działań UE” (European Union
Action Plan) dotyczący europejskiego obszaru e-Zdrowia. Dokument w sposób szczególny
odnosi się do następujących zadań4:
1. Usamodzielnienie konsumentów opieki zdrowotnej (pacjentów, jak i zdrowych
obywateli), aby umożliwić im zarządzanie ich dobrym samopoczuciem poprzez dostęp
do kwalifikowanych źródeł informacji o zdrowiu, jak i poprzez aktywne uczestnictwo
w zapobieganiu chorobom, umożliwienie pacjentom udziału (z większą wiedzą i
odpowiedzialnością) w procesie opieki i rehabilitacji poprzez inteligentne systemy
monitorowania, jak i poprzez odpowiednie i spersonalizowane informacje medyczne.
2. Wspieranie profesjonalistów poprzez oferowanie im dostępu do odpowiedniej i
aktualnej informacji w momencie zaistnienia takiej potrzeby, do nowych narzędzi dla
lepszego zarządzania ryzykiem i do systemów służących zdobyciu aktualnej wiedzy
biomedycznej .
3. Wspieranie wydziałów i menedżerów opieki zdrowotnej poprzez pomoc w
odpowiednim zarządzaniu trwającą reorganizacją systemów świadczeń zdrowotnych.
W celu zrealizowania „Planu działań UE” (EU Action Plan) w obszarze e-Zdrowia każdy z
krajów członkowskich powinien stworzyć narodowe strategie rozwoju e-Zdrowia. W ostatnim raporcie na temat e-Zdrowia ERA Komisja Europejska przedstawia sprawozdanie z
postępu na poziomie krajowym. W większości krajów członkowskich UE e-Zdrowie jest
albo częścią narodowej strategii dotyczącej technologii informacyjno- komunikacyjnych,
włączając zagadnienia e-administracji, albo częścią narodowej strategii zdrowia i polityki
społecznej5.
Ponieważ w większości krajów odpowiedzialność za opiekę zdrowotną ponoszą władze regionalne i/lub lokalne, „Plan działań UE” i narodowe strategie e-Zdrowia nie są wystarczające. W celu wprowadzenia zmian konieczne są strategie i decyzje regionalne, ponieważ
usługi e-Zdrowia powinny być realizowane przede wszystkim właśnie w regionach. Widoczna jest potrzeba zgodnych działań i interoperacyjność w zakresie e-Zdrowia w wymiarze regionalnym i krajowym. Opieka zdrowotna potrzebuje zmian, a usługi oferowane w
Europie, gdzie ludzie przemieszczają się i zmieniają swoje preferencje, powinny być łatwo
dostępne, skuteczne i wysokiej jakości. E-Zdrowie powinno się do tego przyczynić.
3
2005.
4
2004.
5
2007.
7
e-zdrowie
3. Dobre praktyki e-zdrowia
Pojawiają się często ogromne oczekiwania, co do tego, w jaki sposób nowa technologia
wpłynie na zmiany na świecie, a przynajmniej na docelowy obszar lub grupę konsumentów. Wprowadzenie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w sektorze opieki
zdrowotnej nie stanowi tu wyjątku. Kiedy tylko możliwe jest wyobrażenie, co technologia
w optymalnych okolicznościach pozwala osiągnąć, pojawiają się oczekiwania, że szpitale,
administracja służby zdrowia, regiony i narody powinny zdać sobie sprawę z tych możliwości. Jednak okoliczności nie zawsze sprzyjają zmianom w systemie ochrony zdrowia.
Procesy w służbie zdrowia są często złożone i różnorodne, a ośrodki opieki zdrowotnej
znajdują się pod presją ograniczeń finansowych.
E-Zdrowie nie jest pojedynczą technologią czy aplikacją przynoszącą natychmiastowe rezultaty. W zakres e-Zdrowia wchodzą: olbrzymia liczba aplikacji komputerowych, rozwiązania systemowe i sieciowe używane w służbie zdrowia. Również produkty standardowe
„z półki” mieszczą się w tym pojęciu, jeśli są używane w celu poprawy jakości opieki zdrowotnej. Oprócz aplikacji komputerowych e-Zdrowie obejmuje też poznawcze przetwarzanie informacji i zadania komunikacyjne dla praktyki medycznej, edukacji i badań6. Istotą
e-Zdrowia jest to, że powinno ono wspomagać transformację procesów służby zdrowia z
korzyścią dla pacjentów i systemu opieki zdrowotnej.
3.1 Ewaluacja projektów e-Zdrowia
Jak dotąd nie istnieje wiele wyczerpujących ewaluacji przykładów wdrożenia e-Zdrowia,
które mogłyby przedstawić ogólną prawdę dotyczącą najlepszych praktyk. Powszechnym
zjawiskiem jest poddawanie wdrażania technologii informacyjno – komunikacyjnych, w
obszarze e-Zdrowia czy innym, ewaluacji o niskiej jakości. Zbyt często realizacja wizji i
oczekiwanego rezultatu „rozwiązań e-Zdrowia” jest ważniejsza od jego gruntownej ewaluacji. Denis Silber twierdzi, że, niestety, mamy tu do czynienia z paradoksem ewaluacji.
Często przeprowadzana jest w trakcie okresu próbnego lub pilotażowego, kiedy jest jeszcze za wcześnie na zmierzenie zrównoważonego rezultatu projektu. Ponadto, im większa
jest skala wdrażania, tym większy jest koszt mierzenia7. Ewaluacja technologii informacyjno- komunikacyjnych może również ulec skomplikowaniu poprzez stały rozwój technologiczny, który zmienia scenerię tego, co jest mierzone, jak i poprzez zmianę organizacyjną,
wynikającą z procesu wdrażania e-Zdrowia.
6
W ostatnim raporcie na temat korzyści ekonomicznych płynących z e-Zdrowia Stroetmann
7
i inni odkryli, że osiągnięcie poziomu zysków przewyższających koszty zajmuje przeciętnie
I. Iakovidis, P. Wilson, et al., 2004.
D. Silber, 2004.
8
K. A. Stroetmann, T. Jones, et al., 2006.
8
cztery lata8.
e-zdrowie
3.2 E-Zdrowie IMPACT
W raporcie nt. e-Zdrowia IMPACT9, dziesięć skrupulatnie wybranych przykładów e-Zdrowia
zostało poddanych ewaluacji pod względem kosztów i korzyści. Główne zmierzone rodzaje korzyści to jakość, dostępność i efektywność.
1. Jakość obejmowała takie czynniki, jak: świadomi obywatele i kompetentni pracownicy
służby zdrowia, aktualność opieki, bezpieczeństwo i efektywność, ale też usprawnienie
procesów opieki zdrowotnej.
2. Dostęp jest związany z dostępnością opieki zdrowotnej dla wszystkich tych, którzy
jej potrzebują w wymaganym czasie i miejscu. Usprawniony przepływ informacji i
używanie różnych rozwiązań e-Zdrowia mogą zwiększyć tę dostępność pod względem
wydajności, jak i aspektów geograficznych.
3. Na korzyści wynikające z efektywności składają się większa produktywność i optymalne
wykorzystanie zasobów służby zdrowia. Autorzy przedstawiają dwie powszechne
oznaki zwiększonej efektywności: oszczędność czasu i uniknięcie kosztów.
Udowodnione lub potencjalne zyski z e-Zdrowia są związane ze wszystkimi powyższymi
środkami jako wartości ulepszeń lub oszczędności. Istnieją także bezpośrednie zyski ekonomiczne w formie oszczędności kosztów dla ośrodków opieki zdrowotnej, jak i dla pacjentów, oraz pośrednie oszczędności kosztów, które powstałyby w przyszłości, gdyby nie
zastosowano rozwiązań e-Zdrowia.
Czasami zwrot inwestycji, na przykład w sieci recept elektronicznych w opiece zdrowotnej,
widoczny jest dopiero po dość długim czasie, ale alternatywny koszt w sytuacji braku takiej inwestycji może okazać się bardzo wysoki. Tak jest w przypadku Szwecji i Danii, ukazanym w raporcie nt. e-Zdrowia IMPACT10.
9
Ibidem.
10
Ibidem, s. 35 i 45.
9
e-zdrowie
4. Perspektywy e-zdrowia
E-Zdrowie jest obszarem interdyscyplinarnym, obejmującym co najmniej dwie złożone
dyscypliny, mianowicie technologie informacyjno-komunikacyjne i naukę o zdrowiu (Health Science). Dlatego do kompleksowości e-Zdrowia powinno się podchodzić z szerszej
perspektywy społeczno-technicznej. Potrzebne jest zaangażowanie w obszarach zaufania,
prawa, etyki, ekonomii, polityki, informatyki, technologii przestrzennych i metodologii.
Żadna organizacja nie jest w stanie zrealizować projektu w zakresie e-Zdrowia bez połączonych wysiłków poszczególnych dyscyplin. Te najbardziej oczywiste to medycyna i technologie informacyjno- komunikacyjne.
Szeroki zakres e-Zdrowia można opisać poprzez wiele wymiarów, które znajdują odbicie w
studiach przypadku zawartych w pracach IANIS+, na przykład:
!! Obywatele potrzebują perspektyw
!! Perspektywa systemów usług opieki zdrowotnej
!! Perspektywa rozwoju narzędzi technologii informacyjno- komunikacyjnych
!! Perspektywa polityk, zasad, prawa i standardów interoperacyjności
międzyregionalnej
!! Perspektywa współpracy pomiędzy podmiotami sektora opieki zdrowotnej w celu
zapewnienia obywatelom zintegrowanych usług opieki zdrowotnej.
4.1. Perspektywa potrzeb obywateli
Potrzeby obywateli dotyczące usług opieki zdrowotnej uległy zmianie tak, jak zmieniło
się społeczeństwo. Choć ludzie są zdrowsi i żyją dłużej, zapotrzebowanie na usługi opieki
zdrowotnej wzrosło. Zmieniły się też okoliczności, co ma związek z:
!! rozwojem technologii medycznych (zwiększone możliwości)
!! starzeniem się populacji (wzrost potrzeb)
!! zwiększoną mobilnością ludzi (zmieniającą potrzeby dostarczania usług opieki
zdrowotnej).
Poprzez studiowanie projektów i działań w zakresie e-Zdrowia w Europie, w ramach tego
projektu jak i innych inicjatyw, takich jak e-Zdrowie IMPACT, możemy wskazać trendy w
dziedzinie e-Zdrowia:
1. Monitorowanie:
!! ciągły monitoring (on-line) oznak życiowych, takich jak EKG, ciśnienie krwi, poziom
glukozy we krwi, temperatura ciała, zegar biologiczny
!! monitorowanie i centralne wyłączenie funkcji „na dobranoc” i „do widzenia”, alarm
środowiskowy.
10
e-zdrowie
2. Komunikacja/dostępność:
!! wszystkie zmierzone oznaki życiowe powinny być najpierw przesłane do bazy
danych i jeśli ich wartości odbiegają od wartości ustawionych, system powinien
zaalarmować określone jednostki opieki zdrowotnej,
!! dostęp do danych medycznych za pomocą przenośnego komputera bezprzewodowego, co umożliwia zebranie informacji potrzebnych dla otoczenia pacjenta
opieką, wraz z niezbędną wiedzą i dowodami naukowymi,
!! przedłużanie ważności recept, umawianie wizyt, pytania do lekarza.
3. Wiedza i podejmowanie decyzji:
!! ogólnodostępne porady lekarskie, serwisy prezentujące pytania i odpowiedzi
(Q&A), uzupełniane przez wyszukiwarkę o najczęściej zadawane pytania
!! „Mój dziennik”, w którym mogłaby być przechowywana historia choroby jako profil
wspierający decyzje i porady udzielane przez lekarzy
!! stawianie diagnoz, rozpoznawanie trendów i reakcja na nie za pomocą odpowiednich urządzeń i profesjonalnych usług.
4. Wspieranie życia społecznego krewnych i obywateli:
!! wsparcie psychologiczne dla krewnych poprzez czat wideo,
!! forum „Społeczności”, gdzie ludzie wymieniają się doświadczeniem i poradami.
5. Opieka transgraniczna i transregionalna:
!! korzystanie z porady medycznej bez rejonizacji w celu skrócenia czasu
oczekiwania,
!! wspólne korzystanie z zasobów przez osoby posiadające do nich dostęp i osoby w
potrzebie, np. w sytuacji braku radiologów w niektórych krajach czy regionach.
4.2 Perspektywa systemów usług opieki zdrowotnej
Dostarczanie usług zdrowotnych i opieki społecznej jest wciąż ukierunkowane na instytucje. Aby uzyskać dostęp do usług, ludzie muszą udać się do kilku ośrodków oddzielnie,
ponieważ usługi nie są one ani zsynchronizowane, ani dostarczane jak usługi domowe
skoncentrowane na pacjencie. Wielu starszych ludzi cierpi na kilka chorób jednocześnie
oraz ma zróżnicowane potrzeby, a konieczność przemieszczania się z jednego miejsca do
drugiego może być dla nich bardzo uciążliwa. W wielu krajach pomoc podstawowa jest
wysokiej jakości, ale wciąż istnieje potrzeba nowej perspektywy reorganizacji usług opieki
zdrowotnej z tej opartej na modelu skoncentrowanym na instytucjach, na model skoncentrowany wokół miejsca zamieszkania pacjenta. Technologie informacyjno-komunikacyjne
mogą umożliwić tę zmianę, razem z reorganizacją sytemu opieki zdrowotnej.
Reorganizacja systemu świadczenia usług opieki zdrowotnej, z ukierunkowanego na instytucje, na domowy i ukierunkowany na obywatela, nie oznacza przeniesienia wszystkich
usług do domów. Natomiast oznacza efektywne użytkowanie zasobów szpitalnych wobec
tych problemów zdrowotnych, które nie mogą być rozwiązywane w warunkach domowych, nawet przy użyciu zaawansowanych narzędzi technologii informacyjno-komunikacyjnych. Poprzez redukcję niepotrzebnych wizyt szpitalnych dzięki wykorzystaniu komunikacji wspieranej przez technikę informacyjno-komunikacyjną oraz zdalne diagnozowanie
i monitorowanie, niektóre poważne problemy zdrowotne (jak operacje, skomplikowane
diagnozy czy bezpośrednie konsultacje) mogą być efektywnie planowane i przeprowadzane.
11
e-zdrowie
4.3 Perspektywa rozwoju narzędzi technologii informatycznokomunikacyjnych
Technologie informacyjno-komunikacyjne zmieniły nasz sposób życia, prowadzenia biznesu czy świadczenia usług. Jednak w przypadku usług opieki zdrowotnej pozostało jeszcze wiele do zrobienia. Często rozwiązania technologii informacyjno-komunikacyjnych są
źle zaprojektowane, niedostosowane i nieodpowiednie dla wzajemnego oddziaływania w
łańcuchu opieki zdrowotnej. Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych dla opieki zdrowotnej nie zawsze pokrywa się z potrzebami profesjonalistów i nie zawsze bierze
pod uwagę złożoność procesów zachodzących w tym obszarze. Tradycyjny sposób projektowania technologii informacyjno-komunikacyjnych zwykle skoncentrowany jest na funkcjach i technologii. Dla wspierania opieki zdrowotnej projekt technologii informacyjnokomunikacyjnej musi zawierać element społeczno-techniczny. To społeczno-techniczne
podejście wymaga holistycznego i skoncentrowanego na użytkowniku procesu rozwoju.
Potrzeby użytkowników i sposób, w jaki chcieliby oni używać technologii informacyjnokomunikacyjnych, wpływają na sukces lub porażkę projektu e-Zdrowia. Włączenie użytkowników w proces rozwoju (nie tylko w celu zaakceptowania danych rozwiązań) jest jednym z kluczowych czynników powodzenia, jakie wskazaliśmy poprzez nasze badania nad
projektami e-Zdrowia.
4.4 Perspektywa polityk, zasad, prawa i standardów wobec
interoperacyjności transregionalnej
Podstawowymi jednostkami w opiece zdrowotnej są regiony. Różnorodność regionów
w odniesieniu do polityk, strategii i planów działań w obszarze e-Zdrowia jednocześnie
stymuluje odnoszenie sukcesów przez projekty e-Zdrowia oraz stanowi wyzwanie pod
względem interoperacyjności, standaryzacji i bezpieczeństwa. Większa mobilność ludzi,
wynikająca z większych możliwości (lub konieczności) znalezienia pracy, osiedlania się i
podróżowania, wymaga zapewnienia opieki zdrowotnej nawet poza granicami danego
regionu czy kraju. Rzeczywistość jest jednak inna. Z perspektywy obywatela i pacjenta
system jest zbyt podzielony i zregionalizowany, by osiągnąć holistyczną opiekę zdrowotną. Z powodu odmiennych interpretacji zasad, prawa, standardów, terminologii, regulacji,
procesów biznesowych itp. w każdym z regionów, medyczne dane o pacjencie nie zawsze
mogą być współdzielone przez poszczególne podmioty i regiony. Z perspektywy pacjenta,
interoperacyjna opieka zdrowotna będzie wymagała regulacji na wysokim szczeblu (UE)
jak i , na szczeblu regionu, woli przystosowania się do nowej rzeczywistości.
4.5 Perspektywa współpracy pomiędzy podmiotami opieki
zdrowotnej na rzecz zintegrowanej opieki
Im bardziej wiedza o zdrowiu jest skomplikowana i specjalistyczna, tym bardziej potrzebna
jest wąska specjalizacja pracowników służby zdrowia, aby zaspokoić potrzeby pacjentów.
W sytuacji, gdy ludzie cierpią na wiele chorób jednocześnie, co dotyczy w szczególności
osób starszych, aby wyjść naprzeciw ich potrzebom, konieczna jest współpraca różnych
specjalistów. Oznacza to, że w obliczu zaangażowania różnych podmiotów, istnieje potrzeba zachowania pomiędzy nimi jasności i przejrzystości. W innym wypadku pewne potrzeby pacjentów mogą znaleźć się w „szarej strefie”, tzn. nikt się nimi nie zajmuje i nie
wiadomo, kto jest za to odpowiedzialny.
12
e-zdrowie
5.Regionalny wymiar e-zdrowia
5.1 Równy dostęp do opieki zdrowotnej
Równy dostęp do opieki zdrowotnej dobrej jakości jest celem w wielu krajach na świecie i podstawowym priorytetem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Już w pierwszej
deklaracji WHO o „Zdrowiu dla wszystkich” z roku 1978 stwierdzono, że „osiągnięcie celu
zdrowia dla wszystkich, jako część ogólnego rozwoju, zaczyna się od podstawowej opieki
zdrowotnej opartej na akceptowalnych metodach i technologii dostępnej dla osób i rodzin w społeczności, poprzez ich pełen udział i po kosztach, na które społeczność i kraj
mogą sobie pozwolić”11.
E-Zdrowie staje się właśnie taką uznaną metodą i technologią. Kolejną ważną kwestią jest,
kto będzie odpowiedzialny za rozwój, wprowadzenie, użytkowanie i również finansowanie
systemów e-Zdrowia i jego narzędzi.
5.2 Dostarczanie opieki zdrowotnej
Systemy opieki zdrowotnej różnią się pomiędzy poszczególnymi krajami członkowskimi
UE. W niektórych z nich za usługi opieki zdrowotnej odpowiedzialne są władze regionalne,a w innych władze krajowe, jak NHS (publiczna służba zdrowia) w Wielkiej Brytanii. W wielu krajach również władze lokalne są odpowiedzialne za opiekę społeczną nad osobami
starszymi, istnieje też tam możliwość podniesienia jakości usług poprzez wprowadzenie
e-Zdrowia. Faktyczne dostarczanie usług różni się pomiędzy publicznymi a prywatnymi
instytucjami opieki zdrowotnej.
Refundacja usług opieki zdrowotnej jest też znacznie zróżnicowana i w zależności od kraju,
może być całkowicie pokrywana z funduszu narodowego lub stanowić połączenie ubezpieczeń i własnego wkładu finansowego pacjentów.
5.3 Ekonomika e-Zdrowia
Istnieje kilka etapów w cyklu życia e-Zdrowia, które wymagają finansowania (i z których
można czerpać korzyści). Raport nt. e-Zdrowia IMPACT sugeruje trzy okresy odpowiednie
do inwestowania12:
1. planowanie i rozwój
2. wdrażanie
3. działanie rutynowe.
W prawdziwym życiu, w wielu przypadkach może to być cykl powtarzający się, ponieważ
wiele zastosowań jest rozwijanych, adaptowanych i zmienianych wraz z upływem czasu,
nawet jeśli każdy krok musi być finansowany i, o czym nie należy zapominać, przynosić
korzyści. W przypadku inwestycji przemysłowych stosuje się łatwe biznesowe modele inwestycyjne, ale wydaje się, że w złożonych instytucjach, których funkcjonowanie opiera się
na wiedzy profesjonalnej, takich jak instytucje opieki zdrowotnej, nie jest to proste.
11
WHO, 2005.
12
K. A. Stroetmann,. T. Jones, et al., 2006.
13
e-zdrowie
W standardowej linii produkcyjnej nie ma innej możliwości, niż użycie wyposażenia lub
systemu włączonego w proces produkcji. W sektorze zdrowotnym lekarze lub inni profesjonaliści dysponują wieloma innymi możliwościami i nie są zmuszeni do użycia narzędzia,
systemu czy wyposażenia, z którego nie są zadowoleni. Użytkowanie jest kluczem do osiągnięcia zwrotu inwestycji, ale w przypadku opieki zdrowotnej nie jest to tak proste, jak w
innych sektorach.
5.3.1 Planowanie i rozwój
Przy planowaniu i rozwoju aplikacji e-Zdrowia zbyt często uwzględnienia się jedynie lokalne potrzeby. Choć aktywny udział użytkowników jest niezbędny, równie konieczne jest
spojrzenie wybiegające poza lokalną jednostkę opieki zdrowotnej. Bez względu na to, co
jest narzędzieme-Zdrowia, istnieje oczywista potrzeba przestrzegania ustanowionych
standardów i innych wymagań dotyczących interoperacyjności. Niestety, świat wdrożonych rozwiązań e-Zdrowia jest pełen „samotnych wysp”. Rozwój techniczny i badania są
aktywnie wspierane przez Unię Europejską, na przykład w ramach siódmego programu
ramowego RTD i przez inne źródła krajowe i międzynarodowe. Odnośnie finansowania i
wdrażania regionalnego rozwoju e-Zdrowia te potrzeby są politycznie rozważane na tej
samej zasadzie, co inne potrzeby klinik i jednostek opieki zdrowotnej. Zatem wykazanie
korzyści jest kluczem do osiągnięcia wystarczająco wysokiego miejsca na liście priorytetów.
5.3.2 Wdrażanie
Jak to będzie pokazane później w niniejszym raporcie, większość uczestników Grupy Roboczej IANIS+ uważa aktywne zaangażowanie użytkowników za niezbędne dla pomyślnego wdrożenia rozwiązań e-Zdrowia. Ceną tego są „stracone” godziny pracy, być może
utrata dochodów dla pacjentów, problemy w codziennych działaniach i inne przeszkody
w trakcie wdrażania.
Co jest bardziej oczywiste, koszty wdrażania to ceny konsultacji IT, hardware’u i software’u,
zaawansowanego wsparcia technicznego i szkolenie użytkowników. Te ostatnie widoczne
koszty są łatwiejsze do wzięcia pod uwagę w budżecie wdrażania, niż koszty reprezentujące „początkowe koszty ujemne”. W raporcie e-Zdrowie IMPACT odkryto, że dla analizowanych przypadków średni czas potrzebny do osiągnięcia korzyści ekonomicznych to cztery
lata13. Kluczem do osiągnięcia przyszłych korzyści jest więc wytrwałość.
5.3.3 Działanie rutynowe
To okres, kiedy plony korzyści z użytkowania e-Zdrowia mogą być zebrane, jeśli użytkowanie jest zgodne z przewidywaniami (!). Często jest to także czas braku użytkowania, złego
użytkowania i pojawiania się innych problemów. Czasem okres ten kończy się stopniowym wycofywaniem rozwiązania e-Zdrowia z powodu braku korzyści czy zwyczajnie braku użytkowania aplikacji. Obecność zysków jest konieczna dla usprawiedliwienia kosztów
takich operacji, jak operacje serwera, zarządzanie systemem, pomoc techniczna, bezpieczeństwo i dostosowanie oraz udoskonalanie zastosowania e-Zdrowia.
13
Ibidem.
14
Aby tak się stało, potrzebne są silne zachęty do użytkowania systemu. Przy zastosowaniu e-Zdrowia, które prowadzi do bezpośredniej korzyści ekonomicznej dla lekarza czy
lokalnej jednostki opieki zdrowotnej nie powinno to stanowić problemu. W przypadku,
gdy główny beneficjent jest beneficjentem zewnętrznym w stosunku do jednostki opieki
zdrowotnej, np. pacjentem, inną jednostką lub częścią społeczeństwa, sprawa zachęty do
użytkowania nie jest już, jak się okazuje, taka prosta. Korzyści i zachęta do użytkowania są
kluczowe dla uzasadnienia kosztów działań rutynowych.
e-zdrowie
5.4 Regionalne finansowanie e-Zdrowia
Inwestycje w e-Zdrowie są w taki czy inny sposób politycznie rozważane – brany jest pod
uwagę potencjalny wpływ tych inwestycji oraz oczekiwania, co do wartości dodanej
otrzymywanej za zainwestowane pieniądze – na tej samej zasadzie, co inne inwestycje w
opiekę zdrowotną. Sytuację komplikuje zwyczajny brak środków publicznych, co zdaje się
być prawem natury.
W niektórych krajach, gdzie opieka zdrowotna jest obowiązkiem narodowym, jak w Wielkiej Brytanii i w regionach stabilnych finansowo, istnieją planowane, długoterminowe
przedsięwzięcia e-Zdrowia.
W innych regionach, gdzie suma potrzeb przewyższa dostępne fundusze i gdzie droga do
osiągnięcia dojrzałej infrastruktury e-Zdrowia jest wciąż daleka, decyzje dotyczące inwestycji w e-Zdrowie nie są łatwo podejmowane. W takiej sytuacji może być nawet ważniejsze,
aby uczyć się na przykładach dobrych praktyk e-Zdrowia i prowadzić dialog z pacjentami
na temat ich potrzeb oraz aby włączyć profesjonalistów w proces podejmowania decyzji.
15
e-zdrowie
6. WYZWANIA DLA REGIONALNEGO
E-ZDROWIA
Finansowanie e-Zdrowia jest oczywistym wyzwaniem, ale aby osiągnąć sukces we wdrażaniu e-Zdrowia i umożliwić dokonanie pozytywnych zmian, trzeba być świadomym szeregu spraw. Jeśli nie zadbamy o nie we właściwy sposób, nie będzie woli do ponoszenia
kosztów na rzecz e-Zdrowia i e-Zdrowie nie przyczyni się do wzrostu dostępności i jakości
usług opieki zdrowotnej.
6.1 Warunki wstępne dla e-Zdrowia
Michael Rugby w swoim ostatnim artykule rozważał problem testowania i rozwoju eZdrowia w miejscach, gdzie zaangażowanie jest duże (lokalizacje alfa), ale kolejny krok nie
pociąga już za sobą wystarczającego potwierdzenia dowodów14 (lokalizacje beta). Wczesne zastosowania telemedycyny, z połączeniami w postaci konferencji wideo pomiędzy
entuzjastycznie nastawionymi do zagadnienia kolegami po fachu były tego przykładem.
Jest wielu zwolenników szerokiego rozwoju telemedycznego wideokonferowania, którym
nie udało się powtórzyć sukcesu prób entuzjastów, albo udało się to tylko częściowo. Według Rigby’ego istnieje potrzeba:
!! dowodu empirycznego
!! pilotowania lokalizacji beta lub studiów replikacyjnych
!! uznania skali wyzwania dla profesjonalistów i systemów zdrowia wobec pracy
elektronicznej, w porównaniu do tej na papierze.
!! Rigby sugeruje, że skoro opieka zdrowotna lubi obecnie przedrostek „e”, istnieją
czynniki, które powinno się wziąć pod uwagę w celu udanego wdrażania
e-Zdrowia:
!! dowód (Evidence)
!! ocena (Evaluation)
!! wyposażenie (Equipment)
!! edukacja (Education)
!! usamodzielnienie (Empowerment).
6.1.1 Dowód (Evidence)
W poprzednim rozdziale zajęliśmy się potrzebą udowodnienia korzyści dla motywowania
decyzji regionalnych i krajowych. Także Rugby uważa tę sprawę za istotną. Następnie wymienia pewną liczbę innych zagadnień wymagających przedstawienia dowodów:
!! zastosowanie: co wybrać, co jest optymalne przy jednoczesnym najniższym
poziomie ryzyka
!! konfiguracja: potrzeba dowodów pochodzących z podobnych sytuacji
14
M. Rigby, 2006.
16
!! nowy styl e-pracy: potrzeba najlepszych praktyk i technik
e-zdrowie
!! przygotowanie personelu: jakie są najlepsze metody przygotowania
!! wspomaganie zmiany: jakie jest najlepsze podejście do danej sytuacji
!! dobre przywództwo: style przywództwa dla modernizacji
!! realizacja korzyści: jedną rzeczą jest zachwalanie skuteczności nowych systemów,
inną osiąganie zidentyfikowanych korzyści. Należy zacząć od identyfikacji korzyści,
po czym należy zwrócić się w kierunku ich realizacji.
6.1.2 Ocena (Evaluation)
O braku wyczerpującej oceny e-Zdrowia wspomniano już w poprzednich częściach tego
raportu. Rigby zwraca uwagę na potrzebę przeznaczenia funduszy na ocenę, ponieważ
jest ona tak samo ważna, jak początkowe badania w celu zatwierdzenia techniki.
6.1.3 Wyposażenie (Equipment)
Wyposażenie powinno być odpowiednie dla celu danego rozwiązania e-Zdrowia. Jeśli nie
jest, nie zostanie ono użyte jak zamierzono lub nie będzie użyte w ogóle.
6.1.4 Edukacja (Education)
Odnośnie edukacji, Rigby nie ma na myśli jedynie zwykłego szkolenia w zakresie użytkowania aplikacji i wyposażenia. Jest to dla niego bardziej związane z tym, jak lekarze i inni
profesjonaliści sektora opieki zdrowotnej spełniają swoje obowiązki, jak są wykształceni
(przeszkoleni) do swojej pracy i jak można to ulepszyć z zastosowaniem nowych technologii. Istnieje oczywiste zapotrzebowanie na oferty specjalistycznych szkoleń dotyczących
technologii i nowych procedur pracy, ale i potrzeba dostosowania podstawowej edukacji
medycznej do nowych okoliczności, jakie stwarza e-Zdrowie w zakresie dostarczania usług
zdrowotnych. Ostatni przykład w Aneksie II zbioru przypadków e-Zdrowia IANIS+, CMAT
w Andaluzji, jest interesującym przykładem używania technologii informacyjno – komunikacyjnych w edukacji medycznej i szkoleniach dla profesjonalistów, co może mieć duży
wpływ zarówno na samo szkolenie, jak i dalsze użytkowanie technologii.
6.1.5 Usamodzielnienie (Empowerment)
Rigby podkreśla znaczenie wpojenia poczucia samodzielności użytkownikom e-Zdrowia.
Są przypadki, kiedy profesjonaliści opieki zdrowotnej byli ofiarami e-Zdrowia, czego należy zdecydowanie unikać. Czego jednak Rigby nie porusza, a czym zajęto się w Grupie
Roboczej e-Zdrowie IANIS+ , to samodzielność pacjentów. Dzięki dostępności wszelkich
informacji w Internecie i bazach danych, które wcześniej przeznaczone były wyłącznie dla
lekarzy, pacjenci są lepiej poinformowani i gotowi do aktywnego udziału w decyzjach dotyczących ich zdrowia i leczenia. To usamodzielnienie pacjentów jest jednym z najbardziej
rewolucyjnych efektów „społeczeństwa informacyjnego zdrowia”.
6.2 Sprostanie wyzwaniom na wszystkich poziomach
Opieka zdrowotna nie jest już tylko sprawą lokalną. Potrzebne są wspólne działania w
opracowywaniu i wdrażaniu e-Zdrowia, między innymi z następujących powodów:
!! ludzie przeprowadzają się w obrębie państwa, jak i za granicę
!! pracownicy służby zdrowia przemieszczają się
!! specjaliści są potrzebni w wielu miejscach
!! specjaliści muszą współpracować.
17
e-zdrowie
Plan Działań e-Zdrowia (eHealth Action Plan) z roku 200415 wspomaga strategię UE i201016i
ma na celu poprawę jakości opieki zdrowotnej za pomocą e-Zdrowia. Strategia i2010 składa się z trzech priorytetów:
!! stworzenie Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Informacyjnej (Single European
Information Space), która promuje otwarty i konkurencyjny rynek wewnętrzny dla
społeczeństwa informacyjnego i usług medialnych
!! wzmocnienie inwestycji w innowacje i badania nad technikami informacyjnokomunikacyjnymi
!! promowanie integracji społecznej, lepszych usług publicznych i wzrostu jakości
życia dzięki użyciu technologii informacyjno- komunikacyjnych.
Po eHealth Action Plan i strategii i2010 zawiązano umowy pomiędzy wszystkimi krajami
członkowskimi UE, dotyczące utworzenia strategii narodowych. W roku 2006 większość
krajów członkowskich stworzyła strategie narodowe na rzecz e-Zdrowia jako oddzielne
strategie e-Zdrowia lub włączając je do narodowych strategii zdrowotnych, lub narodowych strategii technologii informacyjno-komunikacyjnych. W ostatnim raporcie badawczym17 zaprezentowane są różnorodne narodowe strategie dla e-Zdrowia.
W tych krajach, gdzie opieka zdrowotna leży w gestii odpowiedzialności regionalnej, narodowa strategia e-Zdrowia nie jest wystarczająca. Powinna ona być uzupełniona o regionalne plany i mapy drogowe instruujące w zakresie rozwoju e-Zdrowia.
6.3 Różnice regionalne i krajowe
Odpowiedzialność za opiekę zdrowotną ponoszona jest na poziomie regionalnym lub
krajowym, dlatego jej organizacja i finansowanie różni się pomiędzy krajami. W ten sam
sposób różnią się sposoby użycia technologii informacyjno-komunikacyjnych i aplikacji
e-Zdrowia. W niektórych krajach członkowskich UE, jak na przykład w krajach skandynawskich i w Wielkiej Brytanii, stworzono krajowe sieci opieki zdrowotnej. W rosnącej liczbie regionów w Europie istnieją regionalne sieci opieki zdrowotnej, które wspomagają używanie
międzyklinicznych/ międzyszpitalnych aplikacji e-Zdrowia, systemów danych pacjentów i
komunikację medyczną. Dostępność połączeń szerokopasmowych pomiędzy szpitalami
jest konieczna do korzystania z e-Zdrowia.
Dostępność szerokopasmowego trybu przekazu informacji w domach jest bardzo ważną sprawą, jeśli chodzi o używanie aplikacji e-Zdrowia na potrzeby indywidualne czy do
opieki nad osobami starszymi. W tej kwestii w Europie występują znaczące różnice regionalne18.
Pomimo iż priorytety i poziomy wykorzystywania aplikacji e-Zdrowia w Europie różnią się
w zależności od regionu czy kraju, to trendy i potrzeby są raczej wspólne. To, że ich rozwój
i sposób wdrażania nie są wszędzie takie same, pozwala na uczenie się od siebie nawzajem.
Nawet jeśli nie istnieje najlepsza praktyka, na pewno istnieje wiele dobrych praktyk wartych tego, aby się od nich uczyć.
15
2004.
16
2005.
17
2007.
18
Zagadnienie e-Infrastruktury i połączeń szerokopasmowych jest tematem innej Grupy Roboczej
IANIS+ .
18
e-zdrowie
7. REGIONALNE PRZYKŁADY E-ZDROWIA
7.1. Zbiór projektów e-Zdrowia IANIS+
Grupa Robocza IANIS+ zebrała 17 przykładów19 różnego typu projektów e-Zdrowia, pochodzących ze współpracujących regionów. Z konieczności różnią się one od siebie, ale
spełnienie kilku wymogów było konieczne, żeby projekt znalazł się w grupie przykładów:
!! studium przypadku powinno być skoncentrowane raczej na innowacji niż na wpływie. Co sprawia, że projekt jest innowacyjny? jest pytaniem zasadniczym. Kiedy
projekt jest niezwykle innowacyjny i dostarcza lekcji dla innych, niekoniecznie musi
on być sukcesem w szerszym zakresie
!! wymiar regionalny ,
!! projekty powinny pasować do definicji e-Zdrowia20.
7.1.1. Rozproszenie regionalne dostarczonych przykładów
Wybrane przypadki e-Zdrowia pochodzą głównie z regionów członkowskich IANIS+
i ERIS@ (European Regional Information Society Association), a ich rozmieszczenie przedstawiono na poniższej mapie:
19
Streszczenie każdego przykładu znajduje się w
Aneksie II raportu.
20
Według eHealth Action Plan Komisji UE.
19
e-zdrowie
7.2 Rodzaje e-Zdrowia zademonstrowane na przykładach
e-Zdrowia
17 przykładów zostało podzielonych na kategorie w celu ich porównania, choć niektóre z
nich można zaliczyć do więcej niż jednego typu e-Zdrowia jednocześnie. Te kategorie to:
!! wymiana informacji zdrowotnych i „zintegrowane” świadczenie usług – 5
przykładów
!! opracowanie i wdrażanie produktu e-Zdrowia – 4 przykłady
!! sieci medyczne i aplikacje szpitalne – 3 przykłady
!! e-Zdrowie transgraniczne – 2 przykłady
!! infrastruktura bezpieczeństwa – 1 przykład
!! e-Zdrowie dla szkoleń i edukacji (e-kształcenie) – 2 przykłady.
Grupa napotkała kilka podobnych przykładów, jak te przedłożone innym Grupom Roboczym IANIS+ , w pewnym stopniu nawiązujących do tematyki e-Zdrowia, ale i dotyczących
Regionalnych Innowacyjnych Planów Działań (Regional Innovative Actions Programmes,
RIAP), które obejmują działania czy projekty z obszaru e-Zdrowia. Granica pomiędzy eZdrowiem a innymi rodzajami „e-„ nie jest, i nie może być, wyraźna. Niektóre z najbardziej
interesujących przykładów, jak hiszpański CMAT, nie dotyczą jedynie e-Zdrowia, ale eZdrowia i e-kształcenia (e-Learning), a przykłady dotyczące sieci e-Zdrowia można uważać
też za przykłady e-infrastruktury (eInfrastructure).
7.2.1 Wymiana informacji zdrowotnych i opieka zintegrowana
Pięć przykładów zawartych w tej kategorii obejmuje szerokie spektrum usług opieki zdrowotnej. Tymi przykładami są:
Nazwa projektu / akronim
Emergency Service Zeeland e.a
(Ratownictwo Zeeland)
E-care (e-opieka)
Kraj
Nazwa regionu
NL
Zeeland
IT
Emilia-Romagna
SE
Blekinge
IT
Trento
FI
Zachodnia Finlandia
Seamless healthcare chain supporter by ICT - OVK
(Łańcuch zintegrowanej opieki zdrowotnej wspierany przez
ICT – OVK)
e-Heart Failure
(e-Zdrowie, niewydolność sercowa)
Eava
(Sieć bezpieczeństwa dostosowana do potrzeb osób dotkniętych demencją)
Wspólnymi celami tych projektów jest podniesienie jakości i/lub efektywności opieki poprzez wymianę informacji medycznej pomiędzy kilkoma podmiotami w łańcuchu opieki.
Projekt obejmuje różne części tego łańcucha. Na przykład projekt RIAP Emergency Service
Zeeland dotyczy wymiany informacji pomiędzy ambulansami i szpitalnymi oddziałami ratunkowymi, co podnosi jakość i bezpieczeństwo pomocy doraźnej. E-care z regionu Emilia-Romagna jest szerokim projektem obejmującym wymianę informacji pomiędzy opieką
podstawową a specjalistami i usługami dla pacjentów, takimi jak medyczny serwis telefoniczny czy umawianie wizyt.
20
e-zdrowie
Projekt OVK z Blekinge w Szwecji był pierwszym projektem w tym kraju, który rozwinął system wymiany informacji dotyczącej przyjęcia pacjentów do szpitala pomiędzy szpitalem
a jednostką opieki podstawowej i opieki domowej. Projekt e-Heart Failure dotyczył testowania elektronicznej książeczki zdrowia (Electronic Health Record) w wymianie informacji
o pacjentach cierpiących na choroby serca, pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w
proces opieki. Projekt Eeva z Zachodniej Finlandii miał podobny cel, ale dotyczył opieki
nad osobami dotkniętymi demencją.
Przykłady dobrych praktyk:
!! projekty inspirowane przez użytkowników, często inicjowane przez potrzeby
użytkowników i/lub pacjentów
!! widoczne efekty w postaci lepszej jakości opieki i jej procesów
!! silne poparcie polityczne.
Większość projektów podkreśla wagę zaangażowania właściwych osób, pracowników
opieki zdrowotnej, w proces rozwoju i wdrażania.
Zagadnienia i problemy:
!! bariery organizacyjne pomiędzy poszczególnymi podmiotami opieki zdrowotnej/
klinikami
!! brak infrastruktury i koniecznych systemów medycznych; zdarzały się przypadki
odwrotne, gdy dostępność dobrej infrastruktury była dużą zaletą
!! brak wspólnych procesów opieki zdrowotnej.
W tego typu projektach e-Zdrowia sprawy wymagające podjęcia działań są najczęściej
związane z organizacją, zarządzaniem i procesami.
7.2.2 Opracowanie i wdrażanie produktu e-Zdrowia
Program UE Działania Innowacyjne (Innovative Actions Programme) sfinansował połowę
przykładów należących do tej kategorii. Wszystkie są rozwiązaniami innowacyjnymi i eksperymentalnymi, ale niekoniecznie wdrożonymi.
Nazwa projektu/ akronim
Health Account - Patient’s Record on the Net
(Dane pacjenta w sieci)
Mobile Applications for Healthcare
(Mobilne aplikacje dla opieki zdrowotnej)
Wireless protocol for the cardiological monitoring
(Bezprzewodowy protokół do monitorowania kardiologicznego)
Mobinet - Pilot network implementation for the effective health monitoring in remote areas
(Pilotażowe wdrożenie sieci efektywnego monitorowania na odległych obszarach)
Kraj
Nazwa regionu
FI
Turku
DE
Brema
IT
Emilia-Romagna
GR
Środkowa Macedonia
Produkt Health Account z WM-data w Turku jest przykładem trendu dotyczącego spersonalizowanego i skoncentrowanego na pacjencie zapisu medycznego (książeczki zdrowia)
w Internecie. Mobile Applications for Healthcare w Bremie było projektem badawczym
opartym na studiowaniu, testowaniu i walidacji mobilnych zastosowań i urządzeń do użytku w opiece zdrowotnej. Projekt monitorowania kardiologicznego z regionu Emilia-Romagna zawierał testy techniczne i w pewnym stopniu zastosowanie monitorowania kardiologicznego za pomocą technologii telefonii komórkowej. Projekt Mobinet ze Środkowej
21
e-zdrowie
Macedonii przetestował gamę przenośnych urządzeń medycznych oraz urządzeń monitorujących sygnały życiowe, przesyłających dane do opieki podstawowej i specjalistów.
!! udział użytkowników w testowaniu zastosowań i urządzeń, co jest czynnikiem
kluczowym
!! zaangażowanie kierownictwa projektu
!! atrakcyjność testowanych, opracowanych lub zastosowanych produktów dla
pacjentów.
!! Zagadnienia i problemy:
!! niełatwo było wzbudzić zainteresowanie wśród użytkowników: są oni zwykle zajęci
innymi problemami,
!! konflikty interesów pomiędzy różnymi podmiotami sektora opieki zdrowotnej,
!! pokonywanie barier organizacyjnych i problemów z zaangażowaniem pracowników szpitali w używanie aplikacji telemedycznych z odległych miejsc,
!! kompatybilność i sprawy techniczne.
Wydaje się, że projekty tego typu w znacznym stopniu polegają na zaangażowaniu osób
na różnych poziomach: menedżerów, pracowników projektu i, w szczególny sposób użytkowników, w testowaniu i wdrażaniu. Większość tych projektów stworzyła potrzebę zaangażowania pracowników opieki zdrowotnej, jak i ujawniła problemy z tego wynikające.
7.2.3 Sieci medyczne i aplikacje szpitalne
Wszystkie te projekty mają na celu efektywną komunikację dotyczącą danych medycznych na szerokim poziomie regionalnym, pomiędzy kilkoma podmiotami, jak i pomiędzy
szpitalami.
Jeśli chodzi o sieci medyczne, istotne są zagadnienia dotyczące zarówno infrastruktury (na
przykład dostępność szerokiego pasma dla przepływu informacji), jak i aplikacji czy komponentów usługowych, na przykład zagadnienia interoperacyjności i współpracy między
organizacjami.
Nazwa projektu/ akronim
The networking of health services in the Valle del Chiese
(Łączenie w sieć usług zdrowotnych w Valle del Chese)
RIM - Image Medical Network
(Medyczna sieć obrazowania)
PACS - Picture archiving and communications systems
(Archiwizacja obrazów i systemy komunikacyjne)
Kraj
Nazwa regionu
IT
Prowincja Trento
FR
La Reunion
CZ
Vysočina
Projekt Networking w Valle del Chiese był częścią programu Regionalne Działania Innowacyjne (Regional Innovative Actions Programme) w Trento. Miał on na celu stworzenie
infrastruktury sieciowej („networking infrastructure”) oraz pewnych usług opieki zdrowotnej, jak teleopieka i telemedycyna, wymianę danych medycznych pomiędzy podmiotami
oraz przesyłanie recept elektronicznych do aptek. Dołączono również komunikowanie
raportów medycznych po udzieleniu opieki szpitalnej (jak w projekcie OVK w Blekinge).
Celem projektu sieciowego w La Reunion było umożliwienie różnych metod komunikacji
22
e-zdrowie
medycznej pomiędzy szpitalami na wyspie, w szczególności teleradiologii. Projekt PACS w
Vysocinie dotyczył wdrożenia radiologii cyfrowej w szpitalu Jihlava, z zaplanowaną komunikacją z innymi szpitalami w Republice Czeskiej.
!! skrócenie czasu oczekiwania na dostęp do danych medycznych, na przykład do
raportów klinicznych w Valle del Chiese czy obrazów radiologicznych w La Reunion
i Vysocinie
!! pierwsza prawdziwa infrastruktura opieki zdrowotnej w La Reunion, która pozwoli
na więcej zastosowań i korzyści w przyszłości
!! użycie innowacyjnych rozwiązań technicznych w Vysočinie doprowadziło do
redukcji kosztów o połowę w stosunku do podobnych projektów.
Przekazywanie danych medycznych w regionie, szpitalu czy klinice często jest niezbędne
dla rozwoju procesu opieki zdrowotnej. Wszystkie trzy projekty są próbkami potrzeb i
pokazują korzyści wynikające z ich realizacji. Użyta technologia jest często najnowocześniejsza i w zgodzie z aktualnym stanem wiedzy, ale innowacja zależy od wykorzystania
możliwości zoptymalizowania usług opieki zdrowotnej.
!! interoperacyjność pomiędzy systemami
!! brak czasu w porównaniu do założeń/potrzeb w programie RIAP
!! początkowy brak łącza szerokopasmowego w przypadku La Reunion.
!! Jeśli chodzi o komunikację pomiędzy systemami pochodzącymi od różnych sprzedawców i zarządzanymi przez różne organizacje/szpitale, bardzo często pojawia
się problem interoperacyjności. Może on wystąpić w związku z odmiennymi
standardami technicznymi, ale równie często pojawia się z powodu odmiennej
konfiguracji lub terminologii (problemy interoperacyjności semantycznej). Interoperacyjność jest częstym wyzwaniem dla wielu projektów e-Zdrowia.
7.2.4 Transgraniczne e-Zdrowie
Transgraniczne usługi e-Zdrowia mają za zadanie posunięcie komunikacji o jeden krok dalej, co pociąga za sobą potencjalne korzyści, ale też i pewne problemy związane z interoperacyjnością, rozwiązaniami technicznymi, regulacjami prawnymi, refundacją itd.
Oba projekty z tej grupy dotyczą usług radiologicznych.
Kraj
Nazwa regionu
EURAD
DE
Badenia-Wirtembergia
Telemedicine Clinic - Offshore Spanish teleradiology
for Swedish hospitals (Hiszpańska teleradiologia dla
szwedzkich szpitali)
SE
Västernorrland
EURAD był projektem eTEN mającym za zadanie ustanowienie zdecentralizowanej usługi
teleradiologicznej dla transgranicznej jak i krajowej wymiany kompetencji radiologicznych.
Usługa krajowa została utworzona, ale część międzynarodowa zostanie zrealizowana później niż się tego spodziewano.
23
e-zdrowie
Telemedicine Clinic na początku była usługą międzynarodową z siedzibą w Barcelonie.
Pierwszym klientem był mały szpital w Västernorrland, w północnej Szwecji, a drugim większy szpital w Borås, w południowej Szwecji. Usługa została szybko rozszerzona i na
dużą skalę objęła odczyty z Wielkiej Brytanii. Telemedicine Clinic jest przede wszystkim
wyspecjalizowana w obrazowaniu rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej,
ale odczytuje też radiologię konwencjonalną i wykorzystuje zdecentralizowaną sieć angażującą zakontraktowanych radiologów z różnych krajów Europy.
!! skrócenie czasu oczekiwania na radiologię, wynikającego z braku radiologów
!! dostępna wysoka jakość dzięki pomocy najlepszych dostępnych specjalistów
!! zyski produktywności, umożliwiające oferowanie atrakcyjnego cennika
!! funkcjonalny przepływ pracy jest absolutnie konieczny.
!! Zagadnienia i problemy:
!! problem interoperacyjności pomiędzy różnymi systemami radiologicznymi
!! zapewnienie jakości odczytów jest konieczne dla budowania zaufania do usług
transgranicznych
!! pojawia się podejrzliwość i brak zaufania ze strony lokalnych lekarzy
!! niepewność co do lokalnych regulacji prawnych.
Sytuacja prawna dotycząca tego typu komunikacji transgranicznej wydaje się być rozwiązana, ale mimo wszystko zaufanie jest sprawą ważną. Przewiduje się, że potrzeba różnego
typu transgranicznej opieki zdrowotnej w najbliższym czasie wzrośnie. Pod koniec roku
2007 oczekuje się zaprezentowania przez Komisję Europejską propozycji rozporządzenia
dotyczącego opieki transgranicznej i mobilności pacjenta.
7.2.5 Infrastruktura bezpieczeństwa
Sprawa bezpiecznego dostępu do danych medycznych i/ lub przechowywanie pewnych
danych medycznych z zastosowaniem bezpiecznych kart cyfrowych jest przedstawiona na
przykładzie pochodzącym z Niemiec.
eHealth Card Schleswig-Holstein
(Karta e-Zdrowia Szlezwik-Holsztyn)
Kraj
Nazwa regionu
DE
Szlezwik-Holsztyn
Gesundheitskarte Schleswig-Holstein jest dużym projektem angażującym wielu profesjonalistów sektora zdrowia i obywateli, bazującym na technologii certyfikatu bezpieczeństwa
i rozwiązaniach VPN dla dostępu do danych medycznych. Od początku projektu przeprowadzano próby z udziałem 150 przedstawicieli personelu medycznego i 1000 obywateli,
ale później projekt został rozszerzony do 500 pracowników i 100 000 obywateli. Istnieje
możliwość rozszerzenia projektu na resztę federalnych Niemiec oraz zastosowania go jako
modelu dla inicjatyw Unii Europejskiej w tym zakresie. Choć tylko jeden przykład dotyczy
wyłącznie bezpiecznych kart zdrowia, kilka innych złożonych projektów także używało tej
technologii, jak na przykład Emergency Service w Zeeland i Networking Service w Valle
del Chiese.
24
e-zdrowie
!! wszystkie regionalne podmioty opieki zdrowotnej zostały zaangażowane w
projekt, więc użytkowanie mogło zostać zoptymalizowane od początku do końca,
a dyskusje prowadzone bez wpływu politycznego
!! rozwój oddolny (bottom-up) małymi krokami zapewnił uczestnictwo użytkowników,
więc cele zostały osiągnięte w krótkim czasie i z wysokim poziomem akceptacji
!! poparcie polityczne pomogło w zaangażowaniu odpowiednich osób, więc komunikacja i podejmowanie decyzji były bardzo efektywne.
!! osiągnięcie zgody co do wspólnych celów pomiędzy organizacjami – ubezpieczycielami zdrowotnymi a profesjonalistami sektora zdrowia może być niełatwe,
szczególnie w związku z dyskusją nad schematami finansowania i kosztami /
zastosowaniem
!! niektórzy profesjonaliści sektora zdrowia nie przepadają za ewaluacją, ponieważ
obawiają się oceny w zakresie medycznym
!! partnerzy z sektora przemysłu starają się, aby ich produkty zostały uznane za
„standardowe”.
Zagadnienia występujące w tym projekcie są zapewne powszechne w odniesieniu do
różnych jednostek zaangażowanych w projekty i finansowanie rozwiązań. Wartymi wspomnienia są dobre praktyki i korzyści powstania tego typu projektu, który w końcu powinien być projektem krajowym na skalę regionalną.
7.2.6 E-Zdrowie dla szkoleń i edukacji
Tę kategorię można równie dobrze zdefiniować jako e-kształcenie (eLearning) w zakresie
opieki zdrowotnej. Użycie technologii informacyjno-komunikacyjnych dla szkoleń i edukacji pracowników służby zdrowia zawarte jest w najbardziej powszechnych definicjach
e-Zdrowia i telemedycyny, chociaż nie zostało wyraźnie wymienione w definicji UE, przywołanej we wstępie do tego raportu. Opieka zdrowotna, która jest w całości zależna od
wiedzy, doświadczenia i dowodów, z definicji opiera się na ciągłym rozwoju i szkoleniu
pracowników służby zdrowia. Dlatego często trudno jest oddzielić działania personelu medycznego od ciągłego szkolenia.
Kraj
Nazwa regionu
EDU - HEALTH (Edu-zdrowie)
IT
Abruzzo
ES
Andaluzja
CMAT – Advanced Multi-functional Centre for Simulation
and Technological
Innovation
(Zaawansowane, wielofunkcyjne centrum symulacji i innowacji)
Włoski projekt EDU-HEALTH stworzył multimedialną platformę e-kształcenia na użytek
16000 pracowników opieki zdrowotnej w regionie. W planach jest rozszerzenie usługi o
kursy różnego rodzaju, które będą dostępne na stronach lokalnych, w szpitalach i jednostkach opieki zdrowotnej.
W ramach projektu CMAT (Complejo Multifuncional Avanzado de Simulación e Innovación
Tecnológica) zbudowano zaawansowane centrum edukacji i szkoleń dla lekarzy i pracowników medycznych w Parku Technologicznym Nauki o Zdrowiu (Health Science Techno-
25
e-zdrowie
logical Park) w Grenadzie. Przykładowo, projekt obejmuje symulacje robotów, symulacje
wirtualne, symulacje angażujące uczestników, analizę wideo i e-szkolenia (eTraining) dla
różnych sytuacji i celów medycznych. Choć centrum jest zaawansowane technicznie jak
tylko jest to możliwe, bazuje na mało kosztownej technologii oprogramowania z otwartym kodem źródłowym.
!! e-kształcenie dla pracowników opieki zdrowotnej pozwala na elastyczne szkolenie,
jak i udział w nim pracowników, którzy inaczej nie mieliby takiej możliwości,
!! integracja CMAT ze strategiami na rzecz innowacyjności w ochronie zdrowia, w regionach i na rzecz społeczeństwa informacyjnego zapewnia ciągłe
finansowanie,
!! szeroki wpływ na jakość usług opieki zdrowotnej jako motor dla produktywności
i wzrostu.
!! mogą pojawić się zagadnienia techniczne mające związek z kompatybilnością
multimediów,
!! finansowanie – stworzenie wysokiej jakości multimediów i e-kształcenia może
okazać się bardzo kosztowne ,
!! stopień innowacji był zbyt wysoki, aby sektor prywatny technologii informacyjno-komunikacyjnych mógł dostarczyć gotowe produkty, dlatego dla większości
aplikacji konieczne było opracowanie ich we własnym zakresie.
26
e-zdrowie
8. Czynniki sukcesu i porażki
Kiedy i jak można zmierzyć sukces lub porażkę projektu z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych? To, w jaki sposób i co stanowi sukces lub porażkę, było dyskutowane w ramach Grupy Roboczej ds. e-Zdrowia IANIS+. Nie ma na to ostatecznej odpowiedzi, ponieważ z pozoru nieudany projekt może być doświadczeniem przyczyniającym się
do sukcesu kolejnego projektu. We wspomnianym wcześniej raporcie e-Zdrowia IMPACT
stwierdzono, że korzyści ekonomiczne widoczne są średnio po czterech latach. Inne korzyści mogą pojawiać się w innych odstępach czasu, co zależy od typu aplikacji. Rozwój
infrastruktury, takiej jak regionalne lub narodowe sieci e-Zdrowia, wymaga dużo czasu i
to powoduje, że korzyści są obserwowane dużo później. Jeśli jednak infrastruktura już istnieje, może ułatwić szybsze uzyskanie korzyści za pomocą dodania aplikacji e-Zdrowia, niż
miałoby to miejsce w sytuacji jej braku.
Co decyduje o sukcesie projektu e-Zdrowia i osiągnięciu namacalnych korzyści lub o jego
porażce, gdy aplikacje nie są użyte według założeń lub, gdy projekt nie przynosi korzyści? Prawdopodobnie nie ma wyraźnej granicy pomiędzy sukcesem a porażką. Może to
być sprawą zależną od stopnia sukcesu/porażki albo punktu widzenia. Projekty nie są
bliźniaczo podobne z powodu różnic sytuacji lokalnej, czynników ludzkich, technologii
czy finansowania. Choć w oparciu o doświadczenie możliwe jest zidentyfikowanie pewnej
liczby czynników, które mogą być warunkiem wstępnym dla porażki lub sukcesu, wynik
projektu równie dobrze może być rezultatem przypadku, szczęścia lub jego braku. Niezależnie od tego, co decyduje o sukcesie czy porażce, Grupa Robocza ds. e-Zdrowia uważa,
że doświadczenia zdobyte w innych projektach są najważniejszym źródłem informacji dla
dalszego udanego wdrażania e-Zdrowia21.
W trakcie spotkania przy okrągłym stole uczestnicy Grupy Roboczej ds. e-Zdrowia zostali poproszeni o wymienienie trzech najważniejszych czynników stanowiących o sukcesie
bądź porażce. Zostały one pogrupowane w zależności od typu czynnika. Często jednak
brak między nimi wyraźnych granic, trudno też jednoznacznie określić, do której z grup należy dany czynnik i dlatego kilka z nich może znaleźć się w więcej niż jednej grupie. Czynniki sukcesu/porażki mogą też w dużym stopniu zależeć od lokalnych uwarunkowań..
8.1 Czynniki istotne dla sukcesu projektu e-Zdrowia
Użytkownik/Organizacja
!! innowacyjne projekty udają się jedynie przy zaangażowaniu jasno określonej,
małej grupy podmiotów w celu zbierania doświadczeń
!! dyskusja/ ankieta zawierająca prośby i życzenia użytkowników, w celu ostatecznego zaakceptowania rozwiązania
!! zaangażowanie pracowników medycznych (pielęgniarki, lekarzy), znaczenie
szkolenia
!! w centrum zainteresowania muszą znajdować się potrzeby użytkowników
!! zaangażowanie obywateli/ pacjentów
21
Czynniki pogrupowane
znajdują się w aneksie.
według
projektu
27
e-zdrowie
!! szacunek dla profesjonalizmu
!! potrzeba medyczna i silne zorientowanie na pacjenta.
Zarządzanie/Decyzja
!! konieczne jest polityczne i społeczne poparcie
!! powinno się preferować strategie oddolne
!! długoterminowe spojrzenie na projekty
!! zaangażowanie liderów medycznych, wsparcie polityków
!! aktywne uczestnictwo regionalnych podmiotów opieki zdrowotnej, szpitali i władz
okręgów administracyjnych
!! wcześniej zdefiniowane cele inwestycji.
Ekonomia/Zachęty
!! korzyści zdrowotne powinny być połączone z korzyściami biznesowymi
!! poparcie polityczne i realne, wykonalne finansowanie
!! atrakcyjność – projekt rozwiązuje problemy + IMPACT
!! konieczność sprawdzenia, kto (i ile) zapłaci za daną usługę e-Zdrowia
!! rozwiązania techniczne mają znaczenie drugorzędne w stosunku do organizacji
przepływu pracy/ pieniędzy
!! ważne zachęty (ekonomiczne i organizacyjne) – „co ja z tego będę mieć?”.
Zarządzanie projektem
!! zaangażowanie wszystkich kluczowych uczestników
!! multidyscyplinarne podejście angażujące polityków, specjalistów, badaczy i
biznes
!! prawdziwa motywacja
!! oddolne ‹–› odgórne zarazem (taktyczne ‹–› strategiczne)
!! partnerstwo publiczno-prywatne
!! szerokie spojrzenie
!! podejście oddolne (Bottom-up),
!! zaangażowanie
!! rozmowy z ekspertami, nawiązywanie znajomości.
Aplikacja/System
!! sprostanie jasnemu lub ukrytemu żądaniu – rozwiązywanie rzeczywistych
problemów
!! projekt skoncentrowany na użytkowniku.
Technika
!! wybór właściwej technologii, ciągłe wsparcie techniczne
!! interoperacyjność i otwarte standardy
!! niekierowane się prestiżem w odniesieniu do wyborów technicznych.
28
e-zdrowie
8.2 Ważne czynniki mogące spowodować porażkę projektu
e-Zdrowia
Użytkownik/Organizacja
!! niemożność adaptacji strategii do zmieniających się potrzeb/ środowiska
!! reorganizacja procesów opieki zdrowotnej w trakcie ustanawiania nowych
technologii
!! brak zaangażowania podmiotów – ponieważ rozwiązanie oznacza „nową
organizację”
!! izolacja od organizacji i potencjalnych użytkowników
!! niepowodzenie w przystosowaniu planowania, w sytuacji zmian potrzeb/zdobytej
wiedzy
!! opór przed zmianą.
Zarządzanie/Decyzja
!! brak politycznego wsparcia
!! brak partnerów prywatnych dla zachowania ciągłości rozwiązania
!! krótkowzroczność rządu, a także ograniczenia terytorialne
!! brak zaangażowania użytkowników i menedżerów
!! brak perspektywy długoterminowej.
Ekonomia/Zachęty
!! niewystarczająca proporcja koszty/korzyści
!! krótkoterminowe oczekiwania względem projektów e-Zdrowia
!! projekty opracowywane pod względem ekonomicznym
!! koszt inwestycji.
Zarządzanie projektem
!! próba rozwiązania wszystkich problemów w 100% przed rozpoczęciem działania
!! uczestnicy projektu e-Zdrowie nie ustalili jasnego podziału pracy
!! brak zrozumienia procesów opieki zdrowotnej i zmian zachodzących w środowiskach medycznych
!! niedostatki w planowaniu i zbyt szybkie zakończenie projektów (oraz brak
ewaluacji).
Aplikacja/System
!! duże kroki – duże oczekiwania
!! brak analizy rynku, porównywanie rozwiązania do już istniejących
!! kontekst prawny/ znaczenie interoperacyjności
!! brak istniejących systemów informacyjnych (np. klinicznych systemów
informacyjnych)
!! realizacja projektu w sztucznym środowisku
!! małe znaczenie kliniczne.
29
e-zdrowie
!! Technika
!! ryzyko technologiczne/obstawanie przy wybranym rozwiązaniu, nieustępliwość
!! zorientowanie na technologię lub zaopatrzenie
!! technofobia – bariery organizacyjne/prawne
!! złe komunikowanie problemów technicznych w projekcie
!! interoperacyjność
!! zorientowanie na technikę.
8.3 Dobre praktyki. Podsumowanie czynników sukcesu i porażki
Chociaż niektóre z czynników mogą być ważne w danych okolicznościach, ale nieprzydatne w innych, można jednak wyodrębnić kilka wspólnych czynników, które mogą być
powszechnie uważane za podstawy dobrych praktyk:
!! zaangażowanie na wszystkich poziomach i udział użytkowników
!! projekty oparte na prawdziwych potrzebach i jasnych celach
!! zachęty do używania danego rozwiązania (np. medyczne, ekonomiczne,
osobiste)
!! kontakty i komunikacja międzyludzka w ramach projektu
!! przestrzeganie, na ile to możliwe, technicznych standardów interoperacyjności
!! podejście długoterminowe, wytrzymałość i stabilność rozwoju.
W przypadku zarówno czynników sukcesu, jak i czynników porażki wydaje się, że nawet,
jeśli technologia miałaby zawieść, często nie jest to postrzegane jako sprawa najważniejsza. To raczej czynnik ludzki i sprawy związane ze złożoną organizacją opieki zdrowotnej
wydają się być kluczowe dla sukcesu zastosowania e-Zdrowia.
30
e-zdrowie
9. Wnioski
Głównym celem Grupy Roboczej IANIS+ds. e-Zdrowia było przestudiowanie praktyk z zakresu e-Zdrowia w regionalnych projektach innowacyjnych, najlepiej finansowanych przez
Program Działań Innowacyjnych (Innovative Actions Programme) Komisji Europejskiej.
Pięć z przestudiowanych przypadków było finansowanych przez ten program, a wiele innych przez fundusze strukturalne UE. Niektóre były finansowane z funduszy narodowych,
a kilka całkowicie z inwestycji prywatnych. Tak, jak różne są źródła finansowania, różne są
też wielkość i zasięg projektów. Jedne projekty wdrażają e-Zdrowie w zakresie regionalnym, w jednym szpitalu, a inne wprowadzają e-Zdrowie w wymiarze transgranicznym. Od
wszystkich rodzajów projektów można się czegoś nauczyć.
9.1 Zakres projektów e-Zdrowia
17 projektów przestudiowanych przez Grupę Roboczą ds. e-Zdrowia pochodzi z różnych
części Europy i reprezentuje ogromną ilość wiedzy i doświadczenia. Choć niektóre części
Europy nie są w tej grupie reprezentowane, również dokonują się tam interesujące zmiany
z zakresu e-Zdrowia. Do tych obszarów należą Wielka Brytania (NHS), Irlandia, Dania, Holandia i Francja kontynentalna. Nieobecność projektów z tych krajów została częściowo
zrekompensowana poprzez bliską współpracę z autorami raportu UE nt. e-Zdrowia Impact.
Ich wkład w spotkania Grupy Roboczej był niezwykle cenny.
9.2 Wyobrażenia a rzeczywistość w projektach e-Zdrowia
Wszystkie projekty e-Zdrowia zawarte w tym zbiorze zostały zebrane poprzez wykorzystanie szablonów pochodzących z rzeczywistych projektów22. Większość projektów jest
dokładnie zrelacjonowana, a niektóre jedynie krótko opisane. W niektórych przypadkach
szczerość w opisie wad i porażek, w celach dydaktycznych, jest godna pochwały. W innych
przypadkach ocena wymiaru sukcesu może okazać się trudna w odniesieniu do opisanych
założeń projektu.
9.3 Komu potrzebne są doświadczenia regionalne w zakresie
e-Zdrowia ?
Niniejszy „Podręcznik dobrych praktyk e-Zdrowia – wyzwania regionalne i wpływ” nie
daje ostatecznej odpowiedzi na pytanie, jak najlepiej wykorzystać potencjał e-Zdrowia i
realizować projekt z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych. W odniesieniu
do technologii informacyjno-komunikacyjnych, w razie potrzeby, istnieje wiele publikacji na temat zarządzania projektem. Co do wykorzystania potencjału e-Zdrowia, musimy
polegać na działaniach bardziej długoterminowych, a ten raport ma na celu się do tego
przyczynić.
W rzeczywistości e-Zdrowie jest rozwijającym się podmiotem badań, nie tylko z technicznego punktu widzenia, ale jako interdyscyplinarny obszar badawczy. Doświadczenie płynące z praktycznego wdrażania jest potrzebne dla rozwoju e-Zdrowia, ale i dla dalszego
22
Streszczenie wszystkich przykładów przedstawiono w Aneksie II tego raportu
31
e-zdrowie
rozwoju nowych aplikacji komputerowych i usług opieki zdrowotnej w celu poprawy jakości i efektywności opieki.
Doświadczenie 17 projektów ze zbioru przedstawionego w tym raporcie może być użyteczne dla:
!! Komisji Europejskiej, do dalszych działań - promowania badań i wdrażania projektów w zakresie e-Zdrowia
!! władz regionalnych i dostawców usług zdrowotnych, w celu wykorzystania
doświadczeń w zakresie e-Zdrowia zdobytych przez innych
!! przemysłu technologii informacyjno- komunikacyjnych, do dalszego rozwoju
wysokiej jakości oprogramowania komputerowego, sprzętu komputerowego i
innych rozwiązań
!! wszystkich tych, włączając nas samych, którzy próbują udoskonalić opiekę zdrowotną poprzez wdrażanie technologii informacyjno- komunikacyjnych w różnych
formach.
9.4 Regionalna innowacja jako dobre praktyki
Choć większość przestudiowanych projektów nie jest do siebie podobna, można zaobserwować wspólne wątki i wyciągnąć wnioski:
!! najważniejsze jest zaangażowanie polityczne i organizacyjne
!! zaangażowanie użytkowników i rozwój oparty na rzeczywistych potrzebach
!! doświadczenia regionalne pokazane na przykładach przestudiowanych przypadków potwierdzają aktualne trendy w e-Zdrowiu.
Wszystkie przypadki regionalne są innowacyjne, nawet, jeśli tylko podążają za aktualnymi
trendami w e-Zdrowiu. Innowacja nie odnosi się jedynie do tworzenia nowych technologii,
ale także do rozwoju usług opieki zdrowotnej, z zastosowaniem technologii informacyjnej.
Z dyskusji w grupie roboczej na seminarium dotyczącym polityk i na konferencji końcowej
wynikają następujące wnioski:
!! projekty e-Zdrowia przyczyniają się do rozwoju regionalnego i poprawy jakości
usług opieki zdrowotnej, ale osiągnięcie widocznych rezultatów wymaga dużo
czasu,
!! podejście społeczno-techniczne do projektów e-Zdrowia z perspektywą systemową
jest kluczem do powodzenia projektów e-Zdrowia,
!! regiony muszą włączyć e-Zdrowie w swoje strategie rozwoju i zastosować podejście holistyczne, uwzględniające poziom międzyregionalny i transgraniczny.
32
e-zdrowie
10. Bibliografia
Komisja Europejska (2004). eHealth -making healthcare better for European citizens: An
action plan for a European eHealth Area. Bruksela.COM(2004) 356, wersja końcowa
Komisja Europejska (2005). i2010 – A European Information Society for growth and employment. Bruksela.COM(2005) 717
Komisja Europejska (2007). eHealth priorities and strategies in European countries -eHealth ERA report March 2007. Luksemburg, Dyrekcja Generalna ds. Społeczeństwa Informacyjnego i Mediów, Dyrekcja H – ICT dla obywateli i przedsiębiorstw.COM(2005) 717
Iakovidis, I., P. Wilson, et al. (2004). Introduction: How We Got Here. In EHealth - Current
Situation and Examples of Implemented and Beneficial EHealth Applications, IOS Press.
100: 246-9.
IANIS (2004). A Guide to eHealth Applications for Regions. Brussels, eris@-The European
Regional Information Society Association
Rigby, M. (2006). “Essential prerequisites to the safe and effective widespread roll-out of
e-working in healthcare.” International Journal of Medical Informatics 75(2): 138-147.
Silber, D. (2004). The Case for eHealth. In EHealth -Current Situation and Examples of Implemented and Beneficial EHealth Applications. I. Iakovidis, P. Wilson and J. C. Healy. Amsterdam, IOS Press. 100: 27-50.
Stroetmann, K. A., T. Jones, et al. (2006). eHealth is Worth it - The economic benefits of
implemented eHealth solutions at ten European sites. Luksemburg: Biuro Oficjalnych Publikacji Wspólnoty Europejskiej, Komisja Europejska: 56
WHO (2005). The Health for All policy framework for the WHO European Region: 2005 update. Copenhagen, WHO Regional Office for Europe. European Health for All Series No. 7
33
e-zdrowie
Aneks I:
34
e-zdrowie
Czynniki sukcesu i porażki w projektach
e-Zdrowia
ANEKS I: Czynniki sukcesu i porażki w projektach e-Zdrowia, spotkanie „okrągłego stołu
w sprawie e-Zdrowia” (eHealth Round Table), 13 marca 2007, Bruksela
Czynniki sukcesu w projektach e-Zdrowie
• udział wszystkich kluczowych uczestników;
Veil Stroetman,eHealth Impact,
empirica GmbH, Niemcy
Jan Meincke Gesundheitskarte,
Szlezwik-Holsztyn, Niemcy
• zaangażowanie liderów medycznych i wsparcie
polityczne,
• innowacyjne projekty działają tylko w obliczu jasno
określonej, małej grupy podmiotów zbierającej
doświadczenia,
• zdolność przystosowania strategii do zmieniających się
potrzeb/środowiska,
• korzyści zdrowotne muszą być połączone z korzyściami biznesowymi,
• dyskusja/ankieta z wnioskami użytkowników dla
ostatecznej akceptacji rozwiązania,
• włączenie personelu medycznego (pielęgniarki,
lekarze), znaczenie szkolenia,
• odpowiedź na wyraźne jak i ukryte żądania – rozwiązanie rzeczywistego problemu,
• zaangażowanie wszystkich kluczowych podmiotów
od samego początku,
• wsparcie polityczne i realne finansowanie.
• multidyscyplinarne podejście angażujące polityków,
specjalistów, badaczy i biznes,
Guohua Bai, OVK, Blekinge,
Szwecja
• duże kroki – duże oczekiwania,
• ryzyko technologiczne /brak elastyczności wybranego rozwiązania.
• wsparcie polityczne, projekty długoterminowe.
Luis Lozano, iAVANTE, Andaluzja,
Hiszpania
• zdolność przystosowania strategii do zmieniających się
potrzeb/środowiska,
• wybór odpowiedniej technologii, ciągłe wsparcie
techniczne.
• wsparcie polityczne i społeczne jest koniecznością,
należy preferować strategie oddolne.
A C Lefebvre, Critt Santé Bretagne, Bretania, Francja
Czynniki porażki w projektach e-Zdrowie
• potrzeby użytkowników muszą być w centrum
zainteresowania,
• aktywny udział regionalnych podmiotów opieki
zdrowotnej, szpitali i okręgów administracyjnych.
• duże kroki – duże oczekiwania,
• ryzyko technologiczne / brak elastyczności wybranego
rozwiązania.
• brak analizy rynku, brak porównywania rozwiązania do
rozwiązań już istniejących,
• brak zaangażowania środowiska politycznego, medycznego i
lokalnej społeczności, ponieważ nowe rozwiązania oznaczają
„nową organizację”,
• kontekst prawodawstwa/ ważność interoperacyjności.
• orientacja na dostawy lub technologię,
• izolacja od organizacji i potencjalnych użytkowników,
• niewystarczający stosunek kosztów/ środków do oczekiwanych rezultatów.
• krótkoterminowe oczekiwania co do projektu e-Zdrowia,
• projekt ekonomicznie zdeterminowany,
• podmioty projektu e-Zdrowia nie osiągnęły porozumienia
co do podziału pracy.
35
e-zdrowie
Czynniki sukcesu w projektach e-Zdrowie
• szczera motywacja,
Bertie Augustijn, Emergency
service in Zeeland, Zeeland,
Holandia
Stefano Forti, eHeart Failure
Emilia-Romagna, Włochy
• podejście oddolne ‹–› odgórne (Bottom-up ‹–› Top
Down ) zarazem (taktyczny‹–›strategiczny); szerokie,
ogólne spojrzenie,
• projekt zorientowany na użytkownika,
• brak istniejących systemów informacyjnych (np. medycznych
systemów informacyjnych)
• podejście oddolne (Bottom-up),
• brak zaangażowania politycznego,
• zaangażowanie obywateli/pacjentów.
• brak partnerów prywatnych w celu utrzymania i stabilności
rozwoju.
• zaangażowanie,
• atrakcyjność – projekt rozwiązuje problemy i wywiera wpływ,
• konieczność sprawdzenia, kto zapłaci (i ile) za daną
usługę e-Zdrowia
• Rozwiązanie technologiczne ma drugorzędne
znaczenie wobec organizacji przepływów pracy/
pieniędzy
• konieczność rozmawiania z ekspertami, nawiązywania znajomości
Jari Forsström, WM-data, Finlandia
• opór przed zmianą,
• koszt inwestycji,
• interoperacyjność.
• rozwijanie projektu w sztucznym otoczeniu
• niepowodzenie w przystosowaniu planowania, w sytuacji
zmian potrzeb/zdobytej wiedzy,
• niestosowanie się do powyższych punktów 1-3 (czynniki
sukcesu)
• małe znaczenie kliniczne,
• zdefiniowane cele dla inwestycji,
• projekt technologicznie zdeterminowany,
• potrzeba medyczna i silne zorientowanie na pacjenta.
• brak zrozumienia procesów opieki zdrowotnej i zmian
w praktykach medycznych.
• niekierowane się prestiżem w odniesieniu do wyborów technicznych,
• zachęty (ekonomiczne, organizacyjne i osobiste)=
„co ja z tego będę mieć?”.
36
• technofobia – bariery organizacyjne/ prawne,
• interoperacyjność i otwarte standardy,
• zaangażowanie menedżerów (medycznych i szpitalnych/organizacji),
Gustav Malmqvist, Telemedicine
Clinic, Västernorrland, Szwecja
• krótkoterminowe myślenie rządu, również „bariery terytorialne”,
• opór przed zmianą.
• szacunek dla profesjonalizmu.
Stefan Baur, Curagita, Niemcy
• zła komunikacja odnośnie problemów technicznych
w projekcie,
• partnerstwo publiczno-prywatne.
• motywacja,
Pantelis Angelidis, Mobinet,
Środkowa Macedonia, Grecja
Czynniki porażki w projektach e-Zdrowie
• brak zaangażowania ze strony użytkowników i menedżerów,
• brak perspektywy długoterminowej,
• niewystarczające planowanie i zbyt szybkie zakończenie
projektu (oraz brak ewaluacji).
e-zdrowie
37
e-zdrowie
Aneks II:
38
e-zdrowie
Studia przypadku e-Zdrowia z regionów
Studium przypadku 1
Emergency Service Zeeland e.a (Ratownictwo Zeeland)
Region
Zeeland, Holandia
Kontakt
Pani Bertie Augustijn-Vos, Order of Medical Specialists Tel: +31 6 51794369
Email: [email protected]
Wymiana informacji zdrowotnych i zintegrowane świadczenie usług
Kategoria e-Zdrowia
+ opracowanie i wdrażanie produktu e-Zdrowia
+ sieci medyczne i zastosowania szpitalne
Publiczny
Order of Medical Specialists
Partnerzy projektu
Status projektu
Prywatny
x
Provincial Government of Zeeland
x
CIBG
x
Nictiz
x
01.06.2004 – 31.05.2006,
Zakończony
Koszt i fundusze
Całkowity koszt: € 809367; 57,6%: fundusze strukturalne UE; 9%: Order of Medical Specialists; 6%: regionalne fundusze
publiczne/Prowincja Zeeland; 20,4%: inwestycja sektora prywatnego; 7%: spodziewany dochód CIBG & NICTIZ
RIAP
Tak
Cele i założenia
• stworzenie jednolitej rejestracji informacji o pacjencie w elektronicznym pliku pacjenta (electronic patient file, EDP), aby
umożliwić pacjentom transportowanym karetką (>6.000 telefonów alarmowych i >10.000 transportów w nie nagłych
przypadkach/ pacjentów rocznie) i dostawcom usług opieki zdrowotnej (3 szpitale i 1 zespół ratunkowy) optymalne
użytkowanie technologii informacyjno – komunikacyjnychw łańcuchu międzyorganizacyjnym.
• zoptymalizowanie dostępu do informacji dla chirurgii urazowej i usług pierwszej pomocy (określanych jako pomoc
w nagłych wypadkach).
Beneficjenci
Szpitale w Zeeland, wszyscy specjaliści medyczni i regionalne zespoły ratunkowe. Ponadto zintensyfikowano współpracę
pomiędzy aptekami szpitalnymi i prywatnymi. Współpraca pomiędzy lekarzami rodzinnymi zostanie poszerzona. Zawiązano
także współpracę pomiędzy instytutami opieki zdrowotnej i dostawcami (różne firmy technologii informacyjno-komunikacyjnych, Dutch Telecom itp.). Także pacjenci korzystający z każdego z 16.000 wyjazdów karetek pogotowia rocznie.
Opis projektu
Wdrożenie aplikacji dostarczającej informacje dla Emergency Services w Zeeland. Aplikacja ta powinna być zgodna
z aktualnymi regulacjami i prawem krajowym. Koncentracja najpierw na informacji o lekach (możliwość alergii, zażywanie
leków itd.). Ujawnianie danych i ich wprowadzanie zarówno w sposób zdalny (aplikacja e-ride) jak i w różnych miejscach
(przez głównego lekarza/karetkę/stację pierwszej pomocy/szpital/specjalistę medycznego). Dla Holandii oznacza to bezprecedensową współpracę pomiędzy szpitalami i regionalnymi pogotowiami ratunkowymi w prowincji Zeeland
39
e-zdrowie
Główne osiągnięcia
Zdobyte doświadczenia
Ostre dyżury (szpitale), regionalne pogotowie ratunkowe i dyspozytornia pogotowia ratunkowego uzyskały nowe
narzędzie wspierające świadczenie przez nie opieki wyższej jakości. Szkolenia dla służb pierwszej pomocy, pielęgniarek w
karetkach i pracowników dyspozytorni pogotowia ratunkowego (w pierwszej fazie około 60 osób). Wgląd w koszta, zakres
e-infrastruktury, przystosowanie karetek do obowiązujących praw i regulacji, (przepisy UE, ustawa o bezpieczeństwie
i ochronie zdrowia w pracy) ale i świadomość występowania w obecnym prawodawstwie pewnych przeszkód i barier, które
mogą zostać zreformowane z pomocą tego projektu i na końcu zaowocować Order in Council.
Osoby ze środowiska (lekarze i pielęgniarki) odegrały bardzo ważną rolę w projekcie, ponieważ pragnęły przyczynić się do
solidnego i efektywnego rozwoju usług ratowniczych. Oznacza to zaangażowanie wszystkich podmiotów.
Ważnym jest obserwowanie celów projektu, sztuka trzymania kursu (wobec zmian politycznych i personalnych), kreatywna
determinacja, lojalność, szerokie spojrzenie, wiedza o czynnikach odgrywających rolę w funkcjonowaniu opieki zdrowotnej.
Problemy
E-infrastruktura i problemy techniczne w odniesieniu do e-infrastruktury i wpływu na wyposażenie ambulansu: na przykład
laptopy używane do transmitowania danych pomiędzy karetką a szpitalem muszą być przymocowane do karetki, aby
uniknąć zranienia pacjenta i/lub pielęgniarki, w sytuacji gdyby karetka uległa wypadkowi. Również dostawa energii dla
wyposażenia medycznego okazała się być problemem (producent ambulansu i fabryka wyposażająca karetki tym się zajmują).
Rozwiązanie wymaga bardzo dokładnego sprawdzenia, na przykład testu EMC (kompatybilności elektromagnetycznej) i testu
wypadkowego.
Komentarze dodatkowe
Założenia tego projektu zostały osiągnięte. Oczekuje się kontynuacji w roku 2006. Prowadzone są dyskusje nad możliwością
kontynuowania projektu z reprezentantami ministerstw VWS (zdrowia , opieki społecznej i sportu) i BZK (spraw wewnętrznych
i stosunków Królestwa). Oba ministerstwa różnią się w opinii na temat rozwoju systemu monitorowania ofiar i urazów.
Studium przypadku 2
E-care (e-opieka)
Region
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
Partnerzy projektu
Pani Licia Mignardi, CUP 2000 SpA, tel: +39 051 4208411
Wymiana informacji zdrowotnej i zintegrowane świadczenie usług
Publiczni: CUP2000 SpA; PHARMACOM; AUSL Bologna; Comune di Bologna
Prywatni: -
Status projektu
01.04.2003 – 30.06.2004, Zakończony
Koszt i finansowanie
38%: fundusze strukturalne UE
Koszt całkowity: € 336000
62%: fundusze publiczne
RIAP
Tak
• budowa zintegrowanej sieci usług zdrowotnych i socjalnych (e-opieka) pomocy osobom starszym i niepełnosprawnym,
• usamodzielnienie obywateli poprzez ciągłe informowanie beneficjentów o zasobach systemu opieki zdrowotnej do ich
dyspozycji oraz najbardziej odpowiedzialnym sposobie ich wykorzystania,
Cele i założenia
• stworzenie sieci opieki zdrowotnej umożliwiającej bezpośrednią komunikację pomiędzy strukturami opieki zdrowotnej
pierwszego i drugiego stopnia, lekarzami ogólnymi, aptekami, ujednoliconymi centrami rezerwacji i konsumentami, tym
samym:
• wspieranie zorganizowanego dostępu obywateli do usług opieki zdrowotnej,
• kierowanie klientów do odpowiedniego centrum opieki zdrowotnej,
• podniesienie standardu jakości,
• ograniczenie kosztów działania systemów opieki zdrowotnej i pomocy społecznej.
40
e-zdrowie
Beneficjenci
Opis projektu
Beneficjentami ostatecznymi było około 30.000 starszych i niepełnosprawnych osób zamieszkałych w mieście Bologna,
wymagających dostępu do systemu e-opieki.
Sieć e-opieki łączy obywateli i ich rodziny z usługami opieki zdrowotnej, weryfikując informacje, oferując dostęp (rezerwacje,
rejestracja, umowy dotyczące usług) i informacje zwrotne (np. referencje medyczne czy rachunki za dostarczone usługi),
opiekę domową (np. pomoc w miejscu zamieszkania). Możliwe jest skontaktowanie się telefonicznie lub za pomocą Internetu.
System telefoniczny działa poprzez połączenie z operatorem, który wchodzi do systemu i widzi informacje o wszystkich
organizacjach opieki zdrowotnej.
Wdrożony system składał się z dwóch zintegrowanych części:
• podsystemu, którego funkcje związane były z dostarczaniem usług opieki zdrowotnej, dostępnego dla pracowników
administracyjnych i lekarzy w celu planowania usług,
• podsystemu, którego funkcje związane były z zarządzaniem informacją medyczną, dostępnego dla różnych zainteresowanych podmiotów, jak lekarzy, lekarzy ogólnych, pielęgniarek itp.
Po jego utworzeniu, nowy system e-opieki był testowany, a pracownicy służby zdrowia wzięli udział w specjalnej sesji
szkoleniowej na jego temat. Wprawdzie ostatecznymi beneficjentami projektu są pacjenci i ich rodziny, ale głównymi
podmiotami projektu są pracownicy służby zdrowia, którzy mogą wykonywać swoją pracę w łatwiejszy i bardziej efektywny
sposób, w szczególności:
• lekarze rodzinni odpowiedzialni za wypełnianie kart pacjentów,
• lekarze opiekujący się pacjentem mogą uzyskać informację na temat historii choroby i uaktualnić kartę pacjenta,
• konsultanci medyczni, którzy potrzebują informacji odnośnie planowanego leczenia i zabiegów, jakim poddany będzie
pacjent,
• pracownicy administracyjni odpowiedzialni za aktywację usług,
• pacjenci i ich krewni mogą zamawiać usługi z zakresu opieki zdrowotnej za pomocą Internetu,
• pracownicy odpowiedzialni za opiekę zdrowotną i usługi socjalne.
• ważne jest silne polityczne poparcie. Idea projektu była promowana przez gminę Bologna i regionalną organizację publicznej opieki zdrowotnej. To umożliwiło silne poparcie dla wszystkich organizacji zaangażowanych w proces e-opieki,
• użycie otwartej, modułowej i skalowalnej architektury,
• dostępność dobrej infrastruktury: region Emilia-Romagna stworzył szybką, szerokopasmową sieć dostępną dla wszystkich
organizacji publicznych w rejonie.
• konieczna była analiza ogromnej ilości zróżnicowanych działań, co okazało się, bardzo trudne i czasochłonne
Problemy
• sporo aplikacji opracowanych do rozwiązania konkretnych problemów nie komunikowało się ze sobą. Dostawcy aplikacji
nie zawsze chcieli współpracować, ponieważ postrzegali fakt utraty pozycji jedynego, który potrafi zaktualizować aplikacje
jako utratę władzy
• brak wspólnych przepływów pracy różnych organizacji zaangażowanych w różne działania e-opieki. Doprowadziło to do
ponownej analizy stosowanych procedur w celu wypracowania wspólnego rozumienia procesu e-opieki
Studium przypadku 3
Region
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
Region zaadaptował system, a po sukcesie pierwszego projektu szereg nowych projektów zostało sfinansowanych przez
region Emilia Romana.
Seamless healthcare chain supported by ICT – OVK
(Łańcuch zintegrowanej opieki zdrowotnej wspierany przez ICT – OVK)
Blekinge, Szwecja
Pan Guohua Bai, Blekinge Institute of Technology, tel: +46 457 385848
41
e-zdrowie
Partnerzy projektu
Szpital Blekinge
Publiczny
gmina Ronneby
x
gmina Karlskrona
x
gmina Olofström
x
gmina Karlshamn
x
gmina Sölvesborg
x
Prywatny
Frontec
Status projektu
1997-2000, Zakończony
X %: regionalne finansowanie publiczne
x
Koszt całkowity: Niedostępny
X %: Szwedzka Fundacja Nauki (The Swedish Knowledge Foundation)
RIAP
Nie
Dokumentowanie wszelkiej koniecznej informacji o przenoszonym pacjencie i komunikowanie się w szybki i bezpieczny
sposób, pomiędzy różnymi poziomami organizacji opieki zdrowotnej, , w celu zagwarantowania zintegrowanego procesu
opieki zdrowotnej (łańcuch). Do głównych celów należało:
Cele i założenia
• zbudowanie cyfrowej platformy dla wspierania potrzebnych informacji,
• wdrożenie systemu pracy, który może być zsynchronizowany przez różne poziomy organizacji opieki zdrowotnej,
• zastosowanie nowego rozporządzenia wydanego przez Szwedzką Radę ds. Zdrowia i Dobrobytu (SOSFS 1996:32), dotyczącego budowy infrastruktury do transmitowania informacji i współpracy pomiędzy różnymi dostawcami usług opieki.
Beneficjenci
150.000 obywateli regionu Blekinge korzysta z OVK w trakcie ich transferu z opieki szpitalnej do opieki na poziomie drugiego
lub pierwszego kontaktu.
Opis projektu
Projekt (1997-2000) był odpowiedzią na nowo wydane rozporządzenie Szwedzkiej Rady ds. Zdrowia i Dobrobytu (Socialstyrelsen), dotyczące wymogu wymiany informacji o pacjencie pomiędzy poszczególnymi organizacjami opieki. Założeniem
tego rozporządzenia jest „stworzenie struktury dla przekazywania informacji i współpracy pomiędzy poszczególnymi
instytucjami opieki”. Wspomniano też, że „o odpowiednich procedurach przekazywania informacji pomiędzy szpitalami i
usługami socjalnymi oraz pomiędzy szpitalami a otwartą opieką zdrowotno-medyczną można decydować lokalnie, wspólnie
z innymi organizacjami opieki zdrowotnej”. W tym samym roku w Blekinge dyskutowano na temat sposobu zastosowania
technologii informacyjno-komunikacyjnych, aby było ono zgodne z powyższym rozporządzeniem. Projekt OVK oficjalnie
rozpoczęto w 1997 roku. Szpital w Blekinge oraz trzy rejony podstawowej opieki zdrowotnej (jeden w Karlskronie i dwa w
gminie Ronneby) zostały zaangażowane w projekt w ramach pilotażu.
• udoskonalenie planowania opieki zdrowotnej dzięki platformie IT do przekazywania informacji o pacjentach pomiędzy
różnymi organizacjami świadczącymi usługi z zakresu opieki,
• system OVK jest używany do przekazywania informacji o pacjencie między organizacjami, planowanie opieki stało się
bardziej efektywne,
• według raportu (IT I Kommunal Vård och omsorg), OVK jest jednym z dwóch najbardziej udanych projektów dotyczących
opieki zdrowotnej wspomaganej przez technologie informacyjno-komunikacyjne w Szwecji,
• poprawa bezpieczeństwa opieki zdrowotnej.
W projekcie, w którym najważniejsze są potrzeby ( wynikające z rozporządzenia i nawzajem się uzupełniające), pacjentów oraz
współpracujących ze sobą pracowników, wszyscy są zwycięzcami. OVK opracowywano w sposób zintegrowany z procesem
codziennej pracy. Integracja gwarantowała późniejszą akceptację, gdy OVK zaczął działać. Zespół był zgodny co do wizji i
założeń, każda z części projektu charakteryzowała się jasnym podziałem pracy i miała własne finanse. Osobiste spotkania
pozytywnie wpłynęły na synchronizację pracy całego zespołu.
Region zaadaptował system. Inne szwedzkie okręgi administracyjne rozpoczęły tworzenie lub zakup podobnych systemów
zintegrowanego świadczenia usług.
42
e-zdrowie
Studium przypadku 4
e-Heart Failure (e-Zdrowie, niewydolność sercowa)
Region
Prowincja Trento, Włochy
Kontakt
Pan Stefano Forti, Istituto Trentino di Cultura- Centrum Badań Naukowych i Technologii, Trento, Włochy, tel: +39 0461
405307
Kategoria e-Zdrowia
Publiczny
Istituto Trentino di Cultura,
Prywatny
x
Centrum Badań Naukowych i Technologii
Institut BioMedizinische Technik (IBMT),
x
Fraunhofer Institute, Niemcy
Służba Zdrowia Prowincji
x
Trento, Włochy
Partnerzy projektu
Uniwersytet w Trento,
(Wydział Socjologii i Nauk Społecznych oraz
Wydział Nauk Prawnych), Włochy
x
Uniwersytet w Pavia (Wydział Inżynierii
Komputerowej i Nauk Systemowych),
x
Włochy
Uniwersytet w Firenze (Wydział Chirurgii),
x
Włochy
Status projektu
1997-2000, zakończony
100%: fundusze publiczne
RIAP
Nie
Cele i założenia
• zaprojektowanie i stworzenie platformy usług e-Zdrowia opartej na sieci internetowej, wspierającej wspólną i opartą na
dowodach opiekę nad pacjentami cierpiącymi na niewydolność sercową, oraz
• przetestowanie możliwości platformy.
W badaniach nad możliwościami i wykonalnością platformy zaangażowani byli następujący pracownicy opieki zdrowotnej:
• 27 lekarzy ogólnych,
Beneficjenci
• 34 wizytujących pielęgniarek,
• 18 specjalistów szpitalnych,
• 15 pielęgniarek szpitalnych,
• pacjenci z niewydolnością sercową jako główni beneficjenci.
43
e-zdrowie
Projekt rozpoczął się w maju 2002 roku i zakończył w grudniu w roku 2005. Podczas etapów projektu przeprowadzono
zarówno badania podstawowe jak i badania stosowane.
Lista opracowanych działań:
• Hearth Failure Virtual Patient Record (HF_VPR). Zaprojektowanie i wdrożenie opartej na sieci internetowej (web-based) wirtualnej karty pacjenta dla wsparcia zintegrowanej i wspólnej opieki nad pacjentami chorymi na serce. Moduł opieki domowej
(z Instytutu Frauenhofer’a) w celu otrzymania informacji o parametrach życiowych (waga, ciśnienie krwi, nasycenie tlenem,
temperatura ciała) w domu pacjenta został zintegrowany z HF_VPR i przetestowany w warunkach laboratoryjnych;
Opis projektu
• współpracujące systemy zintegrowane z HF_VPR. Ta czynność odnosiła się do zintegrowania z HF_VPR asynchronicznego
systemu telekonsultacji w celu wsparcia komunikacji pomiędzy świadczącymi usługi opieki zdrowotnej (HCP, Health Care
Provider), zaangażowanymi w proces opieki nad osobami z niewydolnością sercową (specjaliści w szpitalu i pielęgniarki,
pielęgniarki wizytujące i lekarze rodzinni);
• skomputeryzowane wskazówki zintegrowane z HF_VPR. Ta czynność badawcza była przeznaczona głównie do zaprojektowania i wdrożenia prototypowego modułu systemu wspierającego decyzje podejmowane na podstawie wytycznych oraz
wspierającego dostarczanie opieki opartej na dowodach;
• infrastruktura bezpieczeństwa. Ponieważ lekarze domowi mają dostęp do HF_VPR, korzystając z Internetu za pomocą
serwera sieciowego (IIS), sprawy bezpieczeństwa zostały potraktowane z należytą troską. Infrastruktura bezpieczeństwa
i procedura dostępu zostały zaprojektowane w bliskiej współpracy z Wydziałem Prawa Uniwersytetu Trento (the Law
Department of the University of Trento).
Był to projekt pilotażowy, skoncentrowany głównie na zbadaniu możliwości rozwiązań e-Zdrowia we wspieraniu interdyscyplinarnego zarządzania chorobowego, angażującego pracowników służby zdrowia zarówno w szpitalach jak i poza nimi. Choć
projekt miał mały wpływ na aspekty medyczne, pozwolił na ocenę możliwości pewnych rozwiązań, opartych na technologiach
informacyjno-komunikacyjnych, w celu wsparcia zintegrowanego zarządzania pacjentami przewlekle chorymi (np. adekwatna
do choroby, specjalna wirtualna karta pacjenta, infrastruktura bezpieczeństwa, system wspierający decyzje podejmowane na
podstawie wytycznych, wizualizacja graficzna historii choroby). Pozwolił też na zdobycie ważnych doświadczeń, które należy
wziąć pod uwagę przy przyszłych projektach e-Zdrowia
Użycie paradygmatu skoncentrowanego na człowieku pozwoliło na zaangażowanie ostatecznych użytkowników i ekspertów
w tej dziedzinie przy projektowaniu i wdrażaniu rozwiązań skupionych na potrzebach użytkowników końcowych.
• brak systemów informacji medycznej oraz brak zintegrowania z istniejącymi systemami informacji medycznej (np. elektroniczny rejestr lekarzy rodzinnych),
Problemy
• nieprzewidziane opóźnienie spowodowane wprowadzaniem narodowego rozporządzenia o ochronie danych osobowych
(National Legislative Decree on Personal Data Protection Code),
• brak zaangażowania decydentów politycznych w obszarze opieki zdrowotnej
Studium przypadku 5
Region
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
44
Metody użyte w projekcie (np. modele informacyjne, projekt skupiony na użytkowniku, analiza usług) zostały użyte w innych,
obecnie realizowanych projektach e-Zdrowia.
Eeva – A customised safety net for people with dementia
(Sieć bezpieczeństwa dostosowana do potrzeb osób dotkniętych demencją)
Zachodnia Finlandia, Finlandia
Pani Merja Hedberg, tel: +35 8 6 4298 800
Email: [email protected] , http://www.eptek.fi/
e-zdrowie
Publiczny
Prywatny
Centrum Telemedyczne
Południowej Ostrobothni
x
Ośrodek Opieki Zdrowotnej
Partnerzy projektu
Południowej Ostrobothni
x
Stowarzyszenie na rzecz Osób Dotkniętych
Demencją Regionu Ostrobothnia
x
Sześć gmin z Południowej Ostrobothni
x
Politechnika w Tampere
x
LifeIT Plc
Status projektu
x
01.09.2004 - 28.02.2006,
Zakończony
20%: regionalne fundusze publiczne
10%: inwestycje sektora prywatnego
RIAP
Nie
Cele i założenia
Opracowanie kompletnej sieci bezpieczeństwa dla osób cierpiących na demencję i ich opiekunów w Południowej Ostrobothni.
Celem sieci bezpieczeństwa jest pomoc w zaspokojeniu podstawowych potrzeb danych osób
Beneficjenci
Grupa docelowa: trzydzieści osób dotkniętych demencją (wybranych spośród pacjentów Ośrodka Opieki Zdrowotnej
Południowej Ostrobothni) i ich opiekunowie..
Kryterium wyboru - zamieszkanie w domu oraz choroba Alzheimera.
Opracowanie sieci bezpieczeństwa.
Opis projektu
Sieć społeczna zwiększa poczucie bezpieczeństwa osoby chorej na demencję, podczas gdy technologia zmniejsza ciężar
spoczywający na rodzinie. Kompletna sieć bezpieczeństwa wspiera użytkowanie technologii w codziennym życiu osoby
chorej na demencję.
Stworzenie osobistej sieci bezpieczeństwa dla osób cierpiących na demencję. Odpowiednie użytkowanie technologii:
• projekt umożliwił opóźnienie przyjęcia osób chorych na demencję do domu opieki,
• przetestowano trzydzieści trzy różne technologie,
• wybór technologii był oparty na potrzebach osobistych.
Silne zapotrzebowanie, zaangażowanie użytkowników i osób opracowujących projekt oraz dostępność ekspertyzy o szerokim
spektrum
• rola technologii jest szczególnie znacząca, gdy istnieje ryzyko, że osoba dotknięta demencją zabłądzi i zgubi się,
Problemy
• brak finansowania na rozpowszechnianie projektu,
• potrzeba szkolenia opiekunów w sprawach technologicznych,
• długotrwałe wsparcie rozwiązań projektu.
Rozwiązanie jest wdrażane dla grupy docelowej
45
e-zdrowie
Studium przypadku 6
Region
Kontakt
Health Account – Patient’s Rekord on the Net
(Dane pacjenta w sieci)
Turku, Finlandia
Dr Jari Forsström, tel: +358 40 5441809
Kategoria e-Zdrowia
Opracowanie i wdrażanie produktu e-Zdrowia
Partnerzy projektu
WM-data Oy.
x
Finland
x
Publiczny
Status projektu
Nie dotyczy
Koszt całkowity: nie dotyczy
RIAP
Nie
Prywatny
• poprawa przepływu informacji pomiędzy sprawującymi opiekę w ramach opieki zdrowotnej,
• podniesienie jakości opieki,
• ograniczenie pokrywania się badań lekarskich,
Cele i założenia
• zapewnienie pacjentom lepszego dostępu do ich danych medycznych i zmotywowanie ich do wzięcia większej odpowiedzialności za opiekę zdrowotną nad nimi,
• zachęcenie korzystających z opieki zdrowotnej do używania elektronicznych narzędzi komunikacyjnych w opiece zdrowotnej.
Beneficjenci
Aplikacja jest zorientowana na wszystkich korzystających z opieki zdrowotnej.
Opis projektu
Projekt był częścią badań i rozwoju (R&D) partnera projektu, WM-data. Pozwoliło to na technologiczną zmianę, od szpitalnych
kartotek historii choroby do osobistej karty zdrowia. Projekt został zdefiniowany razem z osobami korzystającymi z usług
sektora opieki zdrowotnej.
Koncepcja jest gotowa, jak dotąd brak wdrożeń u klienta.
• zmiana jest powolna. Specjaliści opieki zdrowotnej niechętnie udostępniają swoje dokumenty pacjentom. Wyjście: lepsze
szkolenie specjalistów opieki zdrowotnej na temat e-Zdrowia;
Problemy
• trudności w zidentyfikowaniu odpowiedniego płatnika. Koncepcja zakłada kilku beneficjentów, ale żaden z nich nie
chce sam ponosić wszystkich kosztów. Ponieważ oszczędności pojawiają się przy dużej skali użytkowania, rozpoczęcie
świadczenia usługi sprawia trudności. Wyjście: pilotaż z ewaluacją oraz raportowanie korzyści;
• konkurujące strategie polityczne. Krajowy model w Finlandii jest zorientowany na scentralizowaną, należącą do państwa
bazę danych. Model Health Account był postrzegany jako projekt rywalizujący, co zniechęciło organizacje publiczne do
zastosowania tej koncepcji.
Studium przypadku 7
Rozwiązanie wspomaga także opiekę transgraniczną
Mobile Applications for Health Care
Region
Brema, Niemcy
Kontakt
Dr inż. Ingrid Rügge, TZI-Mobile Research Center Tel: +49 421 218 2731 Email: [email protected] http://www.tzi.de/
index.php?id=204&L=1
46
e-zdrowie
Kategoria e-Zdrowia
Partnerzy projektu
Center for Computing Technologies (TZI),
Publiczny
Universität Bremen
Status projektu
Prywatny
X
Koszt całkowity: € 127,000
RIAP
Tak
Celei założenia
Głównym założeniem tego działania było zainicjowanie dialogu pomiędzy użytkownikami w ramach opieki zdrowotnej
a twórcami mobilnych rozwiązań IT, prowadzącego do opracowania innowacyjnych projektów. Systematyczne uwrażliwianie
potencjalnych użytkowników na mobilne rozwiązania oraz dostarczanie im określonych informacji, powinno pomóc
w odkryciu możliwych obszarów zastosowania. Punktem wyjścia był przegląd aktualnych tendencji rozwoju i możliwości
aplikacyjnych. Celem pierwszego projektu było zidentyfikowanie i ocena tych grup, które były aktywnie zaangażowane w
mobilne usługi opieki zdrowotnej, włączając odgrywane przez nie role oraz szanse w tej sieci. Szczególną uwagę poświęcono zbadaniu dostawców usług w strefie ekonomicznej Brema /Bremerhaven, oraz identyfikacji przyszłych użytkowników,
z pierwszeństwem regionalnych obszarów zastosowania.
• użytkownicy opieki zdrowotnej (eksperci w dziedzinie aplikacji),
Beneficjenci
• podmiot opracowujący konwencjonalne rozwiązania dla opieki zdrowotnej z dziedziny technologii informacyjno-komunikacyjnych,
• producent technologii medycznych,
• twórca mobilnych rozwiązań technologii informacyjno-komunikacyjnych (eksperci w tworzeniu mobilnych rozwiązań dla
innych dziedzin zastosowania).
Projekt był realizowany w ramach RPIA “Mobile Bremen Initiative” (MBI). Głównym zadaniem MBI było zwrócenie uwagi na
nowe technologie mobilne i wsparcie rozwoju mobilnych rozwiązań (Mobile Solutions). Projekt “Mobile Applications for
Health Care” (mobilne aplikacje dla opieki zdrowotnej) jest jedną z części tematu “Mobile Health Care”.
Opis projektu
Zrealizowano dwie, blisko powiązane części projektu. Po pierwszej części zdecydowano o kontynuacji, ponieważ Health Care
wymaga długoterminowego wsparcia informacyjnego o mobilnych rozwiązaniach: TZI (Center for Computing Technologies
na Uniwersytecie w Bremie) otrzymało zlecenie badania nad mobilnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi
w opiece zdrowotnej. W drugiej części projektu TZI zorganizowało kongres na temat aktualnego stanu wiedzy o mobilnych
rozwiązaniach dla opieki zdrowotnej (Mobile Solutions for Health Care), połączony z otwartą dyskusją na temat praktycznych
zastosowań i doświadczeń oraz prezentacją mobilnych rozwiązań.
• badanie rynku: kompilacja regionalnych rozwiązań technologii informacyjno-komunikacyjnych dla sektora opieki
zdrowotnej,
• zaangażowanie odpowiednich uczestników: wszystkie odpowiednie grupy (twórcy, użytkownicy i decydenci) zostały
zaangażowane. Trudno jednak było wzbudzić zainteresowanie użytkowników,
• stabilność rozwoju/ działania kontynuacyjne,
• ilość działań kontynuacyjnych przerosła oczekiwania.
• zaangażowanie twórców, użytkowników i decydentów (kluczowy czynnik sukcesu),
• podejście zintegrowane (badanie, warsztaty, kongres kończący),
• podejście oddolne (zaangażowanie użytkowników).
47
e-zdrowie
1. Zainteresowanie użytkowników
Niełatwo było wzbudzić zainteresowanie wśród użytkowników. Zwykle byli zajęci innymi problemami, dotyczącymi głównie
organizacji pracy i zarządzania środkami.
2. Wskazanie zalet nowych technologii
Problemy
Trudno było zaprezentować zalety i wady technologii. Ten problem został rozwiązany poprzez zademonstrowanie praktycznych przykładów.
3. Konflikt interesów podmiotów w sektorze opieki zdrowotnej
Podczas pierwszego projektu zaobserwowano konflikt interesów pomiędzy różnymi grupami zawodowymi sektora opieki
zdrowotnej. Opracowanie specjalnej koncepcji moderowania pozwoliło na ujawnienie tych konfliktów.
Sam projekt nie będzie kontynuowany w ten sam sposób. Istnieją jednak działania kontynuacyjne:
Uniwersytet w Bremie stworzył Mobile Research Centre w lipcu 2004 roku, który jest między innymi skoncentrowany na
mobilnych rozwiązaniach dla opieki zdrowotnej (Mobile Solutions for Health Care),
Brema tworzy centrum demonstracyjne mobilnych rozwiązań, skoncentrowane między innymi na mobilnej opiece
zdrowotnej.
Studium przypadku 8
Region
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
Mobile Applications for Health Care
Pan Fabio Rangoni, Mortara Rangoni S.p.A, tel: +39 051 6654327
Publiczny
Mortara Rangoni S.p.A.
Partnerzy projektu
x
Laboratorio Fondazione Guglielmo
Marconi S.p.A.
Azienda USL Modena
Status projektu
Prywatny
x
x
Daty: nie dotyczy, zakończony
Koszti finansoanie
RIAP
Tak
Głównym założeniem projektu było opracowanie, rozwinięcie oraz wprowadzenie na rynek nowej technologii, służącej do
kardiologicznego monitorowania pacjentów, opartej na standardowym protokole bezprzewodowym, w celu komunikowania
funkcji fizycznych pacjentów.
Główne założenia projektu to:
Cele i założenia
opracowanie rozwiązań technicznych dla transmisji sygnałów fizjologicznych, powtórzenie sygnałów w celu konsultacji i
transmisja alarmów wygenerowanych przez stację kontrolną,
opracowanie rozwiązania współpracującego pod względem elektromagnetycznym z istniejącymi instrumentami,
umożliwienie natychmiastowego zastosowania na wszystkich już zainstalowanych stacjach monitorowania, w celu poprawy
organizacji oddziałów szpitala.
48
e-zdrowie
Beneficjenci
Obywatele, głównie osoby starsze i pacjenci kardiologii. W roku 2006 realizowany system był już zainstalowany w 170
szpitalnych stacjach monitorowania.
Przeprowadzone działania dotyczyły:
• definiowania specyfiki systemu, identyfikacji najodpowiedniejszych rozwiązań i testów,
• opracowania oprogramowania komputerowego i dostosowania go do potrzeb,
• zatwierdzenia w terenie, wraz z zebraniem danych statystycznych i jakościowych o funkcjonalności systemu,
• rozpowszechnienia rezultatów poprzez prezentacje na konferencjach, w międzynarodowych czasopismach itd.
Opis projektu
Samo wdrażanie projektu zostało zorganizowane według trzech osi:
1. Analiza zgodności elektromagnetycznej, dotycząca użytkowania technologii bezprzewodowych w środowisku szpitalnym.
2. Podprojekt „Nurse”, którego celem było umożliwienie pracownikom szpitalnym monitorowania stanu pacjentów w sposób
zdalny, za pomocą bezprzewodowych systemów komunikacyjnych.
3. Podprojekt „Patient”, którego założeniem było zbadanie możliwości użycia niezastrzeżonej technologii bezprzewodowej
dla telemetrii.
• rozwój produktu zrealizowany zgodnie z planem; podprojekt „Nurses” został pomyślnie wdrożony,
• badanie dotyczące możliwości użycia nowej technologii w nadajniku pacjenta: wyniki badania były negatywne; aktualna
technologia nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom. Podprojekt „Patient” został przerwany na poziomie testowania.
• aspekt bezpieczeństwa nowych technologii bezprzewodowych w szpitalach. Grupa inżynierii medycznej otrzymała
informacje na temat aspektów bezpieczeństwa dotyczących technologii bezprzewodowych w szpitalach, w szczególności
efektów szkodliwych działających urządzeń i związanym z tym ryzykiem. Nie doprowadziło to jednak to przekazania wiedzy
na szeroką skalę innym grupom inżynierii medycznej/ wsparcia biomedycznego.
• pozytywne przy bezpośrednim zaangażowaniu użytkowników końcowych opracowywanego urządzenia,
• rezultat projektu prowadzi, chociaż częściowo, do produktu gotowego i do natychmiastowego wprowadzenia go na
rynek,
• projekt jest całkowicie zintegrowany z R&D firmy,
• trudność z zaangażowaniem reprezentatywnej grupy użytkowników końcowych,
Problemy
• zasoby dla uprzemysłowienia produktu,
• problemy zostały rozwiązane za pomocą projektu.
Studium przypadku 9
Region
Kontakt
Kategoriae-Zdrowia
Prototyp został uprzemysłowiony, a produkt jest obecnie dostępny na rynku.
Mobinet - Pilot network implementation for the effective health monitoring in remote areas
(Pilotażowe wdrożenie sieci efektywnego monitorowania na odległych obszarach)
Środkowa Macedonia, Grecja
Pan Pantelis Angelidis, Vidavo S.A., rel: +302311999955
Email: [email protected], www.health-telematics.gr/Bdype
49
e-zdrowie
Publiczny
Vodafone Hellas SA 2nd
Partnerzy projektu
Regionalny Ośrodek Opieki Zdrowotnej
Prywatny
x
x
Środkowej Macedonii
Vidavo SA
Status projektu
RIAP
x
Daty: nie dotyczy, Zakończony
100%: inwestycja sektora prywatnego
Nie
Pilotażowe wdrożenie sieci do efektywnego monitorowania stanu zdrowia, przeprowadzanego w miejscach odległych ma
na celu:
• dostarczanie zaawansowanych usług opieki zdrowotnej, bez względu na ograniczenia geograficzne,
• rozwój medycyny prewencyjnej,
Cele i założenia
• efektywne zarządzanie zasobami ludzkimi (dla świadczących usługi zdrowotne),
• podniesienie poziomu naukowego personelu oraz upowszechnianie wiedzy specjalistycznej,
• projekt generuje znaczące korzyści społeczne i umożliwia pracownikom opieki zdrowotnej gospodarowanie czasem w
sprawny i efektywny sposób. Pracownicy mogą zajmować się większą liczbą pacjentów, gdyż telemonitorowanie pozwala
na jednoczesne monitorowanie wielu pacjentów.
Beneficjenci
• chronicznie chorzy pacjenci z odległych rejonów i obywatele potrzebujący usług zdrowotnych - mogą oni korzystać z
wyspecjalizowanych usług opieki zdrowotnej w miejscu zamieszkania,
• lekarze specjalizacji ogólnej w odległych rejonach korzystający z konsultacji ze specjalistami opieki zdrowotnej,
• lekarze specjaliści w szpitalach, ponieważ mogą ze swojego biura leczyć więcej pacjentów jednocześnie.
Główny scenariusz wdrażania zawiera:
• monitorowanie przewlekle chorych pacjentów cierpiących na choroby płuc,
Opis projektu
• używanie usługi Mobinet w corocznych badaniach stanu zdrowia studentów w celu dopuszczenia ich do uczestnictwa w
szkolnych wydarzeniach sportowych,
• używanie wyposażenia oddziału ratunkowego do konsultacji w czasie rzeczywistym oraz wsparcia ( przyszły scenariusz).
• pięć jednostek zdrowotnych zostało wyposażonych w urządzenia telemonitoringu, a jeden szpital w zaawansowane
aplikacje e-Zdrowia,
• pięciu lekarzy specjalizacji ogólnej oraz dwóch specjalistów zostało przeszkolonych w zakresie aplikacji e-Zdrowia; dodatkowo lekarze specjalizacji ogólnej zostali przeszkoleni w prawidłowym przeprowadzaniu medycznego testu spirometrycznego
(100%),
• jak dotąd za pomocą systemu Mobinet przetransmitowano bezprzewodowo 1500 testów medycznych; testy te dotyczą
dwustu pacjentów w regionie; ostateczna ilość zbadanych pacjentów wynosi 1200 osób.
50
Wybór odpowiednich osób zaangażowanych w projekt jest kluczowym czynnikiem jego powodzenia, szczególnie, gdy stosuje
się nowe metody czy systemy, jak w projekcie Mobinet GP.
e-zdrowie
Unikanie barier organizacyjnych:
• niektóre jednostki zdrowotne ograniczyły swój udział w projekcie ze względu na komplikacje prawne i organizacyjne. Zespół
kontynuował wdrażanie projektu z uczestnictwem „wyznaczonych jednostek zdrowia”, co zmniejszyło zapał uczestników,
Problemy
• wobec oporu przed zmianą usiłowano wybranych uczestników zmotywować zapewnieniając im sporą ilość anonimowych
informacji z bazy danych projektu, aby mogli oni później zaprezentować prace na konferencjach naukowych i w czasopismach naukowych
Efektywny udział szpitala:
• zapewnienie środków i motywacji do wdrażania projektu ze strony specjalistów.
Sprawy techniczne:
• niedostępność sieci (do transferu danych medycznych poprzez system GPRS),
• problemy wynikające z nieodpowiedniego użytkowania wyposażenia medycznego, zakłócenia przepływu pracy spowodowane zainstalowaniem niekompatybilnych modułów w stacji szpitalnej; zagadnienie niekompatybilności.
zaadaptowanie technologii i systemów projektu w codziennych działaniach ma się przekładać na zmniejszenie kosztów i
bardziej efektywne zagospodarowanie środków,
Studium przypadku 10
jak wspomniano w poprzednim paragrafie, drugi RHA-CM ma na celu kontynuowanie projektu i sfinansowanie go za pomocą
europejskich funduszy strukturalnych. Dodatkowo, ma rozszerzyć zakres projektu i współpracować z podmiotami opieki
zdrowotnej z kraju sąsiadującego z Macedonią (FYROM – Former Yugoslav Republic of Macedonia – Była Jugosłowiańska
Republika Macedonii), w celu zainicjowania transgranicznych programów medycyny prewencyjnej i edukacji pacjentów.
The networking of health services in the Valle del Chiese
(Łączenie w sieć usług zdrowotnych w Valle del Chese)
Region
Prowincja Trento, Włochy
Kontakt
Pan Ugo Pitton, PHS for Giudicarie and Rendena District Publiczna Opieka Zdrowotna Prowincji Autonomicznej Trento, tel:
+39 0464 902998
Kategoria e-Zdrowia
Sieci medyczne i aplikacje szpitalne
Publiczny
Provincia autonoma di Trento – Servizio
Partnerzy projektu
Prywatny
x
Rapporti Comunitari
Publiczna Opieka Zdrowotna Provincia
x
autonoma di Trento
Status projektu
2003 – 2005, zakończony
35%: krajowe fundusze publiczne
RIAP
Tak
51
e-zdrowie
Głównym założeniem jest zaspokojenie potrzeb osób zaangażowanych w projekt, co będzie korzystne w odniesieniu do
uzyskania dostępu do usług zdrowotnych, przy usprawnieniu procedur biurokratycznych oraz szybszym i stałym kontakcie
z różnymi usługami
Cele i założenia
• założeniem projektu było zaoferowanie serii zróżnicowanych i zintegrowanych usług w rejonie, zapewniające najlepszą możliwą jakość życia osobie starszej, przy zachowaniu równowagi w relacjach pomiędzy rodziną a środowiskiem społecznym,
• projekt miał też na celu poprawę jakości usług pielęgniarskich i szpitalnych, umożliwiając dostęp do informacji o stanie
medycznym pacjenta w momencie przyjęcia, poprzez udostępnienie połączenia z danymi medycznymi lekarza rodzinnego
oraz usługami rejonowymi.
Beneficjenci
Wszyscy mieszkańcy Valle del Chiese, Bassa Valsugana i Tesino. Podstawowymi beneficjentami są pacjenci indywidualni
i obywatele. Przewidywane są też korzyści dla lekarzy rodzinnych, ze względu na lepsze poinformowanie o warunkach
medycznych i usługach dostarczanych ich pacjentom przez inne oddziały świadczące usługi zdrowotne.
• za pomocą TeleCentre stworzono połączenie telekomunikacyjne pomiędzy użytkownikami a usługami. 20 lokalnych, połączonych w sieć teledesków dostarcza teleusługi dla osób zamieszkałych w rejonach wybranych do etapu eksperymentalnego.
Zostaną wprowadzone też funkcje ułatwiające zakup leków. Za pomocą usługi można zamówić/zakupić przepisane leki w
najbliższej aptece. Projekt został podzielony na następujące główne etapy:
• analiza usług komputerowych i sieci telekomunikacyjnych dostępnych w rejonie,
Opis projektu
• ukończenie sieci komputerowych; szczególną uwagę poświęcono gwarancjom potrzebnym do bezpiecznego przesyłania
poufnych informacji,
• połączenie sieci komputerowych ze szpitalami w Rento i Roverto,
• przedłużenie sieci telekomunikacyjnej do lekarzy ogólnych, wybranych pediatrów i do RSA (Le residenze sanitarie
assistenziali) w rejonie,
• przeprowadzenie testów projektu dotyczących wymiany informacji pomiędzy podmiotami w rejonie a szpitalem, z realizacją
kart pacjenta,
• wdrożenie infrastruktur telekomunikacyjnych i rozwój aplikacji, zakup i zintegrowanie aplikacji.
• każdy gabinet i każdy lekarz otrzymał instrumenty potrzebne do utworzenia specjalnej sieci pomiędzy nim a Publiczną
Opieką Zdrowotną Prowincji (Provincial Health Service),
• przesyłanie danych medycznych do lekarzy rodzinnych za pomocą poczty elektronicznej,
• szkolenie i edukacja cyfrowa lekarzy. Lekarze z innych miejscowości proszą o wdrożenie projektu w ich środowisku pracy.
• Dostępność
• poprzez usprawnienie procedur biurokratycznych oraz szybszy i ciągły kontakt z różnymi usługami,
• dzięki nowej technologii lekarze rodzinni są lepiej poinformowani o warunkach klinicznych oraz o usługach oferowanych
ich pacjentom przez oddziały usług zdrowotnych.
• Interoperacyjność
Lekarze rodzinni byli wyposażeni w różne rodzaje oprogramowania komputerowego, istniał problem komunikacyjny
pomiędzy nimi a systemami używanymi przez Publiczną Opiekę Zdrowotną (Provincial Health Service).
• Organizacja
Zagadnienia
Projekt musiał zmierzyć się z bardzo długim czasem opracowywania oprogramowania komputerowego używanego przez
Publiczną Opiekę Zdrowotną (Provincial Health Service).
• Czas realizacji
Czas określony przez Komisję nie odpowiadał ilości czasu wymaganego do realizacji projektu.
• Infrastruktura
Rozszerzenie projektu na cały rejon zależy także od rozwoju infrastruktury szerokopasmowej. Ten projekt przyczynia się do
działań Provincia autonoma di Trento w celu rozwoju infrastruktury w całej prowincji.
52
Po otrzymaniu rezultatów z Valle del Chiese zdecydowano o przeniesieniu rozwiązania do innych rejonów Prowincji, które
znajdują się w trudnej sytuacji. Rozpoczęto też współpracę z regionem Emilia-Romagna.
e-zdrowie
Region
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
RIM - Image Medical Network
(Medyczna sieć obrazowania)
La Reunion, Francja
Denis Fabregue, Regional Council, tel: +262 262 92 29 29
Publiczny
Partnerzy projektu
Status projektu
Szpitale w La Reunion
x
Rada Regionalna La Reunion
x
GIE Telemedecine
x
Prywatny
x
2002, zakończony
20%: narodowe fundusze publiczne
RIAP
Nie
• rozpowszechnić użytkowanie technologii przesyłania obrazów medycznych wśród wszystkich podmiotów sektora opieki
zdrowotnej na wyspie,
Cele i założenia
• odnowić wyposażenie i ułatwić wymianę obrazów (radiologia, angiografia, obrazowanie rezonansu magnetycznego)
pomiędzy ekspertami na wyspie Reunion,
• zainstalowanie połączonej sieci pomiędzy zakładami zdrowotnymi, co ułatwi rozwój aplikacji e-Zdrowia.
Beneficjenci
Pacjenci i pracownicy opieki zdrowotnej
Opis projektu
Pierwszy pilotażowy projekt umożliwił przesyłanie obrazów medycznych pomiędzy trzema szpitalami. Pierwszy etap
autoryzował regularne przesyłanie obrazów, potwierdzając zainteresowanie tymi technologiami w celu zminimalizowania
przemieszczania pacjentów. Projekt sieci obrazowania medycznego jest naturalnym rozbudowaniem pierwszego projektu, w
kierunku przesyłania i uzupełniania bardziej skomplikowanych informacji medycznych.
• 7 Konwencji podpisanych z placówkami zdrowotnymi w marcu 2002 r.,
• wyposażenie wprowadzone w 2003 r.,
• utworzenie nowej struktury wyspecjalizowanej w e-Zdrowiu,
• utworzenie regionalnej sieci szybkiego dostępu („high speed”).
Problemy
• jest to pierwsza prawdziwa sieć pomiędzy instytucjami publicznymi i będzie ona dostępna dla całej społeczności związanej
ze zdrowiem (podmioty publiczne i prywatne)
• w tym typie projektu ważne jest zdefiniowanie zarządzania. Projektem powinien zarządzać podmiot neutralny,
• stworzenie neutralnej struktury (GIE Télémédecine) dla zarządzania rozwojem e-Zdrowia.
Rozwój e-Zdrowia w La Reunion będzie kontynuowany i zarządzany przez GIE Télémédecine
53
e-zdrowie
Region
Kontakt
PACS - Picture archiving and communications systems
(Archiwizacja obrazów i systemy komunikacyjne)
Vysocina, Republika Czeska
Pan David Zažímal, Szpital w Jihlavie Tel: +420 56715 7855
Kategoria e-Zdrowia
Partnerzy projektu
Szpital w Jihlavie
Publiczny
Fomei
Status projektu
Prywatny
x
x
Daty: nie dotyczy,
Zakończony
Koszt całkowity: (niedostępny/ nie dotyczy)
RIAP
Nie
• obniżenie kosztów operacyjnych sekcji zdjęć rentgenowskich szpitala,
Cele i założenia
• przyspieszenie procedury diagnostycznej w szpitalu,
• ułatwienie komunikacji pomiędzy szpitalem a specjalnymi klinikami w trudnych przypadkach.
Beneficjenci
Opis projektu
Personel medyczny i ostatecznie pacjenci.
Projekt wywarł wpływ na całe wyposażenie technologiczne szpitala, jak na przykład komputery, sieć, oprogramowanie
komputerowe i sprzęt komputerowy do celów diagnostycznych. Wprowadzono dwie podstawowe technologie:
• obszar dyskowy do przechowywania zdjęć rentgenowskich,
• oprogramowanie “Fusion”, służące do komunikacji z bazą danych zdjęć rentgenowskich.
Pełna digitalizacja radiologii; planuje się kolejne działania (połączenie oparte na technologiach informacyjno-komunikacyjnych
pomiędzy szpitalem Jihlava a polikliniką i w przyszłości połączenie z instytutem IT w Brnie – zapewnienie współpracy
pomiędzy danymi ze szpitala Jihlava i instytutem onkologicznym Masaryk w Brnie. Ta współpraca może mieć pozytywny
wpływ na powodzenie terapii przypadków onkologicznych w mieście Jihlava.
• rozwiązanie pozytywnie wpłynęło na znajomość technologii informacyjno-komunikacyjnych w szpitalu.
Problemy
• spodziewano się małego zainteresowania ze strony pracowników technologii informacyjno-komunikacyjnych, ale w
rzeczywistości było inaczej - wszyscy zaakceptowali to rozwiązanie,
• nie napotkano na problemy techniczne w trakcie wdrażania projektu, sporządzono analizę ryzyka dotyczącą niepowodzeń
technologicznych.
Użytkownicy nie uczestniczyli w opracowywaniu, ale zaakceptowali tę usługę jako bardzo przydatną. Digitalizacja radiologii
otworzy drogę do współpracy z innymi szpitalami i regionami
EURAD
Region
Badenia-Wirtembergia, Niemcy
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
54
Pan Stefan Baur, Curagita AG, tel: +49 6221 50250
Transgraniczne e-Zdrowie
e-zdrowie
Publiczny
Partnerzy projektu
Prywatny
Curagita AG
x
Cirra+
x
MK Conseil
x
Status projektu
2003 – W toku, ale ze zmianą celu
49%: inne fundusze Wspólnoty
RIAP
Nie
• Projekt był pierwszym etapem eTEN = testowanie rynku/ badanie wykonalności. Długoterminowym założeniem było
zweryfikowanie, wdrożenie i zastosowanie usług teleradiologicznych na skalę międzynarodową. W celu wsparcia tej
długoterminowej perspektywy zadaniem projektu było:
• ocena rynku (podaż, popyt, wolumen),
• ocena potencjalnych przeszkód prawnych, praktycznych, technicznych i innych,
• opracowanie sposobów uniknięcia przeszkód,
• przeprowadzenie testów praktycznych,
• biznesplan dotyczący rozszerzenia projektu.
Cele i założenia
Projekt ma na celu ustanowienie transeuropejskiej sieci współpracy (EURad) integrującej usługi teleradiologiczne z codziennymi czynnościami medycznymi. Sieć ułatwi:
• (tele-)radiologiczne usługi w nagłych wypadkach,
• dodatkową zdolność diagnostyczną opieki standardowej,
• dodatkową opinię/konsultację specjalistyczną,
• połączenie z lokalnymi opiniodawcami i kolegami.
Usługi będą świadczone zarówno przez teleradiologów w centralnym gabinecie odczytów, jak i przez dostawców podłączonych do sieci EURad. W ten sposób można osiągnąć równowagę w niedostatkach i nadwyżkach możliwości radiologicznych
w Europie na najwyższym jakościowo poziomie, w zasięgu „jednego kliknięcia”.
• pacjenci poddawani badaniu radiologicznemu,
Beneficjenci
• radiolodzy i kliniki radiologiczne.
Siłą napędową projektu był fakt istnienia regionów o dużych możliwościach, jak i tych z dużymi potrzebami w zakresie
odczytów radiologicznych.
Projekt rozpoczął się w styczniu 2002 roku, z jednorocznym etapem oceny rynku, w celu:
• zweryfikowania sytuacji rynkowej: zebrania rzetelnej informacji w zakresie radiologii, systemów oprogramowania komputerowego, opłatach i prawodawstwie dotyczącym teleradiologii w dziesięciu krajach Europy,
• przeprowadzenia testów w terenie oraz zweryfikowania i przetestowania proponowanych usług, dostosowania tych usług,
cen, infrastruktury technicznej i ogólnego planowania biznesowego do rezultatów przeprowadzonej oceny rynku,
Opis projektu
• udoskonalenia proponowanego planu biznesowego stosownie do osiągniętych rezultatów.
Aby osiągnąć te cele zdefiniowano oraz pomyślnie przeprowadzono plan i podział pracy na etapy. Najważniejsze etapy to:
• szczegółowe badanie rynku w dziesięciu krajach europejskich,
• stworzenie i operowanie siecią testową,
• udoskonalenie oryginalnego planu biznesowego odpowiednio do badania rynku i rezultatów testu.
Oprócz tego, zawarto wiele kontaktów, zaangażowano potencjalnych współpracowników i klientów, rozpoznano potencjalnych konkurentów.
• badanie rynku (wciąż obowiązujące),
• techniczne i praktyczne podejście do teleradiologii, z udziałem wielu partnerów (niescentralizowane),
• działająca sieć, ale nie międzynarodowa.
55
e-zdrowie
najpierw spraw, aby projekt działał, udoskonalaj później: teleradiologia jest zagadnieniem skomplikowanym – nie wymagaj
perfekcji przy rozpoczynaniu działalności.
nie oszukuj się: uczestnictwo profesjonalistów jest pomocne. Jeśli akceptują przepływ zadań/technikę/model biznesowy, to
dlatego, że jest to przydatne, a nie z powodu potrzeby politycznej czy otrzymywania dotacji,
recykling: używaj istniejących technik, sposobu przepływu zadań, standardów, struktury prawnej, kiedy tylko jest to możliwe.
Bardzo wspomaga aspekt 1,
Problemy
zamówienie: dla nieznanej w skali międzynarodowej grupy firm, promowanie usług, jak na przykład radiologii, jest czynnością
bardzo czasochłonną i kosztowną,. To stanowiło największy problem,
wielkie podmioty potrzebują dużo czasu; jedyne rozwiązanie, jakie przyszło nam do głowy – partnerstwo z międzynarodowym podmiotem o dobrej opinii w krajach docelowych – okazało się nie do zrealizowania w przeciągu 12 miesięcy,
wymagane kontakty: Konsorcjum zajmowało się już radiologią w skali lokalnej, jednak nie udało się natychmiast nawiązać
międzynarodowych kontaktów z klientem, w ten sposób uniemożliwiając rozszerzenie operacji w ciągu pierwszych 12
miesięcy.
Projekt kontynuowany jest już dwa lata poprzez zawiązanie regionalnych połączeń teleradiologicznych do różnych celów.
Wkrótce spodziewamy się rozpoczęcia teleradiologicznej działalności transgranicznej.
Telemedicine Clinic – Offshore Spanish teleradiology for Swedish hospitals (Hiszpańska teleradiologia dla szwedzkich
szpitali)
Region
Västernorrland, Szwecja
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
Pan Gustav Malmqvist, Rada Gminy Västernorrland, tel: +46 70 6630442
Email: [email protected] www.telemedicineclinic.com
Transgraniczne e-Zdrowie
Publiczny
Klinika Telemedycyny, Barcelona, ES
Partnerzy projektu
x
Szpital Sollefteå , gmina Västernorrland, SE
x
Szpital Södra Älvsborgs , Borås, SE
x
Alliance Medical, Wielka Brytania
CIDEM-Generalitat de Catalunya
Status projektu
10-20%: regionalne fundusze publiczne (hiszpańskie)
80-90%: inwestycje sektora prywatnego
Publiczny i prywatny zwrot kosztów za usługi
RIAP
56
x
x
2002 – 2004, zakończony (kontynuowany pełen serwis)
Nie
Prywatny
e-zdrowie
Głównym założeniem twórców Kliniki Telemedycyny (Telemedicine Clinic) było dostarczenie szpitalom/klinikom europejskim
usługi subspecjalistycznej diagnostyki radiologicznej za pomocą rozwiązań telemedycznych. Celem było pokonanie problemu
związanego z niewystarczającą liczbą radiologów, boryka się z nim wiele regionów Europy. Główne założenia to:
Cele i założenia
• stworzenie funkcjonalnej, zdalnej usługi diagnostyki radiologicznej w szpitalach, w których listy oczekujących są długie, a
liczba radiologów niewystarczająca,
• stopniowy rozwój usług, począwszy od diagnostyki obrazowania rezonansu magnetycznego,
• optymalne procesy biznesowe, organizacja i zwrot inwestycji,
• stworzenie optymalnego przepływu pracy w celu kierowania, przydziału badań do zakontraktowanych specjalistów i
szybkich odpowiedzi do kierujących klinik.
• pacjenci: krótsze listy oczekujących na badania,
Beneficjenci
• kliniki radiologiczne: opłacalna alternatywa wobec zatrudniania do diagnozowania osób na zastępstwo,
• rady powiatów i administratorzy szpitali: lepsze gospodarowanie radiologią,
• naukowcy: Klinika Telemedycyny (Telemedicine Clinic) ma potencjał zostania centrum odniesienia w radiologii.
TMC zostało utworzone w Barcelonie w roku 2002 przez grupę szwedzkich lekarzy i przedsiębiorców. Ich pierwszym klientem
medycznym był szpital Sollefteå w północnej Szwecji, który w marcu 2003 r. rozpoczął przesyłanie obrazów rezonansu
magnetycznego do interpretacji. W lecie 2003 roku z usług TMC zaczął korzystać szpital Borås, a jesienią 2004 roku TMC
podpisał kontrakt ze swoim największym klientem, Alliance Medical. Ostatnio, na wiosnę 2006 roku, do grona klientów
dołączyły szpitale uniwersyteckie w Huddinge i Malmö w Szwecji. W ramach projektu skoncentrowano się na stworzeniu
atrakcyjnej usługi mającej na celu rozwiązanie następujących problemów:
• braku radiologów.
Opis projektu
• potrzeby subspecjalizacji.
• Klinika Telemedycyny (Telemedicine Clinic) korzysta z :
• utworzenia działającego modelu biznesowego dla telemedycyny,
• zintegrowania systemów PACS i RIS oraz komunikacji pomiędzy świadczącym usługi a klientami
• stworzenia funkcjonalnego przepływu pracy, który umożliwia otrzymanie końcowej diagnozy w możliwie jak najkrótszym
czasie od złożenia wniosku.
W celu komunikacji TMC jest połączone z Szwedzką Siecią Opieki Zdrowotnej (Swedish Healthcare Network - SJUNET).
Dzięki temu TMC może łatwo uzyskać połączenie z każdym szpitalem w Szwecji podłączonym do sieci Sjunet. Dla klientów
angielskich TMC jest w ten sam sposób połączone z siecią NHS.
W centrum TMC w Barcelonie jest około 6-8 radiologów, którzy zajmują się głównie powtórnymi odczytami. Lwia część
pierwszych odczytów jest przeprowadzana przez zakontraktowanych specjalistów radiologii w całej Europie. Znajdują się oni
głównie w Hiszpanii, Niemczech, na Węgrzech, w Wielkiej Brytanii i Szwecji. Kilkoro koordynatorów w TMC decyduje, kto ma
dokonać odczytu danych obrazów. Decyzja zależy od dostępności, licencji, umiejętności i języka radiologa. Przepływ pracy
jest telemedycyną w podwójnym znaczeniu. Obrazy wysyłane do Barcelony są w sposób zdalny opracowywane w różnych
miejscach Europy.
• odpowiednia kombinacja kluczowego personelu,
• logistyka, przepływ pracy i zapewnienie jakości,
• dla osiągnięcia sukcesu ważne jest dotrzymywanie terminów dostarczenia diagnoz. W innym wypadku zdobycie wystarczającej ilości badań byłoby trudne, podobnie jak zdobycie nowych klientów,
• podwójne odczytywanie badań i używanie systemu QA, zintegrowanego z RIS,
• podejście nietechniczne i silne zachęty.
Problemy
• chociaż projekt musiał zmierzyć się z bardzo trudnymi sprawami dotyczącymi integracji, starano się robić użytek ze
wszystkiego, co było możliwe i dostępne. „Wypróbuj nową technologię, a wszystko zostanie rozwiązane”. Było to możliwe
dzięki bardzo małemu zespołowi, który pracował nad projektem oraz dużym kompetencjom pracowników technicznych.
Klinika Telemedycyny (Telemedicine Clinic) jest placówką świadczącą usługi komercyjne, rozwijającą się stopniowo dzięki
nowym klientom i szerokiej ofercie usługowej, np. pomoc w nagłych wypadkach i diagnoza na telefon
57
e-zdrowie
Region
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
eHealth Card Schleswig-Holstein
(Karta e-Zdrowia Szlezwik- Holsztyn)
Szlezwik- Holsztyn, Niemcy
Pan Jan Meincke, ARGE eGK.SH, tel: +49 431 8868711
Infrastruktura bezpieczeństwa
Publiczny
Partnerzy projektu
Administracja publiczna
x
Małe i średnie przedsiębiorstwa
x
Fundacje
Uniwersytet
Status projektu
Prywatny
x
x
RIAP
Nie
Cele i założenia
Projekt dotyczący karty e-Zdrowia (eHealth card) działa w Flensburgu (Schleswig-Holstein), niedaleko granicy z Danią. Jest
klasycznym projektem opieki zdrowotnej o strukturze oddolnej, (“bottom up”). Pracownicy opieki zdrowotnej ze wszystkich
sektorów (w Niemczech zwykle bardzo podzielonych) współpracują w celu zwiększenia efektywności procesów medycznych
w opiece zdrowotnej. Celem tego projektu dobrych praktyk jest integracja i optymalizacja przepływu pracy i procesów w
celu zredukowania kosztów leczenia i skrócenia czasu rehabilitacji pacjentów.
Beneficjenci
Pacjenci, pracownicy opieki zdrowotnej, świat nauki i przemysł, ale też regionalne i krajowe władze odpowiedzialne za
opiekę zdrowotną. Również inne regiony i kraje mogą czerpać korzyści poprzez wykorzystanie rezultatów tego projektu dla
przyszłych standardów kart e-Zdrowia.
Projekt został rozpoczęty w roku 2000. Jego podstawą techniczną jest wirtualna sieć prywatna (VPN), oparta na standardowym wyposażeniu IPSec-protocol dla de/kodowania. Platforma VPN łączy systemy IT wszelkiego typu, używane przez
zaangażowanych specjalistów branży zdrowotnej, poprzez logiczną warstwę integracyjną nazywaną “connector” („łącznik”).
Ten komponent (stosowany jako rozwiązanie dotyczące jedynie oprogramowania komputerowego lub wbudowany system
jako kombinacja rozwiązania hardware/ software) zmusza wszystkie systemy IT do zastosowania standardowych formatów
wiadomości i dokumentów, opartych na HL7V3.0 RIM / CDA2.
Opis projektu
58
To pozwala zarządzać oraz ujednolica komunikację za pomocą kart elektronicznych („smartcards”) pracowników służby
zdrowia i pacjentów, i w ten sposób automatycznie wprowadza całą ochronę profil/ kontrola dostępu/karta elektroniczna
(smartcard) opartą na de/kodowaniu RSA, którego, zgodnie z obowiązującym prawem, używa się w Niemczech wobec kart
zdrowia pacjentów. Szczególnie we Flensburgu karty danych pacjentów (patient-data-cards, PDC) zawierają, obok kluczy RSA
do potwierdzenia autentyczności i kodowania, dane o nagłych wypadkach zapisane w formacie ISO/Netlink na chipie. Dzięki
temu zapewniono jednocześnie międzynarodową interoperacyjność i dostępność. Wszyscy pracownicy opieki zdrowotnej biorący udział w projekcie identyfikują się za pomocą specjalnych kart: health-professionalcards (HPC), które są wydawane przez
instytucje upoważnione do tego przez rząd. Tylko te karty pozwalają ich właścicielom uzyskać dostęp do VPN i do danych
o pacjencie, znajdujących się na serwerze wewnętrznym Intranet. W większości przypadków dostęp do karty pacjenta jest
zapewniony jedynie wtedy, gdy HPC jak i PDC są dostępne w tym samym czasie i miejscu. Dzięki tej podwójnej procedurze
chroniona jest prywatność danych pacjenta, ponieważ dostęp jest zastrzeżony jedynie dla pracowników opieki zdrowotnej.
e-zdrowie
• w trakcie wprowadzania kart e-Zdrowia i związanej z nimi infrastruktury ponad 150 pracowników opieki zdrowotnej i
10 000 pacjentów wzięło udział w szkoleniach dotyczących procesów i technologii,
• umowy pomiędzy regionalnymi partnerami opieki zdrowotnej są rezultatem ewaluacji, co daje podstawę do krajowej
dyskusji na temat skomplikowanego finansowania opieki zdrowotnej w Niemczech,
• region jest w Niemczech na pozycji lidera pod względem technicznym i organizacyjnym. Większość ekspertów w krajowych
zarządach rozpoczęło pracę i zdobyło doświadczenie w regionalnym projekcie. Stworzono ponad 50 miejsc pracy.
• wszystkie podmioty regionalne związane z opieką zdrowotną zostały zaangażowane, dlatego przypadki użytkowania
mogły zostać zoptymalizowane od początku do końca, a dyskusje prowadzone były bez angażowania krajowej polityki i
wpływów politycznych,
• rozwój oddolny (bottom-up), postępujący małymi krokami, zapewnia udział użytkowników, a więc cele mogą zostać
osiągnięte w krótkim czasie i z wysokim poziomem akceptacji,
• wsparcie polityczne pomaga w zaangażowaniu odpowiednich osób, a więc komunikacja i zarządzanie decyzyjne mogą
być bardziej efektywne.
• osiągnięcie porozumienia, co do wspólnych celów, pomiędzy pracownikami służby zdrowia a ubezpieczycielem zdrowotnym
może być wyzwaniem, szczególnie gdy dyskutowane są tematy związane z finansowaniem lub kosztami/użytkowaniem,
Problemy
• niektórzy pracownicy służby zdrowia nie lubią ewaluacji, ponieważ obawiają się bycia ocenianym pod względem medycznym,
• partnerzy przemysłowi starają się, aby ich konkretny produkt był używany jako standardowy.
Region
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
Zakres stosowania karty e-Zdrowia rośnie, być może wkrótce będzie ona standardem w Niemczech, a może i w całej
Europie.
EDU-HEALTH
(Edu- zdrowie)
Abruzzo, Włochy
Pan Nello Ventresca, Abruzzo Region – Wydział Informacji i Komunikacji, tel: +39 862 363212
E-Zdrowie dla szkolenia i edukacji
Publiczny
Partnerzy projektu
Status projektu
RIAP
Region ABRUZZO
x
Uniwersytet L’AQUILA
x
Prywatny
Lokalna instytucja sektora zdrowia
x
Lokalne stowarzyszenie lekarzy
x
Koszt całkowity: € 1493000 (wartość szacunkowa)
100%: krajowe fundusze publiczne
Nie
59
e-zdrowie
Głównym założeniem EDU-HEALTH jest rozpoczęcie “Regional Plan of digital Training for Health Operator being in Abruzzo
Region”, czyli „Regionalnego planu szkolenia elektronicznego dla pracowników sektora zdrowia w regionie Abruzzo”; poprzez
planowanie i następnie przeprowadzenie zorientowanych kursów szkoleniowych.
Bardziej szczegółowym celem EDU HEALTH jest:
Cele i założenia
• promowanie i wsparcie szkolenia ustawicznego w zakresie zdrowia (Health long life training) w związku ze strategiami
ministerstwa zdrowia, za pomocą infrastruktur szerokopasmowych jak i platformy e-kształcenia (e-learning) i treści
elektronicznych,
• wsparcie e-integracji ( e-Inclusion), innymi słowy zmniejszenie wykluczenia cyfrowego we wspólnocie zdrowotnej za
pomocą informatycznego programu edukacyjnego.
EDU-HEALTH to planowanie, przeprowadzanie i dostarczanie kursów szkoleniowych poprzez platformę e-kształcenia, w celu
rozwoju i wsparcia e-Zdrowia w regionie Abruzzo. Ta inwestycja promuje wspieranie kształcenia ustawicznego dla wszystkich
pracowników sektora zdrowia, włączając instytucje publiczne, szpitale prywatne i publiczne, odpowiednie stowarzyszenia,
jednostki oferujące szkolenia itd.
Beneficjenci
Potencjalnie około 16000 pracowników sektora zdrowia w regionie.
EDU-Health opracuje:
• multimedialną platformę e-kształcenia,
• usługi w zakresie współpracy na poziomie krajowym i międzyregionalnym, zgodnie z platformą ministerstwa,
• plan szkolenia elektronicznego (The Digital Training Plan) –szczegółowy plan dotyczący szkolenia osób związanych z
sektorem zdrowia, zorientowany na kształcenie ustawiczne,
• wdrożenie multimediów w struktury zdrowotne i sanitarne.
Opis projektu
Projekt podzielony jest na trzy obszary: edukacyjny, techniczny i administracyjny. Administracja regionalna wraz z Uniwersytetem L’ Aquila zapewnią środki dla każdego z tych obszarów
1. Obszar edukacyjny: organizowanie i zarządzanie e-kursami (e-Courses). Wydział Medycyny Uniwersytetu L’Aquila będzie
odpowiedzialny za opracowanie treści i za nauczanie w trybie online.
2. Obszar techniczny: infrastruktura technologii informacyjno-komunikacyjnych nabyta przez region oraz laboratorium
sieciowe (Web Laboratory). To ostatnie oznacza stanowiska pracy, informatykę i narzędzia oprogramowania oraz treści
naukowe opracowane przez nauczycieli.
3. Obszar administracyjny to pracownicy, organizacja administracyjna oraz internetowe zarządzanie sprawami sekretariatu.
• opracowanie i stworzenie platformy e-kształcenia,
• znacząca część jednostek naukowych została utworzona i przetestowana,
• tworzenie zawartości e-kształcenia
Jedną z mocnych stron EDU-HEALTH jest metodologia edukacyjna stworzona przez dział uniwersytetu zajmujący się e-learning.
Metodologia zakłada skoncentrowanie zestawu narzędzi szkoleniowych na celach naukowych. Pomoc naukowa oraz ciągłość
zostały zagwarantowane przez dział naukowy należący do Uniwersytetu L’Aquila. Przewiduje się także późniejsze przyznanie
oficjalnych certyfikatów pracownikom, którzy uczestniczyli w kursie.
• technologia serwera
Standardy technologiczne i rozwojowe ewoluują. Niektóre problemy zostały częściowo rozwiązane; inne, z którymi przyjdzie
się zmierzyć w przyszłości, można przewidzieć.
• dydaktyka
Dydaktyczna jakość materiałów zależy od doświadczenia dydaktycznego poszczególnych nauczycieli. Dobrym rozwiązaniem
byłoby nawiązanie porozumienia pomiędzy regionem Abruzzo i Uniwersytetem.
• kompatybilność
Niedocenianie ryzyka związanego ze zgodnością dostępu i standardu technicznego. Dostępność wymaga umów dotyczących
pewnych standardów rozwoju technicznego.
60
Opracowano metodologię oraz platformę techniczną, nie zadecydowano jednak jeszcze o dalszym wdrażaniu.
e-zdrowie
Region
Kontakt
Kategoria e-Zdrowia
CMAT - Advanced Multi-functional Centre for Simulation and Technological Innovation
(Zaawansowane, wielofunkcyjne centrum symulacji i innowacji technologicznej)
Andaluzja, Hiszpania
Pan Luis Lozano, tel: +32 (0)2 762 46 66
Email: [email protected] http://cmat.iavante.es/
E-Zdrowie dla szkolenia i edukacji
Publiczny
Regionalne Ministerstwo Zdrowia
Partnerzy projektu
Prywatny
x
EPES
x
Fundacja IAVANTE
x
ponad 40 umów o współpracy z innymi instytucjami
x
prawie 100 profesjonalistów APHS, współpracujących w
x
x
działaniach pedagogicznych
Status projektu
Centrum CMAT zostało otwarte 03/10/2004, zakończony
RIAP
Nie, ale w ramach Regionalnej Strategii na rzecz Innowacji, Społeczeństwa Informacyjnego i Innowacji w Sektorze Zdrowia
(Regional Innovation, Information Society and Health Innovation Strategies)
Celem CMAT jest bycie wyłącznym centrum rozwoju zawodowego w Europie i punktem odniesienia dla badań, rozwoju i
innowacji (Research, Development and Innovation) dotyczących nowych metod szkoleniowych w sektorze zdrowia.
Główne założenia to:
A) Zarządzanie szkoleniami i wiedzą
• w celu poszerzenia oferty szkoleniowej dla pracowników Andaluzyjskiego Systemu Zdrowia Publicznego (Andalusian Public
Health System, APHS), (ponad 18 000 w opiece podstawowej i ponad 66 000 w opiece specjalistycznej),
• w celu opracowania powszechnych programów szkoleniowych
Rozproszenie terytorialne (90 000 km2) i wielkość APHS, z około 1.500 ośrodkami opieki podstawowej i 34 szpitalami publicznymi, pozwala na wykorzystanie ekonomii skali i zakresu w użytkowaniu zaawansowanej technologii wyposażenia CMAT,
w celu zoptymalizowania i poprawy rozpowszechniania wiedzy w APHA
Połączenie CMAT ze wszystkimi regionalnymi ośrodkami zdrowia (Regional Healthcare Centres) pozwala na przekształcenie
ich w „wirtualne sale szkoleniowe”.
Cele i założenia
B) Opracowanie, zatwierdzenie i wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych
• demonstrowanie użytkowania technologii multimedialnych i symulacji ostatniej generacji dla dalszego wykorzystania w
opiece zdrowotnej,
• ułatwienie innowacji i badań nad nowymi technologiami
CMAT jest katalizatorem badań i innowacji w obszarach symulacji, robotyki, metodologii pedagogicznej i technologii informacyjno-komunikacyjnych. CMAT jest szczególnie zaangażowany w prowadzenie projektów w zakresie aplikacji technologii
obrazowania w celu stworzenia środowisk wirtualnych i nowej komunikacji oraz platform dostępu do informacji do użytku
pedagogicznego oraz rzeczywistego zastosowania w APHS.
• opracowanie i oferowanie rozwiązań technologicznych i aplikacji użytkowych dla innych ośrodków opieki zdrowotnej oraz
innych podmiotów.
Oferta szkoleniowa jest odpowiedzią na konkretne potrzeby skoncentrowane na rozwoju kompetencji zawodowych (wiedza,
umiejętności i podejście), w celu ciągłego doskonalenia opieki zdrowotnej.
CMAT będzie promował identyfikację innowacyjnych praktyk w APHS oraz ich przyjęcie i rozpowszechnianie w systemie
poprzez współpracujące systemy.
61
e-zdrowie
Beneficjenci
Potencjalnymi beneficjentami jest 91 000 pracowników Regional Public Health System (Regionalnego Systemu Zdrowia
Publicznego). W czasie sporządzania raportu 15 000 osób wzięło już udział w szkoleniu oferowanym przez iAVANTE (centrum
CMAT).
CMAT jest zaawansowanym, wielofunkcyjnym centrum symulacji i innowacji technologicznej(Advanced Multi-functional
Centre for Simulation and Technological Innovation). Centrum znajduje się w Parku Technologicznym Nauki o Zdrowiu w
Grenadzie (Health Sciences Campus Technology Park of Granada), który specjalizuje się w sektorze zdrowia. W budynku są
różne pomieszczenia symulacji przeznaczone do celów szkoleniowych. Ponad 2000 metrów kwadratowych przeznaczonych
jest wyłącznie do tych celów, obszar ten zawiera sale operacyjne, pomieszczenia szkoleniowe symulacji wirtualnej, tunel
traumy/szoku, gabinety konsultacji specjalistycznych, salę intensywnej terapii, pokój rehabilitacyjny itp. Są też sale szkolne
dla szkoleń osobistych i e-szkoleń. Wszystkie pokoje szkoleniowe wyposażone są w systemy nagrywania audio i wideo, które
mogą kodyfikować i wysyłać informacje do każdego miejsca w budynku, do sieci korporacyjnej samorządu regionalnego
Andaluzji lub do Internetu.
Charakterystyka CMAT:
• jedyne centrum szkoleń i rozwoju zawodowego w Europie
• CMAT należy do Ministerstwa Zdrowia Andaluzji, był promowany przez EPES (the Public Company for Health Emergences),
jest zarządzany przez fundację iAVANTE (Foundation for Technological Advance and Professional Training – Fundacja na
rzecz Rozwoju Technologicznego i Szkoleń Zawodowych) i był współfinansowany przez ERDF.
Centrum znajduje się w Parku Technologicznym Nauki o Zdrowiu (Health Sciences Campus Technology Park) w Grenadzie i jest
wspaniałym laboratorium testowym dla zatwierdzania innowacyjnych technologii i metod, tworzenia wirtualnych środowisk
i nowych platform komunikacji dydaktycznej oraz dostępu do informacji i jej zastosowania w Systemie Publicznej Opieki
Zdrowotnej Andaluzji (Andalusia Public Health System).
Opis projektu
Metody treningowe są stosowane w różnych warunkach, symulujących rzeczywiste środowisko opieki zdrowotnej, na różnych
etapach jej procesów:
• Wyspecjalizowane sale szkoleniowe: wszechstronne sale szkoleniowe są wyposażone w najnowszą technologię, aby
wspomagać proces transferu wiedzy.
• iAVANTE udostępnia swoim studentom telestanowiska pracy, skąd mają oni dostęp do narzędzi e-szkolenia, mogą ćwiczyć,
konsultować się z nauczycielami, jak i brać udział w czatach na temat wydarzeń szkoleniowych. W ten sam sposób dostęp
zapewniony jest też dla studentów, którzy nie posiadają wyposażenia koniecznego do używania oferty on-line iAVANTE.
• Obszar poza szpitalem: otoczenie miejskie i domowe. Kompleks posiada symulację strefy miejskiej, gdzie pracownicy służb
ratunkowych i wypadkowych mogą szkolić się w procesach i technikach opieki zdrowotnej stosowanych w przypadku
pacjentów znajdujących się na zewnątrz.
• Odtworzono warunki małego środowiska domowego, w taki sposób, aby odpowiadały ograniczeniom przestrzennym i trudnościom, jakie napotykają zespoły ratunkowe w swoich codziennych działaniach poza szpitalem czy ośrodkiem zdrowia.
Obszar szpitala: obszar konsultacji i wypadków.
• Obszar szpitalny jest zaprojektowany w ten sam sposób jak każdy prawdziwy szpital: podwójny okrężny korytarz z gabinetami konsultacyjnymi po obu stronach, gdzie pacjentom udzielana jest pomoc, w zależności od ich dolegliwości.
• Obszar chirurgiczny: sale operacyjne na oddzielnych poziomach, wyposażone w roboty i symulatory wirtualne. Zainstalowano
dziewięć wielofunkcyjnych sal operacyjnych, których specjalizacja zależy od leczonych dolegliwości. Na tych salach operacyjnych zwykle używa się robotów i symulacji wirtualnych, w celu wyszkolenia studentów w diagnozowaniu i technikach
chirurgicznych.
Jak w obszarze konsultacji i obszarze poza szpitalem, tak i działania szkoleniowe można obserwować na żywo lub korzystać
z nagrań dokonanych za pomocą skomplikowanego systemu kamer i mikrofonów zainstalowanych w pomieszczeniach.
Obserwacje stosuje się w celach analitycznych i jako informacje zwrotne dla uczestników szkolenia.
62
e-zdrowie
1) oferta szkoleniowa dla pracowników Andaluzyjskiego Systemu Zdrowia Publicznego (APHS).
• 15 000 uczestników zostało przeszkolonych przez iAVANTE przy użyciu zaawansowanych metod, wirtualnej symulacji,
robotów oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych.
• 91,7% uczestników szkolenia określa poziom satysfakcji ze szkolenia jako zadowalający lub bardzo zadawalający; wśród
87,4% uczestników poziom ogólnej satysfakcji odnośnie działań szkoleniowych jest określany jako zadowalający lub bardzo
zadowalający.
• W szkoleniu zademonstrowano i wykorzystano 4 innowacyjne metody szkoleniowe: wirtualną, sceniczną, symulację z zakresu
robotyki oraz e-szkolenie.
• W szkoleniu zostały zademonstrowane i użyte wirtualne symulatory: gastroskopia, bronchoskopia, urologia, echografia jamy
brzusznej i laparoskopia
• W szkoleniu zademonstrowano i wykorzystano 4 zaawansowane symulacje z zakresu robotyki
• W szkoleniu zademonstrowano i wykorzystano 50 manekinów
2) W odniesieniu do założenia „optymalizacja rozpowszechniania wiedzy w APHS”;
• opracowano (działający w 100%) Bank Praktyk Innowacyjnych (Innovative Practices Bank, www.saludinnova.com), unikalne
narzędzie integrujące zarządzanie i wykorzystywanie wiedzy oraz narzędzia komunikacyjne (wideokonferencje, wiadomości
tekstowe itp.).
3) w odniesieniu do założenia „ wsparcie innowacji i badań w zakresie nowych technologii / opracowanie i dostarczenie
rozwiązań technicznych oraz aplikacji dla pozostałych ośrodków opieki zdrowotnej i innych podmiotów”:
• CMAT opracowuje dużą ilość narzędzi. Wszystkie zostały udostępnione jako bezpłatne oprogramowanie komputerowe „free
software” i mogą być natychmiast użyte w ramach wirtualnej społeczności FLOSS.
• CMAT ma stały kontakt z codzienną działalnością regionalnego systemu opieki zdrowotnej i ze społecznością akademicką.
Znajomość technologii informacyjno- komunikacyjnych pozwala na opracowanie innowacyjnych, niekosztownych rozwiązań.
Czasem używane są rozwiązania dostępne w Internecie, które są integrowane z sektorem zdrowia i w nim stosowane.
• Do przykładów należy opracowanie platformy teleszkoleniowej. CMAT jest też zaangażowany w takie projekty jak transmisja
danych medycznych za pomocą Internetu i 3G, zintegrowane systemy współpracy (listy danych kontaktowych, wideokonferencje, wiadomości tekstowe, VoIP, zarządzanie dokumentami), telemedycyna (e-sala operacyjna) itp.
1. Integracja z Regional Innovation, Information Society and Health Innovation Strategies. CMAT nie jest wyizolowanym
projektem, jest całkowicie zintegrowany z Regionalną Strategią Innowacji, Społeczeństwa Informacyjnego i Innowacją w
Sektorze Zdrowia.
2. Szeroki wpływ na jakość publicznych usług zdrowotnych jako motor wydajności produkcyjnej i wzrostu.
Sektor zdrowia musi być postrzegany nie tylko jako usługa socjalna, ale - wraz z edukacją - jako kluczowy element dobrobytu
społecznego, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.
3. Efekt dźwigni Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF).
Możliwe, że bez finansowania z ERDF niektóre założenia CMAT byłyby trudniejsze lub nawet niemożliwe do zrealizowania.
Dlatego CMAT jest przykładem dobrych praktyk wykorzystywania wsparcia pochodzącego z funduszy publicznych oraz w
szczególności z instrumentów Wspólnoty.
1. Niedostateczne finansowanie dla projektu tej wielkości.
• Dostępne fundusze nie pokrywały kosztów realizacji projektu tego typu. Problem rozwiązano (lub zmniejszono) w następujący sposób:
• wykorzystanie tanich technologii,
• umowy o współpracy z uniwersytetami w Maladze i Granadzie, co pozwoliło na uczestnictwo profesjonalistów bez ponoszenia dodatkowych kosztów,
• wykorzystanie bezpłatnego oprogramowania z otwartym kodem źródłowym (Free Open Source Software, FLOSS),
• umowy o sponsoringu z przedsiębiorstwami z branży elektro- medycznej,
• samodzielne zaprojektowanie i opracowanie prawie wszystkich narzędzi technologii informacyjno- komunikacyjnych.
2. Brak punktów odniesienia lub podobnych doświadczeń.
Nie istnieją ośrodki podobne do CMAT.
3. Brak świadomości w sektorze prywatnym.
63
e-zdrowie
Problemy
Napotkano na trudności w znalezieniu partnerów technologicznych, rozumiejących założenia oraz chętnych do pomocy w
ich zrealizowaniu.
Projekt będzie kontynuowany. „Contrato Programa 2005- 2008” Regionalnego Ministerstwa Zdrowia oraz Fundacja iAVANTE
zapewniły jego finansowanie. Za pomocą Strategicznego Porozumienia (Strategic Agrement), doświadczenie CMAT zostanie
przekazane do systemu opieki medycznej Calgary (Health Calgary Region) w Kanadzie.
64
e-zdrowie
65
e-zdrowie
Stowarzyszenie
„Miasta w Internecie”
www.mwi.pl
66 ul. Krakowska 11a
33-100 Tarnów,
e-mail: [email protected]

Podręcznik dobrych praktyk regionalnych e-Zdrowie

Transkrypt

Podobne dokumenty

Deklaracja Forum e