Finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych

Forma i źródła finansowania nowych przedsiębiorstw
Małe i średnie przedsiębiorstwa, a zgodnie z nową klasyfikacją mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), to jeden z wiodących
sektorów gospodarki, w dużym stopniu wpływający na wzrost gospodarczy oraz poziom zatrudnienia. Przedsiębiorstwa te stanowią 99,86 %
wszystkich przedsiębiorstw w kraju1.
Jedną z podstawowych barier na drodze rozwoju i umacniania pozycji rynkowej przedsiębiorstw z sektora MŚP są ograniczenia
kapitałowe. Największe problemy z dostępem do zewnętrznego finansowania mają osoby rozpoczynające działalność gospodarczą oraz firmy
mikro. Nie posiadają one najczęściej historii kredytowej ani majątku wystarczającego do zabezpieczenia kredytu, a wraz z tym zdolności
kredytowej. Niedobór środków finansowych uniemożliwia z kolei inwestycje, które są niezbędne dla poprawy konkurencyjności danego
przedsiębiorstwa i związanego z tym wzrostu obrotów. Stanowi to jedną z przyczyn bardzo wysokiego poziomu odsetka firm, które bankrutują w
pierwszym roku swojej działalności – w Polsce wynosi on ok. 35 – 40 %.
Celem pracy jest identyfikacja oraz ocena źródeł finansowania możliwych do pozyskania przez firmy mikro, małe i średnie, a także
wskazanie najbardziej efektywnych metod pozyskiwania kapitału przez te przedsiębiorstwa.
Udowodniono tezę, że pomimo utrudnionego dostępu mikro, małych i średnich przedsiębiorstw do źródeł finansowania, istnieją realne
możliwości pozyskania kapitału przez te przedsiębiorstwa.
.
1
Charakterystyka źródeł finansowania przedsiębiorstw z sektora MŚP
Każde przedsiębiorstwo posiada majątek trwały oraz obrotowy, który jest niezbędny do prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej.
Wydatki, które wiążą się ze sfinansowaniem poszczególnych składników majątku, mogą być finansowane z dwóch podstawowych źródeł:
a) kapitałów własnych,
b) kapitałów obcych.
Podstawowa różnica między nimi polega na tym, że kapitały własne pochodzą od samego przedsiębiorstwa bądź jego
akcjonariuszy/udziałowców (np. nadwyżki finansowe wygenerowane w trakcie bieżącej działalności, czy też emisja akcji lub wpłaty od
udziałowców), a kapitały obce pozyskiwane są z zewnątrz – z otoczenia, w którym funkcjonuje dane przedsiębiorstwo. W ramach tych dwóch
podstawowych źródeł rozróżniamy szereg bardziej szczegółowych pozycji.
Po ustaleniu wysokości potrzebnego nam kapitału musimy zacząć szukać jego źródeł. Zazwyczaj środki finansowe potrzebne są stopniowo,
na kolejnych etapach rozwoju firmy, są to głównie:
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
2
Oszczędności własne
Pożyczki od znajomych
Dotacje rządowe
Środki od osób prywatnych
Kapitał podniesionego ryzyka
Kredyty hipoteczne
Leasing
Kredyty bankowe
Giełda
8
8
Oprócz nich istnieją również rodzaje finansowania, które łączą w sobie cechy finansowania kapitałem własnym i obcym.
W sposób szczegółowy prezentuje to tabela 1.
3
Tabela 1. Źródła finansowania przedsiębiorstw
Własne
Obce
Komercyjne / twarde
Miękkie /
inicjatywy
państwa
Alternatywy
finansowania
Dopłaty wspólników
Kredyty bankowe
Poręczenia
kredytowe
Optymalizacja
zobowiązań
podatkowych
Zysk zatrzymany
Rozliczenia za pomocą
weksli i kompensaty
zadłużenia
Przyspieszenie obrotu
Dopłaty do
aktywów (elastyczne
kredytów (kredyty
zarządzanie majątkiem
preferencyjne)
obrotowym)
Sprzedaż zbędnego
majątku
Kredyt kupiecki
Dotacje i
subwencje
Odpisy amortyzacyjne
Pożyczki (fundusze
pożyczkowe)
Fundusze wysokiego
Kredyty i pożyczki
ryzyka (Venture Capital)
konsumpcyjne (dla osób
oraz aniołowie biznesu
fizycznych)
(Business Angels)
Emisja akcji
Formy sprzedaży ratalnej
Faktoring
Leasing
Emisja dłużnych papierów
wartościowych
Franczyza (franchising)
4
Inne
Już pobieżna analiza tych źródeł wskazuje na to, że możliwości finansowania się przedsiębiorstw – przynajmniej w teorii – jest bardzo
wiele. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że niektóre z wymienionych tu sposobów nie powodują w sposób bezpośredni dopływu gotówki do
firmy, ale wpływając pośrednio na przepływy pieniężne (np. w przypadku wydłużenia terminów płatności) lub obniżając koszty działalności (np.
franczyza) de facto powodują wzrost ilości wolnych środków pieniężnych. To z kolei pozwala na wykorzystanie ich w bieżącej działalności
gospodarczej.
Zaznaczone w tabeli przyspieszenie obrotu kapitału, a także metody optymalizacji zobowiązań podatkowych, należą do rodzajów
finansowania, które określiłbym mianem „inne”. Wydają się one być swoistym połączeniem finansowania opartego na kapitałach własnych i
kapitałach obcych, a ich podstawą są wiedza i umiejętności, pozwalające na odpowiednie zarządzanie przedsiębiorstwem. Ze względu na to, iż
wyczerpujący opis tych rodzajów finansowania wymagałby ujęcia wielu zagadnień, które nie wiążą się bezpośrednio z tematem tej pracy, bądź
też znacznie wykraczają poza jego ramy, nie zostaną one w niej opisane.
Dominującą obecnie w Polsce formą finansowania są zdecydowanie środki własne. Wyniki badań opublikowane przez Polską Agencję
Rozwoju Przedsiębiorczości pokazały, że wśród firm zatrudniających powyżej 9 osób udział nakładów finansowanych ze środków własnych
zwiększył się z 65 % w 2001 r. do 70 % w 2002 r., a wśród firm zatrudniających poniżej 9 osób wzrósł z 69 % w 2001 r. do 74 % w 2002 r.
Jednocześnie spadał udział nakładów finansowanych z kredytów i pożyczek bankowych – w 2002 r. wyniósł on odpowiednio 18,4 % oraz 12,6
% w przypadku większych przedsiębiorstw oraz 16 % i 11 % w przypadku mniejszych. Ta sytuacja wydaje się być dowodem trudnego dostępu
do kapitałów obcych firm z sektora MŚP. Jest to tym bardziej niepokojące, że wg wielu ekonomistów finansowanie działalności gospodarczej
długiem jest kołem zamachowym całej gospodarki
Przed przejściem do szczegółowego omawiania poszczególnych możliwości finansowania się przedsiębiorstw, warto jest jeszcze
wspomnieć o jednym, często stosowanym podziale. Źródła finansowania, a wraz z nimi kapitały, możemy mianowicie podzielić na wewnętrzne i
zewnętrzne. Wewnętrznymi źródłami finansowania, w przypadku małych firm nie posiadających osobowości prawnej, są zwykle środki
właściciela (właścicieli) firmy inwestowane w działalność w momencie jej zakładania oraz wypracowane przez firmę w trakcie jej
5
funkcjonowania. W przypadku firm jednoosobowych i spółek cywilnych (w szczególności prowadzących uproszczoną księgowość) występuje tu
problem rozdzielenia środków posiadanych przez firmę od środków posiadanych przez właściciela. Dlatego też za wewnętrzne źródła
finansowania można tu uznać wszystkie sposoby finansowania, które nie angażują kapitału osób trzecich (poza właścicielami firmy).
W przypadku firm posiadających osobowość prawną, za wewnętrzne źródła finansowania uważa się środki wypracowane przez firmę w trakcie
działalności.
Finansowaniem zewnętrznym będą w tej klasyfikacji wyróżnione wcześniej kapitały obce (kredyty bankowe, leasing, faktoring itd.) oraz
np. nabycie udziałów przez fundusz wysokiego ryzyka (venture capital), czy też dodatkowo pozyskanego wspólnika. Taki podział wynika wprost
z zasady, że w przypadku finansowania wewnętrznego jedynym kosztem, jaki ponoszą właściciele, jest tzw. koszt alternatywny (utraconych
możliwości, wynikających z ewentualnej odmiennej alokacji środków). Z kolei przy finansowaniu zewnętrznym kosztem będzie stopa zwrotu,
jakiej oczekuje podmiot udostępniający nam środki.
Leasing
Leasing jest drugim po kredytach, najczęściej wykorzystywanym przez MŚP źródłem finansowania. Stanowi on formę finansowania
inwestycji, polegającą na uzyskaniu prawa do użytkowania określonej rzeczy w zamian za ustalony czynsz (raty leasingowe), bez konieczności
jej bezpośredniego zakupu.
Należy podkreślić, że wzięcie określonego dobra w leasing nie jest rodzajem jego zakupu2. Umowa leasingu zbliżona jest raczej do
umowy dzierżawy lub umowy najmu. Różni się ona od tych umów następującymi cechami:
¾ przedmiot leasingu najczęściej jest zakupiony specjalnie na potrzeby konkretnego leasingobiorcy,
¾ umowa leasingu zawarta jest na ściśle określony czas, a płatności z tytułu używania są z góry określone specjalnym harmonogramem,
6
¾ po okresie zakończenia umowy leasingu dotychczasowy leasingobiorca może zakupić przedmiot leasingu na szczególnych zasadach, po
cenie niższej od ceny rynkowej.
Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie Cywilnym „przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania
albo
używania
i
pobierania
pożytków
przez
czas
oznaczony,
a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub
wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego”.
Istnieje wiele rodzajów i form leasingu. Najbardziej rozpowszechnione w praktyce gospodarczej są jednak dwa rodzaje podziału umów
leasingowych. Według pierwszego z nich leasing dzielony jest na:
a) bezpośredni,
b) pośredni.
Zgodnie z drugim z tych podziałów wyróżniany jest leasing:
a) operacyjny (bieżący),
b) finansowy (kapitałowy),
c) zwrotny.
„Leasing bezpośredni ma miejsce wtedy, gdy dawcą przedmiotu leasingu jest jego producent lub właściciel. W transakcji takiej występują
tylko dwie strony: biorca, czyli użytkownik przedmiotu leasingu, oraz jego dawca. Leasing pośredni występuje w sytuacjach, gdy właściciel
przedmiotu leasingu nie jest jego wytwórcą, jest natomiast podmiotem finansującym zamówienie otrzymane od leasingobiorcy. Na zlecenie
biorcy wyszukuje określonego dostawcę przedmiotu leasingu oraz dokonuje od niego zakupu. Taka sytuacja oznacza, że między wytwórcą
7
przedmiotu leasingu, a jego biorcą, występuje wyspecjalizowany pośrednik – firma leasingowa. Nabywa ona przedmiot leasingu od właściciela i
sama oddaje go w leasing klientowi – biorcy.”3
Powyższy podział wydaje się być dość klarowny i zrozumiały. Więcej niejasności wiąże się z reguły z podziałem leasingu na operacyjny
i finansowy.
Leasing operacyjny wystąpi wtedy, gdy umowa zostanie zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40 % normatywnego okresu
amortyzacji (w przypadku rzeczy ruchomych czy praw majątkowych), albo co najmniej 10 lat (w przypadku nieruchomości) oraz gdy suma
ustalonych w umowie opłat, pomniejszona o należny VAT, będzie odpowiadać co najmniej wartości początkowej przedmiotu leasingu. W
trakcie takiej umowy dla finansującego opłaty leasingowe będą w całości przychodem, a amortyzacja kosztem uzyskania przychodu. Natomiast u
korzystającego opłaty leasingowe będą stanowić w całości koszt uzyskania przychodu.
Leasing finansowy zakłada zawarcie umowy na czas oznaczony, przy czym suma opłat, pomniejszona o należy VAT, odpowiada co
najmniej wartości początkowej przedmiotu umowy – czyli podobnie, jak w umowie leasingu operacyjnego. W przypadku leasingu finansowego,
dla finansującego przychodem będzie jednak jedynie część odsetkowa raty leasingowej, a nie cała rata. Natomiast u korzystającego kosztem
uzyskania przychodu będzie właśnie ta część odsetkowa opłaty leasingowej oraz amortyzacja. W trakcie trwania umowy przedmiot leasingu
wykazywany jest w aktywach trwałych leasingobiorcy, choć pozostaje własnością leasingodawcy4.
Podstawowe różnice między leasingiem operacyjnym i finansowym przedstawione zostały w tabeli
8
Podstawowe różnice między leasingiem operacyjnym i finansowym
Leasing operacyjny
Okres umowy jest krótszy od okresu
eksploatacji przedmiotu leasingu
Koszty amortyzacji, konserwacji i remontów
przedmiotu leasingu ponosi leasingodawca
Opłaty leasingowe, składające się z części
kapitałowej i odsetkowej, w całości zaliczane
są do kosztów operacyjnych biorcy
Opłaty leasingowe nie pokrywają pełnej
wartości przedmiotu leasingu
Przedmiot leasingu nie jest składnikiem
aktywów leasingobiorcy
Podatek VAT naliczany jest wraz z każdą
opłatą leasingową
Możliwe jest odstąpienie od umowy przed jej
wygaśnięciem
Leasing finansowy
Okres umowy jest zbliżony do okresu
ekonomicznego zużycia przedmiotu leasingu
Koszty amortyzacji, konserwacji i remontów
przedmiotu leasingu ponosi biorca, a jeśli ponosi je
dawca to za dodatkową opłatą
Część kapitałowa opłaty leasingowej jest
pokrywana z zysku netto leasingobiorcy, zaś
część odsetkowa zaliczana jest w ciężar kosztów
operacyjnych biorcy
Opłaty leasingowe pokrywają pełną wartość
przedmiotu leasingu
Przedmiot leasingu nie jest składnikiem aktywów
leasingobiorcy
Podatek VAT naliczany jest jednorazowo, od
pełnej wartości przedmiotu leasingu
Wcześniejsze odstąpienie od umowy wymaga
zapłaty odszkodowania dawcy przedmiotu leasingu
Leasing zwrotny polega z kolei na sprzedaży określonego dobra spółce leasingowej, przy jednoczesnym zawarciu umowy leasingu na
jego wykorzystywanie. Dzięki sprzedaży środka produkcji (a czasami nieruchomości) przedsiębiorstwo uzyskuje natychmiastowy dopływ
gotówki, a jednocześnie nadal może użytkować dany przedmiot leasingu. Sama umowa leasingu może występować w zarówno w postaci
leasingu operacyjnego, jak i finansowego (ze względów księgowych wyróżniamy podział tylko na leasing finansowy i operacyjny).
9
Biorąc pod uwagę możliwość wykorzystania leasingu w przedsiębiorstwie, każdorazowo należy dokonać analizy porównawczej ofert
różnych firm5. W szczególności wskazane jest zwrócenie uwagi na następujące parametry:
¾ wartość początkowa wnoszona przez biorcę (najczęściej jest to ok. 10 – 20 %),
¾ wysokość miesięcznych opłat związanych z obsługą leasingu oraz ich charakter (stałe lub zmienne),
¾ wysokość odsetek karnych za nieterminowe regulowanie płatności,
¾ czy istnieje możliwość zmiany wysokości opłat w trakcie trwania umowy leasingowej, a jeżeli tak, to od czego jest to uzależnione,
¾ ustalenie, która ze stron umowy ponosi koszty napraw i remontów przedmiotu leasingu,
¾ ustalenie, która ze stron dokonuje ubezpieczenia przedmiotu umowy oraz jego zakres,
¾ warunki wypowiedzenia umowy przez obie strony, a także warunki zakończenia umowy.
Oferta firm leasingowych wydaje się być szczególnie atrakcyjna dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą. W
sytuacji, gdy przedsiębiorstwo istnieje na rynku krótko lub też nie może wykazać się odpowiednim poziomem obrotów oraz wymaganymi przez
bank zabezpieczeniami, wzięcie określonego dobra w leasing może być sposobem na szybkie uzyskanie niezbędnych środków. W zasadzie
jedynym wymaganym zabezpieczeniem jest weksel in blanco. Innych zabezpieczeń nie stosuje się, gdyż właścicielem przedmiotu leasingu w
trakcie trwania umowy pozostaje leasingodawca6.
Nie bez znaczenia są także wymogi formalne. Procedura zawarcia umowy leasingowej jest prostsza, wymaga dostarczenia mniejszej
ilości dokumentów, a leasingowane dobro można odebrać z reguły po dokonaniu pierwszej wpłaty. W przypadku leasingu zwrotnego
przedsiębiorstwo uzyskuje dodatkowo znaczą ilość środków pieniężnych, bez fizycznego uszczuplenia swojego majątku rzeczowego. Wszystkie
te czynniki pozwalają na zastosowanie schematu spłaty rat leasingowych z przychodów, które zostaną wygenerowane w wyniku korzystania z
przedmiotu leasingu. Dla przypomnienia: byłoby to raczej trudne w przypadku kredytu (bank najczęściej bada przede wszystkim zdolność
10
przedsiębiorstwa do spłaty kredytu opierając się na przepływach pieniężnych, które zostały wygenerowane w firmie w okresach poprzednich –
czyli wtedy, kiedy dany środek trwały nie był jeszcze wykorzystywany w firmie).
W literaturze spotykany jest również pogląd, że z racji tego, iż leasing jest zobowiązaniem pozabilansowym, nie powoduje on
pogorszenia zdolności kredytowej. Rzeczywiście, czasami tak jest – np. w sytuacji oceny zdolności kredytowej przedsiębiorstwa za pomocą
uproszczonej metody punktowej7. W przypadku większych kredytów i pełnej analizy ekonomicznej – finansowej przedsiębiorstwa nie znajduje
to jednak potwierdzenia8. Dział księgowy potencjalnego kredytobiorcy, z reguły proszony jest o szczegółowe opisanie określonych pozycji
bilansu i rachunku zysków i strat, oraz przygotowanie zestawienia posiadanych przez firmę zobowiązań z tytułu leasingu, wraz ze szczegółowym
harmonogramem spłat .
W celu lepszego zobrazowania korzyści i kosztów, związanych ze sfinansowaniem inwestycji przy wykorzystaniu leasingu oraz kredytu,
należałoby policzyć zdyskontowane na moment podjęcia decyzji przepływy pieniężne, które wiążą się z każdym z wariantów.
11
Ponieważ jednak wartości amortyzacji, wartości końcowe środka trwałego po
zakończeniu umowy leasingu, wysokości wkładów własnych itp. są w każdym przypadku
inne, nie sposób jest jednoznacznie stwierdzić, kiedy i dla kogo leasing jest najkorzystniejszą
formą finansowania inwestycji. Podejmując decyzję, do każdej sytuacji należałoby podejść
indywidualnie i przeanalizować zarówno koszty, jak i wpływ na sytuację przedsiębiorstwa.
Przykładowe źródła finansowania w oparciu o różnego rodzaju formy
1. Fundusz MIKRO
Fundusz Mikro został utworzony w 1994 r. przez Polsko-Amerykański Fundusz
Przedsiębiorczości USAID do realizacji programu wspierania mikroprzedsiębiorczości w
Polsce. Przeznaczono na ten cel 20 mln USD.
Utworzona została sieć przedstawicielstw lokalnych w 31 miastach, nawiązano współpracę z
przeszło 23 tys. małych przedsiębiorstw z terenu całej Polski. Kwota wypłaconych do 01 maja
2001 pożyczek to ponad 298 mln PLN.
Oferta współpracy skierowana do właścicieli najmniejszych firm działających w miastach
poszerzona została w lecie 1999 r. o program wspomagania kapitałowego osób dopiero
mających zamiar rozpocząć działalność na własny rachunek, osób prowadzących działalność
pozarolniczą na terenach wiejskich, stowarzyszeń utworzonych w celu realizacji niewielkich
inwestycji mających na celu ułatwienie życia lokalnym społecznościom. Wypracowano
unikalną formę współpracy z klientami opartą na zasadzie partnerstwa i zaufania, oferując im
stały dostęp do kapitału na prostych warunkach i przy formalnościach ograniczonych do
minimum.
Oprocentowanie jest stałe. Istnieje możliwość wzajemnego poręczenia pożyczki w grupie
liczącej co najmniej 4 pożyczkobiorców. Miesięczna suma dochodów netto poręczycieli
powinna być większa od raty spłacanej pożyczki.
Wszystkie operacje finansowe pomiędzy Funduszem Mikro a firmą odbywają się za
pośrednictwem banku.
Fundusz Mikro gwarantuje niezmienność warunków umowy w trakcie jej trwania, a dla
stałych klientów obniżenie stóp procentowych przy kolejnych pożyczkach.
2. Inicjatywa MIKRO
12
Inicjatywa MIKRO jest programem pożyczek dla mikroprzedsiębiorstw działającym na
podobnych zasadach jak Fundusz MIKRO. Celem programu jest stworzenie dostępu do
środków finansowych dla firm, które nie spełniają kryteriów stosowanych przy udzielaniu
kredytów przez banki (nie posiadają zabezpieczeń majątkowych, prowadzących uproszczoną
księgowość, krótko działających na rynku lub ubiegających się o niewielkie kwoty).
Maksymalna kwota pożyczek, które udziela się na okres od 3 miesięcy do 3 lat to 30 000
PLN. Pierwsza pożyczka na ogół nie przekracza 10 000 PLN. Nie jest określona minimalna
kwota pożyczki. Średnia wielkość pożyczki wynosiła 8000 PLN, a średni okres spłaty 12
miesięcy. Czas rozpatrzenia wniosku o pożyczkę wynosi do 7 dni od momentu złożenia
wymaganych dokumentów.
W ramach programu jest także oferowana możliwość dofinansowania koniecznych szkoleń
oraz doradztwo w podstawowym zakresie.
3. Fundusze pożyczkowe
Fundusze udzielają pożyczek dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą.
Zapewniają także:
•
pomoc w przygotowaniu wniosków pożyczkowych
monitorowanie stanu finansowego i stały nadzór nad podmiotami korzystającymi z FRP
Z pożyczki skorzystać mogą osoby bezrobotne zamierzające podjąć działalność gospodarczą
oraz osoby, które prowadzą działalność gospodarczą i brały kredyt z Funduszu Pracy lub
podobny.
Lista teleadresowa lokalnych funduszy pożyczkowych działających przy ośrodkach
Krajowego Systemu Usług znajduje się Centrum Wspierania Biznesu w Płocku te. 024-26268-48, [email protected]
4 Fundusze poręczeń kredytowych
Poręczenie obejmuje zwykle od 50 do 80% kredytu pobierając prowizję średnio od 1 do 2% w
zależności od okresu poręczenia. Bank Gospodarstwa Krajowego ma zasięg ogólnokrajowy,
13
fundusze w Białymstoku i Lublinie mają zasięg regionalny (województwo), natomiast
pozostałe oferują swoje usługi lokalnie, najczęściej w obszarze swojego powiatu.
Lista teleadresowa lokalnych funduszy poręczeniowych działających znajduje się Centrum
Wspierania Biznesu w Płocku te. 024-262-68-48, [email protected]
5 Fundusze Venture Capital
Fundusze venture capital są to wyspecjalizowane firmy, zajmujące się inwestowaniem w
przedsięwzięcia charakteryzujące się wysokim ryzykiem, ale zarazem umożliwiające
osiągniecie bardzo wysokiej stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału. Venture capital
interesuje się głównie małymi i średnimi przedsiębiorstwami, które dysponują przewagą
konkurencyjną (innowacyjny produkt lub usługa, wiedza i inne) gwarantującą sukces
rynkowy, a potrzebują wsparcia kapitałowego aby zrealizować swoje cele. Środki funduszy
inwestowane są na okres od 3 do 10 lat. Po ustabilizowaniu się pozycji rynkowej venture
capital odsprzedaje posiadane udziały. Dodatkowym elementem zwiększającym atrakcyjność
tego typu źródła finansowania firmy jest fakt, że jest to tzw. kapitał aktywny, któremu zależy
na sukcesie inwestycji. Obecność przedstawicieli funduszu w radzie nadzorczej lub zarządzie
firmy daje jej dostęp do nowych technik zarządzania, źródeł innowacyjnych technologii itd.
Należy jednak pamiętać, że zaangażowanie venture capital wiąże się z pewną utratą kontroli
nad firmą, do czego wielu przedsiębiorców podchodzi bardzo nieufnie.
Skala zaangażowania funduszy venture capital waha się od 0,2 mln $ do 25 mln $ i oznacza
od kilku procent udziałów po pełne przejęcie firmy celem jej późniejszego odsprzedania.
Większość funduszy preferuje firmy już działające ale istnieją takie, które inwestują w
nowozakładane firmy.
6. Bank Gospodarstwa Krajowego
Bank Gospodarstwa Krajowego udziela poręczeń i gwarancji spłaty kredytu bankowego pod
warunkiem
przeznaczenia
objętego
nimi
kredytu
na
finansowanie
przedsięwzięć
innowacyjnych. Poręczenie i gwarancje mogą sięgnąć do 60% wykorzystanej kwoty kredytu
wraz z odsetkami ale nie może przekroczyć kwoty 1,5 mln Euro.
14
7. Innovation Relay Centres
Od lipca 2000 r. rozpoczęły w Polsce swoją działalność trzy Ośrodki Przekazu Innowacji:
IRC East Poland (woj. mazowieckie, lubelskie, podlaskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie),
IRC South Poland (woj. łódzkie, małopolskie, podkarpackie, śląskie, świętokrzyskie) oraz
IRC West Poland (woj. dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubuskie, opolskie, wielkopolskie,
zachodniopomorskie), powołane w wyniku konkursu ogłoszonego w ramach 5. Programu
Ramowego Unii Europejskiej
Europejska Sieć IRC Ośrodków Przekazu Innowacji działa w ramach Programu
Innowacyjność / MŚP Komisji Europejskiej. Obecnie w 30 krajach działa ponad 200
organizacji skupionych w 68 IRC. Około 600 specjalistów zatrudnionych w całej sieci IRC,
obsługuje łączenie ponad sto tysięcy firm. Sieć swoim zasięgiem obejmuje poza 15 krajami
Unii Europejskiej, tzw. kraje stowarzyszone takie jak: Islandia, Norwegia, Izrael, Szwajcaria,
dziesięć krajów europy środkowej i wschodniej: Polska, Kraje Bałtyckie, Czechy, Słowacja,
Słowenia, Węgry, Rumunia i Bułgaria oraz Cypr.
Zasadniczym celem sieci IRC jest promocja innowacyjności i wymiany technologicznej
między organizacjami w Europie. Działalność obejmuje m.in. doradztwo, konsulting oraz
szkolenia. Wszystkie te działania służą zaspokojeniu potrzeb każdej organizacji oraz
lokalnego przemysłu. Sieć IRC świadczy usługi firmom, zwłaszcza MSP. Również
uniwersytety i instytuty badawcze korzystają z usług IRC w zakresie transferu ich osiągnięć
do przemysłu
8. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Agencja udziela dotacji odsetek funduszy strukturalnych UE oraz dofinansowania do odsetek
od kredytów i pożyczki na realizację przedsięwzięć gwarantujących powstanie nowych
stałych miejsc pracy w działalnościach pozarolniczych w gminach wiejskich i miejskowiejskich.
9.Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej
15
Mikrokredyty mogą być udzielone na sfinansowanie wszelkich nakładów związanych z
uruchomieniem
nowych
lub
rozwojem
istniejących
pozarolniczych
przedsięwzięć
gospodarczych w dziedzinie produkcji, handlu lub usług na wsi i w miastach do 20 tyś
mieszkańców.
Ze względu na fakt, że program ma charakter pilotażowy, jego zasięg geograficzny obejmuje
obszar działania banków współpracujących z Funduszem.
10. Fundacja Wspomagania Wsi
Mikropożyczki dla mieszkańców terenów wiejskich i małych miast
Program skierowany jest do bezrobotnych mieszkańców osiedli popegeerowskich, młodzieży
wiejskiej, rolników oraz osób zamieszkujących tereny wiejskie, które prowadzą małe
przedsiębiorstwa.
Pożyczki udzielane są głównie na nowe przedsięwzięcia, których rozpoczęcie nastąpiło nie
wcześniej niż trzy miesiące licząc od daty złożenia wniosku o pożyczkę.
Wysokość pożyczki – cztery rodzaje do 3 tyś, do 5 tyś, do 10 tyś oraz do 15 tyś zł.
Pierwsza pożyczka, którą klient może otrzymać nie może przekraczać 3 tyś zł. Terminowe jej
spłacenie pozwala na ubieganie się o kolejne, większe pożyczki.
Oprocentowanie pożyczki w zależności od jej wysokości waha się od 9% do 17% rocznie.
Okres spłaty pożyczki w zależności od jej wysokości waha się od 12 do 24 miesięcy.
Opracowanie powstało na podstawie pracy Krzysztofa Borawskiego. Źródła finansowania
małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce
Pełny tekst pracy znajduje się na stronie: www.finansowanie.euro-net.pl
16